PILIPINO: ISANG DEPINISYON ni
PONCIANO PERALTA
Ano ka? Ano siya? Ano ako? Ano tayo?
SAbi nila’y Pilipino
Ugat natin ay silangan
Anak dagat ang ninunong hatid dito ng
barangay
Galing doon sa malayo, sa matandang
kalupaan
Dito sila ipinadpad ng magandang
kapalaran
Dito nanirahan, nangaglahi, nangabuhay
ng sagana
May ugaling katutubo, may gobyerno at
bathala
May samahan at Ibigan, Maayos at
payapa
May Sariling wika
Ito tayo, Ito tayo, Ito tayo!
Sa ante-panahon ng Kolonyalismo
Walang kaabog-abog
Mula sa kanluran ang dayo’y sumapit
Ako’y hinamak, Siya’y Inapi, Ikaw ay
Hinamig
Siniil ang Laya, Kinamkam ang Yaman
Baranggay ay binuwag, binuwag,
binuwag (aaaahhh!)
Mga Tala ay Sinunog
Abakada’y Ibinawal
Ipinasiyang mga mangmang
Ang lahat ng katutubong kayumanggi ang
kulay
At naging alipin ang bayan kong irog
Mailoko, ma-bisya, ma-kamampangan,
ma-tagalog
Ito tayo
Pilipino
At sa halip, sa halip
Pinalitang Lahat-laht
Gobyerno, relihiyon, ugali at kultura
Kinastila itong dila pati na puso
Edukasyon ay hulog ng langit
Mga tao ay dumunong sa pagbasa at
pagsulat
Kastilaloy ang panturo, kastilaloy ang
balangkas
Kaya’t ako’y nakastila
Sa kaluluwa at sa balat
Pinagtilad-tilad, ikaw ako’t siya
Sa adhika’y paghatiin: divide et impera
At yumabong
Ilokano’y Ilokano
Kapampanga’y Kapampangan
Bikolano’y Bikolano
Pangasina’y Pangasinan
Ang Cebuano’y Cebuano
Iyang Wara’y laging Waray
Ang Ilongo ay Ilongo
Mga Muslim laging Muslim
Ang Tagalog ay Tagalog
Kanya-kanya, tayu-tayo
Masawi man ang sampangkat, malipol
man ang santribu
Huwag lamang tayo
Huwag lamang ako
Pagka’t tayo’y ito
Mga Pilipino
Ang naamis ay nagbangon, lumaban,
naghimagsik
Kamatayan ay sinuong, sinagupa ang
panganib
Bumagsak ang mapaniil na nag-iwan ng
bakas
Kolonyal na edukasyon, ekonomiya at
sosyedad
Kaya’t laya’y itinindig sa kislap ng mga
tabak
At sa Kawit nawagayway ang maningning
na sagisag
Datapuwa’t sa sansaglit
Pagsasarilii ay inagaw ng malakas
Dinagit ng dambuhalang ang dimumano’y
bagong mesiyas
Diumano’y naparito upang noon ay iligtas
Ang barbarong walang dunong, walang
alam sa paghawak
Ng Gobyerno at ng layang para lamang
sa di uslak
Di gayon nga
Awtoridad ay naiba
Napalitan ang balangkas, nangagbago
ang sistema
Ngunit iyon din ang dayuha’y panginoon
Pilipino ang busabos, nakayuko,
tagasunod
Walang tutol
Edukasyong popular: kinano ang sistema
Umunlad di nga kasi; Pilipino ay
dumunong
Naging kano sa ugali, naging kano sa siniphayo
damdamin Ang launi’y isang lahing sumapit na
Naging kano sa isipan, naging kano sa Isang Bansang hindi dayo
pagsulong Isang lahi’t bansang
Sadyang gayon ang katwiran Pilipinong-Pilipino
Masterin mo iyang wika’t
Ang kultura niyang wika’y ikaw iyang Kailangan natin ngayon ay uri ng
mamasterin panturuang magbubuklod
Ang nangyari: ang produkto Sa biyaya ng magandang katubusan
Nitong ating edukasyon: prospektibong Sambandila’t isang awit, isang wikang
mandarayo hindi hiram
Di gradwadong makabansa, hinding-hindi Dapat itong maging bunga nitong bagong
Pilipino… kaayusan
At pag ito’y natupad na
Divide et Impera At pag ito’y naganap na
Ilokano’y Ilokano Masasabing taas-noo
Kapampanga’y Kapampangan Ikaw, siya, saka ako’y
Bikolano’y Bikolano Mga bagong Pilipino
Pangasina’y Pangasinan
Ang Cebuano’y Cebuano
Iyang Wara’y laging Waray
Ang Ilongo ay Ilongo
Mga Muslim laging Muslim
Ang Tagalog ay Tagalog
Kundi rin lang itong akin
Mabuti pa ang sa dayo
Ito tayo
Plipino: Isang lahing maka-ako, tayu-tayo
At nagdilim
At kumulog at kumidlat at lumindol
At ang ulan ay bumuhos at bumaha at
umunos
Ang salinlahi’y nagliliyab, nalulunod
Nagliliyab, nalulunod
Ay, salamat sa karimlan
Ay, salamat sa magdamag
At sumilay ang liwayway
Ng maningning na liwanag ng
Isang phoenix ang nagbangon
Sa abo ng lumipas
Nagmistulang manunubos ng naamis
nating palad
Kaguluhan ay Inayos, mga giba ay binuo
Nilipol ang kasamaan, kayarian ay binago
Tenance, ekonomiya, sosyedad,
gobyerno
Edukasyo’y nakaangkop sa lahat ng
kailangan
Nang sa gayo’y bumalikwas ang duhagi
nating bayan
Pinabubulas ng ayong muli ang kulturang
katutubo
Bilang tandang luwalhati ng Kahapong