De Kosten van Actief Beheerde Fondsen

Actief beheerde fondsen zijn investeringsfondsen waarbij een professionele beheerder

beslist over de samenstelling van het fonds, met het doel om een hoger rendement te
behalen dan de markt . Het actieve beheer van deze fondsen maakt hen duurder dan
indexfondsen, aangezien ze kosten hebben zoals instapkosten, lopende kosten,
prestatievergoedingen en bewaarlonen hebben. Hoewel sommige van deze kosten
ook voorkomen bij indexfondsen, zijn ze over het algemeen hoger bij actief beheerde
fondsen. Deze hogere kosten kunnen echter ook leiden tot een hoger rendement voor
de belegger. Het is daarom belangrijk om de verhouding tussen de kosten en de
prestaties te beoordelen en te beslissen of de kosteneffectiviteit opweegt tegen de
beleggingsprestaties.

Wat zijn Actief Beheerde Fondsen?

Actief beheerde fondsen zijn investeringsfondsen waarbij een professioneel beheerder

beslist over de samenstelling van het fonds, met als doel een beter rendement te
behalen dan de markt. Deze beheerder selecteert bedrijven die verwacht worden beter
te presteren dan de markt, en stapt waar nodig snel in en uit beleggingen om op die
manier beter te proberen presteren dan de markt. Dit staat in tegenstelling tot
indexfondsen, die zich richten op het volgen van de prestaties van een specifieke
markt, en geen actief beheer hebben.

Dit actieve beheer betekent ook dat actief beheerde fondsen vaak duurder zijn dan
indexfondsen, en dus dat de aangerekende kosten hoger liggen. De kosten die
gerelateerd zijn aan fondsen (actief beheerde, maar in mindere mate ook
indexfondsen) bestaan uit instapkosten en lopende kosten (of beheerskosten), maar
ook uitstapkosten, prestatievergoedingen, en bewaarlonen. Deze hogere kosten
kunnen leiden tot een lager netto rendement voor de belegger. Aan de andere kant
bieden actief beheerde fondsen de mogelijkheid om te beleggen in specifieke
aandelen met het doel om een hoger rendement te behalen dan de benchmark, wat
dan de hogere kosten zou verantwoorden. Hoewel er geen garanties zijn dat dit zal
gebeuren, kunnen managers van actief beheerde fondsen de kans op hogere
rendementen vergroten door het toepassen van specfieke beleggingstechnieken en
doorgedreven research. Bij actief beheerde fondsen is het dus belangrijk om te weten
of de kosten in verhouding staan tot de prestaties en of de kosteneffectiviteit opweegt
tegen de beleggingsprestaties.

Overzicht van Soorten Kosten op Actief Beheerde Fondsen

Onderstaande tabel geeft een overzicht van de verschillende soorten kosten die
worden geheven op actief beheerde fondsen in België. Niet iedere kost wordt voor
ieder fonds in rekening gebracht, maar de instapkosten en de lopende kosten zijn de

1
voornaamste kosten wanneer je belegt in een beleggingsfond s. Beurstaksen en
bewaarlonen zijn doorgaans van toepassing op alle soorten fondsen, en
prestatievergoedingen en uitstapkosten worden niet altijd aangerekend.

Instapkosten
Eenmalige kosten bij de aankoop van aandelen van een fonds. Deze kosten
worden meestal uitgedrukt als een percentage van het totaalbedrag dat je
belegt, en liggen doorgaans rond de 2 à 3%. Koop je bijvoorbeeld voor 10.000
EUR aandelen in een fonds en bedragen de instapkosten 3%, dan wordt er 300
EUR afgehouden van het geïnvesteerde bedrag door de financiële
tussenpersoon.

Lopende kosten
Daar bovenop worden er ook nog jaarlijkse beheerskosten aangerekend, die
gemiddeld tussen de 1 à 2% liggen, en soms zelfs hoger wanneer een beheerder
heel actief is. Ze worden jaarlijks van het behaalde rendement van het fonds
afgenomen.

Uitstapkosten
Wanneer je aandelen van een fonds met een eindvervaldag hebt gekocht, en je
wil deze aandelen voor die bepaalde datum verkopen, dan dien je uitstapkosten
te betalen. Ook fondsen zonder vervaldag rekenen soms deze kosten aan. Ze
worden uitgedrukt als een percentage van het terugbetaalde bedrag.

Prestatievergoedingen
Dit zijn niet-terugkerende jaarlijkse kosten die soms betaald moeten worden,
wanneer een fonds een bepaald vooropgesteld rendement overschrijdt en
worden eveneens in mindering gebracht op de prestaties van het fonds.

Beurstaks
In België moet je bij sommige fondsen ook nog een beurstaks betalen bij een
verkoop.

Bewaarloon
De meeste financiële instellingen rekenen bovenop al deze kosten, ook een
beheerskost aan. Deze varieert van instelling tot instelling.

De Onderschatte Impact van Kosten op het Rendement

In recente studie berekende de FSMA (Financial Services and Markets Authority,het

orgaan dat naast de Nationale Bank van België, toezicht houdt op de Belgische
financiële sector) het rendement van beleggingsfondsen met verschillende kosten, om
zo een vergelijking te kunnen maken tussen de uiteindelijke impact op de
nettomeerwaarde na 10 jaar. Ze vergeleken beleggingsfondsen die allen een
brutorendement van 5% opleverden, en instapkosten gaande van 0% tot 3,5% en
lopende kosten per jaar gaande van 0% tot 1,8%. Zoals blijkt uit de tabel hieronder,

2
kunnen de kosten dus een zeer groot verschil geven voor het uiteindelijke
eindrendement.

GEEN LAAG MEDIUM HOOG

Brutorendement per jaar 5% 5% 5% 5%
Instapkosten 0% 2,2% 2,2% 3,5%
Lopende kosten per jaar 0% 1,1% 1,5% 1,8%

Beginkapitaal 10,000 EUR 10,000 EUR 10,000 EUR 10,000 EUR

Jaar 1 10,500 10,161 10,122 9,959
Jaar 2 11,025 10,558 10,477 10,277
Jaar 3 11,576 10,969 10,843 10,606
Jaar 4 11,155 11,397 11,223 10,946
Jaar 5 12,763 11,842 11,616 11,296
Jaar 6 13,401 12,304 12,022 11,658
Jaar 7 14,071 12,783 12,443 12,031
Jaar 8 14,775 13,282 12,878 12,416
Jaar 9 15,513 13,800 13,329 12,813
Jaar 10 16,289 14,338 13,796 13,223

Nettomeerwaarde na 10 jaar 6,289 4,338 3,796 3,223

Percentage kosten tov 0% 31% 39,6% 48,8%
meerwaarde
Bron: FSMA, 2022

Instapkosten van. 3,5% en lopende kosten per jaar van 1,8% lijken in eerste instantie
misschien niet zo hoog te liggen. Echter, zoals uit bovenstaande tabel blijkt, zorgt dit
op 10 jaar tijd nagenoeg voor een halvering van de nettomeerwaarde.

Wat zegt het Onderzoek?

Recent internationaal onderzoek bevestigt dat particuliere beleggers de
outperformance van actieve fondsen ten opzichte van passieve fondsen mislopen
omdat zij hogere kosten moeten betalen dan bijvoorbeeld institutionele beleggers. In
de onderzoekspaper, getiteld “Fund Selection: Sense and Sensibility”, wordt een
analyse gedaan van prestaties van in Luxemburg en Ierland gevestigde aandelen en
vastrentende fondsen tussen 2008 en 2020. De prestaties van actief beheerde fondsen,
zowel bruto als netto, werden vergeleken met passieve fondsen en indexbenchmarks.
Actieve aandelenfondsen deden het gemiddeld 0,56 procent beter dan passieve
fondsen per jaar voordat het effect van de kosten werd meegerekend.

Kijkend naar 35 afzonderlijke categorieën aandelenfondsen – zoals wereldwijd

opkomende markte, of UK large caps, stelden de onderzoekers vast dat actieve fondsen
in 28 categorieën beter presteerden, oftewel 80 procent. Deze outperformance
verzwakte wanneer het effect van de kosten in de analyse werd opgekomen. “Actieve
aandelenbeheerders kunnen beter presteren dan het passieve alternatief wanneer de
vergoedingen redelijk zijn”, concluderen de onderzoekers. Voor alle vastrentende
categorieën was er echter een negatieve netto outfperformance als gevolg van de

3
hoogte van de kosten. De onderzoekers bespraken ook de outperformance van actieve
fondsen ten opzichte van passieve fondsen in absolute termen.

Door procentuele rendementen te combineren met de totale netto activa van de

fondsen vonden de onderzoekers de gemiddelde ‘toegevoegde waarde’ van actieve
fondsen per jaar. Met deze aanpak bleken actieve fondsen gemiddeld 220,000 EUR per
jaar (voor kosten) toe te voegen voor particuliere beleggers. Helaas kon de kleine
belegger – gezien de kosten – hier niet veel voordelen uithalen, gegeven de gemiddeld
aangerekende 410,000 EUR vergoeding voor het actieve beheer. Deze kosten
overtreffen de bruto toegevoegde waarde ruimschoots. Bijgevolg verloren de
gemiddelde actief beheerde aandelenfondsen uiteindelijk 190,000 EUR per jaar aan
waarde voor hun particuliere klanten. Uit het onderzoek blijkt tevens dat de lopende
kosten voor retailklassen gemiddeld 1,71% bedroegen, terwijl institutionele klassen
gemiddeld 0,82% in rekening brachten voor alle geanalyseerde actief beheerde
aandelenfondsen.

Conclusie

In dit artikel werd besproken wat actief beheerde fondsen zijn en hoe ze verschillen van
indexfondsen. Actief beheerde fondsen worden door professionele beheerders gerund
en hebben als doel een hoger rendement te behalen dan de markt. Hierdoor zijn ze
vaak duurder dan indexfondsen, wat kan leiden tot een lager netto rendement. Aan de
andere kant bieden actief beheerde fondsen de mogelijkheid om specfieke aandelen
te beleggen met het doel een hoger rendement te behalen. De verschillende kosten
die aangerekend worden in België, zijn onder meer instapkosten, lopende kosten,
uitstapkosten, prestatievergoedingen en bewaarlonen. Het beleggen in actief
beheerde fondsen brengt dus de mogelijkheid met zich mee om een hoger rendement
te behalen dna de markt, maar dit komt met hogere kosten. Voordat beleggers
beslissen om in actief beheerde fondsen te beleggen, is het belangrijk om de kosten
en de beleggingsprestaties te evalueren en te bepalen of de kosteneffectiviteit
opweegt tegen de beleggingsprestaties.