HASTANELERDE

İŞ GÜVENLİĞİ

SELMA GÜNGÖR HÜNER

Sürekli Kalite Geliştirme Bölümü
 HASTANELERDE İŞ SAĞLIĞI VE İŞ GÜVENLİĞİ

Dünya Sağlık Örgütü (W HO) sağlığı şu şekilde

tanımlamaktadır: Sağlık, sadece hastalık ve sakatlık durumunun
olmayışı değil kişinin bedenen, ruhen ve sosyal yönden tam
iyilik halidir.

Sağlık çalışanlarının sağlığının ve güvenliğinin

geliştirilmesi, çalışma ortamında sağlığa zarar veren
fiziksel, kimyasal, biyolojik, psikolojik, ergonomik
tehlike ve risklerin, meslek hastalıkları ve iş kazalarının
olmadığı güvenli hastane ortamının sağlamak üzere
yapılan uygulamalardır.
HASTANELERDE İŞ SAĞLIĞI VE İŞ GÜVENLİĞİ

Ülkemizde Sağlık Bakanlığı tarafından 27

Haziran 2015 tarihinde, “Sağlıkta Kalitenin
Geliştirilmesi ve Değerlendirilmesine Dair
Yönetmelik” yayınlanarak yürürlüğe girmiş ve
Sağlık Bakanlığı tüm sağlık kuruluşlarını hasta
ve çalışan güvenliği açısından değerlendirmeye
başlamıştır.
HASTANELERDE İŞ SAĞLIĞI VE İŞ GÜVENLİĞİ
Bu değerlendirme sürecinde “Sağlıkta Kalite
Standartları” kullanılmaktadır. Aynı şekilde “
JCI (Joint Commision International)” gibi
uluslararası kalite denetleme kuruluşları da
değerlendirmelerinde ve standartlarının
belirlenmesinde gerek hasta gerekse çalışan
güvenliğine büyük ölçüde önem vermektedir.
 İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ KANUNU

• 4857 Sayılı İş Kanunu kapsamında yer almayan

işlerin tamamına yakını 6331 sayılı Kanun
kapsamında yer almaktadır.
• Memurlar dahil statülerine bakılmaksızın tüm kamu
ve özel işyerlerinde istihdam edilen tüm çalışanları
kapsamaktadır.
• Çalışan sayısına bakılmaksızın kanun kapsamında
olan tüm işyerlerinde İş Güvenliği Uzmanı,
İşyeri Hekimi ve diğer sağlık personeli
çalıştırma zorunluluğu getirilmiştir.
 RİSK YÖNETİMİ

Her yıl, iş sağlığı ve güvenliği kapsamında risk

değerlendirme çalışması yapılır. “İş Sağlığı ve Güvenliği
Unsur/Etki Değerlendirme Formu” doldurulur.
Sonuçlara göre;

“İş Sağlığı ve Güvenliği Düzeltici / Önleyici Faaliyet

Planı” düzenlenir. Belirtilen tüm düzeltici faaliyetler
izlenir ve yılda bir kez “İş Sağlığı ve Güvenliği Kurulu”
ve bölüm yöneticileri tarafından gözden geçirilir.
Gözden geçirme sonuçları kurul üyeleri tarafından bir
rapor haline getirilir ve rapor ilgili bölüm/kişi ve “Kalite
Yönetimi ve Geliştirme Komitesi”ne sunulur.
 RİSK YÖNETİMİ

Risk değerlendirmesini yapacak olan çalışanlara İSG

Uzmanı ve İşyeri Hekimi tarafından risk değerlendirme
eğitimi verilir. İşe yeni başlayan veya görev yeri
değişen sorumlu kişiye eğitim yeniden verilir. Eğitime
katılan çalışanlar “Eğitim Katılım Formu”nu doldurur.
 RİSK YÖNETİMİ

Risk değerlendirmesini yapan çalışanlar kendi

bölümündeki tüm çalışanlara, taşeron (alt iş veren)
ve stajyerlere yeni işe başladıklarında ve bölüm
değişikliğinde, yapmış oldukları işle ilgili tehlike
kaynakları ve önlemleri konusunda eğitim verir. “İş
Sağlığı ve Güvenliği Risk Eğitimi Formu” doldurulur.
 RİSK DEĞERLENDİRMESİ

• Tehlikeleri Belirlemek
• Riskleri Ortaya Çıkarmak
• Riskleri Kontrol Etmek

Risk Değerlendirme Metodları

Sistematik metotlarla çalışma ortamı, şartları yada
çevrede var olan olan tehlikeleri belirlemek, riskleri
ortaya çıkarmak ve kontrol etmek için uygun nitel veya
nicel yöntemler kullanarak yapılan çalışmaların
tümüdür.
 RİSK YÖNETİMİ

TEHLİKE RİSK
Bulaşıcı kan Bulaşıcı bir hastalığı bulunan bir hastadan kan
örneği alırken enjeksiyon yaralanmasına bağlı
olarak ortaya çıkabilecek bulaşıcı hastalık
olasılığı
Tıbbi ve infekte atık Tıbbi ve infekte atıkların uygun koşullarda
toplanmaması sonucu çevreye saçılması
olasılığı
Radyoaktif atık Radyoaktif atıkların çevreye sızıntı yapma
olasılığı

Gürültü Sürekli ses şiddet düzeyi 85 dB (A) nın

üzerinde olan bir makinanın yanında çalışan
işçilerin sürekli işitme kaybına maruz kalma
olasılığı
 KİMYASAL FİZİKSEL ERGONOMİK BİYOLOJİK VE
PSİKOSOSYAL RİSK ETMENLERİ

Fiziksel Kimyasal Ergonomik Biyolojik Psikososyal

Tehlike Tehlike Tehlike Tehlike Tehlike
Kaynakları Kaynakları Kaynakları Kaynakları Kaynakarı

• Aydınlatma • Sıvılar • Tekrarlı ve • Bakteriler • Stres

• Termal (Asitler, uzun sürekli • Virüsler • Aşırı iş
konfor bazlar, hareketler) • Parazitler yükü
(sıcaklık, çözücüler, • Ağır yük, • Mantarlar • Mobbing
nem hava vb.) elle taşıma • Biyoteknoloji
akımı, vb.) • Katılar
• Titreşim (Tozlar, ağır
• Alçak/Yüksek metaller)
basınç • Gazlar
• Gürültü (Yanıcı,
• Bina dizaynı yakıcı,
• Cihaz dizaynı boğucu vb.)
 RİSK DEĞERLENDİRMESİ

Adım-1 Tehlikeleri
belirlemek

Evet
Adım-5 İzle ve tekrar Tanımladığınız tehlikelerle ilgili herhangi bir
et mevzuat, standart,rehber veya madde güvenlik
bilgileri var mı?

Hayır

Bu konuda elinizde
Adım-2 Riskleri bulunan rehber,
Adım-4 Kontrol değerlendir mevzuat uygulama
tedbirlerini kodu veya standardı
tamamla takip et

Adım-3 Kontrol
tedbirlerini gözden
geçir
 RİSK DEĞERLENDİRME METODLARI

RİSK DEĞERİ ( R ) = OLASILIK x FREKANS x ŞİDDET

RİSK DEĞERİ RİSK ADI EYLEM TERMİN SÜRESİ

Matris
TOLERANS Hemen veya 1
Hazop
FMEA
Hemen gerekli önlemler alınmalı veya tesis,
1800<R GÖSTERİLEMEZ haftadan kısa
bina, çevrenin kapatılması düşünülmelidir
RİSK sürede

400 < R<1800

EN KISA SÜREDE Önlem alması için İşverene durum en kısa 1 Aydan Kısa Süre
Hata Ağacı
Fine Kinney
GİDERİLECEK RİSK sürede bildirilir İçinde

200 < R < 400 ESASLI RİSK Orta dönemde iyileştirilmelidir 1 -3 Ay İçinde vb.
70 < R < 200 ÖNEMLİ RİSK Uzun dönemde iyileştirilmelidir 6 Ay İçinde

20 < R < 70 OLASI RİSK Gözetim altında uygulanmalıdır 1 Yıl İçinde

R < 20 ÖNEMSİZ RİSK Önlem öncelikli değildir Kontrol

 HASTANEDE İŞ SAĞLIĞI UYGULAMALARI
Çalışan Test ve Aşılama Tablosu
AŞI / TEST RİSK GRUBU PERİYOT
HbsAg, AntiHbs, HCV,
Tüm çalışanlar İşe giriş
HIV test
Tüm çalışanlar/*1
AntiHbs<10 ise 0-1-6 ay periyodu tamamlanarak
Hepatit B aşısı
ömür boyu bağışıklanması sağlanır.
Tüm çalışanlar/*1
Bebeklik aşı durumlarına göre; 0-1-7 ay periyodu
Tetanoz Aşısı
tamamlanarak 10 yılda bir rapel olarak uygulanır.
Tüm çalışanlar/*1 Bebeklik aşı durumlarına göre; 0-1 periyodu
Kızamık Aşısı
tamamlanarak ömür boyu bağışıklanması sağlanır.
TBC hastası ile temas şüphesi
PPD Testi PPD testi takip şemasına göre uygulanır.
olan çalışanlar
Grip Aşısı Tüm çalışanlar/*2 Yılda birkez
*1: Sağlık çalışanlarına ücretsiz; idari grup çalışanlarına ücret karşılığında yapılmaktadır.
*2: Genel Yoğun Bakım, Koroner Yoğun Bakım, NICU, PICU, Bebek Odası, Çocuk Polikliniği, Kadın
Doğum ve Çocuk Katı, Acil Servis, 5A Onkoloji Katı, Medikal Onkoloji riskli alan olarak belirlenmiştir. Bu
alanlarda çalışan sağlık personeline zorunlu ve ücretsiz yapılır. Diğer çalışanlara ücret karşılığında
yapılmaktadır.
*3: Yaralanma durumunda (taşeron firma çalışanları dahil) tüm çalışanlar için test, aşı, kemoproflaksi
ücretsiz yapılmaktadır.
HASTANEDE İŞ SAĞLIĞI UYGULAMALARI

Kullanılan iğne, bistüri, katater iğnesi gibi

kirli, kesici, delici aletler ele battığına ya da
başkasının eline batması durumunda çok
ciddi hastalıklara neden olabilmektedir.
Ameliyatlarda kullanılan aletler elden ele
verilmez, uygun bir zemin üzerinden alınır.
Kirli, kesici, delici aletler kullanılırken
toplanırken, temizlenirken ve imha
edilirken yaralanmamaya dikkat edilir.
Hastaya kullanılan kanlı enjektörleri;
iğneleri dışarıda kalmayacak şekilde,
kesinlikle kapaklarını kapatmadan
sarı tıbbi atik kovası içine atılır.
Kirli, kesici, delici aletler en yakın sarı atık
kovasına atılır, kesinlikle çöp kovalarına
atılmaz.
 HASTANEDE İŞ SAĞLIĞI UYGULAMALARI

Kutu en çok 3/4 oranında dolu olmalıdır.

Kullanım sırasında büyük üst kapak tekrar açılmayacak
şekilde kapatılır.

Küçük kapak her kullanımdan sonra tam kapatılmadan

sadece deliğin üstünü örtecek şekilde bırakılır.

Hastaya temas etmeyen, ilaç çekmek için kullanılan

enjektörlerin sadece iğne kısımları kutuya atılır.

Dolu kutularda, son kapağı kapatmadan önce dışarıda

iğne ucunun olup olmadığı kontrol edilir.

3/4 oranında dolan atık kovası’nın küçük kapağı

çıkmayacak şekilde kapatılır, bağlantı kısmı kesilir. Tıbbi
atık torbasına atılır.
 HASTANEDE İŞ SAĞLIĞI UYGULAMALARI

Kirli, kesici, delici aletlerle yaralandığımızda, her türlü materyal sıçraması

ve hasta vücut sıvısına maruz kaldığımızda İşyeri Hekimliği tarafından
takip edilir.

Yaralanıldığında bölüm yöneticisine bildirilir

Mesai saatleri içinde Mesai saatleri dışında

yaralanılırsa ilk müdahale yaralanılırsa ilk müdahale
İşyeri Hekimi /Hemşiresi tarafından Acil Servis doktoru
yapılır tarafından yapılır

Gerekli muayene, tahlil ve aşılar

yaptırılır

İşyeri Hekimi /Hemşiresi ile birlikte “Kirli, Kesici,

Delici Alet Yaralanmaları ve Materyal Sıçramaları”
Formu doldurulur

Olay anında üniversal önlemlerin alınıp alınmadığı

sorgulanır ve kaydedilir
 HASTANEDE İŞ SAĞLIĞI UYGULAMALARI

Koruyucu Ekipman
Kullanımı

• Maske
• Bone
• Gözlük
• Önlük
• Galoş
• Eldiven
HASTANEDE İŞ SAĞLIĞI UYGULAMALARI
 HASTANEDE İŞ SAĞLIĞI UYGULAMALARI
Parlayıcı Çevre Sağlığı İçin
Oksitleyici (F) Y Tahriş
(O) t edici Tehlikeli
Çok hızlı parlayıcı (Xi) (N)
(F+)

Patlayıcı
Zararlı
(E) (Xn)

Aşındırıcı
Zehirli
(T)
Çok zehirli
(C) (T+)
 HASTANEDE İŞ SAĞLIĞI UYGULAMALARI
Kimyasal Maddeler – MSDS (Ürün Güvenlik Bilgi Formları)
• Malzemenin özellikleri
• Saklama, taşıma, paketleme ve kullanma koşulları
• Zararlı etkileri ve İlkyardım olarak yapılacaklar
• MSDS’inde son kullanma tarihi belirtilmemiş olan kimyasalların son
kullanma tarihi; uçucu ve sıvı ise açılış tarihi itibari ile 3 ay, katı ve jel
formunda ise 1 yıl olarak kabul edilir. Kimyasalların ambalajı açıldıktan
sonra açılış ve son kullanma tarihi ambalajın üzerine yazılır.
Kimyasalların Hastane İçine Girişi
• Kimyasal maddeler bölümler tarafından talebi Satınalma Bölümüne
yapılır.
• Bölümler tarafından talepte bulunan ürünün kimyasal olup olmadığı
talep edilen bu programda “açıklama” alanında belirtilir ya da mail ile
gönderilir.
• Bölümlerin hiçbir şekilde numune kabul etmez.
• Numune için gelen firmaları Satınalma Bölümü’ne yönlendirir.
• MSDS’i olmayan hiçbir madde Hastane içine kabul edilmez.
 HASTANEDE İŞ SAĞLIĞI UYGULAMALARI

Kimyasal Maddeler
• Üstüne dökülürse kıyafet değiştirilir.
• Deriye sıçraması halinde bol miktarda su ile deri yıkanır.
• Göze sıçraması halinde bol miktarda su ile en az 10-15
dakika göz yıkanır veya göz yıkama solüsyonları kullanılır.
• Yutulması halinde aksi bilinmediği takdirde hiç bir şey
içirilmez.
• Solunması halinde derhal temiz havaya çıkılır.
 HASTANEDE İŞ SAĞLIĞI UYGULAMALARI

Saçılma Kiti
Hastanede kullanılan tıbbi, kimyasal, sitotoksik, farmasötik ve
tehlikeli malzemelerin kullanımı sırasında oluşabilecek saçılmalar için
ilk müdahale için gerekli malzemelerin bulundurulduğu bir settir.
• Tehlikeli kimyasal
saçılmalarında bölüm
sorumlusuna haber verilerek
kimyasalın ismi bildirilir.
• Bölüm sorumlusu kimyasalın
uçuculuk özelliğine ve dökülen
kimyasalın miktarına göre
temizleme işlemi için gaz
maskesi kullanılmasını sağlar.
• Tüm saçılma kiti kullanılarak
gerekli önlemler alınır ve
temizleme işlemi yapılır.
 HASTANEDE İŞ SAĞLIĞI UYGULAMALARI

Saçılma Kiti Kullanma Kılavuzu

25
 HASTANEDE İŞ SAĞLIĞI UYGULAMALARI

Saçılma Kiti Kullanımında Dikkat Edilecek Esaslar

Saçılma Türü Torba Rengi Kullanılacak Etiket

Tehlikeli Atık İşareti

Tehlikeli Kimyasal Madde Saçılması Siyah Tehlikeli Atık Etiketi
(Form no: 2400.045)

Farmasötik Madde Saçılması Beyaz Etiket Kullanılmıyor

Sitotoksik Madde Saçılması Mor Etiket Kullanılmıyor

Tıbbi Madde Saçılması Kırmızı Etiket Kullanılmıyor

Radyoaktif Saçılma Kırmızı Etiket Kullanılmıyor

Saçılma kitinin kullanımı için kit içinde bulunan kullanım kılavuzuna bakınız.

Tehlikeli ve kimyasal madde saçılması sonucu oluşan atıklar siyah torbaya konularak 15 02 02 atık kodu ile
Tehlikeli Atık Deposuna gönderilir.

Tıbbi, sitotoksik ve farmasötik madde saçılması sonucu oluşan atıklar, ilgili torbalara konulduktan sonra atık
türüne uygun atık kutularına atılır.

Radyoaktif saçılma sonrası oluşan atıklar radyoaktif atık konteynerine atılır.

Saçılma kiti temini için Merkez Depo ve İşyeri Sağlık Birimi’ne e-posta yoluyla talepte bulunulması
gerekmektedir.

Saçılma sonrası kullanılmayan saçılma kiti malzemeleri Merkez Depo’ya teslim edilir ve yeni saçılma kiti
Merkez Depo’dan teslim alınır.
Saçılma / Saçılma
Takip Formu
 HASTANEDE İŞ SAĞLIĞI UYGULAMALARI
ÜNİVERSAL İNFEKSİYON KONTROL ÖNLEMLERİ
Çalışanların korunması amacıyla kan ve vücut sıvıları kaynaklı patojenlerin
riskini azaltmak için hastaneye yatış tanısı ve tahmin edilen enfeksiyon
durumuna bakılmaksızın, hastanedeki tüm hastalara yapılan işlemlerde
uyulması gereken standart uygulamalardır
Temel prensip,
Tanı ne olursa olsun tüm hastalarda aynı önlemleri alarak girişimlerde
bulunmaktır

 Kan ve kan ürünleri Dışkı

  Göz yaşı
 Vajinal sekresyonlar İdrar
  Nazal sekresyonlar
 Amniyos sıvısı Kusmuk
  Ter
 Perkardial, plevral Balgam, tükrük
  Salya
sıvılar
HASTANEDE İŞ SAĞLIĞI UYGULAMALARI
 HASTANEDE İŞ SAĞLIĞI UYGULAMALARI

ÜNİVERSAL ENFEKSİYON KONTROL ÖNLEMLERİ

 Eller yıkanır  Hasta bakım

gereçlerinin
temizliğinden emin
olunur

 Eldiven kullanılır
 Çevresel
kontroller yapılır

 Maske, göz  Personele kan

koruyucu, yüz yoluyla geçebilcek
koruyucu takılır patojenlerden
korunma önlemleri
anlatılır

 Önlük giyilir
 ERGONOMİ

Her yıl yapılan iş sağlığı ve güvenliği eğitimlerinde

ele alınan başlıklardan biri de ergonomidir. Bu
eğitimde aşağıdaki konularda çalışanlara eğitim
verilir.
• Tek yönlü omurga yüklenmesi
• Uzun süreli oturma
• Uzun süreli ayakta durma
• Zorunlu pozisyonlar
• Bilinçsiz ağır kaldırma
• Kötü duruş
• Ani hareketler
• Ekranlı araçlarla çalışma
 ACİL DURUM EYLEM PLANI

İşyerlerinde acil durum planlarının hazırlanması,

önleme, koruma, tahliye, yangınla mücadele, ilk
yardım ve benzeri konularda yapılması gereken
çalışmalar ile bu durumların güvenli olarak
yönetilmesi ve bu konularda görevlendirilecek
çalışanların belirlenmesi ile ilgili usul ve esasları
düzenlemektir.
 ACİL DURUM EYLEM PLANI

Acil durumlar kapsamında oluşturulan planlar

• Olağanüstü Durum Planı
• Yangın Güvenliği Planı
• Tehlikeli Maddeler Planı
Bu planlar, her yıl gözden geçirilir.
Risk değerlendirmeleri yapılır.
Planlar çerçevesinde her yıl İşyeri Sağlık Birimi
tarafından çalışanlara eğitim verilir.
Olağanüstü durum, yangın güvenliği, kimyasal
saçılmalar, radyoaktif madde saçılmaları vb.
konularda tatbikatlar yapılır.
 OLAĞANÜSTÜ DURUMLAR

Kod Telefonları
Hastanede olağanüstü durumlarda kullanılmak üzere kodlar
yer almaktadır.

Kalp ve solunum durması veya yaşamı tehdit eden

durumlarda

Bebek ve çocuk güvenliğinde

BEYAZ KOD 23333
Fiziksel veya sözel taciz, şiddet vb. durumlarda
HASTANE İÇİ ODP KODU 27777
Yangın, doğal afet ve kaza durumlarında
KRİZ YÖNETİM MERKEZİ 24444
 OLAĞANÜSTÜ DURUMLAR
Çalışanların Görevleri

Sağlık Çalışanları
• Öncelikli görevi İlkyardım,
• İkinci görevi tahliyedir.
• Yüksek riskli ve incinebilir (yaşlılar, çocuklar...)
hastaların
tahliyesi bölüm sorumlusu tarafından planlanır (engelli
çalışanlar için de planlama yapılır).
• Medikal gazları kapatmak için talimatı bölüm sorumlusu
verir. Gazları Bakım Onarım Bölümü kapatır.
 Sağlık çalışanları dışındaki kişilerin görevi sadece
tahliyedir.
Tüm çalışanlar yangın söndürme hortumunu ve yangın
tüplerini kullanmayı bilmek ve gerektiğinde kullanmak
zorundadır.
ACİL DURUM EYLEM PLANI

1. TOPLANMA BÖLGESİ

01
ACİL DURUM EYLEM PLANI

2. TOPLANMA BÖLGESİ

01
ACİL DURUM EYLEM PLANI

3. TOPLANMA BÖLGESİ

01
 ACİL DURUM EYLEM PLANI

Yönlendirme Tabelaları
Olağanüstü durumlarda
tahliyede yönleri
belirlemek amacı ile çeşitli
yönlendirmeler yapılmıştır.
 OLAĞANÜSTÜ DURUMLAR

Yangında Çalışanın Görevleri

• Telaşlanmaması yönünde eğitim verilir

• Yangın Butonu / 27777
• Yakın çevresinde hasta / yaralı varsa
uzaklaştırır
• Sağlık çalışanı ise gerekiğinde ilkyardım yapar
• Çevredeki yanıcı maddeleri uzaklaştırır
• Yangın tüpü / hortumu kullanır
• Bölüm Sorumlusunun verdiği talimatlar
doğrultusunda hareket eder
 OLAĞANÜSTÜ DURUMLAR

Tahliyede Bilinecekler

• Yangın dedektörünün ve yangın sprinklerinin

çevresine malzeme bırakılmaması gerektiği
• Yangın çıkış kapılarının önüne, çıkışı engelleyecek
malzeme bırakılmaması gerektiği
• Tahliye çıkış noktaları
• Tahliye sonrası toplanma noktaları
• Asansör kullanılmaması gerektiği
• Deprem durumunda yapılması ve yapılmaması
gerekenler
TEŞEKKÜRLER