Pagsasalin sa Medisina

Tuon sa Halamang Gamot

Eilene Antoinette G. Narvaez
Halamang gamot o herbal food supplement sa Pilipinas

Isa nang lumalagong industriya sa Pilipinas ang halamang-gamot. Sa katunayan,

napakarami ngayong nagsulputang herbal food supplement na likha ng iba't ibang
kompanyang lokal at internasyonal, at mabibili sa mga botika o mga awtorisadong
dealer. Popular ngayon dahil sa mga patalastas sa telebisyon ang Optein na ayon sa
may gawa nito ay nakapagpapalinaw ng mata; Memoplus na may sangkap na
gingko biloba na pampatalas ng memorya; Circulan na mula sa pinaghalong
sangkap ng bawang. lemon, gingko biloba, at isang uri ng berry at iniinom para
maging maayos ang daloy ng dugo; Liveraide na may silymarin para sa
pagpapalakas ng atay; Lungcare na mula rin sa pinaghalong sangkap ng mga
halamang mayaman sa bitamina C gaya ng sitrus, ubas, green tea, mellein, at iba
pa, at iniinom upang palakasin ang baga; HeartVit para sa puso; GluControl para
sa pagkontrol ng level ng asukal sa katawan ng isang diabetiko: Abs ampalaya
herbal capsule o herbal tea na gamot sa diabetes; Fern-C na pampalakas ng
resistensiya; Arthro na panlunas sa sakit na arthritis; Ascof na gawa sa halamang
lagundi na nagpapagaling sa ubo; Noni at redjuice na iniinom para sa
detoksipikasyon at panlinis ng bituka; at kahit nga ang Tongkat Ali na pampalakas
ng resistensiya sa kalalakihan. Mayroon ding pampapayat gaya ng Slenda at
Fitrum na mabentang-mabenta sa kababaihan. Ilan lamang ito sa napakarami pang
herbal supplement na mabibili ngayon sa merkado.

Bilang tugon pa sa lalong lumalaking industriya ng halamang gamot sa bansa,

nitong Pebrero 2009 lamang ay may panukalang batas na isinumite sa Senado si
Sen. Juan Ponce Enrile hinggil sa alternatibong medisina at sakop nito ang
halamang gamot at food supplement. May pamagat itong "An Act Regulating the
Manufacture, Importation, Marketing/Promotion and Distribution of Herbal
Medicines, Food Supplements and Similar Preparations and Establishing Standards
with Respect Thereto For Consumer Health Protection." Layon nitong isulong ang
paghikayat sa paggamit ng mga alternatibong medisina, pagdevelop ng herbal food
supplement, at gayundin ang pagkakaroon ng proteksiyon ng mga mamimili ng
suplementong ito sa pamamagitan ng regulasyon ng mga distribusyon,
pagmamanupaktura, importasyon, marketing at promosyon ng mga produktong ito
na ibinebenta sa merkado ngayon (SB, No 3075, Congress of the Republic of the
Philippines). Wala kasing umiiral na batas hinggil dito at napakaluwag ng Bureau
of Food and Drugs (BFAD) sa pagbibigay ng pahintulot na maibenta at magamit
ito ng mamamayan. Ang mayroon lamang sa DOH ay isang 15 pahinang
Administrative Order No. 172 na inilabas noong 2004 tungkol sa halamang gamot.
May pamagat itong "Guidelines on the Registration of Herbal Medicine."
Kinikilala ng batas ni Sen. Enrile at ang AO ng DOH ang parehong tungkulin ng
mga kumpanyang nagpapamahagi ng mga alternatibong gamot at ang karapatan ng
mga mamimili bilang tagatangkilik nito.

Sa parehong batas at AO na ito, may pagpapaliwanag hinggil sa paglalagay ng

label o tinatawag na "Labeling." Ang labeling ay tumutukoy sa label gayundin sa
iba pang kalakip na materyal sa loob ng pakete ng produkto na ginagamit ng mga
pabrikante sa pagpapaliwanag at promosyon ng produkto.

Ito ang magiging tuon ng papel. Mahalaga sa mga tagatangkilik ng anumang

produkto na mabigyan sila ng mahalagang impormasyon hinggil sa produktong
kanilang binibili. Lalong mahalaga ito sa pakete ng gamot. Mahalagang taglayin ng
pakete ng mga herbal supplement ang impormasyon sa anyong leaflet na nakalakip
sa kahon nito at dapat lamanin ang impormasyon gaya ng introduksiyon sa
produkto, brand name, dosis, therapeutic claim, kontent ng produkto, pormulasyon,
tamang paggamit nito, indikasyon at kontraindikasyon, babala sa pag-inom kung
kailangan, paraan ng pag-imbak, at iba pa. Ang pinakamahalaga, dapat ito ay
nakasulat sa Ingles o parehong Ingles at Filipino. (AO 172. p. 5, 11.1.1, DOH
2004). Ito kasi ang magiging tanging gabay ng mga mamimili ng herbal food
supplement sa tamang pag-inom nito dahil kadalasan ay nabibili ito nang walang
reseta o preskripsiyon ng doktor. Tanging ang leaflet na kalakip sa supplement ang
makapagpapaliwanag sa pakinabang at tamang pag-inom nito. Bukod pa rito,
mahalaga ring nakasulat ito nang maayos at malinaw gamit ang mga terminong
maiintindihan ng gumagamit. Kaya nakikitang malaki ang papel ng pagsasalin ng
mga leaflet ng gamot o food supplement mulang Ingles na kadalasang wika na
ginagamit sa mga impormasyon hinggil-sa gamot tungong Filipino para sa mga
consumer na Filipino.

Pagsasalin ng Malunggai Life Oil: Isang Halimbawang Salin ng Leaflet ng isang

Herbal Supplement

Maipakikita ang kahalagahan ng pagsasa-Filipino ng mga impormasyon hinggil sa

produktong nakalakip sa mga herbal food supplement para sa mas ligtas na pag-
inom nito lalo sa mga mamimili na hindi masyadong nakaiintindi ng Ingles. Sa
ganoon, malalaman din ng iinom ng suplemento ang mga dapat niyang tandaan
maging ang mga babala kung mayroon man upang maiwasan ang sobrang dosis at
abuso sa paggamit ng suplemento. Kahit na ito'y natural o herbal, nakasasama pa
rin ang labis na paggamit nito kaya kailangang magbasa ng literatura ng binibiling
gamot.

Aktuwal na Pagsasalin

May ilang bagay na isinaalang-alang sa pagsasalin ng leaflet na ito. Una, hangga't

maaari'y pinili ang mga katumbas na salitang Filipino na simple at madaling
maintindihan ng karaniwang Pilipino na magbabasa nito. Layon ng pagsasalin na
maipahayag sa sariling wika ang mahahalagang impormasyon hinggil sa food
supplement at matulungan din sila na madaling masundan ang mga direksiyon sa
pag-inom nito. Ikalawa, pinanatili ang mga terminong teknikal o hinanapan ng
pinakamalapit na katumbas sa Filipino ang mga salita. Tulad sa sumusunod na
salita sa talahanayan:
 Ingles Salin

-Amino acid -Amino acid

-Anemia -Anemia

-anti-cholesterol -anti-kolesterol

-anti-depressant -anti-depressant

-anti-fungal -anti-fungal

-Anti-gout -Anti-gout

-Anti-inflammatory -Anti-inflammatory

-Antioxidant -Antioxidant

-Anti-tumor -Anti-tumor

-Arthritis -Arthritis

-Beta-carotene -Beta-carotene

-Blood pressure -Blood pressure

-Blood sugar level. Cholesterol -Blood sugar level Kolesterol

-Concoction -Pinaghalong timpla

-Deficiency -Kakulangan

-Diabetes -Diabetes

-Formulation -Pormulasyon

-Hypertension -Hypertension

-Immune system -Immune system

-Iron -Iron
 -Malunggai Life Oil -Malunggai Life Oil

-Minerals -Mga mineral

-Moringa natural food supplement -Moringa

-Obesity -natural food supplement

-Ounce -Obesity

-Potassium -Ounce

-Precaution -Potassium

-Rheumatism -Paunang pag-iingat

-Rickets -Rayuma

-Scurvy -Rickets

-Soft gel capsule -Scurvy

-Storage -Soft gel capsule

-Therapeutic claims -Pagtatago

-Urinary tract infection -Patunay na nakapagpapagaling

-Vitamins -Urinary tract infection Mga bitamina

-Wrinkles -Wrinkles

Hindi laging nakabubuti ang pagpapairal sa pagkapurista sa wika lalo't kung

magdudulot ito ng lalong kalituhan sa mambabasa. Tandaan na ang mga leaflet na
kalakip sa mga kahon ng gamot ay dapat na nasa wikang maiintindihan ng bibili
nito. Magiging epektibo ang pagsasalin kung naipahayag nang maayos ang diwa
ng simulaing lengguwahe (SL) sa pinakamalapit na katumbas sa tunguhang
lengguwahe (TL). Ikatlo, hangga't maaari, sinikap na sumunod sa proseso ng literal
na pagsasalin upang
maiwasang may mawala sa impormasyong nasa orihinal na wika. Isa itong
mahalagang bagay na dapat tandaan sa pagsasaling teknikal. Narito ang resulta ng
pagsasalin ng leaflet ng produktong Malunggai Life Oil.

(Tingnan ang bahagi ng salin sa katabing hanay)

Malunggai Life Oil Ⓡ 500 mg Soft Gel Malunggai Life OilⓇ 500 mg Soft Gel
Capsule Natural Food Supplement Capsule Natural Food Supplement

The Natural Way to a Complete Life Ang Natural na Paraan para sa Isang
Kumpletong Buhay

Ang Manila Nature's Link ay may

Manila Nature's Link aims to promote a
layuning pasimulan ang isang madaling
convenient means of acquiring
paraan ng pagkakaroon ng
necessary vitamins and minerals for
kinakailangang bitamina at mineral para
normal bodily functions through the
sa normal na funksiyon ng katawan sa
introduction of Malunggai Life Oil
pamamagitan ng pagpapakilala ng
capsules-the combination of malunggay
Malunggai Life Oil capsules ang
leaves and seeds extracts. This
pinagsamang dahon ng malunggay at
concoction offers a combination of
katas ng buto nito. Ang pinaghalong
different nutrients that are more
timpla nito ay nagbibigay ng
commonly obtained from various food
kombinasyon ng iba't ibang sustansiya
sources, all infused in a soft gel capsule.
na madalas na nakukuha sa iba't ibang
pagkain, ngunit ngayon ay nasa isang
malambot na gel capsule na Ang
Malunggay or Moringa, as scientific
malunggay o Moringa, ayon sa mga
studies show, has potentials and benefits
pag-aaral, ay may potensiyal at
beyond its traditional culinary uses. It pakinabang bukod sa tradisyonal na
has as much calcium as 4 glasses of gamit nito sa pagluluto. Bawat onsa ng
milk, as much vitamin C as 7 oranges,
malunggay ay may taglay na calcium na
and as much potassium as 3 bananas per
katumbas ng 4 na baso ng gatas, vitamin
ounce of malunggay. Aside from these, C na katumbas ng 7 dalandan, at
it is also rich in iron and beta-carotene.
Malunggay falls under the complete
proteins food group for it contains all of
the amino acids and minerals found in
meat without the risk of elevating
cholesterol levels. At the same time, it
lowers the chance of contracting heart
diseases.
It aids in the prevention of such
disorders like scurvy, beri-beri, rickets
and anemia brought about by the
deficiency of vitamins and minerals
contained in the capsule mentioned
above. Also, Malunggai Life Oil can
help with the regulation of blood
pressure, blood sugar levels, immune
system, skin health, vision, wound
healing, digestion and energy levels. It
possesses anti- inflammatory, anti-
tumor, anti-fungal, antioxidant, anti-
ulcer, anti-depressant, anti-gout and
anti-cholesterol properties that would
help prevent arthritis, rheumatism,
diabetes, hypertension, urinary tract
infections, obesity, wrinkles and other
heart diseases and signs of aging as well
as help in body detoxification. It also
promotes the regulation of bowel
movements and increases the production
of breast milk for lactating mothers.
potassium na katumbas ng 3 saging.
Bukod dito, mayaman din ito sa iron at
beta-carotene. Kabilang ang malunggay
sa pangkat ng pagkaing may
kumpletong protina dahil nagtataglay
rin ito ng amino acid at mga mineral na
nasa karne ngunit walang panganib ng
pagtaas ng kolesterol. Gayundin,
pinabababa nito ang tsansa ng
pagkakaroon ng sakit sa puso.
Tumutulong ito sa pag-iwas sa mga
sakit gaya ng scurvy, beriberi, rickets, at
anemia na dulot ng kakulangan sa mga
bitamina at mineral na laman ng capsule
na nabanggit sa itaas. Ang malunggay
ay tumutulong din sa regulasyon ng
blood pressure at blood sugar level.
pagpapalakas ng immune system,
pagpapanatili ng kalusugan ng balat at
paningin, mabilis na paghilom ng sugat,
pagtunaw ng pagkain, at regulasyon ng
level ng enerhiya. Nagtataglay ito ng
mga katangiang anti-inflammatory, anti-
tumor, anti-fungal, antioxidant, anti-
ulcer, anti-depressant, anti-gout, at anti-
cholesterol na makatutulong upang
maiwasan ang arthritis, rayuma,
diabetes. hypertension, urinary tract
infections. obesity, wrinkles o
pagkulubot ng balat. at iba pang sakit sa
puso, at senyales ng pagtanda.
Tumutulong din ito sa detoksipikasyon
 ng katawan. Pinabubuti rin ang
regulasyon ng pagdumi, at pinararami
ang produksiyon ng gatas ng mga inang
Recommended Use: nagpapasuso ng mga anak.

One (1) to two (2) soft gel capsule/s Rekomendadong Gamit:

daily or as recommended by the health
Isa (1) hanggang dalawa (2) soft gel
prac- titioner.
capsule/s araw-araw o ayon sa rekomen-
Storage:Store at temperatures not dasyon ng praktisyoner pangkalusugan.
exceeding 30°C. away from direct
Pagtatago:
sunlight.
Itago sa lugar na may temperaturang
hindi hihigit sa 30°C, at malayo sa init
NO APPROVED THERAPEUTIC ng araw.
CLAIMS
WALANG APROBADONG
PATUNAY NA
NAKAPAGPAPAGALING

Kongklusyon ng Awtor:
Isang napakahirap at napakalaking hamon ang pagsasalin sa larangan ng medisina.
Makaeengkuwentro ng napakaraming terminong sa una'y makapagpapaisip sa
isang tagasalin kung palaging dapat na tumbasan ang SL tungong TL. At laging
walang magiging sagot dito kundi panatilihin ang dapat panatilihing salita. At
habang binabasa ang nilalaman ng tekstong dapat isalin, isa lamang ang dapat na
isaisipang target na babasa ng salin at nararapat na jangkop ang salin sa wikang
simple at madali nilang mauunawaan. Impormasyon ito hinggil sa suplementong
pangkalusugan. Mahalagang maunawaan nila sa pinakamadaling wika ang mga
dapat at hindi dapat gawin sa pag- inom nito. Nakasalalay sa impormasyong
mababasa nila ang kanilang kaligtasan at tuloy-tuloy na paggaling.

Madalang na madalang o halos walang makikitang mga gamot na may

impormasyong nakasulat sa Filipino, kahit nasasaad sa mga guideline sa
pagpaparehistro ng mga produktong gamot at suplemento sa DOH at BFAD na
isang opsyon ang Filipino sa pagsulat ng mga impormasyon hinggil dito. Sa
pamamagitan ng pagsasaling ito, makita sana ng mga kumpanyang
nagmamanupaktura ng mga herbal food supplement at iba pang gamot na epektibo
rin ang pagsasa-Filipino para sa marketing at promosyon ng kanilang produkto.
Magiging malaking bentahe para sa kanila ang label na naisalin sa Filipino dahil
mas nailalapit nila ang kanilang produkto at mas epektibong naipakikilala sa mga
mamimiling Pilipino.

Sa kabilang banda, hindi kailangang alisin ang impormasyong nakasulat sa Ingles

dahil makatutulong itong maibenta ang produkto sa internasyonal na merkado.
Hangga't maaari sana'y parehong nasa Ingles at Filipino ang impormasyon hinggil
sa produkto upang matugunan ang pangangailangan sa impormasyon ng lahat ng
mamamayan,

anuman ang kanilang antas sa buhay. Malunggai Life Oil. Bibili ka ba? Bibilib ka
ba?

Konklusyon:
Ang mga pagsasalin sa medisina ay maraming napagdaanang proseso kung kayat
ang mga salin ay kaialangang akto o naiintindihan ang bawat salin nito. Lalo na,
upang ang mga mambibili ay maiintindihan kung paano ginawa, anong proseso at
anong mga epekto nito at maging ang mga impormasyon patungkol sa medisina.
Sa karagdagan, sa kasalukuyan ay iilan na lamang ang naisusulat wikang filipino
na siyang naiintindihan ng nakararami at tulad ng sinabi ni Narvaez na panatilihin
pa rin ang wikang Banyaga mula sa mga medisina upang maiangkat ang mga ito sa
ibang bansa na siyang nakapagbibigay lunas sa bawat karamdaman ng lahat
sapagakat naroon ang mga impormasyong naglalaman kung paano ito gamitin.