KALKALE

Tecvid ilminin önemli konularından bira de kalkaledir. İyi öğrenilmediği takdirde bariz yanlışlıklar
yapılmaktadır.
Kalkale sözlükte ‘ sarsmak, ırgalamak, seslenmek, kımıldatmak, oynatmak ve bir şeyi depreştirmek’ gibi
anlamlara gelmektedir sıfatlı Şiddet sekiz harften 'Ced Kutbu -Cedin Kutbu ' ‫ج ْد‬َ ‫طب‬ ْ ‫ ق‬- ‫طب َجد‬ ْ ‫'ق‬
sıfatlıdır kalkale harfleri.
Tecvid ilmindeki tarifi ise şöyledir:
Kalkale kuvvetli (nebreli/yankılı) bir ses duyuluncaya kadar harfin mahrecinde bir hareketlilik, bir
kımıldama meydana gelmesidir. Kımıldatma ile birlikte harfin yankılı bir sesi duyulur. Yani mahrecin sabit
tutulmayıp oynatılmasıdır.
Kalkale harfleri kelimenin ortasında veya sonunda sakin olduklarında, şiddet sıfatları oluşları gereği
kuvvetle kapanan mahreçleri cehr sıfatları gereği (harfin harekeli olarak telaffuzunda nefesin hapsolması”
anlamına gelir. Harflerin mahreçlerine uygulanan güçlü baskı (mahrecin tam kapanması) sebebiyle sesle birlikte
nefes akışı söz konusu değildir. Harf mahrecinden kuvvetle ve ses halinde çıkar ki bu ses kendisiyle birlikte
nefesin akışına engel olur.) sertçe açılır ki buna kalkale denir.
ْ َ ‫ ا‬، ‫ لَ ْم يَل ْد َولَ ْم يولَ ْد‬، ‫ تَ ْجري‬، ‫ َخلَ ْق‬، ْ‫طب‬
‫طعَ َمهم‬ َ ‫َح‬
kelimelerindeki sakin harflerin okunuşları gibi.Vakıf halinde kalkale daha belirgindir.
Eğer üzerinde vakfedilen (durulan) kalkale harfi şeddeli olursa, harf mahreçte iki harf okunacak kadar
tutulduktan sonra mahreç kalkale ile açılır. '‫حق‬ َ ‫ بال‬، ‫ ' َوتَب‬gibi
Ayrıca iki farklı kalkale harfi yan yana gelince, vakıf halinde, ikisinde de kalkale yapmaya dikkat edilmelidir.
' ‫ ‘ الصد ْْق ال َع ْب ْد‬gibi
Kalkale harflerinden Kaf '‫ ‘ق‬ve Ta ‘‫ ‘ط‬harflerinin ses tonu kalın; Be ’‫ ‘ب‬Cim ‘‫ ‘ج‬Dal ‘‫ ‘د‬harflerinin ses
tonu incedir. Ayrıca kalkale harfinden çıkan sesin doğrultusu, kalkale harfinden önceki harfin harekesi
yönündedir. Yani kalkalenin ses tonu üstün, esre ve ötre ile de bir uygunluk sağlar.
Bir yerde idğam ile kalkale yan yana bulunursa ( müdğam / yani birinci harf ) idğam kalkaleye manidir
kaidesi gereğince, kalkale yapılmaz sadece idğam yapılarak okunur.
‫ار َكبْ َم َعنَا‬
ْ ‫ألَ ْم ن َْخل ْقكم‬ ‫اك‬
َ ‫ص‬َ ‫ قَ ْد دَخَلوا َع َب ْدتُّم اضْربْ ب َع‬gibi
Bu uygulama '‫جد‬ َ ‫طب‬ ْ ‫ ' ق‬olarak bilinen '‫ ‘ د ج ب ط ق‬harflerinde yapılır.
Bu beş harf ister bizzat cezimli isterse kelime üzerinde durulduğunda cezimli hale gelmiş olsun,
kalkale yapılarak okunacaktır.

MİSALLER:
ْ ‫مح‬
‫يط‬ ‫َخلَ ْق‬ َ‫َي ْج َحدون‬ ْ ‫اَن‬
‫طعم‬ ‫لَ ْم َيل ْد َولَ ْم يولَ ْد‬ ‫س ْب َحان ََك‬

KALKALENİN HÜKMÜ VACİPTİR. Çünkü bütün Kıraat İmamları tarafından yapılmıştır.

Kalkale yapılırken ayrıca şu hususlara da özen gösterilmelidir:

1) Yapılan kalkalenin sesi, yanımızdaki kişilerin duyacağı kadar olmalıdır.
2) Kalkale harfine şedde veriyormuş gibi bir okuyuş tarzından şiddetle kaçınılmalıdır.
‫ فَلَ ْق‬kelimesi ‫ فَلَق‬Şeklinde okunmamalıdır.
3) Kalkaleyi zayıf yapıp kalkale harfine hareke verir gibi bir okuyuş şeklinden sakınılmalıdır.
‫ لَ ْم يَل ْد‬kelimesi ‫ لَ ْم يَلد‬şeklinde okunmamalıdır.
4) Kalkaleyi çok şiddetli yaparak, kalkale harfinden sonra, sakin bir hemze varmış gibi bir okuyuş
hatasından da kaçınılmalıdır.
‫س ْد‬
َ ‫ َح‬kelimesi َ‫سد‬ َ ‫ َح‬şeklinde okunmamalıdır.