NGONNGT 86.11 2011 KHAI NIEM TU THUAN VIET VA TU NGOAI LAI TU GOC NHIN CUA LICH SU TIENG VIET HIEN NAY 1. Tiéu chi nhan dign tk tiéng Viét theo ngudn gée 1.1. Khi noi vé khai nigm az thudn Vigt va te ngoai Iai trong tiéng Viét, vé ban chit, tite la chiing ta nbfn dién ching vé mat ngudn ahs Viée nhan dién ti vung theo nguén géc, duong nhién sé phai cin ctr vao ti nguyén cia nbimg ti dé. Trong tinh hinh nghién cima lich sir tiéng Viét hién nay, da sé ddu nhdt tri ring tiéng Viét la mét ngén ngir thuée nhém Viét - Mudng, nhanh M6n - Khmer, ho Nam A, Thye ra, khOng phai toi nhfing nim gin day tiéng Viét moi duge coi 1a ngén ngit thudc ho Nam A. Viéc xép loai nay 44 duge A.G. Haudricourt chimg minh th nim 1953, sau dé 1a sur khing djnh thém cna S. E. Jakhontov, MFerlus, G.Diffloth, Nguyén Tai Can va nhiéu ngudi khéc ntta [2], [4], [5]. Co mét thye t8 1a, trade dé va hién nay da c6 nhing ¥ kién cho ring tiéng Vigt hofe la mt ngén ngir thud Han - Tang, ho&c thuge Nam Dao hay thudc Thai - Kadai; tham chi ia mét ngén ngit Nam Phuong, Nam - Thai hay hé Dong Nam A [6]. Cho nén, & vao thoi diém n&m 2003, cling da c6 y kién vidt ring "Cac nha ngén ngit hoc cing ngay céng nga vé xu thé cho ring tiéng Viét 12 mOt ngOn ngit da GS.TS TRAN TRI DOI ngudn" [15, 113]. Didu can ndi thém 1a hinh nhu khi nhan djnh nhu vay, ngudi viét da khéng hoac chwa thé néu duge If do d@ pha nhan y kién x4c djnh tiéng Viét 1a mOt ng6n ngit khéng phai “da nguén” ma thudc ho Nam A. 1.2. Khi coi tiéng Viét 1a mét ng6n ngit khong hén nhap, duong nhién nhing tir thuadn Viét phai 1a nhitng tir ké thira tir cdi nguén Nam A. Va nguge lai, tir nao khong phai cdi ngudn ching sé phai duge xem 1a nhimg ti vay mugn hay ngoai lai. Tuy nhién, do tinh chdt dac biét ctia lich sir tiéng Viet, ngudi ta thu’ng nh4n dién 16 rang nhing tir vay muon. tiv cdc ng6n ngir chau Au, hay ti tiéng Han. Cén nhitng vay muon khac, ching han nhu vay mugn Nam Dao hay Thi - Kadai, tinh hinh phite tap hon rat nhiéu. Cho nén, 46i véi loai nay, cé nhiing trudng hop thi dé dang nhan dién durge; lai cé nhig truong hp rat khé xéc inh. Trong tinh hinh nhu vay, khi néi vé ti nguyén cba tiéng Viét da c6 cach xir ly nhimg trudng hgp phi Nam A nhumg khéng phai An - Au ho&e khéng phai gdc Han dy theo mét céch khd dc thi: ching van thurong durge xem 14 nhiing tir thudn Vids trong ting Vidt.Khai niém... Tinh chét dic biét cia lich sit tiéng Viét thé hién & ché tir giai doan tidn Viét - Murmg (Proto - Vietmuong) én giai doan Viét - Mudng chung (Vietmuong common) 1a mét qua trinh dai nén cd ning cach xi Ii khde nhau. Theo 46, hinh nhu nhing vay muon trudée Viét - Muéng chung da “bj Viet hoa” triét dé; con nhimg vay mugn sau Viét - Muéng chung ching van luu gift tinh chit cua “or vay muon”. Vi thé, ngudi ta néi ring nhing tir “gia nhap” vao giai doan tiéng Viét é (old vietnamese) ching méi duge dit vao 6 ak vay muon. BGi 1é, tir thoi ki lich str nay, tiéng Viét méi thye sy tré thanh mét cé4 thé dc lap trong nhém Viét - Mudng [4]. Nhu vay, khi nhan dién ta tiéng Viét theo ngudn géc, ching ta sé lin lugt d&t ching dé kiém dinh theo ba tiéu chi. Trude hét, chung o6/khéng 6 cOi nguén Nam A (goi la +A/-A); sau d6, & nhimg trong hgp (-A) chting la gée An - Au hay 1a géc Han (goi 14 +B/-B); cudi cing, & nhimg truéng hop (-B) thi ching duge vay mugn trude hay vao théi ki Viét - Mudng chung tro vé sau (+C/-C), Qua ba tiéu chi 4y, néu théa man 1a (+A) thi, trén nguyén tie, ching 1a tir thuin Viet géc Nam A; con néu ede tir dap img 1a (+C) thi ching cé thé 1a tir thudn Viét géc Viét - Mudng; chi nhiing tir dong thdi 6 tinh chat (-B) va (-C), ching mdi 1a nhiing tir durge coi lA vay mugn. Duong nhién voi ba tiéu chi dy, trong mt vai tring hop dac bigt, ching cing phai duge bién ludn va gidi thich mét céch cy thé. 5 2. Va khai nigm tir thudn Vigt 2.1. Nguyén Van Khang khi ban vé wr ngogi lai trong tiéng Viet da chi ra ring cé nhiing quan niém rat Khée nhau vé khdi niém 1% thudn Viet [13]. Sw khée nhau dy, theo ching tdi, c6 y kién cha nhiing nha nghién ctu [Ay vie nhan dign né nhu 1a thi dy dé phan biét hai khai niém cé tinh din luan vé "tir ngoai nhap" va “tir thudn géc” trong ngén ngit hoc; va cé quan nigém cia nhitng nha chuyén nghién cizu vé tir vung tiéng Viét. Hai kiéu quan niém 46, khi phn tich mot céch chi tiét, sé thay vira cé nhing diém chung nhau, vira cé nhting diém khac nhau phan 4nh “mire 40” tim hiéu vé lich su tiéng Viet vao thoi diém a6. Ching han, cdc tac gid Co so ngén ngit hoc va tiéng Viet da viét ring "Lép tir thudn Viét 1a cét 16i cia tit vung tiéng Viét... V mat nguén gc, co sé hinh thanh cua Iép tir thudn Viét la cdc tir gée Nam phuong, bao gdm cd Nam A va Tay Thai. Nhimg két qua nghién ctu gan day cho thdy ring nhidu bé phan, nhidu nhém cia 16p ty thudn Viét cé nhimg tuong img, nhiing quan hé hét sic phirc tap véi nhiéu ng6n ngit hoe nhém ngén ngit trong ving" [3, 218]. Theo dién giai nhu thé, & tiéng Viet nr thudn Vier chinh la cd cdc tir gdc Nam phuong, bao gdm cd Nam A va Tay Thdi. Vi cdc tac gid nay khéng ndéi mét cach cu thé vd gdc Nam phuong 1a gi nén ngudi ta cé thé hiéu n6i dung dy chinh la Nam A va Tay Thdi. D6 1A mot quan niém vé tir shudn Viet da c6 cha10 Ng6n ngt s6 11 ném 2011 nhitng ngudi nghién ciru nghiéng vé ~ djnh huéng “dan lufn”. Tac gia cudn Tit vung hoc tiéng Viét viét ring: "Nhimg ti duge goi 1a thudn Viét thurdng tring véi b> phan tir géc tiéng Viét,... Néu so sdnh b6 phan ti vyng thuan Viét véi cdc tir tuong (mg trong tiéng Murdng, cdc tiéng Tay - Thdi va Mén - Khmer, ngudi ta nhfn thay ring nhiéu tir thuan Viet c6 sy giéng nhau nhét dinh vé ngit 4m va ngit nghia v6i cdc tir trong img trong cdc ng6n ngtt ké trén" [7, 236]. Theo c4ch viét Ay, nhting tir tuong img véi tiéng Mung nhwr: Jang, xém, chéng... va tuong (mg véi tiéng Tay - Thai nhu: bénh, bat, dudng... déu la nhing tir thudn Viét. Can cit vao thi diém tai ban lai céng trinh (nim 2003) cé thé thay y kién ndi trén 13 dai dign cho nhimg nha nghién cizu tit vung tiéng Viét noi vé tir thudn Viet. Nhur vay, dé nhan dién tinh thudn Viet oda tir tiéng Viet ngudi ta phai nhan thdy ching tong ting véi cdc tir tuong img trong tiéng Mutng, cdc tiéng Tay - Thai va Mén - Khmer hay khong. Tite 1, nhitng ty tuong tng véi cdc tiéng Tay - Thdi vin duge cho 1a nhiing tir thudn Viet. C&ch quan niém vé ar thudn Vier nur thé 1a cy thé hon. Theo dé, viée tim thay méi tuong img véi nhimg ngén ngir cdi ngudn mai 1a quan trong chir kh6ng don gian chi la sy luéng phan theo kidu “ngoai nhap” va “ban ngi”, D6 la sy khée nhau gitta cach nhin. “din nhfp” va “Viét ngtt hoc”. Con sy gidng nhau 1a 6 ché, d6i véi trudng hop tiéng Viét, nhitng ti trong tng v6i cdc tiéng Tay - Thai van duge coi la tie thudin Vigt. Vao théi diém hién nay khi tiéng Viét duge xdc nhén 1a mét ngén ngit Nam A, vé nguyén tic, chi nhtng tir thudn Nam A méi duge coi la nhimg ne thudn Viés, cy thé 1a nhimg ti thudin Viét géc Nam A. Con nhiing tir trong img voi nhing ngén ngir Thai - Kadai, néu chua cé bién Iuan cy thé, khéng nén thuan tay xem no 1a tit thudn Viét. 2.2. Nhu 6 trén dé trinh bay, cd nhitng tir tiéng Viét phi Nam A (-A) nhung cd thé chimg minh duge nd vay mugn vao trudc giai doan Viét - Mung chung thi tinh hinh sé khéc di. Chung ta biét ring tir Viét - Mutng chung chuyén sang thoi ki Viét cd (old Vietnamese), tiéng Viét da dinh hinh nhu mét cd thé déc lap. Vi thé nhing tir vay mugn trudc do duge hanh chite nhu tir thuan Viét gc Nam A thi chiing o6 thé 1a nhimng tir thuan Viét géc Viét - Mudng; con nhing tir vay muon sau d6, ngay nhu vay muon tir tiéng Khmer di nia, van khOng thé coi 1A sie thudn Viér duge. C6 thé lay trudng hop hai tir béng va hoa trong béng hoa dé lam thi dy. Trong tiéng Viét cd xua, tir béng tuong tng vdi cdc ngén ngih, Nam Dao, tir hoa la m6t tir géc Han, Vay 1a, tinh “phi Nam A” (-A) va “khéng gc Hén” (-B) khién cho ngudi Viét ghi nhan bong 1a tir thudn Vier. Trutng hop tir dudng/ dang gc Thai (A, -B) v6i nghia 1a “dutng di” trong tiéng Viét cting thé. Déi voi da sbKhai niém... i ngudi Viét tir vay mugn 46 la mét tir nt thudn Viét chan chinh, No cé duge danh vj tt thudn Viét la do gid trj truéc giai doan Vigt - Muéng chung (+C) cia nd. Tir srding trong tiéng Viét cing vay, Xét vé tix nguyén, nd cd ngudn géc Nam Dao (-A), nhung thi diém gia nhap tiéng Viét la +C nén nd c6 gid tri ar thudn Viet. 3. Vé khai niém aH vay mirgn hay fir ngogi lai trong tiéng Vigt 3.1. Tir vay muon hay tir ngogi Iai, ve nguyén tac, sé khéng phai 1a nhing ti thuan Viét theo nhu cach nhfn dién vira trinh bay 6 trén. O day c6 nhimg van dé phai duge dit ra 1a nhiing fit vay mugn Ay c6 géc ngén ngit nao va ching duge vay mugn vao thdi diém nao trong lich sir tiéng Viet. Day 1a nhimg van dé tuy tong d6i phirc tap nhung phai duge lam sang td. Nguyén Thién Gidp cing d4 dua ra tiéu chi dé nhan dién fir ngoai Iai phy thuéc vao hai quan niém khdc nhau vé n6 [8, 129 - 134]. Quan niém thir nhdt 1a edn ctr vao ngudn géc eta cc tir dé chia tix vung cola mdi ngén ngif thanh ni ban ngit (tiie 1a tir thudn géc) va te ngogi lai. Ong nhin manh ring khi quan niém nhu thé, cdc tir can duge xdc dinh mét céch bién chtmg va lich siz, cé nghia 1a khi dy tit ngoai lai phai xudt hién sau khi m6t cé thé ngOn ngit d& duge dinh hinh. Trong thye 16, viée xc dinh thoi gian dinh hinh m6t ng6n ngit dan t6c nao d6 la rat phite tap va it khi cho ta mt cu tra 1di chiic chin. Vi vay, ching ta vin vap phai céi khé khin trong khi ph4n biét tir ban ngtt va tir ngoai lai. Cy thé, phai lam sao nhan dién dau 1a nhing yéu t6 cti, do giai doan trude dé lai; con dau 1a nhing yéu t6 moi du nhap vao tir cdc ngén ngit khac 6 giai dogn dang ban thao dy. Trong tién trinh lich sit cua mét ng6n ngit, nhitg tir thuéc nhém | cé thé duge coi la te ban ngit, cdn nhiing tir thuge nhém 2 mdi 14 nhimg tir ngoqi lai. Va, theo cach nhin y, nhiing tir duge coi 1a ngoai lai trong giai doan nay c6 thé tré thanh ti ban ngit trong giai doan tiép theo. Vay la, viéc xdc dinh 6 day la phai cin ctr vao ngudn géc va lich sir, tire 1A phai hiéu biét day di tir nguyén cia cdc tir, mot c6ng vigc ma khéng phai bao gid cing thuc hién duge dé dang. C6 mét quan nigm khdc phy thuge vao viée sit dung ng6n ngit. Vi vay, khi xem xét van d8 nit ban ngit va tir ngogi lai, néu nhin 6 géc 46 nay cé nghia 14 ngudi ta phén loai theo phuong dién déng dai dé dua ra cdc khdi niém tie ban ngit déng dai va tit ngogi lai déng dai. Lic nay, tir ngoai lai déng dai chi la nhimg tir ngoai lai con lu gitt nhting dic tumg khién cho ching khéc v6i cdc tir ban ngt ddng dai. DSi voi tiéng Viét, d6 cé thé 14 tir phién am An Au nhur cdchon, amin, amoniac...; la tir c6 c4ch két hop bat thdng nhu: non xao, xoong, séc...; 14 nhiing yéu 16 Han Viét nhu: son, thuy, gia...; 1a t8 hop cdc yéu t6 Han Viét nhu: ba dao, giai nhén, tham quan... 14 nhing tir ma ngudi ban ngit thay khéng gidng voi tir ban ngit nhu: 1é ki ma... Theoei cach quan niém nay c6 thé cé nhitng tir nguén géc ngoai lai nhung khéng phai lat tt ngoai lai déng dai (tt Hén Viet c6 nhu: mika, ma, mit; An- Au don am tiét nu: xding, bi, 1p; tir Han Viét hoat déng tw do nhu: di, dike, hoc...). R6 ring, nhu vay néu xét & binh dién st dung, khai niém ti ngogi lai bj thu hep hon rét nhidu. Phan thu hep lai 4y chinh la nhimg tir tuy 6 thé nhfn thay ching c6 géc gic khong thudn Viét (tire 14 khong thudn Nam A) nhung hanh chic nhy tir thudn Viét thi s@ duge coi nhu (hay a6i xt nhu) tir thudn Viet. Céch quan niém nay rd rang nhdn manh tinh hanh chitc, ldy gid tri sir dung hién tai dé dén nhan cho ngudn géc cia tir, khéc voi quan niém cha ¥ dén xuAt xtr cling nhv lich st cua tir. Khi ban vé vdn dé nay, Nguyén Van Khang viét ring "Tir ngoai lai trong tiéng Viét, cy thé 1a tir muon Han (gdm tir Han Viét, tir Han Viét 06, tir Hn Viet Vigt hoa, tir Han Viet phong 4m phyong ngtt Hén), tit mugn Phép va tir tiéng Anh sir dung trong tiéng Viet" (13, 7]. DSi voi Ong, nhu vay, tr ngogi Iai trong tiéng Viét chi la nhing tir ma ngudi ta c6 thé nhan thy tir nguyén cua ching, Dang thoi, 6ng cling di lung trudc viée truy tim tir nguyén dé phan biét rir ngoai lai v6i tie thudn Viét trong tiéng Viét chi 1a ly thuyét [13, 54]. Nhung di sao 6 day dng vin nhdn manh vao gid tr] ngudn géc cua tir, coi né nhu 1a tiéu chi co ban dé phan biét ny thudn Ngon ngir 6 11 nim 2011 géc vi tit ngoai lai. Va day cing la quan niém khi ching t6i xem xét tir ngogi lai tir géc nhin lich sir tiéng Viét. 3.2. Noi dén fir ngogi lai trong tiéng Viét la néi dén tir gbc Han. Theo gido sw Nguyén Tai Cn, "tiéng Viét va tiéng Han c6 hai thoi ki tiép xtc chinh, M6t 1a thdi ki ti dau cong nguyén dén dau doi Dudng (thé ki VII); hai 12 tr giai doan doi Duong (thé ky VID) tro vé sau” [1]. Qua d6, né da cung cdp cho tiéng Viét mt sé lugng tir khéng 13 va khéc nhau vé ngudn géc ma nay vdn quen goi la tix Hain Viet od va tir Han Viet. Theo dé, nt Hén Vigt c6 1a nhing tir gdc Han duge du nhap vao tiéng Viét trong giai doan truéc théi ki nha Duong. Vi di vao tiéng Viét da lau va dugc vay mugn theo yéu cau bd sung nhimg tir ngir chua cé trong tiéng Viét, nhimg tir dy da dugc ding hod rat manh, nhdt 18 vé mat si: dung. Nhimg ti nay hiégn nay noi chung khdng cin xa la gi déi voi ngudi Viét nita nhu: ché, nga, chén, chém, chim, budng, budn, buém, miii, mita,... Con ar Hén Viér 1a nhting tir gbc Hin du nhap vao tiéng Viét trong giai dogn hai, khi ngudi Viét hoc tiéng Hén theo 4m chudn doi Duong (4m ‘Tong An) va chuyén cdch doc theo hé thong ngit 4m cia minh. Céch doc dy ggi la cdch doc Han Viét va duge duy tri (v6i nhig bién didi it nhiéu) cho dén ngay nay. Thi dy, 46 1a nhimg tir nhu: 1rd, ma, trong, khinh, vuong, cn, nam, nit,... Nhu vay, tit Han Viét la nhitng tir gde Hén ma nhing yéuKhai niém... 13 16 hinh thanh nén ching c6 céch dgc theo 4m Han Viét. Ngoai ra, trong Iép nay con bao gdm ea nhting tir vén do ngudi Han mugn m6t ng6n ngtt khéc, réi ngudi Viét vay mugn lai va doc theo am Han Viét. Thi dy, a6 1a nhimg tr c6 nguén géc Nhat Ban nhu: srudng hop, nghia vu, céng hod...; la nhitng ti xudt thin ti ngudn géde Phan (Sanskrit) nhu: Phét, Niét Ban, Di Lac...; cA nhing tir gdc chau Au nhu: cdu lac bé, Anh Cat Loi, Mac Tu Khoa...; tham chi 14 nhing ti do nguti Vigt siz dung yéu t6 géc Han tao ra nhu: y si, d&c céng, thé céng,... Trong nhting tir gdc Han, cd mét nhém duge du nhap vao tiéng Viét thOng qua con dutng khdu ngit cla nhiing ngudi ndi phuong ngét tiéng Han ma chit yéu la tiéng Hn o phuong Nam. Nguyén Van Khang goi day 14 tie Han Viét phéng dm phuong ngit Hén [13] va ching t6i goi 1A tit gdc Han phuong ngit [4]. Nhom nay cé sé lugng khéng nhiéu va néi chung dem Iai cho tiéng Viét mét anh huéng khéng dang ké. Thi du dé la nhtng tir: xi ddu, mi chinh, van than, xd xiu, sui cdo,... Nhom ti géc Han con cd mot b6 phan duge/ bj Viét hoa hay ndi ding hon duge “nhuan sic" vé mat ngi Am. Nho dé, c6 hang loat tir gde Han duge Viét hod téi hai lin, song song tdn tai trong tiéng Viét hién nay. Do dé.cé mét cach doc duge goi la cach doc Han Viér, lai con mot cach doc kh4c ntta duge goi 1a cach doc Han Viét Viét hod. Cach doc thir hai duge hinh dung 1a e6 nhimg tir Han Viét duge ngudi Viét doc theo cach cia minh. O day, céch doc thir hai nay duge cho 1a bat nguén tir cdch doc Han Vigt. Theo Nguyén Van Khang, nhing ti: Hén Viét Viér hod duge Vuong Lyc liét ké ra trong cong trinh cla éng nhw: cang/ gang, bich/ vdch, hodr/ ven, dao/ dao, ching/ giéng, khiém/ kém,... (13, 230-237]. 6 nhtmg cap d6i dy, yéu t6 thir nhat doc theo am Hén Viét, yéu t6 thir hai doc theo 4m Han Viét Vigt héa. Va 6ng nhan xét, trong tinh hinh hién nay viée phén bigt tir Han Viét Viét hoa véi tir Han Viét cd 1a mét van dé that khé Ii giai. 3.3. BO phan tit ngo@i lai khac cua tiéng Vigt la t gdc An - Au, vay mugn chi yeu tu gitta thé ki XIX, Tiéng Vigt tiép nhan b6 phan tir géc An - Au nay vita bing con durmg khau ngit vita qua con duéng chinh thite trong gidéo duc nha truéng va giao tiép hinh chinh. Trén thye 16 c6 hang loat tr An - Au du nhap vao tiéng Viét va da tro thinh nhiing tir ngtt khong thé thiéu trong ng6n ngit. Thi du: pho mat, kem, xtic xich, canh kina, so mi,... Khi dugc du nhap vao tiéng Viét, ti géc An - Au bién 4éi vé nghia khéng may r6 rét va khdng lam nay sinh nhiing déi lap nhu trudng hop cde tir g6c Han. Thé nhung, vé mat ngit 4m, ngudi Viét xir i nhiing trudng hop nay phic tap hon nhiéu. Ching han, nhu thém thanh diéu cho c4c 4m tiét, bd bot am trong cac t6 hop phy am, ho&c lai chuyén 4m nay thinh 4m14 Ng6n ngir sé 11 n4m 2011 khac cho pht hop véi cdéch phat 4m cua minh. Tuy nhién, xét vé mite 46, nhiing ti An - Au nao pha hgp (nhu don tiét hod duge don tiét hod dé dang) thi thugn Igi hon khi nh@p vao tiéng Viét. 3.4. Trong nhitng tir ngogi lai tiéng Viét con cé ning tir c6 ngudn g6c khdc. Theo dé, chting khéng phai 14 géc Han, cfing khéng phai géc An - Au ma la nhig tir c6é ngudn géc tir cdc ho ngén ngit khong phai Nam A 6 Déng Nam A va Déng A. N6i céch Khéc, day chinh la nhiing tir ngoai lai ma tiéng Viét vay mugn tir nhing ngén ngft Ling giéng thude cdc ho Nam Dao, Thai - Kadai, Méng - Dao,... nhung khong dugc xem 18 ti thuan Viét goc Viét - Muéng. Diéu nay la mét thuc té vi trong qué trinh phat trién cua minh, tiéng Vigt va nhing ngén ngit Nam Dao (thi dy nhu tiéng Chim), nhimg ng6n ngit Thai - Kadai (hu dué cla no & Vigt Nam 1a tiéng Thai, tiéng Tay - Ning) v.v 1a nhing ng6n ngtt khi thi lang giéng, khi thi cing c6ng cu voi nhau. Cho nén, tir tiéng Chim [naik] tuong tmg voi né trong trdnh né cha tiéng Viét hay tir tiéng Tay [md] trong ché md cba tiéng Viét 1A mot minh chimg cua sy tiép xc vay muon dé tao ra nhém tircé ngudn géc khdc dé [5]. Khéng phai ngdu nhién ma H. Maspro khodng m6t trim nim trude da timg cé két luin ring gitta tiéng Viét va céc ngén ngit Thai - Kadai cé tuong img tir vung tuong ty nhu sw tuong Img gitta tiéng Viét voi céc ng6n ngtt Mon - Khmer ctia ho Nam A [20]. Nhu vay, trong nhimg tir ngoai lai cua tiéng Viét, ngudi ta c6 thé nhén thdy nhting tir khong chi 1a géc Han, gdc An- Au ma con c6 ca nhiing tir c6 ngudn géc tir nhimg ngon ngit thuéc nhitng ho lang giéng & Déng Nam A va Dong A. Cé didu, néu nh viéc nhan dién nhiing tir gée Han va géc An - Au 1a don gian hon thi viée nhan dién nhimg ty c6 ngudn géc khdc nay sé phirc tap hon nhiéu. Va theo ching tdi, 06 12, ching chi durge vay muon tir giai doan Viét - Mudng -vé sau trong lich str tiéng Viét. TAI LIEU THAM KHAO Tiéng Viét 1, Nguyén Tai Can, Nguén géc va qué trinh hinh thanh céch doc Han Viét, Nxb DH & THCN, H., 1979, Nxb DHOG (tdi ban), H., 2000, 354 tr. 2. Nguyén Tai Cdn, Gido trinh lich sir ngir 4m tiéng Viét (So thao), Nxb GD, H., 1995, 348 tr. 3. Mai Ngoc Chir, Vi Dire Nghiéu, Hoang Trong Phién, Co sé ng6n ngit hoc va tiéng Viét, Nxb GD, H., 1997. 4, Trén Tri Doi, Gido trinh Lich str tiéng Vigt (So thdo), Nxb DHOG HL, 2005, 268 tr; 2007 (tai ban), 272 tr. 5. Tran Tri Doi, Mot vai van dd nghién ctu so sdnh lich sit nhom ng6n ngit Viét - Mudng, Nxb DHQG, H., 2011, 375 tr. 6. Pham Pirc Duong, Bite tranh ngén ngit - vin héa t6c ngudéi o Vigt Nam va Déng Nam A, Nxb DHOG, #H,, 2007.Khai niém... 7. Nguyén Thién Gidp, Tit vung hoc tiéng Viét, Nxb GD, H., 1999 - 2003. 8. Neuyén Thién Gidp, Co si ngon ngt hoc, Nxb KHXH, H.,1998. 9. Haudricourt A.G., Vi tri cua tiéng Viét trong céc ngén ngit Nam A, 1953, Tle Ngon ngit, S61, 1991. 10. Haudricourt A. G., Vé ngudn g6c céc thanh cia tiéng Viet, 1954, Tie Ngon ngit, SO I, 1991. 11. Haudricourt A.G., Gidi han va n6i két cla ng6n ngit Nam A 6 Dong Bic, 1966, T/e Ngon ngit, SO I, 1991. 12. Jakhontov S. E, Vé sy phan logi cde ngén ng 6 Déng Nam chau A, 1973, T/e Ngén ngit, S6 1, 1991. 13. Nguyén Vein Khang, Tit ngogi lai trong tiéng Viét, Nxb GD, H., 2007. 14. Phan Ngoe - Pham ize Dicong, Tiép xiic ng6n ngit 6 Dong Nam A, Vién Déng Nam A xudt ban, H., 1983, 351 tr. 15 15. Nguyén Ngoc San, Tim hidu tiéng, Viét lich str, xb DHSP, H., 2003, 16. Nouyén Van Tu, Tix vung tiéng Viét, Nxb GD, H., 1968. Tiéng Anh 17. Diffloth G., Vietnamese tono -genesis and new data on the registers of Thavung, 23 JCSTLL, 4 Oct, 4p, 1990. 18, Ferlus M., Etymology of *wat/ yue (@%) “people, principality” (as in Baiyue Fey), The 41 st ICSTLL, 17-21, September, 2008, SOAS, University of London, 2008. 19, Ferlus M., Viemamien et proto - Viet - Muong, ASEMI, VI, 4, 1975, pp 21-54. 20. Maspéro H., Etude sur la phonétique historique de la langue annamite: Les initiales BEFEO, XZ, nl, 1912, pp 1-127.