Pagtaas ng Presyo ng mga Bilihin

Ang Economic phenomenon ay isang pangyayari na nakakaapekto ekonomiya.

Inflation/Implasyon
Isang sitwasyon sa pangkabuhayan na tumutukoy sa pangkalahatang
pagtaas ng presyo ng mga bilihin. Ito ay isang suliranin.
Malawakang pagtaas ng presyo ng mga bilihin (primarily needs)

Dalawang Uri ng Implasyon

Demand-Pull
Apply the law of Demand and Supply
Shortages cause higher prices

Costs-push
Pagtaas ng presyo sa produksiyon, tumataas ang presyo ng bilihin
Sometimes producers will downsize

Mga Dahilan ng Implasyon

1. Monopolyo/Cartel
2. Oil Deregulation
3. Labis na salapi sa sirkulasyon
4. Import Dependent
5. Pagkakaroon ng mga Middlemen
6. Export Oriented
7. Gastos Pamproduksyon
8. Utang Panlabas

1. Monopolyo/Cartel
Monopolyo ay isang istruktura ng pamilihan kung saan kontrolado ng
producer ang presyo ng produkto o serbisyo
Ex. NEECO

Ang Cartel ay isang sabwatan mga businessmen para makontrol ang presyo
ng mga bilihin
Ex. OPEC (Organization of Petroleum Exporting Countries)

2. Oil Deregulation

Ang Oil Regulation ay ang pagkakaroon ng tripartite ng gobyerno,

businessmen at konsyumer kung itataas ang presyo ng gasolina at gaano
kalaki ang itataas.

Panahon ni Corazon Aquino mayroong Oil Regulation

Tinanggal ito noong panahon ni Fidel Ramos sa Oil Deregulation Act upang
magkaroon ng kompetisyon sa mga gasoline station, ngunit nagdulot lamang
ito ng mga sabwatan

3. Labis na Salapi sa sirkulasyon

Sa panahon ng Disyembre ay maraming salapi na hawak ang mga tao, lalo na

dahil sa pasko, 13th month pay, bonuses, ipon na pera at utang na pera.
Dahil sa maraming hawak na salapi ang tao ay tumataas ang presyo ng mga
bilihin.

4. Import Dependent

Mas mahal ang mga imports ngunit mas pipiliin ito ng mga tao.
Culture Orientation Imported > Local

5. Pagkakaroon ng mga Middlemen

Middlemen are resellers.

The two types of middlemen are wholesalers, and retailers.
Kapag bumibili sila ng produkto, kapag binenta ulit ay may dagdag na tubo sa
presyo kaya tumataas ang presyo.
 6. Export Oriented

Nagpopokus sa pag-eexport ng mga produkto at hindi naglalaan ng oras para

sa local kaya’t nababawasan ang supply at nagkakashortage (refer to
costs-push inflation)

Ang Del Monte ay nag-eexport ng Pinya mula sa Bukidnon upang ilagay sa

lata sa ibang bansa upang i-import muli sa ating bansa kung saan tumataas
ang presyo nito.

7. Gastos Pamproduksyon

Pagtaas ng Cost of Production, tumataas ang presyo ng produkto.

8. Utang Panlabas (Foreign Loans)

Nakakaagaw sa Pambansang Badyet ang pambayad sa utang panglabas ng

bansa (13 Trillion Pesos) kung kaya’t hindi makapagbibigay ng subsidiya ang
pamahalaan upang bumaba ang presyo at sa halip ay tumataas ito.

Extras

Ang Pilipinas ay mayroong Pegged Economy kung saan nakabatay ang

halaga ng piso sa ibang salapi ng ibang bansa katulad ng dollar ng Amerika.

$1 —> Php 55. 48

(as of May 1, 2023 9:27:06 pm)