Elementy retoryki

semestr 1. 2022-2023
ZALICZENIE
Zagadnienia do przygotowania:
- podstawy retoryki klasycznej
• definicja retoryki (krasomówstwo, perswazja)
• pojęcia rhetor i orator
• najważniejsi retorzy antycznej Grecji i Rzymu (Protagoras, Gorgiasz, Platon, Izokrates, Arystoteles,
Teofrast, Hermagoras, Cyceron, Kwintylian)
• etapy przygotowania mowy wg Cycerona (inventio, dispositio, elocutio/decoratio, memoria, pronuntiatio)
• dispositio mowy wg Cycerona (exordium, narratio, divisio/propositio, confirmatio, confutatio, peroratio)
- forma retoryczna arii da capo wg Matthesona
- klasyfikacja i definicja wybranych figur retoryczno-muzycznych (opis wyrazowy, opis techniczny):
anabasis
katabasis
circulatio
tirata
fuga
tenuta
assimilatio (imitazione della natura)
imaginatio crucis
patopoeia
passus duriusculus
saltus duriusculus
exclamatio
interrogatio
dubitatio
aposiopesis
abruptio
suspiratio
anaphora
polyptoton
climax
antitheton
hyperbola/hypobola

Sesja egzaminacyjna: kolokwium (rozmowa); odpowiedź na pytania z podanych zagadnień

Literatura podstawowa:
- W. Lisecki, Vademecum muzycznej 'Ars Oratoria', Canor 1993/3
- A. Kisiel, Koncepcja retoryczna Pasji wg św. Mateusza J.S. Bacha, Poznań 2003

Literatura uzupełniająca:
- Cyceron, O mówcy, przekł. B. Awianowicz, Kęty 2010
- Kwintylian, Kształcenie mówcy, przekł. M. Brożek, De Agostini 2002
- M. Korolko, Sztuka retoryki. Przewodnik encyklopedyczny, Warszawa 1990
- J.Z. Lichański, Retoryka. Historia, teoria, praktyka, DiG 2000
- D. Bartel, Musica Poetica. Musical-Rhetorical Figures in German Baroque Music, University of
Nebraska Press 1997
- T. Jasiński, Polska barokowa retoryka muzyczna, Polihymnia 2009
- J. Mattheson, Der vollkommene Capellmeister, Hamburg 1739
- L. Dmytrzak, Aria barokowa. Matthesonowska koncepcja formy i zagadnienia retoryki, CEA 2001
- T. Jasiński, Imaginatio crucis w muzyce baroku, Zeszyty Naukowe AM Poznań 1994
- K. Korpanty, Jan Sebastian Bach i retoryka. Analiza muzyczno-retoryczna kantaty Sehet, wir gehn
hinauf gen Jerusalem BWV 159, Młoda Muzykologia 2008
- J. Chomiński, Formy muzyczne, t. 3. Pieśń, rozdz. Konwencjonalny język muzyczny, Kraków 1974
- Sz. Paczkowski, Nauka o afektach w myśli muzycznej I połowy XVII wieku, Lublin 1998
- J. Mianowski, Semantyka tonacji w niemieckich dziełach operowych XVIII–XIX wieku, Toruń 2000