Kolonyal na edukasyon, ekonomiya at sosyedad

ISANG DEPINISYON PONCIANO B. Kaya’t laya’y itinindig sa kislap ng mga tabak

At sa Kawit nawagayway ang maningning na
PERALTA- PINEDA sagisag
Datapuwa’t sa sansaglit
Ano ka? Ano siya? Ano ako? Ano tayo? Pagsasarilii ay inagaw ng malakas
SAbi nila’y Pilipino
Ugat natin ay silangan Dinagit ng dambuhalang ang dimumano’y bagong
mesiyas
Anak dagat ang ninunong hatid dito ng barangay Diumano’y naparito upang noon ay iligtas
Galing doon sa malayo, sa matandang kalupaan Ang barbarong walang dunong, walang alam sa
Dito sila ipinadpad ng magandang kapalaran paghawak
Ng Gobyerno at ng layang para lamang sa di uslak
Dito nanirahan, nangaglahi, nangabuhay ng sagana
May ugaling katutubo, may gobyerno at bathala Di gayon nga
May samahan at Ibigan, Maayos at payapa Awtoridad ay naiba
May Sariling wika Napalitan ang balangkas, nangagbago ang sistema
Ito tayo, Ito tayo, Ito tayo! Ngunit iyon din ang dayuha’y panginoon
Sa ante-panahon ng Kolonyalismo Pilipino ang busabos, nakayuko, tagasunod
Walang tutol
Walang kaabog-abog Edukasyong popular: kinano ang sistema
Mula sa kanluran ang dayo’y sumapit Umunlad di nga kasi; Pilipino ay dumunong
Ako’y hinamak, Siya’y Inapi, Ikaw ay Hinamig Naging kano sa ugali, naging kano sa damdamin
Siniil ang Laya, Kinamkam ang Yaman Naging kano sa isipan, naging kano sa pagsulong
Baranggay ay binuwag, binuwag, binuwag Sadyang gayon ang katwiran
(aaaahhh!) Masterin mo iyang wika’t
Mga Tala ay Sinunog Ang kultura niyang wika’y ikaw iyang mamasterin
Abakada’y Ibinawal Ang nangyari: ang produkto
Ipinasiyang mga mangmang Nitong ating edukasyon: prospektibong mandarayo
Ang lahat ng katutubong kayumanggi ang kulay Di gradwadong makabansa, hinding-hindi
At naging alipin ang bayan kong irog Pilipino…
Mailoko, ma-bisya, ma-kamampangan, ma-tagalog Divide et Impera
Ito tayo Ilokano’y Ilokano
Pilipino Kapampanga’y Kapampangan
At sa halip, sa halip Bikolano’y Bikolano
Pinalitang Lahat-laht Pangasina’y Pangasinan
Gobyerno, relihiyon, ugali at kultura Ang Cebuano’y Cebuano
Kinastila itong dila pati na puso Iyang Wara’y laging Waray
Ang Ilongo ay Ilongo
Edukasyon ay hulog ng langit Mga Muslim laging Muslim
Mga tao ay dumunong sa pagbasa at pagsulat Ang Tagalog ay Tagalog
Kastilaloy ang panturo, kastilaloy ang balangkas Kundi rin lang itong akin
Kaya’t ako’y nakastila Mabuti pa ang sa dayo
Sa kaluluwa at sa balat Ito tayo
Pinagtilad-tilad, ikaw ako’t siya Plipino: Isang lahing maka-ako, tayu-tayo
Sa adhika’y paghatiin: divide et impera
At nagdilim
At yumabong At kumulog at kumidlat at lumindol
Ilokano’y Ilokano At ang ulan ay bumuhos at bumaha at umunos
Kapampanga’y Kapampangan Ang salinlahi’y nagliliyab, nalulunod
Bikolano’y Bikolano Nagliliyab, nalulunod
Pangasina’y Pangasinan
Ang Cebuano’y Cebuano Ay, salamat sa karimlan
Iyang Wara’y laging Waray Ay, salamat sa magdamag
Ang Ilongo ay Ilongo At sumilay ang liwayway
Mga Muslim laging Muslim Ng maningning na liwanag ng
Ang Tagalog ay Tagalog Isang phoenix ang nagbangon
Kanya-kanya, tayu-tayo Sa abo ng lumipas
Masawi man ang sampangkat, malipol man ang Nagmistulang manunubos ng naamis nating palad
santribu Kaguluhan ay Inayos, mga giba ay binuo
Huwag lamang tayo Nilipol ang kasamaan, kayarian ay binago
Huwag lamang ako Tenance, ekonomiya, sosyedad, gobyerno
Pagka’t tayo’y ito Edukasyo’y nakaangkop sa lahat ng kailangan
Mga Pilipino Nang sa gayo’y bumalikwas ang duhagi nating
bayan
Ang naamis ay nagbangon, lumaban, naghimagsik
Kamatayan ay sinuong, sinagupa ang panganib Pinabubulas ng ayong muli ang kulturang katutubo
Bumagsak ang mapaniil na nag-iwan ng bakas Bilang tandang luwalhati ng Kahapong siniphayo
Ang launi’y isang lahing sumapit na
Isang Bansang hindi dayo
Isang lahi’t bansang
Pilipinong-Pilipino
Kailangan natin ngayon ay uri ng panturuang
magbubuklod
Sa biyaya ng magandang katubusan
Sambandila’t isang awit, isang wikang hindi hiram
Dapat itong maging bunga nitong bagong kaayusan
At pag ito’y natupad na

At pag ito’y naganap na

Masasabing taas-noo
Ikaw, siya, saka ako’y
Mga bagong Pilipino