Professional Documents
Culture Documents
ثبٌىشح اٌطبئشح
عبِؼخ د٠بٌ – ٝوٍ١خ اٌزشث١خ اٌش٠بػ١خ عبِؼخ د٠بٌ – ٝوٍ١خ اٌزشث١خ اٌش٠بػ١خ
ٍِخض اٌجؾش
حٕ حُظويّ حُؼِٔ ٢حُلخ َٛك ٢ؿٔ٤غ ٓـخ٫ص حُل٤خس ٜ٘ٓٝخ حُٔـخٍ حَُ٣خُٚ ٢ٟ
ح٧ػَ حٌُز َ٤ك ٢طط َ٣ٞؿٔ٤غ حُ٧ؼخد حَُ٣خ٤ٟش ٓئى٣خ اٍُ ٠كغ ٓٔظ ٟٞأىحء حُ٬ػزٖ٤
ٜٓخٍ٣خ ٝريٗ٤خ ٝهطط٤خ ٝطو٘٤خ ً ٝرؼي حهظ٤خٍ حُلَى حُٔ٘خٓذ ُ٘ٞع حُ٘٘خ ١حَُ٣خ٢ٟ
حُٔٔخٍّٝ ،طظليى حُوطٞس حٗ ٠ُٝ٧ل ٞحُيه ٍٞأُٓ ٠ظ ٟٞحُزطُٞش ٌُُي حطـٚ
حُٔظو ٕٜٜٞك ٢ح٘ٗ٫طش حَُ٣خ٤ٟش حُٔوظِلش ٗل ٞطلي٣ي حُٔٞحٛلخص حُ٣ٍَٝ٠ش
ٝحُوخٛش ٌَُ ٗ٘خ ١ػِ ٠كيٌٛٝ ٙح ٔ٣خػي ػِ ٠حهظ٤خٍ حُ٘خٗت حَُ٣خٝ ٢ٟكوخ ْٓ٧
ػِٔ٤ش ٓليى ٙرٜيف حُيه ٍٞاُ ٠حُٔٔظ٣ٞخص حَُ٣خ٤ٟش حُؼخُٔ٤ش.
ٗٝظَحً ٍُ٬طزخ ١حُٔزخَٗ ٝحٌُز َ٤ر ٖ٤رؼ ٞحُؼِ ّٞحَُ٣خ٤ٟش ٜ٘ٓٝخ حُظؼِْ
حُلًَٝ ٢ػِْ حُظيٍ٣ذ حَُ٣خٝ ٢ٟطؤػَٛ٤خ حٌُز َ٤ػِٞٗ ٠ع حَُ٣خٟش ٝحُ٘٘خ١
حُٔٔخٍّ كوي ًخٕ ُِحٓخ ػِ ٠حُٔيٍرٝ ٖ٤حُٔظو ٖ٤ٜٜك ٢حُٔ٤يحٕ حَُ٣خ ٢ٟاُ ٠اػخٍس
حُيٍحٓخص حُٜٔظٔش كٌٌٛ ٢ح ٓـخ٫ص ٝحً٩ؼخٍ ٜٓ٘خ ٓٝؼَكش حُؼ٘خ َٛحُزيٗ٤ش
ٝحُوطط٤ش ٝحُ٘لٔ٤ش ػِ ٠ح٧ىحء حَُ٣خ ٫ٞٛٝ ٢ٟاُ ٠طلو٤ن حٗ٫ـخُ ح٧ك.َ٠
1
Synergy and its relationship to some of the psychological skills
and offensive volleyball
Abstract
2
اٌجبة االٚي
-1اٌزؼش٠ف ثبٌجؾش-:
حٕ حُظويّ حُؼِٔ ٢حُلخ َٛك ٢ؿٔ٤غ ٓـخ٫ص حُل٤خس ٜ٘ٓٝخ حُٔـخٍ حَُ٣خُٚ ٢ٟ
ح٧ػَ حٌُز َ٤ك ٢طط َ٣ٞؿٔ٤غ حُ٧ؼخد حَُ٣خ٤ٟش ٓئى٣خ اٍُ ٠كغ ٓٔظ ٟٞأىحء حُ٬ػزٖ٤
ٜٓخٍ٣خ ٝريٗ٤خ ٝهطط٤خ ٝطو٘٤خ ً ٝرؼي حهظ٤خٍ حُلَى حُٔ٘خٓذ ُ٘ٞع حُ٘٘خ ١حَُ٣خ٢ٟ
حُٔٔخٍّٝ ،طظليى حُوطٞس حٗ ٠ُٝ٧ل ٞحُيه ٍٞأُٓ ٠ظ ٟٞحُزطُٞش ٌُُي حطـٚ
حُٔظو ٕٜٜٞك ٢ح٘ٗ٫طش حَُ٣خ٤ٟش حُٔوظِلش ٗل ٞطلي٣ي حُٔٞحٛلخص حُ٣ٍَٝ٠ش
ٝحُوخٛش ٌَُ ٗ٘خ ١ػِ ٠كيٌٛٝ ٙح ٔ٣خػي ػِ ٠حهظ٤خٍ حُ٘خٗت حَُ٣خٝ ٢ٟكوخ ْٓ٧
ػِٔ٤ش ٓليى ٙرٜيف حُيه ٍٞاُ ٠حُٔٔظ٣ٞخص حَُ٣خ٤ٟش حُؼخُٔ٤ش.
ٖٓ حُ٧ؼخد حُظ٘٣ ٢خٍى حُظويّ حُؼِٔ ٢ك ٢ططَٛ٣ٞخ ُ ٢ٛؼزش حٌَُس حُطخثَس ك٤غ
إ ح٧ىحء حُٜٔخٍِ٣ ١ؼذ ىٍٝحً ٜٓٔخ ًٝزَ٤ح ك ٢طلو٤ن ٗظخثؾ ح٣ـخر٤ش ُٜخُق حُلَ٣ن
ٝطٌَ٘ حُٜٔخٍحص حُٜـ٤ٓٞش اكي ٟحًَُخثِ حٓ٧خٓ٤ش حُظ ٢طٔخ ْٛريٍؿً ٚزَ٤س ك٢
ٗـخف حُِؼذ ًٔٝذ حُٔزخٍ٣خص ٗٝظَح ُظط ٍٞحُِؼزش كوي حُىحىص حُٞحؿزخص حُوطط٤ش
ٓٔخ ٣ظطِذ ٖٓ حُ٬ػذ ٜٓخٍحص ٗلٔ٤ش ٝهيٍحص ريٗ٤ش ػخُ٤ش ٌٛٝح ح َٓ٧حٓظِِّ
ٍَٟٝس ط٤ٛٞق ٝحٓظويحّ حُطَم ٝحُٓٞخثَ حُٔٔظ٘يس اُ٘ٓ ٠طن حُزلغ حُؼِٔ٢
ُِظؼَف ػِ ٠حُؼ٬هش ر ٖ٤حُظٞحكن حُلًَٝ ٢رؼ ٞحُٜٔخٍحص حُ٘لٔ٤ش ٝحُٜـ٤ٓٞش ُيٟ
٫ػز ٢حٌَُس حُطخثَس ُٝـَ ٝاػطخء ٓئَٗ ػِٔٝ ٢ىه٤ن ٓٝليى ُِٔيٍرٖ٤
ُِٔٝوظ ٖ٤ٜك ٢حٌَُس حُطخثَس ريحكغ ٌٙٛحُ٘ٔزش ُ٤ظٟٔ٘ٝ ُْٜ ٠غ ح ْٓ٧حُؼِٔ٤ش حُظ٢
طٔخ ْٛك ٢ططٜٓ َ٣ٞخٍحص حُِؼزش.
3
ِ2-1شىٍخ اٌجؾش :
ٗظَح ً ٍُ٬طزخ ١حُٔزخَٗ ٝحٌُز َ٤ر ٖ٤رؼ ٞحُؼِ ّٞحَُ٣خ٤ٟش ٜ٘ٓٝخ حُظؼِْ حُلًَ٢
ٝػِْ حُظيٍ٣ذ حَُ٣خٝ ٢ٟطؤػَٛ٤خ حٌُز َ٤ػِٞٗ ٠ع حَُ٣خٟش ٝحُ٘٘خ ١حُٔٔخٍّ كوي ًخٕ
ُِحٓخ ػِ ٠حُٔيٍرٝ ٖ٤حُٔظو ٖ٤ٜٜك ٢حُٔ٤يحٕ حَُ٣خ ٢ٟاُ ٠اػخٍس حُيٍحٓخص حُٜٔظٔش ك٢
ٌٌٛح ٓـخ٫ص ٝحً٩ؼخٍ ٜٓ٘خ ٓٝؼَكش حُؼ٘خ َٛحُزيٗ٤ش ٝحُوطط٤ش ٝحُ٘لٔ٤ش ػِ ٠ح٧ىحء
حَُ٣خ ٫ٞٛٝ ٢ٟاُ ٠طلو٤ن حٗ٫ـخُ ح٧ك.َ٠
ٌُٕٞٝحُزخكؼخٕ ٔٛخ ٓيٍُٓٔ ٢خىس حٌَُس حُطخثَس كوي ٫كظخ ٟؼلخ ك ٢طَٔ٘٣خص حُظٞحكن
حُلًَُ ٢ي ٟحُ٬ػز ٝ ٖ٤حُٔظؼِٔٝ ٖ٤حُظؤػ َ٤حٌُز ٌُٜٙ َ٤حُوخرِ٤ش ػِ ٠ح٧ىحء حَُ٣خ٬ُ ٢ٟػذ
حٌَُس حُطخثَس ٌُح كوي حٍطؤ ٟحُزخكؼخٕ اُ ٠ىٍحٓش حُؼ٬هش ر ٖ٤حُظٞحكن حُلًَٝ ٢رؼٞ
حُٜٔخٍحص حُ٘لٔ٤ش ٝحُٜـ٤ٓٞش رخٌَُس حُطخثَس ٝطِٔ ٢٤حُٞ٠ء ػِٜ٤خ ُٔؼَكش ٗوخ ١حُ٠ؼق
ُٔؼخُـظٜخ ٟٝٝغ حُلُِٜ ٍٞخ .
3-1أ٘ذاف اٌجؾش:
-1حُظؼَف ػِ ٠حُظٞحكن حُلًَٝ ٢ػ٬هظ ٚرزؼ ٞحُٜٔخٍحص حُ٘لٔ٤ش ُي٫ ٟػز ٢حٌَُس
حُطخثَس.
-2حُظؼَف ػِ ٠حُظٞحكن حُلًَٝ ٢ػ٬هظ ٚرزؼ ٞحُٜٔخٍحص حُٜـ٤ٓٞش ُي٫ ٟػز٢
حٌَُس حُطخثَس.
4-1فشٚع اٌجؾش:
ِ5-1غبالد اٌجؾش:
1-5- 3اٌّغبي اٌّىبٔ: ٟحُوخػش حَُ٣خ٤ٟش حُيحهِ٤ش ك٤ًِ ٢ش حُظَر٤ش حَُ٣خ٤ٟش /ؿخٓؼش ى٣خُ٠
4
اٌجبة اٌضبٟٔ
1-2اٌذساعبد إٌظش٠خ-:
1-1-2اٌزٛافك اٌؾشو-:ٟ
٣ؼي حُظٞحكن حُلًَ ٢حكي حُويٍحص حُٜٔٔش ك ٢حُلؼخُ٤خص حَُ٣خ٤ٟش حُظ٣ ٢ظطِذ كٜ٤خ
ح٧ىحء حُٜٔخى ١ط٘ٔ٤ن ٝط٘ظ ْ٤حُـٜي حُٔزٌ ٍُِٞٛٞ ٍٝحُ ٠حُٜيف حُٔ٘٘ٞى ٝطزَُ
أ٤ٔٛش حُظٞحكن ػ٘يٓخ ٣و ّٞحُلَى رلًَخص طظطِذ حٓظويحّ أًؼَ ٖٓ ػ ٖٓ ٞ٠أػ٠خء
حُـْٔ حُٞحكي ٔ٤ٓ٫ٝخ ًخٗض ٙ ٌٛح٧ػ٠خء طؼَٔ ك ٢أًؼَ ٖٓ حطـخ ٙك ٢حُٞهض
ٗلًٔٔ ، )1(ٚخ ٓ َٟ٣خٍ ١حكٔي " رؤٜٗخ هيٍس حُلَى ُِٔ٤طَس ػِ ٠ػَٔ أؿِحء حُـْٔ
حُٔوظِلش ٝحُٔ٘ظًَش ك ٢أىحء ٝحؿذ كًَٓ ٢ؼٍٝ ٖ٤ر ٌٙٛ ٢ح٧ؿِحء رلًَش أكخى٣ش
()2
حٗٔ٤خر٤ش ًحص ؿٜي كؼخٍ ٗ ٫ـخُ ًُي حُٞحؿذ حُلًَ"٢
ٝحٗخٍ (رخْٓ حرَح ) 2010 ْ٤ٛإ حُظٞحكن ٣ظ َٜكُ ٢ؼزش حٌَُس حُطخثَس كًَ ٢
ٜٓخٍحطٜخ حُل٘٤ش ٝروخٛش ك ٢حُٜٔخٍحص ًحص حُطخرغ حُلًَ ٢حًَُٔذ أ ١طظٌٖٓ ٕٞ
ػيى ٖٓ حُلًَخص حَُٔطزطش ٓغ رؼٜ٠خ أ ٝحَُٔطلؼش ك ٢ىٍؿش حُظؼو٤ي ،كؼِٓ ٠زَ٤
حُٔؼخٍ كخٕ ٜٓخٍس حَُ٠د حُٔخكن طظؤُق ٖٓ ػيى ٖٓ حُلًَخص حُٜٔخٍ٣ش حَُٔطزطش
ٓغ رؼٜ٠خ ًخ٫هظَحد ٝحُ٘ٝ ٜٝٞحُطَ٤حٕ ٝحُٜز ١ٞاً طظًٝ َٜؤٜٗخ ٝكيس ٓظٌخِٓش
أػ٘خء ح٧ىحء حُٜٔخٌٍُ ١ح ك ٢ٜطلظخؽ اُ ٠حُظٞحكن حٌُُِِ ٢ـْٔ رٔؼ٘ ٠حُظٞحكن ٓخرٖ٤
حَُؿِٝ ٖ٤حُـٌع ػْ حٌٍُحػ ٫ٞٛٝ ٖ٤اُ ٠حٌُق َُ٠د حٌَُس (ًٔ ،)3خ ٣ظ َٜحُظٞحكن
كٜٓ ٢خٍس كخث ٢حُٜي اً ٣لظخؽ اُ ٠حُظٞحكن ٓخر ٖ٤حُؼٝ ٖ٤حٌٍُحػٝ ٖ٤حَُؿِ ٖ٤اً ٫
( )1ظخكَ ٗخٓ ّٞهِق،ر٘خء ٓؼخٓ َ٣لٌٔش ُزؼ ٞحُويٍحص حُؼوِ٤ش حُلًَ٤ش ٫هظزخٍ حٗ٧زخٍ ك ٢حُٔزخٍُس (ٍٓخُش ٓخؿٔظ،َ٤ؿخٓؼش
ى٣خُ٤ًِ،٠ش حُظَر٤ش حَُ٣خ٤ٟش)45ٙ 2008
(ٓ )2خٍ ١حكٔي كٔيٝ ٕٝآهَ، ٕٝحُِ٤خهش حُزيٗ٤ش ٝحُٜل٤ش ( :1١ػٔخٕ ىحٍ ٝحثَ َُِ٘٘ 51ٙ)2001،
( )3رخْٓ ارَح ْ٤ٛكٔ٤ي ،حُظوي َ٣حٌُُٔٔٔ ٢خٔٛش أ ْٛحُويٍحص حُلًَ٤ش ك ٢ىهش أىحء رؼ ٞحُٜٔخٍحص حُل٘٤ش ُ٬ػز ٢حُٔ٘ظوذ حُ ٢٘١ٞرخٌَُس
حُطخثَس(ٍٓخُش ٓخؿٔظ،َ٤ؿخٓؼش ى٣خُ٤ًِ، ٠ش حُظَر٤ش حَُ٣خ٤ٟش)2010
5
ٓ ٌٖٔ٣ظخرؼش حٌَُس ك ٢حُٜٞحء ٝطلي٣ي ٓٔخٍٛخ ٝحطـخٜٛخ ػ٘ي حَُ٠د حُٔخكن ُِلَ٣ن
حُٔ٘خكْ ا ٫رخٓظويحّ حُظٞحكن ٓخر ٖ٤كخٓش حُزٝ َٜحَ١٩حف حُٔلِ ٠أ ١إ ح٧ىحء
ٓ ٌٕٞ٣لٌٓٞخ رلخٓش حُز َٜك ٬٠ػٖ ٜٓخٍس ح٧ػيحى ٝحُظ ٢طظطِذ طٞحكَ أػِ٠
ىٍؿخص حُظٞحكن ٓخر ٖ٤أؿِحء حُـْٔ ٝحٌَُسًٌُ ،ي ٜٓخٍس حٍٓ٩خٍ حُٔٞحؿٖٓ ٚ
ح٧ػِ ٠حٓ ٝخ ٠ٔٔ٣آٍخٍ (حُظْ٘) ٝحٌُ٣ ١ظ َٜك ٚ٤حُظٞحكن حُلًَ ٢رٍٜٞس ٜٓٔش
كَٓ ٢كِش ٍٓ ٢حٌَُس اُ ٠ح٧ػِٝ ٠حُظٞحكن ٓخ ر ٖ٤حُؼٝ ٖ٤حُ٤ي حُ٠خٍرش َُ٠د
حٌَُس ٖٓ أػِٗ ٠وطش ٝطٞؿٜٜ٤خ ُِٔ٘طوش حَُٔحى طٞؿ ٚ٤حٌَُ ٙاُٜ٤خ ك ٢حُِٔؼذ.
٣ٝوٜي رخُظٞحكن أ٠٣خ رؤٗ " ٚهيٍس حَُ٣خ ٢ٟػَِٓ ٠ػش ح٧ىحء حُلًَٓ ٢غ ىهش
ح٧ىحء ك ٢طلو٤ن حُٜيف ٓغ ح٫هظٜخى ك ٢حُـٜي ك٤ظ َٜحٍطزخ ١حُظٞحكن رخَُٔػش ك٢
ٓظطِزخص ح٧ىحء حُلًَ ٖٓ ٢حُ٘خك٤ش حُِٓ٘٤ش ًٔ ،خ طظٛ َٜلش حَُٗخهش ٝحُظٞحُٕ
ٝحُيهش كٓ ٢ظطِزخص حُلًَش ٖٓ حُ٘خك٤ش حٌُِ٘٤ش أ ٝحٌُٔخٗ٤ش أ ١طلَ٣ي حُـْٔ
()4
ٝأؿِحث ٚرخُيهش حُٔطِٞرش ه ٍ٬حُلَحؽ حُٔل"٢٤
٣ٝؼَف كَحص ؿزخٍ حُظٞحكن ػِ ٠حٗ "ٚهيٍس حُلَى ػِ ٠أىحء كًَخص ػي٣يس ك٢
()5
ٝهض ٝحكي"
()6
2-1-2اٌّٙبساد إٌفغ١خ-:
ٖٓ حُٔ٬كع إ حُ٬ػز٘٣ ٖ٤ظًَ ٕٞك ٢حُٔ٘خكٔخص حَُ٣خ٤ٟش ُٝي ْٜ٣هيٍحص ٓظِٔ٤س
طِ٣ي ػٖ حُٜٔخٍحص حُزيٗ٤ش ٢ٛٝ،اٗٔ٣ ْٜظٌِ ٕٞهيٍحص ٓي٘ٛش ك ٢ح٧ػيحى ٝط٤ٜجش
أٗلُِٔ٘ٔ ْٜخكٔش ٝحُويٍس ػِٞٓ ٠حؿٜش حُ٠ـٝ ،١ٞحُويٍس ػِ ٠حُظًَ ِ٤حُـ٤ي ٝ ،حُويٍس
ػِٟٝ ٠غ أٛيحف طٔظؼ َ٤حُظلي ٌُٖٝ ١رٍٜٞس ىحكؼ٤ش ٝ ،أٗ٣ ْٜظٔظؼ ٕٞرخُٔويٍس
ػِ ٠ط ٍٜٞأٗلٔ ْٜرخُٔ٘خكٔش ٣ ْٛٝئىٜٓ ٕٝخٍحط ْٜك ٢حُٔ٘خكٔش ريهش ًٔ ،خ
٣ظ ٍٜٚٗٝٞػِٗ ٠ل ٞؿ٤ي.
( )1أر ٞحُؼ ٬حكٔي ػزي حُلظخف :حُظيٍ٣ذ حَُ٣خٝ ٢ٟح ْٓ٧حُلُٔٞٞ٤ؿ٤ش ( 1١حُوخَٛس ىحٍ حُلٌَ حُؼَر205ٙ)1997 ٢
( )2كَحص ؿزخٍ ٓؼي هللا ٓ :لخى ْٜ٣ػخٓش ك ٢حُظؼِْ حُلًَ ( 1١ ،٢ؿخٓؼش ى٣خُ٤ًِ، ٠ش حُظَر٤ش حَُ٣خ٤ٟش84ٙ ) 2008
) ) 6أٓخٓش ًخَٓ ٍحطذ :طيٍ٣ذ حُٜٔخٍحص حُ٘لٔ٤ش ،ىحٍ حُلٌَ حُؼَرٗ ، ٢خٍع ػزخّ حُؼوخىٓ ،ي٘٣ش َٜٗس حُوخَٛس ٛ1425 ، 2١،ـ
245 ٙ، ّ2004،
6
إ طيٍ٣ذ حُٜٔخٍحص حُ٘لٔ٤ش ُ ْ٤رخُ٘٢ء حُٔلَ ١أ ٝحُزَحٓؾ َٓ٣ؼش حُٔلؼ ٍٞأٝ
حُظؤػٌُٜ٘ٝ ، َ٤خ رَحٓؾ ٓ٘ظٔش طَر٣ٞش طُٔٔ ْٜٔخػيس حُٔيٍد ٝحُ٬ػز ٖ٤ػِ٠
أًخد ٔٓٝخٍٓش حُٜٔخٍحص حُ٘لٔ٤ش رـَ ٝطلٔ ٖ٤ح٧ىحء حَُ٣خٝ ٢ٟؿؼَ حَُ٣خٟش
ٜٓيٍح ُٓ٬ظٔظخع.
()7( )4
1-2 -1-2اٌّٙبساد األعبع١خ ٌجشٔبِظ رذس٠ت اٌّٙبساد إٌفغ١خ
ٌٖٔ٣طلي٣يٛخ كٔ٤خ -: ٢ِ٣
imagery ٜٓخٍس حُظ ٍٜٞحُؼوِ٢ -1
psychic energy management ط٘ظ ْ٤حُطخهش حُ٘لٔ٤ش -2
stress management اىحٍس حُ٠ـ ١ٞحُ٘لٔ٤ش -3
Attention skills ٜٓخٍس حٗ٫ظزخٙ -4
ٜٓخٍس حُؼوش رخُ٘لْ ٝر٘خء حٛ٧يحف -5
٣ٝظٞهغ ٝؿٞى ػ٬هش ٝػ٤وش ر ٖ٤طِي حُٜٔخٍحص حُ٘لٔ٤ش ٝحٕ حُظلٖٔ ك ٢اكيٟ
حُٜٔخٍحص ٣ظزؼ ٚطلٖٔ ك ٢حُٜٔخٍحص حُ٘لٔ٤ش ح٧هَ.ٟ
2 - 2اٌذساعبد اٌّزشبثٙخ-:
( طؤػ َ٤طَٔ٘٣خص حُظٞحكن حُلًَ ٢ك ٢طط َ٣ٞىهش رؼٜٓ ٞخٍحص حٌَُس حُطخثَس
ٝػ٬هظٜخ رظًَ ِ٤حٗ٫ظزخ) ٙ
حُظؼَف ػِ ٠طؤػ َ٤طَٔ٘٣خص حُظٞحكن حُلًَ ٢ك ٢طط َ٣ٞىهش رؼٜٓ ٞخٍحص حٌَُس
حُطخثَس ٝػ٬هظٜخ رظًَ ِ٤حٗ٫ظزخ.ٙ
()4
Cox, K.A(1996):Effect of psychological siklls training program completion:human performance
University organ
7
كَ ٝٝحُزلغ
ُ -1ظَٔ٘٣خص حُظٞحكن حُلًَ ٢طؤػ َ٤ح٣ـخر ٢ك ٢طط َ٣ٞىهش أىحء رؼٜٓ ٞخٍحص
حٌَُس حُطخثَس
-2طٞؿي ػ٬هش حٍطزخٓ ١ؼ٘٣ٞش ر ٖ٤ىهش أىحء رؼٜٓ ٞخٍحص حٌَُس حُطخثَس ٝطًَِ٤
حٗ٫ظزخٙ
كٟٞ ٢ء حُ٘ظخثؾ حُظ ٢طْ حُل ٍٜٞػِٜ٤خ حٓظ٘ظؾ حُزخكؼٓ ٕٞخ٣ؤط-:٢
-1إ طَٔ٘٣خص حُظٞحكن حُلًَ ٢هي آػَص رٌَ٘ ح٣ـخر ٢ك ٢ىهش حُٜٔخٍحص رخٌَُس
حُطخثَس (ه٤ي حُزلغ )
-2إ حُظَٔ٘٣خص حُظطز٤و٤ش حُوخٛش رخُظٞحكن ٝحُٔٔظؼِٔش ك ٢حُٞكيحص حُظؼِ٤ٔ٤ش
ٝحُٜٔخكزش ُ٨ىحء ًخٕ ُٜخ ى ٍٝكؼخٍ ُي ٟأكَحى حُٔـٔٞػش حُظـَ٣ز٤ش.
-3طلٞم حُٔـٔٞػش حُظـَ٣ز٤ش ك ٢طط َ٣ٞىهش حُٜٔخٍحص رخٌَُس حُطخثَس ه٤ي حُزلغ
ػِ ٠حُٔـٔٞػش حُ٠خرطش.
٘ٛ -4خى ػ٬هخص حٍطزخٓ ١ؼ٘٣ٞش ر ٖ٤ىهش حُٜٔخٍحص رخٌَُس حُطخثَس ه٤ي حُزلغ
ٝطًَ ِ٤حٗ٫ظزخ.ٙ
اٌجبة اٌضبٌش:
ِٕٙ -3غ١خ اٌجؾش ٚاعشاءارٗ اٌّ١ذأ١خ -:
حُٜٔ٘ؾ ٞٛحُطَ٣ن حٌُ٣ ١ئى ١اًُ٘ ٠ق كو٤وش حُظخَٛس رل٤غ طليى حُؼ٬هخص رٖ٤
حُٔظـَ٤حص حَُث٤ٔ٤ش حُظ ٢طظٌٜ٘ٓ ٕٞخ حُظخَٛس (ٌُ ،)1ح حٓظويّ حُزخكؼخٕ حُٜٔ٘ؾ
حُٛٞل ٢رؤِٓٞد حُؼ٬هخص حٍ٫طزخ٤١ش ك٤غ ٣ظٞهق ٓـخٍ حُيٍحٓش ٝػٔوٜخ رٜلش
( ١ٍٞٗ )1حرَح ْ٤ٛحُ٘ٞى ٍٝحكغ ٛخُق حٌُز٢ٔ٤؛ ىُ َ٤حُزلخع ٌُظخرش ح٫رلخع ك ٢حُظَر٤ش حَُ٣خ٤ٟش ( :رـيحىٓ ،طزؼش حُٜ٘ي)2004 ،
51ٙ
8
أٓخٓ٤ش ػِ١ ٠ز٤ؼش حٌُِٔ٘ش ٌُُ،ي كخٕ حُٜٔ٘ؾ ٔ٣ؼ ٠اُ ٠ؿٔغ حُز٤خٗخص ٖٓ أكَحى
()2
حُٔـظٔغ ُٔلخُٝش طلي٣ي حُلخُش حَُح٘ٛش ُ ٚرٔظـٓ َ٤ؼ ٖ٤أٓ ٝظـَ٤حص ٓؼ٘٤ش
طْ طلي٣ي ػ٘٤ش حُزلغ رخُطَ٣وش حُؼٔي٣ش ُ٬ػز٘ٓ ٢ظوذ ًِ٤ش حُظَر٤ش حَُ٣خٟش /
ؿخٓؼش ى٣خُٝ ٠حُزخُؾ ػيى٫ (14) ْٛػذ ٝطْ حٓظزؼخى ٫ػز ٖ٤حػُ٘ ٖ٤ـَ ٝاؿَحء
حُظـَرش حٓ٫ظط٬ػ٤ش ػِٝ ْٜ٤أٛزق ػيى٫ 12 ْٛػذ ٔ٣ ْٛٝؼِ ٕٞػ٘٤ش حُزلغ .إ
حُؼ٘٤ش " ٢ٛؿِء ٖٓ ٓـظٔغ حُزلغ ح٣ ٢ِٛ٧وظخٍٛخ حُزخكغ رؤٓخُ٤ذ ٓوظِلش
ٝرطَ٣وش طٔؼَ حُٔـظٔغ حٝ ٢ِٛ٧طلون أٛيحف حُزلغ ٝطـ٘ ٢حُزخكغ ػٖ ٓ٘وخص
" ()2
ىٍحٓش حُٔـظٔغ ح٢ِٛ٧
( ١ٍٞٗ )2حرَح ْ٤ٛحُ٘ٞى ٍٝحكغ ٛخُق حٌُز٢ٔ٤؛ حُٜٔيٍ ٗلٔ55ٙ ،ٚ
( ١ٍٞٗ )2حرَح ْ٤ٛحُ٘ٞى ٍٝحكغ ٛخُق حٌُز٢ٔ٤؛ حُٜٔيٍ ٗلٔ72ٙ ،ٚ
9
4-3رؾذ٠ذ ِزغ١شاد اٌجؾش
كيى حُزخكؼخٕ ٓظـَ٤حص حُزلغ رؼي ح٬١٫ع ػِ ٠حُٜٔخىٍ حُؼِٔ٤ش ٝحَُٓخثَ
(*)
حً طْ ػَ ٝحُٜٔخٍحص حُٜـ٤ٓٞش رخٌَُس ٝح١٫خٍ٣ق ٝحٓظط٬ع أٍحء حُوزَحء
حُطخثَس ػُِ ْٜ٤ظلي٣ي ٓخ ٘ٓ ٞٛخٓذ ػٖ ٣َ١ن حٓظٔخٍس حٓظز٤خٕ ًُٝي رٟٞغ (√
)آخّ حُٜٔخٍس حُٜـ٤ٓٞش حُٔ٘خٓزش ٝ .رؼي ؿٔغ حُز٤خٗخص ٝطلَ٣ـٜخ طْ حكظٔخد حُ٘ٔزش
حُٔج٣ٞش ٌَُ ٜٓخٍس رخ٫ػظٔخى ػِٔٗ ٠زش ( )%80كؤًؼَ ُِٜٔخٍس حُٜـ٤ٓٞش حُٔوظخٍس.
عذٚي)(1
٠ج ٓ١إٌغجخ اٌّئ٠ٛخ ٌٍّٙبساد اٌٙغ١ِٛخ اٌّخزبسح ؽغت أساء اٌخجشاء ٚاٌّخزظٓ١
(*) حُٔخىس حُوزَحء -:أ.ى ١خٍم كٖٔ ،أ.ّ.ى هخُي ػزي حُٔـ٤ي.ّ ،ى رٔٔش ٗؼ، ْ٤
(ٓ )1لٔي كٖٔ ػٝ ١ٝ٬حٓخٓش ًخَٓ ٍحطذ؛ حُزلغ حُؼِٔ ٢ك ٢حُظَر٤ش حَُ٣خ٤ٟش ٝػِْ حُ٘لْ حَُ٣خ ( : ٢ٟحُوخَٛس ،ىحٍ حُلٌَ حُؼَر،٢
167ٙ )1999
11
1-4-3االخزجبساد اٌّغزخذِخ ف ٟاٌجؾش
()2
-1أخزجبس اٌزٛافك اٌؾشو ( ٟاخزجبس اٌذٚائش اٌّشلّخ)
حْٓ ح٫هظزخٍ :حهظزخٍ حُظٞحكن حُلًَ٢
حُـَ ٖٓ ٝح٫هظزخٍ :طٞحكن حُؼٓ ٖ٤غ حَُؿِٖ٤
ٛٝق ح٧ىحء - :طَْٓ ػِ ٠ح ٍٝ٧ػٔخٗ ٢ىٝحثَ هطَ حُيحثَس حُٞحكيٝ ْٓ 60طَهْ
حُيٝحثَ ٣ٝوق حُٔوظزَ ك ٢حُيحثَس ٍهْ )ٝ (1ػ٘ي ٓٔخع اٗخٍس حُزيء ٣و ّٞرخُٞػذ
رخُويٓٓ ٖ٤ؼخ اٍُ ٠هْ ) (2ػْ اٍُ ٠هْ ) (3ػْ اٌٌُٛٝ (4) ٠ح كظ ٠حُيحثَس حُؼخٓ٘ش
٣ٝلًُ َٜي رؤهَٓ ٠ٜػش
حُظٔـ٣ -: َ٤ؼطُِٔ ٠وظزَ ٓلخُٝظٝ ٖ٤طلٔذ حُٔلخُٝش ح٧هَ ٝهظخ ُٗ٬ظوخٍ ػزَ
حُيٝحثَ حَُٔهٔش حُؼخٗ٤ش
(ٓ )2لٔي كٖٔ ػٝ ١ٝ٬حٓخٓش ًخَٓ ٍحطذ؛ حُٜٔيٍ ٗلٔ256ٙ ،ٚ
11
()1
3-4-3اخزجبس اإلسعبي
األدٚاد اٌّغزخذِخِٓ -:ؼذ ًَس ١خثَس هخُٗ ٢٣َٗ ،٢ٗٞظلي٣ي حٛ٧يحف ٢٣َٗ ،
حُو٤خّ ًَ 10 ،حص ١خثَس
ِٛاطفبد األداء٣ -:و ّٞحُٔوظزَ رؤىحء حٍٓ٩خٍ ٓٞحؿٜخ ٗل ٞحُٔ٘خ١ن ( أ ،د ،ؽ ،ى
) ٖٓ ٟٝغ حُٞهٞف ٝحُٞؿ ٚرخطـخ ٙحُٔخكش
حُظٔـَ٤
ػ٘يٓ ٙو ١ٞحٌَُس ػِ ٠ه٘ٓ ٢ظَى ر٘ٓ ٖ٤طوظ ٖ٤طلٔذ ىٍؿش حُٔ٘طوش •
ح٧ػِ ٠طِـ ٠حُٔلخُٝش ك ٢كخٍ حٍطٌخد حُٔوظزَ هطؤ هخٗ٢ٗٞ
( )1حًَّ ًُ ٢هطخ٣زش؛ ٓٞٓٞػش حٌَُس حُطخثَس ( : 1١ ،ػٔخٕ ،ىحٍ حُلٌَ ُِطزخػش ٝحَُ٘٘.125 ٙ )1996 ،
12
ة)(3 َ 1.5
ػ
د
َ6 أ
)(1 )(2
َ4.5 َ3
َ1.5ة)(3
ٌَٗ)(1
ح٧ىٝحص ًَ 30 :س ١خثَسِٓ ،ؼذ ًَس ١خثَس هخَٗٓ ، ٢ٗٞطزظخٕ ٟٓٞٞػظخٕ كًَِٓ ٢
ٍهْ)ٍ ًَِٓٝ، (5هْ( (1ه٤خٜٓخ) ّ (1×2طٟٞؼخٕ ػِ ًٍٖ ٠حُِٔؼذ رل٤غ طٌٕٞ
ُح٣ٝظٜٔخ حُيحهِ٤ظ ٖ٤ػِ ٠رؼي ٖٓ) ْٓ (5حُو ٢حُـخٗزٝ ٢حُٜ٘خ٣ش ٝحُِِٔ٠ش ٓٔخكظٜخ
ًٔ.ّ×3ّ3خ ك ٢حٌَُ٘( )2
ٓٞحٛلخص ح٧ىحء -:حَُ٠د حُٔخكن ٖٓ ًَِٓ ٍهْ ) (4رل٤غ ٣و ّٞحُٔيٍد رظََٔ٣
ٖٓ ُٚpassحًَُِٔ ٍهْ 3رخٓظويحّ حُظَٔ َ٣حُطٝ َ٣ٞحُوطَ(long diagonal) ١
ػِ ٠حُٔوظزَ أىحء )ٓ (15لخُٝش رخَُ٠د حُٔخكن ٗل ٞح٫طـخ ٙحُوطَ(١حَُٔطزش
(َٝٓ )1حٕ ػزي حُٔـ٤ي؛ حُٔٞٓٞػش حُؼِٔ٤ش ٌَُِس حُطخثَس ( : 1١ ،ػٔخٕٓ ،ئٓٔش حٍُٞحم َُِ٘٘ ٝحُظ٣ُٞغ.52ٙ )2010 ،
13
حُٔٞؿٞىس كٍ ًَِٓ ٢هْ )ٓ(15) ٝ(5لخُٝش رخَُ٠د حُٔخكن ٗل ٞحَُٔطزش
حُٔٞؿٞىس كٍ ٢هْ )(1
شىً)(2
حُظٔـَ٤
ٗ4وخَٟ ٌَُ ١رش ٓخكوش ٛل٤لش طٔو ٢كٜ٤خ حٌَُس ػِ ٠حَُٔطزش •
ٗ3وخَٟ ٌَُ ١رش ٓخكوش ٛل٤لش طٔو ٢كٜ٤خ حٌَُس ػِ ٠حُٔ٘طوش حُٔوططش •
ٗ2وخَٟ ٌَُ ١رش ٓخكوش ٛل٤لش طٔو ٢كٜ٤خ حٌَُس ػِ ٠حَُٔطزش •
3-5اٌزغشثخ االعزطالػ١خ-:
14
٣و ّٞحُزخكغ رـ٤ش حُٞهٞف ػِ ٠حُِٔز٤خص ٝح٣٫ـخر٤خص حُظ ٢هي طَحكن اؿَحء حُظـَرش
حَُث٤ٔ٤ش ُِزلغ"(ٝ )1طٜيف حُظـَرش اُ-:٠
• ٓؼَكش ً٤ل٤ش حُل ٍٜٞػِ ٠حُز٤خٗخص ٣َ١ٝوش ؿٔؼٜخ ٌُ٣ ٢ظْ ٓؼخُـظٜخ
اكٜخث٤خ
أؿَ ٟحُزخكؼخٕ حُظـَرش حٓ٫ظط٬ػ٤ش ،اً ًخٕ حُـَٜ٘ٓ ٝخ ٓؼَكش حُٔؼٞهخص
ٝحُٜؼٞرخص حُظ ٢هي طظ َٜرـ٤ش طـخُٛٝخ ك ٢حُظـَرش حَُثٔ٤ش ُِزلغ ٝ،ر٘خءح ػِ٠
ًُي كوي طْ حهظ٤خٍ ٫ػز ٖ٤رطَ٣وش ػ٘ٞحث٤ش ٖٓ ٫ػز ٢كَ٣ن ًِ٤ش حُظَر٤ش حَُ٣خ٤ٟش /
ؿخٓؼش ى٣خُٝ ٠هي أؿَ٣ض حُظـَرش ك 2012/3/1 ٢اً طزُِ ٖ٤زخكغ إ ح٫هظزخٍحص
ٗخِٓش ٌَُ حُؼٞحَٓ حُظ ٌٖٔ٣ ٢إ ُٜ ٌٕٞ٣خ حػَ ٓزخَٗ ػِ ٠حُٔ٬كظش حُٔطِٞرش
ٝحُٔظؼِوش رٌِٔ٘ش حُزلغ.
6-3اٌزغشثخ اٌشئ١غ١خ-:
طْ اؿَحء حُظـَرش حَُث٤ٔ٤ش ػِ ٠ػ٘٤ش حُزلغ حً هخّ حُزخكؼخٕ رخَٗ٩حف ػِ٠
ح٫هظزخٍحص حُٜٔخٍ٣ش ػِ ٠ػ٘٤ش حُزلغ ّٞ٣حٍ٫رؼخء حُٜٔخىف2012 /3/ 14ك٢
حُٔخػش حُظخٓؼش ٛزخكخ ك ٢هخػش ًِ٤ش حُظَر٤ش حَُ٣خٟش /ؿخٓؼش ى٣خُ ٠اً ك َٜهزَ
ًُي طٔخٍ ٖ٣ح٩كٔخء ٓغ َٗف ٝحك ٌَُ ٢حهظزخٍ ٓظو ّٞر ٚحُؼ٘٤ش ٝ .طْ حؿَحء حهظزخٍ
حُظٞحكن ّٞ٣حُؤ ْ٤رظخٍ٣ن2012/3/15ػْ حؿَ ٟحُزخكؼخٕ ه٤خّ حُٜٔخٍحص حُظو٘٤ش ػٖ
٣َ١ن ط٣ُٞغ حٓظٔخٍس حُٔو٤خّ ػِ ٠حُؼ٘٤ش رظخٍ٣ن .2012/3/18
( ١ٍٞٗ )1حرَح ْ٤ٛحُ٘ٞى ٍٝحكغ ٛخُق حٌُز٢ٔ٤؛ حُٜٔيٍ حُٔخرن89ٙ ،
15
7-3اٌٛعبئً اإلؽظبئ١خ
٣ظٌٛ ٖٔ٠ح حُٔل ٍٞػَٟخ ٝطلُِ٘ ٬٤ظخثؾ حهظزخٍ حُظٞحكن حُلًَٓٝ ٢و٤خّ حُٜٔخٍحص
حُ٘لٔ٤ش ٝحهظزخٍ ىهش حُٜٔخٍحص حُٜـ٤ٓٞش حُظ ٢طْ حُظ َٛٞحُٜ٤خ رؼي ٓؼخُـظٜخ حكٜخث٤خ
عذٚي)(2
16
٣ظز ٖٓ ٖ٤حُـي (2) ٍٝحٌُ٣ ١ز ٖ٤حٓٝ٫خ ١حُلٔخر٤ش ٝحٗ٫لَحكخص حُٔؼ٤خٍ٣ش
ُٔظـَ٤حص حُزلغ ك٤غ ًخٕ حُ ٢ٓٞحُلٔخرُِ ٢ظٞحكن حُلًَٝ(7.10) ٞٛ ٢رخٗلَحف
ٓؼ٤خٍ ١هيٍ (0.55) ٙحٓخ حُ ٢ٓٞحُلٔخرٍٓ٬ُ ٢خٍ حُٔٞحؿ ٖٓ ٚح٫ػِ ٠حُظْ٘ ٞٛ
)ٝ(26.25رخٗلَحف ٓؼ٤خٍ ١هيٍ )2.49 ( ٙحٓخ حُ ٢ٓٞحُلٔخرَ٠ُِ ٢د حُٔخكن
حُؼخُ ٢حُوطَٝ (84.25) ٞٛ ١رخٗلَحف ٓؼ٤خٍ ١هيٍ(3.10)ٙ
حٓخ حُٜٔخٍحص حُ٘لٔ٤ش ه٤ي حُزلغ كوي ًخٕ حُ ٢ٓٞحُلٔخرُٜٔ ٢خٍس حُويٍس ػِ٠
حُظٝ (17.75) ٞٛ ٍٜٞرخٗلَحف ٓؼ٤خٍ ١هيٍ (1.28). ٙحٓخ ٜٓخٍس حُويٍس ػِ٠
حٓ٫ظَهخء كوي ًخٕ ٓٝطٜخ حُلٔخرٝ ( 18.58) ٞٛ ٢حٗلَحكٜخ حُٔؼ٤خٍ١
هيٍ ،(2.35)ٙحٓخ ٜٓخٍس حُويٍس ػِٞٓ ٠حؿٜش حُوِن كوي ًخٕ ٓٝطٜخ حُلٔخر ٢هيٍٙ
)ٝ(11.50رخٗلَحف ٓؼ٤خٍ ١هيٍ (4.62) ٙحٓخ ٜٓخٍس حُويٍس ػِ ٠حُؼوش رخُ٘لْ كوي
ًخٕ حُ ٢ٓٞحُلٔخرُٜ ٢خ )ٝ (16.41رخٗلَحف ٓؼ٤خٍ ١هيٍ ، (2.31)ٙحٓخ ٜٓخٍس
ىحكؼ٤ش حٗ٫ـخُ كوي ًخٗض ر ٢ٓٞكٔخرٝ (18.91) ٢رخٗلَحف ٓؼ٤خٍ ١هيٍ(3.55) ٙ
حٓخ ٜٓخٍس طًَ ِ٤حٗ٫ظزخ ٙكوي ًخٗض ر ٢ٓٞكٔخر ٢هيٍٝ (17.00) ٙرخٗلَحف ٓؼ٤خٍ١
هيٍ(4.59).ٙ
٫ؿَ حُظؼَف ػِ ٠حُؼ٬هش حٍ٫طزخ٤١ش ر ٖ٤حهظزخٍ حُظٞحكن حُلًَٝ ٢حُويٍس ػِ٠
حُظ ٍٜٞحٓظويّ ٓؼخَٓ حٍ٫طزخ ١حُزٔ ٢٤رًٔٝ َٕٞٓ٤خ ٟٓٞق ك ٢حُـي ٍٝح٫ط٤ش-:
17
عذٚي)(3
٣ٝؼِ ٝحُزخكؼخٕ ػ٬هش حٍ٫طزخ ٌٙٛ ١ر ٖ٤حُظٞحكن حُلًَٝ ٢حُويٍس ػِ ٠حُظٍٜٞ
حُ ٠حٕ حُ٬ػذ حُٔ٘لٌ ُٜٔخٍط ٢حٍٓ٫خٍ ٝحَُ٠د حُٔخكن رلخؿش حُ ٠ط٘ٔ٤ش هيٍس
حُظ ٍٜٞحُؼوُِ ٢يٝ ٚ٣حُظ ٢طؼَٔ ػِ ٠طلٔ ٖ٤حُويٍس حُز٣َٜش ُ٬ػزُ ٖ٤ـَ ٝططَ٣ٞ
ح٫ىحء حُلًٌَٛٝ ٢ح ٣ظلن ٓغ ٍح) ١حٓخًٓ ٚخَٓ ٍحطذ) ٝحٌُ َ٤٘٣ ١حُ" ٠حُ٬ػذ
ٔ٣ظل َ٠حُ ٍٜٙٞحٌُ٤٘ٛش ٫ىحء ٜٓخٍحص ح ٝحكيحع ٓزن حًظٔخرٜخ ح٘ٓٝخٛيطٜخ حٝ
(" ) 1
طؼِٔٚ
( )1حٓخٓش ًخَٓ ٍحطذ؛ طيٍ٣ذ حُٜٔخٍحص حُ٘لٔ٤ش ( : 2١ ،ىحٍ حُلٌَ حُؼَرٗ ،٢خٍع ػزخّ حُؼوخىٓ ،ي٘٣ش ٗ ،َٜحُوخَٛسٙ )2004 ،
.265
18
4-1-2-2ػشع ٚرؾٍِٕٚ ً١بلشخ ٔزبط ػاللخ االسرجبؽ ث ٓ١اخزجبس اٌزٛافك اٌؾشوٟ
ِٙٚبسح اٌمذسح ػٍ ٝاالعزشخبء -:
٫ؿَ حُظؼَف ػِ ٠حُؼ٬هش حٍ٫طزخ٤١ش ر ٖ٤حُظٞحكن حُلًَٝ ٢حُويٍس ػِ ٠حٓ٫ظَهخء
حٓظويّ حُزخكغ ٓؼخَٓ حٍ٫طزخ ١حُزٔ ٢٤رًٔ َٕٞٓ٤خ ٟٓٞق ك ٢حُـي(4) ٍٝ
عذٚي)(4
٣ٝؼِ ٝحُزخكؼخٕ ػيّ ٝؿٞى ػ٬هش حٍ٫طزخ ١ر ٖ٤حُظٞحكن حُلًَٝ ٢حُويٍس ػِ٠
حٓ٫ظَهخء حُ ًٕٞ ٠حُ٬ػذ حٌُ٣ ١و ّٞرخىحء ٝط٘لٜٓ ٌ٤خٍط ٢حٍٓ٫خٍ ٝحَُ٠د
حُٔخكن ٌٕٞ٣ك ٢حه ٠ٜكخ٫ص حُ٘ي ٝحٗ٫وزخُ ٝؼ٬٠ص حَُؿُِ ٖ٤ؼَٔ حه ٠ٜهلِ
َُ٠د حٌَُس ك ٢حػِ ٠حٍطلخع ٔ٣ظط٤غ حُ ٍٞٛٞحُ ٚ٤حُ٬ػذ حُٜٔخؿْ ٌُُي ُْ طظ َٜػ٬هش
19
حٍطزخ ١ر ٖ٤حُظٞحكن حُلًَٝ ٢حُويٍس ػِ ٠حٓ٫ظَهخء ٌُ ٕٞحُ٬ػذ حٌُ٣ ١و ّٞرخَُ٠د
حُٔخكن ٝحٍٓ٫خٍ ؿٔٓ َ٤ظَه٤خ ٝك ٢كخُش ٗي ٝحٗوزخُ ٝؼ٬٠ط..ٚ
ٌُُي ك ٜٞرلخؿش حُ ٠حٓ٫ظَهخء هزَ حَُ٠د حُٔخكن ٝحٍ(ػ٘ي حُظ٤ٜئ ٫ىحء حَُ٠د
حُٔخكن )ٝرلخؿش حُ ٠حُوٞس ٝحُ٘ي ٝحٗ٫وزخ (ٝػيّ حٓ٫ظَهخء )كَٓ ٢كِش حُولِ ٝحىحء
حَُ٠د حُٔخكن ٌُُي ك ٜٞرلخؿش حُ ٠حُظ٘ٔ٤ن رٛ ٖ٤خط ٖ٤حَُٔكِظ( ٖ٤حٓ٫ظَهخء ،ػيّ
حٓ٫ظَهخء) ٌٛٝح ٓخ حًي ٙحر ٞحُؼ ٬حكٔي ػزي حُلظخف ) 1993
" حٕ هيٍس حَُ٣خ٤ُِٔ ٢ٟطَس ػِ ٠ػَٔ حُؼِ٠ش ٖٓ حٍطوخء ٝحٗوزخ ٝطؼي ػخٜٓٔٓ ٬خ
() 1
ُظلو٤ن حَُٔػش حُؼخُ٤ش ٝح٫ىحء حُٜٔخٍٝ ١حُظٞحكن حُـ٤ي "
٫ؿَ حُظؼَف ػِ ٠حُؼ٬هش حٍ٫طزخ٤١ش ر ٖ٤حُظٞحكن حُلًَٝ ٢حُويٍس ػِٞٓ ٠حؿٜش حُوِن
حٓظويّ حُزخكؼخٕ ٓؼخَٓ حٍ٫طزخ ١حُزٔ ٢٤رًٔ َٕٞٓ٤خ ٟٓٞق ك ٢حُـي(5)ٍٝ
عذٚي)(5
االٔؾشاف
لّ١خ(س) لّ١خ(س) اٌٛعؾ اٌّزغ١شاد
دالٌخ االسرجبؽ اٌّؼ١بسٞ
اٌغذ١ٌٚخ اٌّؾزغجخ اٌؾغبثٟ
( )1حر ٞحُؼ ٬حكٔي ػزي حُلظخف؛ حُظيٍ٣ذ حَُ٣خٝ ٢ٟح ْٓ٫حُلُٔٞٞ٤ؿ٤خ ( : 1١ ،حُوخَٛس ،ىحٍ حُلٌَ حُؼَر.178 ٙ )1997 ، ٢
21
٣ظز ٖٓ ٖ٤حُـي (5) ٍٝحٕ حُ ٢ٓٞحُلٔخرُِ ٢ظٞحكن حُلًَٝ(7.10) ٞٛ ٢رخٗلَحف
ٓؼ٤خٍ ١هيٍ(0.55) ٙحٓخ حُ ٢ٓٞحُلٔخرُٜٔ ٢خٍس حُويٍس ػِٞٓ ٠حؿٜش حُوِن كوي ًخٕ
)ٝ(11.50رخٗلَحف ٓؼ٤خٍ ١هيٍ (4.62) ٙحٓخ هٔ٤ش ٓؼخَٓ حٍ٫طزخ ١ر ٖ٤حُظٞحكن
حُلًَٜٓٝ ٢خٍس حُويٍس ػِٞٓ ٠حؿٜش حُوِن كوي ًخٗض(ٍ) حُٔلظٔزش ُٜخ ٢ٛرؤ٤ش
)ٝ(0.56رخُٔوخٍٗش ٓغ حُؤ٤ش حُـي٤ُٝش ٝحُظ ٢طٔخ (0.57) ١ٝطلض ٓٔظ ٟٞىُ٫ش
)ٌٛٝ(10ح ٓؼ٘خ ٙحٕ ىُ٫ش حٍ٫طزخ ١ر ٖ٤حُظٞحكن حُلًَ٢ )ٝ(0.05ىٍؿش كَ٣ش
ٝحُويٍس ػِٞٓ ٠حؿٜش حُوِن ٢ٛؿٓ َ٤ؼ٘٣ٞش .
٣ٝؼِ ٝحُزخكؼخٕ ػيّ ٓؼ٘٣ٞش حُلَٝم ر ٖ٤حُظٞحكن حُلًَٝ ٢حُويٍس ػِٞٓ ٠حؿٜش
حُوِن ٓززٜخ حُظؼذ ٕ٫حُٔظطِزخص حَُث٤ٔ٤ش ُِظٞحكن حُلًَ ٢ٛ ٢حُٔظطِزخص حُزيٗ٤ش
ٝطؼي حىٝحص ٜٓٔش ك ٢ط٘ل ٌ٤حُٜٔخٍحص حُٜؼزش ٓؼَ حٍٓ٫خٍ حُٔخكن ٝحَُ٠د
حُٔخكن ٝكظ ٠كخث ٢حُٜي ٟ ٕ٫ٝؼق ٌٙٛح٫ىٝحص حُظ ٢ط٠غ حُ٬ػذ ك ٢ػيّ
هيٍط ٚػِ ٠طؤى٣ش حُلًَخص حُٜؼزش ٝطٔزذ ُ ٚحُظٞطَ ٜ٣خكز ٚهِن ٖٓ ػيّ ح٫ىحء
ٌٛٝح ٓخ حًي( ٙػ " ) 1998١ٝ٬حٕ كيس حُوِن طِىحى حًح ٓخ حىٍى حُ٬ػز ٖ٤حٕ
ٓ َْٛ٤ٜك ٢ح٫ىحء ٞٛحُلَ٘ ح ٝحُ٘ـخفٔٓ ،خ ٣ؼ٘ ٢حُ٘ ٢حٌُؼ َ٤رخُ٘ٔزش ٫ػزخص
حُٞؿٞى ح ٝطلو٤ن حٌُحص ٝهي حطلن ٓؼظْ ػِٔخء حُ٘لْ ػِ ٠حٕ ىٍؿش ٓ٘خٓزش ٖٓ حُوِن
طيكغ حُ٬ػزٗ ٖ٤ل ٞحىحء حك َ٠حٓخ حًح ُحى ٓؼيٍ حُوِن ػٖ طِي حُيٍؿش حٛزق ػخثوخ
ُ٬ىحء كِوِن حُٔؼظيٍ ٣يكغ حُ٬ػذ حُ ٠حٓ٫ظًٌخٍ ٝح٫ؿظٜخى ك ٢ك ٖ٤حُوِن حُِحثي
٣ئى ١حُ ٠كخُش حُظلٌي حُٔؼَكٝ ٢حٍ٫طزخى ٓؼِٔخ ٣ئى ١حٗؼيحّ حُوِن حُٟ ٠جخُش
"()1
حٗ٫ـخُ
٫ؿَ حُظؼَف ػِ ٠حُؼ٬هش حٍ٫طزخ٤١ش ر ٖ٤حُظٞحكن حُلًَٜٓٝ ٢خٍس حُؼوش رخُ٘لْ
حٓظويّ حُزخكؼخٕ ٓؼخَٓ حٍ٫طزخ ١حُزٔ ٢٤رًٔ َٕٞٓ٤خ ٟٓٞق ك ٢حُـي(6)ٍٝ
٫ؿَ حُظؼَف ػِ ٠حُؼ٬هش حٍ٫طزخ٤١ش ر ٖ٤حُظٞحكن حُلًَٜٓٝ ٢خٍس ىحكؼ٤ش حٗ٫ـخُ
حٓظويّ حُزخكغ ٓؼخَٓ حٍ٫طزخ ١حُزٔ ٢٤رًٔ َٕٞٓ٤خ ٟٓٞق ك ٢حُـي(7)ٍٝ
عذٚي)(7
ٝح٠٣خ ٣ظلن ٓغ ٌٛح )ٓٞ٣ق َٓحى" ) 1957طؼي ىحكؼ٤ش حٗ٫ـخُ ًلخؿش ٖٓ حكظ٤خؿخص
" () 2
حَُ٣خ ٢ٛٝ ٢ٟحَُٔ ٍٝحء ٓويٍط ٚحٌُخٓ٘ش ػِ ٠حُ٘ـخف
٫ؿَ حُظؼَف ػِ ٠حُؼ٬هش حٍ٫طزخ٤١ش ر ٖ٤حُظٞحكن حُلًَٜٓٝ ٢خٍس طًَ ِ٤حٗ٫ظزخ ٙحٓظويّ
حُزخكؼخٕ ٓؼخَٓ حٍ٫طزخ ١حُزٔ ٢٤رًٔ َٕٞٓ٤خ ٟٓٞق ك ٢حُـي(8)ٍٝ
عذٚي)(8
االٔؾشاف
لّ١خ (س) لّ١خ(س) اٌٛعؾ
دالٌخ االسرجبؽ اٌّؼ١بسٞ اٌّزغ١شاد
اٌغذ١ٌٚخ اٌّؾزغجخ اٌؾغبثٟ
اٌزٛافك
0.55 7.10
اٌؾشوٟ
ِؼٕ٠ٛخ 0.57 0.69
ٌٛٝح ٓخ حًي٣ " (Lan ckaerek1990) ٙـذ ػِ ٠حُ٬ػز ٖ٤حٕ ٣وٞٓٞح
رِٔ٤ًٞخص هخً ٚٛـِء ٖٓ ١و ْٜٓٞهزَ ح٫ىحء حُلًَٔ٣ ْٛٝ .٢ظويٌٓٙٛ ٕٞ
()1
" حُِٔ٤ًٞخص ُظًَ ِ٤حٗ٫ظزخ ٙرٍٜٞس كؼخُش ك ٢حىحء حُٜٔخٍس حُظ٣ ٢و ٕٞٓٞرٜخ ،
حٌٌُٛ٣" ١ذ حُ ٠طًَ ِ٤حٗ٫ظزخ ٙػِٗ ٠خك٤ش ٌٛٝح ٣ظلن ٓغ ٍأ(Hale.1982 ) ١
ٓؼ٘٤ش ٖٓ ٗٞحك ٢حُٜٔخٍس حُلًَ٤ش حُٔظؼِٔش ٔٔ٣ق ُ٬ػز ٖ٤رظلِ َ٤حُٔـٔٞػخص
حُؼ٤ِ٠ش حُٔٔظويٓش ٝرظلِ َ٤ح٫ؿِحء حُظ ٢طظٌٜ٘ٓ ٕٞخ حُٜٔخٍس حُلًَ٤ش ٝ .ػِ٠
()2
حُ٬ػذ حٕ طٌ ُٚ ٕٞحُويٍس ػِ ٠طٞؿ ٚ٤حٗ٫ظزخُ٘ ٙـخف ط٘ل ٌ٤حُٜٔخٍس"
( "حٌُ ١ػي طٞؿٚ٤ ٌٛٝح ح٠٣خ ٣ظلن ٓغ ٍح ( ١حٓخٓش ًخَٓ ٍحطذ 1997
حٗ٫ظزخ ٙحكي حُٜٔخٍحص حُ٘لٔ٤ش حُٜخٓش َُِ٣خ ٞٛٝ ٖ٤ٟحٓ٫خّ ُ٘ـخف ػِٔ٤ش حُظؼِْ حٝ
() 3
حُظيٍ٣ذ ح ٝحُٔ٘خكٔش رؤٌٗخُٜخ حُٔوظِلش "
()1
Lan m.c.psycholoical skill training for hammer-trrowersbirmingham:(eng.1999)p345
()2
Hale.bd .internal and external imagery and ocular concomits(tournal of sport Psycholog.1982)p356
( )3حٓخٓش ًخَٓ ٍحطذ؛ حُٜٔيٍ حُٔخرن .256 ٙ ،
25
٫ؿَ حُظؼَف ػِ ٠حُؼ٬هش حٍ٫طزخ٤١ش ر ٖ٤حُظٞحكن حُلًَٜٓٝ ٢خٍس حٍٓ٫خٍ
حٓظويّ حُزخكغ ٓؼخَٓ حٍ٫طزخ ١حُزٔ ٢٤رًٔ َٕٞٓ٤خ ٟٓٞق ك ٢حُـي(9)ٍٝ
عذٚي)(9
اٌزٛافك
7.10
0.55 اٌؾشوٟ
ِؼٕ٠ٛخ 0.57 0. 94
ِٙبسح
2.49 26.25
االسعبي
رؾذ ِغز ٜٛدالٌخ )ٚ (0.05دسعخ ؽش٠خ)(10
٣ٝؼِ ٝحُزخكؼخٕ ٓؼ٘٣ٞش حٍ٫طزخ ١ر ٖ٤حُظٞحكن حُلًَٜٓٝ ٢خٍس حٍٓ٫خٍ حًُٕٞ ٠
ٜٓخٍس حٍٓ٫خٍ ٝحؿخىطٜخ طلظخؽ حُ ٠طٞحكن ؿ٤ي ٓخر ٖ٤حَُؿِٝ ٖ٤حٌٍُحػٝ ٖ٤حُؼٌٛٝ ٖ٤ح
ٓخ ٣ئًي) ٙػ" ( 2000 ْ٣ٞحٕ حٓظ٬ى حُ٬ػذ حُويٍحص حُؼخُ٤ش ٖٓ حُظٞحكن ٫طٔخػي
26
كو ٢ك ٢حىحء حُٜٔخٍحص حُلًَ٤ش رٍٜٞس طخٓش ٝىه٤وش ٌُٖٝطظؼيًُ ٟي ُظَ٘ٔ طـ٘ذ
() 1
ح٫هطخء حُٔظٞهؼش"
العً اٌزؼشف ػٍ ٝاٌؼاللخ االسرجبؽ١خ ث ٓ١اٌزٛافك اٌؾشوِٙٚ ٟبسح اٌؼشة اٌغبؽك
اعزخذَ اٌجبؽضبْ ِؼبًِ االسرجبؽ اٌجغ١ؾ ث١شع ْٛوّب ِٛػؼ ف ٟاٌغذٚي)(10
ؿي(10)ٍٝ
االٔؾشاف
لّ١خ (س) لّ١خ(س) اٌٛعؾ
دالٌخ االسرجبؽ اٌّؼ١بسٞ اٌّزغ١شاد
اٌغذ١ٌٚخ اٌّؾزغجخ اٌؾغبثٟ
( )1ػ ْ٣ٞحُل٤خٗ٢؛ حُظيٍ٣ذ حَُ٣خ ٢ٟحُ٘ظَ٣ش ٝحُظطز٤ن ( : 1١ ،حُوخَٛس ٓ ،طزؼش ىحٍ .289 ٙ )2000 ، gam
27
٣ٝؼِ ٝحُزخكؼخٕ ٓؼ٘٣ٞش حٍ٫طزخ ١ر ٖ٤حُظٞحكن حُلًَٝ ٢حَُ٠د حُٔخكن حًُٕٞ ٠
حُ٬ػذ حُٜٔخؿْ ٣لظخؽ حُ ٠حُظٞحكن حٌُِٓ ٢خ ر ٖ٤حؿِحء حُـْٔ حُٔوظِلش حُويّ –
حُـٌع – حٌٍُحع – حٌُق) َُ٠د حٌَُس ٝح٫هظٜخى ك ٢حُـٜي حُٔزًٌٔٝ . ٍٝخ حًي) ٙ
حر ٞحُؼ ٬حكٔي " )1997حُظٞحكن ٞٛهيٍس حَُ٣خ ٢ٟػَِٓ ٠ػش ح٫ىحء حُلًَٓ ٢غ
ىهش ح٫ىحء ك ٢طلو٤ن حُٜيف ٓغ ح٫هظٜخى ك ٢حُـٜي حُٔزٌ ٍٝك٤ظ َٜحٍطزخ ١حُظٞحكن
رخَُٔػش كٓ ٢ظطِزخص ح٫ىحء حُلًًَٔ ، ٢خ طظٛ َٜلش حَُٗخهش ٝحُظٞحُٕ ٝحُيهش ك٢
ٓظطِزخص حُلًَش ٖٓ حُ٘خك٤ش حٌُِ٘٤ش ح ٝحٌُٔخٗ٤ش ح ١طلَ٣ي حُـْٔ ٝحؿِحث ٚرخُيهش
()1
حُٔطِٞرش ه ٍ٬كَحؽ حُٔل".٢٤
اٌجبة اٌخبِظ
-5االعزٕزبعبد ٚاٌزٛط١بد-:
1-5االعزٕزبعبد-:
ٝ -1ؿٞى حٍطزخٓ ١ؼً٘ ١ٞحص ٓٔظ ٟٞؿ٤ي ر ٖ٤حهظزخٍ حُظٞحكن حُلًَٝ ٢هيٍس حُ٬ػذ
ػِ ٠حُظ.ٍٜٞ
ٝ-2ؿٞى حٍطزخٓ ١ؼً٘ ١ٞح ٓٔظ ٟٞؿ٤ي ر ٖ٤حهظزخٍ حُظٞحكن حُلًَٜٓٝ ٢خٍس حُؼوش
رخُ٘لْ ُي ٟحُ٬ػذ
ٝ-3ؿٞى حٍطزخٓ ١ؼً٘ ١ٞح ٓٔظ ٟٞؿ٤ي ر ٖ٤حهظزخٍ حُظٞحكن حُلًَٝ ٢ىحكؼ٤ش حٗ٫ـخُ
حَُ٣خُ ٢ٟي ٟحُ٬ػذ
ٝ-4ؿٞى حٍطزخٓ ١ؼً٘ ١ٞح ٓٔظٓ ٟٞظ ٢ٓٞر ٖ٤حهظزخٍ حُظٞحكن حُلًَٝ ٢طًَِ٤
حٗ٫ظزخُ ٙي ٟحُ٬ػذ
ٝ-6ؿٞى حٍطزخٟ ١ؼ٤ق ر ٖ٤حهظزخٍ حُظٞحكن حُلًَٝ ٢هيٍس حُ٬ػذ ػِ ٠حٓ٫ظَهخء
ٝ-7ؿٞى ػ٬هش حٍطزخٓ ١ؼ٘٣ٞش ػخُ٤ش ر ٖ٤حهظزخٍ حُظٞحكن حُلًَٝ ٢حهظزخٍ ٜٓخٍس
حٍٓ٫خٍ ُي ٟحُ٬ػذ
ٝ-8ؿٞى ػ٬هش حٍطزخٓ ١ؼ٘٣ٞش ػخُ٤ش ر ٖ٤حهظزخٍ حُظٞحكن حُلًَٝ ٢حهظزخٍ ٜٓخٍس
حَُ٠د حُٔخكن ُي ٟحُ٬ػذ
2-5اٌزٛط١بد -:
كٟٞ ٢ء حُ٘ظخثؾ حُظ ٢ط َٛٞحُٜ٤خ حُزلغ ٢ٛٞ٣حُزخكؼخٕ رٔخ ٣ؤط-:٢
٢ٛٞ٣حُزخكؼخٕ ح٠٣خ رخؿَحء ىٍحٓش ٓ٘خرٜش ػِٗ ٠لْ ػ٘٤ش حُزلغ •
حُلخُُٜٔ ٌُٖٝ ٢خٍحص حهَٟ
29
اٌّظبدس
أر ٞحُؼ ٬حكٔي ػزي حُلظخف :حُظيٍ٣ذ حَُ٣خٝ ٢ٟح ْٓ٧حُلُٔٞٞ٤ؿ٤ش 1١
(حُوخَٛس ىحٍ حُلٌَ حُؼَر)1997 ٢
حكٔخٕ حُٔخُق :حُطذ حُ٘لٔٝ ٢حُل٤خس ٓوخ٫ص ٬ٌ٘ٓ -ص –كٞحثي (ؿـ 2ىحٍ
حَٗ٫ف َُِ٘٘ ،ىٓ٘ن ) 2000،
أٓخٓش ًخَٓ ٍحطذ :طيٍ٣ذ حُٜٔخٍحص حُ٘لٔ٤ش ،ىحٍ حُلٌَ حُؼَرٗ ، ٢خٍع
ػزخّ حُؼوخىٓ ،ي٘٣ش َٜٗس حُوخَٛس ٛ1425 ، 2١،ـ ّ2004،
حًَّ ًُ ٢هطخ٣زش ٞٓٞٓ :ػش حٌَُس حُطخثَس 1١(.ػٔخٕ ىحٍ حُلٌَ
ُِطزخػش ٝحَُ٘٘ )1996
رخْٓ ارَح ْ٤ٛكٔ٤ي ،حُظوي َ٣حٌُُٔٔٔ ٢خٔٛش أ ْٛحُويٍحص حُلًَ٤ش ك ٢ىهش
أىحء رؼ ٞحُٜٔخٍحص حُل٘٤ش ُ٬ػز ٢حُٔ٘ظوذ حُ ٢٘١ٞرخٌَُس حُطخثَس(ٍٓخُش
ٓخؿٔظ،َ٤ؿخٓؼش ى٣خُ٤ًِ، ٠ش حُظَر٤ش حَُ٣خ٤ٟش)2010
ؿٞىص ػِص ػط : ١ٞحٓخُ٤ذ حُزلغ حُؼِٔٓ ٢لخ – ٚٔ٤ٛحىٝحطَ١ – ٚهٚ
ح٫كٜخث٤ش ( : 1١.ػٔخٕ ىحٍ حُؼوخكش َُِ٘٘ ٝحُظ٣ُٞغ )2009
كخٓي َُٛحٕ :حُظٞؿٝ ٚ٤حٍٗ٫خى حُ٘لٔ، 2١،٢ػخُْ حٌُظذ ،حُوخَٛس.
كٖٔ ك٤خٝ ١ٝحهَٓ ،ٕٝل ّٜٞحُِ٤خهش حُزيٗ٤ش ٝحرؼخىٛخ حُٔوظِطش (2١ػٔخٕ
.ىحٍ حٝ٫حثَ َُِ٘٘ ٝحُظ٣ُٞغ )1987
هخُي ٗخًَ ٓلٔٞى ٜ٘ٓ:ؾ طيٍ٣زُ ٢ظط َ٣ٞحُوٞس حُؼ٤ِ٠ش حُوخٛش ٝطؤػَٛ٤خ
كَٓ ٢ػش ٝىهش حٍٓ٫خٍ حُٔخكن ُي ٟحُ٬ػز ٖ٤حُٔٔخٍٓ ٖ٤رخٌَُس حُطخثَس
ٗ٫ي٣ش رـيحى ُِ٘زخد ( حَٝ١كش ىًظٍٞح، ٙؿخٓؼش رـيحى)1998 .
ٓ خٍ ١حكٔي كٔيٝ ٕٝآهَ، ٕٝحُِ٤خهش حُزيٗ٤ش ٝحُٜل٤ش ( :1١ػٔخٕ ىحٍ
ٝحثَ َُِ٘٘ )2001،
ظخٗ َٛخٓ ّٞهِق ،ر٘خء ٓؼخٓ َ٣لٌٔش ُزؼ ٞحُويٍحص حُؼوِ٤ش حُلًَ٤ش
٫هظزخٍ حٗ٧زخٍ ك ٢حُٔزخٍُس (ٍٓخُش ٓخؿٔظ،َ٤ؿخٓؼش ى٣خُ٤ًِ،٠ش حُظَر٤ش
حَُ٣خ٤ٟش.) 2008
31
ػخَٓ ؿزخٍ حُٔؼي :١ىٍحٓش ٓوخٍٗش ر ٖ٤حُٔظـَ٤حص حُزخٌ٤ٓٞ٣خٗ٤ٌ٤ش
ٍُٓ٬خٍ حُٔظٔٞؽ حٓ٫خٓٝ ٢حُٔخكن رخٌَُس حُطخثَس(حَٝ١كش ىًظٍٞح،ٙ
ؿخٓؼش رـيحى ٤ًِ.ش حُظَر٤ش حَُ٣خ٤ٟش)1998
ػزخّ ػِ ٢ػٌحد ٓ .لخَٟحص ح٫كٜخء ك ٢حُظَر٤ش حَُ٣خ٤ٟش حُو٤ض ػِ٠
ِ١زش حُيٍحٓخص حُؼِ٤خ /حُٔخؿٔظ٤ًِ ، َ٤ش حُظَر٤ش حَُ٣خ٤ٟش /ؿخٓؼش ى٣خُ٠
ػو َ٤حٌُخطذ :حٌَُس حُطخثَس حُظيٍ٣ذ ٝحُوط ٢حُـٔخػ٤ش ٝحُِ٤خهش حُزيٗ٤ش
،ؽ(1رـيحى ٓ .طزؼش حُظؼِ ْ٤حُؼخُ)1988 ٢
ػ ْ٣ٞحُل٤خٗ ٢؛ حُظيٍ٣ذ حَُ٣خ ٢ٟحُ٘ظَ٣ش ٝحُظطز٤ن (1١ ،حُوخَٛس ،
ٓطزؼش ىحٍ )2000 gam
كَحص ؿزخٍ ٓؼي هللا ٓ :لخى ْٜ٣ػخٓش ك ٢حُظؼِْ حُلًَ ( 1١ ،٢ؿخٓؼش
ى٣خُ٤ًِ، ٠ش حُظَر٤ش حَُ٣خ٤ٟش) 2008
ٓ لٔي كٖٔ ػٝ ١ٝ٬حٓخٓش ًخَٓ ٍحطذ :حُزلغ حُؼِٔ ٢ك ٢حُظَر٤ش
حَُ٣خ٤ٟش ٝػِْ حُ٘لْ حَُ٣خ( . ٢ٟحُوخَٛس ،ىحٍ حُلٌَ حُؼَر) 1999 ٢
ٓ لٔي ٛزل ٢كٔ٘ ، ٖ٤كٔي ١ػزي حُٔ٘ؼْ :ح ْٓ٧حُؼِٔ٤ش ك ٢حٌَُس
حُطخثَس َ١ٝم حُو٤خّ ٝحُظو( ْ٣ٞريٗ٢
ٓ لٔٞى ػطخ :حٍٗ٫خى حُ٘لٔٝ ٢حُظَر ،١ٞىحٍ حَُر٤ؼ ، ٢حَُ٣خ1996، ٝ
ٓ وظخٍ ٓخُْ :ك ٍٞحٌَُس حُطخثَس ( : 1١رَٝ٤ص ٌٓظزش حُٔؼخٍف )1974
َٝٓ حٕ ػزي حُٔـ٤ي :حُٔٞٓٞػش حُؼِٔ٤ش ٌَُِس حُطخثَس ( : 1١.ػٔخٕ
ٓ،ئٓٔش حٍُٞحم َُِ٘٘ ٝحُظ٣ُٞغ .)2001،
ٗ خٛيس ػزي ُ٣ي حُيُ، ٢ٔ٤أٓخٓ٤خص ك ٢حُظؼِْ حُلًَ(. ٢حُ٘ـق حَٗ٫ف ىحٍ
حُ٤٠خء ُِطزخػش ٝحَُ٘٘ )2008
ٗ زٓ َ٤لٔٞى ٗخًَٓ :ؼخُْ حُلًَ ٚحَُ٣خ٤ٟش ٝحُ٘لٔ٤ش ٝحُٔؼَك٤ش، 1١ ،
.2007
31
٢ش ك٤ِحُؼوٝ ش٤ْٗ حُويٍحص حُزيٛٔش أٛ ُٔٔخ٢ٌَُٔ ح٣ حُظوي:يحٕ هِق٣ُ ٔش٤ ٗؼ
كشَٝ١ػزخص حٌَُس حُطخثَس (ح٫ ٟش ُي٤ٓٞـُٜخٍحص حُٜٔىهش أىحء ح
)ُِز٘خص2009ش٤ٟخ٣َُش ح٤ش حُظَر٤ًِ. ؿخٓؼش رـيحى، ٍٙحٞىًظ
رلخع٫حٝ َ حرلخع حٌُظخرش٤ُى:٢ٜخُق هٛ ٍحكغ،ىُْٞ٘ ح٤ٛ حرَح١ٍٞٗ
)2004 يُٜ٘ٓطزؼش ح، ش (رـيحىٟخ٣َُش ح٤ حُظَر٢ك
،3١، ىحٍ حُٔؼخٍف، َٜٓ(، ّ ػِْ حُ٘لْ حُؼخ٢ ٓزخىة ك:ٓق َٓحىٞ٣
)1957
cox, k.a(1996):effect of psychological siklls training
program completion:human performance university organ
32