Józef Piłsudski

Józef Piłsudski urodził się 5 grudnia1867 roku w Żułowie pod Wilnem.

Pochodził z zamożnej rodziny ziemiańskiej, w której pielęgnowano polskie tradycje
i patriotycznego ducha. Jego ojciec, również Józef, brał udział w Powstaniu Styczniowym w
1863 roku, kiedy to Polacy próbowali po raz kolejny odzyskać straconą w latach 1772- 1795
podczas trzech kolejnych rozbiorów rosyjsko-prusko-austriackich niepodległość.
Dwór, w którym wychowywał się Józef Piłsudski, był z drewna modrzewiowego,
jednopiętrowy, obszerny, tonął w kasztanach i lipach.
Był czwartym dzieckiem Józefa i Marii z domu Billewicz. Miał jedenaścioro rodzeństwa.
Najbardziej znani byli Bronisław – etnograf, odkrywca Ajnów – autochtonicznego ludu
Japonii, i Jan, prawnik, w okresie międzywojennym poseł na Sejm, minister skarbu i
wiceprezes Banku Polskiego.
 Józef Piłsudski był polskim politykiem, polskim działaczem niepodległościowym,
naczelnikiem państwa polskiego. Został Pierwszym Marszałkiem Polski, oraz premierem
Polski. Podczas I wojny światowej był zaangażowany w organizowanie polskich oddziałów
zbrojnych. Osobiście dowodził I Brygadą Legionów tocząc z Rosją ciężkie boje.
Marszałkiem Polskim był od roku 1920. Później w wyniku niekorzystnego dla niego
kształtowania się bieżących spraw politycznych zrzekł się wszystkich funkcji wojskowych.
Poświęcił się pracy literackiej. W 1926 roku namawiany do powrotu do polityki, a
niezadowolony z ogólnej sytuacji w Polsce, zorganizował udany przewrót wojskowy.
Doprowadził tym samym do rezygnacji prezydenta Wojciechowskiego oraz premiera
Witosa. 12 maja 1935 roku Józef Piłsudski umarł. Powodem był rak wątroby. Trumna z jego
ciałem spoczęła na Wawelu.

Uczył się w gimnazjum wileńskim, później na uniwersytecie studiując nauki medyczne

w Charkowie. Tam też razem z innymi patriotami współtworzył socjalistyczno-rewolucyjny
ruch „Narodnaja Wola”. Po roku jednak został relegowany, ponieważ wziął udział w
rozruchach patriotycznych. Otrzymał przy tym wilczy bilet. Wkrótce w związku z dalszą
działalnością patriotyczną został aresztowany i zesłany na Syberię.
W roku 1893 powstała w Warszawie Polska Partia Socjalistyczna (PPS), do której dołączył
jak tylko wrócił do kraju. Członkostwo szeregowe szybko zamienił w kierownicze
wchodząc w skład Centralnego Komitetu Robotniczego. Jednocześnie został redaktorem
naczelnym wydawanego wówczas przez PPS pisma „Robotnik”. Jedynie chwilowo cieszył
się wolnością. Ponownie został aresztowany przez władze rosyjskie po kilku latach.
Osadzono go wówczas w Cytadeli Warszawskiej. Udało mu się wkrótce zbiec.

Szansą była wojna japońsko – rosyjska. W związku z tym w roku 1904 wyjechał do
Japonii. Podjął tam rozmowy z władzami japońskimi w celu utworzenia polskiego legionu u
boku armii japońskiej. Rozmowy przyniosły połowiczny sukces, ponieważ skończyło się
obietnicach zaopatrzenia w broń. Był to również czas rewolucji 1905 – 1907. Z inicjatywy
Piłsudskiego powstała wtedy PPS–Frakcja Rewolucyjna.
Od 1912 roku jako Komendant Główny Związków Strzeleckich, przewodniczył tej legalnie
działającej organizacji w zaborze austriackim. Było to posunięcie znakomite w związku z
wybuchem I wojny, bowiem przygotowało oddziały polskie do wkroczenia w granice
Królestwa Polskiego. Powstały wkrótce na bazie tych oddziałów Legiony Polskie, których
dowództwo pod kuratelą austriacką przejął. Powołał też wówczas Polską Organizację
Wojskową (POW). Przysięgi wierności Austrii i Niemcom jednak unikał, przez co trafił do
więzienia w Magdeburgu.

Klęska Niemiec była dla niego równoznaczna z zwolnieniem z więzienia. Został

naczelnym dowódcą sił zbrojnych z misją powołania rządu niepodległościowego.
Rezydował w Warszawie. Tymczasowe zwierzchnictwo nad krajem otrzymał 14 listopada
1918 roku, zostając Tymczasowym Naczelnikiem Państwa 22 listopada tegoż roku.
Wkrótce, bo już w 1919 doszło do wojny z bolszewikami, która poprowadził z końcowym
sukcesem w 1921 roku, bowiem pokój zawarty w Rydze przyznawał Polsce Wschodnią
Galicję. W uznaniu zasług otrzymał buławę Pierwszego Marszałka Polski.
Wkrótce po utworzeniu rządu i demokratyzacji życia publicznego, roku 1923, Piłsudski
usunął się w cień życia publicznego. Miało to również związek z zamordowaniem Gabriela
Narutowicza – pierwszego prezydenta RP. Piłsudski po prostu nie dostrzegał wówczas
swych szans we współpracy z rządem Wincentego Witosa. Pędził spokojne życie w
Sulejówku, oddany pracom m.in. literackim. Napisał wtedy „Wspomnienia o Gabrjelu
Narutowiczu”, następnie „O wartości żołnierza Legionów”, natomiast w 1924 ukazała się
pozycja „Rok 1920”. Z kolei jego „U źródeł niemocy Rzpltej” opublikowano w 1924, a w
1925 „Moje pierwsze boje”.

Tymczasem w świetle waśni partyjnych, wysokiego bezrobocia i gospodarczego

kryzysu Piłsudski mógł cieszyć się poparciem. Wysunięto mu propozycję wzięcia udziału w
bieżącej polityce, jednak Piłsudski obwarował to warunkiem złożenia dymisji przez
Wincentego Witosa. W związku z tym, że kompromis był poza zasięgiem możliwości obu
stron, pamiętnego 12 maja 1926 roku Marszałek zorganizował przewrót wojskowy i na
czele wiernych sobie oddziałów wkroczył do Warszawy. Walki trwały krótko, bowiem trzy
dni, okazując się dla niego zwycięskimi. Zmusił tym samym do ustąpienia aktualne władze.
Objął dzięki temu tekę ministra spraw wojskowych, przewodniczącego Rady Wojennej i
generalnego inspektora Sił Zbrojnych. W latach 1926 – 1928 i 1930 przyszło mu sprawować
dwukrotnie urząd premiera. Był to okres zwany sanacyjnym, mianowicie rządów w Polsce
oczyszczających z partyjnych waśni, a przynajmniej takie miało być w założeniu. Kluczem
były zmiany konstytucyjne, mógł więc prowadzić politykę względnie swobodną, ale i
autorytarną. Polityka zagraniczna Piłsudskiego polegała na układaniu się dobrosąsiedzkim
zarówno z Berlinem, jak i Moskwą. W tym celu poprowadził do podpisania specjalnych
paktów o nieagresji.
Zmarł 12 maja 1935 roku na skutek raka wątroby. W ostatniej drodze uczestniczyło
setki tysięcy ludzi. Ciało zostało pochowane w krypcie św. Leonarda w Katedrze na
Wawelu. W 1937 r. na polecenie metropolity krakowskiego arcybiskupa Adama Sapiehy
trumna z jego szczątkami została przeniesiona do krypty pod wieżą Srebrnych Dzwonów.
Józef Piłsudski odznaczony był m.in.: Orderem Orła Białego, Virtuti Militari kl. I, II i V,
Polonia Restituta kl. I, Krzyżem Niepodległości z mieczami i czterokrotnie Krzyżem
Walecznych.

Marszałek Józef Piłsudski miał dwoje dzieci - córki Wandę i Jadwigę z drugiego
małżeństwa z Aleksandrą Szczerbińską. Starsza z córek, Wanda, urodziła się 7 lutego 1918
roku, gdy marszałek był osadzony w Magdeburgu. Otrzymała imię na pamiątkę zmarłej
pasierbicy Wandy. Marszałek nie zaniedbywał córek dla nich zawsze znajdował czas, a one
zaś darzyły ojca bezgraniczną miłością. Wanda po zdaniu matury i wybuchu II wojny
światowej, wraz z matką i siostrą wylądowała w Anglii, gdzie skończyła medycynę i
pracowała jako psychiatra w polskim szpitalu pod Londynem.

Z kolei Jadwiga pilotowała samoloty bojowe oraz podjęła studia architektoniczne, a także
urbanistykę i psychologię. Wyszła za mąż za kpt. Andrzeja Jaraczewskiego, któremu
urodziła dzieci: Krzysztofa i Joannę.
 Piłsudski był zwolennikiem skromnego i prostego stylu życia. Podróżując, odmawiał
z korzystania ze specjalnego wagonu kolejowego, wybierając bilet drugiej klasy. Na co
dzień nosił zwykłą szarą bluzę wojskową, bez odznak i orderów. Zakazywał także
przebywania w jego pobliżu ochroniarzy, stale nosił za to przy sobie rewolwer (również w
nocy – kładł go obok łóżka). Cenił sobie także prostą kuchnię (nie lubił jednak m.in. bigosu
czy zupy grochowej). Alkohol pił tylko w niedużych ilościach. Lubił za to palić papierosy
oraz pić herbatę (nawet do 10 szklanek dziennie). Bardzo często jadł słodycze – głównie
wedlowskie herbatniki i krakersy.
Jedną z ulubionych rozrywek Piłsudskiego było stawianie pasjansów. Zainteresowanie to
przerodziło się w prawdziwą pasję po jego powrocie z Magdeburga. Lubił również grać w
szachy, jeździć konno oraz strzelać, choć czynności tych nie uważał za uprawianie sportu.
Interesował się także parapsychologią, brał udział w popularnych w okresie
międzywojennym seansach spirytystycznych. Wierzył także w istnienie telepatii. Unikał za
to uroczystości religijnych. Piłsudski nie przepadał również za telefonami, audycjami
radiowymi, a także (początkowo) za kinematografią. Zdanie na temat filmów zmienił na
początku lat 30., gdy w Belwederze i w siedzibie GISZ zainstalowano przenośne aparaty
umożliwiające wyświetlanie filmów. Stał się wówczas ich pasjonatem, szczególnie lubiąc
filmy o pogodnym przekazie – komedie z Flipem i Flapem czy animacje Walta Disneya.

Ulubionym koniem marszałka była Kasztanka, klacz, którą otrzymał w 1914. Służyła
mu ona do 1927. Piłsudski posiadał także dwa psy – pierwszym z nich był Dorek, należący
do rodziny jeszcze przed zamachem majowym. Drugi został nazwany przez marszałka po
prostu „Pies”. Był wilczurem specjalnie szkolonym do pilnowania dokumentów.
Najważniejsze ciekawostki o Józefie Piłsudskim to:
-Spędził na Syberii kilka lat.
-osadzony w niemieckiej twierdzy w Magdeburgu, co wzmocniło jego renomę jako
bojownika o polską niepodległość.
-Po uchwaleniu konstytucji marcowej, znacząco ograniczającej rolę głowy państwa,
zrezygnował z ubiegania się o urząd prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej.
-Zrzekł się wszelkich funkcji państwowych i osiadł w dworku w Sulejówku.
-W 1926 roku przeprowadził wojskowy zamach stanu, przejmując realną władzę w
państwie. W kolejnych latach piastował urzędy Generalnego Inspektora Sił Zbrojnych i
ministra spraw wojskowych, a przejściowo także premiera. Podjął się demontażu instytucji
demokratycznych,
-Zbudował skupione wokół siebie środowisko tak zwanej Sanacji i uzależnił od siebie
zarówno parlament, jak i prezydenta, na którego wyznaczył profesora chemii, Ignacego
Mościckiego.
-Pełnię władzy przejął w 1930 roku na skutek zmanipulowanych i częściowo sfałszowanych
wyborów parlamentarnych nazywanych „wyborami brzeskimi”.
-Zmarł 12 maja 1935 roku w niespełna trzy tygodnie po uchwaleniu nowej konstytucji,
mającej ugruntować jego pozycję polityczną.
-Józef Piłsudski słynął z ciętego języka. „Wam kury szczać prowadzać, nie politykę robić”
to tylko najsłynniejszy z jego bon motów.
-Na studiach w Charkowie przeżywał głęboką depresją, która wpłynęła na chęć odebrania
sobie przez niego życia. Po latach stwierdził, że powodem był znaczny przerost ego.

Słynnymi cytatami Józefa Piłsudskiego były:

-„A gdym się zastanowił nad narodem, z którym mnie wiązało wszystko, co cieszy, i
wszystko, co boli, wszystko, co we mnie myśli, i wszystko, co czuje, przychodziłem do
przekonania, że moje dziecinne marzenia i rojenia zespalają się z moim młodzieńczym
światopoglądem. Socjalista w Polsce dążyć musi do niepodległości kraju, a niepodległość
jest znamiennym warunkiem zwycięstwa socjalizmu w Polsce.”
-„Balansujcie dopóki się da, a gdy się już nie da, podpalcie świat!”
-„Bramy przepastne śmierci dla niektórych ludzi nie istnieją. Świadczą o prawdzie
wielkości takiej, że prawa wielkości są inne, niż prawa małości. (…) W imieniu Rządu
Rzeczypospolitej polecam panom odnieść trumnę Juliusza Słowackiego do krypty
królewskiej, bo królom był równy.”
-„Być zwyciężonym i nie ulec to zwycięstwo,
zwyciężyć i spocząć na laurach to klęska. Kto chce, ten może, kto chce, ten zwycięża, byle
chcenie nie było kaprysem lub bez mocy.”
-„Chcemy Polski niepodległej, abyśmy tam mogli urządzić życie lepsze i sprawiedliwsze
dla wszystkich.”

Józef Piłsudski, jeden z wielkich twórców niepodległej Rzeczypospolitej, poświęcił

jej całe życie. Był bezinteresowny, uczciwy, a jednocześnie ciepły i bardzo ludzki,
potrafiący okazywać emocje. Chciał stworzyć Polskę silną i niezależną od obcych. Jest bez
wątpienia wzorem do naśladowania dla młodego pokolenia Polaków.