PANGKAT 3 2.

PANGANGATWIRAN
IKATLONG ARALIN: MGA URI NG PAGPAPAHAYAG SA Ayon kay Badayos (2001), ang pangangatwiran ay isang
PAMAMAGITAN NG P A G L A L A H A D AT P A N G A pagpapahayag na nagbibigay ng sapat na katibayan o
NGATWIRAN patunay upang ang isang panukala ay maging
1. PAGLALAHAD katanggap-tanggap o kapani-paniwala.
-Isang anyo ng pagpapahayag na naglalayong Ito rin ang binanggit ni Arogante (1994), na sa
magbigay-linaw sa isang konsepto o kaisipan, bagay o pangangatwiran, ang katotohanan ay pinagtitibay o
paninindigan upang lubos na maunawan ng mga pinatutunayan sa pamamagitan ng mga katwiran o
nakikinig o bumabasa. rason.
-Ito rin ay isang obhektibong pagpapaliwanag na
nagtataglay ng kumpleto at detalyadong pangyayari LAYUNIN
upang mabigyang linaw ang paksang tinatalakay. 1. Upang mabigyang-linaw ang isang mahalagang usapin
o isyu.
Simulain upang maging epektibo sa bumabasa: 2. Maipagtanggol ang sarili sa mali o masamang
1. Gawing malinaw ang paksa at sikaping malinaw din propaganda laban sa kanya.
ang pagkakasulat nito. 3. Makapagbahagi g kanyang kaalaman sa ibang tao.
2. Gumamit lamang ng mga salita at pangungusap na 4. Makapagpahayag ng kanyang saloobin.
madaling maunawaan 5. Mapananatili ang magandang relasyon sa kanyang
3. Sikaping maging maayos ang organisasyon. kapwa.
4. Panatilihin ang makatawag-pansing simula, ang 6. Makaimpluwensya ng ibang tao na kumilos nang
mayamang bahagi ng katawan at kapanapanabik na naaayon sa tama, at maging isang mabuting kasapi ng
wakas. pamilya, ng kanyang pamayanan, o mamamayan ng
5. Bashing muli ang isinulat at iwasto kung bansa.
kinakailangan.
6. Pumili ng angkop na pamagat at isulat sa gitnang KASANAYAN
bahagi ng papel. • Wasto at mabilis na pag-iisip
• Lohikong paghahanay-hanay ng mga kaisipan.
KATANGIAN NG MAHUSAY NA PAGLALAHAD • Mayos at mabisang pagsasalita
• Kalinawan • Maingat na pagkilala at pagsusuri ng tama at maling
• Katiyakan katwiran
• Kaugnayan • Pagpapahayag sa kagandahang-asal gaya ng pagtitimpi
• Diin o pagpipigil ng sarili at pag-unawa sa mga
katwiranginilahad g iba o pagtanggap sa nararapat na
MGA BAHAGI NG PAGLALAHAD kapasyahan.
• Simula
Ilan sa mga halimbawa ng pagsisimula; URI NG PANGANGATWIRAN
a. Pagtatanong 1. Pangangatwirang Pabuod o Induktibo
b. Pagkukuwento o Pagsasalaysay a. Pangangatwiran sa pamamagitan ng pagtutulad
c. Pagsipi o paghalaw ng isang saknong Halimbawa:
d. Paggamit g siniping pahayag Talagang mahusay umawit si Maris. Maganda ang
e. Dayalogo o Usapan kanyang tinig. Mahusay kasing mang-aawit ang
f. Makatawag-pansing pangungusap kanyang ina.
• Katawan o Gitna. b. Pangangatwiran sa pamamagitan ng pag-uugnay ng
-Kinapapalooban ng mga pangunahing at mga pantulong pangyayari sa sanhi
na kaisipan. Halimbawa:
• Wakas. Hindi siva nanalo sa eleksyon ng mga kabataan sa
-Ito ang bahagi ng paglalahad na nag-iwan ng isang kanilang lugar. Hindi kasi siya nangampanya nang
impresyon. mabuti.
c. Pangangatwiran sa pamamagitan ng mga katibayan o
MGA URI NG PAGLALAHAD patunay
❖ Pagbibigay katuturan Halimbawa:
❖ Pagsunod sa Panuto/Pamamaraan Dina mabilang ang mga kuwentong sinulat ni Efren
❖ Pangulong Tudling-Editoryal Abueq. Ilan din dito ay nagkamit na ng gantimpala sa
❖ Sanaysay iba't ibang timpalak - pagsulat. Mahusay talaga
➢ Uri ng Sanaysay: siyang manunulat.
■ Formal na sanaysay
■ Di-formal na sanaysay 2. Pangangatwirang Pasaklaw o Deduktibo
❖ Balita -Ang ganitong uri g pangangatwiran ay naipapahayag sa
❖ Pitak pamamagitan ng silohismo (Alejandro sa Badayos 2001).
❖ Tala
❖ Ulat Ang silohismo ay binubuo ng tatlong magkakaugnay na
❖ Suring-basa pahayag.
❖ Film Revyu ➢ Ang pangunahing batayan
❖ Pagbubuod ➢ Pangalawang batayan
➢ Konklusyon
Halimbawa:
Ang lahat ng ina ay mapagmahal at mapaq-aruga sa
kanyang mga anak.
Mga Uri ng Silohismo
1. Tiyakan
Halimbawa:
Ang mga nakatira sa iskwater ay mahihirap. Sina Mang
Pandoy ay nakatira sa iskwater. Samakatwid, sina Mang
Pandoy ay mahirap.
2. Pamilian
Halimbawa:
Alin sa dalawa, siya ay masipag o siya ay tamad. Siya ay
hindi masipag.
Samakatwid, siya ay tamad.
3. Kundisyonal
Halimbawa:
Kung siya ay mag-aaral nang mabuti, siya ay kalulugdan
ng kanyang mga magulang. Siya ay nag-aaral nang
mabuti. Samakatwid, siya ay kalulugdan ng kanyang mga
magulang.
PANGKAT 5
ANG PAGTATALO O DEBATE
● Ang pagtatalo o debate ay binubuo ng
pangangatwiran ng dalawang magkasalungat na
panig tungkol sa isang paksang
pinagkakaisahang talakayin. Ang pagtatalo ay
maari ring nakasulat o kaya’y binibigkas.
● Ang debate ay isang pakikipagtalong may
estruktura. Isinasagawa ito ng dalawang grupo o
pangkat na may magkasalungat na panig
tungkol sa isang napapanahong paksa.  patunay.
● Ang dalawang panig ay ang proposisyon
(sumasang-ayon) at ang o posisyon
(sumasalungat). 
● Bawat panig ay may mga tagapagsalita at isang
tagatala (scribe).  3.1 Beneficiallity/Kapakinabangan – ang ibinibigay ng
● May isang moderator na magiging
tagapamagitan upang matiyak na magiging
maayos ang daloy ng debate at igagalang ng
bawat kalahok ang mga tuntunin ng debate.
Di tulad ng mga karaniwang argumento sa pagitan mo at
ng iyong pamilya o kaibigan, ang bawat kalahok sa isang
pormal na debate ay binibigyan ng pantay na oras o
pagkakataon upang makapaglahad ng kani-kanilang mga
patotoo gayundin ng pagpapabulaan o rebuttal.
● May nakatalaga ring timekeeper sa isang debate
upang matiyak na susundin ng bawat
tagapagsalita ang oras na laan para sa kanila.
Karaniwang ang paksa sa isang debate ay ibinibigay nang
mas maaga upang mapaghandaan ng dalawang panig
ang kani-lanilang mga argumento.
Sa pagtatapos ng debate ay may mga huradong
magpapasiya kung kaninong panig ang higit na
nakapanghikayat. Ang mga hurado ay dapat walang
kinikilingan sa dalawang panig ng mga nagde-debate at
kailangang nakaupo nang magkakalayo sa isa’t isa at
hindi mag-uusap-usap bago magbigay ng kani-kanilang
hatol upang maiwasang maimpluwensiyahan ang hatol
ng isa’t isa.
A. BATAYAN SA PAGBUO NG DEBATE
APAT NA HAKBANG SA PAGHAHANDA NG ISANG
PAGTATALO:
1.   PANGANGALAP NG DATOS – Ang pagtitipon ng mga
nakalap na datos ay dapat gawin sa pamamagitan ng
pagtatala ng mga tunay na pangyayari buhat sa
paniniwalaan, mula sa napapanahong aklat, sanggunian
o magasin.
Dalawang sangguniang karaniwang pinagkukuhanan ng
mga datos:
1.1 Sariling pagmamasid - Ito ay sariling
pagmamasid ng magdedebate.
1.2 Pagmamasid ng iba na awtoridad - Ang
magdedebate ay kukunin ang pagmamasid o opinyon
ng isang awtoridad.
2.   PAGGAWA NG DAGLI O BALANGKAS – Ito ang
paghahanay ng mga katuwiran. Samakatuwid, ito ay
pakikipagtalong pinaikli. Ang mga bahagi ng dagli ay
panimula, katawan, at wakas.
2.1 Panimula – Ipinapahayag nito ang paksa ng
pagtatalo, ang kahalagahan sa kasalukuyan ng paksa,
mga kinakailangan, pagbibigay-katuturan ng mga
talakay, at ang pagpapahayag ng isyu.
2.2 Katawan – Ito ay binubuo ng mga isyung dapat
sagutin. Ang magdedebate ay pipili ng tatlo o apat na
mga isyu at ilalagay sa wastong ayos. Bawat isyu ay
binubuo naman ng mga patunay, mga katibayan o
mga katuwirang siyang magpapatotoo sa patakarang
pinanghahawakan o pinapanigan.
2.3  Wakas – Ang pangwakas na mga pangungusap
ay siyang buod ng mga isyung binibigyan ng mga
3. PAGPAPATUNAY NG KATUWIRAN
Ang tagapagsalita
talumpati ng tagapagsalita ay kung anong mga
benepisyong makukuha sa proposisying
pinagtatalunan.
3.2 Practicability/Praktikalidad – ibinibigay ng
talumpati ng tagapagsalita kung bakit posible ba o
praktikal na maisakatuparan ang hinihingi.
3.3 Necessity/Pangangailangan – ang ibinibigay ng
talumpati ng tagapagsalita ay hinihingi ng sitwasyon
bilang kailangan at tunay na solusyon.
4. KATANGIAN DAPAT TAGLAYIN NG ISANG MAHUSAY
NA DEBATOR.
4.1 Nilalaman – Napakahalagang may malawak na
kaalaman ang isang debater patungkol sa panig na
kanyang ipinagtatanggol at maging sa pangkalahatang
paksa ng debate. 
4.2 Estilo – Dito makikita ang husay ng debater sa
pagsasalita, sa pagpili ng tamang salitang gagamitin, at
sa kaangkupan ng pagbuo niya ng mga pangungusap
na kanyang babanggitin sa debate. 
4.3 Estratehiya– Dito makikita ang husay ng debater sa
pagsalo o pagsagot sa mga argumento, at kung paano
niya maitatawag ng pansin ang kanyang proposisyon.
Dito rin makikita kung gaano kahusay ang pagkakahabi
ng mga argumento ng magkakagrupo. 
B. IBA'T IBANG URI NG DEBATE
Marami ang uri ng debate subalit ang
pinaka-karaniwang ginagamit ng mga mag-aaral ay ang
mga debateng may uri o format na Oxford at
Cambridge.
1.   Oxford – Sa debateng Oxford bawat kalahok ay
magsasalita lamang ng minsan, maliban na lang sa
unang tagapagsalita na wala pang sasalaging mosyon
kaya’t mabibigyan ng isa pang pagkakataong magbigay
ng kanyang pagpapabulaan sa huli.
Sa pagtindig ng bawat kalahok upang magsalita ay
magkasama na niyang inilalahad ang kanyang patotoo
(constructive remarks) at ang pagpapabulaan (rebuttal).
2.   Cambridge – Sa debateng Cambridge, ang bawat
kalahok ay dalawang beses titindig upang magsalita.
Una ay para ipahayag ang kanyang patotoo (constructive
remarks) at sa ikalawa ay para ilahad ang kanyang
pagpapabulaan (rebuttal).
3. Mock Trial – Ang mock trial ay isang uri ng debate
kung saan ang mga kalahok ay nagpapanggap bilang
mga manananggol o mga attorney sa isang paglilitis.
Karaniwan din na merong mga boluntaryo na
magdudula-dulaan o mag-roleplay.
4. Pormal na Debate - Ang paksa ng debate ay inihayag
nang maaga upang ang mga kalahok ay maaaring
maghanda at magsiyasat nang malalim sa paksang
tatalakayin. Ang paksa sa uring ito ay masining na
pinag-uusapan at masusing pinagtatalunan.
5. Impormal na Debate - And tagapangulo ay
magpapahayag ng paksang pagtatalunan, pagkatapos na
ipahayag ang pagtatalo. Ang ganitong uri ng debate ay
maayos n pagpapalitan-kuro at palagay
6.  Impromtu na Debate – Ang impromptu debate ay
isang uri ng debate masasabing mas impormal kumpara
sa ibang klase ng debate. Binibigyan ang paksa sa mga
kalahok 15 minuto bago magsimula ang debate.
Pagkatapos, ang kada miyembro ng dalawang panig ay
bibigyan ng limang minuto para magsalita. Pagkatapos
magsalita ang isang miyembro ng isang pangkat, isang
miyembro ng ibang pangkat ang magsasalita. Uulitin ang
proseso hanggang matapos nang magsalita ang lahat ng
miyembro ng dalawang grupo.
7.   Turncoat na debate – Ito ay kakaiba sa ibang klase
ng debate dahil ito ay ginagawa ng isang tao lamang.
Ang kalahok ay magsasalita muna para sa proposisyon
ng dalawang minuto, at pagkatapos ay magsasalita para
sa oposisyon ng dalawang minuto.
PANGKAT 6
PAGKAKAIBA NG PASALITA AT PASULAT NA DISKURSO
ANO NGA BA ANG DISKURSO?
-Ang salitang diskurso ay mula sa wikang Latin na
discursus na nangangahulugang “running to and from”
na maiuugnay sa pasalita at pasulat na komunikasyon.
Mapapansing hindi ito palaging maihihiwalay sa
kahulugan ng komunikasyon sapagkat kapwa ito
tumutukoy sa proseso ng pag-uugnayan ng tagahatid at
tagatanggap ng mensahe.
Diskurso ang tawag sa pagkakaroon ng makahulugang
palitan ng mga pangungusap ang dalawa o higit pang
tao.
DALAWANG PAMAMARAAN NG DISKURSO
1. Diskursong pasulat/pasulat na diskurso
Ayon kina Bernales, et al (2001), Ang pagsulat ay
pagsasalin sa papel ng anumang kasangkapang
maaaring magamit na mapagsasalinan ng mga nabuong
salita, simbolo at ilustrasyon ng isang tao.
Ito ay kapwa pisikal at mental na aktibidad na ginagawa
para sa iba't ibang layunin (Bernales,et al (2002)
Ayon kina Xing at Jin (1989), ang pagsulat ay isang
komprehensibong kakayahang naglalaman ng wastong
gamit, talasalitaan, pagbubuo ng kaisipan, retorika at iba
pang elemento.
Ayon naman kay Keller (1985), ang pagsulat ay isang
biyaya, isang pangangailangan at isang kaligayahan ng
nagsasagawa nito.
Ayon sa mga pag-aaral napatunayan na mas mataas ang
pagtinging inilalaan sa gawaing pasulat. Sa paraang
pasulat lamang nabibigyan ang lengguwahe ng
pagkakataong mamalagi na may hibong kapangyarihan.
Kung walang pasulat, wala ring magaganap na pag-aaral
ng ating kasaysayan. Nagbabasa tayo upang maglibang
at makakuha ng impormasyon, gayundin sumusulat tayo
upang magbigay o magpaabot ng impormasyon.
2. Diskursong pasalita/pasalitang diskurso
Ito ay diskursong oral, isang masining na pamamahayag
gamit ang berbal na pamamaraan.
● Sa pagsasalita, namumutawi ang mga kataga nang
walang gaanong hirap at pag-iisip. Hindi natin
namamalayan ang tamang pagpili ng mga salita at
ang mga kahingian ng gramatika, sapat na sa atin
ang makapagpahayag at maunawaan.
● Ang paggamit ng galaw ng katawan at iba’t ibang
ekspresyon ng mukha upang bigyang-diin ang
mahahalagang bahagi ng pahayag.
● Maaari ring baguhin ng nagsasalita ang tono ng
kanyang tinig.
Dalawang Uri ng Diskursong Pasalita
● Pribado - Ang pribadong pasalita na diskurso ay
ang pagpapalitan ng mga ideya sa pagitan ng
dalawa o higit pang tao na matatawag na
“kumbersasyunal”. Ito ay ginagawa na pasikreto
sa pagitan ng mga nasa diskurso.
● Pampubliko - Ang Pampublikong diskurso ay
ang pagsasalita sa harap ng maraming tao.
Halimbawa nito ay ang pagrereport sa klase. Isa
sa pinakamadaling halimbawa dito ang dibate
ng mga politico
 PAGKAKAIBA NG PASALITA AT PASULAT NA DISKURSO DALAWANG DIMENSYON NG PAGSULAT
SA TATLONG ASPETO ORAL DIMENSYON
● Sikolohikal ● Kapag ang isang indibidwal ay nagbabasa ng isang
● Linggwistika tekstong isinulat, masasabing nakikinig na rin siya sa
● Kognitibo iyo.
● Ang pagsulat ay isang pakikipag-usap sa mga
SIKOLOHIKAL mambabasa.
PASULAT NA DISKURSO PASALITA NA DISKURSO
-gawaing mag-isa -gawaing sosyal dahil may BISWAL NA DIMENSYON
-isang anyo ng awdyens at may ● Ang dimensyong ito ay mahigpit na nauugnay sa
pakikipagtalastasan na ginagawa interaksyong nagaganap; mga salita o lenggwaheng ginamit ng isang awtor sa
nang nag-iisa; -may kagyat na pidbak sa kanyang teksto na inilalahad ng mga nakalimbag na
-maraming ginagawang anyong berbal at di- simbulo.
pag-aakma ang manunulat upang berbal; at ● Sa dimensyong ito, kailangang maisaalang- alang
maisaalang-alang ang -gumagamit ng mga
ang mga kaugnay na tuntunin sa pagsulat upang ang
di-nakikitang awdyens, o hudyat o paralinguistic
mga simbulong nakalimbag na siyang pinakamidyum
mambabasa; minsan siya mismo
ang gumaganap na ng pagsulat ay maging epektib at makamit ang
tagabasa ng sulat na ginagawa; at layunin ng manunulat.
-walang kagyat na pidbak kaya’t
hindi agad na mababago kung
ano ang naisulat PANGKAT 7
-kailangang panindigan kung ano Mga Diskursong Personal
ang naisulat
Ano ang kahulugan ng Diskurso at Diskursong
LINGGWISTIKA Personal?
PASULAT NA DISKURSO PASALITA NA DISKURSO ● Diskurso - ang diskurso o discourse sa Ingles ay
-kailangang mahusay ang -maaring gumamit ng isang uri ng pagpapahayag na tawag sa
paglalahad ng kaisipan upang mga impormal at mga paggamit ng wika upang maiparating ang
makatiyak na malinaw ang dating pinaikling konstruksyon mensahe ng pasulat o pasalita.
sa mambabasa. ng mga salita ● Diskursong Personal - sa diskursong personal
-mas mahaba ang konstruksyon -maaring ulitin, baguhin
naman ay ipinapakita o inilalahad ng manunulat
ng mga pangungusap at may tiyak at linawin ang nabitiwang
ang kanyang sariling karanasan. Ito ay
na estrukturang dapat na sundin. salita ayon sa reaksyon ng
naglalaman ng pang-araw-araw na pangyayari
tagapakinig
-napagbibigyan ang mga sa kanilang buhay, mga bagay na natutunan,
pag-uulit ng mga pahayag mga natuklasan nila sa kanilang sarili, sa
-nauulit ang anumang pagkatao, at potensal na paglago bilang isang
sinabi tao.

KOGNITIBO Apat na Diskursong Personal

PASULAT NA DISKURSO PASALITA NA DISKURSO
-natutuhan sa paaralan at -ang pagsasalita ay
kailangan ang pormal na madaling natatamo
pagtuturo at pagkatuto; -natutuhan sa isang
-mahirap ang pagbubuo ng prosesong natural na tila
isusulat na mga ideya kaysa walang hirap (ego
pagsasabi nito; at building)
-ang pagsasalin ng “inner
speech'(kaisipang
binubuo bago ipahayag sa
anyong pasalita) ay isang
madaling proseso
1. Talaarawan (Diary)
-Dito itinatala ng isang manunulat ang kanyang
pang-araw-araw na karanasan at personal na
pangyayari sa buhay
-Nandito rin ang pinakatago-tagong lihim o
sikreto ng manunulat at ito ay pribado
-Ito ang itinuturing na pinakamatalik na kaibigan
ng manunulat
-Ito rin ang nagpapaala-ala sa manunulat sa mga
pangyayaring naganap kahapon o noong mga
nakaraan.

2. Dyornal (Journal)
SOSYO-KOGNITIBONG PANANAW SA PAGSULAT -Ito rin ay talaan ng mga personal na pangyayari
Sosyo - ito ay isang salitang tumutukoy sa lipunan ng na inaasahan man o hindi
mga tao. Samantalang ang kognitib naman ay -Mga obserbasyon na ginagawa araw-araw o
tumutukoy sa pag-iisip. paminsan-minsan at mga repleksyon ng mga
Ang sosyo-kognitibong pananaw sa pagsulat ay isang nadarama
paraan ng pagtingin sa proseso ng pagsulat. -Ito ay maaaring basahin ng karamihan
● Ang pagsulat ay kapwa isang komunikasyong -Naglalaman ng kabiguan at tagumpay ng isang
intrapersonal at interpersonal. manunulat sa kanyang buhay
● Ang pagsulat ay isang biswal na pakikipag-ugnayan.
Ito ay isang gawaing personal at sosyal. Halimbawa:
● Pananaliksik
● Proyekto
 ● Maikling Kwento
● Sanaysay
● Tula
● Talumpati
3. Awtobayograpiya (Autobiography)
-Ito ay sariling talambuhay ng isang tao na
naglalaman ng impormasyon na siya rin ang
paksa at sumulat
-Mababasa rito ang tungkol sa buhay ng
sumulat
-Ang layunin nito ay magpahayag at magbigay
kaalaman
-Ang pagsusulat nito ay kailangang nagsasabi ng
katotohanan at personal na impormasyon
tungkol sa inyong sarili
Nilalaman ng Awtobayograpiya
● Sino ka?
● Ano ang kahulugan ng buhay para sa iyo?
● Paano mo makikita ang iyong buhay sa
hinaharap?
● Konklusyon
4. Repleksyon (Reflection)
-Ito ay isang papel na kung saan tinatalakay dito
ang mga natutunan na aral sa pinanood o
binasa ng isang manunulat.
-Tinatalakay sa sulating ito ang kasaysayan ng
pag-unlad, pagbabago, at paglago
Mga katanungan na maaari mong sagutin
tungkol sa pagsulat:
● Ano ang nagdala saiyo sa kalagayan mo
ngayon?
● Ano-ano ang naging implikasyon nito sa
iyo?
● Bakit ganito ang iyong pag-uugali at
paniniwala?
Katangian ng Repleksyon:
● Sarili mo ang pangunahing
mapagkukunan ng impormasyon – ang
iyong kaisipan, buhay, pinagdaanan,
paniniwala, at iba pa.
● Nagpapakita ito ng kaugnayan ng teksto
sa inyong buhay
● Kinakailangan maging bahagi ng
saggunian ang lahat ng pinagkunan ng
tekstong gagamitin sa pagsulat ng
repleksyon.
PANGKAT 8
PANUNURING PAMPELIKULA
-ito ay ang pagsusuri o kritisismo ng isang pelikulang
napanood o natanghal, kung saan ay sinisipat ang bawat
elemento ng kwento, pagdidirekta/direhe,
pagkakaganap ng mga aktor, ang sinematograpiya, ang
mensaheng inilalahad at iniiwan sa manonood at ang
kagalingan ng bawat isa sa mga ito. Dito ay masasabi
ang kalakasan at kamalian ng bawat punto, at
mairerekomenda ang panonood ng nasabing pelikula o
hindi.
Nakapaloob din dito ang personal na reaksyon ng
manunuri at maaaring isama ang mga detalyeng
makapagpapatibay sa naiwan sa iyong reaksyon
(halimbawa, kung ano ang ispesipikong pangyayari na
nagkaroon ng impact sa iyo).
1. Sumulat ng isang pambungad na kiliti sa interes ng
iyong mga mababasa. Magkaroon ng isang pagkiling sa
mga mambabasang kabataan. Tandaang sila ang
maaring humubog ng industriya ng pelikulang Pilipino.
2. Isalaysay ang buod ng kuwento ng pelikula sa
pamamaraang biswal. Sa pagsasalaysay ng buod,
ipakilala ang mga tauhan at ilagay sa panaklong ang mga
nagsiganap.
3. Suriin ang kwento. Malinaw ba ang daloy ng kwento?
Kapani-paniwala ba ang pagkakasunud-sunod ng
pangyayari. Mainam na suriin sa bahaging io ang dulang
pampelikula (screenplay) o iskrip. Makatotohanan ba
ang mga diyalogo ng mga tauhan? May mga pahayag ba
ang mga tauhan na hindi ninyo malilimutan?
4. Suriin ang pagkakaganap ng mga tauhan. Tandaang
ang mahusay na pag-arte ay yaong hindi mo
napapansing umaarte. Mapaniniwala ng artista ang
manunuod na ganoon talaga ang nagyayari sa kanyang
ginagampanang tauhan.
5. Suriin ang mga aspetong panteknikal. Gamitin ang
inyong kaalaman sa sinematograpiya at pang-eedit na
natutunan ninyo sa huling 2 aralin.
a. Mabisa ba ang gamit ng kamera at pag-iilaw upang
maipahayag ang kwento?
b. Hindi ba nakakabagot ang pelikula - patunay na
mahusay ang pageedit?
c. Nakatulong ba ang paglalapat ng tunog at musika
upang higit na madama ang dapat madama sa iba't
ibang bahagi ng pelikula?
6. Suriin ang mga ipinapakitang mga pagpapahalaga sa
kabataan. Humihimok ba ito sa kabataan na may gawin
para sa ikaaangat ng kalagayan ng lipunan ng Pilipino?
7. Wakasan ang inyong pagsusuri sa pamamagitan ng
paglalagom ng pangkalahatang bisa ng pelikula sa inyo.
Magbigay ng panghuling mungkahi kung dapat bang
panoorin ito o hindi.
PELIKULA
Ito ay binubuo ng iba’t-ibang salik, element o maging
gumagalaw ng mga litrato o larawan.
SA PANONOOD NG PELIKULA, MAHALAGANG
PAGTUUNAN NG PANSIN ANG MGA SUMUSUNOD:
1. TEMA - maituturing na pinakapundasyon sa pagsusuri
ng isang pelikula. Ito ang nagsasaad ng pinapaksa,
layunin, o mensahe ng pelikula.
2. TAUHAN - ay mga taong gumaganap ng iba’t-ibang
katauhan o karakter sa isang pelikula.
3. PAGGANAP - ay may mahalagang bahaging
ginagampanan sa ikagaganda ng isang pelikula.
Binibigyang lalim at bisa ng pagsasabuhay sa mga
karakter ang mga emosyon, diwa, saloobin sa dimension
ng pag-arte.

4. SHOT - ay ang mga kilos o aksyong nakunan ng

kamera mula sa pag-andar hanggang sa paghinto nito.
Ang sumusonod ay ang pangkaraniwang shot na
ginagamit sa mga pelikula ngayon.

· LONG SHOT - Ipinakikita ng kuhang ito ang

pangunahing lugar o tauhan na malayong agwat
mula sa kamera. Ipinakikita rin ang shot na ito ang
relasyon ng bagay o tauhan sa kanyang kapaligiran.

· MEDIUM SHOT - ang kuha ng pangunahing bagay o

tauhan ay pantay taas nito o mula sa baywang
pataas.

· CLOSE-UP SHOT - ang kuha kung saan ang distansya

sa pagitan ng tauhan at ng kamera ay maliit lamang.
Ito ang paraan ng director para ipakita sa mga
manonood ang mga detalyeng nais pagtuunan ng
pansin.

5. EDITING - masasabing maayos ang pagkakaedit ng

pelikula kung angkop ang pagkasunod-sunod ng mga
eksena o kuha kapag pinagsama-sama na ang mga ito.
Sa isang mahusay na editing, ang mga eksenang
kailangan mahalag ang tinitimbang nang hindi
isinasakrabisyo ang kabuluhang estetiko.

6. SINEMATOGRAPIYA - ang pokus ng elementong ito sa

paggawa ng pelikula ay tunay na nagbibigay-pakinabang
sa karanasang hatid ng mga mata. Kailangang maging
tiyak at masining ang bawat anggulo ng kamera, ang
bawat mahalagang galaw ay dapat na magagawang
ikwadrado, dapat na maabot ang layo at lapit na nais
marating, maipinta ang mga hugis, anino, at kulay.

7. MUSIKA O SOUND EFFECT - ito ang musikang

maririnig habang may eksena; ang musika ay maaring
nagmumula sa mismong eksena o labas sa eksena. Ito
rin ang mahahalagang tunog na nagbibigay ng higit na
kabuluhan sa bawat eksena.

8. DIREKSYON - Ito ay tumutuoy sa paraan kung paano

ipahahatid ng director ang mensahe ng kwento sa
pamamagitan ng lenggwahe ng pelikula. Ang director ay
itinuturing na kapitan ng bapor na responsible sa
pagtatamo ngg kaisahan ng bawat tagpo o eksena sa
sistemang awdyo-biswal. Pananagutan ng director na
tumugon sa hamon ng sining.

9. ISTORYANG PAMPELIKULA - sinusubaybayang mabuti

ng mga manonood ang daloy ng mga pangyayari sa
isang pelikula. Ang mga pangyayari sa istorya ay
bininigyang-linawa sa pamamagitan ng mga salaysay,
dayalog ng usapan upang palutangin ang tema,
madudulang bahagi, suliranin, mga pagbabago sa takbo
ng mga pangyayari, kasukdulan, kakalasan, at wakas ng
isang istorya.