70) Teşkilatıesasi nedir?
73) İlk Türklerde Dini İnanış hakkında
-Yeni Türk Devleti’nin ilk anayasası ilan
edildi.
71) Yeni Türk Devlet yönetiminde
yapılan değişiklikler nelerdir?
-Devletin dini İslam’dır maddesi
anayasadan çıkartılarak laiklik ilkesi
benimsendi.
-Laiklik olmak üzere Atatürk ilkeleri
anayasaya eklendi.
-Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası ve
Serbest C.F. kurularak çok partili hayata
geçilmek istendi. Gerçek manada geçiş
Demokrat Parti’nin kurulmasıyla
gerçekleşti.
-TBMM yönetiminde kadınlara da
önemli haklar getirildi.
72) İlk Türk Devletleri’nde toplumsal
yapı hangi bölümlerden oluşmaktadır?
-Oguş(aile)
-Urug(aileler birliği)
-Boy(kabile)
-Bodun(boylar birliği)
76) Kervansaraylar’ın Selçuklu ticaretine 79) Lonca Teşkilatı’nın görevleri neler?
bilgi veriniz. katkıları?
-Esnafları korumak
-Dini yapıdan ziyade siyasi yönüyle ön -Sultan hanı
plana çıktılar. Bundan dolayı din -Denetlemek
adamları ayrı bir sınıf oluşturmuyordu. -Barış zamanı Pazar yeri savaş zamanı
kale olarak kullanıldı. -Üye sayısını takip eder
-Türk D.’de inanç olarak ilk göze çarpan
-Han adıyla devam etti ve sosyal -Kurallara uymayan esnafın takibini
Şamanizm’dir. Bir din değil; büyü ve gizli
alandaki önemli bir ihtiyaca cevap verdi. yapar
güçlere inanma biçimidir.
-Üretilen, satılan tüm malların kalitesinin
denetimini yapar
74) Yuğ, Sagu, Sığıtçı, Kurgan, Tengri, 77) Osmanlı D.’de toplum kaç birimden
oluşur? -Esnaflar arasındaki rekabeti önler
Balbal nedir?
-Yönetenler(Askerler) -Yönetilenler(Reaya) -Destek, kredi sağlar
-Yuğ} ölüler için tören
+Saray halkı +Müslüman -Müşterilerin haklarını korumasını sağlar
-Sagu} ölünün ardından ağıt şiir
-Sığıtçı} Sagu yakan(ağıtçı) +Seyfiye +Gayrimüslim
+İlmiye +Köylüler 80) Osmanlı’da Yatay ve Dikey
-Kurgan} mezar
Hareketliliğe birer örnek veriniz.
+Kalemiye +Şehirliler
-Tengri} eski Türkçe’de Tanrı
-Yatay h. Tıpkı tek binanın
-Balbal} mezar taşı +Göçebeler kompartımanları arasında olduğu gibi
mekanda cereyan eder.
-Dikey ise çok katlı binanın katları
75) Türk İslam Devletleri’nde yönetenler 78) Osmanlı D.’de Askerler kaça ayrılır? arasında olduğu gibi toplum tabakaları
sınıfı kimlerden oluşur? arasında gerçekleşir.
-4’e ayrılır.
-Haneden üyeleri -Birinci yüzeydeki düz ayak gibi devinim
+Saray halkı= Padişah
olmasına karşılık ikinci iniş ve çıkışlı olan
-Askerler hareketliliktir.
+Seyfiye= Kılıçlı askerler, Kapıkulu,
-Valiler Tımar S. göre yetişen
-Din adamları +İlmiye= Din adamı
+Kalemiye= Devletin bürokrat kesimi
81) Osmanlı’da Sosyal Yardımlaşma
Aracı ile açılan kurumlar?
-Darülaceze
-Nakıf Gureba
-Hamidiye Etfal Hastanesi
-Darüleytam
-Hilaliahmer Cemiyeti(Kızılay)
82) Atatürk döneminde toplumsal
inkılapların yapılma nedenleri nelerdir?
-Cumhuriyet halkını tamamen çağdaş ve
medeni bir toplum haline getirmektir.
Avrupalı milletlerle sağlıklı ilişkiler.
83) Türkiye Cumhuriyeti toplumsal
alanda yapılan inkılapları yazınız.
-Şapka ve kıyafet kanunu
-Tekke-Zaviye ve Türbelerin kapatılması
-Takvim, saat ve ölçülerde değişiklik
-Soyadı Kanunu’nun kabulü
-Kadınlara siyasi hakların verilmesi
84) Türk kadını hangi siyasi hakları hani
tarihte aldı?
-1930} Belediye seçimlerine katılma
-1933} Muhtarlık seçimine katılma
-1934} Milletvekili seçme ve seçilme
hakkı
85) Töre nedir? Nasıl işler?
-Türklerde siyasi ve sosyal yaşamı
düzenleyen hukuk kuralları. Törenin
dayandığı ilkeler adalet, eşitlik, iyilik ve
insanlık
-Törenin dışına çıkılmaz. Töreye
uymamak en büyük suç. Hükümdar dahil
uymak zorunda.
86) Türk İslam Devletleri’nde hukuk nasıl
işler?
-Şer’i hukuk ve örfi hukuka bağlıdır.
87) Şer’i hukuk? Örfi hukuk nedir?
-Şer’i} Kaynağı Kur’an ve hadislerden
oluşur.(kadı)
-Örfi} Töre ve padişah fermanlarına
dayanır.
88) Senedittifak nedir? Osmanlı hukuk
işleyişinde ne tür bir değişime sebep
olmuştur?
-ll. Mahmut ile ülkenin bazı
bölgelerinden gelen ayanlar arasında
imzalanan bir sözleşme
89) Tanzimat Fermanı, Osmanlı hukuk
işleyişinde ne tür bir değişime sebep
olmuştur?
-Padişaha ait yaşama ve yürütme
yetkileri sınırlandırıldı. Padişaha ait bazı
yetkiler mahkemelere verildi.
-Osmanlı D. Hukuk devleti haline geldi.
-Batı tarzı mahkemeler kuruldu.
-Osmanlı ülkesinde farklı iki hukuk
sisteminin doğmasına neden oldu.
90) Osmanlı Devleti’nde, Tanzimat
sonrası mahkemeler hangileridir?
-Şeri
-Konsolosluk
-Cemaat
-Nizamiye
-Ticaret
91) Kanuni Esasi nedir? Kanuni Esasi’nin
yürürlüğe girmesi ile Osmanlı’da neler
değişmiştir?
-Yazılı olarak uygulanan ilk anayasa.
-Osmanlı vatandaşlarının temel hak ve
özgürlükleri anayasa ile güvence altına
alındı.
-Kanun önünde eşitlik sağlandı.
-Basın-yayın özgürlüğü
-Kamu hizmetlerinden eşit şekilde
yararlanma kabul edildi.
92) Laik hukuk sistemine geçişin
nedenleri nelerdir?
-Eski hukuk sisteminin modern hayatın
ihtiyaçlarına cevap vermemesi.
-Türkiye’nin bir an evvel Batı
Medeniyeti’ne geçmek istemesi.
-Dini hukuk yüzünden ayrı dinden
insanlar için ayrı kurallar gerekiyor.
Hukuk birliğini baltalıyordu.
-Siyasi bağımsızlığımızı teminat altına
almış olacaktık.
-Medeni ve modern hayatın icabı idi.
93) Laik hukuk alanında kabul edilen
kanunlar nelerdir?
-İsviçre’den Borçlar Kanunu alındı.
-İtalya’dan Ceza Kanunu alındı.
-Almanya’dan Ceza Muhakemeleri Usulü
Kanunu alındı.
-İtalya’dan İcra ve İflas Kanunu
-Fransa’dan İdare Hukuku
-İsviçre’den Medeni Kanun alındı.
94) Tarihte ki ilk yazılı kanunlar hangi
uygarlıkta kim tarafından hazırlandı?
-Mezopotamya’da ‘’Hammurabi
Kanunları’’dır. Sümerliler tarafından
Sümer Kralı Urgakina tarafından.
95) Sümer ve Babil kanunları arasındaki
fark nedir?
-Sümerlerde para cezası, Babillerde
işlediği suçun aynısını suçluya uygulama
cezası.
96) Teokrasi, Reaya, Askeri, Meşrutiyet,
Mecelle, Kapitülasyon, Kadı, Anayasa,
Ayan, Islahat nedir?
-Teokrasi} Dine dayalı yönetim biçimi
-Reaya} Halk(yönetilenler)
-Askeri} Yönetenler
-Meşrutiyet} Padişahın yönettiği
ülkelerde padişahın yanında ayrıca birde
meclisin bulunması.
-Mecelle} Fıkıh hükümleriyle, bu
konudaki her türlü ictihadı bir araya,
getiren Tanzimat’tan sonra hazırlanmış
olan ve yasa yerine kullanılan eser.
-Kapitülasyon} Bir devletin başka devlete
kendi topraklarında tanıdığı siyasi, adli
ve ticari ayrıcalıktır.
-Kadı} Osmanlı D.’nde yargı ve yönetme
yetkisine sahip dini görevli.
-Anayasa} Devletin yönetim şeklini ve
devlet-millet arasındaki karşılıklı hak ve
ödevleri tespit eden ana kanun.
-Ayan} Osmanlıda bir bölgenin, bir
kasabanın ve bir sınıfın ileri gelenleri için
kullanılan ifade(17.y)
-Islahat} Reform. Düzenleme
97) İlk Türk Devletleri’nde, Uygurlar’a 99) Türk İslam Devletleri’nde hakim
kadar, temel geçim kaynağının ekonomik anlayışın unsurları nelerdir?
hayvancılık olmasının temel nedeni ne?
-İsraftan kaçınma,
-Hayvancılık geçim kaynağıdır. Daha çok
konargöçer yaşayan reaya geçimini -Adil gelir dağılımının sağlanması
sağlamaktaydı. Hem yiyecek hem de
giyecek ihtiyaçlarını karşılarlar. Uygurlar -Servet ve mülkiyetinyayılması
daha çok tarımla ilgilenmiş.
-Devlet’in daha çok denetimle
ilgilenmesi
98) İpek Yolu, Kürk Yolu, Baharat Yolu -Toplumsal kalkınma
hakkında bilgi veriniz.
-İpek Yolu} Kağıt, cam, çini, ipek ticari
100) İkta nedir? Uygulama şekli nasıldır?
malları idi. 7000 yıl boyunca Türklerde
kaldı. Ticarette önemliydi.
-Bir kişinin mülkiyetinde olmayıp devlete
Çin-Avrupa(Ticaret yolu)
ait olan toprakların vergilerinin ve
gelirlerinin asker veya sivillere hizmet ve
-Kürk Yolu} Hazar ve Bulgar ülkelerinden
maaşlarına karşılık verilmektedir.
başlar, Çin’e kadar ulaşıyordu. Ticaret
malları, sincap, sansar, tilki, samur,
-Bölgenin vergileri ikta sahipleri
kunduz, vaşak vb. hayvan kürkleri.
tarafından toplanırdı.
-Baharat Yolu} Uzakdoğu’yu Batı’ya
-Babadan oğla durumu küçük iktalar için
bağlayan bir ticaret yoludur. Baharat
geçerli.
ticareti; zerdeçal, zencefil, kakule, tarçın
(Hindistan(Çin)’dan başlar) -Özel mülk olmadıkları için hibe, vakıf ve
satış yasaktı.
101) Türk İslam D.’de vergi gelirleri
nelerdir? Açıklayınız.
-Zekat} Müslüman halktan, belli bir
sayıda hayvanı değerli maden, topraktan
elde edilen ürünler ve ticari eşyası olan
kişilerden 1/40 oranında alınan vergi
-Öşür} Müslüman halkın yetiştirdiği ürün
üzerinden alınan vergi
-Haraç} Gayrimüslim halkın yetiştirdiği
ürün üzerinden alınan vergi
-Cizye} Devletin korunması karşılığında
askerlik çağındaki gayrüslim halkın
erkeklerinden alınan vergi. Kadınlar,
ihtiyarlar, din adamları, çocuklar bu
vergiden muaflardı.
102) Ahilik nedir?
-Türk-İslam Devletlerinde dini ve iktisadi
bir teşkilatlanma olan ahilik ekonominin
en önemli unsurları arasında yer
almaktaydı.
-Loncalar Ahilerce işletilmekteydi.
103) Anadolu’nun iktisadi açıdan
gelişmesinin sebepleri nelerdir?
-Bu dönemde Avrupa’da dini ve iktisadi
Birlikler olan Gild ve Hansa Birlikleri
ticaret ve ekonomide oldukça etkili
olmuş ve ticaretin daha organizeli
yapılmasında ve gelişmesinde büyük rol
oynamışlardır.
104) Osmanlı Klasik Dönem
ekonomisinin ilkeleri nelerdir? Birer
cümle ile açıklayınız.
-İaşecilik(Provizyonizm)} Mevcut
ihtiyaçları en iyi şekilde karşılama
anlamına gelir.
-Gelenekselcilik} İktisadın, bireylerin,
kurumların ve toplumun tamamının
içinde anlamını bulduğu geleneğe göre
işlemesidir.
-Fiskalizm} Devletin iktisadi kararlar
alırken bir yandan hazine gelirlerini
yükseltme öte yandan da ulaştığı gelir
seviyesinden düşmemek adına
harcamaları kısmaya dayanır.
105) Osmanlı’da alınan vergiler kaç
gruba ayrılır?
-Şer’i ve örfi vergiler olarak ikiye ayrılır.
106) Tımar Sistemi nedir?
-Büyük ölçüde tarıma dayalı olan
Osmanlı ekonomisi tımar sistemiyle
teşkilatlandırılmıştır.
-Osmanlı D.’nde askerlere ve devlet
görevlilerine, vergi kaynakları ile birlikte
belirli bölgeleri bir tür maaş olarak
vermeye tımar sistemi denir.
107) Dirlik nedir? Kaça ayrılır?
-Osmanlı D.’nde geliri görevlilere verilen
bölgelere denir.
-3’e ayrılır.
+Has} Yıllık geliri 100.000 akçeden fazla
olan topraklar.
+Zeamet} 20.000 ile 100.000 akçe arası
+Tımar} 20.000 akçeye kadar olan
topraklardır.’’Sipahi’’lere verilir.
108) Vakıf nedir?
-Osmanlı D.’nde, Türk-İslam D.’nde
olduğu gibi servet ve mülkiyetin
toplumun tüm katmanlarına eşit olarak
paylaştırılarak, ihtiyaçlarının
karşılanması amaçlandı.
109) Vakıfların gelirleri nelerdir?
-Nakit para bağışı
-Kira getiren bir gayrimenkulun bağışlanması
-Bağışlanan herhangi bir varlığın satılarak
nakite dönüştürülmesi
-Vakfedilen arazilerin ekilerek elde edilen
ürünlerin geliri
110) Derbentçiler, Mekkari taifesi, Menzil
teşkilatı, Sikke tağşişi, Kaime, Lonca, gedik,
narh sistemi nedir?
-Derbentçiler} Ulaşım güvenliğinden sorumlu
kişi
-Mekkari taifesi} Özel ulaşım ve ticari mal
taşımacılığını yapar. Kadı huzurunda tüccar
ile sözleşme imzalar.
-Menzil teşkilatı} Haberleşme, posta işi
-Sikke tağşişi} Akçenin ayar ve ağırlığının
düşürülmesidir. Yeniçeri ayaklanmalarına
sebep oldu.
-Kaime} İlk Osmanlı kağıt parası veya
banknotudur.
-Lonca} Esnaflar
-Gedik} İşyeri, dükkan açma hakkı
-Narh sistemi} Yiyecek ve diğer tüketim
mallarına konulan fiyat sınırı, sınırlandırma
ve fiyatı sabit tutmadır.
111) Osmanlı ticaretine zarar veren olaylar?
-Coğrafi keşifler zarar sağlamıştır.
112) Sanayi İnkılabı’nın sonuçları?
-Üretimde makine gücü ve seri üretime
geçildi.
-Daha bol ve ucuz üretim sağlandı.
-Seri üretim sonrası hammadde ihtiyacı ve
bunların satılacağı pazar sorunu doğdu.
-Sömürgecilik gelişti.
-Avrupa’da hayat standartları iyileşti.
-Köyden şehirlere göç başladı.
-İşçi sınıfı ortaya çıktı.
-İç ve dış ticaret gelişti.
-Tarım toplumu gelişmeden olumsuz
etkilendi.
-Devletlerarası bloklaşmalar ve dünya
savaşlarına neden oldu.
-Osmanlı el sanayi çöktüğü gibi atölyeler de
kapandı.
113) Osmanlı ilk dış borç alımını ne zaman
kimden yapmıştır?
-1854’te İngiltere’den
114) Osmanlı’da kurulan ilk bankalar
hangileridir?
-Bankıdersaadet
-Bankıosmani(Osmanlı Bank.)
-Ziraat Bankası
115) Maratoryum nedir?
-Vaadesi gelmiş borçların yasa, mahkeme
kararı veya borçlu ve alacaklı arasında
yapılan bir antlaşma ile ertelenmesidir. Dış
borç ve iç borç için geçerlidir.
116) Muharrem Kararnamesi nedir?
Sonucu nedir?
-Osmanlı D.’nin borçları ödenemeyecek
duruma gelince yayımlandı.
-Duyunu umumiye İdaresi’ne bağlanan
kaynaklar da yeterli gelmemiştir.
Osmanlı ekonomisi sömürge durumuna
gelmiş ve birçok kaynak Batılıların eline
geçti.
117) Duyunu umumiye İdaresi nedir? Bu
idarenin kurulmasının sonuçları neler
oldu?
-Borçların ödenmesi için kurulmuştur.
Osmanlı D.’nin mali kaynaklarına alacaklı
olan Avrupalı Devletler el koydu.
118) İzmir İktisat Kongresi ne zaman 121) Bac, Devalüasyon, Çav, Malikane,
toplandı? Toplanma amacı? Miri, Demografik nedir?
-17 Şubat – 4 Mart 1923’te toplandı. -Bac} Bir çeşit vergi. Pazar ve
panayırlarda alınıp satılan, hayvandan
-Ülkenin politik bağımsızlık hedefinin ithal edilen ve Osmanlı topraklarından
ekonomik bağımsızlık ile tamamlanmak transit olarak geçirilen mallardan alınır.
istenmesidir.
-Devalüasyon} Sabit kur sistemlerinde
119) 1929 Ekonomik Buhranı nedir? ödemeler dengesi açık verilen ülkenin
ulusal parasının dış satın alma gücünün,
-ABD’de yaşanan ekonomik kriz hükümetçe alınan bir kararla
sonrasında başlayan dünya iktisat düşürülmesidir.
bunalımı tüm dünyayı iktisadi açıdan
büyük bir çıkmaza sokmuş ve bu -Çav} İlk kağıt para.
bunalım ülkemizi de derinden
etkilemiştir. -Malikane} Bir yerin gelirinin bir kimseye
yalnız ölünceye kadar kullanılması
şartıyla ayrılması yöntemi
120) Türkiye C., 1929 Ekonomik Buhran -Miri} Devlete ait.
karşısında ne gibi tedbirler almıştır?
-Demografik} Dünyada veya bir ülkede
-“Türkiye Cumhuriyeti Merkez bulunan nüfusun durumunu, dinamik
Bankası”nı kurdu. özelliklerini inceleyen bilimdir.
-Sümerbank kuruldu.
-“Etibank” ardından “Maden Tetkik
Arama Enstitüsü” kuruldu.
-“Halk Bankası” esnaf ve sanatkarların
kredi ihtiyacı karşılanamaya çalışıldı.
-Dış ticarette tedbirler alınmış, hükümet,
ithalatı yasaklayarak kontenjanları
denetim altına almış, böylece denge
sağlanarak Türk Lirası’nın değeri
korunmaya çalışıldı.