Üçüncü Yaş Turizmi

Tanımı ve Kapsamı
Özellikleri
Dünyadaki Durumu ve Turizm Talebi
Alternatif Turizm Çeşitleriyle Değerlendirilebilme İmkanları
Türkiye Açısından Değerlendirilmesi
Sonuç ve Öneriler
 İnsanlar arasında her yaş grubu açısından
farklı özellikler tanımlanabilir (Hacıoğlu & Şahin,
2011):

• Birinci Yaş Dönemi

• İkinci Yaş Dönemi
• Üçüncü Yaş Dönemi
 Birinci Yaş Dönemi
• Kişilerin genellikle gelişme aşaması olarak
adlandırılan dönemdir.
• Kişiler bu dönemde fiziksel açıdan hızlı gelişmeler
kaydetmekle birlikte, eğitim ve bilinçlenme
sürecindedirler.
• Aktif çalışma hayatına katılmamış olmakla birlikte
bunun için eğitim almakta ve çaba
göstermektedirler.
 İkinci Yaş Dönemi
• Bu dönem kişilerin eğitim ve gelişme
aşamalarının nispeten tamamlandığı ve aktif
çalışma hayatlarına geçtikleri dönemdir.
• Kişi hayatının bu döneminde üretime
koşulmaktadır.
 İkinci Yaş Dönemi

• Birinci yaş döneminde yaptığı kendine yatırımın

karşılığını bu dönemde almaktadırlar.
• Bu dönemde bireylerin fiziksel ve bilişsel
gelişmelerinin hızı yavaşlamaktadır.
• Hayatın olgunlaşma dönemi olarak
adlandırılmaktadır.
 Üçüncü Yaş Dönemi
• İnsanların fiziksel olarak ciddi değişimlere
uğradığı dönemdir. Yaşlanmanın etkileri
kişilerin hayatında baş göstermeye başlamıştır.
• Kişi bu dönemde üretici konumundan
sıyrılarak, tüketici konumuna geçmektedir.
 Üçüncü Yaş Dönemi
• Aktif çalışma hayatı sona ermekte
ya da ermiş bulunmaktadır.
• Bu dönemde kişiler genellikle ikinci
yaş dönemindeki çalışmalarının
karşılığı olarak dinlenmektedirler.
• Refah seviyesindeki ülkelerde
genellikle bu kişiler hayatlarının
kalanını rahat bir şekilde yaşama
olanağına sahiptirler.
 Üçüncü Yaş Turizmi
• Belli bir yaş seviyesi üzerinde olan ve
çoğunlukla çalışma yaşamına son vermiş yani
emekli olmuş kişilerin ikamet ettikleri yerden
ayrılarak farklı ülkelere yönelik
gerçekleştirdikleri seyahatler üçüncü yaş
turizmi kapsamına girmektedir.
• 65 ve üstü yaş aralığında yer alan bireyler, boş
zamanlarını daha verimli geçirmek istemekte
ve emeklilik dönemlerinde farklı tatil
deneyimleri edinmek istemektedirler.
• Üçüncü yaş kavramında
belirlenecek en alt yaş
sınırının ne olduğunu
araştıran bazı uzmanlar,
50 yaşı bu grubun
başlangıç yaşı olarak
kabul etmektedirler.
• Bunun sebebi ise tıbben
50 yaşın insanların
fizyolojik olarak değişime
başlamasıdır.
• Dünya Sağlık Teşkilatı’nın 1963 yılında
yaşlıların sağlık sorunları konusunda
düzenlediği seminer bağlamında yaşlanmayı
kronolojik olarak üç bölüme ayırmaktadır:
• Orta Yaşlılar (45- 59)
• Yaşlılar (60- 74)
• Kocamışlar (75+ yaş).
• Üçüncü yaş turizmi ile ilgili bu kadar çeşitli yaş
aralığı belirlenmesinin temel sebebi ise, üçüncü
yaş grubundaki insanın temel özelliğinin, emekli
olması ya da, emekli olabilecek yaşta olmasıdır.
• Bu bağlamda çeşitli yaş aralıkları belirlenmekle
beraber genel anlamda kabul görecek yaşın 65
olduğu söylenebilir.
• Emeklilik dönemini yaşayan bireyler, yeniden
kazandıkları özgürlük sonucunda, hiçbir zaman
denemek için fırsat bulamadıkları ve risk
almalarını gerektiren aktiviteleri yapmak ve
yeni duygular tatmak istemektedirler
(McGuire vd., 2004: 118).
• Cohen (2000: 27) yaşlılar için boş
zaman aktivitelerinin, sadece
zaman doldurmak olarak
görülmemesi gerektiğini
vurgulamaktadır.
• Bu tür bir düşünce yapısının
ötesinde yaşlılar için boş zaman
aktivitelerinin “eğlence”,
“yaratıcılık” gibi güçlü terimlerle
yeniden tanımlanması gerektiğini
ifade etmektedir.
Üçüncü Yaş Turistinin Beklentileri ve Davranışsal
Özellikleri

• Günümüzü yaşlısının sağlık durumu, 75

yaşından sonra belirgin şekilde bozulmaktadır.
• Dolayısıyla eve kapanma yaşı, giderek yaşamın
geç dönemlerine doğru sarkmakta; bu da aktif
yaşlıların çoğalmasına yol açmaktadır.
• Bu yaşlıların önemli özelliklerinden biri de
gezmek, görmek ve öğrenmek isteğine sahip
oluşlarıdır (Tufan, 2002).
• Üçüncü yaş turizmini meydana getiren kitlenin
davranışsal özellikleri birbirleri ile neredeyse
aynıdır.
• Bu özellikler aşağıdaki şekilde sıralanabilir
(Özkan, 2014: 31-33)
1. Üçüncü yaş kitlesinde yer alan bireyler
genellikle gruplar şeklinde tatil ve seyahat
yapmayı seçerler.
2. Bu kitle yaşlarının hatırlatılmasından
hoşlanmazlar. Dolayısıyla pazarın bu kitlesi ile
iletişime geçmek oldukça güçtür.
3. Bu kitlede sayısal anlamda engelli insan sayısı
oldukça fazladır.
4. Bu kitle için tatile çıkmadaki en önemli
unsurlar güvenlik ve maliyet olmaktadır.
5. Bu kitlenin boş vakitlerini değerlendirmesi iki
değişik yolla olmaktadır. Bunlardan ilki, ev içi
faaliyetler, ikincisi ise, ev dışında gerçekleştirilecek
faaliyetlerdir.
6. Bu kitlenin harcama miktarı miras, emeklilik
ikramiyesi ve değişik teşvikler ile her geçen gün biraz
daha artmaktadır.
7. Yaşlı insanların diğer insanlara göre boş zamanları
daha fazladır. Boş zamanlarını kullanmayı önleyecek
herhangi bir engelleri yoktur.
8. Yaşlı kişiler kendilerini yaşlı olarak
nitelendirmedikleri için yaşlılar için özel üretilmiş
ürünlere ilgi göstermezler.
9. Üçün yaş turizmin bu kitlesi uzun süreli olarak çıktıları
tatillerde uzak destinasyonları tercih ederler.
10. Yiyecek-içecek ve konaklama işletmelerinde, masaya
yapılan servisi seçerler. Oda tercihlerinde plaja, genel
mekanlara, havuza, denize ve ilkyardım bölümlerine yakın
olan odaları kullanırlar.
11. Konaklama işletmelerini tercih etmede diğer önemli
konu da kendilerine dair yapılan otel dahilindeki teknik ve
fiziksel düzenlemelerdir. Bu düzenlemeler şu şekilde
sıralanabilir,
a. Diyet menüsü
b. Akşam yemeği saatinin erken olması
c. Kolay açılabilen otel kapıları
d. İlave battaniyeler
e. Banyoda yardımcılar
f. Bilgi panoları
g. Tıbbi yardımlar
12. Bu kitle içinde yer alan yaşlılar, mevsime
bağımlı kalmazlar.
13. Yaşlı kitlenin tatil ülkesini tercih etmesinde
ilk etken, ülkenin turistik merkezleridir. Başka bir
ifadeyle, bu kitlenin tatile çıkmasındaki ilk
hedefleri dinlenmedir.
14. Bu kitle aynı zamanda işsizlik sigortası
almaları veya emekli olmaları sebebiyle bir
sendikaya ya da derneğe üyedirler.
 Üçüncü Yaş Turisti

• Birleşmiş Milletler Nüfus Fonu (UNFPA)

verilerine göre 2018 yılında dünyanın toplam
nüfusunun 7,6 milyar olarak belirlenmiştir.
• İnsan ömürleri ise erkekler için 70, kadınlar
için 74 yaştır.
• Üçüncü yaş bağlamında 65 ve üstü yaşında
olan insanların toplam dünya nüfusuna oranı
ise %9 dur.
• Gelişmekte olan ülkelerde hızla artan, dünya
nüfusunun yüzde 9'una denk gelen yaşlı
nüfusun, 2050 yılına kadar yüzde 22'ye
yükseleceği tahmin edilmektedir.
• Hali hazırda dünyada her 8 kişiden biri 60 yaş
ve üstündedir.
• Küresel nüfus içinde yaşlı nüfusun oranının
2050 yılına kadar yüzde 22'ye ulaşacağı
öngörülmektedir.
• Türkiye verilerine bakılacak olursa, ülkenin
toplam nüfusu 81.9 milyondur.
• İnsan ömrü erkekler için 73, kadınlar için
79’dur ve 65 yaş ve üstü olanların ülke
nüfusuna oranı ise %8 civarındadır (UNFPA,
2018).
 Türkiye’de Üçüncü Yaş Turizm Potansiyelinin
Alternatif Turizm Çeşitleri Kapsamında
Değerlendirilmesi
• Avrupa’ya mesafe bakımından yakın oluşu, bu
ülkelerden oluşacak talep bağlamında
Türkiye’nin elini kuvvetlendirmektedir.
• Bunun yanında Türkiye’nin iklimi yaşlı ve
emekliler açısından çok müsait bir özellik arz
etmektedir (Yıldırım, 1997).
• Bunun yanında konaklama tesislerinin özellikle
ilk ve sonbahar aylarındaki doluluk oranları da
göz önünde bulundurulduğunda, üçüncü yaş
turizminin ülkemizde geliştirebilmesi de
mümkün olmaktadır.
• Üçüncü yaş grubundaki turistlerin davranış
biçimlerine göre belirlenen özelliklere
bakıldığında, turistik faaliyetlerini kültürel,
inanç, sağlık ve spor turizmi gibi turizm
çeşitlerine yönelik gerçekleştirdikleri ortaya
çıkmaktadır.
• Bu bağlamda bu turizm çeşitleri şu şekilde
açıklanabilir (Hacıoğlu & Şahin, 2011):
Sosyal Turizm:
• Sosyal turizm, iktisadi güçleri nispeten sınır
olan emekliler, yaşlılar, öğrenciler, engelliler
gibi gruplar tarafından yapılan seyahatler
olarak düşünülebilir.
• Özellikle devlet, yerel yönetimler, işverenler,
sendikalar, çeşitli sosyal klüpler bu kitleyi
turizm faaliyetlerine katılmaları noktasında
maddi ve manevi olarak desteklemektedirler.
• Kültür ve İnanç Turizmi: Gerek kültürel altyapısı,
çeşitli dinler açısından zenginlik ve kaynak unsuru
olan ülkemizin sunmuş olduğu arz yapısı, bu turizm
çeşitleri açısından dünyada en önemli yerler arasında
sayılabilir.
• Spor Turizmi: Türkiye sahip olduğu yaylaları ve
yaşayan yayla kültürü ile birlikte turistlere trekking
(yürüyüş) imkanı sağlamaktadır.
• Bunun yanında sunmuş olduğu golf tesisleri ile de
golf turizmi açısından ülkemiz çekiciliğini
korumaktadır.
Sağlık ve Termal Turizmi:
• Bu gruptaki turistlerin Balçova, Çeşme, Pamukkale,
Sandıklı, Kangal, İnegöl, Yalova, Kükürtlü,
Kızılcahamam, Köyceğiz termal merkezlerini tercih
ettikleri bilinmektedir.
• Bunun yanında ülkeler arası ameliyat vb. gibi sağlık
açısından turizm hareketlerine katılma oranları da
artmaktadır.
Deniz Yat ve Kruvaziyer Turizmi:
• Kruvaziyer turizmi önemli bir alternatif olabilir.
Türkiye’ye yapılan kruvaziyer ağırlıklı ziyaretlerin en
önemli noktaları arasında, İstanbul, Kuşadası ve
Çeşme sayılabilir.
 Sonuç

• Yollarıyla, kaldırımlarıyla ve trafiğiyle,

gençlerin bile hareket yeteneklerini kısıtlayan
fiziksel bir çevre, üçüncü yaş turizminin
önündeki bariyerlerden biridir.
• Birçok yaşlının diyet yapmasını gerektiren
hastalıklara sahip olduğu dikkate alınırsa
(örneğin: şeker hastalığı, kalp ve kan dolaşımı
hastalıkları), kalacakları tesislerde önlerine
konulan her yemeği yemeleri mümkün
değildir.
• Tesislerde daima bir doktorun bulunması da
gerekir ve bunu tesislerin birçoğunda görmek
mümkündür. Ancak sağlık hizmetleri, bir
doktorun varlığıyla sınırlı değildir.
• Bunun yanı sıra, bedensel engelli, hasta veya
diyet yapan yaşlılara, günün belirli saatlerinde
veya 24-saat refakat edebilecek eğitimli
personele de ihtiyaç vardır.
• Yaşlılara sunulan hizmetlerin, gençlere
sunulan hizmetlerle benzerlikleri olduğu kadar,
önemli ölçüde farklılıkları da bulunmaktadır.
• Örneğin tesislerde saunalar, Türk hamamları,
jimnastik salonları da vardır.
• Ancak bunlar, yaşlılar söz konusu olunca,
dikkatli kullanılması gereken ve daima eğitimli
bir kimsenin refakatini gerektiren durumların
ortaya çıkmasına yol açabilmektedir.