Kablo Seç�m� Nasıl Yapılır? - Aydınlatma Portalı https://www.ayd�nlatma.org/kablo-sec�m�-nas�l-yap�l�r.

html

Gra�ker – Oliptek

Anasayfa Elektrik/Elektronik Kablo Seçimi Nasıl Yapılır?

Kablo Seçimi Nasıl Yapılır?

Kablo, elektrik enerjisinin bir noktadan başka bir noktaya minimum güç kaybıyla iletilmesi için
çeşitli tip ve özellikte, tek veya çoklu damarlı iletkenin izoleli veya çıplak haldeki elektriksel
bağlantı elemanıdır. Kablo seçimi yapılırken izolasyon güvenliği, yangına dayanım ve maliyet
ana kriterlerdir.

1 of 10 10.01.2023 14:10
Kablo Seç�m� Nasıl Yapılır? - Aydınlatma Portalı https://www.ayd�nlatma.org/kablo-sec�m�-nas�l-yap�l�r.html

Nuri Yunus Kocadağ 24.04.2019 15296

1 A+ A- ABONE OL

Kablo, elektrik enerjisinin bir noktadan başka bir noktaya minimum güç kaybıyla iletilmesi için
çeşitli tip ve özellikte, tek veya çoklu damarlı iletkenin izoleli veya çıplak haldeki elektriksel
bağlantı elemanıdır.

Havai hat, yer altı, sıvı teması, değişken hava sıcaklıkları, hareketli veya sabit kullanım gibi
farklı uygulama alanlarında karşılaşılacak çevresel faktörlere yönelik çeşitli kablolar
üretilmektedir.

Güç, kontrol ve haberleşme için kullanılmak üzere, elektriksel ve çevresel etkilerin, elektrik
iletimine olumsuz etki yapmaması için iletkenleri çevreleyen koruyucu katmanlar
bulunmaktadır.

Güç kabloları incelenecek olursa iletken olarak genellikle maliyet açısından uygun olması için
alüminyum ve bakır kullanılmaktadır.

Kablo seçimi yapılırken izolasyon güvenliği, yangına dayanım ve maliyet ana kriterlerdir.

Yapı malzemeleri yönetmeliği (CPR-Construction Products Regulation) gereği 2017 yılından

itibaren kabloların EN 50575’e uygunluğu ve CE işaretlemesi zorunlu hale gelmiştir.

Uygun olmayan kablo seçimleri can ve mal kayıplarına sebep olmakta, sigorta gibi diğer
elektriksel güvenlik önlemlerinin de istenildiği gibi çalışmasına engel teşkil etmekte ve gereksiz
yere maliyetleri artırmaktadır.

Bu sebeplerden dolayı kablo seçimi yapılırken, kablo kesit hesabı, DC-AC seçimi, gerilim, akım,
faz sayısı, gerilim düşüm yüzdesi, izolasyon çeşidi, iletken çeşidi, uygulama yeri, çalışma
sıcaklığı ve mesafe değerleri belirlenir.

Kablo gerilim düşümü, kablo direnci üzerinden akım geçtiğinde V=IR gereği yüksek akım veya
uzun mesafeden kaynaklanan iletken direnci nedeniyle yaşanan düşüştür.

Alçak gerilimli uygulamalarda indirici trafo ile bina panosu arası %5, pano-sayaç arası %0.5,
sayaç-en uzak aydınlatma yükü arasında %1.5, sayaç-motor yükü arası %3 gerilim kaybı kabul

2 of 10 10.01.2023 14:10
Kablo Seç�m� Nasıl Yapılır? - Aydınlatma Portalı https://www.ayd�nlatma.org/kablo-sec�m�-nas�l-yap�l�r.html

edilebilir değerlerdir.

Yapılan ölçüm ve hesaplamalarda gerilim düşümleri yüksekse iletken kesiti artırılmalıdır.

Kablo kesiti belirlenirken akım taşıma kapasitesi, gerilim düşümü, kısa devre akımı değerlerine
ve DIN VDE 0298-4 standardındaki düzeltme faktörleri göz önünde bulundurularak hesaplanan
kesitlerden en büyüğü seçilmelidir.

Kesiti 16mm2den küçük H05V-U, H07V-U, H05Z1-U, H07Z1-U kablolar sınıf 1 iken kesiti 16mm2
den büyük H05V-R, H07V-R, H05Z1-R, H07Z1-R kablolar sınıf 2’dir. Sınıf 1 ve 2 genellikle alçak
gerilimli sabit uygulamalarda kullanılır.

Sınıf 5 ve 6 ise bükülmeye dayanıklı yapısından dolayı hareketli ortamlarda kullanılmaktadır (H:
Harmonize, 05:300-500V, 07:450-750V, V:PCV, Z1:HFFR, U:Som iletken, R:Örgülü rijit iletken).

Kablo direnci bulunurken aşağıdaki formülasyon kullanılır (R: Direnç Ω, : Direnç Ω.m, L: İletken
uzunluğu m, A: İletken kesiti mm2);

Kablo seçimi yapılırken gerekli bir diğer hesaplama olan gerilim düşümü ise şu şekilde bulunur;

DC uygulamalarda gerilim düşümü;

3 fazlı uygulamalarda gerilim düşümü;

Tek fazlı uygulamalarda gerilim düşümü;

Gerilim düşümü yüzdesi (e);

Toplam gücü bilinen uygulamalar için kablo kesit hesaplaması şu şekildedir;

3 of 10 10.01.2023 14:10
Kablo Seç�m� Nasıl Yapılır? - Aydınlatma Portalı https://www.ayd�nlatma.org/kablo-sec�m�-nas�l-yap�l�r.html

I:Maksimum akım (A), Rc: Kablonun AC direnci (Ω/km), Xc: Kablonun AC reaktansı(Ω/km),
cosФ: Güç faktörü, L: Kablo uzunluğu (m), e: Gerilim düşümü yüzdesi, k: Özgül iletkenlik (Bakır:
56m/Ωmm2, Alüminyum: 35 m/Ωmm2).

Sk3: Kısa devre görünür gücü, Sn: Nominal görünür güç, Vn: Nominal gerilim, Ik3: Kısa devre
akımı, c: 1.05 sabit, y: İletken faktörü, t: Sigorta açma süresi.

Öncelikle bilinen g ü ç değerinden akım değeri bulunur. Akım değerinin uygun olduğu kabloların
kesit tablolarına bakılarak belirlenir. Ardından bulunan bu kesit değeri ile gerilim düşümü
bulunur. Bulunan gerilim düşüm değeri istenilen maksimum gerilim düşüm değerinden küçükse
kesitin uygun olduğunu gösterir. Kısa devre akım değerini sigorta açma süresince
karşılayabiliyorsa kesitin uygunluğu kesinleşir. Ayrıca DIN VDE 0298-4 düzeltme faktörleri de
incelenerek kablo seçimi tamamlanır.

Örnek olarak P=250 kW, U:1kV, cosФ=0.85, L=150m, e=%3, k=56m/Ωmm2 kabul edilirse yer altı
uygulamasında kablo kesiti şu şekilde bulunur;

Tablo-1 ve Tablo-2’den bu akım değerine karşılık kablo kesiti incelendiğinde NYY-PVC izoleli
kablo kullanılarak 50 mm2, YXV-XLPE izoleli kablo kullanılarak 35 mm2 kablo kesitinin uygun
olduğu görülür.

Maksimum gerilim düşümü için gerekli minimum kesit incelendiğinde;

bulunur.

Bu hesaba göre en yakın kesit 25 mm2’dir. Fakat taşınan akım hesaba katıldığı zaman Tablo-1
ve 2 incelendiğinde 25 mm2lik kablo kesitinin yetersiz olduğu görülmektedir.

35 mm2 ve 50 mm2lik kabloların gerilim düşümleri hesaplandığında;

e35YXV=%2.4 ve e50NYY=%1.68 değerleri elde edilir. Bu değerler %3 değerini aşmadığı için kabul
edilir.

4 of 10 10.01.2023 14:10
Kablo Seç�m� Nasıl Yapılır? - Aydınlatma Portalı https://www.ayd�nlatma.org/kablo-sec�m�-nas�l-yap�l�r.html

Tablo-1 YVV(NYY) PVC İzoleli Kablolar (Vatan Kablo)

Tablo-2 YXV(N2XY) XLPE İzoleli Kablolar (Vatan Kablo)

Tablo-3 incelendiğinde 25 ∘C sıcaklıkta 1.5 K m/W termal dirence sahip kuru kum altında %85
yüklenmeyle çalıştırılacak olan kabloların dönüşüm oranları XLPE kablo için 0.85 iken PVC

5 of 10 10.01.2023 14:10