Szczęśliwe Macierzyństwo I Jego Sekrety - Katarzyna Krzan Full

Niniejszy ebook jest własnością prywatną.
Niniejsza publikacja, ani żadna jej część, nie może być kopiowana,
ani w jakikolwiek inny sposób reprodukowana, powielana, ani
odczytywana w środkach publicznego przekazu bez pisemnej zgody
wydawcy. Zabrania się jej publicznego udostępniania w Internecie,
oraz odsprzedaży zgodnie z regulaminem Wydawnictwa Złote Myśli.
© Copyright for Polish edition by ZloteMysli.pl

Data: 09.09.2007
Tytuł: Szczęśliwe macierzyństwo i jego sekrety

Autor: Katarzyna Krzan
Wydanie II
ISBN: 978-83-7521-468-0
Projekt okładki: Marzena Osuchowicz

Korekta: Sylwia Fortuna
Skład: Anna Popis-Witkowska
Internetowe Wydawnictwo Złote Myśli

Netina Sp. z o.o.
ul. Daszyńskiego 5
44-100 Gliwice
WWW: www.ZloteMysli.pl
EMAIL: kontakt@zlotemysli.pl
Wszelkie prawa zastrzeżone.

All rights reserved.
SPIS TREŚCI
WPROWADZENIE.............................................................................4
Z HISTORII MACIERZYŃSTWA........................................................6
ZACZĘŁO SIĘ…..................................................................................8
NIE TYLKO SIELANKA......................................................................9
DBAJ O ZDROWIE...........................................................................10
TYPOWE DOLEGLIWOŚCI POCZĄTKÓW........................................11
PIERWSZE ZDJĘCIE........................................................................11
CZAS NA ZMIANY............................................................................12
PO PIERWSZYM TRYMESTRZE.......................................................13
PRZYKRE DOLEGLIWOŚCI.............................................................14
WYPRAWKA DLA DZIECKA............................................................15
PORÓD.............................................................................................17
SEKS PO PORODZIE........................................................................19
NIEPRZESPANE NOCE....................................................................21
ZABAWY Z MALUSZKIEM...............................................................23
SPACERY.........................................................................................25
BABCIE MAJĄ SWOJE PRAWA.......................................................26
SPOSOBY NA PRZEZIĘBIENIE........................................................27
WIZYTY U LEKARZA.......................................................................28
SZCZEPIENIA..................................................................................29
KARMIENIE PIERSIĄ .....................................................................31
DIETA KARMIĄCEJ MAMY.............................................................32
KARMIENIE SZTUCZNE..................................................................35
UROZMAICANIE DIETY MALUSZKA..............................................36
PIERWSZYCH 12 MIESIĘCY ŻYCIA DZIECKA.................................38
CZAS DLA CIEBIE............................................................................55
LITERATURA WYKORZYSTANA I POLECANA...............................58
SEKRETY SZCZĘŚLIWEGO MACIERZYŃSTWA – Katarzyna Krzan
● str. 4
Wprowadzenie
Wprowadzenie
Jest to podręcznik pisany przez młodą mamę dla innych młodych

mam. Zawiera spostrzeżenia zaczerpnięte z literatury fachowej,
podręczników, czasopism przefiltrowane przez własne, autentyczne
doświadczenie.
Jeśli jesteś młodą mamą lub zamierzasz nią zostać, a czujesz się
zagubiona w chaosie spadających na Ciebie niełatwych przecież
obowiązków, to jest to publikacja przeznaczona właśnie dla Ciebie.
Oprócz praktycznych porad, jak zadbać o siebie i maluszka, zawiera
także wskazówki, jak być szczęśliwą w macierzyństwie, bo przecież
tylko zadowolona, szczęśliwa kobieta może być dobrą mamą dla
swojego dziecka.
Nieprawdziwy jest wybór: kariera – macierzyństwo. Owszem,

macierzyństwu należy się poświęcić. Dziecko nie uznaje braku czasu
dla siebie, trzeba poświęcić mu wiele troski. Ale pamiętaj: urodzenie
dziecka to nie koniec świata, lecz początek wszystkiego.
Urodzenie dziecka jest najpiękniejszą rzeczą, jakiej może dokonać

kobieta. Oto dajesz cząstkę siebie, tworząc nowe życie. Mężczyźni
tego nie potrafią. Pamiętaj jednak, że dziecko Twoje należeć będzie
do świata, a nie do Ciebie. Za kilka lat zacznie się od Ciebie
Copyright by Wydawnictwo Złote Myśli & Katarzyna Krzan

● str. 5
Wprowadzenie
oddzielać, by pójść własną drogą, tak jak Ty to zrobiłaś. Z pewnością

nie chciałabyś, by rodzice stawali Ci na drodze do osiągania marzeń.
Ty także będziesz musiała się usunąć, by uwolnić swoje dziecko.
Tymczasem jednak masz je tylko dla siebie. Dbaj o nie, kochaj
najmocniej jak potrafisz, bo to dla niego najważniejsze - twoja
miłość, czułość, zaangażowanie, opieka. Twoje Maleństwo kocha Cię
bezgranicznie, jesteś dla niego całym światem.
Bądź dla niego wymarzoną matką. Przypomnij sobie swoje

dzieciństwo - to, co było w nim dobre i to, o czym wolałabyś
zapomnieć. Spraw, by Twoje maleństwo miało niczym niezmąconą
radość, beztroskę, czułość i miłość. Stwórz mu szczęśliwe
dzieciństwo.
Nie obawiaj się, że nie będziesz potrafiła właściwie opiekować się

swoim dzieckiem. Każda kobieta musi się uczyć macierzyństwa
wyłącznie na własnych doświadczeniach i, niestety, na błędach.
Pewnie wysłuchasz całej masy dobrych porad od mamy, teściowej,
ciotek, koleżanek. Słuchaj ich, ale przede wszystkim – zaufaj
intuicji. Patrz na swoje dziecko uważnie, wczuj się w nie, tak jak
wtedy, gdy pływało sobie w Twoim brzuchu i uprzedzaj jego
potrzeby. Niech czuje się kochane. Niech wie, że może Ci w pełni
zaufać. Dlatego nie zostawiaj nigdy dziecka płaczącego. Rada ciotek
„niech się wypłacze” jest najokrutniejszą z porad. Twoje dziecko liczy
na Ciebie. Nie zawiedź go. Nigdy.

● str. 6
Z historii macierzyństwa
Uczucia macierzyńskie, którymi obdarzamy nasze dzieci, wydają się

czymś naturalnym. Jednak okazuje się, że wszystko zależy od
wzorców przekazywanych przez kulturę. Aż do XVIII wieku dziecko
było traktowane jak mały dorosły, ale bez praw takich, jakie mają
dorośli. Często zaraz po urodzeniu niemowlęta oddawano na
wychowanie mamkom pochodzącym ze wsi. Bogatsze rodziny
pozbywały się w ten sposób kłopotu, by za niewielką opłatą zapewnić
swoim potomkom utrzymanie gdzieś poza miastem, na świeżym
powietrzu, najlepiej jak najdalej od domu rodzinnego. Po kilku
latach odbierano wiejskim opiekunkom „odchowane” dzieci tylko po
to, by wysłać je jak najszybciej „do szkół”, gdzie spędzały kolejne lata
z dala od rodziców. Nawet dzieci najbogatszych rodziców żyły na wsi
w tragicznych warunkach: zaniedbane, niedożywiane, krępowane
w pieluszki, które zapracowane w polu mamki zmieniały czasem
tylko raz w tygodniu, narażone na ataki zwierząt domowych, przed
którymi jedyną ochronę stanowiło powieszenie za ubranka na jakimś
haku.
Nie wiadomo, jak wiele dzieci zmarło na skutek tych zabiegów.

Zresztą rodzice w miastach często zapominali o oddanych pod opiekę
mamek maluchach. Zdarzało się nawet, że matki nie chciały odbierać
dzieci okaleczonych i cierpiących na różne choroby wynikające
z zaniedbania.

● str. 7
Stosunek do własnych potomków uległ zmianie w XIX wieku, kiedy

zaczęto wprowadzać w życie promowane już przez Rousseau idee
powrotu do natury. Skorzystały na tym najmniejsze dzieci, gdy
modny stał się model karmiącej piersią matki, która poświęca
wszystko, by wychować swoje dzieci na jak najlepszych obywateli.
Znalazło to wyraz chociażby w idei Matki Polki. Odtąd dzieci
postrzegano jako przyszłość całego narodu. Ograniczona została ich
praca w kopalniach i przy najcięższych zajęciach, co jeszcze do końca
wieku XIX było stałą praktyką. Powoli dostrzegano odmienność
„małych ludzi” i zaczęto uznawać ich prawo do dzieciństwa
i właściwej opieki. Wiele pomogła rozwijająca się medycyna
i psychologia. Skoro Freud odkrył, że większość nerwic
wpływających na dorosłe życie rozwija się w we wczesnym
dzieciństwie, na rodziców spadł obowiązek zadbania, by dzieciństwo
było jak najlepsze dla dziecka.
Prawa dziecka do szczęścia i miłości rodziców wydają się być czymś

oczywistym, jednak wiele zależy od świadomości rodziców, od tego
czy są odpowiedzialni za swoje maleństwo, czy są gotowi poświęcić
dla niego wszystko. Rodzicielstwo to poświęcenie, nieustanna
opieka, martwienie się, odsuwanie własnych marzeń na dalszy plan.
Ale to także wielka radość, duma i szczęście, którego nie da się
porównać z niczym innym na świecie.

● str. 8
Zaczęło się…
Właśnie dowiedziałaś się, że jesteś w ciąży. Jeszcze nie wiesz, co to

właściwie znaczy. Jesteś zdziwiona, przerażona i szczęśliwa
jednocześnie. Wynik testu ciążowego powitałaś płaczem. Nie wiesz,
czy bardziej się cieszysz, czy boisz. Nie ma odwrotu – zostaniesz
mamą.
Zanim jednak ta wiadomość do Ciebie dotrze, będziesz musiała

codziennie ją sobie powtarzać, a i tak swoje macierzyństwo
uświadomisz sobie w pełni dopiero na kilka miesięcy po porodzie,
jeśli nie później.
Twoje Dziecko z grudki komórek zaczyna się już zmieniać

w maleńkiego człowieczka. Pod koniec pierwszego miesiąca jest
naprawdę maleńkie. Mierzy zaledwie milimetr, jest więc mniej
więcej wielkości ziarenka maku. Ale możesz być pewna, że urośnie
bardzo szybko.
Twoje życie zmieni się całkowicie. Musisz zmodyfikować swoja dietę.

Na początek zrezygnuj z alkoholu, zbyt dużych ilości kawy -
stopniowo zmniejszaj jej ilość. A jeśli nie możesz z niej całkowicie
zrezygnować, zastąp ją kawą zbożową. Jest zdrowsza. Koniecznie
wyeliminuj ostre przyprawy, chipsy, napoje gazowane, szczególnie
słodkie - lepiej odstawić je zupełnie. Najważniejsze jest teraz zdrowe

● str. 9
Zaczęło się…
odżywianie, sporo świeżego powietrza, ruchu, tańca i radości.

Zaczynasz najpiękniejszy okres w życiu. A więc: bądź szczęśliwa!
Podziel się szczęściem ze swoim dzieckiem, a znacznie wcześniej
wyczujesz jego pierwsze radosne ruchy.
Nie tylko sielanka
Przygotuj się na częste wahania nastrojów - od euforii do czarnej

rozpaczy w ciągu zaledwie kilku godzin. Na pewno się zdarzy, że
będą Cię wyprowadzać z równowagi drobiazgi typu: nie mam co na
siebie włożyć, znowu po sobie nie pozmywałeś, gdzie jest moja
szczotka i tak dalej, i tak dalej. Sama rozszerzysz tę listę o kolejne
pozycje, bo będzie ich nieskończoność.
Przygotuj się na płacz „bez powodu”, łkanie w poduszkę, chandrę,

jakiej nie miałaś nawet przed okresem. To normalne reakcje
przystosowawcze. Uprzedź o nich swoich bliskich, by zamiast
dolewać oliwy do ognia, próbowali Cię wesprzeć. Hormony w Tobie
szaleją jak nigdy wcześniej i Musisz się wyładować. Jeżeli możesz,
staraj się wyciszyć, myśl o dziecku, głaszcz się po rosnącym
brzuszku, śpiewaj, czytaj, tańcz. Masz teraz, po raz ostatni, czas na
wszystko.
Jeżeli pracujesz, zwolnij tempo. Niech inni zrobią coś za Ciebie i dla
Ciebie. Szybko się przekonasz, że świat bez Ciebie nie zginie. Musisz

● str. 10
Nie tylko sielanka
umieć się odprężać, machać ręką na rzeczy nieważne i cieszyć się

każdym nowym dniem, bo z każdą chwilą Twoje Maleństwo staje się
coraz większe i mądrzejsze. Uczy się świata od Ciebie. Przebywaj
więc z miłymi ludźmi, słuchaj dobrej muzyki, oglądaj łagodne filmy.
Horrory są wykluczone - nie denerwuj Maleństwa.
Dbaj o zdrowie
Pewnie jesteś już po pierwszej wizycie u lekarza, który zapisał Ci

witaminy, kwas foliowy. Teraz będziesz odwiedzać go częściej.
Jeszcze nie czujesz, że jesteś w ciąży. Niczego po Tobie nie widać.
A jednak pierwsze trzy miesiące to najważniejszy okres ciąży. Dbaj
o siebie i swoje Maleństwo. Przede wszystkim ucz się wewnętrznego
spokoju. Bądź radosna.
Oddychaj głęboko. Oddech pomaga dobrze dotleniać organizm,

a także likwidować skurcze, bóle brzucha, które niestety mogą się
pojawiać. Najważniejsze to nie przejmować się nimi, nie słuchać
mrożących krew w żyłach opowieści o zagrożonych ciążach
i horrorach z porodówek. Wsłuchuj się w siebie, tam znajdziesz
ukojenie wszystkich niepokojów.

● str. 11
Typowe dolegliwości początków
Typowe dolegliwości początków
Oczywiście słynne poranne mdłości, które mogą się pojawiać

o dowolnej porze dnia i nocy, są typową oznaką ciąży, choć nie
zawsze występują. Możesz czuć zmęczenie, mrowienie w kończynach.
Twoje piersi mogą być obrzmiałe jak przed okresem. Możesz zacząć
tracić włosy. Ale możesz też stać się piękne i lśniące jak nigdy dotąd.
Z pewnością będziesz też znacznie częściej odwiedzać toaletę. Cóż,
Twoje ciało produkuje sporo płynów.
Pierwsze zdjęcie
Twoje Maleństwo ma już zalążki kończyn, oczu, organów

wewnętrznych. Podczas pierwszego USG, około 6-7 tygodnia,
będziesz mogła po raz pierwszy zobaczyć swoje dziecko. Ono tam
rzeczywiście jest! Z pewnością zaczyna do Ciebie teraz już naprawdę
docierać, że wewnątrz Twojego ciała rozwija się nowe życie, za które
Ty i tylko Ty jesteś w pełni odpowiedzialna. Za dwa tygodnie ten
maleńki zarodek stanie się już prawdziwym płodem.

● str. 12
Czas na zmiany
Czas na zmiany
Twoje piersi stają się pełniejsze. Przygotowują się do przyszłego

karmienia. Ciało zaczyna akceptować nową sytuację i przestaje się
już buntować. Teraz to Ty będziesz musiała zacząć „się poświęcać”.
Maleństwo chce rosnąć jak najszybciej, potrzebuje więc dużo
pokarmu. Nie dziw się zatem, że nagle zaczniesz opróżniać lodówkę
w środku nocy, a Twoim przysmakiem będzie kotlet mielony ze
śledziem popity sokiem marchwiowo-truskawkowym. Ze starych
przesądów wynika, że matki synów mają ochotę na rzeczy kwaśne,
jak słynna kiszona kapusta czy ogórki, a matki córek uwielbiają
rzeczy słodkie i nie zasną bez batonika czy loda w czekoladzie. Nie
zadręczaj się jednak, jeśli będziesz miała ochotę na potrawy słodko-
kwaśne. Pamiętaj jedynie, by oprócz dziwacznych zachcianek
dostarczać organizmowi także zdrowych posiłków, niezbędnych
witamin i minerałów.
Kolejna zmiana jest związana z Twoim wyglądem. Szczęśliwe

kobiety, będąc w ciąży, aż promienieją zdrową cerą bez żadnych
przebarwień i pryszczyków. Zauważa to ich otoczenie. Poza tym
Twoje ciało prędzej czy później zacznie się zaokrąglać. Musisz się
z tym pogodzić. I absolutnie nie przejmować. Z pewnością poszerzą
Ci się biodra. Będziesz musiała rozstać się na jakiś czas z ulubionymi
jeansami, dlatego kup sobie inne. Ciuszki ciążowe powinny Ci się
podobać, tak abyś się w nich doskonale czuła. Nie zakładaj
workowatych kiecek, chyba że takie właśnie lubisz. Nie ukrywaj

● str. 13
Czas na zmiany
swojego brzuszka. Bądź z niego dumna. Dbaj tylko, by Twojemu

Maleństwu było zawsze cieplutko. Wystawianie nagiego brzucha na
działanie zimna tylko dlatego, że dobrze wyglądasz w krótkiej
bluzeczce nie jest najlepszym pomysłem.
Po pierwszym trymestrze
Gratulacje. Udało Ci się. Najtrudniejsze za Tobą. Przetrwałaś

najszybszy i związany z najczęstszymi problemami okres rozwoju
Twojego dziecka. Mdłości minęły, a ciało się uspokoiło. Czujesz
przypływ energii. Jesteś wspaniała, bo nosisz w sobie Dziecko.
Wszyscy powinni Ci tego zazdrościć, bo to wielki wyczyn.
Jesteś szczęśliwa. Zaczynasz myśleć o tym, jaką będziesz mamą,

gdzie postawić łóżeczko. Być może już zaczynacie wybierać imiona.
Kolejne USG zdradzi Wam już pewnie płeć Dziecka. Nie będzie to
wynik stuprocentowy, ale można już zacząć myśleć o Dziecku jako
o Synku lub Córeczce.
Lubisz spędzać czas ze swoim rosnącym brzuszkiem. Głaszczesz go

przed snem, uspokajasz, gdy maluszek za bardzo się wierci, nie
pozwalając Ci spać. Oj, snu potrzeba Ci teraz dużo. Dotychczas nie
zdarzało Ci się przespać 12 godzin, a teraz czujesz, że to za mało. Śpij
jak najdłużej - gdy Maleństwo opuści Twój brzuszek, nie będziesz
miała okazji się wyspać.

● str. 14
Przykre dolegliwości
Przykre dolegliwości
Rosnący dzieciaczek rozpycha się w Tobie, uciskając narządy

wewnętrzne. Jedną z najbardziej przykrych dolegliwości są żylaki
odbytu. Staraj się unikać obstrukcji, jedząc produkty bogate
w błonnik, pijąc dużo wody i regularnie ćwicząc. Lekarz może Ci
także przepisać specjalne tabletki i maści.
Wraz z powiększaniem się brzuszka zaczniesz coraz częściej

odczuwać nieprzyjemny ból w dolnej części pleców. Twój kręgosłup
zmienia kształt pod wpływem ciężaru, odginając się w okolicy
lędźwiowej w kierunku brzucha. Wszystko po to, byś mogła lepiej
utrzymywać równowagę, nosząc przed sobą wypełniony brzuszek.
Ćwiczenia zalecane w licznych publikacjach (między innymi tzw. koci
grzbiet) pomogą Ci złagodzić dolegliwości.. Dobre są także masaże,
które może Ci robić Twój ukochany. Będzie to miły sposób na
spędzenie wspólnych chwil. Niech przy tym głaszcze Cię po brzuchu,
by Maleństwo przyzwyczajało się również do jego dotyku.
Zapomnij o spaniu na brzuchu. Po pierwsze jest to niewskazane, po

drugie będzie Ci po prostu niewygodnie. Pozycja na plecach także
należy wykluczyć ze względu na hamowanie dostępu tlenu do krwi,
a więc i pępowiny. Będziesz musiała przyzwyczaić się do spania na
boku. Dla większej wygody między kolana możesz włożyć poduszkę.
Ta pozycja będzie Ci także towarzyszyć jeszcze długo po porodzie,
gdy będziesz karmić maluszka lub tulić go do snu.

● str. 15
Wyprawka dla dziecka
Zgodnie z przesądami nie powinno się kupować niczego przed

końcem szóstego, siódmego miesiąca. Z czego to wynika, nie
wiadomo. Faktycznie, dopiero pod koniec ciąży można z większym
prawdopodobieństwem określić zarówno płeć dziecka, jak
i spodziewany termin porodu. Od Ciebie jednak zależy, kiedy
wybierzesz się na upragnione zakupy. Pięknych rzeczy dla dzieci jest
teraz mnóstwo. Sklepy kuszą ofertami, kolorami, atrakcjami. Nie daj
się zwieść, kup jedynie to, co naprawdę będzie Wam potrzebne.
Sklepy nie znikną, gdy urodzisz. Nie kupuj więc mnóstwa rzeczy na
zapas. Zdążysz to zrobić, gdy pojawi się maleństwo, które dokładnie
Ci „powie”, czego najbardziej potrzebuje.
Rzeczy, których będziesz potrzebowała na początek to:
1. Łóżeczko. Może być tradycyjne, drewniane, może być kojec,

kołyska. To zależy od Ciebie i zasobności Twojego portfela.
Ważne, by miejsce do spania było bezpieczne i zaopatrzone
w twardy materacyk. Dla starszego, raczkującego dziecka dobry
będzie kojec, w którym będzie mogło bezpiecznie się bawić
i ćwiczyć swoje umiejętności.
2. Wózek. Najpraktyczniejszy będzie uniwersalny, z możliwością

zamiany go na spacerowy. Zdziwisz się, jak szybko dziecko zacznie
siedzieć i będzie chciało oglądać świat podczas spacerów.

● str. 16
3. Wanienka wraz z piankowym materacykiem, by łatwiej Ci było

kąpać ruchliwe niemowlę.
4. Kocyk.
5. Śpiworek do spania (zapobiegnie odkrywaniu się w nocy).
6. Zestaw ubranek (zacznij od rozmiaru 62, a nawet 68, gdyż

noworodki mają średnio 53-58 cm długości, a rosną bardzo
szybko).
a. kilka kaftaników
b. body z długim i krótkim rękawkiem
c. śpioszki (najlepiej rozpinane w kroku)
d. skarpetki
e. czapeczki (nieodzowne na spacerze, po kąpieli chronią
przed przeziębieniem uszka)
7. Zestaw pieluch tetrowych (tak, tak przydadzą się, choćby do

przecierania buzi).
8. Kilka butelek.
9. Smoczek. Nie zaleca się podawania go w ciągu pierwszych

6 tygodni, ale potem bardzo się przyda.
10.Kosmetyki (używaj kosmetyków jednej firmy. Łatwiej odkryjesz,

czy nie uczulają maleństwa).

● str. 17
a. oliwka (stosowana tylko po kąpieli)

b. krem ochronny do buzi na słońce i niepogodę
c. płyn do kąpieli
d. sudocrem lub pentacrem – krem na odparzenia
f. szczotka do włosów
g. gruszka do odciągania wydzieliny z noska
11.Fotelik samochodowy.
12.Nosidełko (przyda się, gdy będziesz chciała mieć wolne ręce,

a maluch koniecznie będzie chciał być blisko Ciebie)
Poród
Na pewno słyszałaś o tym wydarzeniu setki nieprzyjemnych historii,

mrożące krew w żyłach opowieści o powikłaniach i koszmarach. Nie
oszukujmy się, poród nie jest najprzyjemniejszym przeżyciem
w życiu, jednak wiele zależy od Twojego nastawienia. Nie myśl
o porodzie jak o strasznym, szpitalnym zabiegu. Pomyśl raczej, że
oto dane Ci jest doznanie jednego z najpiękniejszych przeżyć w życiu
kobiety. Dobrze, jeśli Twój Ukochany będzie przy Tobie, by nie tylko
Cię wspierać trzymając za rękę, ale by zobaczyć, jak wielki wysiłek
musisz wykonać, jak wielkie jest Twoje poświęcenie. To z pewnością
Was do siebie zbliży. Poza tym będziesz miała przy sobie opiekuna,
który zajmie się różnymi sprawami, gdy Ty będziesz odpoczywać.

● str. 18
Poród
Mąż będzie mógł asystować lekarzowi przy pierwszych pomiarach

i badaniach Maleństwa.
Oboje zobaczycie Wasze dziecko jednocześnie po raz pierwszy. Poród

jest, mimo Twojego bólu i niepewności, cudownym przeżyciem – oto
dajesz nowe życie. Od teraz jesteście rodzicami, a Maleństwo jest
teraz w pełni od was zależne. To wielka odpowiedzialność, a zarazem
radość i duma.
Podczas akcji porodowej pamiętaj o odpowiednim oddychaniu. Jeśli

uczęszczałaś do szkoły rodzenia, na pewno wiesz, o co chodzi, a jeśli
nie, po prostu zaufaj swojej intuicji. Oddychanie nie tylko łagodzi
bóle, ale i pomaga podczas parcia, zapewniając jednocześnie dostawę
tlenu dla dzieciaczka.
Zaraz po urodzeniu noworodek zostanie położony na Twoim

brzuchu. Po raz pierwszy w życiu będziesz mogła naprawdę
zobaczyć, dotknąć i przytulić swoje ukochane, wyczekane
maleństwo. Na pewno zdziwi Cię jego wygląd. Spodziewałaś się
pulchnego, różowego bobasa, a dostałaś do rąk małą, pomarszczoną
kruszynkę. Uśmiechnij się do niej. Właśnie przeżyła największy
w swoim życiu wstrząs - z ciemnego, przytulnego, ciepłego miejsca
nagle została wypchnięta na jasny, zimny świat. Tylko Twój głos,
Twój zapach i Twoje ciepło może złagodzić poczucie zagrożenia. Bo
już za chwilę zajmą się dzieciątkiem obce dłonie, które będą je ważyć,
mierzyć i badać.

● str. 19
Poród
Pierwsze chwile z maleństwem sprawią, że zapomnisz o bólu i po raz

pierwszy poczujesz przypływ hormonów szczęścia, które pomogą Ci
w nowych, wcale niełatwych obowiązkach.
Seks po porodzie
Przez kilka tygodni seks będzie z pewnością ostatnią rzeczą, na którą

będziesz miała ochotę. Przygotuj się na trudności przy siadaniu,
wstawaniu, a nawet chodzeniu. Twój organizm dokonał wielkiego
wyczynu, należy mu się odpoczynek. Poza tym możesz nie czuć się
tak atrakcyjna jak dawniej – brzuch nie wrócił jeszcze do swoich
dawnych rozmiarów, pewne części ciała są opuchnięte. Ale nie
przejmuj się, wszystko wróci do normy bardzo szybko. Staniesz się
nową, wspaniałą kobietą. Macierzyństwo uczyni Cię piękną.
Staraj się relaksować najczęściej jak to możliwe, przytulaj się do ojca

swojego maleństwa. Oboje potrzebujecie czułości. Jednak na głębsze
zbliżenie będziesz musiała poczekać minimum 6 tygodni, bo tyle
trwa okres połogu. Oczywiście, zanim zapragniesz na nowo podjąć
współżycie, skonsultuj to z lekarzem. Twoje mięśnie są mocno
nadwerężone, a poza tym powinien sprawdzić, czy rana po porodzie
jest już dobrze zagojona i czy nie zostały żadne szwy (jeśli były
założone).

● str. 20
Seks po porodzie
Możesz nie mieć ochoty na seks przez pierwsze miesiące po porodzie,

a jeśli karmisz piersią nawet przez rok. Normalizujące się poziomy
hormonów po porodzie hamują pożądanie, a zmiany fizjologiczne,
jakie zaszły w Twoim ciele, mogą skutecznie osłabić Twoje reakcje
na bodźce seksualne. Możesz czuć się tym przygnębiona, a nawet
myśleć, że tak już będzie zawsze. Nic bardziej błędnego! Kiedy Twoje
ciało „odpocznie”, znów będziesz mogła cieszyć się seksem.
Pierwszy stosunek po porodzie może być dla Ciebie trudny, nawet

bolesny – Twoje ciało zmieniło się również w środku. Ten moment
może sprawić, że będziesz unikać kolejnego zbliżenia w obawie przed
bólem. Dajcie sobie więcej czasu, jeśli nie będziesz się czuła
komfortowo. Macie przecież przed sobą całe życie. Nie rób niczego
wbrew sobie, po to tylko, by zadowolić stęsknionego za Tobą
partnera. Lepiej cieszyć się seksem, niż zmuszać do niego.
Porozmawiaj o tym z ukochanym. Wymyślcie jakieś nowe, ciekawe
sposoby przeżywania wspólnych chwil. Niech będą za każdym razem
wyjątkowe. Tym bardziej, że szczerze mówiąc, wasze dziecko nie da
wam zbyt wielu okazji na cieszenie się wyłącznie sobą. Maleństwo
jest samolubne. Nie zrozumie Waszych potrzeb.
Macierzyństwo może pochłonąć całą Twoją energię, a nawet miłość,

którą teraz obdarzasz wyłącznie dziecko, zaniedbując pod tym
względem partnera. Nie martw się tym. Znajdź inne sposoby
okazywania mu czułości i miłości. On potrzebuje tego tak jak Ty.
Poznajcie się na nowo, odkrywając cierpliwie nieznane dotąd blaski
waszego związku. Jesteście teraz rodzicami, a to zmienia wszystko.

● str. 21
Nieprzespane noce
Nieprzespane noce
Jest to prawdziwy problem, szczególnie dla Ciebie, gdyż Twojemu

maleństwu raczej nie przeszkadza nieprzesypianie nocy, wyśpi się
o dowolnej porze w ciągu dnia, kiedy Ty będziesz starała się
wykorzystać „chwilę spokoju” na sprzątanie, gotowanie, prasowanie
czy choćby poczytanie czegoś. Lepiej więc poświęcić ten czas na
drzemkę. Maluch nie wie, że noc jest do spania. W Twoim brzuchu
zasypiał, kiedy miał na to ochotę, najczęściej w okresach Twojej
największej aktywności w ciągu dnia, kiedy rytmiczne ruchy Twojego
ciała, na przykład podczas spaceru, kołysały do snu.
Teraz musisz go nauczyć zasypiać o odpowiedniej porze. Najlepszą

radą będzie ustalenie regularnego planu dnia. Malec powinien
przesypiać od pół godziny do nawet trzech, czterech godzin dziennie.
Pierwszą drzemkę zorganizuj przed południem, a kiedy się obudzi,
pobaw się z maleństwem, nakarm je, wyjdź na spacer. Latem, gdy
jest ładna pogoda, dobrze będzie jeśli pośpi na dworze. Zapewni mu
to lepszy i zdrowszy sen w nocy.
Na drugą drzemkę najlepszy jest czas „po obiadku”, gdy brzuszek jest
pełny, a maleństwo nieco rozleniwione. Ale uważaj: popołudniowa
drzemka ma znaczący wpływ na spanie malca w nocy. Wiadomo, że
jeśli się wyśpi popołudniu, budząc się na przykład około godziny 18,
trudno będzie mu zasnąć dwie godziny później. Jeśli maleństwo ma
spore kłopoty z zaśnięciem wieczorem, po prostu zrezygnuj

● str. 22
Nieprzespane noce
z popołudniowego spania. Niech w tym czasie pobawi się, pouczy

świata.
Wieczorem, gdy przygotowujesz maleństwo do snu, rób to zawsze

o tej samej porze. Ustal rytuał: mycie, przebieranie, czytanie bajek,
śpiewanie, układanie w łóżeczku. Po jakimś czasie Twoje bystre
dziecko zorientuje się, o co chodzi. Pamiętaj, żeby nie przetrzymywać
maluszka z myślą, że „jak się zmęczy, to szybciej zaśnie”. To
nieprawda. Malec będzie tylko bardziej rozdrażniony. Nie psuj mu
jednak najlepszej zabawy tylko dlatego, że zbliża się pora snu.
Zacznij raczej stopniowo wyciszać dziecko jakimiś spokojniejszymi
zabawami, cichym śpiewaniem, tuleniem.
Wbrew poradom, by „dać się dziecku wypłakać”, za każdym razem

reaguj na jego płacz. Nie zostawiaj płaczącego maleństwa samemu
sobie szczególnie w nocy. Dziecko w pierwszych miesiącach życia
potrzebuje Twojej troski i miłości, a nie lekcji dyscypliny. Na to
jeszcze przyjdzie czas. Tymczasem dbaj po prostu, by maleństwo
było szczęśliwe, czuło się bezpiecznie i miało świadomość, że zjawisz
się na każde jego zawołanie, że nie zostało samo w ciemnościach.
Małe dziecko będzie się budziło kilka razy w ciągu nocy z prostej
przyczyny: z głodu. Nocne karmienia to normalna sprawa. Staraj się
nie rozbudzać zbytnio maleństwa karmieniem, przytul je i pomóż
zasnąć. Czasem dziecko może się obudzić z tęsknoty za Tobą, musisz
wtedy być blisko, nie zawiedź swojego maluszka. Starszy malec nie
będzie już potrzebował nocnego karmienia, możesz go poczęstować
zwykłą wodą.

● str. 23
Zabawy z maluszkiem
Zabawy z maluszkiem
Poświęcaj jak najwięcej czasu na zabawy z własnym dzieckiem.

Dzięki nim lepiej się poznacie, nauczycie się siebie i rozpoznawania
własnych możliwości. Pokazuj dziecku różne przedmioty i nazywaj
je, ale nie zdrabniaj wyrazów. To niepotrzebne. Lepiej od razu
nauczyć dziecko nazw poprawnych, a nie zniekształconych. Powiedz:
„samochód”, a nie: „siamochód”. Malec i tak pewnie będzie
przekręcał wyrazy. To normalne podczas nauki języka, ale Ty jako
dobra nauczycielka powinnaś uczyć go prawidłowej wymowy.
Wyobraź sobie, jak wyglądałaby nauka obcego języka, gdyby
nauczyciel nie poprawiał wymowy uczniów.
Jeśli chodzi o zabawki, staraj się, by były dopasowane do wieku

i umiejętności manualnych dziecka. Pamiętaj, że kilkumiesięczne
niemowlę lubi wszystkie przedmioty brać do buzi. Muszą więc być
bezpieczne, bez ostrych krawędzi i wykonane z dobrych materiałów.
Raczej nie dawaj maluszkowi pluszaków, jeśli nie chcesz wybierać
włosków z jego buzi.
Nie zmuszaj maleństwa do zabawy zabawkami „na wyrost”. Niech

bawi się tym, co lubi. Nawet jeśli kupisz mu najdroższe
i najpiękniejsze zabawki, nie zdziw się, że dziecko będzie bardziej
zainteresowane folią, w którą są zapakowane. Dzieci uwielbiają
„prawdziwe rzeczy”, a nie te podtykane przez rodziców. Zamiast
różowego telefonu komórkowego ze sklepu z zabawkami, dziecko
będzie wolało Twoją komórkę. Nie zdziw się też, jeśli zapragnie

● str. 24
Zabawy z maluszkiem
ponad wszystko pilota do telewizora. Znakiem czasów jest to, że

dzieci bardzo szybko opanowują obsługę urządzeń elektronicznych,
wież, magnetowidów i komputerów.
Wiele zmieniło się w sposobach wychowywania maluchów. Twoi

rodzice inaczej zajmowali się Tobą niż Ty swoim dzieckiem. Jednak
pewne zabawy pozostają od lat niezmienne i zawsze wywołują
uśmiech na buzi malucha. Jeśli nie pamiętasz, czym zabawiali Cię
rodzice i dziadkowie, oto kilka przykładów:
1. „Kuku”. Zakryj twarz rękami, schowaj się za fotelem, pod

kocykiem i powiedz: „Gdzie jest mama?” A potem pokaż się dziecku,
mówiąc radośnie: „A kuku, tu jest mama!” Niektóre dzieci same
uwielbiają zakrywać buzię pieluszką, kocykiem, zabawką, albo
chować się za inne przedmioty. Zabawa ta przynosi wiele radości
i uczy, że schowane rzeczy nie znikają na zawsze.
2. „Kosi-kosi”. Klaszcząc w dłonie razem z maluchem powtarzaj stary

wierszyk: „Kosi-kosi łapci, pojedziem do babci, a od babci do mamy,
da nam kubek śmietany”. Są oczywiście różne wersje, zależnie od
regionu i rodzinnej tradycji. Możesz też nauczyć dziecko, jak się robi
brawo, klaszcząc za każdym razem, gdy malec zrobi coś nowego.
Oklaskuj każdy postęp, zjedzone posiłki, siku zrobione do nocnika.
3. „Idzie rak nieborak, jak uszczypnie będzie znak” albo „Idzie

kominiarz po drabinie, fiku miku i już w kominie”. Przebierając
palcami po pleckach malca sprawisz mu wielką frajdę i zmusisz do
radosnego śmiechu.

● str. 25
Zabawy z maluszkiem
4. „Warzyła sroczka kaszkę, temu dała…” Tu możesz wymyślać, co

dała któremu paluszkowi, ważne tylko, by powiedzieć przy ostatnim
paluszku: „A temu nic nie dała, tylko frrrr poleciała!”
5. Pokazując mów: „Jaka jesteś duża?”. Niech dziecko podnosi

ramiona, a Ty odpowiadaj: „Taaaka duża!”
6. „Stary niedźwiedź mocno śpi, my się go boimy, na palcach

chodzimy, jak się zbudzi, to nas zje…”Możecie chodzić po pokoju,
a na hasło „niedźwiedź łapie!” chować się lub uciekać. Zabawa
przeznaczona jest oczywiście dla starszych dzieci.
7. Budowanie wieży. Z niewiadomych przyczyn dzieci uwielbiając

burzyć wieże zbudowane z klocków lub zabawek. Robią to z wielkim
zaangażowaniem.
Zabaw jest nieskończona ilość, to tylko niektóre z nich. Reszta zależy

od Twojej inwencji. Powodzenia!
Spacery
Bez wątpienia jest to najlepsza rozrywka dla Ciebie i Twojego malca.

A jeszcze przyjemniejsza, gdy na spacer idzie mąż, dziadkowie,
znajomi, a Ty masz troszkę czasu dla siebie.

● str. 26
Spacery
Zależnie od pory roku, w której przyjdzie na świat Twoje dziecko,

zacznij spacery od tzw. werandowania już w pierwszych dniach życia.
Ubieraj maleństwo ciepło, otwieraj okno lub balkon na kilka minut
dziennie, stopniowo zwiększając czas dostępu świeżego powietrza.
Przyjmuje się, że już dwutygodniowe dziecko może odbyć swoją
pierwszą podróż w wózku. Jej długość jest oczywiście zależna od
pogody, ale nie bój się brzydkiej aury. Jeśli odpowiednio ubierzesz
malca, nie będzie mu straszny deszcz ani śnieg. Przeciwnie – będzie
to atrakcja, o której powinnaś dziecku opowiedzieć. Nie wstydź się
mówić do dziecka na ulicy. Jeśli przechodnie będą „dziwnie
patrzeć”, to ich problem, widać nie mają dzieci, którymi mogliby się
cieszyć. Twoim zadaniem jest rozwijanie inteligencji Twojego
dziecka. Opowiadaj mu o wszystkim, co widzi: to jest chmurka, to
drzewo, to samochód, to pani, a to piesek. Łatwiej będzie dziecku
kojarzyć potem słowa z rzeczami, co pewnie nie raz Cię zaskoczy.
Babcie mają swoje prawa
Choć będzie Ci to trudno zaakceptować, babcie mają prawo do

Twojego dziecka. Na pewno będziesz zmuszona wysłuchiwać tysiąca
porad, a może nawet krytyk. Staraj się je przyjmować
z wdzięcznością i… rób swoje. To Twoje dziecko, Ty je urodziłaś, Ty
najlepiej wiesz, co jest dla niego najlepsze.

● str. 27
Babcie mają swoje prawa
Babcie są zresztą przydatne. Zaopiekują się wnuczkiem, gdy będziesz

chciała gdzieś wyjść… Uzbrój się więc w cierpliwość. Unikaj
konfliktów. Pamiętaj, że niezbyt lubiana przez Ciebie teściowa jest
ukochaną babcią Twojego dziecka. Nie nastawiaj więc dziecka
przeciwko niej.
Sposoby na przeziębienie
Leczenie niemowlęcia przypomina leczenie kobiety w ciąży. Nie

można podawać właściwie żadnych leków. Organizm maleństwa
musi bronić się samodzielnie. Korzystne dla jego leczenia
przeciwciała zawiera Twoje mleko z piersi. Karm więc chorego
maluszka, nawet jeśli sama jesteś przeziębiona. W takim przypadku
staraj się na niego nie kichać, nie kaszleć, a nawet nie oddychać.
Lekarze polecają zasłaniać usta i nos maseczkami, ale wiem
z doświadczenia, że malec może się tego przestraszyć.
Jeśli maleństwo złapie katarek, będziesz musiała zacząć używać

gruszki do odciągania z noska wydzieliny. Nie będzie to łatwe, bo
żadne dziecko tego nie lubi. Staraj się także układać malca do snu
w pozycji prawie półleżącej, by wydzielina z noska nie wracała do
gardła i płuc. W ciągu dnia układaj dziecko na brzuszku i delikatnie
poklepuj plecki, by katar wypływał z noska. Dawaj maleństwu dużo
pić w ciągu dnia, a także w nocy.

● str. 28
Sposoby na przeziębienie
Leki, które możesz zastosować, to: krople Cebion (witaminy dla

dzieci) – możesz je podać z mlekiem w butelce lub z herbatką, wapno
w postaci pastylek lub słodkiego syropu oraz maść na klatkę
piersiową i plecki. W aptekach są również krople do nosa.
Zastosowanie wszystkich tych leków musisz skonsultować z pediatrą.
Jeśli katar, zamiast minąć po kilku dniach, nasili się i towarzyszyć
mu będzie kaszel oraz podwyższona temperatura, nie bagatelizuj
tego i koniecznie udaj się do lekarza.
Wizyty u lekarza
Trzymaj się jednego lekarza. Dzięki temu pediatra lepiej pozna

dziecko, a i maluch łatwiej będzie znosił regularne wizyty u kogoś,
kogo już zna. Rozmawiaj z lekarzem o wszystkim, co cię niepokoi.
Każde dziecko rozwija się inaczej i dobrze jest wiedzieć, czy maluch
robi wszystko tak jak należy i w odpowiednim czasie.
Pierwsza wizyta u pediatry odbywa się w połowie pierwszego

miesiąca życia dziecka. Nie zapomnij zabrać ze sobą książeczki
zdrowia, którą otrzymałaś w szpitalu. Lekarz zważy i zmierzy Twoje
dziecko, sprawdzając, czy odpowiednio przybiera na wadze i dobrze
się rozwija. Jeśli karmisz piersią, zaleci mu łykanie witaminy D
w postaci kropelek.

● str. 29
Wizyty u lekarza
Około szóstego tygodnia dzieci kierowane są na USG stawów

biodrowych. Jeśli wszystko jest w porządku, będzie to ostatnia
wizyta. Jeśli lekarz ma jakieś podejrzenia, zaleci Ci odpowiednie
noszenie maleństwa i kilka ćwiczeń. Później badanie trzeba będzie
powtórzyć.
Jeśli dziecko jest zdrowe, wizyty kontrolne u pediatry powinny

odbywać się średnio co miesiąc. Będzie można wówczas sprawdzić,
czy malec nabiera ciałka mniej więcej o dodatkowy kilogram. Mając
roczek ponad trzykrotnie przekroczy swoją wagę z dnia narodzin.
Spokojnie, ćwicząc codziennie nauczysz się dźwigać ten słodki ciężar.
Szczepienia
Pierwsze szczepienia (przeciwko gruźlicy) zostaną wykonane już

w szpitalu - to ta mała blizna na ramieniu, której nie opatruj w żaden
sposób, choć może brzydko wyglądać oraz WZW typu B. O kolejne
szczepienia będziesz musiała już dbać sama. Dowiesz się wszystkiego
podczas pierwszej wizyty w przychodni. W szóstym tygodniu życia
Twoje dziecko zostanie zaszczepione przeciwko wirusowemu
zapaleniu wątroby typu B. Będziesz mogła wybrać rodzaj
szczepionki. Bezpłatne, ale liczniejsze kłucia lub płatne około 110 zł,
ale za to jedno kłucie wykonane tylko cztery razy (szczepionka
skojarzona Hib).

● str. 30
Szczepienia
Obserwuj swoje dziecko po każdej szczepionce. Po ukłuciu

prawdopodobnie będzie troszkę ospałe, może drażliwe, ale to
normalne reakcje.
Poniżej znajduje się kalendarz podstawowych szczepień:
Wiek Szczepienie Szczepienie

obowiązkowe zalecane (płatne)
(bezpłatne)
Po urodzeniu WZW B
gruźlica
2 miesiące WZW B Hib
DTPw
3-4 miesiące DTPw Hib
Polio (IPV)
5 miesięcy DTPw Hib
Polio (IPV)
6-7 miesięcy WZW B
12 miesięcy Gruźlica
(przy braku blizny)
13-14 miesięcy Odra, świnka, różyczka
16-18 miesięcy DTPw Hib
Polio (IPV)

● str. 31
Karmienie piersią
Karmienie piersią
Karmienie piersią jest bez wątpienia najlepszym i najtańszym

sposobem dostarczania Twojemu dziecku pożywienia najwyższej
jakości. Nie potrzebujesz gotować butelek, podgrzewać mleka.
Jedzonko jest zawsze dostępne i gotowe do spożycia. Poza tym wiele
badań wskazuje, że pokarm matki wpływa na lepszy i szybszy rozwój
psychofizyczny i intelektualny dziecka. Dzieci karmione piersią są
zdrowsze i bardziej odporne na infekcje.
Tuż po porodzie z piersi wycieka żółtawy płyn, tzw. siara. Substancja

ta zawiera wiele przeciwciał, które wpływają zasadniczo na
odporność dziecka w pierwszych chwilach życia. Dlatego tak ważne
jest rozpoczęcie naturalnego karmienia zaraz po urodzeniu dziecka.
Z czasem siara zmienia się w rzadki, bladobłękitny płyn, który jest
raczej napojem dla dziecka niż ciężkim mlekiem. Pamiętaj jednak, że
jest to pierwszy posiłek. Nie może więc być zbyt ciężkostrawny. Nie
martw się, jeśli waga dziecka spadnie po dwóch dniach tej lekkiej
diety. To naturalne. Szybko się przekonasz, że Twoje mleko zmieni
się w znacznie gęściejszy, bardziej tłusty płyn, który będzie podstawą
budowy uroczych fałdek.
Nie ma nic piękniejszego niż bezpośredni kontakt z Twoim

dzieckiem podczas naturalnego karmienia.

● str. 32
Karmienie piersią
Jeśli masz mało pokarmu, oto kilka rad:
● Dobrze jedz. Smaczny i zdrowy obiad pomoże Ci „wyprodukować”

wartościowe mleko.
● Dużo pij. Lekarze zalecają nawet do trzech litrów płynów dziennie.

Unikaj mocnej kawy i herbaty, no i oczywiście alkoholu, z małym
wyjątkiem. Dobrze wpływa na laktację piwo Karmi. Nie zawiera
alkoholu (jedynie 0,5%), dobrze smakuje i szybko powoduje
uczucie pełności w piersiach.
● Karm tak często, jak będzie tego potrzebowało maleństwo, a Twój

organizm sam wytworzy odpowiednią ilość pokarmu.
● Relaksuj się pod ciepłym prysznicem, poproś męża, aby zrobił Ci

masaż
● Używaj laktatora, dzięki któremu zwiększysz częstotliwość i ilość

produkowania mleka. Poza tym butelka odciągniętego mleka może
się przydać podczas spaceru lub Twojej nieobecności.
Dieta karmiącej mamy
Aby Twój organizm wytwarzał odpowiednią ilość pokarmu,

powinnaś dostarczać mu minimum półtora litra płynów dziennie,
wliczając w to zupy i wodniste owoce ( arbuzy, winogrona).
Najlepsza będzie niegazowana woda mineralna, soki warzywne,

● str. 33
przecierowe i owocowe oraz herbatki owocowe. W początkowym

okresie, przez pierwsze trzy, cztery miesiące unikaj cytrusów
i truskawek, gdyż silnie uczulają. Najlepszy będzie sok jabłkowy,
który ułatwi trawienie nie tylko Tobie, gdy zrzucasz ciążowe
kilogramy, ale również dziecku. Możesz pić mleko krowie, pod
warunkiem, że ani Ty, ani dziecko nie jesteście na nie uczuleni.
Zamiast mleka możesz pić jogurt ( ale nie truskawkowy), kefir czy
inne przetwory mleczne. Pamiętaj, by Twoja dieta była zdrowa
i zrównoważona.
Unikaj mocnej kawy i herbaty. Jeśli musisz pić kawę, zastąp ją kawą
zbożową. Jest zdrowsza i nie obciąża tak organizmu, a poza tym nie
pobudza jak kawa naturalna. To, co jesz, dostaje również Twoje
maleństwo. Oszczędź mu więc nieprzespanych po kawie nocy…
Oczywiście alkohol i papierosy w ogóle nie wchodzą w grę, choć
lampka czerwonego wina od czasu do czasu nie powinna Ci
zaszkodzić.
Nie musisz jeść więcej niż zwykle. Tłuszcz, który nagromadziłaś

w czasie ciąży, wystarczy Ci na jakiś czas. Nie dostarczaj go
dodatkowo organizmowi. Zrezygnuj ze smażenia na oleju i innych
tłuszczach. Zamiast tego gotuj mięso i ryby. Posiłki może i nie będą
najsmaczniejsze, ale na pewno zdrowe i pozwolą Ci szybko schudnąć.
Nie martw się, że Twoje mleko będzie mniej wartościowe czy mniej
tłuste. Organizm sam decyduje o tym, jakie powinno być.
Za każdym razem, gdy wprowadzasz do swojej diety jakiś nowy

produkt, obserwuj, czy dziecko dobrze go przyjmuje. Co powinno Cię

● str. 34
martwić? Wysypka, zaczerwieniona skóra, zielona kupka, kolka. Ta

ostatnia może być spowodowana zjedzeniem kapusty, fasoli czy
innych warzyw „wzdymających”, dlatego ostrożnie wprowadzaj je do
diety dziecka. Pamiętaj też, że kolka u dzieci jest przypadłością dość
tajemniczą - nie wiadomo, co ją powoduje. Niektóre dzieci przez nią
przechodzą, inne nie. Jeśli Twoje dziecko płacze „bez powodu” przez
dwie, trzy godziny dziennie, szczególnie wieczorem, może to być
właśnie kolka. Koniecznie poinformuj o tym lekarza. Może przepisze
Ci jakiś lek, zaleci masaże, wskaże inną metodę, a może sama
znajdziesz sposób, by ukoić maleństwo. Twoja dieta ma jednak duży
wpływ na samopoczucie dziecka. Wyklucz z niej produkty, które
mogą mu szkodzić, a oszczędzisz mu cierpienia, sobie natomiast
zdenerwowania i niepokoju.
A oto kilka podstawowych reguł:
1. Unikaj smażonych posiłków, zapomnij o frytkach, fast-foodach

i innych wysokotłuszczowych potrawach.
2. Nie używaj soli, cukru, ostrych przypraw, a posiłki staraj się

doprawiać ziołami, miętą, majerankiem, koperkiem, bazylią.
3. Zrezygnuj z mocnej kawy i herbaty, a także z alkoholu.

Dopuszczalne jest bezalkoholowe Karmi i czerwone wino raz na jakiś
czas. Zostań smakoszem herbatek owocowych z naturalnego suszu –
nie wymagają słodzenia, a w dodatku zawierają witaminę C.

● str. 35
Karmienie sztuczne
Karmienie sztuczne
Nie panikuj, jeśli nie będziesz miała wystarczającej ilości mleka.

Bądź cierpliwa, dostawiaj dziecko do piersi jak najczęściej. Nie
obwiniaj siebie. Zawsze możesz (po konsultacji z lekarzem)
uzupełnić dietę malca mlekiem modyfikowanym. Nie jest prawdą, że
należy karmić malca z butelki o ustalonych przez Ciebie godzinach.
Szczytem okrucieństwa jest budzenie maleństwa ze słodkiej drzemki
tylko po to, by podać mu butelkę. Staraj się dawać maleństwu jeść
wtedy, gdy jest głodne.
Pamiętać należy, by po każdym karmieniu dziecku się „odbiło”. Nie

jest to konieczne w przypadku naturalnego karmienia, gdyż podczas
spokojnego ssania piersi dziecko nie łyka aż tyle powietrza, co
poprzez smoczek. Aby to zrobić, wystarczy ułożyć dziecko na swoich
rękach w pozycji pionowej i poklepać lekko po pleckach. Zdarzy się,
że maleństwu podczas „odbijania” nieco się uleje. To naturalne
zjawisko. Przewód pokarmowy noworodka nie jest jeszcze na tyle
ukształtowany, by zatrzymywać cały pokarm. Najedzone niemowlę
smacznie zasypia, chyba że należy do tych dzieci, które dopiero
z pełnym brzuszkiem są skore do zabawy.
Kamienie z butelki jest wygodne dla Ciebie, gdyż nie musisz być
jedyną osobą, która może nakarmić dziecko. Może to zrobić każdy
z Twojego otoczenia. Musisz być jednak ostrożna. W dzisiejszych
czasach coraz częściej występują u dzieci alergie na mleko. Tak
zwana skaza białkowa objawia się występowaniem na skórze dziecka

● str. 36
Karmienie sztuczne
suchych, zaczerwienionych plam. Pokaż je lekarzowi.

Prawdopodobnie odeśle Cię z malcem do dermatologa, by sprawdził,
czy są powody do podejrzeń o skazę. Jeśli stosujesz dietę mieszaną
lub wyłącznie karmisz mlekiem modyfikowanym typu Bebiko,
będziesz musiała z niego zrezygnować i zafundować dziecku znacznie
droższe mleko hipoalergiczne. Będziesz też musiała zwalczyć „suchą
skórę” swojego maleństwa. Pomocne okażą się kąpiele w parafinie.
Specyfik, który ją zawiera, nazywa się Oilatum i jest dostępny
w aptece bez recepty.
Urozmaicanie diety maluszka
Na temat wprowadzania kolejnych elementów diety, takich jak

soczki, zupki, chrupki, porozmawiaj z lekarzem. O tym, czy dziecko
potrzebuje czegoś nowego, powie Ci ono samo. Zauważysz, że nie
wystarcza mu już Twoje mleko lub mieszanka z butelki.
Zwykle trzymiesięcznemu niemowlęciu można podać soczek

z utartego jabłka. Zaczyna się od porcji 10 ml, zwiększając stopniowo
ilość podawanego soku. Już po niedługim czasie malec polubi nowy
smak.
Około 5 miesiąca maluszek chętnie pozna smak kaszki ryżowej. Na

rynku są dostępne kaszki w przeróżnych smakach: z dodatkiem

● str. 37
Urozmaicanie diety maluszka
jabłka, owoców leśnych, bananów, brzoskwiń i innych. Jest z czego

wybierać. Gdy malec zaakceptuje smak owoców, możesz go
poczęstować ugniecionym bananem, brzoskwinią, startym jabłkiem.
Nieco później podaje się zupkę. Jest to ugotowana marchewka,

pietruszka i ziemniak. Lepiej zaczekać jeszcze z podawaniem selera,
gdyż często uczula. Z czasem zupkę można wzbogacić o mięsny
wywar. Około 5, 6 miesiąca można do niej dodać kawałek mięska,
najlepiej chudej polędwicy lub indyka.
Dla siedzącego brzdąca dobrą przekąską są chrupki kukurydziane,

najlepiej w formie długich paluchów, gdyż takie łatwiej trzyma się
w małej rączce. Potem możesz go poczęstować herbatniczkami
i biszkoptami. Jednak staraj się nie przesadzać ze słodyczami, bo
maluchowi szybko znudzą się normalne potrawy i zacznie domagać
się tego, co słodkie, a to nie wpłynie dobrze ani na jego ząbki, ani
tym bardziej na kondycję.
Pamiętaj, że wszelkie przyszłe problemy z cukrzycą, nadwagą

i anemią mogą się rozwinąć już w pierwszym roku życia i pozostać
w ukryciu przez całe lata. Dlatego niezwykle ważne jest racjonalne
odżywianie i zdrowa dieta już na początku życia Twojego dziecka.

● str. 38
Pierwszych 12 miesięcy życia dziecka
Po urodzeniu
Karmienie
Wyłącznie naturalne lub mieszanką sztuczną na żądanie, czyli

średnio co 2-3 godziny. Można też podawać herbatkę z kopru
włoskiego.
Rozwój psychoruchowy
Maleństwo rozpoznaje mamę po zapachu i dotyku. Szybko też

zaczyna rozpoznawać jej głos, znany jeszcze z brzucha. Uspokaja się
brane na ręce, płacze, gdy jest głodne, zmęczone, rozdrażnione.
Większość czasu spędza jedząc i śpiąc. Dziecko przyzwyczaja się do
nowych warunków. Warto więc ograniczyć mu stres i wizyty
znajomych i rodziny.
Będziesz musiała nauczyć się odróżniać, kiedy malec sygnalizuje

płaczem głód, a kiedy zwykłe znudzenie.

● str. 39
1 Miesiąc
Karmienie
Karmienie naturalne na żądanie. Mleko modyfikowane początkowe

6 razy na dobę około 60-130 ml. Twoje mleko zawiera wszystkie
składniki odżywcze i witaminy potrzebne w rozwoju dziecka,
z wyjątkiem witaminy D3. Podaje się ją w formie kropli, najlepiej
bezpośrednio do buzi dziecka tuż przed karmieniem, gdyż witamina
ta rozpuszcza się w tłuszczu.
Podkurczanie rączek i nóżek. Odruch wyrzucania przed siebie

kończyn jako wyraz lęku, szczególnie podczas przebierania czy
zmiany pieluszki. Już pod koniec miesiąca malec zaczyna podnosić
główkę, leżąc na pleckach. Wykazuje zainteresowanie przedmiotami
znajdującymi się w zasięgu jego wzroku, ale na zabawę nimi trzeba
będzie jeszcze poczekać. Zdarza się jednak coraz częściej, że wyciąga
rączkę w kierunku czegoś, co go zainteresuje. Skupia też wzrok na
twarzy mamy, która jest przecież dla niego całym światem.
Uwielbia spędzać czas na rękach mamy, najlepiej jak najbliżej
piersi…

● str. 40
Rozwój mowy
Mruczenie na znak zadowolenia, dźwięki typu „aaa”, „eee” i „ea”.

Krzyki protestu. Płacz, ale jeszcze bez łez. Płacz jeszcze przez kilka
miesięcy pozostanie głównym narzędziem komunikacji ze światem.
2 Miesiąc
Karmienie
Identycznie jak w poprzednim miesiącu. Zaczynasz mieć wrażenie,

że czas składa się z pór karmienia i przerw między nimi.
Maleństwo ułożone na brzuszku utrzymuje wysoko główkę przez

kilka sekund. Pomożesz mu w opanowaniu tej sztuki, kładąc sobie
malca na brzuchu tak, by widział twoją twarz. Będzie to wstęp do
późniejszego raczkowania. Rozwijają się zmysły słuchu (dziecko
zaczyna nasłuchiwać, co dzieje się wokół, reaguje na zbyt głośny
dźwięk płaczem) i wzroku (coraz uważniej śledzi poruszające się
przedmioty). Maluszek zaczyna badać świat buzią, wkładając do niej
wszystko, co się da. Możesz już podać mu pierwszy w życiu smoczek.

● str. 41
Rozwój mowy
Gdy mówisz do maluszka, zaczyna „odpowiadać” najprostszymi

samogłoskami, uśmiechając się przy tym. Wkrótce nieśmiałe „aa”
zmieni się w „mama”.
3 Miesiąc
Karmienie
Zaczyna się normować, stając się regularniejsze. Wreszcie możesz

zacząć planować pory posiłków, choć i tak nadal to malec ustala
reguły.
Maluszek umie już podnieść główkę i wyciągnąć rączkę w kierunku

zabawki. Grzechotka okazuje się najciekawszą rzeczą na świecie.
Można już na niej zacisnąć paluszki. Wymachuje zabawką, ignorując
zupełnie prawa fizyki i możliwość uderzenia się. Reaguje uśmiechem
na znajome, uśmiechnięte twarze, zdaje się poznawać osoby
z najbliższego otoczenia. Staje się coraz bardziej ruchliwe i ciekawe.
Jeśli układasz malucha na plecach, staraj się przekręcać delikatnie
jego główkę raz na lewo, raz na prawo. Kości jego czaszki są
mięciutkie, a częste zmiany ułożenia główki zapobiegną jej
odkształceniom. Układanie dziecka na brzuszku do snu nie jest
polecane ze względu na możliwość uduszenia. Malec nie jest jeszcze

● str. 42
w stanie samodzielnie kontrolować swojej pozycji. To Ty musisz

dbać o to, by była ona jak najwygodniejsza. W ciągu dnia staraj się
jednak układać dziecko na brzuszku, by mogło ćwiczyć mięśnie szyi
i plecków. Poza tym ucisk ciężaru ciała na brzuszek ułatwia
odchodzenie gazów, co może pomóc przy problemach z kolką. Nie
wspominając o tym, że leżenie na brzuszku znacznie poszerza
horyzont maleństwa, które widzi znacznie więcej niż tylko sufit.
Rozwój mowy
Zaczyna ćwiczyć wymawianie spółgłosek „gh”, „gr”. Nadal krzyczy

bez łez. Nie jest to więc jeszcze właściwy płacz. Zawsze reaguj na ten
krzyk. Podejdź, przytul, pogłaskaj maluszka. Budujesz w ten sposób
jego poczucie bezpieczeństwa i zaufanie do świata, który odpowiada
na jego wezwania. Nie słuchaj porad typu: niech się wypłacze. W ten
sposób nie rozpieścisz przedwcześnie swojego dziecka. Na to
przyjdzie jeszcze czas…
4 Miesiąc
Karmienie
Poza mlekiem można (ale nie trzeba) wprowadzić soczek

z przetartego jabłuszka i marchewki. Zacząć należy od 5-10 ml
i stopniowo zwiększać ilość, zależnie od apetytu malca. Nowy smak,
szczególnie słodkiego jabłka, które pomaga trawić, z pewnością

● str. 43
przypadnie dziecku do gustu. Nowy pokarm sprawi też, że to, co

znajdować będziesz w pieluszce, zacznie nabierać nowego
„zapaszku”.
Maleństwo potrafi już swobodnie utrzymać wyprostowaną główkę.

Tak więc bez trudu może teraz rozglądać się po świecie trzymane
pionowo w Twoich ramionach. Leżąc, usilnie próbuje przewracać się
na boczek. Twoje dziecko potrafi już siedzieć na Twoich kolanach
i jest szczerze zainteresowane tym, co dzieje się na stole, próbuje
dotykać jego brzegu i kopać w niego nóżkami. Ponadto maluch
zaczyna wkładać zabawki do ust i ślinić się, co jest zwiastunem
mających pojawić się już wkrótce pierwszych ząbków.
Rozwój mowy
Maluch potrafi już głośno się śmiać, gaworzyć do siebie i „zaczepiać”

domowników. Wymawia głoski przypominające „mmm”, „ww”,
„bbb”, „rrr”. Stara się także zlokalizować źródło dźwięku, odwracając
główkę w jego kierunku i reaguje na muzykę. Proces nauki
naśladowania dźwięków, co prowadzić ma do mowy, zostaje
rozpoczęty. Staraj się mówić do dziecka jak najwięcej, ale bez
zbędnego „gaworzenia”. Niech dziecko od razu poznaje prawdziwe,
a nie zmiękczone brzmienie wyrazów.

● str. 44
5 Miesiąc
Karmienie
Czas na pierwszy posiłek jarzynowy. Zupkę ugotuj z marchewki,

ziemniaczka i pietruszki, a następnie zmiksuj dokładnie i nakarm
malca z butelki lub łyżeczką. Na pewno będzie zachwycony. W końcu
poznaje świat także za pomocą buzi, a nowe smaki dostarczają mu
nowych wrażeń. Zupkę możesz traktować jako obiadek lub kolację.
Możesz też kupić gotowe posiłki w słoiczkach. Zorientujesz się
szybko dzięki nim, jakie warzywa możesz podawać malcowi w danym
okresie życia. Reguła jest taka, by zaczynać od jednego, potem
dwóch, trzech składników, by wyeliminować możliwe alergie. W tym
miesiącu dieta malca może też zostać wzbogacona o kaszki.
Maluszek opanował już podnoszenie główki, opierając się na

ramionach. Potrafi już siedzieć, choć nadal musi być
podtrzymywany. Uwielbia przewracać się z pleców na brzuszek
i odwrotnie. Bardzo szybko odkryje, że może to być świetny sposób
na samodzielnie przemieszczanie się. Musisz teraz szczególnie
uważać, by nie zostawiać maleństwa samego, gdyż jego pasja
odkrywania świata i własnych możliwości może doprowadzić do
niepotrzebnego wypadku. Nie zostawiaj więc dziecka samego na
łóżku czy kanapie. Lepiej niech leży w łóżeczku. Czas też na
obniżenie jego poziomu. Co prawda, malec nie potrafi jeszcze
samodzielnie usiąść, ale podciągnąć na szczebelkach może…

● str. 45
Rozwój mowy
Malec zaczyna rozumieć emocje wyrażane słowami. Rozpoznaje już

Twój nastrój. Woli, gdy się do niego uśmiechasz i przemawiasz
wesołym głosem. Twoje dziecko zrobiło już wielki krok na długiej
drodze do rozumienia świata.
6 Miesiąc
Karmienie
Do dotychczasowych zupek jarzynowych możesz zacząć dodawać

chude mięso indyka, kurczaka, królika. Na początek wystarczy sam
wywar z mięsa gotowanego osobno. Z czasem możesz mięso
miksować razem z warzywami. Możesz też zwiększyć ilość smaków
soczków owocowych. Szczególnie polecam przecierowe Bobofruty.
Malec zje też chętnie jabłko starte na tarce i podane mu łyżeczką
prosto do buzi.
Podnoszone do pozycji siedzącej za rączki z leżenia, właściwie siada

już prawie samodzielnie. Wyciągnięte w swoim kierunku czyjeś ręce
traktuje jako zachętę do siadania. Trudno będzie Ci teraz przekonać
malucha do leżenia. Siedząc na Twoich kolanach zacznie też ćwiczyć
mięśnie nóg poprzez „sprężynowanie”, co dostarczy mu mnóstwa

● str. 46
zabawy. Potrafi też unieść leżąc główkę, by przyjrzeć się swojemu

brzuszkowi i stópkom, które usilnie pragnie włożyć sobie do buzi
i possać. Zaczyna rozumieć, że pewne przedmioty spadają, a inne
znikają. Wodzi za nimi wzrokiem i próbuje je znaleźć. Potrafi też
przełożyć zabawkę z jednej rączki do drugiej. Interesuje się swoim
ciałem, bada rączki, paluszki, brzuszek i zewnętrzne narządy
płciowe. Podtrzymywane pod paszki próbuje stanąć na nóżkach.
Wyraźnie poszerzyły mu się horyzonty. Zwiedzaj z maluchem całe
mieszkanie, pokazując mu wszystkie pomieszczenia. To samo
dotyczy innych miejsc, jak sklepy, podwórko, park, mieszkanie
znajomych. Twoje dziecko jest coraz bardziej ruchliwe i ciekawe.
Musisz mu zapewniać coraz to nowe bodźce. Nie przetrzymuj
dziecka w kojcu czy łóżeczku całymi dniami. Maluch zaczyna też
odróżniać swoich od obcych, wobec których zachowuje się nieufnie,
czasem nawet reagując płaczem.
Rozwój mowy
Zaczyna reagować na swoje imię, wyraźnie wymawia sylaby: „lala”,

„dada”, „mama”, „tata”. Prawdopodobnie jeszcze nie rozumie sensu
wypowiadanych dźwięków, ale i tak będziesz dumna ze swego
genialnego malca. Malec bawi się z upodobaniem dźwiękami, mogąc
godzinami powtarzać te same sylaby w różnym natężeniu i głośności.

● str. 47
7 Miesiąc
Karmienie
Dieta maluszka jest coraz bogatsza. Możesz wprowadzić żółtko

ugotowanego jaja, kaszki na mleku modyfikowanym, przeciery
owocowe, a także biszkopty bezglutenowe i chrupki kukurydziane
jako przekąskę w ciągu dnia.
Malec siedzi już bez podparcia, a jeśli jest sprytny, potrafi usiąść
samodzielnie, podciągając się na przykład o szczebelki łóżeczka.
Najwyższy czas na opuszczenie materacyka na najniższy poziom. Już
wkrótce maluch wzmocni się na tyle, że stanie samodzielnie
w łóżeczku. Już teraz, podtrzymywany przez Ciebie, potrafi stać,
a nawet podskakiwać, ale na chodzenie ma jeszcze troszkę czasu.
Tymczasem skupić się musi na nauce raczkowania. Sposobów ma
mnóstwo: zacznie się czołgać i turlać. Niektóre dzieci w ogóle nie
raczkują, od razu próbują chodzić. Inne przesuwają się do przodu po
prostu na pupie. Każdy sposób jest dobry. Nie martw się, jeśli Twoja
pociecha robi coś inaczej niż w podręcznikach. Każde dziecko rozwija
się we własnym, niepowtarzalnym rytmie.
Nadszedł także czas wyrzynania się ząbków. Towarzyszy temu obfite

ślinienie się, a także marudzenie. Dziecko próbuje „ratować” swoje
swędzące dziąsła wkładając wszystko do buzi. Warto podawać
wówczas gryzaczki. Na rynku dostępne są gryzaki wypełnione wodą,

● str. 48
które wkłada się do lodówki. Lepiej jednak tego nie robić, by

zapobiec przeziębieniu. Czasem ząbkowaniu może towarzyszyć
podwyższona temperatura i katar. Zbyt wysoka temperatura może
mieć jednak inną przyczynę, warto więc na wszelki wypadek
skonsultować się z lekarzem. Aby złagodzić ból można również
smarować dziąsła specjalnymi żelami, np. Bobodent. Pomagają
szczególnie nocą, gdy dziecko budzi się często zaniepokojone. Ważna
jest również w tym okresie Twoja troska i czułość okazana
cierpiącemu malcowi.
Rozwój mowy
Coraz wyraźniej wypowiada sylaby, chętnie bawi się dźwiękami.
8 Miesiąc
Karmienie
Zamiast kaszki z owocami możesz zaserwować małemu smakoszowi

kisiel z mąki kartoflanej, a do ugotowanego ryżu dodać starte owoce,
takie jak jabłko czy banan.
Największą frajdą małego odkrywcy staje się zabawa w chowanego.

Czasem wystarczy powiedzieć samo „kuku”, by malec się roześmiał.
Dziecko staje się coraz bardziej ruchliwe i samodzielne, gdyż

● str. 49
nauczyło się już samo siadać, a podciąganie się do pozycji stojącej

nie stanowi problemu. Musisz tylko uważać i cały czas asekurować
małego podróżnika, gdy skrada się do zabawek i próbuje brać do ust
małe przedmioty.
Maluch sam decyduje, kogo lubi, a kogo nie. Nie z każdym możesz go
teraz zostawić. Zaczyna być wybredny także przy jedzeniu. Jest to
efekt poszerzenia diety. Oczywiście znacznie bardziej będą mu
smakować słodkie przekąski. Jeśli ma już ząbki, dbaj o higienę buzi,
szczególnie przed snem. Możesz już zacząć przyzwyczajać malucha
do mycia ząbków na przykład po większym posiłku.
Rozwój mowy
Malec potrafi się już sam bawić, siedząc na podłodze i gadając do

zabawek. Potrafi już śpiewnie przedłużać sylaby, mówić szeptem
i krzyczeć radośnie. Dostarczy wam to wiele zabawy.
9 Miesiąc
Karmienie
Oprócz mleka matki, które teraz będzie już tylko jadane

sporadycznie, raczej wyłącznie dla przyjemności bycia razem, malec
może jeść w ciągu dnia bezglutenowe posiłki zbożowo – mleczne,
zupkę z dodatkiem mięsa, żółtko jaja, przeciery i soki owocowe,

● str. 50
nawet kanapeczki z serem i wędliną (pod warunkiem, że radzi sobie

z gryzieniem i łykaniem ).
Maluch zaczyna raczkować. Otwiera się przed nim znacznie większa

przestrzeń. Może już teraz wszędzie dostać się samodzielnie. Gdy
trafi na przeszkodę w postaci mebla, wspina się na nią i próbuje
wstawać. Jest to wstęp do chodzenia. Najnowsze badania odradzają
na tym etapie stosowanie chodzika, gdyż stwarza on zbyt duże
obciążenie dla kręgosłupa. Lepiej będzie, gdy malec sam nauczy się
utrzymywać równowagę w pozycji pionowej, tak jak nauczył się
siedzieć. Nauka chodzenia jest pracochłonna: maluszek mógłby
całymi dniami „chodzić” prowadzony za ręce, co może być przyczyną
bólu Twojego kręgosłupa, ale dzięki tym ćwiczeniom nauczy się
szybciej samodzielnie chodzić, a zarazem wzmocni się więź między
wami o dodatkowe poczucie bezpieczeństwa: z mamą za rękę jest
bezpieczniej. Przyda się to z pewnością na samodzielnych spacerach
na dworze.
Maluch naśladuje czynności rodziców i innych dzieci. Uwielbi bawić

się w nakrywanie głowy kocykiem i wyłanianie się spod niego na
hasło: „a kuku!” Potrafi odnaleźć ukrytą zabawkę. Rozpoznaje siebie
w lustrze. To bardzo ważne osiągnięcia. Dziecko zaczyna odróżniać
siebie od świata.

● str. 51
Rozwój mowy
Zasób „słów” jest coraz większy. Dziecko naśladuje dźwięki

otoczenia. Czasami udaje mu się powiedzieć jakieś trudniejsze słowo,
ale raczej nie rozumie jego znaczenia. Na pewno jednak wie, co
znaczy „mama”, „tata”, „baba” i „dada”. Potrafi klaskać, machać
rączką na pożegnanie i wykonywać wymowne gesty rączkami.
10 Miesiąc
Karmienie
Można już wprowadzić zboża glutenowe: kasze, bułki, chleb, suchary

oraz warzywa sezonowe: kalafior, brokuły, kalarepę, fasolę, buraki
itd. Maluch na pewno polubi też ciasto drożdżowe lub biszkoptowe
z owocami i kluseczki z mąki kukurydzianej.
Malec potrafi już obejść pokój dookoła, trzymając się mebli, a nawet
ścian. Wie już, jak działają drzwi. Potrafi do nich podejść i otworzyć
je, jeśli są tylko uchylone. Coraz częściej udaje mu się stanąć na
nóżkach bez trzymania. Niektóre dzieci w tym wieku już chodzą.
Inne zaczną dopiero za miesiąc lub dwa.

● str. 52
Maluch zaczyna mieć własne zdanie, potrafi zademonstrować swój

sprzeciw. Zaczyna też mieć własne upodobania kulinarne. Pewne
potrawy będą niezmiennie lądować na podłodze, podczas gdy inne ze
smakiem będą wpychane rączkami do buzi.
Wzrasta zainteresowanie obrazkami w książeczkach. „Czytanie” staje

się jednym z ulubionych zajęć.
Rozwój mowy
Dziecko rozumie coraz więcej słów. Mały geniusz potrafi wskazać

przedmioty, słysząc tylko ich nazwy. Rozwija się myślenie
abstrakcyjne.
11 Miesiąc
Karmienie
Możesz już podać całe jajko dwa, trzy razy w tygodniu, a ponadto
jogurty i kefiry. Właściwie maluch je już prawie wszystko. W tym
wieku obiadek powinien składać się z dwóch dań, ale niewiele dzieci
jest w stanie tak długo wytrzymać przy stole. Pamiętaj jednak, by
karmienie zawsze odbywało się w stałych warunkach – niech
dziecko zawsze siedzi w krzesełku i ma na sobie śliniaczek. Dobrze
jest też, gdy je razem z wami. Uczy się wówczas zachowania przy
stole i odróżniania pory posiłku od czasu na zabawę. W tym okresie

● str. 53
mogą zacząć się problemy z grymaszeniem przy jedzeniu. Nie

zmuszaj nigdy dziecka do zjedzenia tego, co przygotowałaś, nie
szantażuj. Po prostu przeczekaj grymaszenie, daj coś innego do
zjedzenia. Zapobiegniesz w ten sposób trwałej niechęci do jedzenia,
a to może być dokuczliwe tak dla dziecka, jak i dla Ciebie. Pamiętaj,
że maluch nie zawsze musi być głodny dokładnie wtedy, gdy Ty
wyznaczyłaś porę posiłku. Może warto poczekać jeszcze pół godziny,
aż sam nabierze ochoty. Zmuszanie przyniesie efekt przeciwny do
zamierzonego.
Maluszek coraz częściej „zapomina się” i puszcza podpórkę. Na

spacerze uwielbia popychać własny wózek. Rączki są już na tyle
precyzyjne, że potrafią utrzymać kredkę w pozycji „do rysowania”.
Poświęć trochę czasu ćwiczeniu tej umiejętności. Jeszcze długo nie
ujrzysz wielobarwnego rysunku, ale dzięki rysowaniu malec rozwija
abstrakcyjne myślenie. Zaczyna odróżniać rzecz prawdziwą od
narysowanej na przykład przez Ciebie. Rysunki pomagają ponadto
w nauce nowych słów.
Rozwój mowy
Twoje dziecko zaczyna mówić: potrafi połączyć ze sobą dwa, trzy

wyrazy w najprostsze zdanie. Usilnie stara się przekazać własny,
burzliwy tok myślowy za pomocą wymyślonych przez siebie słów
i gestów. Potrafi też wskazywać i odnajdywać coraz więcej
przedmiotów, których nazwy słyszy.

● str. 54
12 Miesiąc
Karmienie
Twoje dziecko może jeść już prawie wszystko. Pamiętaj tylko, by przy
wprowadzaniu nowych produktów nadal robić to stopniowo
i ostrożnie. Mleko krowie, ze względu na coraz częstsze przypadki
jego modyfikowania genetycznego, nie jest nadal wskazane.
Bezpieczniej jest podawać specjalne mleko dla dzieci kończących
pierwszy rok życia oraz produkty takie jak twarożki i jogurty dla
dzieci. Parówki, tak popularne niegdyś w żywieniu dzieci, obecnie
również są odradzane. Lepiej podać świeżą wędlinę z wiadomego
źródła niż zmielone mięso niewiadomego pochodzenia.
Mały człowieczek dokonał wielkiego postępu w swoim rozwoju:

w ciągu dwunastu miesięcy swojego życia nauczył się chodzić,
rozumieć świat, budować domki z klocków, mówić kilka prostych
słów. Potrafi pomagać, ale także udawać i ukrywać swoje uczucia.
Rozwój mowy
Mały geniusz rozumie polecenia typu: „daj misia”, „otwórz buzię”.

Niektóre mamy w tym okresie zapisują już swoje maluchy na naukę
języka angielskiego metodą Helen Doron. Dziecko w tym wieku
faktycznie potrafi się nauczyć wszystkiego. Jednak uważaj, by nie
przeforsować malca. To przecież jego dzieciństwo, czas beztroskiej
zabawy. Nie obarczaj go od razu obowiązkami.

● str. 55
Czas dla Ciebie
Czas dla Ciebie
Musisz przede wszystkim zdać sobie sprawę, że nie jesteś robotem,

nie możesz robić wszystkiego sama 24 godziny na dobę przez 7 dni
w tygodniu. Musisz czasem odpoczywać, by zregenerować siły
i podładować baterie. Nie możesz być jednocześnie dobrą i cierpliwą
mamą, kochającą żoną i zawsze uśmiechniętą panią domu, a do tego
jeszcze urlopowaną pracowniczką najważniejszej instytucji na
świecie. Musisz czasem odetchnąć, a przede wszystkim zastanowić
się, co jest na tym etapie Twojego życia tak naprawdę najważniejsze.
stal hierarchię ważności wszystkich swoich spraw. Nie rób
wszystkiego na raz. Pierwszy rok macierzyństwa to z pewnością
piękny okres (będziesz do niego tęskniła, gdy maleństwo wejdzie
w okres dojrzewania i zacznie sprawiać pierwsze kłopoty), na pewno
najważniejszy w życiu Twojego dziecka, ale też niełatwy dla Ciebie.
Narodziny brzdąca przewróciły cały Twój świat do góry nogami.
Masz teraz zupełnie nowe, nieznane Ci pewnie wcześniej obowiązki
i wyzwania, którym stawiasz czoła. Musisz poukładać sobie wszystko
jeszcze raz. Nie zapomnij w tej układance o sobie.
Nie rezygnuj z zainteresowań. Najgorsze dla dziecka to mieć smutną,

zaniedbaną, sfrustrowaną mamę, która „dla dziecka poświęciła
wszystko”. Pamiętaj, że wychowujesz człowieka, który kiedyś
odejdzie z domu, usamodzielni się, założy własną rodzinę. Nie
odkładaj spełniania swoich marzeń i planów na ten właśnie czas, bo
najprawdopodobniej nie będziesz miała już na to ani siły, ani ochoty.

● str. 56
Czas dla Ciebie
Wiadomo, że opieka nad dzieckiem jest bardzo wyczerpującym

zajęciem, ale nie pozwól, by pochłonęło Cię ono bezgranicznie. Przez
pierwsze dwa, trzy miesiące z pewnością tak będzie, ale staraj się
z czasem wygospodarować coraz więcej przestrzeni dla siebie. Gdy
malec śpi, nie rób porządków w domu, a raczej poczytaj dobrą
książkę, odpręż się, pogadaj z przyjaciółką, pomyśl o nowych
zajęciach dla siebie, może nawet o pracy.
A przede wszystkim zacznij przyzwyczajać maluszka do przebywania

w towarzystwie innych ludzi: taty, babci, cioci, przyjaciółki. Po kilku
miesiącach siedzenia w domu, zbawienne dla Ciebie będzie wyjście
na imprezę, do kina, do znajomych, oderwanie się na kilka godzin od
pieluchowych spraw. Co prawda, będziesz się czuła winna, będziesz
nieustannie myśleć, czy aby maleństwo nie płacze, będziesz pewnie
dzwoniła co pół godziny, by sprawdzić, czy wszystko w porządku. To
normalne reakcje. W końcu jesteś matką. Ale pamiętaj, że krótkie
rozstania dobrze zrobią Wam obojgu. Poczujesz się kochana, gdy
dzieciaczek przytuli się do Ciebie całym ciałkiem po kilku godzinach
rozstania, choć wcześniej wydawał się nieznośny.
Poza tym, aby mieć pokarm, cierpliwość i siły do opieki nad

rosnącym urwiskiem, musisz być wypoczęta i spełniona, bez
poczucia marnowania czasu, bo to najgorsze, co dziecko może
spotkać – bycie ciężarem i przeszkodą dla ukochanej mamy. Daruj
sobie gotowanie wystawnych obiadków, skorzystaj z mrożonek.
Zamiast ciężkiego i pracochłonnego sosu przygotuj warzywa

● str. 57
Czas dla Ciebie
z piersiami kurczaka smażone na patelni. Przygotowanie dania

zajmie Ci kilka minut, a jest tak proste, że może je nawet wykonać
Twój mąż. Nie spędzaj też wieczorów na prasowaniu. Lepiej odpręż
się z dobrą książką. Prasować możesz przy dziecku, pokazując
malcowi, co robisz i opowiadając mu o swoich czynnościach. Szybko
się przekonasz, że przykry obowiązek stanie się fascynującą zabawą.
Staraj się jak najwięcej wypoczywać w ciągu dnia, szczególnie gdy

dziecko często budzi się w nocy. Karm je w wygodnej dla Ciebie
i malca leżącej pozycji, by wykorzystać te kilka minut na odprężenie.
Tylko wypoczęta mama może być atrakcyjna. Broń się przed

stereotypem zapracowanej kury domowej w podomce. Nawet jeśli
nigdzie nie wychodzisz, dbaj o siebie, swoje włosy, skórę, paznokcie.
Nadal jesteś i masz być atrakcyjną kobietą, żoną i kochanką. Zrób
mężowi niespodziankę i pokaż mu się w nowej bieliźnie od czasu do
czasu. Również Tobie dobrze zrobi kilka miłych komplementów
z jego strony.
Na koniec życzę Ci samych sukcesów wychowawczych i radości

płynących z bycia mamą, i obserwowania postępów Twojego
Maleństwa. Niech Wasz pierwszy rok razem będzie czasem szczęścia
i wzajemnego odkrywania.

● str. 58
Literatura wykorzystana i polecana
Literatura wykorzystana i polecana
„Twój Maluszek”, nr 1-3, październik – grudzień 2005.
A.Eisenberg, H.E. Murkoff, S.E. Hathaway B.S.N.: Pierwszy rok

życia dziecka. Poradnik dla matek i ojców, Dom Wydawniczy Rebis.
Poznań 2002.
A.Eisenberg, H.E. Murkoff, S.E. Hathaway B.S.N.: W oczekiwaniu

na dziecko. Poradnik dla przyszłych matek i ojców, Dom
Wydawniczy Rebis. Poznań 2002.
B. Kowalewska-Kantecka: Pierwszy rok razem. Poradnik dla

rodziców, Instytut Matki i Dziecka, Warszawa 2004.
L. Marianowski: Od poczęcia do narodzin. Poradnik dla przyszłych

rodziców, Pelargos, Warszawa 2004
Wokół narodzin. Poradnik dla rodziców, praca zbiorowa, Present-

Service, Poznań bdw.

Szczęśliwe Macierzyństwo I Jego Sekrety - Katarzyna Krzan Full

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Szczęśliwe Macierzyństwo I Jego Sekrety - Katarzyna Krzan Full

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Niniejszy ebook jest własnością prywatną.

© Copyright for Polish edition by ZloteMysli.pl

Tytuł: Szczęśliwe macierzyństwo i jego sekrety

Projekt okładki: Marzena Osuchowicz

Internetowe Wydawnictwo Złote Myśli

Wszelkie prawa zastrzeżone.

Jest to podręcznik pisany przez młodą mamę dla innych młodych

Nieprawdziwy jest wybór: kariera – macierzyństwo. Owszem,

Urodzenie dziecka jest najpiękniejszą rzeczą, jakiej może dokonać

Copyright by Wydawnictwo Złote Myśli & Katarzyna Krzan

oddzielać, by pójść własną drogą, tak jak Ty to zrobiłaś. Z pewnością

Bądź dla niego wymarzoną matką. Przypomnij sobie swoje

Nie obawiaj się, że nie będziesz potrafiła właściwie opiekować się

Copyright by Wydawnictwo Złote Myśli & Katarzyna Krzan

Uczucia macierzyńskie, którymi obdarzamy nasze dzieci, wydają się

Nie wiadomo, jak wiele dzieci zmarło na skutek tych zabiegów.

Copyright by Wydawnictwo Złote Myśli & Katarzyna Krzan

Stosunek do własnych potomków uległ zmianie w XIX wieku, kiedy

Prawa dziecka do szczęścia i miłości rodziców wydają się być czymś

Copyright by Wydawnictwo Złote Myśli & Katarzyna Krzan

Właśnie dowiedziałaś się, że jesteś w ciąży. Jeszcze nie wiesz, co to

Zanim jednak ta wiadomość do Ciebie dotrze, będziesz musiała

Twoje Dziecko z grudki komórek zaczyna się już zmieniać

Twoje życie zmieni się całkowicie. Musisz zmodyfikować swoja dietę.

Copyright by Wydawnictwo Złote Myśli & Katarzyna Krzan

odżywianie, sporo świeżego powietrza, ruchu, tańca i radości.

Nie tylko sielanka

Przygotuj się na częste wahania nastrojów - od euforii do czarnej

Przygotuj się na płacz „bez powodu”, łkanie w poduszkę, chandrę,

Copyright by Wydawnictwo Złote Myśli & Katarzyna Krzan

umieć się odprężać, machać ręką na rzeczy nieważne i cieszyć się

Pewnie jesteś już po pierwszej wizycie u lekarza, który zapisał Ci

Oddychaj głęboko. Oddech pomaga dobrze dotleniać organizm,

Copyright by Wydawnictwo Złote Myśli & Katarzyna Krzan

Typowe dolegliwości początków

Oczywiście słynne poranne mdłości, które mogą się pojawiać

Twoje Maleństwo ma już zalążki kończyn, oczu, organów

Copyright by Wydawnictwo Złote Myśli & Katarzyna Krzan

Twoje piersi stają się pełniejsze. Przygotowują się do przyszłego

Kolejna zmiana jest związana z Twoim wyglądem. Szczęśliwe

Copyright by Wydawnictwo Złote Myśli & Katarzyna Krzan

swojego brzuszka. Bądź z niego dumna. Dbaj tylko, by Twojemu

Gratulacje. Udało Ci się. Najtrudniejsze za Tobą. Przetrwałaś

Jesteś szczęśliwa. Zaczynasz myśleć o tym, jaką będziesz mamą,

Lubisz spędzać czas ze swoim rosnącym brzuszkiem. Głaszczesz go

Copyright by Wydawnictwo Złote Myśli & Katarzyna Krzan

Rosnący dzieciaczek rozpycha się w Tobie, uciskając narządy

Wraz z powiększaniem się brzuszka zaczniesz coraz częściej

Zapomnij o spaniu na brzuchu. Po pierwsze jest to niewskazane, po

Copyright by Wydawnictwo Złote Myśli & Katarzyna Krzan

Wyprawka dla dziecka

Zgodnie z przesądami nie powinno się kupować niczego przed

Rzeczy, których będziesz potrzebowała na początek to:

1. Łóżeczko. Może być tradycyjne, drewniane, może być kojec,

2. Wózek. Najpraktyczniejszy będzie uniwersalny, z możliwością

Copyright by Wydawnictwo Złote Myśli & Katarzyna Krzan

3. Wanienka wraz z piankowym materacykiem, by łatwiej Ci było

5. Śpiworek do spania (zapobiegnie odkrywaniu się w nocy).

6. Zestaw ubranek (zacznij od rozmiaru 62, a nawet 68, gdyż

7. Zestaw pieluch tetrowych (tak, tak przydadzą się, choćby do

9. Smoczek. Nie zaleca się podawania go w ciągu pierwszych

10.Kosmetyki (używaj kosmetyków jednej firmy. Łatwiej odkryjesz,

Copyright by Wydawnictwo Złote Myśli & Katarzyna Krzan