Ethiek 1

Les 2

Drie werelden model

- Wereld van de feiten (objectief) Centrale vraag: Wat is waar?
- Wereld van de oordelen (normatief) Centrale vraag: Wat is juist?
- Wereld van de gevoelens (subjectief) Centrale vraag: Hoe voel ik me? (echt,
waarachtig)

Verantwoordelijkheid
1. Plicht om te zorgen voor iets of iemand (vooraf)
2. De plicht rekenschap af te leggen (achteraf)

Zorg voor iets of iemand dragen

Aanspreekbaar zijn op wat het hebt gedaan<->Proactief initiatief nemen
Verantwoordelijkheid is ethiek maar dan uitgespreid over tijd

De wet -> Aansprakelijkheid

Afspraken in de organisatie -> Taakverantwoording
Morele plichten -> Deugdverantwoordelijkheid

Verantwoordelijke mensen
1. Neem zelfstandig beslissingen
2. Nemen hun verplichtingen serieus
3. Wegen verschillende normen tegen elkaar af
4. Hebben oog voor de gevolgen van de handeling
5. Zijn persoonlijk aanspreekbaar op hun keuze

Verontschuldigende omstandigheden
1. Onwetendheid,
2. Dwang
3. Overmacht
4. Afwezigheid van vaardigheid

Vrijheid: de theorie
Vrijheid: het vermogen om zelf te beslissen dus zelfbeschikking zonder dwang

Als dwang afwezig is dan spreken we van VRJHEID VAN (de dwang)
Als de zelfbeschikking daadwerkelijk mogelijk is spreken we van VRIJHEID TOT (het realiseren
van iets)
“Je hebt altijd keuze” vrijheid als verantwoordelijkheid
Het ontkennen van deze vrijheid heet kwader trouw

Positieve (vrijheid tot) vrijheid

Negatieve (vrijheid van) vrijheid
Jean-Paul Sartre “Gedoemd vrij te zijn”
Existentiefilosofen

Ethiek 2
Les 2 Neoliberalisme

Communitarisme
Sterk tegen liberalisme
Leven en samenleven

 Hoe behoren mensen met elkaar om te gaan?

 Hoe moeten we de samenleving organiseren?

Het gaat om rechtvaardigheid, maar wat is rechtvaardigheid?

Kunnen we over onszelf beschikken?

Systeemwereld-----Leefwereld

Overheid trekt zich terug en heeft geen invloed op de markt

Neoliberale zijn tegen de regulering door de overheid (minimale staat) in naam van de
vrijheid.

Etatisme (de minimale staat)

Alleen een minimale staat is verenigbaar met de neoliberale theorie over rechten
(fundamenteel recht op vrijheid)

3 typen beleid en wetgeving waar een neoliberaal zicht tegen verzet

 Paternalisme, de staat heeft niks te bepalen over leven
 Geen plaats voor moraal, ethiek of visie
 Geen herverdeling van inkomen en welvaart

Inspiratie voor neoliberalen: verschillende boeken

Robert Nozick: legitimeert economische ongelijkheid, belasting heffen is gelijk aan
dwangarbeid.

Uitgangspunt Neoliberalisme
 Zeggenschap over mezelf
 Zeggenschap over arbeid
 Recht op de vruchten van mijn arbeid

Utilitarisme
Het principe van het grootste geluk voor het grootste aantal mensen

Bentham calculus, gelukkige dingen en ongelukkige dingen afwegen met elkaar op

kwantitatieve schaal
Waar gaat het om in het leven?
 Genot?
 Vermijden van pijn?
 Zelfontplooiing?
 Geluk?
 Deugdzaamheid?
 Combi van alles?