POMIARY INDUKCYJNOŚCI

1. Wprowadzenie.

Przez cewkę o indukcyjności L rozumiemy idealny element obwodu, który na skutek

przepływu prądu jest zdolny do magazynowania energii w postaci energii pola
magnetycznego. Jednostką indukcyjności jest 1H (1 henr).

[L] = = = =   s = [H] ϕ – strumień skojarzony z cewką

Zapas energii magnetycznej, zawartej w polu elementu L obliczamy ze wzoru:
Wm = L  i2 [J]
Cewki indukcyjne w wielu układach elektrycznych mogą występować w połączeniu
szeregowym i równoległym. Przy połączeniu szeregowym cewek sprzężonych magnetycznie
indukcyjność zastępcza układu wynosi:

L’ = L1 + L2 + 2M , jeżeli strumienie magnetyczne ϕ

cewek są skierowane zgodnie (kropką zaznaczono
początek cewki) – połączenie posobne

lub

L’’ = L1 + L2  2M , jeżeli strumienie magnetyczne ϕ

cewek są skierowane przeciwnie – połączenie
przeciwsobne.

M – współczynnik indukcyjności wzajemnej

Przy połączeniu równoległym cewek sprężonych magnetycznie indukcyjność zastępcza

układu wynosi:

L’ =  połączenie posobne

dla L1 + L2 ≠ 2M

lub

L’’ =  połączenie przeciwsobne

Współczynnik indukcyjności wzajemnej M zależy od wzajemnego ustawienia cewek i ich
indukcyjności własnych. Można go obliczyć ze wzoru M = k , gdzie k jest
współczynnikiem sprzężenia magnetycznego (k = 0 ÷ 1).

Przy sprzężeniu magnetycznym idealnym k = 1 otrzymujemy wzór M = Sprzężenie

magnetyczne idealne występuje wtedy, jeżeli cały strumień magnetyczny wytworzony przez
jedną z cewek przenika przez drugą cewkę.
Niekiedy zjawisko sprzężenia między elementami ma charakter szkodliwy i wówczas
stosować należy ekrany magnetyczne, a niekiedy w urządzeniach elektrycznych dążymy do
uzyskania możliwie idealnego sprzężenia jak na przykład w transformatorach.

2. Cel ćwiczenia.

 poznanie metody technicznej pomiaru indukcyjności

 poznanie metod laboratoryjnych pomiaru indukcyjności
 sprawdzanie słuszności wzorów na indukcyjność zastępczą cewek połączonych
szeregowo, równolegle (zgodnie i przeciwsobnie)

3. Wyznaczenie zacisków jednoimiennych cewek.

Połączyć obwód jak na przedstawionym schemacie.

(cewki na rdzeniu). Załączyć na moment (ułamek
sekundy) włącznik W zasilając z baterii B cewkę
L1. Jeśli woltomierz analogowy wychyli się na
krótko w prawo to oznacza, że początek cewki L 1
dołączony do zacisku (+) baterii i początek cewki
L2 dołączony do zacisku (+) woltomierza są
zaciskami jednoimiennymi. Zaznaczyć początki
i końce obu cewek.

4. Metoda techniczna pomiaru indukcyjności.

Badać cewki bez rdzenia.
4.1. Wyznaczenie rezystancji cewek.

Zmierz omomierzem rezystancję R cewek L1 i L2 oraz ich

rezystancję zastępczą przy połączeniu szeregowym
i równoległym. Zapisz wyniki pomiarów w tabeli.
4.2. Wyznaczenie impedancji cewek.

Połączyć obwód jak na przedstawionym schemacie. Wykorzystując zasilacz napięcia

zmiennego ustawić napięcie zasilające układ U=3V (nie przekroczyć maksymalnego prądu
cewek). Odczytać wartości napięcia i prądu dla każdego pomiaru i zapisać w tabeli.

Obliczyć impedancję Z cewek L1 i L2 oraz ich impedancję zastępczą przy połączeniu

szeregowym i równoległym korzystając ze wzoru: Z = U / I . Wyniki zapisać w tabeli.

4.3. Obliczenie reaktancji cewek.

Korzystając z wyznaczonych wcześniej wartości rezystancji i impedancji cewek obliczyć ich

reaktancję ze wzoru: XL = . Wyniki zapisać w tabeli.

4.4. Obliczenie indukcyjności własnej cewek.

Korzystając z wyznaczonych wcześniej wartości rezystancji i impedancji, a także znajomości

wartości częstotliwości napięcia zasilającego (dla napięcia sieciowego przyjmujemy f = 50Hz)
obliczamy ich indukcyjność L ze wzoru:
XL = ωL = 2πfL = z którego obliczamy indukcyjność L =
Wyniki zapisać w tabeli.

4.5. Obliczenie indukcyjności wzajemnej cewek.

Korzystając z obliczonych wartości indukcyjności własnych cewek obliczyć indukcyjność

wzajemną M cewek połączonych szeregowo ze wzoru:
M=
gdzie: L’= L1 + L2 + 2M indukcyjność zastępcza cewek połączonych szeregowo
zgodnie
L = L1 + L2  2M
’’
indukcyjność zastępcza cewek połączonych szeregowo
przeciwsobnie
Indukcyjność wzajemną można również wyznaczyć znając indukcyjności własne cewek
połączonych równolegle. Wyniki obliczeń zapisać w tabeli.
4.6. Zbiorcza tabela pomiarów i obliczeń.

Cewki L1 i L2 połączone
Cewka Cewka
f= szeregowo równolegle
L1 L2
zgodnie przeciwsobnie zgodnie przeciwsobnie
R 
U V
I mA
Z 
X 
L H
M H
5. Pomiar parametrów cewki miernikiem RLC.

Zmierz miernikiem RLC rezystancję R i indukcyjność L cewek L1 i L2 oraz ich rezystancję

i indukcyjność zastępczą przy połączeniu szeregowym i równoległym. Zapisz wyniki
pomiarów w tabeli.

Cewki L1 i L2 połączone
Cewka Cewka
szeregowo równolegle
L1 L2
zgodnie przeciwsobnie zgodnie przeciwsobnie
L H
R 
Porównaj wyniki otrzymane metodą techniczną i miernikiem RLC.