సంచిక : 5 సంపుటి : 5

ప్ర
గౌరవ సలహాదారులు
ప్రొఫెసర్ డా. టి. వి. యస్. రమేష్ గారు,
కె. రవికుమార్ గారు
మండల విదాాశాఖాధికారి , కండాపురం
బి. అమరంద్ర గారు, ప్రధానోపాధాాయులు చెట్ట
జిల్లా ప్రిషత్ ఉన్నత పాఠశాల,
గొటిిగండాల, కండాపురం
ప్రధాన్ సంపాద్కులు
వెలుగోటి న్రష్
సహ సంపాద్కులు
పాఠశాల ఉపాధాాయ బ ంద్ం
జిల్లా ప్రిషత్ ఉన్నత పాఠశాల ,
గొటిిగండాల, కండాపురం మండలం
ప్బిాషర్ : వెలుగోటి న్రష్,
గొటిిగండాల, కండాపురం మం .
జిల్లా ప్రిషత్ ఉన్నత పాఠశాల,
నెల్లారు జిల్లా- 524228
సెల్: 8247430016,
7382392390
లోపలి పేజీలో
ీ ....
ఫాథర్ట్ి డే
పొణక్ర కనకమమ
ి యమ ై న చిన్నారులకు , ఇప్పుడు మన చిన్నారి నేస్ త ం
మాస్ పత్ర
ి క మన తెలుగు రాష్ట్ ర ాలలోని ప ి భుత్వ పాఠశాలలో చదువుతునా
1 నండి 10 త్రగతుల విద్యారు ు ల నండి స్వవయ రచనలన
త ంది. కథ, పాట, గేయం, చిత్
ఆహ్వవనిస్ ి ం, గణిత్ ఫజిల్, విజ్ఞ
ా నశాస్ ర
విషయాలు, భాష (తెలుగు, ఇంగ్ల ీ ష్)కు స్ంబంధంచిన అంశాలు, పుస్ త క
స్మీక్షలు, ఆత్మ కథలు (ex: పుస్ త కం, పెన్, పెనిిల్, రోడు ు , నది, భాష,
ర మొదల ై నవి), నేన చేసిన ప
ి యోగం, నేన చేసిన బొమమ,
ఒరిగామి, కిరిగామి, ఆర్ట్ ర ి మరియు క్ర ి ఫ్ట
ర , నేన చదివిన పుస్ త కం,
మీరు చూసిన విహ్వర యాత్ ి లు మరియు మీ అనభవాలు, జ్ఞతీయాలు,
సామత్లు, పొడుపు కథలు, ఇంగ్ల ీ ష్ ఫజిల్ి, కవిత్లు, స్ృజన్నత్మక
త కరణలు, ఆ మాస్పు ప
వ్ాక్త ి త్యాక దినోత్ివాలు, ప త ల గురించి,
ి ముఖ వ్ాకు
త ప
స్ఫూరి ి ద్యత్లు, రాష ర ా జ్ఞతీయ సా ు యి పా త మాన
ి ధానాం కలిగిన వ్ర
అంశాలు గురించి, ఈ మాస్ం చిన్నారి నేస్ త ంలో మీకు నచిిన అంశం
మొదలగు అంశాలన గురించి chinnarinestam@gmail.com లేద్య
7382392390 వాట్సి యాప్ నంబర్ట్ కు పంపవ్చ్చిన. మీ కృత్యానికి
వీడియో కూడా జత్ చేసి పంపగలరు. మీ రచనలపె ై తుది నిర ణ యం
స్ంపాదకులదే. మీ రచనలు మాకు ప ి త్ర నల 20వ్ త్యదీ లోపు పంపవ్లన.
అస్ఫ్ట అలీ, దురా ా భాయి దేశ్ ముఖ్, కలపన్నదత్య త , ద్యశరధి
కృషణ మాచారుాలు, శాాంప ి సాద్ ముఖర్జ
ీ , M.S.ధోనీ లకు స్ంబధించి
వాాసాలు మరియు డా ి యింగ్ అందించగలరు. చిన్నారుల్ల ీ రా! జూలై నల
స్ంచిక కొరకు Doctor’s day, International Plastic Bag Free day,
World Population day, Paper bag day, Kargil Vijay Diwas,
International day of Friendship, బాలగంగాధర్ట్ త్రలక్, చంది శేఖర్ట్
ఆజ్ఞద్, అల్ల ీ రి స్వత్యరామరాజు, మంగళ్ పాండే, గరిమళ్ళ
స్త్ాన్నరాయణ, అరుణా అస్ఫ్ట అలీ.
English puzzles 8-11
1
Maths puzzles 12 -16
2 ఐస్ క్తి ం ఆరోగాానికి చేదు 17

త్యనటీగలు అంత్మ
ై త్య 3 జ్ఞదూయీ ప్రటారా 18
నేన బొమమలు గ్లశానోచ్ 19- 26
పద స్ంపద 4
పూల వింత్లు 27-28
అనకరణ ధవనలు 5
మీకు ఇవి తెలుసా... 29
పద వినోదం 6 త్రకక దయాం-కుకక దయాం కథ 30-31

పదకేళి 7 టీచర్ట్ి క్రలమ్ 32 – 36

 ప్రల
ీ లిా అత్ాంత్ బాధాత్గా పెంచే త్ండి ి కి ఏమిచిిన్న రుణం
తీరదు. ఆ త్ండి త చేస్కునేందుకు ఇదో అదుుత్
ి సేవ్లిా గురు
అవ్క్రశం. ఎనోా బాధాత్లిా నత్ర త న మోస్ఫత ... ప్రల ీ లిా పెంచి పెద ద
చేసా
త డు త్ండి ి . త్న కలలు, ఆశయాలు, ఆశలు అనీా
వ్దిలేస్కొని... ప్రల ీ లే ప
ి పంచంగా భావిసా త డు. వాళ్ ీ కు ఓ జీవిత్యనిా
అందిసా త డు. వాళ్ల
ీ త్పపటడుగులు వేసిన ప ి త్రసార్జ... స్రిదిదే
ద
బాధాత్న త్నే మోసా త డు. ఎనిా చేసిన్న, ఏం చేసిన్న... ఇవేవీ ప్రలీ లకు
తెలియనివ్వడు.
వారి ఆనందంలోనే తన ఆనందాన్ని వెతుక్కంటాడు. సోనోరా తండ్రి పేర్హ విలిలయం జాక్న్
అంతందుక్.. ఫాదర్స్ డే నాడు.. మీ తండ్రికి ఏదైనా కొన్న స్తార్సి. ఆర్హగుర్హ పిలలలక్ తండ్రి. కష్ిప్డి
ఇవ్వండి... వెంటనే... "నా కందుక్ ఇవ్న్ని.. వ్దుులే" ఆర్హగుర్హ పిలలలిి పెంచి పెదు చ్చశార్హ. తన
అంటాడే తప్ప.. ఆ బహుమతికి తాను అర్హుడినన్న చెప్పపకోడు. తండ్రి కషాిలను, బాధ్యతలిి దగగర్హించి
అదే నాని ప్రేమ. అది అనంతం. అజరామరం. అదుుతం. చూసిన సోనోరా ఫాదర్స్ డే ఉండాలి్ందే
నాని ఆ బిడ్డక్ జీవితాన్ని అందిస్తార్హ. వేలు ప్ట్టి నడిపిస్తా అనుక్నాిర్హ.
లోకాన్ని చూప్పతాడు. తాను కర్హగుతూ ఇంట్టకి వెలుగున్నచ్చే
మహోనిత వ్యకిా నాని. తప్పటడుగులు సరిదిదిు బిడ్డల
భవిష్యతుా కోసం తప్న ప్డే న్నస్తవరథప్ప మన్నషి. బయటక్
గంభీరంగా కన్నపించినా... మనసులో బోలెడ్ంత ప్రేమను
దాచుక్ంటాడు. పిలలల భవిత కోసం తన వ్యకిాగత
సంతోషాన్ని సైతం తయజంచ్చ తాయగమూరిా నాని. నానింటే ఓ
ధైరయం.. నానింటే బాధ్యత.. నానింటే ఓ భద్రత, భరోస్త.
కనిబిడ్డలే జీవితంగా బతుక్తాడు. జీవితాంతం పిలలలను
తన గుండెలపై మోస్తాడు. ఈ క్రమంలో తన అవ్సరాలు,
ఆరోగయం అన్నింట్టన్న ప్కకనబెడ్తాడు. తన బిడ్డల
ఎదుగుదలను మురిసిపోతాడు. పిలలలు ఏదైనా స్తధిస్తా చిని
పిల్లలడిల్ల సంబరప్డిపోతాడు. అల్లంట్ట నానిను ఏడాదిలో
ఒకకస్తరైనా గౌరవించడ్ం మన బాధ్యత.
అంతరాాతీయ పితృ దినోత్వ్ము (Father's Day) ను
ప్రతి సంవ్త్రం జూన్ నెలలోన్న మూడ్వ్ ఆదివారం నాడు
జర్హప్పక్ంటార్హ. ప్రప్ంచవాయప్ాంగా 52 దేశాలు తండ్రుల
గౌరవారథం ఈ దినోత్వాన్ని పాట్టసుానాియి. తలులల
గౌరవారథంగా మాతృ వ్ందన దినోత్వ్ం ఉండ్గా బాధ్యతక్
మార్హ పేర్హగా న్నలిచ్చ నానిలక్ కూడా ఒక రోజును
కేటాయించాలన్న అమెరికాక్ చెందిన సోనోరా స్తార్సి డాడ్
అనే మహిళ ఆలోచించి ప్రచారం మొదలు పెట్టింది. ఆమె
ఆలోచనలక్ ప్రతిరూప్ంగా 1910లో మొదట్టస్తరి ఫాదర్స్
డే ను గురిాంచి జర్హప్పక్నాిర్హ. ఆ తర్హవాత అల్ల అల్ల ఈ
నానిల వ్ందన దినోత్వ్మునక్ ఆదరణ పెర్హగుతూ
వ్చిేంది. ప్రప్ంచ దేశాలు 1972 నుంచి ప్రతి సంవ్త్రం
జూన్ లో వ్చ్చే మూడో ఆదివారాన్ని పితృ వ్ందన
దినోత్వ్ముగా ప్రకట్టంచుకొన్న జర్హప్పక్ంటునాియి.

1
పొణక్ర కనకమమ స్ప ి సిద త . నల్ల
ద సామాజిక క్రరాకర ీ రు పట త రిబాయి మహిళా విద్యాకేంద
ర ణంలోని కస్ఫ ి ం
కనకమమ సా ు ప్రంచినదే. కనకమమ 1892 జూన్ 10 న జనిమంచారు. ఉప్పు స్త్యాగ ి హంలో పాల్గ ా నా మహిళ్లో ీ
కనకమమ ఒకరు. త్నే క్రదు, త్న కుట్టంబం మొత్య త నీా ఆమ స్త్యాగ ి హం పోరాటంలో పాల్గ ా నేల్ల పే
ి రణ
కలిగించారు. ఖద ద రు ధరించమని ప ి చారం చేశారు. రాజక్తయరంగంలో కనకమమకు దో ి ణంరాజు లక్ష్మమబాయమమ
స్హక్రరం లభంచింది. సాహిత్ా రంగంలో కూడా ఎంతో కృషి చేశారు.
1921 డిసంబర్హ 28-30 వ్ తారీక్లోల
అహమాదాబాదులో జరిగిన అఖిల భారత కాంగ్రెస్
మహాసభలక్ హాజరై, కాంగ్రెస్ కమిట్టకి ఎంపికై
రెండు సంవ్త్రాలు ఆ బాధ్యత న్నరవహించింది.
నెల్లలర్హ జల్లలలోన్న మినగలుల గ్రామంలో మర్హవూర్హ 1922 మారిే 10న నెల్లలర్హ జల్లల మహిళ్ళ
కొండారెడిడ, కమామా దంప్తులక్ కనకమా 1892 కాంగ్రెస్ నెలకొలిప (జల్లల స్త్రీల కాంగ్రెస్ సంఘం) ఆ
సంవ్త్రం జూన్ 10వ్ తేదీన జన్నాంచార్హ. వీరిక సంసథ దావరా జాతీయోదయమంలో అనేక
ధ్న్నక భూస్తవమయ క్టుంబం. తర్హవాత క్రమంలో కారయక్రమాలు చ్చప్ట్టింది. దేశబంధు
ఈమె గాంధీజీ శిష్యయరాలిగా మారార్హ. 1913వ్ చితారంజనదాస్, బాబు రాజంద్రప్రస్తద్ నెల్లలర్హ
సంవ్త్రంలో ‘సుజన రంజన్న సమాజం’ ఏరాపటు వ్చిేనప్పడు కనకమా ఇంట్టకి వెళిల ఆమెను కలిసి
చ్చస్త హరిజనోదురణక్ కృషి చ్చశార్హ.1921 ఏప్రియల్ మాటాలడార్హ. జమీన్ రైతు అనే తలుగు
7వ్ తేదీన గాంధీజీ ప్లెలపాడు గ్రామంలో పినాకిన్న వారప్త్రికను స్తథపించి రైతు ఉదయమాన్నకి తన
సతాయగ్రహ ఆశ్రమాన్నకి ప్రారంభోత్వ్ం చ్చశార్హ. తోడాపటు అందించార్హ. ఈ ఉదయమం కారణంగా
చతుర్వవదుల కృష్ణయయ, దిగుమరిా హనుమంతు ఈమె తన ఆసిానంతట్టన్న పోగొటుిక్నాిర్హ.
మొదలగు వార్హ దీన్నకి వ్యవ్స్తథప్క్లు. కనకమాగార్హ అయినను ఈమె కృంగిపోక్ండా స్త్రీల కోసం
13 ఎకరాల భూమిన్న ఈ ఆశ్రమం కోసం ఇచాేర్హ. పారిశ్రామిక శిక్షణా కేంద్రాన్ని ప్రారంభంచార్హ.
నూర్వళళ తరవాత కూడా ఆ ఆశ్రమం ఇప్పపడు చకకగా దురాగభాయ్ దేశ్ ముఖ్ చ్చతుల మీదగా
ప్న్నచ్చసోాంది. ‘సవరణకంకణ’ సనాానాన్ని అందుక్నాిర్హ. పొనాక
ఆమెక్ 9 సంవ్త్రాల వ్యసులో మేనమామ కనకమా 1963 సపెింబర్స 15వ్ తేదీన
పొణకా సుబబరామిరెడిడతో వివాహం అయింది. ప్రమప్దించార్హ. కనకమా రాసిన ఒక ప్దయంలో
అతావారి ఊర్హ పోటలపూడి. కనకమా సవయంకృషితో, ప్ంక్ాలు ఈ విధ్ంగా స్తగుతాయి:
తలుగు, సంసకృతం, హిందీ నేర్హేక్ంది. 1907లో ఊయలల్లగించే కోమల కరాలే రాజ్ఞాలు
కనకమా టైఫాయిడ్ జవరంతో నెల్లలర్హలో వైదయం శాసిస్ త వి/ తూలికపట్ట
ర మృదుహసా త లే శత్ఘ్నాలు
చ్చయించుకొంటుని సమయంలో బిపిన్ చంద్రపాల్ విదలిస్ త వి/ జోలలుబుచేి స్కుమారపు చేతులే
నెల్లలర్హ వ్చిేనప్పడు (1907 ఏప్రిల్) ఈమె ఆతిధ్యం జయభేరులు మోగిస్ త వి. దీనిని బట్ట ర పొణక్ర
ఇచిేంది. ఆమె గాంధీజీ సపృతితో జీవితాంతం ఖదుర్హ కనకమమలో రస్వవాద కోణం కూడా గోచరిస్ త ంది.
చీరలు కటుిక్ంది. పోటలపూడి సమీప్ గ్రామాలలో
కలరా, ఇతర జవరాలు వాయపించినప్పడు కనకమా,
ఆమె మనుష్యలు దళిత వాడ్లక్ వెళిల మందులు,
ఆహారం ఇచిే స్తవ్చ్చస్తర్హ. 1923 నాట్టకి కనకమా
నెల్లలర్హలో సిథరప్డి జాతీయోదయమంలో భాగంగా
అనేక కారయక్రమాలు చ్చప్ట్టింది. 1923 అకోిబర్హ 18
కస్తారిదేవి విదాయలయాన్ని అద్దు ఇంట్టలో
నెలకొలిపంది. 1930 లో సతాయగ్రహసందరుంలో
జైలుక్ వెళ్ళళర్హ. ఈమె ఉప్పప సతాయగ్రహంలో పాల్గగన్న
రెండుస్తర్హల రాయవేల్లర్హ జల్లలలో జైలుశిక్ష
అనుభవించార్హ. 1934 వ్రక్ ఈ బాలికా
విదాయలయం ప్న్నచ్చసింది.

2
 రోజు వార్జ జీవిత్ంలో ప ి త్ాక్షంగా త్యనటీగల పాత్ ి ఏమి
కనిప్రంచదు. అందుకే వాట్టవ్లే ీ మనం బతుకుతున్నాం అనా స్ంగత్ర
ఎవ్రూ గురి త ంచలేని పరిసిు త్ర. నిజ్ఞనికి మనం ఈ భూమిపె ై
జీవించగలుగుతున్నామంట్ట ద్యనికి క్రరణం త్యనటీగలే. ఇవి మొత్ త ం
అంత్రించిపోత్య కేవ్లం 30 రోజులో ీ మానవ్జ్ఞత్ర కూడా
అంత్రించిపోతుంది. ఈ చినా క్తటక్రలు లేకపోత్య మనిషి కొనిా రోజులు
కన్నా ఎకుకవ్ క్రలం జీవించలేడు. అందుకే త్యనటీగలన
క్రపాడుకోమని ఐకారాజాస్మిత్ర ఎపపట్టనంచో చెబుతోంది. లేకుంట్ట
మానవ్జ్ఞత్ర మనగడకు ప ి మాదమని హెచిరిస్ త ంది. ఈ భూమిపె ై ఉనా
త్యనటీగలో ీ కొనిా వ్ందల రక్రలు ఉన్నాయి. వాట్టలో 180 రక్రల
త్యనటీగలు జ్ఞతులు అంత్రించిపోయే ప ి మాదంలో ఉన్నాయని
ఐకారాజాస్మిత్ర చెబుతుంది. వాట్టని రక్షంచ్చకోవాలిిన అవ్స్రం
ఉందని చెప్రపంది. తేనెటీగలు చ్చస్త ప్రాగ సంప్రకమే ప్రప్ంచం ఆహార
మనం తేనెటీగలను కాపాడుకోవాలి్ంది తేనె కోసం ఉతపతిాలో ప్రధాన భాగం. 80 మిలియన్
కాదు మన ప్ంటల కోసం. ఒక అంచనా ప్రకారం సంవ్త్రాలుగా తేనెటీగలు ఇదే ప్న్నలో ఉనాియి.
భూమిపై చెటుల పెర్హగుతునాియనాి, 90 శాతాన్నకి వీట్టతో పాటు సీతాకోకచిలుకలు, ప్క్షులు, చిని
పైగా ప్ంటలు ప్ండుతునాియనాి వాట్టకి కారణం కీటకాలు, తుమెాదలు వ్ంట్టవి కూడా ప్రాగ
తేనెటీగలే. ఇవే లేకపోతే కొతా చెటుి మొలవ్డ్ం కష్ిం. సంప్రాకన్నకి దోహదం చ్చసుానాియి. అందుకే
ప్ంటలు ప్ండ్డ్ం అస్తధ్యం. మనక్ సృషిిలో ప్రతి తేనెటీగల సంఖయ తగిగపోక్ండా కాపాడుకోవాలన్న
జీవి మరొక జీవిపై ఆధారప్డి బతికేటటేి ముడివేసి హెచేరిసోాంది ఐకయరాజయసమితి.
ఉంది. అల్ల మనం తేనెటీగలతో ముడిప్డిపోయాం. జపాన్్‌లో చాల్ల మంది రైతులు గ్రీన్ హౌస్్‌లో
అవి ప్రమాదంలో ప్డితే మనం కూడా ప్రమాదం వ్యవ్స్తయం చ్చసుాంటార్హ. మరికొందర్హ భవ్నాల
అంచుక్చ్చర్హక్ంటాం. తేనెటీగలు పూలమకరందాన్ని లోప్ల ప్ంటలు ప్ండిస్తార్హ. ఎండ్తో సంబంధ్ం
తాగి బతుక్తాయి అని సంగతి మీక్ తలిసిందే. లేక్ండా... కరెంటు వేడితో మొకకలు పెరిగేల్ల
అయితే ప్పర్హగుల మందులు అధికంగా వాడ్డ్ం, చ్చస్తార్హ. ప్పర్హగులు, కీటకాల్ల ఏవీ ఆ భవ్నాలు,
పెరిగిపోతుని కాలుష్యం కారణంగా తేనెటీగలు గ్రీన్ హౌస్్‌ల లోప్లికి రాలేవు. కాన్న.. మొకకలు
జీవించలేకపోతునాియి. వాట్ట సంఖయ తగిగపోతూ పెరిగి ప్పవువలు వ్చాేక మాత్రం... వాళ్లల
వ్సుాంది. అవే లేకపోతే మొకక నుండి మొకకకి ప్న్నగటుికొన్న... బాక్్లోల తేనెటీగలిి తచిే
మకరందం ప్పపొపడిన్న మోస్తా ఫలదీకరణాన్ని ఎవ్ర్హ సవయంగా తోటలో వ్దులుతార్హ. ఎందుకో
చ్చస్తార్హ? కొతా మొకకలిి ఎవ్ర్హ ప్పట్టిస్తార్హ? అందుకే తలుస్త... ఆ తేనెటీగలు ప్పవువలపై వాలి... తేనెను
తేనెటీగల సంఖయ తగగక్ండా చూసుకోవాలి్న బాధ్యత స్తకరిస్తాయి. అదే సమయంలో ప్పవువలపై ఉని
భూమిపై జీవిసుాని ప్రతి మన్నషికి ఉంది. తేనెటీగల ప్పపొపడిన్న ఒక ప్పవువ నుంచి మరో ప్పవువకి
సంఖయ తగిగపోవ్డ్ం అనేది కేవ్లం ఒక దేశాన్నకో, ఒక చ్చరవేస్తాయి. అల్ల చెయయడ్ం వ్లేల ప్పవువల నుంచి
ప్రాంతాన్నకో సంబంధించింది కాదు. ప్రప్ంచమంతా ఆ కాయలు, ప్ండుల వ్స్తాయి. అదీ తేనెటీగల
ప్రభావ్ం ప్డుతుంది. యూకేలో జీవించ్చ 13 జాతుల గొప్పదనం. అవే లేకపోతే... మనక్ ఆహారం
తేనెటీగలు పూరిాగా అంతరించిపోయాయి. గత ఉండ్దు. ఇప్పట్టకే చాల్ల దేశాలోల తీవ్ర కరవు
ప్దేళలలోనే ఇది జరిగింది. మరొక 35 జాతుల ప్రిసిథతులు ఉంటునాియి. ప్ంటల దిగుబడి
తేనెటీగలు అంతరించిపోయే దశక్ తగిగపోతుంటే... ఎర్హవులు, ప్పర్హగు మందుల
చ్చర్హక్ంటునాియి. కాబట్టి అకకడి అగ్రికలేరల్ వాడ్కాన్ని పెంచ్చసుానాిర్హ. ఇల్ల చ్చస్త బదులు
విభాగం చాల్ల ఆందోళన ప్డుతుంది. తేనెటీగల తేనెటీగలు, సీతాకోకచిలుకలు వ్ంట్ట వాట్టన్న
సంతతిన్న పెంచకపోతే వ్ందేళళలో ప్రప్ంచం తీవ్ర బతకన్నస్తా... అవి మనం బతికేందుక్ మారగం
ఆహార కొరతను ఎదురోకవాలి్ రావ్చుే. చూపిస్తాయి.

3
 త పద్యలన
ఇచిిన ఆధారాలతో ఖాళీలన పూరించి కొత్
త్యారు చేయండి.
1. యతి్‌్‌్‌్‌(స్తధువు) 35. _ _ తి్‌(జనాదినం)
2. _ తి్‌్‌్‌్‌్‌(భరా) 36. _ _ తి్‌(బూడిద)
3. _ తి్‌్‌్‌్‌్‌( పొడ్వాట్ట్‌తోక్‌ఉని జంతువు) 37. _ _ తి్‌(కొరత)
4. _ తి్‌్‌్‌్‌్‌(దీప్ం) 38. _ _ తి్‌(అభవ్ృదిధ)
5. _ తి్‌్‌్‌్‌్‌(వేగం) 39. _ _ తి్‌(మేలుకొను)
6. _ తి్‌్‌్‌్‌్‌(నోర్హ) 40. _ _ తి్‌(ఒక్‌ప్ండుగ)
7. _ తి్‌్‌్‌్‌్‌(కడుప్పలో్‌వికారం) 41. _ _ తి్‌(వినాయక్న్న్‌తలిల)
8. _ తి్‌్‌్‌్‌్‌(వెలుగు) 42. _ _ తి్‌(ఖాళీ్‌సమయం)
9. _ తి్‌్‌్‌్‌్‌(భ్రమ) 43. _ _ తి్‌(ఒక్‌తిథి)
10. _ తి్‌్‌్‌్‌్‌(తలివి) 44. _ _ తి్‌(భవ్నం)
11. _ తి్‌్‌్‌్‌్‌(భారయ) 45. _ _ తి్‌(ఒక్‌నక్షత్రం్‌పేర్హ)
12. _ తి్‌్‌్‌్‌్‌(ఎద/ఉర్హవు) 46. _ _ తి్‌(ఒక్‌మూల)
13. _తి్‌్‌్‌్‌్‌్‌(తీగ) 47. _ _ _ తి్‌(చదువుల్‌తలిల)
14. _ తి్‌్‌్‌్‌్‌(ఎక్కవ్) 48. _ _ _ తి్‌(దేశ్‌అధ్యక్షుడు)
15. _ తి్‌్‌్‌్‌్‌(స్త్రీ) 49. _ _ _ తి్‌(భాసకరాచార్హయన్న్‌క్మారెా)
16. _ తి్‌్‌్‌్‌్‌(క్రికట్్‌ఆటక్్‌అవ్సరమైనది) 50. _ _ _ తి్‌(సైనాయన్నకి్‌అధిప్తి)
17. _ తి్‌్‌్‌్‌్‌(బావి)
18. _ తి్‌్‌్‌్‌్‌(కావ్యం)
19. _ తి్‌్‌్‌్‌్‌(అశాంతి్‌కాన్నది)
20. _తి్‌్‌్‌్‌్‌్‌(జాాప్కం్‌తచుేకోవ్డ్ం)
21. _తి్‌్‌్‌్‌్‌్‌(ఇష్ిం) 44.భవ్ంతి్‌45.ర్వవ్తి్‌46.నైర్హతి్‌47. సరసవతి్‌48.రాష్ట్రప్తి్‌49. లీల్లవ్తి్‌50. స్తనాప్తి్‌
22. _ తి్‌్‌్‌్‌్‌(వెలుగు) 37.వెలితి్‌38.ప్రగతి/ఉనితి్‌39. జాగృతి్‌40. సంక్రంతి్‌41.పారవతి్‌42. విశ్రాంతి్‌43.చవితి
29.వినతి్‌30. ఆనతి్‌31.జగతి్‌32.హారతి్‌33.ఆకృతి్‌34. సంతతి్‌35. జయంతి్‌36. విభూతి్‌
23. _ తి్‌్‌్‌్‌్‌(మరణం) సాృతి్‌21.ప్రీతీ్‌22. దుయతి్‌23.మృతి్‌24.న్నతి్‌25. రీతి్‌26. భీతి్‌27. బృతి్‌28. సంగతి్‌
సతి్‌12.ఛాతి్‌13.తంతి్‌14.అతి్‌15. ఇంతి్‌16. బంతి్‌17. నూతి్‌18. కృతి్‌19. శాంతి్‌20.
24. _తి్‌్‌్‌్‌్‌్‌(న్నజాయితీ) జవాబులు: 2.ప్తి్‌3.కోతి్‌4.జ్యయతి్‌5. గతి్‌6.మూతి్‌7.వాంతి్‌8.కాంతి్‌9.భ్రంతి్‌10.మతి్‌11.
25. _తి్‌్‌్‌్‌్‌్‌(ప్దధతి)
26. _ తి్‌్‌్‌్‌్‌(భయము)
27. _ తి్‌్‌్‌్‌్‌(వేతనం)
28. _ _ తి్‌( ఊసు/విష్యం)
29. _ _ తి్‌(వినయ్‌పూరవకంగా్‌అడ్గటం)
30. _ _ తి్‌(ఆజా/ఆదేశము్‌)
31. _ _ తి్‌(ప్రప్ంచం)
32. _ _ తి్‌(దేవుడికి్‌కరూపరంతో్‌ఇచ్చేది)
33. _ _ తి్‌(ఆకారం/రూప్ము్‌)
34. _ _ తి్‌( సంతానం)

4
 కిింది వాట్టని పూరించండి.
తళతళ్‌మెరవ్డ్ం
రవ్రవ్్‌________
బుసబుస పొంగడ్ం
బురబుర_______
మలమల మాడ్డ్ం
కొరకొర్‌_______
బిరబిర్‌______
గురగుర్‌_______
గణగణ______
బిలబిల్‌_______
వ్లవ్ల్‌______
కిలకిల్‌_______
కరకర్‌_______
గజగజ్‌_______
చకచక్‌______
టప్టప్్‌_______
గడ్గడ్్‌______
దబదబ్‌_______
సలసల్‌______
లబలబ్‌_______
ప్టప్ట్‌______
బడ్బడ్్‌_______
భగభగ్‌______
ప్రప్ర్‌_______
జలజల్‌______
వ్డివ్డి్‌______
ధ్గధ్గ్‌______
గబగబ్‌______
జరజర్‌______
గలగల్‌______
డ్మడ్మ్‌_____
లబలబ్‌______
నకనక్‌______
గరగర్‌______
గిలగిల్‌______
బిరబిర్‌______
టకటక్‌______
గలగల్‌______
గుసగుస్‌______
నవ్నవ్్‌______

5
నా లు క దు వెవ న ప్ ప్ప వ్ ల
పే రా తే కొ వ్వవ తిా ళ్లళ కా నే వ్ం
వ్ క్ష దుం ట గ ల జ ర్హ రై గం
డ్ల అ ర చ్చ యి మ లెల పూ లు గు
గిం ర గిగ ప్ ల క డ్ బే డుడ తి
23. డాం, డాం ప్లక, డ్ంకా ప్లక, ఎంతకొట్టినా
జ ట్ట ఘం పె ర మ తా ఆ పొ ర ప్లకన్న ప్లక.
24. అది లేన్నదే నేను తినను. ఏమిటది?
క్ ప్ం మే రొ ట్టి తు నె తే క గ 25. ఆ మన్నషికి ఎముకే లేదు కాన్న రకాం
త్రాగుతాడు.
కక డు పా పి ట శ చీ మ గా లి 26. కంట్టకి కనబడుతుంది. కాన్న గుపిపట్లల ప్టిను
వీలుకాదు.
ము గొ డు గు ఆ ప్ప లల న దూ క్ 27. కొనిప్పపడు నలలగా, వాడేటప్పపడు ఎర్రగా,
గుగ బొ మం చం ర్హ గుం డు స్త ది రీే పార్వస్తటప్పపడు తలలగా ఉంటాను. నేను ఎవ్రిన్న?
28. ప్ళ్లలంటాయి కోరకలేను. ఊడితే మళీళ రావు.
క్రింది పొడుప్పకథలక్ సమాధానాలను పైన ఉని గళళలో 29. రెండు కొండ్ల మధ్య చకకన్న దారి.
30. ఒళలంతా కళ్లళ కాన్న చూడ్లేదు.
ఉనాియి. గళళలో న్నలువుగా గాన్న, అడ్డమగా గాన్న, 31. వెండి చెంబుక్ బంగార్హ తొడుగు.
అయిమూలగా గాన్న వెతకండి. 32. నాలుగు కర్రల మధ్యన నలలరాయి.
1. అంగుళం గదిలో అరవైమంది న్నవాసం ఏమిటది? 33. తలకాయ గూట్లల దాచ్చవాడు.
2. అనిం తింటే అరగన్నది, తరగన్నది, కర్హగన్నది ఏమిట్ట? 34. జీవ్ ఉంది. రూప్ం ఉంది కాన్న కదలలేడు.
3. ఏడిస్తా ఏడుసుాంది. నవివతే నవువతుంది. 35. కార్హగాన్న కార్హ. ప్ర్హగులో మహాజ్యర్హ.
4. చ్చతోా పార్వసి నోట్టతో ఏర్హక్ంటార్హ. 36. ఎర్రన్న కోటలో తలలన్న భటులు.
5. బటిలు విపిప బావిలో దూక్తుంది. ఏమిటది? 37.ఈ ఇంట్టకి, ఆ ఇంట్టకి మధ్యన ఒకటే దూలం.
6. కళ్లళ తరచి న్నద్రంచ్చ జీవి. 38. ఇంట్లల మొగగగా ఉంటాను. బయట్టకి వ్స్తా
7. ముళళ కంచెలో మేక తలకాయ, తలకాయ చుట్టి తుపాక్ల రాజులు. విచుేక్ంటాను.
8. గరికపోచలపై గాడిదలు నాటయమాడేను. ఏమిటవి? 39. ఇలలంతా నాకి మూల్లన కూర్హేంటుంది.
9. గోడ్ మీద బొమా, గొలుసుల బొమా, వ్చ్చే పోయే వారికి వ్డిడంచు 40. ఎన్ని స్తర్హల చచిేనా సజీవ్ంగా ఉండేది.
బొమా. ఏమిటది? 41. ఉదోయగం – సదోయగం లేదు. ఊరంతా
10. పైనొక ప్లక, కిందొక ప్లక, ప్లకల నడుమ మెలికల గిలక. వాయప్కమే.
11. కాళ్లళనాి కదలలేన్నది. 42. కాళ్లళ లేవు గాన్న నడుసుాంది. కళ్లళ లేవు గాన్న
12. కనుినాి తలలేన్నది. ఏడుసుాంది.
13. వెయియ కళళ జంతువు, ప్రాణం లేన్న జంతువు. వేటాడ్బోయింది. 43. తన శరీరాన్ని తానే తినేసుాంది.
14. తడిస్తా గుపెపడు. ఎండితే బుట్టిడు.
15. తల ఉనాి కళ్లళ లేన్నది.
16. ఒక సాంభాన్నకి నలుగుర్హ దొంగలు.
17. వ్ంకలెన్ని ఉనాి ప్ర్హగులు తీస్తది.
18. వెండి గొలుసులు వెయయడ్మేగాన్న, తియయలేర్హ.
19. స్తయంత్రాన్నకి తల మీదికి, తలలవారితే క్ప్పలోన్నకి.
20. వ్సుాంది పోతుంది. కాన్న కనబడ్దు. ప్టుిక్ందామంటే దొరకదు. క్కక 42. మేఘం 43. కొవ్వవతిా
21. ఒకొకకకట్ట వ్చిేంది. ఒకటై కదిలింది. వ్ంద మైళ్లళ నడిచింది. గుడుడ 35. ప్పకార్హ 36. ప్ళ్లళ 37. ముక్క 38. గొడుగు 39. చీప్పర్హ 40. ఆశ 41.
28. దువెవన 29. పాపిట 30. జలెలడ్ 31. వ్డ్లగింజ 32. ప్లక 33. తాబేలు 34.
22. ఒక వైప్ప తింట్ట, ఒక వైప్ప కక్కతాడు. గాలి 21. రైలు 22. తిరగలి 23. నేల 24.ఆకలి 25. జలగ 26. పొగ 27. బొగుగ
దూది 15. గుండుస్తది 16. లవ్ంగం 17. నది 18. ముగుగ 19. మలెలపూలు 20.
చ్చప్ 7. తేనెతుట్టి 8. పేలు 9. తేలు 10. నాలుక 11.క్రీే 12. స్తది 13. వ్ల 14.
జవాబులు: 1. అగిగపెట్టి 2. అరచ్చయి 3. అదుం 4. అక్షరాలు 5. అరట్టప్ండు 6.

6
స్తచనలు:
వ్ం
❖ ఈ ప్జల్ లో మీర్హ ప్ది ప్దాలు కన్నపెటాిలి.
అన్ని ప్దాలు మూడు అక్షరాల ప్దాలే.
❖ 1వ్ ప్దము చివ్రి అక్షరం, 2వ్ ప్దాన్నకి
మొదట్ట అక్షరం అవుతుంది.
❖ 2వ్ ప్దము చివ్రి అక్షరం, 3వ్ ప్దాన్నకి
మొదట్ట అక్షరం అవుతుంది.
❖ ఈ విధ్ంగా మీర్హ ప్ది ప్దాలు కన్నపెటాిలి.
మీ కోసం 1వ్ ప్దములో మొదట్ట అక్షరం,
10వ్ పాదములో చివ్రి అక్షరం ఇచాేము.
❖ ఇక ఆలసయం ఎందుక్ మీర్హ
ప్రయతిించండి.

ళి

7
 3 Letter word
Cod

4 letter words
crab snail
fish sand
orca seal
reef tuna

5 letter words
beach shell
clams squid
conch trout
coral water
ocean waves
shark whale

6 letter words
sailor
salmon
shrimp 7 letter words
turtle captain
dolphin
octopus
lobster
8 letter words 9 letter words
seahorse
shoreline
stingray
jellyfish
starfish

8
Word Bank: BEACH, BIKE, CABIN,
CAMPING, DIVING, FIRE, HEAT,
HIKING, ICE CREAM, KITE, LAKE, PAIL,
POOL, SAND, SHORTS, SUMMER,
SUNNY, SWIM, T-SHIRT, WARM

Solution

9
10
11
కొన్ని చదరాలలో కొన్ని సంఖయలను న్నంపినప్పడు ఎటు కూడినా
ఒక మొతాం వ్చిేనటలయితే ఆ చదరాలను వింత చదరాలు
MAGIC SQUARES
అంటార్హ. ఈ చదరాలలో లోప్ల చిని గళ్లళ అనే
గదులుంటాయి. వీట్టలో అంకలుంటాయి. ఈ అంకలను
న్నలువుగాగాన్న, అడ్డముగా గాన్న, అయిమూల గాన్న కూడితే ఇంత
మొతాం రావాలనో లేదా మధ్యలో కొన్ని గళళ అంకలను తీసివేసి మూడ్వ్ క్రమ చదరము:
ఆ అంకలను చెప్పపకోమనో రకరకాలుగా ఉంటాయి. ఈ ఇప్పడు ఈ చదరంలో అడ్డ
చదరాన్నకి ప్పటుి పూరోవతారాలునాియి. మన దేశంలో నాసిక్ వ్రసలలో గాన్న, న్నలువు వ్ర్హసలలో గాన్న,
దగగర రాగి ర్వక్లపై చెకికన చాల్ల రకాల చదరాలు దొరికాయట. అయిమూల వ్ర్హసలలో గాన్న అంకల
అందుచ్చత వీట్టన్న నాసిక్ చదరాలు అంట్ట ఉంటార్హ. లీల్లవ్తి మొతాం 15 అవుతుంది. ఈ అంకల
గణితములో కూడా ఈ చదరాలను న్నంప్ప విధానముల గురించి మొతాం 18 రావాలంటే 2 మొదలు 10
వివ్రించబడాడయి. వ్రక్ అంకలు వాడాలి. ఇదే ప్దధతిలో
ఈ చదరప్ప గళళలో ఏ ప్ంకిా సంఖయలు కూడినా ఒకే 21,24,27... గల మొతాాలు రావాలంటే
సంఖయ రావ్డ్ం వ్లల ఈ చదరాలలో అంకలు చాల శకిా 3,4,5,.... లతో వ్ర్హసగా చదరాలు
వ్ంతమయినవ్న్న జనుల నమాకం. అందుచ్చత ఈ చదరాలను పూరించాలి.
తాయెతుాలమీద, రక్ష ర్వక్లమీద గీసి ప్రజలను రకరకాల
భయాల నుండి రక్షిసుానిటుల నమిాంచ్చవార్హ. ఒకోరకం చదరం
దగగర ఉంటే దుుఃఖం పోతుందన్న నమిాంచ్చవార్హ.ఈ చదరాలు
న్నంపిన తరావత ప్రతి చదరంలో అడుడగా గాన్న, న్నలువుగా గాన్న,
అయిమాలలోగాన్న గడులలోన్న చదరాలను కూడితే ఒకే మొతాం
వ్చ్చే దాన్ని వింత చదరము అందుర్హ.
3X3 చదరములో సంఖయలు 5X5 చదరములో సంఖయలు
న్నంపే విధానము-ఎటువైప్ప న్నంపే విధానము-ఎటువైప్ప
నాలగవ్ క్రమ చదరము: కూడినా 15 వ్సుాంది. కూడినా 65 వ్సుాంది.
రెవ్రెండ్ ఆర్స.ఫాసిర్స అనే ఐరోపా దేశసుథడు మన దేశంలో
నాసిక్ సమీప్ంలో కొన్ని రాగి ర్వక్లపై ఈ చదరాలు
గీయటాన్ని కనుగొనాిడు. ఐరోపా దేశసుథలక్ ఈ విష్యాల
గురించి ఎమానుయయల్ మెస్తక్ పోలస్ అనే వ్యకిా ఈ చదరాల
గురించి ఐరోపా వారికి తలియ జశాడు. కారిియల్ అగ్రిపాప
అనే ఐరోపా దేశసుథడు శన్న, బృహసపతి, క్జుడు, రవి,
శుక్రుడు, బుధుడు, చంద్రుడు అన్న పేర్హల పెట్టికొన్న చదరాలను
తయార్హ చ్చశాడ్న్న తలుసుాంది. పేలగు వాయధి న్నవారణక్ వెండి
ర్వక్లపై చెకికన చదరాలు న్నవారిస్తాయన్న కూడా కొన్ని దేశాల
వార్హ నమేావారట. ఈ చదరములో అడ్డంగా గాన్న,
అయిమూలగాన్న, న్నలువుగా గాన్న కూడిన 34 వ్సుాంది.

12
 ఆరవ్ క్రమ చదరము: 8 వ్ క్రమ చదరము:
దీన్నలో 6X6=36 గళ్లళంటాయి. అడ్డముగా కూడిన, లియొనార్సడ ఆయిలర్స చదరము
న్నలువుగా కూడిన,అయిమూలగా కూడిన 111 లియొనార్సడ ఆయిలర్స తయార్హచ్చసిన 8 వ్ క్రమ
వ్సుాంది. దీన్నన్న 1 నుండి 36 వ్రక్ గల అంకలతో చదరమునక్ అడ్డంగా గాన్న, న్నలువుగా గాన్న,
న్నంపాలి. చిత్రం 1 లోవ్లె 36 గడుల చదరాన్ని కూడిన 260 వ్సుాంది. కాన్న అయిమూలగా కూడితే
తయార్హచ్చసి దీన్నన్న 4 భాగాలుగా చ్చయాలి. అప్పడు 260 రాదు. దీన్న ప్రతేయకత యెమిటంటే దీన్నన్న
నాలుగ మూడ్వ్ క్రమ చదరాలు నాలుగు భాగాలుచ్చస్తా నాలుగు 4 వ్ క్రమ చదరాలు
ఏరపడుతాయి.ఎడ్మవైప్ప పై భాగము 3 వ్ క్రమ వ్స్తాయి. వీట్టలో ప్రతి చదరములో అడ్డంగా గాన్న,
చదరాన్ని 1 నుండి 9 సంఖయలతో పైన వివ్రించిన న్నలువుగా గాన్న, అయిమూలగాన్న సంఖయలను కూడిన
మూడ్వ్ క్రమ చదరం ప్రకారం న్నంపాలి. తర్హవాత 130 వ్సుాంది.
క్డిపైప్ప అడుగు భాగము 3 వ్ క్రమ చదరాన్ని 10
నుండి 18 సంఖయలతో పైన వివ్రించిన మూడ్వ్ క్రమ
చదరం ప్రకారం న్నంపాలి. తరావత క్డి వైప్ప పై
భాగమును 19 నుండి 27 సంఖయలతో న్నంపాలి. 28
నుండి 36 సంఖయలను ఎడ్మ వైప్ప క్రింది వైప్ప గల 3
వ్ క్రమ చదరంలో న్నంపాలి. ఇప్పడు చిత్రం 1
యేరపడుతుంది.

•ఇప్పడు ఎడ్మ వైప్ప పై భాగములోన్న 8,5,4 ఆంకలను

35,32,21 స్తథనముల లోను, 35,32,21 లను
8,5,4 ల స్తథనము ల లోకి మారిే వ్రాసిన చిత్రం-2
యెరపడుతుంది. యిదియే 6 వ్ క్రమ చదరం.

బెంజమిన్్‌ఫ్రంకిలన్్‌చదరము
దీన్నన్న బెంజమింఫ్రంకిలన్ తయార్హ చ్చశాడు. దీన్నలో 1 నుండి
64 సంఖయలు వాడ్బడినవి. దీన్నలో అడుడ వ్ర్హస గాన్న,
న్నలువు వ్ర్హస గాన్న కూడితే 260 వ్సుాంది. ప్రతి
వ్ర్హసలోనూ సగం దాకా కూడి ఆపితే 130 వ్సుాంది.
నాలుగు మూల గదుల లోన్న సంఖయలు, చదరాన్నకి మధ్యగల
నాలుగు దదుల లోన్న సంఖయలు కూడినా 260 వ్సుాంది. ఏ
నాలుగు దడుల చదరాన్ని అయినను తీసికొఇ అందు లోన్న
సంఖయలు కూడితే 130 వ్సుాంది.

13
 14
Answers: 1. answer: Flower branch 2. The top flower of all the other branches has just as
many petals as flowers on the branch 2. answer: Marble 3. All non-purple marbles are in groups of
five and form an angle. 3. Answer: Shape 3. All the others contain equal portions of each.
4. Answer: Symbol 4. From left to right, each symbol has one more line. 5. Answer: 6 spots. The
dominoes are on an imaginary grid and the number of spots corresponds to the domino’s spot on the grid.
The grid contains alternating rows with numbers 4 5 4 5 4 5 4 5 and the numbers 3 6 3 6 3 6 3 6.
than black?
3. Which shape (1-6) contains more white
question mark on the domino?
5. How many spots should replace the
question mark?
2. Which marble (1-6) should replace the
4.Which symbol (1-6) is missing a line?
1. Which flower branch (1-6) does not belong?
1. How many points does Archer B score
knowing that the total score of Archer A is 55
and that different points are earned in the ten
zones in ascending value toward the center?
3. Which number should replace
the question mark to form accurate
equations, knowing that three
numbers are shown per row (i.e.
two of the numbers form a two-
digit number)?

2. Each firework (A-F) contains 6 stars.

Which firework has not been launched,
knowing that each gives off 1, 2, or 3
stars of its corresponding color?

4. How would you place the numbers

2, 4, 6, 8, 10, 12, and 16 so that the
numbers in the hexagon are equal to
the two numbers in the circles added
together on either side?

of those two.
are as below. The other 6 solutions are simply the rotated versions
4. ANSWER There are 8 total possible solutions. 2 of the solutions
(7 + 5) x 2 = 24
(0 + 8) x 2 = 16
(1 + 9) x 2 = 20
(3 + 2) x 2 = 10
3. Answer: 6. Read every row as follows:
launched yet.
– 6 = 3) and you’ll find that 3 yellow stars have not been
fireworks, but there are only 6 in the air. Do the firework math (9
2. Answer: Firework C. There is a total of 9 yellow stars in the
etc. The center is worth 10 points. 5 + 8 + 8 + 9 = 30.
1.Answer: 30 points. The outer zone is worth 1 point, then 2, 3,

15
 కన్్‌కన్ మరియు కన్్‌డోక్ అనేవి 2004లో జప్న్నస్
గణిత ఉపాధాయయురాలు ట్టటు్యా మియామోట్లచ్చ
కనుగొనబడిన అంకగణిత మరియు ల్లజక్ ప్జల్.
ఈ పేర్హ జప్న్నస్ ప్దం నుండి వ్చిేంది.
స్తధారణ న్నయమాలు: ఉదాహరణ
సుడోక్లో వ్లె , ప్రతి ప్జల్ యొకక లక్షయం 4×4 గ్రిడ్్‌ను 1 నుండి 6 అంకలతో న్నంప్డ్ం దీన్న లక్షయం.
గ్రిడ్ కోసం 1 నుండి 4 వ్రక్ అంకలతో న్నంప్డ్ం, •ప్రతి అడుడ వ్ర్హస ఖచిేతంగా ఒకోక అంకను కలిగి
5×5 కోసం 1 నుండి 5, 6×6 కోసం 1 నుండి 6, ఉంటుంది
మొదలైనవి. తదావరా ఏ అడుడ వ్ర్హసలో లేదా ఏదైనా •ప్రతి న్నలువు వ్ర్హస ప్రతి అంకలో ఒకదాన్నన్న కలిగి
న్నలువు వ్ర్హసలో ( ల్లట్టన్ స్తకేర్స) ఒకట్ట కంటే ఉంటుంది
ఎక్కవ్ స్తర్హల ఏ అంక కన్నపించదు) గ్రిడ్్‌ల •ప్రతి బోల్డ-ఔట్్‌లైన్డ సల్్‌ల సమూహం న్నరిుష్ి గణిత
ప్రిమాణం 3×3 నుండి 9×9 వ్రక్ ఉంటుంది. ఆప్ర్వష్న్్‌ను ఉప్యోగించి పేరొకని ఫలితాన్ని
అదనంగా, కన్్‌కన్ గ్రిడ్్‌లు భారీగా వివ్రించబడిన స్తధించ్చ అంకలను కలిగి ఉండే ప్ంజరం: కూడిక
గడుల సమూహాలుగా విభజంచబడాడయి. తరచుగా (+), తీసివేత (−), గుణకారం (×) మరియు
వీట్టన్న “కేజ్‌లు” అన్న పిలుస్తార్హ. మరియు ప్రతి కేజ భాగహారం (÷). ( కిలలర్స సుడోక్ వ్లె కాక్ండా,
లోన్న గడులలోన్న సంఖయలు న్నర్వుశిత గణిత ఆప్ర్వష్న్్‌న్న ప్ంజరంలో అంకలు ప్పనరావ్ృతం కావ్చుే.)
(అదనంగా ఒకట్ట) ఉప్యోగించి కలిపినప్పపడు
తప్పన్నసరిగా న్నరిుష్ి “టారెగట్” సంఖయను తయార్హ
చ్చయాలి. (వ్యవ్కలనం, గుణకారం లేదా
భాగహారం). ఉదాహరణక్, ఒక లీన్నయర్స త్రీ-సల్
కేజ జ్యడింప్ప మరియు 4×4 ప్జల్్‌లో లక్షయ సంఖయ 6
తప్పన్నసరిగా 1, 2 మరియు 3 అంకలతో సంతృపిా
చెందాలి. ప్ంజరంలో అంకలు లేనంత వ్రక్
ప్పనరావ్ృతం కావ్చుే. అదే అడుడ వ్ర్హస లేదా
న్నలువు వ్ర్హసలో. సింగిల్-సల్ కేజ్‌క్ ఎటువ్ంట్ట
ఆప్ర్వష్న్ సంబంధితంగా ఉండ్దు: సల్్‌లో
"లక్ష్యయన్ని" ఉంచడ్ం మాత్రమే అవ్కాశం (అందువ్లల
"ఖాళీ సథలం"). లక్షయ సంఖయ మరియు ఆప్ర్వష్న్
ప్ంజరం యొకక ఎగువ్ ఎడ్మ చ్చతి మూలలో
కన్నపిస్తాయి.
విల్ షార్సి్ యొకక ఆంగల-భాష్ కన్్‌కన్ ప్పసాకాలలో,
విభజన మరియు వ్యవ్కలనం యొకక నాన్-
అసోసియేట్టవిటీ యొకక సమసయ ఆ కారయకల్లపాలలో
దేన్నపై ఆధారప్డిన కూలలను కేవ్లం రెండు సల్్‌ల
కేజ్‌లక్ ప్రిమితం చ్చయడ్ం దావరా
ప్రిష్కరించబడింది.

16
 చిన్నారుల్ల! చాల్ల మందికి ఐస్ క్తిం అంట్ట ఇష ర ం ఉంట్టంది కద్య!ముఖాంగా చినా
ప్రల ీ లు ఐస్ క్తిం ఎకుకవ్గా త్రంటారు. ఇక పెళి ీ ీళ్లో ఐస్ క్తిం విపర్జత్ంగా ల్లగిస్త ంటారు. ఐస్ క్తిం
ఎకుకవ్ త్రనడం వ్ల ీ ఎల్లంట్ట స్మస్ాలు వ్సా త యో? ఇప్పుడు మనం తెలుస్కుంద్యం. ఐస్ క్తిం లలో ీ
కొవువలు, చక్కకర, కేలర్జలు ఎకుకవ్ మొత్ త ంలో ఉంటాయి. ఇవి మన హెల్ త కు ఏ మాత్ ి ం మంచివి
క్రవ్ట. ఐస్ క్తిం త్రనడం వ్ల ీ ై ట్ ాగి ై డ్సి, కొలసా
ీ జర ర ాల్ సాు యిలు పెరుగుత్యయి. ఎవ్రిక్క ై న్న అధిక
రక త పోట్ట, అధిక బరువు ఉంట్ట రోజూ ఐస్క్తిం ఎకుకవ్గా త్రనడం వ్ల ీ గుండె జబుులు వ్చేి
ప
ి మాదం ఉంది. ఒక కప్పు వెనిల్ల ీ ఐస్క్తిమ్లో 10 గా ి ముల వ్రకు ధమని అడు ు పడే స్ంత్ృప త కొవువ,
28 గా ి ముల చక్కకర ఉంట్టంది. స్ంత్ృప త కొవువ, చక్కకరతో కూడిన ఆహ్వరం అభజ్ఞ ా ై న పుణాాలన,
జ్ఞ
ా పకశకి త ని త్గి త ంది. కేవ్లం ఒక కప్పు ఐస్ క్తిం త్రనడం ద్యవరా కూడా ఇది జరుగుతుంది.
ా స్
ఐస్క్తిమ్లో కొవువ ఎకుకవ్గా ఉంట్టంది. ఇది జీర ణ ం క్రవ్డానికి ఎకుకవ్ స్మయం పడుతుంది.
సాధారణంగా ఇది ఉబురం, అజీర ణ ం వ్ంట్ట స్మస్ాలకు ద్యరితీస్ త ంది. త్వరగా జీర ణ ం క్రకపోవ్డం
వ్ల ీ రాత్రి పూట ఐస్ క్తిం త్రనా త్రావత్ నిద ి పోవ్డం వ్ల ీ మంచి నిద ి రాదు.
ఐస్ క్తిమ్లలో అధిక మోత్యదులో చక్కకరలు ఉండటం వ్లన వాట్టని త్రనేవారు
అనత్రక్రలంలోనే స్ఫ ు లక్రయులుగా మారిపోత్యరు. మరోవె ై పు ఐస్ క్తిమ్ ఆకర ష ణీయంగా
ఉండేందుకు ద్యనిపె ై రకరక్రల రసాయనిక ీఫ్లవ్ర ీ న వాడుత్యరు. అది తెలుస్కోకుండా ఐస్
క్తిమ్లన త్రనేయడంతో ఆరోగాానికి చేట్ట కలుగుతుంది. ఎంత్బడిత్య అంత్ త్రనేయడానికి ఐస్
క్తిమ్ భోజనం క్రదని గురు త ంచ్చకోవాలి.
ఐస్ క్తిం త్యారు చేయడానికి చక్కకర ఎకుకవ్గా ఉపయోగిసా త రు. అంత్య క్రకుండా వెనా,
చాక్క ీ ట్సతో త్యారు చేసిన ఐస్క్తిమ్లో కేలర్జలు కూడా ఎకుకవ్గా ఉండటం వ్ల ీ శర్జరానికి
హ్వనికరం. ముఖాంగా అధిక బరువు స్మస్ాతో బాధ పడేవారు ఐస్ క్తిం త్రనకపోవ్డం మంచిది.
శర్జర బరువు పెరగటమే క్రకుండా త్లనొప్రప, ఫుడ్స పాయిజనింగ్ వ్ంట్ట స్మస్ాలు త్లతు త త్యయి.
ఆరోగాకరమ ై నప ి త్యామాాయాల కోస్ం చూడండిఉద్యహరణకు, పండ ీ న ముకకలుగా కట్స
చేసి, ఐస్ క్తిం అచ్చిన నీట్టతో (లేద్య స్హజ గ్ల ి కు పెరుగు) మరియు కట్స చేసిన పండ ీ తో నింపండి.
వేస్వి త్యపానిా త్ట్ట
ర కునేందుకు కొబురినీరు, నిమమరస్ం, మజిీ గ
వ్ంట్ట పానీయాలన సేవించడం ఉత్ త మం. ఐస్క్తిములు, కూల్డి
ి ంక్ి
జోలికి వెళ్ళకుండా ఆరోగాకరమ ై న పానీయాలన సేవించటం మంచిది.

17

జాదూయీ పిటారా (మహిమ గల సంచి) 3-8
సంవ్త్రాల మధ్య వ్యసు్ గల పిలలల కోసం
రూపొందించబడిన ఆట-ఆధారిత అభాయస-బోధ్న
స్తమగ్రి. ఇది పేలబుక్్‌లు, బొమాలు, ప్జల్్,
పోసిర్స్‌లు, ఫాలష్ కార్సడ్‌లు, సోిరీ బుక్్‌లు, వ్ర్సక్‌షీట్్‌లతో
పాటు స్తథన్నక సంసకృతి, స్తమాజక సందరుం
మరియు భాష్లను ప్రతిబింబించ్చల్ల ఉతు్కతను
ర్వకతిాంచడాన్నకి మరియు ప్పనాది దశలో అభాయసక్ల
విభని అవ్సరాలక్ అనుగుణంగా
రూపొందించబడింది. ఇది నేష్నల్ కరిక్లం
ఫ్రేమ్‌వ్ర్సక (NCF) క్రింద అభవ్ృదిధ చ్చయబడింది.
ఇది 13 భారతీయ భాష్లలో అందుబాటులో ఉంది.
జాతీయ విదాయ విధానం 2020
5+3+3+4 పాఠ్యంశ బోధ్నా న్నరాాణాన్ని
ఊహించింది. NCF ఫర్స ఫండేష్న్ స్తిజ
(FS)న్న విదాయ మంత్రితవ శాఖ 20 అకోిబర్స
2022న ప్రారంభంచింది మరియు
పాఠ్యంశాల ఫ్రేమ్‌వ్ర్సక ప్రకారం, NCERT
లెరిింగ్ టీచింగ్ మెటీరియల్ (LTM)న్న
అభవ్ృదిధ చ్చసి స్తకరించింది. తదనుగుణంగా,
ప్పనాది దశక్ సంబంధించిన “లెరిింగ్
టీచింగ్ మెటీరియల్” ఈరోజు “జాదూయి
పితర” అనే భావ్నను ఉప్యోగించి
ప్రారంభంచబడింది.
భౌతిక అభవ్ృదిధ, స్తమాజక-భావోదేవగ
మరియు నైతిక అభవ్ృదిధ, అభజాా అభవ్ృదిధ,
భాష్ మరియు అక్షరాసయత అభవ్ృదిధ, సందరయ
మరియు స్తంసకృతిక అభవ్ృదిధ, స్తనుకూల
అభాయస అలవాటుల ఈ దశలో అభవ్ృదిధ యొకక
మరొక డొమైన్్‌గా చ్చరేబడాడయి. జాదుయి
పిటారా వీటన్నిట్టకీ జీవ్ం పోసుాంది.
18
M.హిరణ్య, 10వ తరగతి, కేంద్ర ై , కర్నాటక
ీ య విద్యయలయ, దొనిమల

19
 R.వెంకట్‌చరణ్్‌తేజ, 4వ్్‌తరగతి్‌్‌్‌్‌్‌్‌్‌్‌్‌్‌్‌్‌్‌్‌్‌్‌్‌్‌్‌్‌V. వ్న్న్క, 3వ్్‌తరగతి, MPUPS A.B.పాలెం, బోగోలు్‌మండ్లం, నెల్లలర్హ్‌్‌

G.లక్ష్మీ్‌ప్రీతిక, 6వ్్‌తరగతి, ZPHS రఘునాథపూర్స, రాజపేట్్‌మండ్లం, యాదాద్ర భువ్నగిరి్‌జల్లల, తలంగాణ్‌

పి.అవినాష్, 5వ్్‌తరగతి, MPUPS A.B.పాలెం, బోగోలు్‌మండ్లం్‌్‌్‌్‌Y.భావ్యశ్రీ, 4వ్్‌తరగతి,MPPS వెంకటాప్పరం, సతయస్తయి్‌జల్లల్‌్‌

20
 M.వైష్ణవి, ZPHS రాయవ్రం్‌ M.సవరణ, శ్రీ్‌సతయ్‌డ్రాయింగ్్‌అకాడ్మి, మండ్పేట్‌

శివ్్‌లీల, 9వ్్‌తరగతి్‌్‌ZPGHS మండ్పేట, కోనసీమ్‌జల్లల; G.లక్ష్మీ్‌ప్రీతిక, 6వ్్‌తరగతి, ZPHS రఘునాథపూర్స, రాజపేట్్‌మం.

బి.లేక్షణ, 3వ్్‌తరగతి, బి.న్నక్షిత, 8వ్్‌తరగతి,

నయీం్‌నగర్స, నయీం్‌నగర్స,
హనాకొండ్్‌ హనాకొండ్్‌

21
G.స్తయి్‌గిరివ్ర్స, 6వ్్‌తరగతి, ప్పంగనూర్హ్‌

22
బి.మన్నష్, 10వ్్‌తరగతి, P.S.C.M.Z.P.G.H.S మండ్పేట, Dr. B.R. అంబేదకర్స్‌కోనసీమ్‌జల్లల్‌్‌

S.పూజ్‌శ్రీ, N.M.R. Z.P.H.S. రాయవ్రం్‌

Happy Father’s day

World Blood Donate day

23
స్తయి్‌చరణ్, 9వ్్‌్‌తరగతి, ఆశ్రమ్‌పాఠశాల, నలలమడ్, అనంతప్పరం్‌జల్లల్‌

క.ప్రవీణ్, 5వ్్‌తరగతి్‌–B, క.స్తయి్‌చరణ్, 6వ్్‌తరగతి- A, TTTWURJC బాయ్్, బానా్ేడ్, నస్రుల్లలబాద్, కామారెడిడ్‌జల్లల్‌్‌

24
నవ్యశ్రీ, 3వ్్‌తరగతి, MPPS సోమందేప్లిల, హిందూప్పరం్‌మండ్లం, శ్రీ్‌సతయస్తయి్‌జల్లల; డి.మహేష్,ZPHS అనిమేడు, నాయుడుపేట్‌

క.సరయు, 2వ్్‌తరగతి్‌MPPS PP ఆఫ్్‌రాముడుపాలెం, ఇందుకూర్హపేట్‌మండ్లం,నెల్లలర్హ్‌జల్లల: G.లక్ష్మీ్‌ప్రీతిక, 6వ్, యాదాద్ర్‌భువ్నగిరి్‌్‌

ఈపూరి.రతాిoజలి, 3వ్్‌తరగతి.నవుల్లర్హ,మకకవారి్‌పేట.మంగళగిరి. క. సుషిాత, ZPHS అనిమేడు, నాయుడుపేట(మం),తిర్హప్తి్‌జల్లల

25
పి.అఖిల్,6వ్్‌తరగతి- B, A.సిదాుర్సు,6VA తరగతి, TTTWURJC బాయ్్, బానా్ేడ్, నస్రుల్లలబాద్, కామారెడిడ్‌జల్లల, తలంగాణ్‌్‌

M.సున్నల్, 9వ్్‌్‌తరగతి, ఆశ్రమ్‌పాఠశాల, నలలమడ్, అనంతప్పరం్‌జల్లల్‌

26
 అచేం చిలుకల్ల! ఇది ప్పవావ? లేక ఎగిర్వ
చిలుకా? అన్నపిసోాంది కదూ. థాయిల్లండ్ లోన్న
కొన్ని ప్రాంతాలోల తప్ప ప్రప్ంచంలో మరెకకడా
ఇది కన్నపించదు. ఇంపేష్న్్ సిటాకినా అనే
శాస్త్రీయనామం గల దీన్ని 1899 లో
కనుగొనాిర్హ. ఈ మొకక పెరగాలంటే
ప్రతేయకమైన వాతావ్రణం కావాలి. ఏ మట్టి ప్డితే
ఆ మట్టిలో నాటుకోదు. ఈ మొకక సుమార్హ
ఆరడుగుల పొడ్వు పెర్హగుతుంది.

పూస్త విటమినుల! బి-2, బి-

కాడ్కో బంతి !
5, బి-12, డి-విటమినలను
అందిసుాంది... తలనొపిపన్న నాలుగడుగుల పొడ్వుండే కాండ్ం ... చివ్రన
తగిగసుాంది... జుటుి అందాన్నకి
బంతిల్లంట్ట ప్పవువ... దీన్న పేర్హ అలియమ్.
సహాయప్డుతుంది.. ఇన్ని
సుగుణాలు ఉని ప్పవువ ఒకటుంది. కాండ్ం అడుగుభాగాన రెండు ఆక్ ల్లలంట్టవి
ములిలన్ అనే ఈ ప్పవువలిి ఎనోి
ఉంటాయంతే. మెడిటేరియన్, ఇజ్రాయిల్
మందుల తయారీలో వాడుతునాిర్హ.
టీ కూడా చ్చసుక్న్న ప్రాంతాలోల కన్నపిస్తాయి. వీట్టన్న ఫలవ్రింగ్ ఆన్నయన్్
తాగేవాళ్లళనాిర్హ. ఒకే స్తరి ఇవి
అంటే ఉలిలపూలు అన్న కూడా అంటుంటార్హ. ఒకోక
వ్ందల ప్పవువలు కలిసికటుిగా
పూయడ్ం విశేష్ం. ప్పవువ 6 అంగుళ్ళలు ఉంటుంది.

రెండు రకాల ప్పవువలు బారెడు పొడ్వుండే రెండు

ఆక్ల మధ్యలోనుంచి ప్పట్టి ప్పవేవ వెల్ విశిేయా.
ఆఫ్రికా ఎడారి ప్రాంతాలోల ఉంటాయి. వీట్టలో
ఆడా, మగా పూలు విడివిడిగా ఉంటాయి. వీట్ట
మొకక ఆక్లైతే ఒకోకస్తరి 25 అడుగులక్
పూలుకూడా విసారిస్తాయి. ఈ మొకకల కన్నస
జీవిత కాలమే 400 ఏళ్లళ. కొన్ని అర్హదుగా
2000 ఏళ్లళ కూడా బతికేస్తాయి.

అమోా పెదు ఈగ ప్పవువ మీద పెదు ఈగ వాలినటుింది కదూ !

న్నజాన్నకి ఇదొక ప్పవువ. పేర్హ ఒఫ్రిస్ ఇన్ సకిిఫెరా. బ్రిటన్, యూరప్ లో
ఎక్కవ్గా ఉని మట్టి లోనే ఇవి పెర్హగుతాయి. అర్హదుగా వితానాలను
ఏరపరిచ్చ ఇవి కీటకాలను ఆకరిషంచడాన్నకి మంచి సువాసనను విడుదల
చ్చస్తాయి.

27
 మొకక లేన్న ప్పవువ మన్నషికి రెండింతలు
మొకకలేదు. కాండ్ం లేదు, ఆక్లు అరచ్చతులోల ప్టేిటంత అందమైన ప్పవువలిి

లేనేలేవ్ ప్పవువ మాత్రం చూశాం కాన్న మన్నషికి రెండింతలు

పూసుాంది. పైగా ఇది పొడ్వుండే ప్పవువలునాియంటే ఆశేరయపోక

ప్రప్ంచంలోనే అతి పెదు ప్పవువ ! తప్పదు. అమోరోపఫల్లలస్ ట్టటనమ అనే ఈ

దీన్ని చూడాలంటే ప్పవువను ఇండోనేషియాలోన్న సుమత్రా

ఇండోనేషియాలోన్న లేన్న సుమత్రా, దీవులోల 1878 లో కనుగొనాిర్హ. ఇది 12

బోరిియో దీవులక్ వెళ్ళళలి. అడుగుల ఎతుాను దాట్ట పెర్హగుతుంది.

రఫ్లలసియా అనే ఇవి ఏకంగా ఒక అర్హదుగా 25 అడుగులు కూడా

మీటర్హ వెడ్లుపగా పూస్తాయి. ఎదిగిపోతుంది. బర్హవు సుమార్హ 80

అంటే మూడ్డుగులు పైగానే. ఇక కిలోలు. ప్రప్ంచంలో అతి పొడ్వైన ప్పవువ

బర్హవు 10 కేజీలపైనే ఉంటుంది . ఇదే. రోజుకి నాలుగు అంగుళ్ళల వ్ంతున

ఒకోక ర్వక్ 0.75 మందంతో పెరిగే దీన్న వాసన కూడా భరించలేన్నదే. కాన్న

అంగుళ్ళల నుంచి దారాల కీటకాలు మాత్రం ఇష్ింగా చ్చర్హతాయి.

ఉంటుంది. అసలు
లేక్ండా ఎదిగేద్దల్ల? ప్పవువ కింద
భాగం భూమిలోకి
ఉంటాయంతే. అనిటుి పూశాక
ఇది 5 నుంచి 7 రోజులు మాత్రమే
బతుక్తుంది. ఇంత పెదు ప్పవువ
ఎంత సువాసన వెదజలులతుందో
అనుకోకండి. ఎందుకంటే ఇది
మొకేక స్తక్షమదరిిన్నలో చూడాలి్ందే! చీము కనాి చిని ప్పవువన్న చూశారా?
ప్కక ఫోట్లలో ఉనిదదే. ఇది ప్రప్ంచంలోనే అతి చిని ప్పవువ.
వోలిియా అంగుస్తా అనే వీట్టన్న 1980 లో ఆస్తేలియాలో
వ్ంట్టవి కనుగొనాిర్హ. మీ దగగర్హని స్తకలులో ఒక మిలీల మీటరెంతో
తలుసుగా? ఈ ప్పవువలు అంతకనాి చినిగానే ఉంటాయి. సరిగాగ
చెపాపలంటే సుమార్హ 0.024 నుంచి 0.6 మిలీలమీటరల పొడ్వు,
0.013 నుంచి 0.33 మిలీలమీటరల వెడ్లుప ఉంటాయంతే. ఇక
బర్హవెంత తలుస్త? కేవ్లం 0.00015 గ్రాములు. అంటే గ్రాములో
లక్ష్య వ్ంతును మాట. వీట్టన్న చూడాలంటే స్తక్షమదరిిన్న స్తయం
కావ్లి్ందే. పైగా వీట్టలో దాదాప్ప 11 జాతులునాియి. ఇవ్న్ని
న్నట్టపై తేలే మొకకడే కాబట్టి వీట్టకి వెళళంట్ట ఉండ్వు.

క్ళిళన మాంసం వాసన వేసుాంది.

వెయేయళళ వితానాలు.
మన జాతీయ ప్పష్పం కలువ్ ప్పవ్వన్న తలుసుగా? దీన్న వితానాలను,
ఆక్లిి , కాండాన్ని కూడా మందులోల ఉప్యోగిస్తార్హ. మీక్ తలుస్త ?
దీన్న వితానాలు వెయేయళల వ్రక్ చెక్కచెదరవు . ఒక ప్పవువలో 15 లేదా
అంతకంటే ఎక్కవే వితానాలు ఉంటాయి . తలలన్న కలువు ప్పవెవవతే
ప్ండున్న కూడా ఇసుాంది.

28
 కాయరెట్్‌లలో బీటా-కరోట్టన్ అనే వ్రణద్రవ్యం ప్పష్కలంగా ఉంటుంది. ఈ
వ్రణద్రవ్యం కూరగాయలు, ప్ండ్లక్ ప్సుప్ప-నారింజ రంగును అందించ్చ
రస్తయనం. ఇల్లంట్ట బీటా-కరోట్టన్ కలిగిన ఆహారాలు తింటే అది మన
శరీరంలో విటమిన్- ఎ గా మార్హతుంది. ఈ విటమిన్ ఎ మెర్హగైన కంట్ట
చూప్పకి, రోగన్నరోధ్క శకిాన్న, ఆరోగయకరమైన చరాాన్నకి
సహాయప్డుతుంది. ఒతిాడిలో ఉనిప్పపడు ఒక కాయరెట్
నమలడ్ం దావరా శరీరంలో కొలెస్తేల్ ఉతపతిా
స్తథయిలు తగుగతాయి. దీంతో ఒతిాడి, ఆందోళనల
నుంచి ఊరట లభసుాంది. అల్లగే మెదడు
చుర్హక్గా ప్న్నచ్చసుాంది.
ఇటలిలో స్తమియాను ‘సమొలిన’ అనే పిండి ప్దారథము నుండి చెయయగా, దక్షిణ
ఆసియా దేశాలలో దుర్హం రకమునక్ చెందిన గోధుమ పిండితో తయార్హ చెయుయదుర్హ.
సమొలిన అనగా ల్లట్టన్్‌లో పిండి (ఫోలర్స) అన్న అరధము. గోధుమ పిండితో బియయప్ప
పిండిన్న కలిపి నూడుల్్్‌తయార్హ చ్చస్తార్హ.
సంవ్త్రంలో అతయంత సుధీరఘ ప్గట్ట కాలం, అతి
చంద్రుడు భూమి చుట్టి తిరగడాన్నకి
తక్కవ్ రాత్రి సమయం ఉండే రోజు జూన్ 21.
27.3 రోజులు ప్డుతుంది. మనం భూమిపై
ఈరోజు నుండి స్తర్హయడు ఉతారాయణం నుండి
న్నలబడి ఉనిప్పపడు చంద్రుడు మరియు స్తర్హయడు
ఒకే ప్రిమాణంలో ఉనిటుల కన్నపిస్తార్హ. న్నజాన్నకి దక్షిణాయనంలోకి వెళ్లతునాిడు. ఈ రోజు స్తర్హయడు
ఉతార అరధగోళంలో కరాకటక ర్వఖకి లంబంగా
చంద్రుడు స్తర్హయడి కంటే 400 రెటుల చినివాడు
కాన్న భూమికి చాల్ల దగగరగా ఉనిందున అదే ఉంటాడు.
రాజమండ్రిలోన్న గోదావ్రి నదిపై కొవూవర్హ
ప్రిమాణంలో కన్నపిస్తాడు. చంద్రుడు మరియు రాజమండ్రి వ్ంతన అన్న కూడా పిలువ్బడే గోదావ్రి
భూమి ఒకదాన్నకొకట్ట గుర్హతావకరషణ ప్పల్ వ్ంతన, న్నట్టపై న్నరిాతమైన ఆసియాలో రెండ్వ్
చ్చస్తాయి. పొడ్వైన రహదారి-రైలు వ్ంతన. 2.7 కిలోమీటరల
ఈ గుర్హతావకరషణ శకిా పొడ్వుని ఈ వ్ంతనలో రెండు లైనల రోడుడ మరియు
వ్లల మనం ప్డ్వ్లో ఒకే రైలు మారగం ఉంది.
లేదా సముద్రతీరంలో
ఉనిప్పపడు మనక్
కన్నపించ్చ అలలు
ఏరపడ్తాయి.
మెర్హకయరీ సంవ్త్రం కేవ్లం 88 ఎర్సా
డేస్ మెర్హకయరీ స్తర్హయడికి చాల్ల దగగరగా
ఉనిందున అది స్తర్హయన్న చుట్టి తిరగడాన్నకి కాలిఫలవ్ర్స్‌లో కోలిన్్‌
ఎక్కవ్ సమయం ప్టిదు. అనబడే ప్దారథం సమృదిధగా
మీర్హ అకకడ్ న్నవ్సిసుాంటే ప్రతి 3 ఉంటుంది. ఇది జాాప్కశకిాన్న
నెలలక్ కొతా సంవ్త్రాన్ని అమాంతం పెంచుతుంది.
జర్హప్పక్ంటారన్న దీన్న అరథం. అందువ్లల దీన్ని చినాిర్హలక్
ఇస్తా మంచిది. దీన్న వ్లల వారి
ఆవ్లింత మన ఊపిరితితుాలలోకి ఆకి్జన్్‌ను మెదడు ఎదుగుదల సరిగాగ
ఎక్కవ్గా పీలుేకోవ్డాన్నకి సహాయప్డుతుంది. ఉంటుంది. మెదడు చుర్హగాగ
ఆకి్జన్ కొరతను గ్రహించినప్పపడు మన మెదడు ప్న్నచ్చసుాంది. చదువులోల
మన ఇంద్రయ వ్యవ్సథక్ సందేశాన్ని ప్ంపినప్పపడు రాణిస్తార్హ.
మనం స్తధారణంగా ఆవ్లిస్తాము.

29
 (బాలల స్రద్య హ్వస్ా కథ)
డా.ఎమ్.హరికిషన్-కర్నూలు-9441032212
"చావాలనుక్ంటే క్డివైప్పక్ పో...
బతకాలనుక్ంటే ఎడ్మవైప్పక్ పో..." అంటార్హ ఆ ఊరిలో
అందరూ. అదొక చిని ప్లెలట్టర్హ. ఆ ఊరి ప్కకనే ఒక అడ్వి.
ఆ అడ్విలో ఒక తికకదయయం దాన్నకి తోడుగా ఒక
క్కకదయయం ఉనాియి. అవి రెండూ చాల్ల మంచివే కాన్న
చూడ్డాన్నకి చాల్ల భయంకరంగా ఉండేవి. అడ్విలో అవి
రెండే ఉండ్డ్ంతో వాట్టకి పొదుుపోయేది కాదు. ఎవ్రైనా
మనుష్యలు అడ్విలో అడుగుపెడితే చాలు వాళలతో కబుర్హల
చెపాపలన్న, ఊరి సంగతులు కనుకోకవాలన్న వాట్ట కోరిక. కాన్న
వాట్టన్న చూస్తానే చాలు జనాలు హడ్లిపోయేవాళ్లళ. వెనకిక
తిరిగి చూడ్క్ండా ప్ంచలు పైకగగట్టి ప్ర్హగు అందుక్నే
వాళ్లల. అవి 'ఆగు ఆగు' అంట్ట వాళల వెనుకే ప్డేవి. అది
చూసి మరింత భయంతో వ్ణికి పోయేవాళ్లళ. ఇంకా వేగంతో
ఉరికేవాళ్లల. అల్ల ఉర్హక్తా... ఉర్హక్తా... కొందర్హ
చూసుకోక కాళలక్ రాళ్లల తగిలి కిందప్డి ద్దబబలు
తగిలించుక్నేవాళ్లళ. మరికొందర్హ కాళ్లల చ్చతులు
విరిగొగటుక్
ి నేవాళ్లళ. గుండె జబుబలు ఉని ఇదుర్హ ముగుగర్హ
అకకడికకకడే సచిే సవరాగన్నకి వెళిళపోయార్హ. దాంతో ఆ
దయాయలే వాళలను ప్టుికొన్న చంపినాయన్న ఊరంతా ప్పకార్హల
ప్పటాియి. ఇంకేముంది 'అదిగో ప్పలి అంటే ఇదిగో తోక ' అనే
జనాలు అటువైప్ప పోవ్డ్మే మానేశార్హ. ప్కక ఊరికి
క్డివైప్పన తొందరగా హాయిగా చ్చర్హకోవ్చుే. ఎడ్మ వైప్ప
పోవాలంటే నాలుగింతల సమయం ప్డుతుంది. అయినా
జనాలు ఎడ్మవైపే వెళ్లలవాళ్లల. అల్ల "చావాలనుక్ంటే
క్డివైప్పక్పో... బతకాలనుక్ంటే ఎడ్మవైప్పక్పో..." అనే
కొతా స్తమెత ఊరంతా వాయపించింది. దాంతో ఎవ్రూ
చచిేనా క్డి వైప్పక్ పోయేవాళ్లళ కాదు.
ఆ ఊరిలో కనియయ అనే మంగళ్ళయన
ఉనాిడు. ఆయన చానా మంచోడు. పెదుల నుంచి క్లవ్ృతిా
నేర్హేకొన్న ఊరిలో అందరికీ చాల్ల అందంగా,
చూడ్ముచేటగా, మనసుపెట్టి క్షవ్రం చ్చస్తవాడు. ఆయన
కతార చ్చత ప్డితే చాలు కొండ్ముచుే అయినా క్ందేలు
పిలలల్ల మిలమిల్ల మెరిసి పోయేది. ఎలుగుబంట్ట అయినా
గంగిగోవుల్ల ధ్గధ్గా వెలిగిపోయేది. ఎవ్రి వ్యసుక్
తగగటుి వాళళకి... వాళల మొహాన్ని బట్టి, కోరికను బట్టి
అందంగా క్షవ్రం చ్చస్తవాడు. పొదుున లేసినప్పట్ట నుండి
జనాలు 'అంగడి ఎప్పపడెప్పపడు తర్హస్తాడా... ఎప్పపడెప్పపడు
క్షవ్రం చ్చయించుక్ందామా' అన్న ఎదుర్హ చూస్తవాళ్లళ.
కనియయక్ తాత ముతాాతల కాలం నుంచి నాలుగు ఎకరాల
పొలం ఉంది. అది బీడు భూమి. వానొస్తా ప్ంట. లేదంటే
లేదు. అందులో బావి తవివంచాలి అనుక్నాిడు. కాన్న దాన్నకి
చాల్ల ఖరేవుతుంది కదా అందుకన్న పైస్త పైస్త దాచిపెట్టి
కావ్లసినంత సొముా కూడ్బెటాిడు.
సరిపోయినంత సొముా చ్చతికందగానే బావి తవివంచాడు.
అదృష్ిం బాగుండి మరీ లోతుకి పోకముందే న్నళ్లల
ఎగదనుికొచాేయి. సంబరం సంబరం కాదు. ఊర్హ ఊరంతా వాణిి
ఒకటే పొగడ్డం. "ఈ ద్దబబతో న్న జాతకం మొతాం మారిపోతుందిరా.
ఇంట్ట న్నండా ప్ంటలు... వ్డిన్నండా సొముాలు... అదృష్ిం అంటే న్నదే
పో" అన్న తగ మెచుేక్నాిర్హ.ఆ పొలం ప్కకనే ఆ ఊరి జమీందార్హ
పొలం ఉంది. వాడు పెదు దురాార్హగడు. వాన్న కనుి ఈ బావి మీద
ప్డింది. దాంతో ఎల్లగైనా సర్వ దాన్ని కాజయాలన్న కనియయ వాళళ
తాత తనక్ అప్పప ఉనిటుి ప్త్రం రాయించి దాన్నపై ఇదురితో దొంగ
వేలిముద్రలు స్తక్షయంగా వేయించాడు. డ్బుబ వ్డ్డడతో సహా ఇస్తావా లేక
పొలం అప్పచెబుతావా అన్న దొంగ ప్త్రం చూపిస్తా గొడ్వ్క్ దిగాడు.
అది అనాయయం అన్న తలిసినా ఆ జమీందార్హను ఎదిరించలేక ఎవ్ర్హ
కిక్కర్హమనలేదు. బావి తవివంచడాన్నకే చ్చతిలో ఉని ధ్నమంతా
అయిపోవ్డ్ంతో అతన్న చ్చతిలో ఒకక పైస్త కూడా మిగల లేదు.
దాంతో కనియయ పొలం జమీందార్హ గుంజుక్నాిడు. పాప్ం
కనియయ చానా బాధ్ప్డాడడు. కళళ ముందు అంతనాయయం జర్హగుతా
ఉంటే ఎదురోకలేన్న ఈ బతుక్ బతకడ్ం కనాి చావ్డ్ం మేలు
అనుక్నాిడు. చకకగా అడ్విలోకి క్డివైప్పక్ బయలుదేరాడు.
ఆ దారిలోనే కదా ఈ దయాయలు ఉండేది. తికకదయయం,
క్కకదయయం కనియయను చూశాయి. "ఆహా... ఎనాిళ్కకనాిళలక్ ఒక
మన్నషి అడ్విలోకి వ్సుానాిడు. ఇతన్నతో కాస్తప్ప కబుర్హల ఆడుదాం.
ఊరోల సంగతులన్ని ఒకకట్ట కూడా విడ్వ్క్ండా తలుసుక్ందాం"
అనుక్నాియి. వెంటనే రెండూ చెటుి పైనుండి ఎగిరి కనియయ
ముందుక్ దూకాయి. వాట్ట ఆకారాలు చూస్తానే కనియయ
అదిరిపోయాడు.
కాన్న వ్చిేంది చావ్డాన్నకే కదా... దాంతో భయప్డ్క్ండా "రండి...
చంప్ండి... చంపి కమాగా కడుప్పన్నండా తినండి" అనాిడు
వెనుకడుగు వేయక్ండా.ఆ మాటలక్ తికకదయయం, క్కకదయయం
ఒకదాన్న మొహం మరొకట్ట చూసుక్నాియి. "మేము న్ననుి
చంప్డాన్నకి వ్చిేనామన్న న్నకవ్ర్హ చెపాపర్హ. మనుష్యల మాంసం
తినడ్ం కాదు కదా... కన్నసం వాట్ట వాసన కూడా మేము ఎప్పపడు
చూడ్లేదు" అనాియి. కనియయ నెతిా గోక్కంట్ట "మరి మీ పేర్హ
చెబితే చాలు... అందరూ న్నద్రలో కూడా ఉలికికప్డ్తార్వ. ఇటువైప్ప
వ్స్తా చావు తప్పదన్న వ్ణికి చస్తార్వ" అనాిడు."ఏం చ్చదాుం అంతా మా
కరా... న్నజం చప్పగా కషాయంల్ల యాక్ థూ అనేటటులగా
అసహయంగా ఉంటుంది. అదే అబదధం అయితే అందంగా, మస్తల్ల
వేసిన వ్ంటకంల్ల, గుమగుమల్లడుతా, యమా ర్హచిగా, రా రమాన్న
పిలుస్తా ఉంటుంది. అందుకే న్నజం గడ్ప్ దాటకముందే ప్పకార్హల
ప్రప్ంచమంతా తిరిగి వ్చ్చేస్తాయి అంటార్హ పెదులు. మేం
మనుష్యలతో స్తిహం చ్చదాుమన్న, మేలు చ్చదాుమన్న ప్లకరిస్తా... వాళ్లల
భయప్డి పారిపోతావునాిర్హ. మేమేమీ చ్చయకపోయినా చెడుగా
ప్రచారం చ్చస్తా ఉనాిర్హ. మమాలిి ఏం చ్చయమంటావ్" అనాియి
దిగులుగా
30

ఆ మాటలక్ కనియయ "మీర్హ ఎప్పపడైనా మీ మొహాలు
అదుంలో చూసుక్నాిరా... చింపిరి జుటుల, గలీజు మొహాలు,
కంప్పకొటేి శరీరాలు, పెరిగిన గోళ్లల, తోముకోన్న ప్ళ్లళ... ఇల్ల
భయంకరంగా ఒకకస్తరిగా కళళముందు ప్రతయక్షమైతే ఎంత
ధైరయవ్ంతున్నకైనా సర్వ ఒళ్లళ చలలబడి గుండె కొటుికోవ్డ్ం
మరిేపోతుంది. మనక్ మంచితనం ఉంటే సరిపోదు మంచి రూప్ం
కూడా ఉండాలి. ప్రిశుభ్రంగా ఉంటే ముళళప్ంది కూడా
ముచేటగానే ఉంటాది. కర్రె కాకి కూడా కంట్టకి ఇంప్పగానే
కనబడుతుంది" అనాిడు. "మరి మేమల్ల చూడ్ముచేటగా...
ముదుుముదుుగా... ఊరంతా వ్చిే చిర్హనవువలు నవువతా దగగర
కూర్హేనేల్ల ఎల్ల తయారవుతాం. అది స్తధ్యమేనా" దిగులుగా
అనాియి దయాయలు. కనియయ నవివ "ఓస్... అద్దంతస్తప్ప. నాక్
అరగంట సమయం ఇస్తా చాలు. ఇటాల ఇంట్టకి పోయి నా
స్తమానుతో అటాల క్షణంలో తిరిగి వ్చ్చేస్తా. ఆ తర్హవాత మిమాలిి
మీర్వ నమాలేనంత అందంగా తయార్హ చ్చస్తా. నా వ్ృతిా అదే గదా"
అనాిడు నవువతూ.
"పోయి మరల్ల వ్స్తావా" అన్న అడిగాయి ఆ దయాయలు
అనుమానంగా."మాటంటే మాటే... దేవున్నకైనా, దయాన్నకైనా, చిని
పిలోలన్నకైనా, పెదు పిచోేన్నకైనా మాట్టస్తా తప్పకూడ్దు అంటార్హ
పెదులు. ననుి నమాడి" అనాిడు కనియయ.
దాంతో ఆ దయాయలు "న్నజంగా న్నవ్ల్లల చ్చస్తా... న్నక్ ఏ స్తయం
కావాలనాి మేం చ్చస్తాం. మా దయాయల దేవుడు భేతాళరాజు మీద
ఒటుి. మెర్హప్పల్ల పోయి మెర్హప్పల్ల రా" అనాియి.కనియయ
సర్వనంట్ట సర్రున ఇంట్టకి పోయి కావ్లసిన స్తమానంతా తీసుకొన్న
మరల్ల అంతే వేగంతో అడ్విలోకి ఆ దయాయల వ్దుక్ చ్చర్హక్నాిడు.
ఆ రెండింట్టన్న అకకడే ఉని ఒక పెదు బండ్రాయి మీద కూరోేబెట్టి,
తలను న్నట్టతో బాగా తడిపి. వెంట్రుకలు బాగా దువివ చిక్కదీసి,
క్షవ్రం మొదలుపెటాిడు. చూసుాండ్గానే చింపిన జుటుి అంతా
మాయమైపోయింది. పెరిగిన గడ్డం నునిగా మారిపోయింది. మంచి
సువాసనలు వెదజలేల సబుబ చ్చతిలో పెట్టి ప్కకన ఉని వాగులో
సబబరిగిపోయే వ్రక్ స్తినం చ్చసి రమానాిడు. అవి స్తినం చ్చశాక
పాపిడి తీసి, ముఖాన్నకి తలలన్న రంగు కొట్టి, బుగగలక్ ఎర్రన్న రంగు
అదిు, కొతా బటిలు వేయించి అదుం తీసి చూపించాడు. అదుంలో తమ
మొహాలు చూసి అవి చాల్ల ముచేట ముచేట ప్డిపోయాయి.
ఒకదాన్న మొహం మరొకట్ట చూసుకొన్న సిగుగతో ముసిముసి నవువలు
నవువక్నాియి. "ఏమో అనుక్ంట్ట గాన్న... న్న చ్చయి అదుుతాలు
సృషిించింది. దయాయలమైన మేము కూడా ఇంత అందంగా
ఉంటామన్న ఇప్పపడే తలిసింది. ఈ విష్యం వేర్వ దయాయలక్ గనుక
తలిస్తా ఇక న్ననుి చస్తా వ్దలవు. న్న కాళ్లల ప్టుికొన్న అయినా న్ననుి
దయాయల లోకాన్నకి తీసుకొన్న పోయి అందరికీ చకకగా క్షవ్రం
చ్చయించుక్ంటాయి. నెతిాన పెటుికొన్న మహారాజుల్ల
చూసుక్ంటాయి. చెప్పప న్నకేం సహాయం చ్చయాలో" అన్న అడిగాయి.
కనియయ వాట్టకి జరిగిందంతా చెపాపడు.
"సర్వ... ఈరోజు వ్రక్ మేమిదురమూ, ఎవ్రిన్న ఎప్పపడూ
ఎకకడా భయప్డించలేదు. కాన్న ఒక మంచిప్న్న కోసం ఆ
దురాార్హగడైన జమీందార్హన్న ఒక ఆట ఆడుక్ంటాం. వారం
తిరిగేసరికి వాడు ప్రిగెతుాకోనొచిే న్న భూమి న్న చ్చతులోల పెడ్తాడు
చూడు" అనాియి.తికకదయయం, క్కకదయయం రెండూ కనియయ
పొల్లన్నకి చ్చర్హక్నాియి. సాశానంలో రెండు గంప్ల ఎముకలు
ఏర్హకొన్నవ్చిే ఎవ్రికీ కనబడ్క్ండా బావి లోప్ల కూర్హేనాియి.
పొదుునేి జమీందార్హ ప్న్నవాళ్లళ పొల్లన్నకి న్నళ్లల తడ్ప్డాన్నకి బావి
కాడికి వ్చిేనార్హ. ఒక పెదు న్నళళ కడ్వ్ లోప్లికి వ్దిల్లర్హ. లోప్ల
ఉని దయాయలు ఆ కడ్వ్ న్నండా ఎముకలు న్నంపాయి. వాళ్లళ
బయట్టకి ల్లగి చూస్తా ఇంకేముంది న్నళ్లల లేవు... అంతా ఎముకలే...
వాట్ట చూస్తానే అదిరిప్డి ఉర్హక్కంటా జమీందార్హ దగగరికి పోయి
"అయాయ... బావిలో కడ్వ్ వేస్తా న్నళల బదులు ఎముకలు ప్డుతునాియి.
లోప్ల ఏ దయయం ఉందో ఏమో" అన్న చెపాపర్హ.జమీందార్హక్
నమాకం క్దరక పోయి బావిలో సవయంగా కడ్వ్ వేశాడు. అంతే
ఇంకేముంది దాన్నలో కూడా న్నళల బదులు న్నండుగా ఎముకలు
వ్చాేయి. "ఇదేందిరా... బావిన్నండా ఎముకలు ఉనాియి. ఇదేదో
దయాయల బావిల్ల ఉనిటుిందే" అనుక్నాిడు. ఆ చ్చనులో గటుిమీద
బాగా పెదు పెదు గుమాడికాయలు ఉనాియి. ఒకట్ట తంప్పకొన్న ఇంట్టకి
తీసుక్వ్చాేడు. గుమాడికాయ కూర చ్చదాుమన్న జమీందార్హ పెళ్ళళం ఆ
గుమాడికాయను కతిాతో మదయక్ కోసింది. అంతే లోప్ల తలలన్న ప్పర్రె
బయటప్డింది. అది చూసి ఆమె అదిరిప్డి భయంతో కవువన కేక
వేసింది. 'ఏమైందో ఏమో' అన్న జమీందార్హ ఉర్హక్కంటా లోప్లికి
వ్చాేడు. వ్చిే చూస్తా ఇంకేముంది... వ్ంట్టంట్ట మధ్యలో ధ్గధ్గా
మెరిసిపోతా భయంకరంగా ప్పర్రె కనబడింది. దాన్ని చూస్తానే ఆ
జమీందార్హ గుండె గుబేలుమన్నంది. చూదాుమన్న మిగతా
గుమాడికాయలు ప్గలగొట్టించాడు. అన్నింట్టలోనూ ప్పర్రెలే... దాంతో
"ఓరి దేవుడోయ్... ఇది దయాయల బావే కాదు... దయాయల చ్చను కూడా.
పొరపాటున ఆ కనియయ నుండి దీన్ని తీసుక్నాినే... ముందు ముందు
ఇంకన్ని భయంకరమైన వింతలు చూడాలోి... ఏమో..." అనుక్నాిడు.
రాత్రి అందరూ ప్ండుక్నాిక ఆ దయయం
భయంకరంగా మొహాన్నకి నలలన్న రంగు పూసుకొన్న, తలలన్న కోరలు
తగిలించుకొన్న, పెదుపెదు గోళళతో, ఎర్రన్న నోట్టతో జమీందార్హ గదిలోకి
వ్చిేంది. క్కకదయయం జమీందార్హ మొహంలో మొహం పెట్టి 'భౌ..
భౌ' మంట్ట అర్హస్తా ముక్కను ప్టుికొన్న కసక్కన ఒకక కొర్హక్
కొరికింది. ద్దబబక్ ముక్క సగాన్నకి సగం తగి మొహమంతా ఎర్రగా
మారిపోయింది. ఆ మంటక్ వాడు లబలబల్లడుతా "ఎవ్ర్రా నా
ముక్క కొరికింది" అంట్ట కళ్లళ తరిచాడు. చూస్తా ఇంకేముంది...
గుండెల మీద క్కకదయయం, ఎదుర్హగా తికకదయయం కనబడాడయి.
వాట్టన్న చూడ్గానే భయంతో వాడు అదిరిపోయాడు. నోట మాట
రాలేదు. మంచాన్నకి అటాలగే వ్ణుక్తా అతుక్కపోయాడు.
ఎవ్రనుక్ంటునాివురా ననుి... కనియయ తాతన్న. ఆ పొలం నాది.
కష్ిప్డి పైస్త పైస్త దాచి సంపాదించిన సొముాతో కొనిది. నేను
చచిేపోయాక నేను బాకీ ఉనాినన్న చెపిప ఆ పొల్లన్ని దొంగతనంగా
కాజస్తావా... నా మనవ్డినే అందులోనుంచి వెళళగొటేిస్తావా... ర్వయ్
నా సమాధి ప్కకనే న్న సమాధి కూడా కటేి సమయం దగగర ప్డిందిరా.
ఎవ్రిన్న వ్దలను. మొతాం న్న ఇలలంతా వ్లలకాడు చ్చసి న్న చ్చతికి చిప్ప
ప్ట్టిస్తా... మీ అందరిన్న కటుిబటిలతో ఊర్హ దాట్టస్తా" అన్నంది
ఊగిపోతూ..
జమీందార్హ వ్ణికిపోతూ ఆ తికకదయయం కాళళమీద ప్డి
"అయాయ... తప్పప జరిగిపోయింది. ఇంకప్పపడూ న్న మనవ్న్న జ్యలికి
రాను. ప్పవువలోల పెట్టి న్న చ్చను తిరిగి కనియయక్ అందిస్తా. ఊరోల మోసం
చ్చసి గుంజుక్నివ్న్ని ఎవ్రివి వాళళక్ అప్పజెబుతా. ఈ ఒకకస్తరికి
ననుి మన్నించు" అంట్ట బోర్హమనాిడు."సర్వ... ర్వప్ట్టలోగా ఇదంతా
జరిగిపోవాల. లేదంటే రాత్రి మరల్ల వ్స్తా. వ్స్తా ఈస్తరి ఒంటరిగా
పోను. న్నతో సహా న్న వ్ంశానింతా తీసుక్పోతా. మాట తపిపనా,
మడ్మతిపిపనా... పోతావ్. సరవ నాశనం అయిపోతావ్. దిక్క లేక్ండా
పోతావ్. జాగ్రతా" అంట్ట రెండూ మాయమయాయయి. జమీందార్హ
తరావతరోజు పొదుునేి కనియయ దగగరికి వ్చిే తప్పయిపోయింది అన్న
కాళళమీదప్డి పొల్లన్ని తిరిగి అప్పజెపాపడు. ఊరిలో అందరివీ ఎవ్రివి
వాళళక్ ఇచిే వేశాడు. అప్పట్టనుండి ఆ ఊరివాళ్లళ తమక్ ఏ సమసయ
వ్చిేనా సర్వ చెప్పపకోవ్డాన్నకి అడ్విలో క్డి వైప్పక్ పోవ్డ్ం
మొదలుపెటాిర్హ. అల్ల ఆ రోజు నుంచి దయాయల పాలనలో ఆ
ఊరంతా ధ్రాం నాలుగు పాదాల్ల నడ్వ్డ్ం మొదలు పెట్టింది.
31
పిలలలు ఎల్ల నేర్హేక్ంటార్హ? – 3
ఇంతక్ ముందు వాయసంలో కథలు, ఆటలు పిలలల
జీవితాలలో ఎంత విలవైనవో కొంత తలుసుక్నాిం. కథల
నేప్థయం ఎల్ల ఉండాలో ఈ శీరిషకలో కొంత
తలుసుకోవ్టాన్నకి ప్రయతిిదాుం. ఇది చాల్ల అవ్సరమైన
విష్యం. కథల ఎంపిక విష్యంలో మనక్ చాల్ల
గందరగోళ ప్రిసిథతులు ఉనాియి. .తలిలదండ్రులు,
ఉపాధాయయులు ఇల్లంట్ట సందిగధంలో ఉనాిర్హ. పిలలలక్
ఎల్లంట్ట కథలను న్నర్వుశించాలి, వ్యసుల వారిగా ఎల్లంట్ట
కథల ప్పసాకాలను న్నర్వుశించాలి అనే విష్యాలమీద విదయ
మీద ఎంత గందరగోళ ప్రిసిథతులు ఉనాియొ అదే
ప్రిసిథతులు పిలలల కథల విష్యంలో కూడా అదే ప్రిసిథతులు
ఉనాియన్న చెప్పక తప్పదు. ముఖయంగా మన తలుగు భాష్లో
పిలలల కథల విష్యంలో ఈ గందరగోళం ఎక్కవ్గా ఉంది.
మన తలుగులో పిలలల కథల ప్పసాకాలమీద చాల్ల ప్రభావాలు
ప్డాడయి. మన పిలలల ప్పసాకాల భాండాగారంలో అనేక
కథారూపాలు చెల్లమణి అవుతూ వ్సుానాియి. ఐతిహాసిక
కథలు, పౌరాణిక కథలు, జానప్ద కథలు, పిటి కథలు (న్నతి
కథలు), ప్ంచతంత్ర కథలు, కాశీ మజలీ కథలు, భట్టి
విక్రమారక కథలు, బేతాళ కథలు, పేదరాసి పెదుమా కథలు,
తనాలి రామలింగ కథలు, ప్రమానందయయ శిష్యయల కథలు,
పోడుప్ప కథలు ఇల్ల దాదాప్ప అరుశతాబధం వ్రక్ మన పిలలల
ప్పసాకాల మీద ప్రభావాన్ని చూపాయి. ఇంకా అనేక అనువాద
రూపాలు అయిన అర్వబియన్ నైట్్ కథలు, ఈసప్ప కథలు,
సింధ్ బాద్ స్తహాస కథలు, అకబర్స బీరబల్ కథలు, గలివ్ర్స
యాత్రా కథలు మన ప్ంచన చ్చరాయి. అల్లగే రషాయ కథల
ప్పసాకాలు చాల్ల ప్రభావాన్ని చూపాయి. అల్లగే చందమామ,
బాలమిత్ర, బాలజ్యయతి ల్లంట్ట ప్త్రికల జానప్ద కథలు చాల్ల
ప్రభావాన్ని చూపాయి. ఇవి పిలలల కంటే పెదుల మీద
ఎక్కవ్గా ప్రభావాన్ని చూపాయన్న చెపాపలి. అసలు పిలలల
కథలు అంటే జానప్ద కథలే అనింత ప్రభావాన్ని చూపాయి.
పెదులక్ ఇష్ిమైన కథలు కాబట్టి, పిలలలక్ కూడా ఇవే కథలు
ప్రస్తరమయాయయి. సంస్రుకుతి, స్తంప్రదాయాలు, న్నతి పేర్హతో
బాలస్తహితాయన్ని కొన్ని ప్రిమితులతోనే ఉంచ్చశాం! పెదులక్
సంబందించిన అనేక కథారూపాలను పిలలల మీద ర్హదేుశాం!
ఆఖరక్ తలులలు పాడుక్నే ల్లలి పాటలు బాలస్తహితయం
క్రింద జమకటేిశాం. పెదులక్ ఇష్ిమైన కథారూపాలను
పిలలల మీద ర్హదేుశాం. దీన్నకి ముఖయ కారణం
బాలస్తహితాయన్నకి సరైన న్నరవచనాన్ని ఇచుేకోకపోవ్టమే.
ఏ రకమైన స్తహితయం లేదా స్తహితయ ప్రక్రియ పిలలల
మనో వికాస్తన్నకి, ఆనందాన్నకి సరైనవి అనే సమగ్ర ప్రిశీలన,
ప్రిశోధ్నలు ఇప్పట్టకీ జరగలేదనేది వాసావ్ం. ఇప్పట్టకీ
చాల్ల మంది తలిలదండ్రులు, ఉపాధాయయులు, ముఖయంగా
బాల స్తహితయ రచయితలు, బాల స్తహితయమంటే న్నతి కథలు,
జానప్ద కథలు మాత్రమే అనే భావ్నలో ఉనాిర్హ.
సమకాలీన రచనలు.రచలనలక్ అసలు.ప్రాధానయత ఇవ్వటం
లేదు. ఇంకోక ముఖయ విష్యం ఏమిటంటే పిలలల వ్యసును
బట్టి, మానసిక వికాస్తన్ని బట్టి, సమదకాలీన వాసావికతను
బట్టి, పిలలలక్ బాలస్తహితాయన్ని ఎల్ల, ఏరూప్ంలో
అందించాలనే విష్యం మీద సరైన అవ్గాహన లేకపోవ్టం.
ఇల్లంట్ట ప్రక్రియల వ్లల కూడా పిలలలు బాలస్తహితాయన్నకి
దూరమవుతునాిరనే వాసావాన్ని గురిాంచటం లేదు. దాదాప్ప
అరథ శతాబుం బాల స్తహితయంగా చల్లమణి అయిన
చందమామ ల్లంట్ట కథల ప్త్రిక చదివే వాళళ సంఖయ తక్కవై,
సర్హకయలేష్న్్‌ తక్కవై ఆపివేయబడిందనే వాసావాన్ని మనం
గురిాంచటం లేదు. పిలలలను చదువుపేర్హతో కాలసు ప్పసాకాలు
తప్ప వేర్వ స్తహితయ ప్రక్రియలను పిలలదగగరక్.తలిలదండ్రులు,
ఉపాధాయయులు రాన్నయయటం లేదనేది ఇంకొక కఠోర
వాసథవ్ం. అమెరికా, రషాయ, అనేక యూరప్ దేశాలలో
బాలస్తహితయం మీద ఎనోి విశేలషాతాకమైన,
విమరినాతాకమైన ప్రిశోధ్నలు జరిగాయి. అనేక గ్రధాలు
వెలువ్డాడయి. బాల స్తహితాయన్నకి సంబందించి ఖచిేతమైన
ప్రమాణాలను న్నర్వుశించార్హ. ఆ ప్రామాణికాలను లైభ్రేరియన్
గాన్న, ఉపాధాయయులు గాన్న పిలలల ప్పసాకాలను (బాల
స్తహితాయన్ని) ఎంపిక చ్చసుకోవాలి్ ఉంటుంది. ఇల్లంట్ట
ప్రక్రియలను అమలు చ్చసినప్పడు మన తేలుగు బాల
స్తహితయంలో విప్లవాతాకమైన మార్హపలు సంభవిస్తాయి.
- ట్ట వి రామకృష్ణ, బాల స్తహితీవేతా, నెల్లలర్హ
32
 ఈప ి కృత్రలో ప
ి త్రజీవి ఇంకో జీవి మీద ఆధార పడి మనగడ సాగిస్ త ంది. ఇదే జీవ్ ై వె విధాం. న్నగరికత్ నేరిిన
మానవుడి విచక్షణారాహిత్ాం వ్ల ీ ఈ జీవ్ ై వె విధాం ప ి మాద్యనిా ఎదుర్కంటంది. దీంతో మనగడ సాగించాలిిన
జీవ్జ్ఞతులు అంత్రిస్ త న్నాయి. ఇల్ల ఒక రకమ ై న జీవులు అంత్రిసే త వాట్ట మీద ఆధారపడే జీవుల్ల
నశిస్త న్నాయి.పి పంచవాాప త ంగా అడవుల విధవంస్ం, ీపాసి ర క్ వినియోగం, రేడియేషన్ పెరిగిపోవ్టం, రసాయనిక ఎరువుల
వినియోగం, సిఎఫ్టసి ల్లంట్ట వాయు ఉద్య ా రాల విడుదలతో భూత్యపం పెరిగి అత్ాంత్ స్నిాత్మ ై న, అరుద ై న, అవ్స్రమ ై న
క్తటక, వ్ృక్ష, మత్ిా, పక్ష జ్ఞతులు మనగడ కష ర ం గా మారింది.రేడియేషన్ వ్ల ీ గబ్బుల్లలు, మూఢనమమక్రల వ్ల ీ
గుడ ీ గూబలు, పట ర ణీకరణ వ్ల ీ ప్రచ్చికలు త్గి
ా పోయాయి. పాలప్రట ర లు పెద ద గా కనిపంచడం లేదు. పెరుగుతునా
క్రంత్రక్రలుషాం కూడా పక్షులు చనిపోవ్డానికి క్రరణమౌతునాది.
జాతి మనుగడ్క్ జీవ్వైవిధ్యం అవ్సరం జీవ్ వైవిధ్యం జాతీయ సంప్దక్ స్తచిక వ్ంట్టది. మానవ్
సృషిిలోన్న ఏజాతి మనుగడ్కైనా జీవ్ వైవిధ్యం ఎంతో అవ్సరం. వికాస్తన్నకి జీవ్వైవిధ్యం చోదకశకిాగా ప్న్నచ్చసుాంది.
క్ందేళ్లల, గేద్దలు, జీబ్రాలు వ్ంట్టవి ప్చేన్న గడిడ తింటాయి. ఈ ప్రప్ంచంలో 2.3 శాతం భూభాగంలో 12 శాతం జీవ్
జంతువులను మాంస్తహార్హలైన సింహం, ప్పలి, చిర్హతప్పలులు వైవిధ్య జాతులక్ న్నలయంగా ఉని భారత్‌లో కూడా
ఆరగిస్తాయి. గొలలభామలు గడిడన్న తింటే వాట్టన్న కప్పలు ఆందోళనకర ప్రిసిథతులు నెలకొనాియి. 60 శాతం
భక్షిస్తాయి. ఈ చక్రంలో ఒక బంధ్ం తగితే దాన్న ప్రభావ్ం అనేక ఉభయచరాలు, 47 శాతం సరీసృపాలు
రూపాలోల కన్నపిసుాంది. పాములు నాశనమైతే ఎలుకల సంతతి ప్రమాదప్పటంచుక్ చ్చర్హక్నాియి. ప్రప్ంచంలోన్న 12
అనూహయంగా పెరిగిపోతుంది. దాన్నతో ఎలుకలు ప్ంటలపై ప్డి మహా జీవ్వైవిధ్య ప్రాంతాలలో భారత దేశం ఒకట్ట.
తిండి గింజలను తినేస్తాయి. ఎలుకలన్న ప్టుికోవ్టాన్నకి బోనుల సుమార్హ 45 వేల వ్ృక్ష జాతులు, దాదాప్ప 77 వేల జంతు
పెడితే ఫరవాలేదు కాన్న, చంప్టాన్నకి విష్ప్రయోగాలు చ్చస్తా జాతులు ఈ దేశంలో ఉనాియి.
వాట్టతో పాటు అనేక ఇతర జీవులు చన్నపోతాయి.మానవుడు తన లుప్ా మవుతుని అరణాయలు న్నట్ట వ్నర్హలు
మనుగడ్ కోసం చుట్టి ఉని ప్రిసరాలపై ఆధారప్డి జీవిస్తాడు. గత కొన్ని దశాబాులలో 50 శాతాన్నకిపైగా అరణాయలు, 70
ఆహారం, గాలి, న్నర్హ, రక్షణ, ఆశ్రయం న్నతాయవ్సర వ్సుావులు శాతాన్నకి పైగా న్నట్ట వ్నర్హలు లుప్ామైపోయాయి.
అన్ని ప్రకృతి ఉతపతుాలే. కంట్టకి కనబడ్న్న ఎనోి జీవులు సైతం విస్తారంగా ఉని ప్చిేక బయళళను మన జీవ్నశైలితో
ప్రోక్షంగా ఎంతో మేలు చ్చస్తాయి. ఇల్ల ఒక జీవి మనుగడ్ మరో రూప్పమాపేశాము. సముద్రతీరాలను అతల్లక్తలం
జీవి మనుగడ్క్ ప్రతయక్షంగా లేదా ప్రోక్షంగా ఉప్యోగ ప్డ్టం చ్చస్తశాము.
వ్లలనే సకల జీవులు మానవాళిలో మనుగడ్ స్తగిసుానాియి. జీవ్ వైవిధ్య చటిం
ఏటా అంతరించిపోతుని 20వేల జాతులు జీవులు కనుమర్హగు కాక్ండా 2002లోనే దేశంలో
గడ్చిన వ్ందేళళలో ప్రప్ంచ వాయప్ాంగా ఏటా 20వేల జాతుల ప్రతేయక జీవ్వైవిధ్య చటిం వ్చిేంది. దీంతో
చొప్పపన అంతరించిపోయాయనిది ప్రాయవ్రణవేతాల ఆందోళన. విచక్షణారహితంగా చెటలను నరకటం, క్రిమి సంహారాల
75 శాతం మేర జనుయవైవిధ్య ప్ంటల్ల కనుమర్హగైపోయాయి. ఇషాినుస్తర విన్నయోగం, అడ్వులోలన్న వ్నయప్రాణులను,
24 శాతం మేర క్షీరదాలు, 12 శాతం మేర ప్క్షుల జాతులు సముద్ర జల్లలోల జలచరాల వేటను కటిడి చ్చశార్హ.
అంతరించిపోయే దశలో ఉనాియి. ఒక ప్క్షి ‘తగ’ జీవ్ వైవిధాయన్నిప్రిరక్షించిన ప్రాచీన సంప్రదాయం
అంతరించిపోయినటియితే ఒక ‘వ్ృక్షజాతి’ అంతరించిపోతోంది. ప్పటిను, చెటుిను, చెఱువుకటిను, కొండ్ గటుిను, వివిధ్
రస్తయనాలతో న్నండిపోతుని భూములు జంతువులను ప్క్షులను, వ్న చరాలను, జల చరాలను
ఆవుపేడ్, అడ్వి ఆక్లు దొరకన్న వ్యవ్స్తయ భూములు విష్ దివ్యతవప్ప ప్రతీకలుగా సంభావించి సమాదరించిన మన
రస్తయనాలతో న్నండిపోతునాియి. ఈ రస్తయన కాలుష్య జాతీయ జీవ్నం అనాదిగా జీవ్వైవిధ్య వ్యవ్సథను
వైప్రీతాయన్నకి గురయి అనేక ప్క్షిజాతులు, జలచరాలు ప్రిరక్షించింది, పెంపొందించింది. మనం బతుక్దాం,
అంతరించిపోతునిటుి దాదాప్ప ప్రతిరోజు అధ్యయనాలు స్తట్ట జీవులన్న బతకన్నదాుం. జీవ్ వైవిధ్యం కాపాడుకొందాం.
ఆవిష్కృతం అవుతుండ్డ్ం మనం చూసుానాిం. - పిన్నింట్ట బాల్లజీ రావు,
తగుగతుని ప్ంటల దిగుబడి భౌతిక రస్తయన శాస్త్ర ఉపాధాయయుడు.
ఏటా కీటక జనాభాలో 2.5 శాతం క్షీణత కలుగుతునిది. జల్లల ప్రిష్త ఉనిత పాఠశాల,
ఫలితంగా అనేకచోటల ప్ంటల దిగుబడి తగుగతునిదన్న ఉప్పరప్లిల, మం:చెనిరావుపేట, జల్లల:
అధ్యయనాలు తలియజసుానాియి. ప్రాయవ్రణ సమతులయత వ్రంగల్, తలంగాణ. 9866776286
అంటే ప్రకృతి వ్నర్హలనే కాక్ండా, అమూలయమైన
జంతుజాల్లన్ని కాపాడుకోవ్డ్ం.

33
అందాల్గలికే్‌అమాాయి్‌్‌
ఆడే్‌పాడే్‌్‌అబాబయి్‌్‌్‌
వేసవి్‌సలవులు్‌వ్చాేయి

మా్‌ఊరికి్‌మేం్‌వెళ్ళాము్‌్‌్‌్‌్‌్‌్‌్‌
ఆనందంగా్‌ఉంటాము్‌్‌్‌్‌

అమామా్‌చ్చతి్‌గోర్హముదులు
మామయయ్‌తోన్న్‌దాగుడుమూతలు్‌్‌

అతా్‌తోట్ట్‌అలలరి్‌చ్చష్ిలు్‌్‌్‌్‌్‌్‌్‌్‌్‌్‌్‌
బాబాయి్‌తోట్ట్‌చెడుగుడాటలు

తాత్‌గారితో్‌కథలు్‌చదువుతాం
ఎకాకలన్ని్‌వ్లేల్‌వేస్తాం

ఆడుతూ్‌పాడుతూ్‌ఆనందంగా
"చినాిరి్‌నేసాం" చదువుక్ంటా్‌్‌్‌

చిట్టి్‌్‌జాానులం్‌అయిపోతాం
ఆనందంగా్‌గడిపేస్తాం.

రచన్‌: అళహరి్‌కాతాయయన్న, తలుగు్‌

ఉపాధాయయిన్న, ఏపీ్‌మోడ్ల్్‌స్తకల్, వీర్వప్లిల,
ఉలవ్పాడు్‌మండ్లం, నెల్లలర్హ జల్లల

34
నానింటే్‌ప్రేమక్్‌తొలి్‌న్నరవచనం
తరతరాల్‌బంధాలక్్‌మూల్లధారం.

చిట్టకన్‌వ్రేలు్‌ప్ట్టించి
తప్పటడుగు్‌సవ్రించి
వెనుిదట్టి్‌నడిపించ్చది్‌నాని.

యువ్తక్్‌భవితను్‌నేరిప
జగతిన్‌న్న్‌ప్రగతిన్న్‌చాటే
ప్రగతిశీల్‌ప్రిచాలక్డే్‌నాని...

నానింటే్‌ప్రేమక్్‌తొలి్‌న్నరవచనం
తరతరాల్‌బంధాలక్్‌మూల్లధారం.

మానవ్తక్్‌మార్హపేర్హ
మమతల్‌కోవెల్‌నెలవూ!
మనసుని్‌మహారాజు్‌మానాని...

అంతరంగ్‌ఆతీాయతక్్‌ఆయువుప్టుి
నా్‌జీవిత్‌మనుగడ్క్్‌తొలి్‌మెటుి
నా్‌ఆశాసధాలక్్‌తొలి్‌సోపానం
ఆశయసిదిుకి్‌ఆశ్రిత్‌వ్రకలుపడే్‌నాని..

నానింటే్‌ప్రేమక్్‌తొలి్‌న్నరవచనం
తరతరాల్‌బంధాలక్్‌మూల్లధారం.
రాశేరె.. మిత్రమా...

రాజశేఖర్స్‌రెడిడ, టీచర్స,నందాయల్‌

35
ప్రతీ్‌మన్నషి్‌జీవితంలో్‌
అతి ముఖయమైన పాత్ర పోషించ్చది డ్బుబ.....
అనాది్‌కాలం నుండి మనుష్యయల అవ్సరాలు్‌తీర్హస్తా...
ఇప్పపడు తన విలువేంట్ల వారికి చూపిస్తా....
సమాజంలో్‌తన్‌సతాా్‌చాటుక్ంటుంది....
అదే... అదే.... డ్బుబ.....
సముద్రాన్నకి్‌ఆటుపోటుల్‌ఎల్లగో,
ఇంట్టంట్ట రాజాయంగంలో డ్బుబ ప్రిసిథతి అల్లంట్టది.
మొదట్ట్‌తేదీ్‌వ్సుాందంటే,
ఇంట్ట కిరాయి గుమాం ఎల్ల దాటుతావు అంటుంది,
స్తకలు్‌ఫీజులు్‌మారాం్‌చ్చసుాంటాయి.
పాలబిలుల్‌ల్గలిల్‌చ్చసుాంది.
కేబుల్ బిలుల్‌్‌మీలో్‌ఎవ్ర్హ్‌కోటీశవర్హడు్‌అన్న్‌వెకకరిసుాంది.
కరెంటు్‌బిలుల్‌షాక్్‌కొడుతుంది.
గాయస్్‌సిలిండ్ర్స్‌న్నప్పపలు్‌క్ర్హసుాంది.
హాసిపటల్ కి హాయ్ చెపాపలి్ వ్సుాంది.
పెట్రోల్్‌బంక్్‌ముందే్‌బైక్క్్‌దాహం్‌వేసుాంది.
LIC పాలసీలు్‌బేలగా్‌చూస్తాయి,
ఇల్ల చెప్పపక్ంట్ట పోతే బోలెడు....
ఇంతమంది్‌చ్చతులు్‌తనన్న్‌(డ్బుబ) తడుముతుంటే,
పాప్ం.... మన్నషి్‌అనాల్ల....
పాప్ం... డ్బుబ అనాల్ల....
ఇవే్‌ఆరిధక్‌ఆటుపోటుల,
మధ్య తరగతి్‌క్టుంబాన్నకి అగచాటుల
అందరిదీ ఇదే ప్రిసిథతా? అంటే...
నూట్టకో ఎనభై శాతం,
మిగిలిన్‌దాంట్లల్‌ప్దిశాతం్‌భాగయమంతులు్‌
ప్దిశాతం బిక్షగాళ్లళ.
వీరికి్‌ఉండ్వు్‌ఎల్లంట్ట్‌ఆటుపోటుల ఆరిథకంగా,
డ్బుబక్ తలుసు రెండు కళలు
సంపాదిస్తా్‌దగగరికి్‌రావ్డ్ం్‌
ఖర్హే చ్చస్తా దూరమవ్వడ్ం
కాబట్టి్‌సంపాదించిన్‌దాంట్లల్‌
కొంత దాచడ్మే “ఆరిధక విజయం”.

ట్ట.సంయుకాా కృష్ణమూరిా,
హనాకొండ్్‌్‌

36