ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ Γ΄ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ Κώστας Ταχτσής, Κι έχουμε πόλεμο!

1. Ποιος είναι ο χώρος, ο χρόνος, τα κύρια πρόσωπα και το θέμα του αποσπάσματος;
2. Στο κείμενο ιδιαίτερη εντύπωση προκαλεί η ιδεολογική μεταστροφή του Αντώνη. Ποιες ήταν αρχικά οι
απόψεις του για τον πόλεμο και ποιες οι πρώτες του αντιδράσεις, όταν
ξέσπασε ο πόλεμος; Πώς έγινε στη συνέχεια η «μεταμόρφωσή» του και πώς
την εξηγείτε;
3. Να καταγράψετε τις διαφορετικές αντιδράσεις της Νίνας, της Μαριέτας, της
Μαρίας, της κυρα-Εκάβης, του Θόδωρου και του Άκη στο άκουσμα της
είδησης για την κήρυξη του πολέμου. Να παραπέμψετε στα σχετικά χωρία του
αποσπάσματος.
4. α) Ποιος αφηγείται την ιστορία και σε ποιο πρόσωπο; β) Ο αφηγητής
συμμετέχει ως πρόσωπο στην ιστορία; Με ποια ιδιότητα; γ) Η αφήγηση είναι
γραμμική (ευθύγραμμη ή χρονολογική), ακολουθείται η χρονική ακολουθία
των γεγονότων ή όχι; Να αιτιολογήσετε τις απαντήσεις σας.
5. Σε αρκετά σημεία του κειμένου η Νίνα μας αποκαλύπτει τις «κρυφές σκέψεις» της για διάφορα θέματα.
Αφού τις βρείτε, σκεφτείτε τι χαρακτήρα αποκτά το κείμενο με αυτόν τον τρόπο.
6. Ποια στοιχεία του μονολόγου της Νίνας συμβάλλουν στο να αποκτήσει το έργο του Ταχτσή έντονη
θεατρικότητα; (Το έργο μεταφέρθηκε στο θέατρο και έχει διασκευαστεί για τηλεόραση και ραδιόφωνο.)
7. Να μετατρέψετε σε αφήγηση τον διάλογο του Αντώνη και της Νίνας
στο απόσπασμα που ακολουθεί: Τα μάτια του Αντώνη ήταν γεμάτα
δάκρυα. «Θα πάω», μου λέει, «ν' αγοράσω ένα ραδιόφωνο! Γιατί
δηλαδή να 'χει ο Κουκής ραδιόφωνο και να μην έχουμε εμείς;…» Δε
νομίζεις, πήγα να του πω, ότι είναι έξοδο περιττό, ότι δεν είναι καιρός
να πετάμε λεφτά για τέτοια πράματα; Μα κρατήθηκα. «Κάνε ό,τι
καταλαβαίνεις», του λέω, «απ' τη δική σου τσέπη θα βγουν…» «Αχ,
μωρέ Νίνα», μου λέει, «και τι δε θα 'δινα να 'μουνα άλλη μια φορά
νέος».
8. Ποιους από τους αφηγηματικούς τρόπους (αφήγηση, διάλογο, περιγραφή, σχόλιο) εντοπίζετε στα
αποσπάσματα που ακολουθούν; Ποιος είναι ο λειτουργικός τους ρόλος;
α) Είμαστε, βλέπεις, σαν μια γέφυρα μεταξύ ανατολής και δύσεως, είν' αδύνατον να μείνουμε ουδέτεροι.
β) «Ξύπνα, […] έχουμε συναγερμό!» «Άσε με ήσυχο, […] άσκηση θα 'ναι!»
γ) O Αντώνης καθόταν στην άκρη του κρεβατιού, με μια κάλτσα στο χέρι, αφηρημένος.
δ) Γύρισε λοιπόν στο σπίτι, φόρεσε τη στολή του και πήγε στον υποτομέα του.
9. Η γλώσσα του κειμένου είναι απλή δημοτική, χειμαρρώδης κι έχει τη ζωντάνια του προφορικού λόγου,
κάτι που επιτυγχάνεται με φράσεις της καθημερινής κουβέντας και με ιδιωτισμούς (εκφράσεις με
ιδιαίτερη σημασία ή σύνταξη που λέγονται σε μια γλώσσα π.χ. «φωτιά και λάβρα», «μαλλιά κουβάρια»,
«άρον άρον»). Να στηρίξετε την άποψη αυτή με παραδείγματα από το απόσπασμα.
10. α) Βρείτε χιουμοριστικά στοιχεία στο κείμενο και εξηγήστε τι μπορεί να προσφέρει το χιούμορ σε μια
δύσκολη περίσταση, όπως είναι το ξέσπασμα του πολέμου β) Επιλέξτε μία από τις παρακάτω
γελοιογραφίες της εποχής εκείνης (1940) και αναλύστε το περιεχόμενό της.

11. Το βράδυ της 28ης Οκτωβρίου η Νίνα αποφάσισε να εκμυστηρευτεί στο

προσωπικό της ημερολόγιο τα συναισθήματα και τις σκέψεις της για τη
δύσκολη μέρα που πέρασε. Μπείτε στη θέση της ηρωίδας και γράψτε
τη σχετική σελίδα σε ένα κείμενο περίπου 150 λέξεων.
12. Με ποιον τρόπο συσχετίζεται το κείμενο με την εικόνα-πίνακα που το
συνοδεύει;
13. Δείτε ένα επεισόδιο από τη μεταφορά του έργου στην τηλεόραση.
https://www.dailymotion.com/video/x65zz92 (Από το 24.00")

Κ. Μαλάμος, Σπίτια στη Δεξαμενή