België

Speurtocht door een onbekend

koninkrijk in het hart van Europa

België - Vlaanderen - Wallonië

Deel 1

Ute K. Boonen (Hg.)

Unter Mitarbeit von Luisa Röhrich, Karen Wallrich und Pia M. Falter
1. Auflage August 2020

Notities:
_____________________________________________________________
_____________________________________________________________
_____________________________________________________________
_____________________________________________________________
_____________________________________________________________
_____________________________________________________________
_____________________________________________________________
_____________________________________________________________
_____________________________________________________________
_____________________________________________________________
_____________________________________________________________
_____________________________________________________________
_____________________________________________________________
_____________________________________________________________
_____________________________________________________________
_____________________________________________________________
_____________________________________________________________
_____________________________________________________________
_____________________________________________________________
_____________________________________________________________
_____________________________________________________________
_____________________________________________________________
_____________________________________________________________
_____________________________________________________________
_____________________________________________________________
_____________________________________________________________
België
Speurtocht door een onbekend koninkrijk
in het hart van Europa

België is een van onze westelijke buurlanden, maar we weten er vrij weinig
over. En het is dan ook best lastig om aan te geven wat “Belgisch” überhaupt is.
In elk geval is bijna alles in België iets ingewikkelder…
Zijn grenzen deelt België met Nederland in het noorden, Duitsland in het oosten,
Luxemburg en Frankrijk in het zuiden; in het westen grenst België aan de Noordzee.
Dankzij zijn geografische positie profiteert België van een gematigd klimaat. klimaat
Geografisch deel je België in Vlaanderen
Vlaanderen, Wallonië en de hoofdstad Brussel,
Brussel ook al staat
deze stad internationaal eerder bekend als de hoofdstad van Europa. De indeling van
België in verschillende regio’s is voor de administratie, de politiek en de cultuur erg belangrijk.

België is een federale staat met een parlementaire

parlementaire,
constitutionele monarchie.
monarchie Dat betekent dat de
koning het staatshoofd is, hij echter een voornamelijk
representatieve functie heeft. Door de complexe opbouw
van het land zijn er in België 6 regeringen:
regeringen 1) de federale
regering, 2) de Vlaamse regering, 3) de Waalse regering, 4)
regering
de regering van Brussel Hoofdstad,
Hoofdstad 5) de regering van de
Franse gemeenschap en 6) de regering van de Duitstalige
gemeenschap. Dit zorgt voor een grote complexiteit
gemeenschap
van regeren en wetgeven. (meer hierover op blz. 11)

1
 De Brabançonne is het nationale Belgische volkslied,
volkslied
oorspronkelijk in het Frans geschreven. Het lied
herinnert aan de Belgische Revolutie in 1830 waarbij
de Belgen voor hun onafhankelijkheid vochten.
vochten
Later werd de tekst naar het Nederlands en het Duits
vertaald.

België heeft een oppervlakte van rond 30.528 km²

en ongeveer 11,5 miljoen inwoners.
inwoners Daarmee
is België een van de dichtstbevolkte landen ter
wereld. België is onderverdeeld in een noordelijk
gebied, Vlaanderen
Vlaanderen, waar Nederlands gesproken
wordt en een zuidelijk gebied, Wallonië
Wallonië, waar
Frans gesproken wordt. In het oosten van België
ligt nog een kleine Duitstalige regio. Vlamingen en
Walen zijn het niet altijd met elkaar eens (geweest),
de vele culturele en historische verschillen hebben
vaker voor problemen en conflicten gezorgd. En
nog steeds is er sprake van een grote diversiteit
in de politiek, administratie en cultuur in België.
Door de scheiding tussen Vlaanderen en Wallonië
zijn er bijvoorbeeld ook alleen regionale en geen
nationale media meer. En ook de politieke partijen
zijn regionaal en niet nationaal. Omdat Belgen
zich eerder Vlaming of Waal dan Belg voelen is het
best lastig om uit te leggen wat “Belgisch
Belgisch” betekent.

Opdracht 1) Schrijf een samenvatting over wat je

nu over België weet. Probeer ook (algemeen) te be-
schrijven wat je over de indeling van België geleerd
hebt.
Opdracht 2) Zoek de Nederlandse versie van het
Belgische volkslied op. Analyseer inhoud en stijl
en ook de historische betekenis van de tekst. Ver-
gelijk daarna de Brabançonne met behulp van je
resultaten met het Duitse volkslied.
Opdracht 3) Zoek op wat precies een federale staat
is en wat een parlementaire/constitutionele mon-
archie inhoudt.
2
De nationale Belgische feestdag
wordt elk jaar op 21 juli gevierd.
Op deze dag legde de eerste
Belgische koning, Leopold I, in
1831 de grondwettelijke eed af
en zwoor trouw aan de Belgische
Grondwet. In dit jaar werd België
onafhankelijk.
 Om België te kunnen begrijpen
moet je meer over zijn
geschiedenis weten!
Vóór de revolutie
De gebieden die tegenwoordig tot België
behoren, maakten vroeger deel uit van
het Romeinse en later van het Frankische
Rijk. Tijdens de middeleeuwen
Rijk
heersten verschillende graven in dit
territorium; bijzonder invloedrijk
waren de graven van Vlaanderen en de
hertogen van Brabant.
Brabant Het gebied was
toen economisch en cultureel bijzonder
sterk. In de moderne tijd hoorden
de Belgische gebieden onder andere
tijdelijk bij Frankrijk
Frankrijk. Later, na het
congres van Wenen in 1814/15, werd
België deel van Nederland
Nederland.
Opdracht 4) Zoek informatie over
de situatie in het Europa van 1830.
Schrijf een argumentatie. Waarom zou
Willem I liever een verenigd koninkrijk
gehouden willen hebben?
De Belgische Revolutie (1830/31)
Aan het begin van de Belgische Revolutie
staat de poging om van de Belgische en de
Nederlandse gebieden een eenheid te vormen:
het Verenigd Koninkrijk der Nederlanden.
Nederlanden Qua
religie, politiek, economie en cultuur waren er
echter haast geen overeenkomsten meer tussen
Nederlanders en Belgen. Bovendien waren de
Belgen heel kritisch over de politiek van de
Nederlandse koning Willem I die de Franse
gebieden in België min of meer ignoreerde.
Daarom verklaarden de Belgen op 4 oktober 1830
hun onafhankelijkheid.
onafhankelijkheid De volledige erkenning
door de andere (grote) Europese machten
gebeurde pas op oktober 1831 (conferentie van
London). Toen kon Leopold van Saksen-Coburg
en Gotha (een Duitser overings) tot koning van
de nieuwe Belgische natie gekroond worden.
De eerste jaren na de revolutie was België
verenigd in de gezamenlijke strijd voor de
onafhankelijkheid en tegen Nederland. De
Belgische parlementaire monarchie was destijds
een voorbeeld voor andere landen in Europa,
ook omwille van de vrij liberale grondwet.
grondwet
3
 Binnenlandse conflicten
De eenheid tussen de Belgen hield niet lang stand. De welgestelde Belgische bovenlaag
sprak Frans en de Walen waren door de succesvolle industrie in de mijnbouw erg rijk. De
Vlamingen werkten voornamelijk in de landbouw, waren eerder arm en beheersten geen
Frans; daardoor konden ze geen opleiding volgen en geen goede banen krijgen.
Door dit onevenwicht voelden de Vlamingen zich sterk benadeeld. Een kleine groep
intellectuelen roept daarom rond 1840 de Vlaamse Beweging in het leven, die voor de taal
van de Vlamingen en hun welvaart opkomt. Na 1870 boekt men de eerste kleine successen en
de eerste taalwetten ontstaan. Vanaf 1873 mag men bijvoorbeeld voor de rechter ook in het
Nederlands spreken. Maar het duurde nog tot 1962 voordat de taalgrens tussen Vlaanderen
en Wallonië definitief werd vastgelegd, pas in 1970 werd België een federale staat.
Het conflict tussen Vlamingen en Walen, tussen Nederlands en Frans, duurt al bijna zolang
als het Koninkrijk België bestaat.

Wereldoorlogen
De Eerste Wereldoorlog (WO I,
1914-1918) wordt in België ook
de Grote Oorlog genoemd, omdat
deze oorlog voor de Belgen nog veel
meer impact had dan de Tweede
Wereldoorlog. Hoewel België
eigenlijk neutraal was, viel Duitsland
het land binnen. Er waren heel veel
slachtoffers en vele steden werden
compleet verwoest, zoals Leuven
en Ieper. Ook tijdens de Tweede
Wereldoorlog was België bezet door
nazi-Duitsland. Sommige Belgen
nazi-Duitsland
collaboreerden, anderen verzetten
zich tegen het naziregime.
Beide oorlogen versterkten het Opdracht 5) Ga op zoek naar meer informatie
Vlaams-Waalse conflict
conflict. De Duitse over België tijdens de Eerste en de Tweede
bezetter ondersteunde namelijk Wereldoorlog. Beschrijf de gevolgen van de
de Vlamingen en hun Vlaamse oorlogen voor het land. Analyseer waarom de
beweging omdat Vlamingen - anders draagwijdte van de twee oorlogen verschillend is.
dan Walen - ook als “Germaans
volk” werden beschouwd. De Walen Opdracht 6) Stel een tijdlijn op met de meest
verweten de Vlamingen met te belangrijke gebeurtenissen in de geschiedenis
Duitse bezetter te collaboreren. van België die je op p. 3 en 4 vindt.

4
 Gemeenschappen en gewesten – het Belgische politieke systeem

In 1970 wordt België een federale staat en wordt het land in gemeenschappen en gewesten
ingedeeld. Dit systeem bepaalt nog tot vandaag de dag de politieke en administratieve
structuur van België.

De drie gewesten
België is geografisch in drie gewesten verdeeld. De gewesten hebben grondgebonden
bevoegdheden en zijn bijvoorbeeld, verantwoordelijk voor woningbouw
woningbouw, milieubescherming
milieubescherming,
landbouw en de buitenlandse handel.
handel

1. Het Vlaamse Gewest (1) (ongeveer 6,6 miljoen inwoners) bestaat uit de vijf Vlaamse
provincies West-Vlaanderen, Oost-Vlaanderen, Antwerpen, Vlaams-Brabant en Limburg.

2. Het Brussels Hoofdstedelijk Gewest (2) (ongeveer 1,2 miljoen inwoners) bestaat uit de 19
Brusselse gemeentes.

3. Het Waalse Gewest (3) (ongeveer 3,6 miljoen inwoners) bestaat uit de vijf Waalse
provincies Henegouwen, Waals-Brabant, Namen, Luik en Luxemburg.
5
 De drie gemeenschappen
De gemeenschappen zijn verantwoordelijk voor
persoonsgebonden materies zoals onderwijs, cultuur
en taalgebruik.

1. De Vlaamse Gemeenschap (4) is de gemeenschap

die bestaat uit alle bewoners van Vlaanderen en de
Nederlandstalige inwoners van Brussel.

2. De Franse Gemeenschap (5) is de gemeenschap

die bestaat uit alle bewoners van Wallonië en de
Franstalige inwoners van Brussel.

3. De Duitse Gemeenschap (6) is de gemeenschap die

bestaat uit alle bewoners van het Duitstalige gebied.

De hoofdstad Brussel maakt dus zowel deel uit van

de Vlaamse als ook van de Franse Gemeenschap.

Daarnaast heb je in België vier

taalgebieden: in Vlaanderen spreek je
taalgebieden
Nederlands, in Wallonië Frans
Nederlands Frans, Duits
spreek je in de Duitstalige gebieden
en Brussel is tweetalig
tweetalig: Frans en
Nederlands.
Nederlands

Opdracht 7) Wie is verantwoordelijk

in de volgende gevallen: gewest of
gemeenschap?
a) In Hasselt zal een milieu zone
worden ingevoerd.
b) In Luik wordt een nieuw theater
gebouwd.
c) In Brugge zullen nieuwe woningen
worden gebouwd.
d) Twee scholen willen fuseren.

6
Belgische cultuur
Er zijn een paar cultuurelementen die noch
Vlaams noch Waals zijn, maar “Belgisch
Belgisch”
genoemd kunnen worden. Enkele daarvan
worden op de volgende bladzijden voorgesteld.

De Koning der Belgen

Sinds 1831 is België een monarchie en heeft dus een
koning. Sinds 2013 vervult Koning Filip deze rol. Hij
is de zevende koning in de geschiedenis van België.
Filip werd op 15 april 1960 geboren. Hij ging eerst
naar een Franstalige
Franstalige, dan naar een Nederlandstalige
school. Het representatieve hoofd van België is dus
school
tweetalig. Later volgde Filip een opleiding bij het
leger en werd helikopterpiloot
helikopterpiloot, voordat hij met zijn
studie politieke wetenschappen begon. De koning van
België heeft - net als de Nederlandse koning Willem-
Alexander – een voornamelijk representatieve functie:
functie
hij vertegenwoordigt België bijvoorbeeld op bezoek
in het buitenland. Ook stimuleert hij de uitwisseling
en de contacten tussen de taalgemeenschappen en wil
“bruggen bouwen“. In het jaar 1999 trouwde Filip met
Mathilde. Koning en koningin hebben vier kinderen:
Mathilde
Prinses Elisabeth (Hertogin van Brabant, 2001), Prins
Gabriël (2003), Prins Emmanuel (2005) en Prinses
Eléonore (2008).

België in tekeningen
Als je door het Belgisch stripcentrum in Brussel wandelt,
ontmoet je een aantal bekende helden, helden uit stripverhalen.
Veel bekende stripverhalen komen oorspronkelijk uit België:
de verhalen van De smurfen van Peyo Peyo, Suske en Wiske van
Willy Vandersteen en Lucky Luke van de tekenaar Morris Morris.
Op de straten van Brussel vind je zelfs bekende stripverhaal-
graffiti’s. België is dus echt een stripverhaalland
stripverhaalland!
7
 Culinaire producten
België staat internationaal niet echt bekend voor zijn
keuken, hoewel je er erg lekker kunt eten. De keuken is
geïnspireerd door de Franse keuken, met visgerechten
en mosselen
mosselen.
Typisch Belgisch zijn ook frietjes en wafels
wafels. Trots zijn
de Belgen op hun chocola en hun bonbons (in België:
pralines). Heel beroemd is België ook voor de vele
pralines
verschillende soorten bier
bier, zoals trappist- en abdij
bieren die hier gebrouwen worden.

Sportieve Belgen
Zoals in vele andere landen is voetbal ook in België een
populaire sport.
sport Maar ook wielrennen is erg geliefd, vooral
door het succes van Eddy Merckx.
Merckx Tijdens de jaren zestig
en zeventig boekte hij grote successen, bijvoorbeeld bij
de Toer de France.
France Voetbal en wielrennen hebben ook
een verenigende invloed.

Waar de muziek vandaan komt

Wist je dat een Belg de saxofoon heeft uitgevonden? Deze
uitvinding van Adolphe Sax was erg belangrijk voor de muzikale
ontwikkeling van de jazz. Een van de bekendste Belgische zangers
is de chansonnier Jacques Brel.
Brel De geboren Vlaming zong in het
Frans liedjes zoals “Ne me quitte pas of Amsterdam“, maar ook in
het Nederlands, bijvoorbeeld “Mijn vlakke land“.
Belgische musici worden vaak niet als Belgen waargenomen
maar eerder als Nederlanders of Fransen, zo ook bij Stromae
Stromae, de
jonge zanger uit Brussel die door songs als “Alors on danse“ of
“Formidable“ bekend werd. Ook bands als Technotronic (“Pump
Up the Jam“), Soulsister (“The Way to Your Heart“) of Lost
Frequencies (“Are You With Me“) zijn oorspronkelijk uit België.

Opdracht 8) Kies voor een oorspronkelijk Belgisch stripverhaal. Zoek meer uit over het
verhaal, de tekenstijl, de taalstijl en de auteur. Schrijf een informatieve tekst. Gebruik
voorbeelden!
Opdracht 9) Analyseer de (Ndl.) vertaling van Les Flamands (Jacques Brel); let vooral op het
beeld van de Vlamingen dat hij schetst.
8
Vlaanderen
Welkom in het Nederlandstalige noorden
van België
Geografie
Geografisch gezien is Vlaanderen (6,5 miljoen Het begrip “Vlaanderen” is niet helemaal
inwoners) het noordelijke deel van België.
België 5 eenduidig. We kunnen er verschillende
provincies vormen Vlaanderen (met tussen betekenissen aan geven: een graafschap
haakjes de hoofdsteden): West-Vlaanderen in de middeleeuwen,
middeleeuwen, een regio, een
(Brugge), Oost-Vlaanderen (Gent), Antwerpen Belgische gemeenschap of een gewest,
gewest,
(Antwerpen), Vlaams-Brabant (Leuven) en een cultuur… Oorspronkelijk verwijst de
Limburg (Hasselt). Al vroeg in de geschiedenis naam waarschijnlijk naar “het land van
vind je in Vlaanderen veel verstedelijkte stormvloeden en overstromingen”.
gebieden, ook al zijn het vooral kleine en
middelgrote steden.
In het noordoosten van Vlaanderen vind
je een hoogvlakte met pijnboombossen,
pijnboombossen in
het noordwesten ligt de kuststreep aan de
Noordzee.

De vier symbolen van Vlaanderen

Vier symbolen staan voor de Vlaamse identiteit:
1) het wapen van Vlaanderen met de Vlaamse leeuw,
2) de vlag van Vlaanderen met de Vlaamse leeuw,
3) het volkslied “De Vlaamse leeuw”,
4) het Vlaamse feestdag op 11 juli die aan de Guldensporenslag
(11 juli 1302) herinnert.

Op de betekenis van de Vlaamse leeuw komen we op blz. 10 nog terug.

9
 Vlaanderen heeft een lange geschiedenis
Het middeleeuwse Vlaanderen
Tijdens de middeleeuwen zijn
het graafschap Vlaanderen en het
hertogdom Brabant belangrijke
“spelers” in Europa. In dit gebied
van de “Lage Landen” leefden toen al
veel mensen in steden. De Vlaamse
steden hadden progressieve rechten
en waren vanwege hun economisch
gewicht van vrij groot politiek
belang.
De lakenindustrie en de wolhandel onder andere
met Engeland zorgen voor grote rijkdom. De
economische rijkdom maakt een culturele rijkdom
mogelijk: de Vlaamse schilderkunst,
schilderkunst architectuur
en literatuur bloeien vanaf de 13e eeuw; de
Vlaamse cultuur behoort in de middeleeuwen tot
de Europese hoogcultuur
hoogcultuur. Ook vandaag de dag zijn
schilders zoals Jan van Eyck, Hiëronymus Bosch of
Bruegel nog wereldberoemd.

De Guldensporenslag
In 1302 vechten Vlaamse gewapende burgers bij Kortrijk tegen het Franse leger. De
ongetrainde mannen weten het Franse ridderleger en de Franse koning te overwinnen.
Deze veldslag, waar veel ridders met gouden sporen sneuvelden, staat bekend als de
Guldensporenslag.
Guldensporenslag
Tot op heden is 11 juli,
juli de dag van de overwinning in 1302, de nationale Vlaamse feestdag!
feestdag

In 1838 schrijft de Vlaming Hendrik Conscience het boek “De

De Leeuw van Vlaanderen”
Vlaanderen
over deze spectaculaire Vlaamse overwinning, en onder meer door dit boek wordt de
Guldensporenslag tot symbool van de Vlaamse emancipatie.
emancipatie Ook de betekenis van de
leeuw voor Vlaanderen kan je hieruit afleiden.

Opdracht 10) Wat heeft de leeuw met Vlaanderen te maken? Verzamel informatie voor een
korte presentatie!

Opdracht 11) Wat wordt met het begrip “lage landen” bedoeld?

10
Het Vlaams Gewest en de Vlaamse Gemeenschap

Vlaanderen vormt qua

cultuurgemeenschap en geografisch
gebied een eenheid: het Vlaams
Gewest en de Vlaamse Gemeenschap
overlappen elkaar, ook al heeft de
hoofdstad van Vlaanderen, Brussel
Brussel,
weer een eigen status.
Het Waals gewest en de Franse
Geemenschap zijn niet identiek,
omdat de Duitstalige gebieden wel
bij het gewest horen, maar niet bij de
gemeenschap!

Politiek in Vlaanderen
Omdat het Vlaams Gewest en de Vlaamse Gemeenschap één zijn, bestaat er ook maar
één parlement: het Vlaamse Parlement. Dit parlament is zowel voor de gewestgewest- als ook
de gemeenschapsmateries verantwoordelijk: enerzijds voor mobiliteit, milieuzorg, werk,
economie, energie en wonen (alles wat bij het grondgebied hoort), anderzijds voor
gezondheid, gezin, cultuur, sport, media, onderwijs en toerisme (alles wat met de mensen
te maken heeft).
Het Vlaams Parlement is de wetgevende macht voor Vlaanderen, behalve voor die sectoren
die de Belgische staat regeert (zoals defensie). Als volksvertegenwoordiging wordt het
parlement elke vijf jaar door de Vlamingen gekozen.
Het Vlaams Parlement mag zowel internationale verdragen afsluiten als ook wetenschappelijk
onderzoek financieren.

Opdracht 12) Formuleer definities: wat is het Vlaams Gewest, de Vlaamse Gemeenschap,
Vlaanderen.
Opdracht 13) In België vind je geen nationale politieke partijen meer. Doe onderzoek naar
het Vlaamse partijenlandschap. Analyseer en vergelijk hoe de verschillende partijen over
een afsplitsing van Vlaanderen van België denken.
11
 Eeuwenoud en nog steeds actueel: de taalstrijd in een notendop

In de Belgische geschiedenis gaat het telkens weer om conflicten tussen Vlamingen en

Walen, tussen Nederlandstaligen en Franstaligen. Deze ruzie speelt een belangrijke rol in
het verleden, maar ook nog steeds in het heden.

Al in de tijd van de Romeinen loopt er door België een taalgrens

taalgrens: tussen de Romaanse en
de Germaanse dialecten, die men toen sprak. In de middeleeuwen is Nederlands (of het
Vlaams en Brabants) door het economische succes een prestigieuze taal. Dat verandert
in België tijdens de 17de en 18de eeuw: het Frans wordt (in heel Europa) toonaangevend.
Voor België betekende dit: de rijke bovenlaag spreekt Frans, de arme landbevolking kan
schrijven noch lezen en beheerst slechts (Nederlandse) dialecten.

Als reactie op dit onevenwicht ontstaat de Vlaamse Beweging:

Beweging de Vlamingen vechten voor
gelijke rechten, waarbij de nadruk ligt op het gebruik van de eigen taal. De Vlamingen
willen het recht krijgen om voor de rechter, op school, aan de universiteit in het Nederlands
te mogen spreken. De taalstrijd tussen de Nederlandstaligen en de Franstaligen duurt nog
voort tot in de 20e eeuw.

De eerste taalwetten ontstaan aan het eind van de 19de eeuw, maar ze bestonden slechts
op papier. In de realiteit blijven de Vlamingen toch nog benadeeld. Eerst de taalwetten
van 1962 veranderen dit. Met de economische verschuiving van Zuid naar Noord krijgt
de Vlaamse beweging meer zelfbewustzijn en politieke kracht om voor de rechten van de
Vlamingen te pleiten. Door de taalwetten van 1962 werd vastgelegd dat in Vlaanderen het
Nederlands de enige officiële taal is en in Wallonië het Frans.

Deze strikte tweedeling als gevolg van de taalstrijd vind je terug in vrijwel alles wat met
de politieke structuur van België te maken heeft. Maar ook in onderwijs en media zie je
die scheiding.

De taalstrijd heeft dus veel met de Belgische identiteit te maken.

12
 Nederlands in Vlaanderen: Belgisch Nederlands

“In Vlaanderen spreekt men Vlaams.” Dat hoor je vaak, maar dat klopt niet helemaal. Vlaams
is niet de taal van Vlaanderen. De officiële standaardtaal die je in Vlaanderen spreekt, noem
je gewoon Belgisch Nederlands (BN).(BN) Daarentegen spreek je in Nederland Nederlands
Nederlands (NN) en in Suriname Surinaams Nederlands (SN). (SN) Met “Vlaams” beschrijf
je eigenlijk een dialect zoals het Oost-Vlaams (dat spreekt men bijvoorbeeld in Gent) en
het West-Vlaams (dat spreekt men bijvoorbeeld in Brugge). Soms wordt de algemene
omgangstaal in Vlaanderen ook schoon Vlaams genoemd - wat alles best lastig maakt.

In hoeverre verschillen nu het Belgisch Nederlands en het Nederlands Nederlands van

elkaar? Je kunt dit een beetje vergelijken met het Engels in de Verenigde Staaten en het
Engels in Groot-Brittannië of het Duits in Duitsland en het Duits in Oostenrijk. Het is geen
nieuwe taal,
taal maar het is dezelfde taal een beetje gewijzigd. Men noemt dit een taalvariëteit
taalvariëteit.
Dat er verschillende taalvariëteiten zijn, heeft zijn oorzaak in de geschiedenis.
geschiedenis Bijvoorbeeld
heeft de geografie, de cultuur en ook de taalpolitiek invloed op de taal in een gebied. Omdat
Vlaanderen zich anders heeft ontwikkeld dan Nederland is ook de taal anders.
anders

Uitspraakverschillen het BN klinkt over het

Uitspraakverschillen:
algemeen melodieuser en de “harde g” wordt als
“zachte g” uitgesproken.

Soms komen andere werkwoorden voor:

BN: Hoe is het zover kunnen komen?
NN: Hoe heeft het zover kunnen komen?

De meeste verschillen vind je in de woordenschat

woordenschat,
bijvoorbeeld:
confituur - jam croque monsieur - tosti
schoon - mooi plezant - leuk
op kot - op kamers bankkaart - pinpas

Het Nederlands kent verschillende aanspreekvormen

aanspreekvormen: jij/je gebruik je om te tutoyeren en u
om te vousvoyeren
vousvoyeren. In de Vlaamse omgangstaal komt jij haast nooit voor. In plaats daarvan
gebruikt men gij/ge zowel om te tutoyeren als ook om te vousvoyeren en u staat dan voor
jou. Als een Vlaming zegt “Ik zie u graag“ bedoelt hij “Ik hou van jou“!
jou
Opdracht 14) Bezoek de webpagina van Dutch ++ (https://dutchplusplus.ned.univie.
ac.at/)en luister naar de voorbeelden voor BN, NN en SN. Vallen je nog meer verschillen
tussen deze standaardvariëteiten op?
Opdracht 15) Vind meer voorbeelden voor de verschillen tussen Belgisch en Nederlands
Nederlands (kijk bv. op de webpagina van “Nederlands online” http://neon.niederlandistik.
fu-berlin.de/).
Opdracht 16) Interpreteer de bovenstaande karikatuur. Welke culturele verschillen tref
je in de karikatuur aan? 13
 Vlaanderen vandaag – economie en cultuur

Vlaamse economie
Zoals je al weet was Vlaanderen in
de middeleeuwen economisch gezien
heel sterk. Maar in het tijdperk van de
industrialisatie (voornamelijk in de 19e
eeuw) gaat het vrij slecht met de economie
in Vlaanderen. In Wallonië echter
boomen mijnbouw en staalindustrie, er is
veel werk en veel Vlamingen emigreren
naar Wallonië.
Halverwege de 20ste eeuw verandert de
economische krachtverhouding tussen
Vlaanderen en Wallonië weer: vooral de De Vlaamse stad Antwerpen is het
textiel-, auto
textiel auto- en farmaceutische industrie belangrijkste economische centrum (van
groeien in Vlaanderen heel België). Dankzij de havenligging zijn
Vandaag presenteert zich Vlaanderen transport en logistiek, de diamanthandel
als een welvarende regio met een open en de chemische industrie zeer goed
economie. De regio is stevig verankerd
economie ontwikkeld.
in de wereldeconomie en profiteert van
zijn centrale ligging binnen Europa.
Europa De
werkloosheid is met 3,5% zeer laag en
het bbp (bruto binnenlands product)
vrij hoog. Vlaanderen biedt goede
opleidingen en de scholingsgraad van
Vlamingen is hoog.
Vooral op het vlak van de digitale industrie
draagt Vlaanderen een voorbeeldfunctie.

Opdracht 17) Kies een actueel Duits

krantenartikel dat met de Belgische of
Vlaamse economie te maken heeft. Vat het
artikel in het Nederlands samen.

Opdracht 18) Vergelijk het economische

belang van de havens van Antwerpen en
Rotterdam.

14
 Vlaamse cultuur? Aspecten van de Vlaamse cultuur

Zakendoen op z’n Vlaams

Als Duitser vind je het misschien raar of zelfs
vreemd, maar in Vlaanderen is het normaal:
voordat je met iemand zaken doet, bouw je
een persoonlijke relatie en vertrouwen op.
Daar hoort ook bij dat je elkaar vrij snel
tutoyeert.
Een typisch Vlaamse houding bij het zaken
doen is: “laten we het niet overhaast doen…”.
Beslissingen hebben in Vlaanderen tijd
nodig.
nodig
De Vlaamse cultuur is een rijke cultuur.
cultuur
Dat zie je vooral terug in de Vlaamse
literatuur en schilderkunst
schilderkunst: De Vlaamse
schilderijen,, vooral de Vlaamse
schilderijen
Primitieven, staan in de kunstwereld
Primitieven
heel bekend en zijn zeer gewaardeerd,
net zoals het werk van Pieter Bruegel
(1525/30-1569).

Over het algemeen is Vlaanderen een

heterogene regio, een gebied met veel
verscheidenheid. Vlamingen voelen vaak een
sterke verbondenheid met hun eigen stad
of de regio waar ze vandaan komen. Deze
verbondenheid uit zich ook in het spreken van
het plaatselijke dialect.

Lekker Vlaams eten

De Vlaamse keuken is niet gelijk aan de
Waalse. Vlaams eten is vaak stevige kost.
kost
En bekend gerecht is bijvoorbeeld Gentse
waterzooi. Dat is een gerecht met veel
waterzooi
soorten groenten in een saus, met vis of kip.
Typisch Vlaams zijn stoofpotjes, stoemp
(met worteltjes en aardaappelen), witlof.

Opdracht 19) Ken jij vooroordelen of

stereotypen over Duitsers/Duitsland?
Probeer de Duitse cultuur van buitenaf te
In Vlaanderen vind je een uitgesproken
beschrijven.
festivalcultuur: Er vinden veel festivals
festivalcultuur
plaats, zoals bijvoorbeeld Rock
Opdracht 20) Probeer uit te leggen wat het
Werchter bij Leuven, Tomorrowland bij
verschil tussen stereotype en vooroordel is.
Antwerpen, het Cactusfestival bij Brugge
Schrijf een argumentatie.
of het Gent Jazz Festival.
15
 Wallonië

Als het om Wallonië gaat,

moet je op de begrippen
letten, want hier vallen
het gewest en de gemeen-
schap(pen) niet samen,
samen
anders dan bij het Vlaamse
Gewest en de Vlaamse
Gemeenschap.

Wallonië is het zuidelijke deel van België, de hoofdstad is Namur (in het Nederlands:
Namen). Bij het Waalse Gewest horen de provincies (met tussen haakjes de hoofdsteden)
Waals-Brabant (Wavre), Henegouwen (Mont), Liège (Liège), Luxemburg (Aarlons) en
Namur (Namur). De gemeentes, waar Duits gesproken wordt, horen bij de provincie Liège.
Het Waalse parlement dat zijn zetel in Namur heeft, is verantwoordelijk voor alle taken die
met het grondgebied te maken hebben.

Kenmerkend voor de Wallonië zijn de heuvelachtige gebieden met veel bossen.

bossen Vanwege het
mooie landschap komen ook toeristen er naartoe.

Bij Wallonië horen zowel het gewest van de Franstalige Gemeenschap als ook van de
Duitstalige Gemeenschap.

16
De Franstalige Gemeenschap
Bij de Franstalige Gemeenschap horen de Franstalige inwoners van Wallonië en Brussel.
Brussel Net
als de Vlaamse Gemeenschap wordt ook de Franstalige Gemeenschap door een parlement
geregeerd. Het Parlement van de Franstalige Gemeenschap beslist over het onderwijs, de
cultuur, de sport en de wetenschappen in hun gemeenschap. Bovendien heeft de Franstalige
Gemeenschap zich zelf een nieuwe naam gegeven: “Fédération
Fédération Wallonie-Bruxelles”;
Wallonie-Bruxelles in het
Nederlands: Federatie Wallonië-Brussel. Vanwege de Franse taal maakt deze gemeenschap
ook deel uit van la Francophonie,
Francophonie een verbond van Franstalige gebieden over de hele wereld.

Net als de Vlaamse Gemeenschap beschikt de Franstalige Gemeenschap (4,8 mio. inw.) over
vier symbolen
symbolen: de vlag met de rode haan op een gele achtergrond; het volkslied “Le Chant
des Wallons”; de feestdag op de derde zondag in september, die aan de Waalse participatie
bij de Belgische revolutie herinnert en het devies
devies: “Wallon toujours”

De Duitstalige Gemeenschap
Ook al is de Duitstalige Gemeenschap de kleinste van de drie Belgische gemeenschappen,
vervoegt zij toch over dezelfde rechten. Het Duitstalige gebied ligt rond de gemeentes Eupen
en St. Vith in het oosten van België, waar het aan Nederland, Duitsland en Luxemburg grenst.
Samen hebben de 9 Duitstalige gemeentes rond 78.000 inwoners; een kleine minderheid in
België. Toch beschikt de Duitstalige Gemeenschap net als de andere gemeenschappen over
een eigen parlement, dat over alles wat persoonsgebonden is mag regeren.
Op de vlag is een rode leeuw afgebeeld met negen blauwe vijfbladeren die naar de negen
gemeenten van de gemeenschap verwijzen. Naast de vlag en het wapen heeft ook deze
gemeenschap een feestdag
feestdag:: op 15 november viert de Duitstalige Gemeenschap haar bestaan
en de trouw aan de koning.
Vanwege haar grootte en haar ligging werkt men in de Duitstalige Gemeenschap veel over
nationale grenzen heen. Trouwens is de identificatie met de Duitse taal heel belangrijk voor
de Duitstalige Belgen!

17
 Wallonië in een notendop

Vandaag de dag is
de Waalse economie
zwakker dan de
Vlaamse. Het aantal
werklozen is hoog,
vooral bij jongeren.

Waalse geschiedenis en economie

Na de Franse Revolutie maakte het Waalse gebied deel uit van Frankrijk.
Frankrijk Na het Congres van
Wenen in 1815 maakte het Waalse gebied deel uit van Nederland. Omdat de Franstaligen
de Nederlandse koning afkeurden, droeg Wallonië bijzonder actief bij aan de Belgische
Revolutie.
Revolutie

Na de Revolutie ontwikkelde Wallonië zich dankzij zijn economisch goede ontwikkeling

snel tot de sterkste regio van België. Tijdens de 19de eeuw groeide de regio uit tot het op
een na belangrijkste industriegebied van Europa.
Europa De succesvolle mijnbouwindustrie en de
bijbehorende metaalproductie zorgden ervoor dat de Franstalige bovenlaag economisch,
politiek en cultureel superieur bleef tegenover de Vlamingen.

Ondanks hun sterke positie waren ook de Walen vanaf het eerste Waalse congres in 1890
met de conflicten tussen de twee Belgische cultuurkringen, Vlamingen en Walen, bezig.
Hoewel er in reactie op de Vlaamse Beweging een Waals equivalent ontstond, kon dit nooit
een vergelijkbare invloed krijgen. Maar ook al aan het begin van de 20e eeuw werd beweert
dat er in België “geen
geen Belgen maar alleen Vlamingen en Walen”
Walen zijn.

In de loop van de 20e eeuw, na de twee wereldoorlogen, keerde het tij: vanwege de
Vlaamse ondersteuning aan de Duitse bezetters spitste het Waals-Vlaamse conflict
zich toe.
toe Later, in het midden van de 20de eeuw, volgde de economische neergang van
Wallonië: de structuurverandering zorgde voor economisch verlies in de mijnbouw en
Wallonië
een hoge werkloosheid. Daarentegen groeide de Vlaamse economie. De economische
machtsverhoudingen waren gewisseld.

Opdracht 21) Vergelijk de Waalse en De Duitstalige gebieden werden pas na WO

de Vlaamse economie. Onderbouw
je tekst met cijfers. Bekijk de cijfers
van heel België.
18
I deel van België, omdat het overwonnen
Duitsland de gebieden als herstelbetaling aan
België moest afstaan. Toen in 1980 door de
wijziging van de Belgische grondwet de gewesten
werden vastgelegd, werd het Duitstalige gebied
administratief gezien onderdeel van Wallonië.
Wallonië
Cultuur in Wallonië
De Waalse cultuur is vanuit historisch perspectief een Romaanse cultuur.
cultuur Dit zie je op
allerlei niveaus terug, als je bijvoorbeeld naar de architectuur of kunsten kijkt: die staan
duidelijk onder Franse en ook Italiaanse invloed. Op literair vlak,
vlak natuurlijk ook door het
Frans als taal van de literatuur, kun je verbindingen met de Franse literatuur duidelijk
terugvinden. Door de historische ontwikkeling van België zijn er echter ook heel wat
Germaanse invloeden in de cultuur van Wallonië aanwezig.

Typisch Waalse cultuurelementen zijn onder meer de traditionele optochten bij grote
stadsfeesten, die op zogenaamde géants (religieuze helden) teruggaan. Een ander
voorbeeld is het carnaval
carnaval, dat men eveneens in Wallonië viert.

Opdracht 22) Schrijf een overzicht: Hoe

ontstond/ ontwikkelde zich de Vlaams-
Waalse conflict in België.

Opdracht 23) Interpreteer de uitspraak van

Een reden voor de afsplitsing van België
van Nederland was de godsdienst
godsdienst. België
was altijd al katholiek beïnvloed. Ook
vandaag zijn veel Vlamingen, als ook
Walen en Duitstaligen katholiek.
Kenmerk van de Duitstalige Gemeenschap
is dat zij vooral Europees ageert. Zij
oriënteert zich vooral op de Duitse
cultuur en onderhoud goede contacten
met alle landen waaraan zij grenst. De
gemeenschap ondersteunt actief het werk
van de Euregio.
de politicus Jules Destrée “Er zijn in België
alleen Vlamingen en Walen; er zijn geen
Belgen.” met betrekking op de Belgische
culturele tweedeling.
Opdracht 24) Geef je eigen mening over het
Belgische conflict.
Opdracht 25) Kies voor een Belg, die
volgens jouw mening iets belangrijks ter
vriendschap tussen Vlaanderen en de
Wallonië gedaan heeft. Schrijf een portreet
en leg daarbij uit, waarom je hem/ haar
belangrijk vindt.
Opdracht 26) Doe onderzoek over de
Duitstalige gemeenschap. Draag voor!
19
Rechtsnachweis:
1.1: Belgien Flagge: https://pixabay.com/de/belgien-karte-flagge-land-1489362/
2.2: Blick auf Arts-Loi: https://pixabay.com/de/belgien-brüssel-arts-loi-3597445/
3.3: Blick auf Altstadt und Kanal (Brügge): https://www.pexels.com/de-de/foto/alt-baum-belgien-boot-373570
4.4: Belgien Wappen: https://www.belgium.be/nl/over_belgie/land/belgie_in_een_notendop/symbolen/wapenschilden
2.1: Belgien Umzug 21. Juli: https://de.wikipedia.org/wiki/Datei:21_juli_2011_Defilé_Koninklijk_escorte_voorwacht.png
2.2: Belgien Brabanconne: https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Statue_of_la_Brabanconne_in_Brussels_-_panoramio.jpg
2.3: Belgisches Parlament: https://nl.wikipedia.org/wiki/Bestand:Belgian_Federal_Parliament.jpg
3.1: Belgien, Ausschnitt alte Karte: https://de.m.wikipedia.org/wiki/Datei:Quad_Flandria.jpg
3.2: Belgische Revolution, Gemälde: https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Wappers_-_Episodes_from_September_Days_1830_on_the_Place_de_l’Hôtel_de_
Ville_in_Brussels.JPG
3.3: König Leopold I.: https://nl.wikipedia.org/wiki/Bestand:NICAISE_Leopold_ANV.jpg
4.1: Denkmal 1.WK: https://pixabay.com/de/krieg-belgien-ersten-weltkrieg-2851007/
4.2: 1.WK, Schützengraben: https://de.wikipedia.org/wiki/Stellungskrieg#/media/File:Cheshire_Regiment_trench_Somme_1916.jpg
4.3: Belgien Provincies: https://nl.wikipedia.org/wiki/Bestand:Belgische_provincies.png
5.1: Belgien Karte Provinzen: https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/7/74/Belgische_provincies.png
5.2: Belgien Karte Gewesten-Gemeenschappen: https://www.belgium.be/sites/default/files/belgium_at_a_glance_nl_lowres.pdf
5.3: Wappen Flandern: https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Blason_comte-des-Flandres.svg
5.4: Wappen Brussels hoofdstedelijk gewest: https://nl.wikipedia.org/wiki/Brussels_Hoofdstedelijk_Gewest
5.5: Wappen Wallonie: https://de.wikipedia.org/wiki/Datei:Coat_of_arms_of_Wallonia_(Belgium).svg
6.1: Belgien Karte Gewesten-Gemeenschappen: https://www.belgium.be/sites/default/files/belgium_at_a_glance_nl_lowres.pdf
6.2: Wappen Deutschsprachiger Raum: https://de.wikipedia.org/wiki/Datei:Flag_of_the_German_Community_in_Belgium.svg
6.3: Wapen Vlaamse gemeenschap: https://de.m.wikipedia.org/wiki/Datei:Blason_Comte-de-Flandre.svg
6.4: Wapen Franse gemeenschap: https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/42/Flag_of_Wallonia.svg/250px-Flag_of_Wallonia.svg.png
6.5: Karte Interpretationsaufgabe: https://commons.wikimedia.org/wiki/File%3ABelgische_gewesten_en_gemeenschappen.png
7.1: Flagge mit Wappen: https://pixabay.com/de/belgien-flagge-flagge-von-belgien-3036184/
7.2: Königspaar: https://www.monarchie.be/nl/fotos-videos/officiele-fotos
7.3: Königliche Familie: https://www.monarchie.be/nl/fotos-videos/officiele-
7.4: Foto Lucky Luke: Pia M. Falter.
8.1: Pommes Frites: https://nl.wikipedia.org/wiki/Bestand:Patatje_met.jpg
8.2: Pralinen: https://pixabay.com/de/pralinen-lebensmittel-süßigkeiten-491165
8.3: Waffeln: https://pixabay.com/de/waffeln-belgisch-belgischewaffel-1747941
8.4: Eddy Merckx: https://no.wikipedia.org/wiki/Fil:Eddy_Merckx_Molteni_1973.jpg
8.5: Brel: https://de.wikipedia.org/wiki/Datei:Jacques_Brel_(1962).
8.6: Stromae: https://pxhere.com/en/photo/102783
9.1: Wappen: https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Vlaanderen_wapen.svg
9.2: Landschaftsaufnahme: https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Grens_Vlaanderen_Limburg_-_panoramio.jpg
9.3: Flagge: https://pixabay.com/de/flagge-flämischen-löwen-flandern-863754/
10.1: Stadtbild Brügge: https://pixabay.com/de/brügge-belgien-gebäude-mittelalter-801053/
10.2: Gemälde Jan van Eyck: https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/0/0f/Jan_van_Eyck_001.jpg
10.3: Guldensporenslag (1302): http://www.geletterdheid.org/assets/downloads/geletterdheid/gkracht_vuistregel_1_gkrachtige_geschiedenisles.pdf
11.1: Karte Gemeinden: https://nl.wikipedia.org/wiki/Bestand:Kaart_van_de_vredegerechtskantons_in_Vlaanderen_(plan_Geens_2017).png
11.2: Flämisches Parlament: https://www.vlaamsparlement.be/over-het-vlaams-parlement/een-open-huis
12.1: Sporenschlacht Denkmal: https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/7/71/Sporenschlacht_Br%C3%BCgge_Denkmal_Breydel+deConinck.JPG
12.2: Retable de l’Agneau mystique: https://no.m.wikipedia.org/wiki/Fil:Retable_de_l%27Agneau_mystique.
12.3: Karte gemeenschappen: https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/1/1e/BelgieGemeenschappenkaart.svg
13.1: Karikatur: http://www.azimut-translations.be/nl/news/nederlands-of-vlaams/
14.1: Ikon Sparschwein: https://pixabay.com/de/sparschwein-geld-schweinchen-bank-1001599/
14.2: Hafen Antwerpen: https://pixabay.com/de/antwerpen-belgien-boot-schlepper-102885/
14.3: Euromünze: https://pixabay.com/de/euro-euromünze-geld-währung-münzen-1633170/
14.4: Wirtschaft, Digitalisierung: https://pixabay.com/de/grün-brett-geschäft-chip-schaltung-219808/
15.1: Beispiel Malerei, Breugel: https://de.wikipedia.org/wiki/Datei:Pieter_Bruegel_the_Elder_-_Hunters_in_the_Snow_%28Winter%29_-_Google_Art_Project.jpg
15.2: Festivalbild: https://pixabay.com/de/publikum-konzert-musik-unterhaltung-868074/
15.3: Waterzooi: https://www.flickr.com/photos/10413717@N08/6086659545
16.1: Lage der Wallonie (rot) in Belgien https://nl.wikipedia.org/wiki/Gewesten_van_België#/media/File:Regions_of_Belgium_location.svg
16.2: Logo der Wallonie: Der rote Hahn https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1f/Coat_of_arms_of_Wallonia_%28Belgium%29.svg/932px-
Coat_of_arms_of_Wallonia_%28Belgium%29.svg.
16.3: Het Kasteel van Beusdael https://pxhere.com/de/photo/410490
16.4: Tombeau du Géant https://nl.wikipedia.org/wiki/Bestand:Tombeau_du_Géant_-_84010-CLT-0027-01.jpg
16.5: Festung bei Namur https://pixabay.com/de/festung-hügel-alte-wahrzeichen-68809/
17.1: De Gemeenschappen doormelle.nl
17.2: Wappen Fédération Wallonie-Bruxelles: http://enseignement.be/upload/pics/000000000007/000000006034_20181109115812_c.png
17.3: Vlag van de Wallonië: https://pixabay.com/de/wallonien-flagge-28507/
17.4: Wapen van de Duitstalige Gemeenschap http://www.dg.be/desktopdefault.aspx/tabid-2842/5412_read-527/
17.5: Logo Ostbelgien http://www.ostbelgienbildung.be/desktopdefault.aspx
18.1: Stoommachine van Newcomen http://connaitrelawallonie.wallonie.be/fr/la-wallonie-en-bref/economie#.XGa4GPZFzIU
18.2: Ein Kanal http://connaitrelawallonie.wallonie.be/fr/la-wallonie-en-bref/economie#.XGa4GPZFzIU
19.1: Wasserschloss Nähe Modave https://pixabay.com/de/belgien-wallonie-wasserschloss-1293572/
19.2: Feux de la Saint-Jean, Mons https://www.flickr.com/photos/inessaraiva/7551964778
19.3: Carnaval de Binche - Mardi Gras https://www.flickr.com/photos/inessaraiva/6921776971

De auteurs hebben getracht alle rechtehebbenden op copyright van het beeldmateriaal in deze uitgave te contacteren. De
rechthebbenden die zouden vaststellen dat illustraties zonder hun medeweten werden gereproduceerd, worden verzocht contact op
te nemen met de uitgever.
Geraadpleegde literatuur en internetbronnen
internetbronnen:

Sebastian Bischoff, Christoph Jahr, Tatjana Mrowka & Jens Thiel (Hrsg.) (2016): Belgica – terra incognita? Resultate
und Perspektiven der Historischen Belgienforschung. Historische Belgienforschung Bd. 1. Münster/ New York:
Waxmann.

Bart Dirks (2008): België bestaat. Cultuurwijzer van een gespleten land. Amsterdam: Bert Bakker.

Christoph Driessen (2018): Geschichte Belgiens. Die gespaltene Nation. Regensburg: Verlag Friedrich Pustet.

Geert Van Istendael (2015): Het Belgisch labyrint. 20e uitgave. Amsterdam: Atlas Contact Olympus.

Johan Vande Lanotte, Siegfried Bracke & Geert Goedertier (2017): België voor beginners. Brugge: De Keure.

Bernd Müllender (2017): Belgien. Ein Länderportrait. Berlin: Christoph Links Verlag.

Ute Schürings (2017): Benelux. Portrait einer Region. Bonn: Bundeszentrale für politische Bildung.

Els Witte & Harry Van Velthoven (2010): Strijden om taal. De Belgische taalkwestie in historisch perspectief. Kapellen:
Pelckmans.

https://www.belgium.be/nl.

https://statbel.fgov.be/nl.

https://www.vlaanderen.be.

Wil je nog meer over België weten, dan raadpleeg de Zevenstedentocht

Zevenstedentocht!
Das Unterrichtsmaterial België: Speurtocht door een onbekend koninkrijk in het hart van
Europa ist für den Niederländischunterricht in der Oberstufe konzipiert und erscheint in zwei
Teilen. In Teil 1 Belgi
Belgiëë - Vlaanderen - Wallonië
Wallonië werden Grundkenntnisse über die Geschichte
und Kultur des gesamten Landes vermittelt, in Teil 2 Zevenstedentocht werden ausgewählte
Städte unter Berücksichtigung spezifischer Themen präsentiert.

Weitere Informationen und das Unterrichtsmaterial zum Downloaden erhalten Sie auf unserer
Homepage https://www.ru.nl/nachbarsprache/.

Gefördert von: