Proef 6:

Onderzoek van hardheid van materialen

Voorbereiding
• Bekijk de video’s over ‘de werking van het hardheidstoestel‘ en over ‘het meten van een sample’
VOORDIEN!
• Wat is ‘de hardheid’ van een materiaal? Zoek dit op en noteer dit in je verslag.
• Welke soorten hardheidsmetingen worden er gedaan? Geef er minstens 3 en leg uit hoe ze
werken. Voeg gerust een afbeelding toe om je uitleg te verduidelijken.
• Zoek in de literatuur realistische waarden op voor de hardheid van verschillende materialen

LET OP: vermeld steeds je bronnen waaruit je info haalt.

Vergelijkende testen
Als een materiaal aanmerkelijk harder is dan het andere materiaal zal het in staat zijn om krassen te
veroorzaken in het zachtere materiaal. Dit is vaak een eerste test om een selectie te maken.
Als we de twee kunststoffen PP en PE willen onderscheiden kunnen we gebruik maken van onze nagels.
In PP zullen we geen krassen kunnen maken met onze nagels en in PE zal dat wel mogelijk zijn.
Test sample 1 en 2 en noteer welk PE en welke PP is in je verslag.

Bij het meten van de hardheid van kunststoffen gebruikt men meestal de Shore meetschaal. Het principe
is om onder invloed van een bepaalde kracht een naald met een bepaalde vorm in de kunststof te
drukken. Meet de hardheid van sample 3 en 4 op deze manier. Noteer ook de absolute fout op jullie
meting.

Als we willen testen of een staal gehard is kunnen we dit testen met een vijl. Als de vijl in staat is om
krassen (diepe krassen) te maken in staal kunnen we stellen dat het staal niet gehard is.

Welk van de samples 5 en/of 6 is gehard staal?

1
Werkwijze Zacht staal en Non-ferro metalen
Met de Brinell meetmethode meten we de hardheid van:
- Sample 7 (messing)
- Sample 8 (staal UHB 11 van Uddeholm)
- Sample 9 (Aluminium)
- Sample 10 (Koper)

We gaan telkens MINSTENS 3 metingen uitvoeren en nemen het

gemiddelde als resultaat.
Zorg dat je voldoende goeie metingen hebt om een correct
gemiddelde te berekenen. Indien de metingen te veel afwijken, doe
dan gerust een 4e of 5e meting.

Voer alles stap per stap uit zoals in de filmpjes.

Vergeet ook niet je ‘nulmeting’ te doen voor je diameters!
Op de afbeelding zie je zo een meting: je herkent de indrukking van de
indentor (lichter gekleurd rondje) en de zwarte streepjes die je goed
moet zetten voor je meting.

Noteer je gemeten diameters en de gemeten waarde in de tabel in je verslag.

Vergeet niet om je gebruikte eenheden te noteren!
Noteer ook met welke Brinell-indentor (diameter) en met welke kracht je de metingen hebt uitgevoerd.
(bv 2,5 mm en 125N)

Werkwijze Gehard Staal

Wissel met de nodige voorzichtigheid de indentor. Roep bij twijfel de docent erbij!

Met de Rockwell C methode bepalen we de hardheid van: sample 11 (gehard staal)

We meten de hardheid op minstens 10 plaatsen en bepalen eerst de gemiddelde hardheid. Uitschieters

qua meetwaarden neem je beter niet mee in de berekening van je gemiddelde.

Nadien bepalen we de meetfout op statistische wijze (via de standaarddeviatie). Vergeet niet de juiste
eenheden te noteren en hou rekening met het correcte aantal beduidende cijfers. Noteer al je
tussenstappen in je verslag!