EsP 10 Q2: Modyul 2: Ang Kapanagutan ng Makataong Kilos iyong kaklase dahil tinakot ka niya na aabangan ka sa pag-uwi kapag

na aabangan ka sa pag-uwi kapag wala siyang

naipasa.
Most Essential Learning Competencies:
3. Walang kusang-loob. Dito ang tao ay walang kaalaman kaya’t walang pagsang-ayon
A.Napatutunayan na gamit ang katuwiran, sinadya (deliberate) at niloob ng tao ang sa kilos. Ang kilos na ito ay hindi pananagutan ng tao dahil hindi niya alam kaya’t
makataong kilos; kaya pananagutan niya ang kawastuhan o kamalian nito. Koda: walang pagkukusa. Halimbawa, ang pagkakaroon ng manerismo tulad ng pagkindat ng
EsP10MK-IIb-5.3 mata.
B.Nakapagsusuri ng sariling kilos na dapat panagutan at nakagagawa ng paraan upang Ang pananagutan ay nararapat na may kaalaman at kalayaan sa piniling kilos upang
maging mapanagutan sa pagkilos. Koda: EsP10MK-IIb-5.4 masabing ang kilos ay pagkukusang kilos (voluntary act). Ang bigat ng
Panimula: pananagutan sa kinakaharap na sitwasyon ng isang makataong kilos ay nakabatay sa
bigat ng kagustuhan o pagkukusa. Ang mga ito ay nasa lalim ng kaalaman at
Ang bawat kilos ay may pananagutan kaya kailangang isaalang-alang ang kalayaan na tinatamasa. Sa madaling salita, kung mas malawak ang kaalaman o
pananagutan mo hindi lamang sa iyong sarili kundi sa lahat ng maaaring maapektuhan kalayaan, mas mataas o mababang digri ang pagkukusa o pagkagusto. Kung mas mataas
nito. Ang makataong kilos ay malayang pinili mula sa paghuhusga at pagsusuri ng ating o mababang digri ang pagkukusa, mas mabigat o mababaw ang pananagutan.
konsensiya.
Ayon pa kay Aristoteles, ang kilos o gawa ay hindi agad nahuhusgahan kung ito ay
Ang bigat ng pananagutan ng isang makataong kilos ay nakabatay sa lalim ng masama o mabuti. Ito ay nakasalalay sa intensiyon kung bakit niya ito ginawa. Ngunit
kaalaman, kagustuhan, at pagkukusa ng isang gumagawa ng kilos. Pananagutan ng anuman ang intensiyon niya, kung ang kaniyang kilos ay niloob o sinadya, ito pa rin ay
isang indibiduwal ang kawastuhan at kamalian ng isang kilos kung ito ay ginawa niya kaniyang pananagutan.
nang may katuwiran, sinadya (deliberate) at mula sa kaniyang kalooban.
Pananagutan niya ang kamalian at kawastuhan ng kaniyang kilos. Hindi mapapanagot
Pagtalakay: ang isang tao kung ang bunga ng kaniyang kilos ay walang kaugnayan sa mismong
ikinilos niya.
Kailangang maging maingat ang tao sa paggawa ng makataong kilos sapagkat
ang mga ito ay maaaring maging isyung moral o etikal. Ito ay dahil ang kilos na ito ay Kailangan mong maging maingat sa pagpapasiya sa bawat kilos.
ginagawa nang may pang-unawa at pagpili dahil may kapanagutan (accountability).
Ayon kay Aristoteles, may tatlong uri ng kilos ayon sa kapanagutan: kusang-
loob, di kusang-loob, at walang kusangloob.
Tatlong Uri ng Kilos Ayon sa Kapanagutan (Accountability)
1. Kusang-loob. Kilos na may kaalaman at pagsang-ayon, ang gumagawa ng kilos ay
may lubos na pagkaunawa sa kalikasan at kahihinatnan nito. Halimbawa, ang isang
mag-aaral na nag-aaral palagi ng leksiyon dahil gusto niyang mapanatili ang kaniyang
mataas na grado.
2. Di kusang-loob. Dito ay may paggamit ng kaalaman ngunit kulang ang pagsang-
ayon. Makikita ito sa kilos na hindi isinagawa bagaman may kaalaman na dapat
isakatuparan. Halimbawa, napilitan mong pakopyahin ng iyong takdang-aralin ang