Цилиндар.

Плоштина и волумен на цилиндар

Цилиндар е валчесто геометриско тело кое може да се добие

со ротација на правоаголник околу една негова страна.
Видови цилиндри - елипсовидни, хиперболични,
параболични. Призмата исто така се смета за тип на
цилиндар.

Површината на цилиндарот е составена од:

• Две идентични површини во форма на круг, на дното и на врвот на цилиндарот.

• Една правоаголна површина, свиткана по идеална кружница, така што две
нејзини спротивни страни се поклопуваат (ако станува збор за косо поставен
цилиндар, тогаш површината е свиткан ромбоид).

Круговите се нарекуваат основи на цилиндерот, а линиските сегменти што ги

поврзуваат соодветните точки на круговите се нарекуваат генерации на цилиндерот.
Основите на цилиндерот се еднакви и лежат во
паралелни рамнини, а генерациите на
цилиндерот се паралелни и еднакви..

Радиус на цилиндар - радиус на неговата основа.

Висината на цилиндерот е растојанието помеѓу
рамнините на основите. Оската на цилиндерот се
нарекува права линија што минува низ центрите
на основите. Тоа е паралелно со генерацијата.
Делот од цилиндерот со рамнина што минува
низ оската на цилиндерот се нарекува аксијален
пресек. А делот што минува низ генерацијата на
прав цилиндар и е нормален на аксијалниот
пресек што се извлекува низ оваа генерација, се нарекува тангентна рамнина на
цилиндерот.

Знаејќи го радиусот (r) на цилиндерот , можно е веднаш да се најде неговиот дијаметар

(D) и периметарот (P) на кругот што лежи на неговата основа. Дијаметарот на
цилиндерот е двојно поголем од радиусот по вредност, а периметарот на кругот е
еднаков на производот на дијаметарот со бројот π.

D=2r P=2πr

Знаејќи го радиусот и висината на цилиндерот, можете да ги пресметате сите потребни

параметри, како што се, на пример, површината на цилиндерот или неговиот волумен,
дијагоналата на цилиндерот итн.

Призма впишана во цилиндар е призма чии основи се еднакви полигони впишани во

основите на цилиндерот. Рамнините на неговите лица ја допираат страничната
површина.
 Карактеристики на цилиндерот:

1) Основите на цилиндерот се еднакви и лежат во паралелни

рамнини.

2) Генерациите на цилиндерот се еднакви и паралелни.

Аксијалниот пресек на цилиндерот е правоаголник со страни 2R

(слика 2)

Делот од цилиндерот, паралелен со неговата оска, се правоаголници (слика 3).

Пресек на цилиндар со рамнина паралелна со основите - круг еднаков на основите на

цилиндерот. (слика 4)

слика 1 слика 2 слика 3

Плоштина на цилиндар

Формулата за пресметување плоштина на цилиндар гласи:

во која со 2B се означува плоштината на кругот на дното и на врвот, а со M се означува

плоштината на кружната обиколка.

Имајќи предвид дека B е плоштина на кружните површини, на местото на B во

формулата може да се замени:

На местото на M (правоаголник) се заменува:

каде h ја претставува висината на цилиндарот. Ако формулите за B и M ги замениме во
формулата за плоштина на цилиндарот, се добива формулата:

Ако погледнете внимателно во последната равенка има три членови кои се содржат и
во првиот и во вториот собирок. Ако нив ги извлечеме како множители пред заграда, ја
добиваме финалната веризија од формулата за плоштина на цилиндар:

Видео за плоштина:
https://www.youtube.com/watch?v=EBfUwcjNVgY

Волумен на цилиндар

Формулата за пресметување волумен на цилиндар гласи:

Во формулата B повторно претставува плоштина на основата на цилиндарот, која веќе

ни е позната од текстот погоре. Со замена за формулата за основата, формулата за
волумен на цилиндар ја добива конечната варијанта:

Видео за волумен:
https://www.youtube.com/watch?v=S3iDUXdLjDU
Пример 1:
Дијаметарот на основата на цилинар е 14cm, а висината е 9cm. Да се пресмета
плоштината на цилиндарот.

2r = 14cm
H = 9cm P = ?

Формулата за површина е: P= 2B+M

P= 2r2 π+2rπ H Од 2r=14, бидејќи r=7
P= 2rπ (r+H)
P= 2*7π (7+9)
P= 14π*16
P= 224π cm2

Пример 2:
Плоштината на обвивката на еден цилиндар е 144π cm2, а висината на цилинадрот е
двапати поголема од радиусот. Да се пресмета волуменот на цилиндарот.

М= 144π cm2
H= 2r
V=?

2rπ H
144π= HπH
144= H2
H= √144
H=12cm
V= B*H
V= 62π*12
V= 36π*12
V= 432π cm3

Пример 3:
Плоштината на обвивката и плоштината на основата на еден цилиндар се однесуваат
како 6:1. Ако плоштината на цилиндарот е 200π cm2, да се определи волуменот на
цилиндарот.
200π
М:B= 6:1 M=6B B= 8
P= 200π cm2 P= 2B+M B=25π cm2
V=? 200π=2B+6B B= r2π
200π=8B 25π= r2π
r= √25
r=5cm
M=6B=6*25π=150π cm2 V=B
M=2rπ H=150π= 10H V= B*H
150
H= V= 25π cm3
10
H= 15cm V= 375π cm3
Пример 4:
Да се пресмета плоштината и волуменот на цилиндар, ако дијаметарот на основата е
6cm, а дијагоналата на осниот пресек е 10cm.

2r= 6cm P= 2rπ (r+H)

D= 10cm P=2*3π (3+8)
P=? P=6π*11
V=? P= 66π cm2
D2= H2+(2r)2 V= B*H= 9π*8=72π
102=H2+62
100=H2+36
H2=100-36P
H2=64
H=8cm