Psychopatologia

w teorii i praktyce
sądowej

dr mjr Marta Jastrzębska

starszy psycholog Działu Penitencjarnego

Oddziału Zewnętrznego Aresztu Śledczego
we Wrocławiu

semestr letni
2022/23
Wykonywanie kary pozbawienia
wolności
? ?
Co ma celu wykonywanie kary
pozbawienia wolności?

? ?
?
 Wykonywanie kary pozbawienia
wolności
1. poczucie
odpowiedzialności 2. potrzeba
przestrzegania
wzbudzanie w porządku
skazanym woli prawnego
współdziałania
w kształtowaniu jego
społecznie pożądanych
postaw

3. powstrzymywanie się od
przestępstwa
 Wykonywanie kary pozbawienia
wolności
1. To rezultat, który powinien być osiągnięty na skutek wykonywania
tej kary.

2. Wymiar kary jest wielokierunkowy.

Celem kary jest sprawiedliwa, adekwatna odpłata (proporcjonalność
kary do stopnia winy i społecznej szkodliwości czynu) oraz prewencja
szczególna (wychowanie i zapobieganie) i ogólna (kształtowanie
świadomości prawnej społeczeństwa).
 W jaki sposób realizuje się
w jednostkach penitencjarnych
indywidualizowane oddziaływania
na skazanych?
Zindywidualizowane oddziaływanie
na skazanych

2 3
1 ?
? ?

4 5
? ?
 Zindywidualizowane oddziaływanie
na skazanych

1 3
PRACA 2 ZAJĘCIA
KULTURALNO-
SPRZYJAJĄCA NAUCZANIE
OŚWIATOWE
ZDOBYWANIU
I SPORTOWE
OKREŚLONYCH
KWALIFIKACJI
ZAWODOWYCH 4
PODTRZYMYWANIE 5
KONTAKTÓW ŚRODKI
Z RODZINĄ TERAPEUTYCZNE
I ŚWIATEM
ZEWNĘTRZNYM
Zindywidualizowane oddziaływanie
na skazanych

Systemy
Rodzaje Typy wykonywania
kary
 Rodzaje zakładów karnych
Przeznaczenie zakładów karnych oparte zostało na dwóch kryteriach
klasyfikacji skazanych, tj. wieku i uprzednim odbywaniu kary
pozbawienia wolności.

Artykuł nie ma zastosowania do matki pozbawionej wolności,

której umożliwiono sprawowanie stałej i bezpośredniej opieki nad
dzieckiem do ukończenia 3. roku życiA.
 Rodzaje zakładów karnych

?
?

? ?
 Rodzaje zakładów karnych

W?
R?

P? M?
 Rodzaje zakładów karnych

Zakład karny Zakład karny dla

dla odbywających
młodocianych karę po raz
pierwszy

Zakład karny dla Zakład karny dla

recydywistów odbywających karę
penitencjarnych aresztu wojskowego
 Rodzaje zakładów karnych
Zakład karny Zakład karny dla
dla odbywających
młodocianych karę po raz
(M) pierwszy
(P)

Zakład karny dla Zakład karny dla

recydywistów odbywających karę
penitencjarnych aresztu wojskowego
(R) (W)
 Rodzaje zakładów karnych

M
W zakładzie karnym dla młodocianych odbywają karę skazani, którzy
nie ukończyli 21 roku życia; w uzasadnionych wypadkach skazany
może odbywać karę w tym zakładzie po ukończeniu 21 roku życia.

Jeżeli jest to uzasadnione potrzebami oddziaływania, dorosły

skazany po raz pierwszy, wyróżniający się dobrą postawą, może, za
swoją zgodą, odbywać karę w zakładzie karnym dla młodocianych;
korzysta on wtedy z takich uprawnień jak młodociany.
 Rodzaje zakładów karnych

P
Na gruncie przepisu art. 85 Kodeksu karnego wykonawczego należy
przyjąć, że w zakładzie karnym dla skazanych, odbywających karę
pozbawienia wolności po raz pierwszy, przebywać mogą skazani za
przestępstwo, którzy nigdy wcześniej nie odbywali kary pozbawienia
wolności. Będą to przede wszystkim sprawcy, którzy nigdy wcześniej
nie byli karani.
* Do zakładu karnego dla skazanych, odbywających karę po raz pierwszy, kieruje się uprzednio
skazanych sprawców za przestępstwa lub wykroczenia umyślne na karę grzywny lub
ograniczenia wolności, pod warunkiem że kary te nie były zamieniane na zastępczą karę
pozbawienia wolności lub aresztu. Ponadto do takiego zakładu karnego kieruje się skazanych
uprzednio za przestępstwo nieumyślne, i to nawet jeśli wymierzono za nie karę pozbawienia
wolności, a skazany ją odbywał .
 Rodzaje zakładów karnych

R
W zakładzie karnym dla recydywistów penitencjarnych odbywają
karę dorośli skazani oraz ukarani za wykroczenia, którzy uprzednio
już odbywali takie kary lub karę aresztu wojskowego za umyślne
przestępstwa lub wykroczenia, chyba że szczególne względy
resocjalizacyjne przemawiają za skierowaniem ich do zakładu
karnego dla odbywających karę po raz pierwszy.
 Rodzaje zakładów karnych

W
Skazany na karę aresztu wojskowego odbywa karę w zakładzie
karnym typu otwartego, chyba że szczególne względy przemawiają
za potrzebą osadzenia skazanego w zakładzie karnym innego typu.
Jedna z kar kryminalnych stosowana wyłącznie wobec żołnierzy.
Skazany odbywa ją w przeznaczonym do tego zakładzie karnym,
w jej trakcie podlega on także szkoleniu wojskowemu.
 Typy zakładów karnych

? ?

?
 Typy zakładów karnych

2? 1?

3?
 Typy zakładów karnych

Zakład karny
typu Zakład karny typu półotwartego
zamkniętego

Zakład karny typu otwartego

 Typy zakładów karnych
Zakład karny
typu
Zakład karny typu półotwartego
zamkniętego
(2)
(1)

Zakład karny typu otwartego

(3)
 System wykonania kary
pozbawienia wolności

?
?

?
 System wykonania kary
pozbawienia wolności

z?
p?

t?
 System wykonania kary
pozbawienia wolności

Programowanego
oddziaływania Terapeutyczny

Zwykły
 System wykonania kary
pozbawienia wolności
Programowanego
oddziaływania Terapeutyczny
(p) (t)

Zwykły
(z)
 System wykonania kary
pozbawienia wolności
W systemie programowanego oddziaływania odbywają karę skazani
młodociani, a także skazani dorośli, którzy po przedstawieniu im
projektu programu oddziaływania wyrażają zgodę na współudział w
jego opracowaniu i wykonaniu
(IPO) – indywidualnego programu oddziaływania.

W programach oddziaływania ustala się zwłaszcza: rodzaje

zatrudnienia i nauczania skazanych, ich kontakty przede wszystkim z
rodziną i innymi osobami bliskimi, wykorzystywanie czasu wolnego,
możliwości wywiązywania się z ciążących na nich obowiązków oraz
inne przedsięwzięcia niezbędne dla przygotowania skazanych do
powrotu do społeczeństwa.

Wykonywanie programów oddziaływania podlega okresowym

ocenom; programy te mogą ulegać zmianom.
 System wykonania kary
pozbawienia wolności
W systemie terapeutycznym odbywają karę skazani z
niepsychotycznymi zaburzeniami psychicznymi, w tym skazani za
przestępstwo określone w art. 197-203 Kodeksu karnego,
popełnione w związku z zaburzeniami preferencji seksualnych,
upośledzeni umysłowo, a także uzależnieni od alkoholu albo innych
środków odurzających lub psychotropowych oraz skazani
niepełnosprawni fizycznie - wymagający oddziaływania
specjalistycznego, zwłaszcza opieki psychologicznej, lekarskiej lub
rehabilitacyjnej.

Jeżeli przemawiają za tym względy lecznicze i wychowawcze,w

oddziale terapeutycznym mogą odbywać karę także inni skazani, za
ich zgodą.
 System wykonania kary
pozbawienia wolności

W systemie zwykłym skazany może korzystać z dostępnego w

zakładzie karnym zatrudnienia, nauczania oraz zajęć kulturalno-
oświatowych i sportowych, lecz nie wyraża chęci własnej
aktywności.
 Oddziały terapeutyczne:

1) dla skazanych uzależnionych od alkoholu;

2) dla skazanych uzależnionych od środków odurzających lub

substancji psychotropowych;

3) dla skazanych z niepsychotycznymi zaburzeniami psychicznymi lub

upośledzonych umysłowo, w tym dla skazanych za przestępstwo
określone w art. 197-203 Kodeksu karnego, popełnione w związku z
zaburzeniami preferencji seksualnych;

4) dla skazanych niepełnosprawnych fizycznie.

 * Artykuł 197-203 Kodeksu karnego

Art. 197 [Zgwałcenie]

Art. 198 [Wykorzystanie bezradności, upośledzenia]
Art. 199 [Nadużycie zależności]
Art. 200 [Obcowanie płciowe z małoletnim]
Art. 200a [Zakazane nawiązanie kontaktu z małoletnim]
Art. 200b [Zakaz publicznego propagowania zachowań o charakterze
pedofilskim]
Art. 201 [Kazirodztwo]
Art. 202 [Pornografia]
Art. 203 [Zmuszanie do prostytucji]
 Kobiety odbywają karę pozbawienia wolności odrębnie od
mężczyzn.

Skazana kobieta odbywa karę w zakładzie karnym typu

półotwartego, chyba że stopień demoralizacji lub względy
bezpieczeństwa przemawiają za odbywaniem kary w zakładzie
karnym innego typu.

Kobiecie ciężarnej lub karmiącej zapewnia się opiekę

specjalistyczną.

W celu umożliwienia matce pozbawionej wolności sprawowania

stałej i bezpośredniej opieki nad dzieckiem organizuje się przy
wskazanych zakładach karnych domy dla matki i dziecka, w których
dziecko może przebywać na życzenie matki do ukończenia trzeciego
roku życia, chyba że względy wychowawcze lub zdrowotne,
potwierdzone opinią lekarza albo psychologa, przemawiają za
oddzieleniem dziecka od matki albo za przedłużeniem lub
skróceniem tego okresu.
Jaka to grupa i podgrupa klasyfikacyjna?

R-1/z
Jaka to grupa i podgrupa klasyfikacyjna?

P-3/p
Jaka to grupa i podgrupa klasyfikacyjna?

M-2/p
Jaka to grupa i podgrupa klasyfikacyjna?

M-1/t
Jaka to grupa i podgrupa klasyfikacyjna?

M-1/z
???
Wykonywanie kary pozbawienia wolnosci w
systemie dozoru elekronicznego
 Wykonywanie kary pozbawienia wolnosci
w systemie dozoru elekronicznego
Dozór elektroniczny jest to kontrola zachowania skazanego przy użyciu
środków technicznych.

Karę pozbawienia wolności, orzeczoną w postaci dozoru elektronicznego,

można wykonać wyłącznie w formie dozoru stacjonarnego. Kara może
być wykonywana w systemie dozoru elektronicznego jedynie wówczas,
gdy pozwalają na to warunki techniczne obejmujące w szczególności
liczbę oraz zasięg dostępnych nadajników i rejestratorów oraz
możliwości organizacyjne ich obsługi.
 Wykonywanie kary pozbawienia wolnosci
w systemie dozoru elekronicznego

Sąd penitencjarny może udzielić skazanemu zezwolenia na odbycie

kary pozbawienia wolności w systemie dozoru elektronicznego, jeżeli
zostały spełnione łącznie następujące warunki:
 Wykonywanie kary pozbawienia wolnosci
w systemie dozoru elekronicznego

1) wobec skazanego orzeczono karę pozbawienia wolności

nieprzekraczającą jednego roku i 6 miesięcy, a nie zachodzą warunki
przewidziane w art. 64 § 2 Kodeksu karnego;
2) jest to wystarczające do osiągnięcia celów kary;
3) skazany posiada określone miejsce stałego pobytu;
4) osoby pełnoletnie zamieszkujące wspólnie ze skazanym wyraziły
zgodę;
5) odbywaniu kary pozbawienia wolności w systemie dozoru
elektronicznego nie stoją na przeszkodzie warunki techniczne;
 Wykonywanie kary pozbawienia wolnosci
w systemie dozoru elekronicznego

Skazanemu, który nie rozpoczął wykonywania kary w zakładzie karnym,

można udzielić zezwolenia na odbycie kary pozbawienia wolności w
systemie dozoru elektronicznego, jeżeli względy bezpieczeństwa i
stopień demoralizacji, a także inne szczególne okoliczności nie
przemawiają za potrzebą osadzenia skazanego w zakładzie karnym.

Skazanemu, który rozpoczął już odbywanie kary w zakładzie karnym,

można udzielić zezwolenia na odbycie w systemie dozoru
elektronicznego pozostałej części kary, jeżeli za udzieleniem zezwolenia
przemawiają dotychczasowa postawa i zachowanie skazanego.
 Wykonywanie kary pozbawienia wolnosci
w systemie dozoru elekronicznego

Sąd może udzielić zezwolenia na odbycie kary pozbawienia wolności w

systemie dozoru elektronicznego pomimo braku zgody zamieszkujących
osób lub osób pełnoletnich, jeżeli wykonanie kary w systemie dozoru
elektronicznego w sposób oczywisty nie wiąże się z nadmiernymi
trudnościami dla osoby, która tej zgody nie wyraziła, i narusza jej
prywatność jedynie w nieznacznym stopniu.
 Wykonywanie kary pozbawienia wolnosci
w systemie dozoru elekronicznego

W razie potrzeby, na zarządzenie sędziego penitencjarnego, kurator

sądowy ustala, w drodze zebrania informacji, czy skazany zamieszkuje
wspólnie z inną osobą lub osobami pełnoletnimi, a jeżeli tak, to uzyskuje
dane personalne tych osób, a następnie poucza je o warunkach
wykonywania kary w systemie dozoru elektronicznego oraz
konsekwencjach, jakie wynikają z jej wykonywania dla osób
zamieszkujących ze skazanym.

Kurator sądowy ustala warunki rodzinne oraz socjalno-bytowe, w

których zamieszkuje skazany, w zakresie niezbędnym do prawidłowego
wykonania kary w systemie dozoru elektronicznego. Informacje te
kurator sądowy przekazuje niezwłocznie do sądu.
Więzienie jako instytucja totalna
i deprywacyjna
 Więzienie jako instytucja deprywacyjna

Gannat: ,,Przymusowe odosobnienie, przebywanie

1 w surowych warunkach otoczenia społecznego, wymuszanie
automatyzmu w zachowaniu się, niemożność doboru
otoczenia społecznego, wstrzemięźliwość seksualna itp”.

Waligóra: „Potrzeby mają tę właściwość, że chcą być

2 zaspokajane. Jeżeli jednak na drodze do zaspokojenia
potrzeb stają przeszkody niemożliwe do ominięcia lub
pokonania, mamy do czynienia z sytuacją,
która jest opisywana przez psychologów jako deprywacja”
 Więzienie jako instytucja totalna
1
Erving Goffman -twórca koncepcji instytucji totalnej

Rodzaje instytucji totalnych:

1. instytucje powołane do opieki nad osobami niedołężnymi i

2 nieszkodliwymi: domy opieki, przytułki, domy starców;

2. zakłady opieki nad osobami niezdolnymi do samodzielnego

życia a zarazem niebezpiecznymi dla społeczeństwa: szpitale
psychiatryczne, sanatoria dla osób chorych na choroby zakaźne;

3. instytucje zajmujące się ochroną społeczeństwa przed

szkodzeniem mu w sposób świadomy: więzienia, zakłady
poprawcze;
 Więzienie jako instytucja totalna

Rodzaje instytucji totalnych:

4. instytucje powołane do określonych zadań technicznych,

2 mających wyłącznie charakter instrumentalny: jednostki
wojskowe, obozy pracy;

5. instytucje przeznaczone dla osób, które dobrowolnie

wycofały się z aktywnego życia oraz miejsca kontemplacji
religijnej: klasztory, zakony
Goffmanowska koncepcja instytucji totalnej

4.
2. 3. specyficzny styl
biurokratyczna kontrola zarządzania
dyscyplina (dyrektywny,
autokrytyczny)
1.
izolacja
fizyczna od
normalnych
zajęć dnia
codziennego
 Rodzaje deprywacji

?
?

?
.
 Rodzaje deprywacji

Deprywacja emocjonalno
-społeczna
Deprywacja sensoryczna

Deprywacja informacyjno-
poznawcza
.
 Rodzaje deprywacji

Deprywacja sensoryczna
związana z brakiem dopływu zróżnicowanych bodźców
(w więzieniu brak bodźców lub podobne bodźce działające przez
długi czas; ograniczone pole widzenia.
Czas na zewnątrz płynie szybko,
wewnątrz stoi (PARADOKS!)

.
 Rodzaje deprywacji

Deprywacja emocjonalno-społeczna
związana z zaburzonymi kontaktami warunkującymi
bliskość (tęskonota za najbliższymi, brak nawiązania
satysfakcjonujących kontaktów warunkujących przyjaźń,
Poczucie uwstecznienia i straconego czasu, bezradność;
tutaj też deprywacja seksualna

.
 Rodzaje deprywacji

Deprywacja informacyjno-poznawcza
związana z utrudnionym kontaktem ze światem zewnętrznym
(ograniczonym do widzeń, wiadomości w sposób pośredni
„z drugiej ręki”, manipulacja informacyjna).

.
 Skutki totalnego charakteru więzienia
dla osadzonych

?
? osadzeni

wyuczona
?
bezradność
?

?
?
 Skutki totalnego charakteru więzienia
dla osadzonych

ciągłe napięcie

zaburzenia
zachowania
prizonizacja osadzeni

wyuczona
bezradność usztywnienie
myślenia
i postępowania
używki
agresja
 Skutki totalnego charakteru więzienia
dla personelu

?
? personel

wyuczona
?
bezradność
?

?
?
 Skutki totalnego charakteru więzienia
dla personelu

frustracje

zmniejszenie
wrażliwości
używki personel

nadużywanie
wyuczona
bezradność
władzy
przynoszenie
pracy do domu
przejmowanie
zachowań od
agresja
osadzonych
Skutki totalnego charakteru więzienia
w ogóle...

stygmatyzacja depersonalizacja

dehumanizacja

derealizacja

deprecjacja

ALE...
Korzyści z odbywania kary
pozbawienia wolności

?
 Korzyści z odbywania kary
pozbawienia wolności

warunki kursy
bytowe zawodowe

darmowa zatrudnienie załatwienie

opieka spraw
medyczna formalnych
oddziaływania
terapeutyczne

edukacja warsztaty
artystyczne
Psycholog w procesie resocjalizacji
i terapii skazanych
 Pomoc psychologiczna
i oddziaływania psychokorekcyjne

?
?
?

2 3
1
 Pomoc psychologiczna
i oddziaływania psychokorekcyjne
Przezwyciężenie Zapobieżenie
Przygotowanie osadzonych do
negatywnych zachowaniom
korzystania z oddziaływań
skutków pobytu zakłócającym
resocjalizacyjnych
w warunkach procesy
izolacji wychowawcze
więziennej

2 3
1
 Pomoc psychologiczna
i oddziaływania psychokorekcyjne

poradnictwo
psychologiczne
interwencje
kryzysowe
psychoedukacja
Zakres czynności psychologa:
1. prowadzenie, we współpracy z wychowawcami,
programów resocjalizacji;
Programy resocjalizacji
Programy resocjalizacji w zakresie:

a) przeciwdziałania agresji i przemocy,

b) przeciwdziałania uzależnieniom oraz nadużywaniu
alkoholu lub używaniu narkotyków,
c) przeciwdziałania pro-kryminalnym postawom,
d) aktywizacji zawodowej i promocji zatrudnienia,
e) kształtowania umiejętności społecznych
i poznawczych
f) integracji rodzin,
g) zapobiegania negatywnym skutkom izolacji, zwłaszcza
wobec skazanych odbywających długoterminowe kary
pozbawienia wolności;
Psycholog w procesie resocjalizacji
i terapii skazanych
2. sporządzanie orzeczeń psychologiczno-penitencjarnych
i opinii psychologicznych oraz weryfikowanie w miarę
potrzeby zawartych w nich wskazań i ustaleń;
Psycholog w procesie resocjalizacji
i terapii skazanych
3. wnioskowanie w sprawie kierowania skazanych
wymagających oddziaływania specjalistycznego do
systemu terapeutycznego;
Psycholog w procesie resocjalizacji
i terapii skazanych
4. podejmowanie oddziaływań psychokorekcyjnych wobec
skazanych obejmowanych badaniami oraz wykazujących
szczególne trudności w przystosowaniu się;
Psycholog w procesie resocjalizacji
i terapii skazanych
5. podejmowanie we współpracy z wychowawcami, a w
razie potrzeby także z innymi funkcjonariuszami
oddziaływań:
Psycholog w procesie resocjalizacji
i terapii skazanych
a) kształtujących środowisko wychowawcze, a zwłaszcza
zapobiegających wzajemnej demoralizacji skazanych,
Psycholog w procesie resocjalizacji
i terapii skazanych
b) zapobiegających aktom samoagresji skazanych,
Psycholog w procesie resocjalizacji
i terapii skazanych
c) motywujących do podjęcia terapii wobec skazanych
uzależnionych, a po jej zakończeniu służących podtrzymaniu
efektów odbytej terapii,
Psycholog w procesie resocjalizacji
i terapii skazanych
d) zapobiegających zachowaniom skazanych, które
prowadzą do konieczności stosowania środków przymusu
bezpośredniego (śpb);
Psycholog w procesie resocjalizacji
i terapii skazanych
6. udzielanie pomocy wychowawcom
w opracowywaniu indywidualnych programów oddziaływań
(IPO) i realizacji oddziaływań wychowawczych;
Psycholog w procesie resocjalizacji
i terapii skazanych
7. prowadzenie szkoleń mających na celu popularyzację
wiedzy z zakresu psychospołecznych mechanizmów
zachowania;
Psycholog w procesie resocjalizacji
i terapii skazanych
8) prowadzenie dokumentacji dotyczącej realizacji zadań
wynikających z zakresu obowiązków.
Co zawierają opinie psychologiczne?
Opinie psychologiczne sporządza
się o skazanym:

1) przed sporządzeniem wniosku o

zakwalifikowanie skazanego uzależnionego od
alkoholu albo środków odurzających lub
substancji psychotropowych do odbywania kary
w systemie terapeutycznym;
Opinia ta zawiera:
1) ustalenie ilości i rodzaju używanych przez
skazanego substancji psychoaktywnych,
a także okoliczności i częstotliwości ich używania;

2) opis stosowanych przez skazanego wzorców

i sposobów używania substancji
psychoaktywnych;
3) ustalenia dotyczące okresów abstynencji
skazanego oraz podejmowanych w przeszłości
prób leczenia uzależnienia;

4) wyszczególnienie stwierdzonych zdrowotnych,

społecznych i prawnych konsekwencji
używania przez skazanego substancji
psychoaktywnych;
5) wyszczególnienie i opis rozpoznanych u
skazanego objawów uzależnienia;

6) charakterystykę motywacji skazanego do

podjęcia terapii uzależnienia;

7) ustalenie, czy skazany wyraża zgodę na objęcie

leczeniem i rehabilitacją w związku
z uzależnieniem;

8) propozycję skierowania skazanego do

odbywania kary pozbawienia wolności w
systemie terapeutycznym w oddziale
terapeutycznym
lub poza oddziałem.
Opinie psychologiczne sporządza
się o skazanym:

2) na karę dożywotniego pozbawienia

wolności, a także na karę 25 lat pozbawienia
wolności przed podjęciem decyzji przez komisję
penitencjarną o skierowaniu do zakładu typu
półotwartego;
Opinia ta zawiera:

1) ocenę stopnia realizacji wskazań i zaleceń

zawartych w orzeczeniu psychologiczno -
penitencjarnym;

2) charakterystykę cech osobowości i właściwości

osobistych skazanego w kontekście odbywania
kary w warunkach zakładu karnego typu
półotwartego;
3) ewentualne przeciwwskazania psychologiczne
do odbywania kary w zakładzie typu
półotwartego;

4) wnioski dotyczące skierowania skazanego do

odpowiedniego typu zakładu
Opinie psychologiczne sporządza
się o skazanym:

3) przed podjęciem decyzji o złożeniu wniosku,

do sądu opiekuńczego, o zgodę na oddzielenie
dziecka od matki odbywającej karę
przebywającej z dzieckiem w domu dla matki i
dziecka, lub o przedłużenie albo skrócenie
okresu przebywania dziecka z matką;
Opinia ta zawiera:

1) diagnozę środowiska rodzinnego i ocenę

alternatywnych źródeł opieki dla dziecka;

2) charakterystykę aktualnego stanu

psychicznego matki;

3) ocenę wydolności wychowawczej i

umiejętności rodzicielskich matki;

4) charakterystykę więzi emocjonalnej istniejącej

pomiędzy matką a dzieckiem;
5) ocenę prawidłowości rozwoju dziecka;

6) wnioski dotyczące oddzielenia dziecka od

matki lub przedłużenia albo skrócenia okresu
przebywania dziecka z matką.
Opinie psychologiczne sporządza
się o skazanym:

4) przed podjęciem decyzji o złożeniu wniosku,

do sądu penitencjarnego, o wydanie orzeczenia
o obciążeniu skazanego kosztami związanymi z
leczeniem spowodowanego u siebie uszkodzenia
ciała lub rozstroju zdrowia;
Opinia ta zawiera:

1) opis zdarzenia i ustalenie okoliczności

istotnych dla oceny zachowania skazanego;

2) ustalenie i ocenę motywów działania

skazanego;

3) ocenę potrzeby objęcia skazanego pomocą

psychologiczną;

4) zalecenia odnośnie sposobu dalszego

postępowania wychowawczego w związku
z dokonaną samoagresją;
5) propozycję obciążenia albo odstąpienia od
obciążania skazanego kosztami
związanymi z leczeniem.
Opinie psychologiczne sporządza
się o skazanym:

5) przed wymierzeniem skazanemu kary

dyscyplinarnej umieszczenia w celi izolacyjnej
oraz po dokonaniu przez psychologa (lub
lekarza) kontroli, w przypadku stwierdzenia
przesłanek uniemożliwiających dalsze
odbywanie tej kary;
Opinia ta zawiera:

1) charakterystykę aktualnego stanu

psychicznego skazanego;

2) ocenę wpływu kary dyscyplinarnej

umieszczenia w celi izolacyjnej na stan psychiczny
i zachowanie skazanego;

3) wskazanie ewentualnych przeciwwskazań

psychologicznych do wymierzania
skazanemu kary dyscyplinarnej umieszczenia w
celi izolacyjnej lub przesłanek uniemożliwiających
dalsze odbywanie tej kary albo stwierdzenie
braku takich przeciwwskazań.
Opinie psychologiczne sporządza
się o skazanym:

6) w przypadku podejrzenia skłonności

samobójczych;
Opinia ta zawiera:

1) określenie czynników ryzyka samobójczego

i czynników chroniących;

2) określenie stopnia ryzyka samobójczego;

3) propozycje wyeliminowania lub modyfikacji

możliwych do zmiany czynników ryzyka;

4) zalecenia dotyczące sposobu postępowania

z osadzonym.
Opinie psychologiczne sporządza
się o skazanym:

7) w innym, uznanym przez psychologa,

szczególnie uzasadnionym przypadku.
Obowiązki psychologa w Ośrodku
Diagnostycznym
Ośrodek organizuje się w wydzielonej części Zakładu karnego lub
Aresztu śledczego.
Dyrektor Zk lub Aś kieruje skazanego na badania w ośrodku na
pisemny i uzasadniony wniosek psychologa, wychowawcy lub
psychiatry wraz z załączoną pisemną zgodą skazanego.
Dyrektor zakładu występuje z wnioskiem do sędziego
penitencjarnego o zarządzenie przeprowadzenia badań w przypadku
braku zgody skazanego na poddanie się badaniom.
Badania w ośrodku nie powinny trwać dłużej niż 2 tygodnie.

W uzasadnionych przypadkach, na wniosek prowadzącego badania,

kierownik ośrodka przedłuża badania na czas niezbędny dla ich
przeprowadzenia, o czym powiadamia sędziego penitencjarnego.
Na podstawie przeprowadzonych badań psycholog wydaje
orzeczenie psychologiczno-penitencjarne,
a lekarz psychiatra - opinię psychiatryczną.
Co powinno zawierać orzeczenie
psychologiczno – penitencjarne?
1) dane osobowe skazanego;
Imię...
Nazwisko...
Imię ojca...
Data urodzenia
2) wyjaśnienie procesu wykolejenia społecznego skazanego
oraz stopnia jego demoralizacji i podatności na
oddziaływania;
3) psychologiczną charakterystykę aktualnego stanu
psychicznego skazanego oraz jego stosunku do popełnionego
przestępstwa, a także do zadań i obowiązków wiążących się
z wykonywaniem kary;
4) ustalenie ewentualnej potrzeby oddziaływania
specjalistycznego i skierowania skazanego do odbywania
kary w systemie terapeutycznym;
5) I. Wskazania w zakresie:
- klasyfikacji:
- nauczania:
-zatrudnienia:
II. Zalecenia dotyczące potrzeby uwzględnienia
psychologicznych i socjologicznych mechanizmów
zachowania skazanego przy stosowaniu
zindywidualizowanych oddziaływań.
6) okres przeprowadzenia badania oraz zastosowane
metody badań psychologicznych;
7) imię i nazwisko oraz tytuł zawodowy i stanowisko
służbowe psychologa przeprowadzającego badanie.
Orzeczenie psychologiczno-penitencjarne
sporządza się w szczególności skazanemu:
1) młodocianemu, któremu pozostało co najmniej
6 m-cy do nabycia prawa do ubiegania się o warunkowe
przedterminowe zwolnienie;
2) sprawiającemu trudności wychowawcze, przede wszystkim
takiemu, którego zachowanie wskazuje na poważny stopień
demoralizacji, zaburzenia psychiczne albo szczególny brak
umiejętności przystosowania się do warunków i wymagań zakładu;
3) co do którego zachodzi podejrzenie konieczności stosowania
oddziaływań w warunkach oddziału terapeutycznego dla skazanych
z niepsychotycznymi zaburzeniami psychicznymi lub upośledzonych
umysłowo;
4) na karę dożywotniego pozbawienia wolności,
a także na karę 25 lat pozbawienia wolności, po orzeczeniu
prawomocnego wyroku.
5) za przestępstwo określone w art. 197-203 w Kk popełnione
w związku z zaburzeniami preferencji seksualnych.