‫عیوب عمده در کشش عمیق‬

‫‪wrinkling‬‬

‫• پارگی‪ ،‬چروکیدگی و گوشوارهای شدن) ‪(Earing‬سه عیب‬

‫عمدهی مشاهده شده در قطعات تولید شده به روش کشش‬
‫عمیق میباشند که در این بخش به آنها پرداخته خواهد شد‬
 ‫چروکیدگی‬

‫• چروکیدگی از عیوب عمده در کشش عمیق است‪ .‬در حالت کلی ‪،‬‬
‫در شکل های نسبتا پیچیده‪ ،‬سه عامل نیروهای فشاری‪ ،‬نیروهای‬
‫برشی و انباشتگی ماده )‪ (Excess Metal‬میتوانند در‬
‫بوجود آمدن چروکیدگی موثر باشند‪.‬‬

‫‪.‬‬
 ‫چروکیدگی تحت نیروهای فشاری‬
‫ﭼﻮن ﻣﺎده از ﻧﺎﺣﯿﻪ ﻓﻠﻨﺞ ﺟﺮﯾﺎن ﭘﯿﺪا ﮐﺮده و ﺑﻪ دﯾﻮاره ﻫﺎ ﻣﯿﺮود‪ ،‬در ﺻﻮرﺗﯽ ﮐﻪ ﻣﯿﺰان ﻧﯿﺮوی ﻓﺸﺎر ﮐﻢ ﺑﺎﺷﺪ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﯾﻨﮑﻪ در ﻓﻠﻨﺞ ﺗﻨﺶ ﻫﺎی ﻣﺤﯿﻄﯽ ﺑﻪ ﺻﻮرت‬
‫ﻓﺸﺎری ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ ،‬ﻋﺪم ﺟﺮﯾﺎن ﯾﺎﻓﺘﻦ ﻣﺘﺮﯾﺎل ﺑﺎﻋﺚ ﭼﺮوﮐﯿﺪﮔﯽ ﻣﯿﺸﻮد‬

‫• همانطور که قبال توضیح داده شد‪ ،‬در ناحیه فلنج به علت‬

‫شرایط کشش)‪ (Draw‬و نیروهای محیطی فشاری‪ ،‬پتانسیل‬
‫برای چروکیدگی باالست‬

‫ﻧﯿﺮوی ﻓﺸﺎری ﺑﺎﯾﺪ ﺑﻪ ﺣﺪی ﺑﺎﺷﺪ ﮐﻪ ﺟﻠﻮی ﭼﺮوﮐﯿﺪﮔﯽ و‬

‫ﮐﻤﺎﻧﺶ را ﺑﮕﯿﺮد‪ ،‬ﻧﻪ اﯾﻨﮑﻪ ﺑﺎﻋﺚ ﻟﻬﯿﺪﮔﯽ ﻓﻠﻨﺞ ﺷﻮد‬
 ‫عيوب ممکن در فرايند‬

‫در صورتيکه پارامترهاي موثر‬

‫نامبرده شده مناسب نباشند عيبهاي‬
‫گوناگوني ممکن است در قطعه‬
‫نهايي بوجود آيند که رايجترينها را‬
‫]‪[6‬‬ ‫]‪[4‬‬ ‫معرفي مي کنيم‪:‬‬
‫• چروکيدگي‬
‫)‪(Wrinkling‬‬
‫اگر نيروي ورقگير کم‬
‫باشد و يا اصطکاک‬
‫کم باشد چروک در‬
‫ورق بيشتر است‪:‬‬
‫]‪[3‬‬
 ‫اﮔﺮ ﭼﺮوﮐﯿﺪﮔﯽ زﯾﺎد ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺣﺮﮐﺖ ﮐﺮده و در ﻟﻘﯽ ﺑﯿﻦ‬ ‫اﮔﺮ ﭼﺮوﮐﯿﺪﮔﯽ از ﻟﻘﯽ ﺑﯿﻦ ﺳﻤﺒﻪ و ﻣﺎﺗﺮﯾﺲ‬
‫ﺳﻤﺒﻪ و ﻣﺎﺗﺮﯾﺲ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ و ﻣﺎﻧﻊ از ﺟﺮﯾﺎن ﯾﺎﻓﺘﻦ ﻣﺘﺮﯾﺎل‬ ‫ﻋﺒﻮر ﮐﻨﺪ ﺑﻪ اﯾﻦ ﺷﮑﻞ در ﻣﯽ آﯾﺪ‬
‫ﺑﻪ درون ﻗﺎﻟﺐ ﻣﯿﺸﻮد ﻟﺬا ﻣﻨﺠﺮ ﺑﻪ ﺷﮑﺴﺖ ﻣﯿﺸﻮد‬
‫چروکیدگی در اثر انباشتگی ماده‬

‫در ﻗﺎﻟﺒﯽ ﮐﻪ ﭘﺎﻧﭻ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻣﺨﺮوﻃﯽ ﯾﺎ ﮐﺮوی‬

‫اﺳﺖ ﺑﻪ ﮔﻮﻧﻪ ای ﮐﻪ ﻟﻘﯽ ﺑﯿﻦ ﺳﻤﺒﻪ و ﻣﺎﺗﺮﯾﺲ زﯾﺎد‬
‫اﺳﺖ‪ ،‬ﺣﯿﻦ ﺟﺮﯾﺎن ﯾﺎﻓﺘﻦ ﻣﺎده ﺑﻪ درون ﻗﺎﻟﺐ‪ ،‬در‬
‫دﯾﻮاره ﻫﺎ ﮐﻪ ﺗﻨﺶ ﻫﺎی ﻣﺤﯿﻄﯽ ﻓﺸﺎری دارﯾﻢ‪،‬‬
‫ﻣﺎده ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻧﺎ ﻣﺘﻘﺎرن ﺗﻮزﯾﻊ ﺷﺪه و ﯾﮏ ﻧﺎﺣﯿﻪ‬
‫اﻧﺒﺎﺷﻪ ﻣﯿﺸﻮد و ﭼﺮوﮐﯿﺪﮔﯽ در دﯾﻮاره رخ ﻣﯽ دﻫﺪ‬
 ‫چروکیدگی‬
‫در ﺻﻮرﺗﯽ ﮐﻪ ﯾﮏ ﻗﻄﻌﻪ در دو ﻋﻤﻖ ﻣﺘﻔﺎوت ﮐﺸﯿﺪه ﺷﻮد‪ ،‬در ﻣﺤﻞ ﻣﺮزی ﺑﯿﻦ ﻋﻤﻖ ﻫﺎ‪ ،‬ﺗﻨﺶ ﺑﺮﺷﯽ وﺟﻮد دارد ﮐﻪ ﺑﺎﻋﺚ ﭼﺮوﮐﯿﺪﮔﯽ دﯾﻮاره ﻣﯿﺸﻮد‬

‫اﻧﻮاع ﭼﺮوﮐﯿﺪﮔﯽ در ﺷﮑﻞ ﻧﺸﺎن داده ﺷﺪه اﺳﺖ‬

 ‫گوشوارهای شدن‬
‫• سومین عیب رایج در کشش عمیق گوشوارهای شدن است‪.‬در‬
‫صورتیکه خواص ورق ناهمسانگرد باشد‪،‬به علت تغییرات سرعت‬
‫در سیالن ماده در جهات مختلف‪ ،‬لبههای قطعه تولید شده دارای‬
‫ناهمواریهای موجی شکل خواهد بود‪ .‬بدین ترتیب با افزایش‬
‫ضریب ناهمسانگردی ‪ ،‬اگرچه می توان به عمق کشش بیشتر دست‬ ‫‪r-value‬‬

‫یافت ولی همزمان موجب افزایش عیب گوشوارهای شدن در‬

‫محصوالت شده و باعث افزایش حجم ضایعات میشود‪.‬‬
‫‪Delta(r) = (r0 - 2*r45 + r90)/4‬‬

‫اﮔﺮ دﻟﺘﺎ ‪ r‬ﺻﻔﺮ ﺑﺎﺷﺪ ﯾﻌﻨﯽ ورق ﮐﺎﻣﻞ‬

‫اﯾﺰوﺗﺮوپ و ﻫﻤﺴﺎﻧﮕﺮد اﺳﺖ و ﻋﯿﺐ‬
‫ﮔﻮﺷﻮاره ای ﺷﺪن در آن رخ ﻧﻤﯽ دﻫﺪ‬
 ‫]‪[4‬‬

‫در ﻗﺴﻤﺖ ﻫﺎﯾﯽ ﮐﻪ دره اﺳﺖ‪ ،‬ﺑﻪ دﻟﯿﻞ ﺗﺰرﯾﻖ ﺷﺪن ﻣﺘﺮﯾﺎل ﺑﯿﺸﺘﺮ‪ ،‬دارای ﺿﺨﺎﻣﺖ ﺑﯿﺸﺘﺮی ﻫﻢ ﻫﺴﺖ‬

‫ﻫﺮ ﭼﻪ ‪ r‬ﺑﯿﺸﺘﺮ ﺑﺎﺷﺪ ﻋﻤﻖ ﮐﺸﺶ و ‪ LDR‬ﺑﯿﺸﺘﺮ اﺳﺖ اﻣﺎ ﭘﺪﯾﺪه ی ﮔﻮﺷﻮاره ای ﺷﺪن ﻫﻢ ﺷﺪﯾﺪ ﺗﺮ رخ ﻣﯿﺪﻫﺪ‬
 ‫اتوکاری‬
‫• از دیگر مزایای اتوکاری کاهش پدیده گوشوارهای شدن میباشد زیرا درهها‬
‫نسبت به گوشوارهها ضخیمترند بنابراین در اتوکاری طول آنها بیشتر افزایش‬
‫پیدا میکند‪ .‬نکته قابل توجه در مورد این فرآیند این است که اصطکاک اعمالی‬
‫از طرف سنبه به جداره داخلی فنجان در جهت اتوکاری است و به کشیده شدن‬
‫فنجان به درون قالب کمک میکند‪ .‬شکل زیر نیروهای وارد بر جداره فنجان را‬
‫در حین اتوکاری نشان میدهد‪ .‬از آنجا که اصطکاک سنبه با فنجان در این‬
‫فرآیند مفید است‪ ،‬لذا سنبههای اتوکاری را زبرتر میسازند تا اصطکاک را‬
‫افزایش دهند‬
 ‫پارگی‬
‫• وقوع پارگی اغلب در قسمت دیواره و در شرایطی که حالت کرنش صفحهای برقرار‬
‫است صورت میگیرد‪ .‬در شرایط کرنش صفحه ای ورق حداقل قابلیت کشش پذیری‬
‫را دارا میباشد‪ .‬از آنجا ئیکه در قسمت دیواره‪ ،‬سنبه از درون قطعه را مهار کرده و‬
‫مانع از بوجود آمدن کرنش های محیطی میگردد‪ ،‬لذا در این ناحیه شرایط کرنش‬
‫صفحهای بوجود میآید‪.‬‬

‫ﻗﻄﻌﻪ در ﺣﺎﻟﺖ ﮐﺮﻧﺶ‬

‫ﺻﻔﺤﻪ ای ﺑﺴﯿﺎر ﺿﻌﯿﻒ‬
‫اﺳﺖ‬
‫وقوع پارگی در ناحیه دیواره در چند نمونه قطعه کشش عمیق شده‬

‫باال بودن نیروی ورقگیر‪ ،‬بیش از حد کوچک بودن شعاع‬

‫لبهها‪ ،‬بزرگ بودن ابعاد بالنک‪ ،‬کوچک بودن لقی بین سنبه‬
‫و ماتریس‪ ،‬نامرغوبی جنس ورق از عوامل عمده در بوجود‬
‫آمدن پارگی میباشند‪.‬‬
 ‫پارگی‬
‫در اﯾﻨﺠﺎ از ﺗﺮﻣﺰ )‪ (Bead‬اﺳﺘﻔﺎده ﺷﺪه اﺳﺖ ﮐﻪ ﻣﺎﻧﻊ‬
‫ﮐﺸﺶ ﻋﻤﯿﻖ ﺷﺪه و ﻣﺘﺮﯾﺎل دﭼﺎر ‪ stretch‬ﻣﯿﺸﻮد‬

‫ﭘﺎرﮔﯽ در دﯾﻮاره‬ ‫ﭘﺎرﮔﯽ ﻧﺰدﯾﮏ ﻣﺮﮐﺰ ﭘﺎﻧﭻ‬

‫ﺧﻄﻮط ﻟﻐﺰش‬
 ‫• مقدمه‬

‫• معرفي فرايند کشش‬

‫مکانيک فرايند کشش عميق‬
‫عميق‬
‫•مکانيک فرايند کشش‬
‫عميق‬ ‫‪ ‬پارامترهاي موثر‪:‬‬
‫‪‬انواع مدهاي تنشي‬
‫در طول فرايند‬ ‫‪ -1‬عوامل مربوط به ماده‪:‬‬
‫‪‬پارامترهاي موثر‬
‫‪‬روشهاي تحليل‬ ‫‪ ‬ناهمسانگردي)‪(Anisotropy‬‬
‫•عيوب ممکن در فرايند‬
‫در کشش عميق مواد با ‪ R‬بزرگتر مناسبترند زيرا‪:‬‬
‫‪‬چروکيدگي‬
‫‪‬پارگي‬ ‫‪ -1‬سيالن در منطقه فلنج راحتتر اتفاق مي افتد‪.‬‬
‫‪‬لبه نامنظم‬
‫• تعيين شکل اوليه ورق‬ ‫‪ -2‬پارگي و نازک شدن در منطقه ديواره کمتر است‪.‬‬
‫•روشهاي نوين‬
‫•جمع بندي‬ ‫‪ ‬ضريب کارسختي )‪(n‬‬
‫•منابع‬
‫در کشش عميق مواد با ‪ n‬بزرگتر مناسبترند زيرا‪:‬‬
‫‪ -1‬تنش تسليم پايينتر است و زودتر به شکلدهي مي رسيم‪.‬‬
‫‪ -2‬منطقه ‪ Uniform‬بزرگتر است و گلويي شدن ديرتر‬
‫رخ مي دهد‪.‬‬
‫عيوب ممکن در فرايند‬

‫• ساير عيوب‬

‫]‪[2‬‬
 ‫• مقدمه‬

‫• معرفي فرايند کشش‬

‫مکانيک فرايند کشش عميق‬
‫عميق‬
‫•مکانيک فرايند کشش‬
‫عميق‬ ‫‪ -2‬عوامل مربوط به هندسه و تجهيزات قالب‬
‫‪‬انواع مدهاي تنشي‬
‫در طول فرايند‬ ‫‪ ‬حد نسبت کشش)‪(LDR‬‬
‫‪‬پارامترهاي موثر‬
‫‪‬روشهاي تحليل‬
‫نسبت قطر اوليه به قطر نهايي قطعه نبايداز حد معيني‬
‫•عيوب ممکن در فرايند‬ ‫بيشتر باشد‪.‬‬
‫‪‬چروکيدگي‬
‫‪‬پارگي‬ ‫‪ ‬شعاع لبه هاي پانچ و ماتريس‬
‫‪‬لبه نامنظم‬
‫‪ ‬نيروي وارده از طرف ورقگير‬
‫• تعيين شکل اوليه ورق‬
‫•روشهاي نوين‬ ‫‪ ‬لقي پانچ و ماتريس‬
‫•جمع بندي‬
‫•منابع‬ ‫‪ ‬سرعت پانچ‬
‫‪ ‬اصطکاک بين ورق و تجهيزات قالب‬