Professional Documents
Culture Documents
Công TH C Tính Nhanh
Công TH C Tính Nhanh
www.facebook.com/thaydangtoan
Truy cập website www.tailieupro.com
http://www.tailieupro.com/
CÔNG THỨC TÍNH NHANH KHOẢNG CÁCH
(tập 1)
http://www.tailieupro.com/
1. Bài toán mở đầu: Cho hình chóp O.ABC có OA,
http://www.tailieupro.com/
OB, OC đôi một vuông góc, cho
OA a,OB b,OC c . Tính khoảng cách từ O
http://www.tailieupro.com/
đến mặt phẳng (ABC).
http://www.tailieupro.com/
Gọi d là khoảng cách từ O đến mặt phẳng (ABC),
ta có:
1 1 1 1
d2 a2 b2 c2
http://www.tailieupro.com/
Áp dụng:
http://www.tailieupro.com/
Bài 1: Cho hình chóp S.ABC có đáy ABC là tam
giác vuông cân tại A, SA vuông góc với đáy,
BC a. 2 , SA a . Tính khoảng cách từ A đến
http://www.tailieupro.com/
mặt (SBC)
http://www.tailieupro.com/
Giải.
1 1 1 1 1 1 1 3
dA2 AB 2 AC 2 SA2 a2 a2 a2 a2
http://www.tailieupro.com/
dA
a 3
3
http://www.tailieupro.com/
Bài 2: Cho hình chóp tứ giác đều S.ABCD có tất cả
các cạnh có độ dài a. Tính khoảng cách từ A đến
mặt (SBC).
http://www.tailieupro.com/
Giải. Xét hình chóp S.OBC ta có:
http://www.tailieupro.com/
1
dO2
1
OA2
1
OB 2
1
SO 2
1
a 2
2
2
a 2
2
1
2
1
a 2
2
2
6
a2
http://www.tailieupro.com/
dO
a 6
http://www.tailieupro.com/
6
TT LUYỆN THI CỬU PHÚ – 63/1 CẦU KINH – TÂN TẠO A – BÌNH TÂN
http://www.tailieupro.com/
Từ đó suy ra dA 2dO
a 6
3
http://www.tailieupro.com/
Bài 3: Cho hình nón có đường sinh 5 cm, đường tròn
đáy có chu vi bằng 8 cm, mặt phẳng (P) qua đỉnh S
http://www.tailieupro.com/
cắt đường tròn đáy tại 2 điểm A, B thỏa AB 4 2.
http://www.tailieupro.com/
Tính khoảng cách từ tâm O của đường tròn đáy đến
mặt phẳng (P).
http://www.tailieupro.com/
Giải. Vì tam giác OAB có AB
vuông cân tại O; SO SA2
OA 2
AO 2 3
OAB
Ta có:
http://www.tailieupro.com/
1
dO2
1
OA2
1
OB 2
1
SO 2
1
4
2
4
1
2
1
3
2
17
27
dO
6 34
17
http://www.tailieupro.com/
Bài 4: Cho khối lăng trụ đứng ABC.A’B’C’ có đáy ABC là tam giác vuông tại A. Biết
AB a, AC 2a, AA ' 3a . Gọi M, N lần lượt là
http://www.tailieupro.com/
trung điểm BB’, CC’.
http://www.tailieupro.com/
a. Tính khoảng cách từ A đến (A ' MN ) .
Giải. a. Kéo dài A’N và A’M cắt AC, AB lần lượt tại
http://www.tailieupro.com/
E và D (như hình vẽ). Khi đó:
http://www.tailieupro.com/
d d[A,(A ' MN )] d[A,(A ' DE )]
Ta có:
1 1 1 1 1 1 1 61 12 61
http://www.tailieupro.com/
d2 AD 2 AE 2 AA '2 (2a )2 (4a )2 (3a )2 144a 2
d
61
a
http://www.tailieupro.com/
b. Gọi F AB ' A ' D , suy ra B ' F
1 6 61
1
2
AF suy ra
http://www.tailieupro.com/
d[B,(A ' MN )
2
d[A,(A ' MN )
61
a.
http://www.tailieupro.com/
(còn nữa…)
TT LUYỆN THI CỬU PHÚ – 63/1 CẦU KINH – TÂN TẠO A – BÌNH TÂN
http://www.tailieupro.com/
CÔNG THỨC TÍNH NHANH KHOẢNG CÁCH
http://www.tailieupro.com/
(tập 2)
2. Bài toán mở rộng: Cho hình chóp S.ABC có SA
http://www.tailieupro.com/
vuông góc mặt phẳng ( ABC ) , cho SA a, S
2S
ABC S
http://www.tailieupro.com/
và đường cao của tam giác ABC từ A là h
AB
.
http://www.tailieupro.com/
Tính khoảng cách từ A đến mặt phẳng (SBC).
Giải.
http://www.tailieupro.com/
Gọi d[ A,(SBC )] d . Khi đó:
1 1 1
d2 a2 h2
http://www.tailieupro.com/
Như vậy, việc tính khoảng cách đưa về tính đường cao của tam giác ABC và diện tích tam
giác ABC được tính bằng công thức Herong. Chú ý là trong trường hợp này, tam giác ABC
http://www.tailieupro.com/
chỉ là tam giác thường.
Áp dụng:
http://www.tailieupro.com/
Bài toán 5. Cho hình chóp S.ABCD có đáy là
http://www.tailieupro.com/
hình chữ nhật, SM ( ABCD) với M là trung
điểm AB. Cho SA a 2, AB 2a, BC a . Tính
khoảng cách từ A đến ( SBD) .
http://www.tailieupro.com/
Giải. Ta tính d d[M ,(SBD)] .
http://www.tailieupro.com/
Xét khối S.MBD. Đường cao
SM SA2 AM 2 2a 2 a 2 a.
http://www.tailieupro.com/
Tính diện tích
S MBD
1 2
MBD bằng công thức Herong. Ta có: BM
a . Khi đó: ME
2SMBD a 2
a
. Sau cùng,
a, BD a 5, MD a 2 . Suy ra
http://www.tailieupro.com/
1
d2
2
1
ME 2
1
SM 2
5
a2
1
a2
BD
6
a2
a 5
d
a
6
5
. Từ đó, d [ A, ( SBD)] 2d
2a
6
.
http://www.tailieupro.com/
Nhận xét. Qua ví dụ trên có thể thấy, việc tính khoảng cách từ một điểm bất kỳ sẽ được
http://www.tailieupro.com/
đưa về khoảng cách từ chân đường cao của hình chóp cần xét. Mặt khác, bước dựng hình
chiếu sẽ được bỏ qua trong thực hành tính toán trắc nghiệm về sau. Ở ví dụ trên, việc tính
ME sẽ đơn giản hơn với nhận xét ME bằng một nửa đường cao hạ từ A của tam giác
TT LUYỆN THI CỬU PHÚ – 63/1 CẦU KINH – TÂN TẠO A – BÌNH TÂN - 08 66815118
http://www.tailieupro.com/
vuông ABD. Tuy nhiên, để bạn đọc làm quen phương pháp cũng như có thuật toán giải
quyết bài toán tổng quát, chúng tôi vẫn làm theo cách
http://www.tailieupro.com/
lấy hai lần diện tích chia cạnh đáy.
http://www.tailieupro.com/
hình thoi tâm O cạnh a góc ABC 600 , hình chiếu của
S lên mặt phẳng (ABCD) là điểm M nằm trên AC sao
http://www.tailieupro.com/
cho AC = 4AM, góc tạo bởi SC với mặt đáy bằng 600,
tính khoảng cách từ A đến mặt (SBC).
http://www.tailieupro.com/
Giải. Ta tính d là khoảng cách từ M đến (SBC). Xét khối
http://www.tailieupro.com/
chóp S.MBC. Tam giác ABC đều nên dễ tính được
MC
3a
, BM
a 13
, SM
3 3a
. Gọi h là đường cao
4 4 4
a 3 3a
http://www.tailieupro.com/
từ M của MBC , khi đó, h.BC BO.MC suy ra h
BO.MC
BC
2 4
a
.
3a 3
8
.
http://www.tailieupro.com/
Từ đó,
1
d2
1
SM 2
1
h2
16
27a 2
64
27a 2
. Suy ra: d
3 15a
20
.
http://www.tailieupro.com/
Và có được: d [ A, ( SBD)]
4
3
d
15a
5
.
http://www.tailieupro.com/
Trắc nghiệm.
http://www.tailieupro.com/
BC = 5cm. Khoảng cách từ B đến mặt phẳng
(ACD) là:
http://www.tailieupro.com/
A.
15 7
4
cm B.
15 7
8
cm
3 17
http://www.tailieupro.com/
C. 3cm D.
2
cm
http://www.tailieupro.com/
Đáp án. Tính được S ABC
15 7
4
. Khoảng cách từ B
http://www.tailieupro.com/
đến (ACD) sẽ là đường cao hạ từ B của tam giác ABC. Ta có: hB
2S ABC
AC
15 7
8
.
http://www.tailieupro.com/
Câu 2: Khối tứ diện ABCD có AD vuông góc với mặt phẳng (ABC). AC = 4, AD = 3cm,
AB = 6cm, BC = 5cm. Khoảng cách từ A đến mặt phẳng (BCD) là:
TT LUYỆN THI CỬU PHÚ – 63/1 CẦU KINH – TÂN TẠO A – BÌNH TÂN - 08 66815118
http://www.tailieupro.com/
A.
3 77
11
cm B.
77
11
cm C.
2 77
11
cm D. 3 cm
http://www.tailieupro.com/
Đáp án (Hình Câu 1). Tính được S ABC
15 7
4
. Đường cao hạ từ A của tam giác ABC là:
http://www.tailieupro.com/
hA
2S ABC
BC
3 7
2
.
http://www.tailieupro.com/
Khi đó gọi d là khoảng cách từ A đến mặt phẳng (BCD), ta có
1
d2
1
hA2
1
AD 2
11
63
. Suy ra
http://www.tailieupro.com/
d
3 77
.
http://www.tailieupro.com/
11
http://www.tailieupro.com/
tam giác vuông tại A, cạnh AB = 2a, AC = a.
Hình chiếu của S lên mặt phẳng (ABC) là trung
http://www.tailieupro.com/
điểm M của AB. Góc giữa SC và đáy (ABC) bằng
60o . Tính khoảng cách giữa AB và SC.
http://www.tailieupro.com/
cách từ M đến (SCD). Ta xét khối chóp S.MCD.
Tính được, MC a 2, SM
hM là đường cao từ M của tam giác MCD,
MC tan 60o a 6 ; gọi
http://www.tailieupro.com/
1 1 1 1 1 7 a 42
http://www.tailieupro.com/
d2 hM2 SM 2 a2 6a 2 6a 2
hay d
7
.
Nhận xét. Do tính đặc biệt của hình trên, ta không cần tính diện tích tam giác MCD. Tuy
http://www.tailieupro.com/
nhiên trong trường hợp tổng quát, việc tính diện tích MCD và suy ra đường cao hM sẽ là
cần thiết để tính nhanh khoảng cách. Bạn đọc vui lòng thực hành lại phương pháp Herong
http://www.tailieupro.com/
tính diện tích tam giác MCD để kiểm tra lại đáp án.
http://www.tailieupro.com/
(còn tiếp…)
http://www.tailieupro.com/
TT LUYỆN THI CỬU PHÚ – 63/1 CẦU KINH – TÂN TẠO A – BÌNH TÂN - 08 66815118
http://www.tailieupro.com/
CÔNG THỨC TÍNH NHANH THỂ TÍCH
http://www.tailieupro.com/
KHỐI TRÒN XOAY (tập 3)
http://www.tailieupro.com/
1. Thể tích khối cầu
http://www.tailieupro.com/
Bài toán gốc. Cho khối cầu có bán kính R, cắt một
chỏm cầu theo mặt phẳng cách tâm khối cầu một
http://www.tailieupro.com/
đoạn bằng a. Tính thể tích khối còn lại và thể tích
phần cắt đi.
http://www.tailieupro.com/
Công thức giải.
Phần bị cắt đi (tính dựa vào thể tích vật thể tròn
xoay tạo bởi phần đường tròn y R2 x2 quay
http://www.tailieupro.com/
xung quanh Ox từ a đến R):
http://www.tailieupro.com/
Phần còn lại:
4 3 4 3
R
http://www.tailieupro.com/
Vremain
3
R Vcut out
3
R
a
R2 x2dx
http://www.tailieupro.com/
Bài toán 1. Một khối cầu bằng thủy tinh có bán kính 4dm, người ta muốn cắt bỏ một
chỏm cầu có diện tích mặt cắt là 15 (dm2 ) để lấy phần còn lại làm chậu nuôi cá. Hỏi thể
http://www.tailieupro.com/
tích nước tối đa mà chậu cá này có thể chứa là bao nhiêu? (giả sử bề dày chậu không
đáng kể)
http://www.tailieupro.com/
Giải.
http://www.tailieupro.com/
a R2 r2 16 15 1.
http://www.tailieupro.com/
Khi đó: Vcut out
R
R 2 2
x dx
4
1
16 x2dx 27 (dm3 )
http://www.tailieupro.com/
a
4 3 4 3 175 175
Vremain R Vcut out
4 27 (dm3 ) . Đáp số: (dm3 ) .
3 3 3 3
TT LUYỆN THI CỬU PHÚ – 63/1 CẦU KINH – TÂN TẠO A – BÌNH TÂN - 08 66815118
Truy cập www.dethithptquocgia.com để tải đề thi trắc nghiệm mới nhất tất cả các môn
www.facebook.com/tailieupro Đăng ký thành viên để nhận tài liệu thường xuyên
Truy cập website www.tailieupro.com để nhận thêm nhiều tài liệu hơn
Thầy Đặng
Website chiaToán chia
sẻ đề thisẻmiễn
- follow
phí:thầy để nhận tài liệu miễn phí:
www.dethithptquocgia.com
Biên soạn: Thầy Lê Viết Nhơn – Hồ Hà Đặng
www.facebook.com/thaydangtoan 2
http://www.tailieupro.com/
Bài toán 2. Nhà sản xuất muốn tạo một cái lu đựng nước bằng cách cắt bỏ hai chỏm cầu
của một khối cầu để tạo phần đáy và miệng lu như hình vẽ. Biết bán kính khối cầu là 50
http://www.tailieupro.com/
cm, phần mặt cắt ở đáy là hình tròn có bán kính 30cm và mặt phẳng ở miệng lu cách tâm
khối cầu 30cm. Tính thể tích nước tối đa mà cái lu có thể chứa. (giả sử độ dày của lu
không đáng kể)
http://www.tailieupro.com/
Giải.
http://www.tailieupro.com/
Xét phần đáy lu. Ta có,
http://www.tailieupro.com/
r 30 a R2 r2 502 302 40
http://www.tailieupro.com/
Vcut out 1
50
40
(502 x 2 )dx
14000
3
(cm3 )
52000
http://www.tailieupro.com/
50
Vcut out 2
(502 x2 )dx (cm3 ) .
30 3
http://www.tailieupro.com/
Bài toán gốc. Cho một khối trụ có bán kính đáy bằng R và
http://www.tailieupro.com/
chiều cao h. Cắt khối trụ theo một mặt phẳng song song với
trục và cách trục (tâm) một khoảng r. Tính thể tích phần còn
lại và phần bị cắt đi.
http://www.tailieupro.com/
Công thức giải.
http://www.tailieupro.com/
Diện tích phần bị cắt đi (bằng 2 lần diện tích hình tạo bởi
phần đường tròn y R2 x2 và trục Ox tính từ r đến R):
http://www.tailieupro.com/
Thể tích phần bị cắt đi:
http://www.tailieupro.com/
out out
http://www.tailieupro.com/
Vremain Vtru Vcut out
.R2 .h Vcut out
Bài toán 3. Một bồn trụ đang chứa dầu được đặt nằm ngang
TT LUYỆN THI CỬU PHÚ – 63/1 CẦU KINH – TÂN TẠO A – BÌNH TÂN - 08 66815118
Truy cập www.dethithptquocgia.com để tải đề thi trắc nghiệm mới nhất tất cả các môn
www.facebook.com/tailieupro Đăng ký thành viên để nhận tài liệu thường xuyên
Truy cập website www.tailieupro.com để nhận thêm nhiều tài liệu hơn
Thầy Đặng
Website chiaToán chia
sẻ đề thisẻmiễn
- follow
phí:thầy để nhận tài liệu miễn phí:
www.dethithptquocgia.com
Biên soạn: Thầy Lê Viết Nhơn – Hồ Hà Đặng
www.facebook.com/thaydangtoan 3
http://www.tailieupro.com/
có chiều dài bồn là 5m, bán kính đáy 1m. Người ta rút dầu ra trong bồn tương ứng với
0,5m của đường kính đáy. Tính thể tích gần đúng nhất của thể tích dầu trong bồn (theo
http://www.tailieupro.com/
đơn vị m3)
http://www.tailieupro.com/
Giải. Ta có: Vcut Scut .h 2.
1
1 x 2 dx.5 3, 071
http://www.tailieupro.com/
out out
0,5
http://www.tailieupro.com/
Thể tích dầu: Vdau V Vcut out
.R2 .h Vcut out
.1.5 3, 071 12, 637(m3 ) . Đáp án B.
http://www.tailieupro.com/
3. Thể tích khối nón
Bài toán gốc. Cho một khối nón có bán kính đáy bằng R và chiều cao h. Cắt khối nón
theo một mặt phẳng đi qua đỉnh và cắt đường tròn đáy theo một dây cung cách tâm một
khoảng r. Tính thể tích phần còn lại và phần bị cắt đi.
http://www.tailieupro.com/
Công thức giải.
http://www.tailieupro.com/
Diện tích phần bị cắt đi (bằng 2 lần diện tích hình tạo
bởi phần đường tròn y R2 x2 và trục Ox tính từ r
http://www.tailieupro.com/
đến R):
http://www.tailieupro.com/
Scut out
2
r
R2 x2 dx.
http://www.tailieupro.com/
Vcut out
1
S
3 cut out
.h
2
h.
3 r
R
R2 x2 dx.
http://www.tailieupro.com/
Thể tích phần còn lại:
http://www.tailieupro.com/
Vremain Vnon Vcut out
3
.R2 .h Vcut out
http://www.tailieupro.com/
Bài toán 4. Một khối nón bán kính bằng 5cm, đường cao
bằng 4cm. Cắt khối nón theo một mặt phẳng từ đỉnh xuống
đáy và cắt đáy theo dây cung có độ dài bằng 6cm. Thể tích
http://www.tailieupro.com/
phần còn lại của khối nón là:
http://www.tailieupro.com/
A. 99, 27cm3 B. 5, 45cm3
52 32 4 ):
TT LUYỆN THI CỬU PHÚ – 63/1 CẦU KINH – TÂN TẠO A – BÌNH TÂN - 08 66815118
Truy cập www.dethithptquocgia.com để tải đề thi trắc nghiệm mới nhất tất cả các môn
www.facebook.com/tailieupro Đăng ký thành viên để nhận tài liệu thường xuyên
Truy cập website www.tailieupro.com để nhận thêm nhiều tài liệu hơn
Thầy Đặng
Website chiaToán chia
sẻ đề thisẻmiễn
- follow
phí:thầy để nhận tài liệu miễn phí:
www.dethithptquocgia.com
Biên soạn: Thầy Lê Viết Nhơn – Hồ Hà Đặng
www.facebook.com/thaydangtoan 4
http://www.tailieupro.com/
Vcut
1
S .h
3 cut
1
3
.2
R
R2 x2 dx.h
8
3
5
25 x2 dx 5, 45 (cm3)
http://www.tailieupro.com/
r 4
http://www.tailieupro.com/
Vremain Vnon Vcut
1
3
.R2 .h Vcut
1
3
.25.4 5, 45 99, 27(cm3 ) . Chọn A.
http://www.tailieupro.com/
Nhận xét. Trong các bài toán trên, việc tính tích phân giải nhanh bằng Casio. Ta hoàn
R
http://www.tailieupro.com/
toàn có thể giải tay tích phân Scut out
2
r
R2 x2 dx bằng đổi biến x R sin t.
Bài toán về: 2 khối cầu giao nhau, 2 khối trụ giao nhau, khối cầu giao khối trụ, khối cầu
giao khối nón, khối nón giao khối trụ…
http://www.tailieupro.com/
(còn tiếp…)
http://www.tailieupro.com/
Follow facebook thầy Đặng: www.facebook.com/thaydangtoan
http://www.tailieupro.com/
Follow facebook thầy Nhơn: www.facebook.com/viet.nhon
Fanpage: www.facebook.com/thithuthptquocgia
http://www.tailieupro.com/
Group hỏi đáp: www.facebook.com/groups/giaidaponthidaihoc
Website: www.dethithptquocgia.com
http://www.tailieupro.com/
http://www.tailieupro.com/
http://www.tailieupro.com/
http://www.tailieupro.com/
http://www.tailieupro.com/
http://www.tailieupro.com/
TT LUYỆN THI CỬU PHÚ – 63/1 CẦU KINH – TÂN TẠO A – BÌNH TÂN - 08 66815118
Truy cập www.dethithptquocgia.com để tải đề thi trắc nghiệm mới nhất tất cả các môn
www.facebook.com/tailieupro Đăng ký thành viên để nhận tài liệu thường xuyên