Cover page

": " ".

Eylon, Bat Sheva
https://weizmann.esploro.exlibrisgroup.com/esploro/outputs/993280324703596/filesAndLinks?institution=972WIS_INST&index=null

Eylon, B. S. (2005). “: ” ". : , 7, 3–9.

https://weizmann.esploro.exlibrisgroup.com/esploro/outputs/journalArticle/-----/993280324703596
Document Version: Published (Version of record)

https://weizmann.alma.exlibrisgroup.com/discovery/search?vid=972WIS_INST:ResearchRepository
library@weizmann.ac.il
Free to read and download
Research:Open
downloaded on 2023/06/13 14:44:16 +0300

Please do not remove this page

¢ÏÎÏ ˙ÂÈÂˆÓ ˙‡¯˜Ï¢ ≠ ·¢‰ËÁ· ‰È‚ÂÏÂÎËÂ Ú„Ó ˙‡¯Â‰
ÔÂχ Ú·˘ ˙·
ÌÈ¢ Ìȇ˘Â ÔÈ· ¯Â˘È˜ ˙ÏÂÎÈ ¨ÒÒÂ·Ó ÔÂÚÈË ˙ÈÈ·Ï ˙ÂÈÂÓÂÈÓ
ÔÙ‡· „ÓÏ ÈÈÒ‰ ‡ˆÂÓ‰Ó ÌÈË„ÂËÒ‰ ¨Ì˙ÓÂÚÏ ÆßÂΠ„ÓÏ˘
ÂÚÈ‚‰˘Î ¨˜ÓÂÚÏ ˙ÂÈÚ· „ÁÈ Â·ÈÏ ¨˙ˆ·˜· Ì‚ ͇ È˯Ù
‰¯ÊÚÏ ÂÙ ¨‰ÈÚ· ÏÚ ¯·‚˙‰Ï ÌÈÁÈÏˆÓ Ìȇ˘ ‰¯Î‰Ï ‡˙ˆ·
Æү˜· ˙ÂȈÓÏ ÂÚÈ‚‰ ÂÊ „ÂÓÈÏ Í¯„ ˙·˜Ú· Æ̉ȯÂÓÏ
‰˜‰ ‰· ˙·¯Ú˙‰ ˙ÈÎ˙ ÔÓÒÈÈ¯Ë ‰· ¨‰ÊÂ‚‡È„‰ ˙·˜Ú·
Ư˙ÂÈ ÌÈÈ·È˘ه ‰„ÈÓÏ ÈÏ‚¯‰ ÌÈȇ˜È¯Ó‡≠¯ه‰ ÌÈË„ÂËÒÏ
˙ÂÈÚ· ̉ÈÙ· ·Èˆ‰ ¨‰„ÈÓÏ ˙ˆ·˜· „·ÚÏ Ì˙‡ „ÓÈÏ ‡Â‰
ÌÈÁÓÂÓ ÌÚ ‰Èˆ˜‡¯Ëȇ Úˆ·Ï Ì‰Ï ¯˘Ùȇ ¨˙¯‚˙‡Ó ˙¢˜
¢‰„ÈÁÈ ˙‡‚¢ Ì‰Ï ‰˜‰ ‡Â‰ Æ¢‰·‰ Ì˘Ï ‰„ÈÓÏ¢ ÏÚ ˘‚„ Ì˘Â
‡Ï ¨‰˜ÈËÓ˙Ó‰ È„ÂÓÈÏ Ï˘ ¯˘˜‰· ˙ÂÏÈÚÙ‰ ÏÎ ˙‡ ڈȷÂ
Ɖ‰Â·‚ ‰Ó¯· ÌÈ„ÂÓÈÏ Ìȯ‚˙‡ ˙˘‚„‰ ÍÂ˙ ‡Ï‡ ¢ÌȇÏË ÈÂÁȇ¢Î
ÌÈÓÈ˘¯Ó ÌÈ‚˘È‰Ï ‰Ï‡ ÌÈË„ÂËÒ ÂÚÈ‚‰ ˙·¯Ú˙‰‰ ˙·˜Ú·
͢Ӊ· ‰Ó˘ÂÈ ÂÊ ‰˘È‚ ÆÌ‰Ï˘ ˙ÂȈӉ χȈËÂÙ ˙‡ ˆÈÓÂ
ƉÓ„ ‰ÈÚ· ‰ÈÊ˘ ¨·¢‰¯‡· ˙·¯ ˙‡ËÈÒ¯·È‡· ‰Áψ‰·
Æ®http://www.math.uiuc.edu/MeritWorkshop ‰Ó‚Â„Ï Â‡¯©
®‰Èˆ·ÈËÂÓ© ‰Ú‰· ¨˙ÏÂÎÈ· È„ Ôȇ˘ ‡È‰ ÂÊ ‰Ó‚Â„Ó ‰˜ÒÓ‰
®‰·È˘Á ¨‰„ÈÓÏ© ÌÈÓȇ˙Ó ÌÈ¯Â˘ÈÎ ˙Â˜‰Ï ˘È ‡Ï‡ ¨‰ÎÈÓ˙·Â
Íωӷ ˙ÂȈÓÏ Ï‡ÈˆËÂÙ‰ ˙‡ ˙ˆÓÏ „ÈÓÏ˙Ï Â¯˘Ù‡È˘
ÌÈÈ˘˜· ÏÙËÏ ‰ÒÓ‰ ‰˘È‚‰ ̘ӷ ÈÎ ˙„ÓÏÓ ‰Ó‚„‰ ÆÌÈÈÁ‰
ÁÂ˙ÈÙ· ‰„˜Ó˙‰˘ ‰˘È‚ ‰Áψ‰· ‰˙ÒÂ ¨˙ÂÂÏ˘ÈÎÓ ÚÓȉÏÂ
„ˆÏ ¨˙ÂÓȇ˙Ó ‰¯˘Î‰ ˙ÂÈÎ˙· ͯˆ ˘È ÍÎ Ì˘Ï °˙ÂȈÓ
ÆÏ‚Ò‰ È˘‡ Ï˘ ˙·‰Ï˙‰Â ‰ÎÈÓ˙
øÏη ÌÈÈÂˆÓ ≠ „¯Â¯‰Ó ‰˜ÈÊÈÙÏ ÌÈË„ÂËÒ ∫≤ ‰Ó‚„
˙‡ ˜ÓÂÚÏ ÔÂÁ·Ï ‰ÙÈÁ„ ‰˙˘ ˙ÂÈ҇Ϙ‰ ˙‡ӂ„‰ ˙Á‡
ÌÚ ˙ÂÂȇ¯ „ÚÂ˙ · ˯ҷ ˙‚ˆÂÓ ¨ÌÈÚ„Ó· ‰„ÈÓω ˙ÂÎȇ
Ò˜Ë ÌÂÈ· ÂίÚ ˙ÂÂȇ¯‰ Ɖ˜ÈÊÈÙ· Ô¢‡¯ ¯‡Â˙Ï ÌÈË„ÂËÒ
ø‰˘‰ ˙ÂÂÚ ˙ÂÚ·Â ‰ÓÓ ∫Âχ˘ ÌÈË„ÂËÒ‰ Ư‡Â˙‰ ˙Ï·˜
‰ÒÈÙ˙ ¨Ï˘ÓÏ ÂÓΠƇ˘Â‰ ˙·‰· ˙¯· ÂÙ˘Á ˙ÂÂȇ¯‰
¯Â„Î ÔÈ· ÌÈ¢‰ ÌȘÁ¯Ó‰ Ï˘ ‰‡ˆÂ˙ Ô‰ ‰˘‰ ˙ÂÂÚ˘ ˙ÚÂˉ
ȈÂÏÁ ¯˜ÁÓ Ê‡Ó Æ‰˘‰ Ï˘ ˙Â¢‰ ˙ÂÙ˜˙· ˘Ó˘Ï ı¯‡‰
˙ÂÈ‚˘‰ ˙ÂÒÈÙ˙‰ ˙ÚÙÂ˙ ˙‡ „ÚÈ˙˘ ˙·¯ ˙Â„Â·Ú ÂίÚ ¨‰Ê
Ô‰˘ ˙ÂÒÈÙ˙ ˙Â·Ï ÌÈ„ÈÓÏ˙Ï ¯ÂÊÚÏ ÏË·Ó≠‡Ï‰ È˘Â˜‰ ˙‡Â
Æ˙ÈÚ„Ó ‰ÈÁ·Ó ˙˜ˆÂÓ
≥
ÔÈ·Â ÏÎÏ ÍÂÈÁÏ ‰Ùȇ˘‰ ÔÈ· ˙ÓÈȘ‰ ‰ÓÏÈ„· ˜ÒÂÚ ‰Ê ¯Ó‡Ó
ÔÈ· ‰¯È˙Ò Ôȇ˘ ˙‡¯‰Ï ‰ÒÓ ˙ÂȈÓÏ ÍÂÈÁÏ ‰Ùȇ˘‰
¢ÏÎÏ ˙ÂȈӢ ȉÓ ¢˙ÂȈӢ È‰Ó ÔÈÈÙ‡ ÍÎ Ì˘Ï ÆÌÈÈ˙˘‰
‰È‚ÂÏÂÎËÂ Ú„Ó ˙‡¯Â‰· ˙ÈÊÎ¯Ó ‰¯ËÓÎ ‰¯Á‡‰ ˙‡ ÚȈÂ
Æ·¢‰ËÁ·
Ú„Ó ˙„ÈÓÏ ÏÚ ‰È˙ÂÎÏ˘‰·Â ÂÊ ‰¯ËÓ ÁÂ˙È· „˜Ó˙Ó ¯Ó‡Ó‰
˙ÂÏÎ˙Ò‰Ï ˙ÓÈÂÒÓ ‰˘È‚ ÚÈˆÓ ¯Ó‡Ó‰ ÈÎ ˘È‚„ ƉȂÂÏÂÎËÂ
˙¯ÙÒ· ˙ÂÓÈȘ‰ ˙Â¢‰ ˙Â˘È‚· Ô„ ‡ ¯˜ÂÒ Âȇ ¨˙ÂÈÂˆÓ ÏÚ
Ɖ˜È˘¯Ù·Â ˙ȯ˜ÁÓ‰
‰Ó„˜‰
˘ÂÏ˘ ‚Ȉ ¨¢ÏÎÏ ˙ÂȈӢ ¢˙ÂȈӢ ÌÈÁÂÓ· ÔÂÈ„Ï Ú˜¯Î
Æ˙‡ӂ„
ÂÈÈˈ‰ ‡Ï˘ ÌÈÈÂˆÓ ∫± ‰Ó‚„
ÂÏ˘ ˯¢„‰ ˙„Â·Ú ˙¯‚ÒÓ· ¨(Treisman, 1992) ÔÓÒÈȯË
‰˜ÈËÓ˙Ó ˙‡¯Â‰· ˜ÒÚ ¨ÈϘ¯·· ÌÈÚ„Ó‰ ˙‡¯Â‰Ï ‰˜ÏÁÓ·
˙‡ ‰„ȯˉ˘ ˙ÂÈÚ·‰ ˙Á‡ ƉËÈÒ¯·È‡· ÒÈÒ·‰ Èү˜·
ÌÈË„ÂËÒ˘ ‰„·ÂÚ‰ ‰˙Èȉ ÈϘ¯·· ‰˜ÈËÓ˙ÓÏ ‰˜ÏÁÓ‰
˙È˘‡¯· ‰˜ÈËÓ˙Ó· ÌÈÁÈÏˆÓ Ìȇ ȇ˜È¯Ó‡≠¯ه ‡ˆÂÓÓ
˙·Î¯ÂÓ ‰˙Èȉ Âʉ ÌÈË„ÂËÒ‰ ˙ˆÂ·˜ ƉËÈÒ¯·È‡· Ìί„
˙ËÈÒ¯·ÈÂ‡Ï ÂÚÈ‚‰Â ¨ÌÈÈÂÎÈ˙‰ ̉ȄÂÓÈÏ· ÂÈÈˈ‰˘ ÌÈ„ÈÓÏ˙Ó
Ú˜¯ ÏÚ ËÏ· ‰Áψ‰‰ ¯ÒÂÁ Ƙ„˜Â„Ó ÔÂÈÓ ¯Á‡Ï ÈϘ¯·
ÂÈÈˈ‰ ¨·¢‰¯‡· Ô¢‡¯ ¯Â„ ¨ÈÈÒ ‡ˆÂÓÓ ÌÈ„ÈÓÏ˙˘ ‰„·ÂÚ‰
ø˙ÏÂÎÈ Ú˜¯ ÏÚ ‰Ï‡ ˙ÂÚÙÂ˙ ¯È·Ò‰Ï Ô˙È ̇‰ Æ̉ȄÂÓÈÏ·
˙‡ ¯Â˜ÁÏ È„Î ø˙È˙ÁÙ˘Ó ‰ÎÈÓ˙ ø̄˜ Ú„È ø‰Èˆ·ÈËÂÓ
̉ÈÈ· ÈÁ ˙ÂÂÚÓ· ÌÈË„ÂËÒ‰ ÌÚ ÔÓÒÈÈ¯Ë ¯¯Â‚˙‰ ¨‡˘Â‰
Æ˙·¢Á ˙Â·Â˙ ¯ÙÒÓÏ ÚÈ‚‰ ˙‡Ê ˙·˜Ú·Â ÌÈ˘„ÂÁ ¯ÙÒÓ
Âχ ƉÏÚÓÏ ÂȈ˘ ÌÈӯ‚‰Ó ˙Ú·Â ‰ȇ ‰ÈÚ·‰˘ ÔÈ·‰ ‡Â‰
‰Èˆ·ÈËÂÓ ÈÏÚ·Â ¨Ì‰È˙ÂÁÙ˘ÓÓ ‰·¯ ‰ÎÈÓ˙Ï ÌÈÎÂʉ ÌÈË„ÂËÒ
È¯Â˘Èη ÌÈÈ˙ÂÚÓ˘Ó ÌÈÓ‚Ù ‰ÏÈ‚ ‡Â‰ ¨˙‡Ê ÌÚ „ÁÈ Æ˙ÏÂÎÈÂ
ÆÈ·È˘ه ÔÙ‡· „ÂÓÏÏ ˘È „ˆÈÎ Ì˙ÒÈÙ˙·Â Ì‰Ï˘ ‰„ÈÓω
Ôȇ ÈΠ̉È˙ÂÈÚ· ˙‡ ÌÓˆÚ· ¯Â˙ÙÏ Ì‰ÈÏÚ˘ ·˘Á ̉ ¨Ï˘ÓÏ
ÌȯÂÓÏ ˙ÂÙÏ ÂÒÒȉ ̉ Æ̉ȯ·Á ÌÚ ‡˙ˆ· „ÂÓÏÏ ÔÂÎ ‰Ê
¨˙ÂÈ˙¯Â˜È· ÂÓÎ ÌÈÈÒÈÒ· ‰·È˘Á È¯Â˘ÈÎ Ì‰Ï Â¯ÒÁ ˙Âχ˘·
˙·ÂÁ¯ ¨Ú„ÓÏ ÔӈȠÔÂÎÓ ¨ÌÈÚ„Ó‰ ˙‡¯Â‰Ï ‰˜ÏÁÓ‰ ¨ÔÂχ Ú·˘ ˙· ßÙ¯Ù
‰‡¯Â‰ ˙ÂËÈ˘Ï ‰‡Â¢‰· ¨FCI ≠‰ ÔÁ·Ó· ¯˙ÂÈ ÌÈÏ„‚ ÌÈÈÂÈ˘Ï
Æ˙ÂÈ˙¯ÂÒÓ
≠· ‡ÂˆÓÏ Ô˙È „¯Â¯‰· ÏÚÙÂÓ‰ È˘„Á Ò¯Â˜Ï ‰Ó‚„
http://mazur.deas.harvard.edu
ÌÈÁ·Ó· ¢‰Áψ‰¢˘ ‡È‰ ÂÊ ‰Ó‚Â„Ó ˙ÂÚ·Â‰ ˙Â˜ÒÓ‰ ˙Á‡
˙ÂÈÂˆÓ ¨ÔÎ ÂÓÎ Æ˙ÂÈÂˆÓ ÏÚ Á¯Î‰· ‰ÚÈ·ˆÓ ‰ȇ ÌÈÈ˯„ËÒ
‰ȇ ®‰˜ÈÊÈÙ· ˙ÂÈ˯„ËÒ ˙ÂÈÚ· Ô¯˙Ù Ï˘ÓÏ© „Á‡ ÌÂÁ˙·
Æ®ÌÈ‚˘ÂÓ Ï˘ ˙ÈÒÈÒ· ‰·‰ Ï˘ÓÏ© ¯Á‡ ÌÂÁ˙· ˙ÂÈÂˆÓ ‰ÁÈË·Ó
≤∞∞≥ ‰ÊÈ٠ȇˆÓÓ· ‡ÂˆÓÏ Ô˙È ÂÊ ‰ÚÙÂ˙Ï ˙ÈÎ„Ú ‰Ó‚„
¨ÌÈÓÈ˘¯Ó ÌÈ‚˘È‰Ï ÂÚÈ‚‰ ‡Ï χ¯˘È· ¢ÌÈȈӢ‰ Ì‚˘ ÌÈÓÈ‚„Ó‰
ÈÁ·Ó· ˘¯„˘ ÈÙÎ ¨˙ÂÈȯ‡‰ ÌÂÁ˙˘ ÌÂ˘Ó ¨¯‡˘‰ ÔÈ· ¨˙‡ÊÂ
˙ÂËÈ˘Â ‰„ÈÓω ˙¯ËÓ Æ¯ÙÒ‰ È˙·· ÂÈ„ Á˙ÂÙ ‡Ï ¨‰ÊÈÙ‰
Ɖ„ÈÓω ȯˆÂ˙ ˙ÚÈ·˜· ÌÈÈËȯ˜ ÌÈӯ‚ Ìȉ ‰„ÈÓÏ؉‡¯Â‰‰
ÌÈÏÂÚ‰ ÌÈ‚˘È‰Ï ÚÈ‚‰Ï ÌÈÏÂÎÈ ·¢ËÁ È„ÈÓÏ˙ ̇‰ ∫≥ ‰Ó‚„
øÌÈÁÓ˙Ó ÌÈ„ÈÓÏ˙ Ï˘ Âχ ÏÚ
‰˙ί„‰· ÌÏÚÂÓ Ï˘ ˯¢„‰ ˙„Â·Ú ÏÚ ˙ÒÒÂ·Ó ÂÊ ‰Ó‚„
ÂÊ ‰„Â·Ú Ï˘ ‰˙¯ËÓ Æ¢ø‰˜ÈÊÈÙÓ „ÁÙÓ ÈÓ¢ ‡˘Â· ¨ÔÂχ Ï˘
≠ÌÂÈ ÈÈÁÓ ˙ÂËÂ˘Ù ˙ÂÚÙÂ˙ ÔÈ·‰Ï ·¢ËÁ È„ÈÓÏ˙Ï ¯˘Ù‡Ï ‡È‰
˙ÂÚˆÓ‡· ԯȷ҉Ï ¨± ÌÈ˘¯˙· ˙¯‡Â˙Ó‰ ‰ÚÙÂ˙‰ ÂÓÎ ¨ÌÂÈ
ÆÌÈÈÒÈÒ· ÌÈÈϘÈÊÈÙ ˙Â¯˜Ú
˙Â·È˘Á ˙ÏÚ· ‡È‰ ‰„·ډ ‰ÓˆÚÏ ‰‚ÈˆÓ˘ ‰¯ËÓ‰˘ ˜ÙÒ Ôȇ
Æ·¢‰ËÁ· ‰˜ÈÊÈÙ‰ ˙‡¯Â‰· ÌÂȉ ÌÈȘ‰ ·ˆÓ‰ ¯Â‡Ï „ÁÂÈÓ· ¨‰·¯
È„ Ôȇ ¨ÂχΠ˙ÂÈÚ· ÌÚ „„ÂÓ˙‰Ï È„Î˘ ‰˙‡¯‰ ‰Î¯Ú˘ ‰˜È„·
¨˙ÂÁÂÎ ¨‰Èˆ˜‡¯Ëȇ ÂÓÎ ˙Â¯˜Ú ÌÈ‚˘ÂÓ Ï˘ ˙ÈÒÈÒ· ‰·‰·
¨‰ÈÚ· ¯Â˙ÙÏ ÏÎÂÈ „ÈÓÏ˙˘ È„Î ÆßÂΠ‰ÚÂ˙Ï ˙ÂÁÂÎ ÔÈ· ¯˘˜
˙Â˜‰Ï ˘È ¨˙ÓÈÂÒÓ ‰Èˆ‡ÂËÈÒ· ‰¯˜È ‰Ó ‡·Ï ¯·Ò‰ ˙Â·Ï
ÌÈ„Úˆ‰ Ì‰Ó ‰¯È„‚Ó‰ ¨˙ÂÈÚ·≠Ô¯˙ÙÏ ‰È‚˯ËÒ‡ Ì‚ ÂÏ
Úˆȷ· ¯ÊÚÈ˘ ÌÈÏÎ Â˙¢¯Ï „ÈÓډϠ¨‰ÈÚ·‰ Ô¯˙ÙÏ ÌÈ˘¯„‰
ÏÚ ‰ÚÈ·ˆÓ ‡È‰˘ Íη ˙È˘„Á ‡È‰ ÂÊ ‰„Â·Ú Æ‰Ï‡ ÌÈ„Úˆ
¨˙‡Ê Æ˙ÂÈ˙ÂÎȇ ˙ÂÈÚ· Ô¯˙Ù· Ì‚ ‰È‚˯ËÒ‡· ˘ÂÓÈ˘· ͯˆ‰
¢ÌÈÙÏ¢¢ ˙È˙ÂÎȇ ‰·Â˘˙˘ ¨˙ү‚‰ ˙Ϸ˜Ӊ ‰ÒÈÙ˙Ï „‚È·
‰·È˘Á‰ ÈÏÎ Ì‚ Æ¢ÍÏ Ôȇ˘ ‡ ¨ÔÈ·Ó ‰˙‡ ̇ ¨ÍÏ ˘È˘ ‡¢ ≠
ÌȂˆÈÈ· ˘ÂÓÈ˘ ÌÈ˘ÂÚ Ì‰˘ Íη ÌÈÈ„ÂÁÈÈ Ï¢‰ ‰„·ڷ ¨ÂÁ˙ÂÙ˘
ÈÂÈÚ¯‰ Ú˜¯‰ ÌÚ ·Ï¢ӷ ÌÈ˜ÂÓ ÌÈÏΉ ‰È‚˯ËÒ‡‰ ÆÌÈÈ˙ÂÊÁ
˙ÂÁÂÎ ¨‰Èˆ˜‡¯Ëȇ¢ ‡˘Â‰ „ÂÓÈÏ· ˙ÈÒÈÒ· ‰„ÈÁÈÎ ÌÈ˘Ó˘ÓÂ
˙ÈÁ·Ó ‰·¯ ‰Áψ‰Ï ‰ÎÂÊ ‰˘È‚‰ Æ®‡¢Ò˘˙ ¨˜Âˆ≠Ô·© ¢‰ÚÂ˙Â
‰ÓˆÚ ÏÚ· ÈÏÎ Ì„È· Ô˙È˘ ÌÈ˘Á˘ ¨ÌÈ„ÈÓÏ˙ ÌȯÂÓ Ï˘ ‰Ú‰‰
ÍÎÓ ‰‡ˆÂ˙ΠƉ˜ÈÊÈÙ ˙ÂÚˆÓ‡· ԯȷ҉Ï ˙ÂÚÙÂ˙· Ô·˙‰Ï
Ï˘ ‰˜È„· Ɖ˜ÈÊÈÙ ˙„ÈÓÏÓ „ÁÙ‰ ÌÂÒÁÓ ˙·¯ ˙Â˙Èη „¯È
¯‡Â˙˘ ¨FCI≠‰ ÔÁ·Ó ÍÂ˙Ó ÌÈËȯ٠˙ÂÚˆÓ‡· ÌÈ„ÈÓÏ˙ È‚˘È‰
¥
¨ÌÈÈÈËˆÓ ÌÈË„ÂËÒ· ‰„˜Ó˙‰˘ Íη ˙„ÁÂÈÓ ‡È‰ ÂÊ ‰„·Ú
ÔÈ· ¨Ì‰Ï˘ ‰„ÈÓω χȈËÂÙ ˙‡ ˆÈÓ ‡Ï ÌÈÓÈÂÒÓ ÌÈ˷ȉ·˘
Æ˙ÂÈ·È˘ه ‡Ï ‰‡¯Â‰ ˙Â˘È‚ ·˜Ú ¨¯˙ȉ
ÌȈ¯Ó Ï˘ ‰Ê ÔÈÚÓ ¯ÂÙÈÒÏ ˙Èڷˉ ˙È¢‡¯‰ ‰·Â‚˙‰
¨‰Â·‚ χȈËÂÙ ÈÏÚ· ÌÈË„ÂËÒ ÌÈ„ÓÏÓ‰ ¨‰˜ÈÊÈÙÏ ÌÈ·¯
‰„Â·Ú °øÌÓ‡‰ ¢°‰¯Â˜ ‡Ï ȇ„· ‰Ê ү˜· Èψ‡¢ ∫‡È‰
˙‡¯Â‰· ˙ÎÏ È˜ÈÁ¯Ó ÌÈÈÂÈ˘Ï ‰Ïȷ‰˘ ¨‰Ê ¯˘˜‰· ˙ÈÈÚÓ
ßÙÂ¯Ù Ï˘ Ì˙„Â·Ú ‡È‰ ¨·¢‰¯‡· ˙‡ËÈÒ¯·È‡· ‰˜ÈÊÈÙ
Hestenes) ÂÈ˙ÈÓÚ ÒËÒ‰ ¨‰ÂÊȯ‡ ˙ËÈÒ¯·ÈÂ‡Ó ‰˜ÈÊÈÙÏ
‰˜ÈÎÓ‰ ÌÂÁ˙· È˙¯È¯· ·¯ ÔÁ·Ó ¯·ÈÁ ¯˘‡ (et al.,1992
˙È˙ÂÎȇ ‰·‰ ÔÁ·‰ (FCI - Force Concept Inventory)
˙‚ˆÂÓ ‰ÊÎ ÔÁ·ÓÓ ˙ÈÈÈÙ‡ ‰ÈÚ· ÆÌÈËÂ˘Ù ÌÈ‚˘ÂÓ Ï˘
Ʊ ÌÈ˘¯˙·
Íωӷ Ɖ˘ ˙ÈÂÎÓ· ˙È˙ÈÊÁ ˙˘‚˙Ó ‰Ï„‚ ˙ȇ˘Ó
∫˙¢‚˙‰‰
ÁÂÎ‰Ó ¯˙ÂÈ Ï„‚ ÁÂÎ ˙ÈÂÎÓ‰ ÏÚ ‰ÏÈÚÙÓ ˙ȇ˘Ó‰ Ƈ
Æ˙ȇ˘Ó‰ ÏÚ ‰ÏÈÚÙÓ ˙ÈÂÎÓ‰˘
ÁÂÎ‰Ó ¯˙ÂÈ Ï„‚ ÁÂÎ ˙ȇ˘Ó‰ ÏÚ ‰ÏÈÚÙÓ ˙ÈÂÎÓ‰ Æ·
Æ˙ÈÂÎÓ‰ ÏÚ ‰ÏÈÚÙÓ ˙ȇ˘Ó‰˘
˙ÈÂÎÓ‰ ƉÈÈ˘‰ ÏÚ ÁÂÎ ‰ÏÈÚÙÓ ‡Ï Ô‰Ó ˙Á‡ Û‡ Æ‚
Æ˙ȇ˘Ó‰ ÏÂÏÒÓ· ˙‡ˆÓ ‡È‰˘ ÏÏ‚· ËÂ˘Ù ˙ÎÚÓ
‡Ï ˙ÈÂÎÓ‰ ͇ ˙ÈÂÎÓ‰ ÏÚ ÁÂÎ ‰ÏÈÚÙÓ ˙ȇ˘Ó‰ Æ„
Æ˙ȇ˘Ó‰ ÏÚ ÁÂÎ ‰ÏÈÚÙÓ
ÁÂÎÏ Âτ‚· ‰‰Ê‰ ÁÂÎ ˙ÈÂÎÓ‰ ÏÚ ‰ÏÈÚÙÓ ˙ȇ˘Ó‰ Ɖ
Æ˙ȇ˘Ó‰ ÏÚ ‰ÏÈÚÙÓ ˙ÈÂÎÓ‰˘
˜ÂÁ‰ Ï˘ ‰·‰ ˙Á·‰ FCI≠‰ ÔÁ·Ó ÍÂ˙Ó ‰Ï‡˘ ∫± ÌÈ˘¯˙
ÔÂËÂÈ Ï˘ È˘ÈÏ˘‰
˙„·ÂÎÓ ˙‡ËÈÒ¯·È‡· ÌȈ¯Ó ˙¯˘Ú È„È ÏÚ ¯·Ú‰ ¨ÔÁ·Ó‰
ÌÈ‚˘ÂÓ ÌÈÈ·Ó Ìȇ ̉ȄÈÓÏ˙ ÈÎ Ì˙Ó‰„˙Ï ÂÏÈ‚ ̉ ¨·¢‰¯‡·
Ôˆ¯ ÈÚÈ·˘Ó ÌÈ‚˘È‰Ï ÌÈÚÈ‚Ó Ì‰˘ ˙¯ÓÏ ¨‰˜ÈÎÓ· ¯˙ÂÈ· ÌÈË¢Ù
ÌÈÈ˙ÂÚÓ˘Ó ÌÈÈÂÈ˘ ÂÒΉ ˙‡Ê ˙·˜Ú· ÆÌÈÈ˯„ËÒ‰ ÌÈÁ·Ó·
ÌÈ‚˘ÂÓ Ï˘ ‰·‰ ¯˙ÈÏ ‡È·‰Ï ÔÂÈÒÈ ÍÂ˙ ¨‰‡¯Â‰‰ Èί„· ¯˙ÂÈ·
Hake,) ˜Èȉ Ư˙ÂÈ ‰ÏÈÚÙ ‰„ÈÓÏ· ÌÈ„ÈÓÏ˙‰ ˙‡ ·¯ÚÏ ÌÈÈÒÈÒ·
‰‡¯Â‰ ˙ÂËÈ˘ Ï˘ ‰Áψ‰ ˜„·˘ ˙Â„Â·Ú Ï˘ ‰¯È˜Ò Í¯Ú (1998
ÔÁ·Ó ˙ÂÚˆÓ‡· ¨˙‡ËÈÒ¯·È‡· ‰˜ÈÊÈÙ· ‡Â·Ó Èү˜· ˙Â¢
ıÓ‡Ó ‰˘Ú Ô‰· ¨˙ÂÏÈÚÙ ‰‡¯Â‰ ˙ÂËÈ˘˘ ‡ˆÓ ‡Â‰ ÆFCI ≠‰
˙Â‡È·Ó ‰·‰ ÁÂ˙ÈÙ· ÍÂÓ˙Ï ÌÈ„ÈÓÏ˙ Ï˘ ˙‚˘Ó‰Ï ÒÁÈÈ˙‰Ï
˙·ÈÈÁ ˙ÂÈÂˆÓ ∫ÔÓʷ ̘ӷ ˙ÂÏ·‚ ˙ˆÈ¯Ù ‰˘È‚„Ó ÂÊ ‰¯„‚‰
˙È· Ï˘ ˙ÈÏÓ¯ÂÙ‰ ˙¯‚ÒÓ‰ ÍÂ˙· ˜¯ ‡Ï ÈÂËÈ· È„ÈÏ ‡Â·Ï
¨„ÓÂω ÏÚÂÙ ‰· ‰·È·Ò‰ ˙ÈÁ·Ó ¨‰Ï ‰ˆÂÁÓ Ì‚ ‡Ï‡ ¯ÙÒ‰
ÌÈ„ÂÓÈω ÌÂÈÒ ¯Á‡Ï ‰Ù˜˙Ï Ì‚ ÒÁÈÈ˙Ó‰ ÔÓʉ ˙ÈÁ·ÓÂ
®‰„ÈÓÏ© Ú„È ˙˘Èί· Ô‰ ÈÂËÈ· È„ÈÏ ‰‡· ˙ÂȈӉ ÆÒ¢‰È··
Æ· ˘ÂÓÈ˘· Ô‰Â
¨‰ÈÈË ∫‰¯„‚‰· ÌÈÚÈÙÂÓ ÌÈÙÒÂ ÌÈ·Â˘Á ÌÈ‚˘ÂÓ ‰˘ÂÏ˘
˙ÈËȯ˜ ‡È‰ Ú„È· ˘ÂÓÈ˘Ï ‰„ÈÓÏÏ ‰ÈÈË‰ Æ˙ÂÈ˙¯ÈˆÈ ˙ÂÈ˙ËÈ˘
˙¯ÙÒÓ Â‡·‰˘ ˙‡ӂ„‰ ÂÓÈ‚„‰˘ ÈÙÎ ÆχȈËÂ٠ȈÈÓÏ
Íη È„ ‡Ï ˙ÂȈÓÏ ÚÈ‚‰Ï È„Î ¨ÌȯÂÓÎ ÂÂÈÒÈ ÍÂ˙Ó ¯˜ÁÓ‰
ÈÏÚ· ˙ÂÈ‰Ï Ì‰ÈÏÚ ÆÌÈÓȇ˙Ó ÌÈ¯Â˘ÈΠژ¯ ¨Ú„È ˘È ÌÈ„ÓÂÏÏ˘
˙ÂÈ˙¯ÈˆÈ ˙ÂÈ˙ËÈ˘ ÆÂ˘Î¯˘ ڄȉ ˙‡Â Ì‰È¯Â˘ÈÎ ˙‡ ψÏ ‰ÈÈË
¨ÍÙ‰Ï ‡Ï‡ ¨‰¯È˙Ò· ÌÈ„ÓÂÚ Ìȇ ˙ÂÈÂˆÓ Ï˘ ÌÈÈÈÙ‡Ó‰ ̉
¨˙È˙ËÈ˘ ˙È˙‡ˆÓ‰ ‰·È˘Á ¨‰Ó‚Â„Ï Â‡¯© Æ‰Ê ˙‡ ‰Ê ÌÈÓÈÏ˘Ó
Æ®≤∞∞¥
ÈÎ ˜ÈÒ‰Ï ¯˘Ù‡ ¨ÁÂÂË ˙ί‡ ˙ÂÏÎ˙Ò‰ ‰˘È‚„Ó‰ ¨ÂÊ ‰¯„‚‰Ó
¨È‡ÓˆÚ „ÓÂÏ È¯Â˘ÈÎ ÁÂ˙ÈÙ ¨¯‡˘‰ ÔÈ· ¨·ÈÈÁÓ ˙ÂÈÂˆÓ Ï˘ ÁÂ˙ÈÙ
ÌÈÈÂÏ˙ ‰Ï‡ ÌÈ¯Â˘ÈÎ ÆÌÈÈÁ‰ Íωӷ Ú„È· ˘Ó˙˘‰Ï ˙ÏÂÎÈ ÏÚ·
ÏÎ ‡Ï˘ ÔÂÂÈÎ Æ˘ÂÓÈ˘ · ‰˘ÚÈÈ Ì‰·Â Ú„È ˘Î¯ÈÈ Ì‰· Ìȯ˘˜‰·
¨ÔÙ‡ Â˙‡·Â Ìȯ˘˜‰ Ì˙‡· Ú„È· ¢Ó˙˘È „ÓÏÈ ÌÈ„ÓÂω
ÌÈ¢ ˙ÂÈ‰Ï ÌÈÈÂ˘Ú ÌÈÈË·Ï¯‰ ÌÈ¯Â˘ÈΉ ÈÒÈÒ·‰ ڄȉ˘ ȯ‰
˜ÒÚ˙‰Ï ÂÎÈ˘ÓÈ ‡Ï˘ ÌÈ„ÓÂÏ ¨‰Ó‚Â„Ï Æ˙Â¢ „ÚÈ ˙ˆ·˜Ï
ÌÈ¯Â˘Èη ڄȷ ¢Ó˙˘È ¨ÌÈÈÚˆ˜Ó‰ ̉ÈÈÁ· ‰È‚ÂÏÂÎË ڄӷ
ÌÚ ıÚÈÈ˙‰Ï ¨Ú„È Í¯ˆÏ ˘ÂÎ¯Ï ÂÎÈ˘ÓÈ Ì‰ ÆÌÈÁ¯Ê‡Î ¨Â˘Î¯˘
ڄȉ ˙˘Èί ÏÏΠͯ„· Æ„ÂÚ ˙ÂËÏÁ‰ ˙Ï·˜ Í¯ÂˆÏ ¨ÌÈÁÓÂÓ
ÂÁÓ˙È Èχ Âχ ÌÈ„ÓÂÏÓ ˜ÏÁ ͇ ¨ÌÈȯÏÂÙÂÙ ˙¯˜ÓÓ ‡Â·˙
̉·˘ ÌȘÂÒÈÚ Í¯ÂˆÏ ‰È‚ÂÏÂÎËÂ Ú„Ó Ï˘ ÌÈÓÈÂÒÓ ÌÈ˷ȉ·
˙‡ˆÂ‰· ÌÈÁÓ˙Ó‰ ÔÈ„ ÈίÂÚ ¨Ï˘ÓÏ© ‰Ê Ú„È· ˘ÂÓÈ˘ ‰˘Ú
≠ÌÈÈÚ„Ó ˙ÂÚˆ˜Ó· ÂÁÓ˙È ¯˘‡ ÌÈ„ÓÂÏ ¨Ì˙ÓÂÚÏ Æ®ÌÈËËÙ
̉ ͇ ¨ÏÈÚÏ Â¯Îʉ˘ ÌÈ¯Â˘ÈΉ ÏÎÏ Â˜˜„ÊÈ È‡„· ÌÈÈ‚ÂÏÂÎË
͢Ӊ·Â ¨˙ÈÏÓ¯ÂÙ ‰¯˘Î‰· È‚ÂÏÂÎË≠ÈÚ„Ó Ú„È Â˘Î¯È ÂÎÈ˘ÓÈ
¨ÔÎÏ ÆÌÈÙÒÂ ÌÈ¯Â˘ÈÎÏ Â˜˜„ÊÈ ÍÎ Ì˘Ï ÆÌ˙„Â·Ú ˙¯‚ÒÓ· Ì‚
Ï˘ ‰¯„‚‰Ï ÏÈÚÏ ‰˙È˘ ˙ÂȈӉ ˙¯„‚‰ ˙‡ ·ÈÁ¯‰Ï Ô˙È
‰Ó‡˙‰ ·ÈÈÁÓ ÏÎÏ ˙ÂÈÂˆÓ ÁÂ˙ÈÙ˘ Ú·Â ‰ÓÓ ¨ÏÎÏ ˙ÂȈÓ
ÆÚ„È· ˘ÂÓÈ˘ ‰˘ÚÈÈ ‰˘Ú ̉· Ìȯ˘˜‰Ï ÌÈίˆÏ ¨˙ÂÏÂÎÈÏ
Æ„Úȉ ω˜Ï ‰Ó‡˙Â˙ ڄȉ ˙˘ÈÎ¯Ï ÌÈί„‰ Ì‚
∫ÏÎÏ ˙ÂȈÓÏ ‰¯„‚‰ ̇˙‰· ÚȈ
≠ÈÚ„Ó Ú„È ˘ÂÎ¯Ï ˙ÏÂÎȉ ‰ÈÈË‰ ‡È‰ ÏÎÏ Ë¢ÂÓ· ˙ÂȈÓ
Íωӷ Ң‰È·· È˙¯ÈˆÈ È˙ËÈ˘ ÔÙ‡· · ˘Ó˙˘‰Ï ȂÂÏÂÎË
¨˙ÂÏÂÎȉ ˙ÈÁ·Ó „Úȉ ω˜Ï ̇˙ÂÓ‰ ÔÙ‡· (LLL) ÌÈÈÁ‰
ÆÚ„È· ˘ÂÓÈ˘ ‰˘Ú ̉· Ìȯ˘˜‰‰Â ÌÈίˆ‰
µ
‰˙Èη ¨ÂÊ ‰˘È‚· ÌÈ„ÓÂω ÌÈ„ÈÓÏ˙˘ ‰‡¯Ó ¨‰ÏÚÓÏ ‰¯ˆ˜·
Ï˘ ‰Ï‡ ÏÚ ÌÈÏÂÚ‰ ÌÈ‚˘È‰Ï ÌÈÚÈ‚Ó ¨·¢‰ËÁ· ˙È‚¯ˉ
˙ÂÏÏÎÓ È„ÈÓÏ˙ Ï˘ ‰Ï‡ ÏÚ Û‡Â ‰˜ÈÊÈÙ· ÌÈÁÓ˙Ó ÌÈ„ÈÓÏ˙
Æ·¢‰¯‡· ˙‡ËÈÒ¯·È‡Â
‰˜ÈÊÈÙ· ˙¯‚·‰ ˙ÈÁ·· ‰˙È˘ ‰ÈÚ· ˙¯‡Â˙Ó ≤ ÌÈ˘¯˙·
ÌÈÈ˘˜ Âȉ „ÂÓÈÏ ˙„ÈÁÈ µ≠· ÌÈÁÓ˙Ó ÌÈ„ÈÓÏ˙Ï Æ‚¢Ò˘˙ ˙˘·
‰˘È‚· „ÓÏ˘ ˙ÂÈ‚¯ˉ Ë ˙Â˙ÈÎÓ ÌÈ„ÈÓÏ˙ ƉÈÚ·‰ Ô¯˙Ù·
ÆÌÈÁÓ˙Ó‰ ÌÈ„ÈÓÏ˙‰Ó ÌÈ‚˘È‰· ÂÏÙ ‡Ï ‰¯‡Â˙˘
¯·ÂÁÓ‰ ËÂÁ ÏÚ ‰ÈÂÏ˙ ˙Ϙ˘Ó
≠ mg  T ˘ ÔÚÂË „ÈÓÏ˙‰ Ɖ¯˜˙Ï
T Ɖ·Â‚˙ ‰ÏÂÚÙ Ï˘ ˙ÂÁÂÎ ‚ÂÊ Ì‰
˜Ó ø‰ÂÎ Â˙ÚË Ì‡‰
mg
ÔÂÎ ˜Ó ÔÂÎ ÂÚ
N ‰ˆÂ·˜
®ÌÈÊÂÁ‡·© ®ÌÈÊÂÁ‡·©
¥∞ ¥µ ≤∂∞ ˙È‚¯ˉ ßË ˙Â˙ÈÎ
≥± ¥≤ ±±±µ ˙¯‚·Ï ˙Â˙ÈÎ
‰˜ÈÊÈÙ· ˙¯‚·‰ ˙ÈÁ·Ó ‰ÈÚ·· ÌÈ„ÈÓÏ˙ È‚˘È‰ ∫≤ ÌÈ˘¯˙
≥ ‰Ó‚„· ˙¯‡Â˙Ó‰ ‰˘È‚· „ÓÏ ßË È„ÈÓÏ˙ Æ‚¢Ò˘˙ ˙˘·
∫˙Â˜ÒÓ ‰ÓÎ ˜ÈÒ‰Ï Ô˙È ‡·Â‰˘ ˙‡ӂ„‰Ó ¨ÌÂÎÈÒÏ
Á¯Î‰· ÌÈÏÈ·ÂÓ ‡Ï ˙È„ÂÓÈÏ ˙¯‚ÒÓ ‰Èˆ·ÈËÂÓ ¨˙ÏÂÎÈ Æ±
‰ÒÈÙ˙ ÌÈÈÒÈÒ· ‰„ÈÓÏ È¯Â˘ÈÎ Ôȇ ÌÈ„ÓÂÏÏ ¯˘‡Î Æ˙ÂȈÓÏ
χȈËÂÙ ˙‡ ˙ˆÓÏ ÂÁÈÏˆÈ Á¯Î‰· ‡Ï ̉ ¨‰„ÈÓÏ Ï˘ ‰ÂÎ
Æ˙ÂȈӉ
ÌÈÓÈÂÒÓ ÌÈ˷ȉ· ‰Áψ‰ Æ˙ÂȈӉ È„„Ó ˙‡ ·Ëȉ ÔÂÁ·Ï ˘È Æ≤
ÏÚ Á¯Î‰· ‰ÚÈ·ˆÓ ‡Ï ®˙ÂÈ˯„ËÒ ˙ÂÈÚ· Ô¯˙Ù ¨Ï˘ÓÏ©
Æ®‰·‰ Ï˘ÓÏ© ÌȯÁ‡ ÌÈ˷ȉ· ‰Áψ‰
˙ÂÈÂˆÓ ÁÙËÏ ¯˘Ù‡Ó ˙ÂÓȇ˙Ó ‰‡¯Â‰ ˙ÂËÈ˘· ˘ÂÓÈ˘ Æ≥
˙ÂÂÂ‚Ó ˙ÂȈ‡ÂËÈÒ· ̉· ˘ÂÓÈ˘·Â ÌÈÈÒÈÒ· ÌÈ‚˘ÂÓ ˙·‰·
¯ÓÂÏΩ ˙·Á¯ ÌÈ„ÈÓÏ˙ ˙ÂÈÒÂÏ· ψ‡ ¨®¢‰¯·Ú‰¢ Úˆ·Ï©
Æ®ÏÎÏ ˙ÂÈÂˆÓ ÁÙËÏ
øÏÎÏ ˙ÂÈÂˆÓ È‰Ó ø˙ÂÈÂˆÓ È‰Ó
ÁÂ˙ÈÙ· ÔÂÈ„‰ ˙‡ ÒÒ· ‰ÈÏÚ ˙ÂȈÓÏ ‰¯„‚‰ ÚȈ ‰Ê ÛÈÚÒ·
Æ˙ÂȈÓ
≠ÈÚ„Ó Ú„È ˘ÂÎ¯Ï ˙ÏÂÎȉ ‰ÈÈË‰ ‡È‰ Ë¢ÂÓ· ˙ÂȈÓ
¯ÙÒ‰ ˙È·· È˙¯ÈˆÈ È˙ËÈ˘ ÔÙ‡· · ˘Ó˙˘‰Ï ȂÂÏÂÎË
Æ(LLL - Life Long Learning) ÌÈÈÁ‰ ÍωӷÂ
˙˘ÂÏ˘Ó „Á‡ ÏÎ ÏÚ ÌÈÚÈÙ˘Ó ¯ÈÎÊ˘ ÌÈӯ‚‰˘ ÔÈÈˆÏ ÔÈÈÚÓ
¨Â¯ÂÙÈ˘Â ®Ô¯ÎÈÊ© Ú„È Ï˘ ÁÂÂË ˙ί‡ ˙ÂÈÓÊ ∫¯Îʉ˘ ÌÈ˷ȉ‰
ÌÈ˷ȉ‰ ˙˘ÂÏ˘˘ ÌÂ˘Ó ˙‡Ê Æ˙È„È˙Ú ‰„ÈÓÏ ˙ÏÂÎÈ ‰¯·Ú‰ ˙ÏÂÎÈ
Æ͢Ӊ· ‰‡¯˘ ÈÙÎ È˙Â‰Ó ÔÙ‡· ‰Ê· ‰Ê ÌÈ¯Â˘˜ ‰Ï‡‰
‰„ÈÓÏ ˙ÏÂÎÈÂ Ú„È ˙ÂÈÓÊ ¨‰¯·Ú‰ ÏÚ ÌÈÚÈÙ˘Ó‰ ÌÈӯ‚
ÌÈӯ‚‰Ó ‡È‰ È‡ÓˆÚ „ÓÂÏ Ï˘ ÌÈ¯Â˘È˜ ˙˘Èί˘ ˜ÙÒ Ôȇ
˙ÂÈÂÓÂÈÓ ˙˘Èί Ô· ‰„ÈÓÏ ÏÚ ÌÈÚÈÙ˘Ó‰ ¯˙ÂÈ· ÌÈ·Â˘Á‰
‰˙Â˜‰Ï ˘È ·¢ËÁÏ Ë¢ÂÓ Ï˘ Ò·ÏÈÒ· ÈÊÎ¯Ó Ë·È‰Î ‰ÚÈÙÂÓ
Æ˘¯ÂÙÓ ÔÙ‡·
ÚÈÙ˘Ó‰ ¨‰ÏÚÓ· ·Â˘Á ̯‚ ‡È‰ ˙È¢‡¯‰ ‰„ÈÓω ˙ÂÎȇ Ì‚
ÁÂÂËÏ Ú„È‰ ˙ÂÈÓÊ ÏÚ ¨‰¯·Ú‰ ÏÚ ¨Ú„È· ˘ÂÓÈ˘‰ ˙ÏÂÎÈ ÏÚ
¯ÙÒÓ ÏÚ ÚÈ·ˆÓ ¯˜ÁÓ‰ Æ˙È„È˙Ú ‰„ÈÓÏ ˙ÏÂÎÈ ÏÚ ¨Í¯‡‰
¨‰¢‡¯·Â ˘‡¯· Ɖ„ÈÓω ˙ÂÎȇ ˙‡ ÌÈڷ˜‰ ÌÈÈÈÙ‡Ó
˙„ÈÓÏ ÏÂÓ ®˙È˙ÂÚÓ˘Ó ‰„ÈÓÏ© ‰·‰ Ì˘Ï ‰„ÈÓÏ Ï˘ ÔÈÈÙ‡Ó‰
˙‡ӂ„‰ Æ‰Ê ¯ÎÂÓ ÔÈÈÙ‡Ó ÏÚ ˙ÂÎȯ‡· ·ÎÚ˙ ‡Ï ÆÔÂÈ˘
˙‡Â ‰·‰ Ì˘Ï ‰„ÈÓÏ Ï˘ ˙Â·È˘Á‰ ˙‡ ÂÓÈ‚„‰ ‰Ó„˜‰·
ÔÂÈ˘ ˙„ÈÓÏ Æ˙ÂÙÒÂ ˙‡ӂ„ ‰‡·Â˙ ͢Ӊ· ƉÈ˙‡ˆÂ˙
˙¯˘Ù‡Ó ‰ȇ ¨„·Ï· ¯ˆ˜‰ ÁÂÂËÏ ˙‡ˆÂ˙Ï ÌÈ˙ÈÚÏ ‰‡È·Ó
Ô˙È ‰ÈÏÚ˘ ˙È˙˘˙ ˙¯ˆÂÈ ‰ȇ ¨ÌÈ˘„Á Ìȯ˘˜‰Ï ‰¯·Ú‰
Æ˘„Á Ú„È ˙Â·Ï
˙Á‡ ¨‰„ÈÓÏ· ˙ÂÂÂÎÓ‰ ‡Â‰ ˙È˙ÂÎȇ ‰„ÈÓÏ Ï˘ ÛÒÂ ÔÈÈÙ‡Ó
Chi) ‰È˙ÈÓÚ È߈ Ï˘ ‰˙„Â·Ú ‡È‰ ‰Ê ¯˘˜‰· ˙ÂÚ„ȉ ˙„·ډ
ÌȯÁ‡ Ìȯ˜ÂÁ È߈ Æ¢ÌÈÈÓˆÚ‰ Ìȯ·Ò‰¢‰ ‡˘Â· (et al, 1989
ÌÈÈÈËˆÓ ÌÈ„ÓÂÏ ÔÈ· ÌÈËÏ·‰ ÌÈÏ„·‰‰ „Á‡˘ ‡¯‰ ¨‰È˙·˜Ú·
Ï˘ Ì˙ÈÈË ‡Â‰ ¨ÌÈ˙‡ ÌÈ‚˘È‰Ï ÚÈ‚‰Ï ÌÈÁÈÏˆÓ Ìȇ˘ ‰Ï‡ÎÏ
ÌÈ„ÓÂÏ Æ‰„ÈÓω Íωӷ ¢ÌÈÈÓˆÚ Ìȯ·Ò‰¢ ¯ÂˆÈÏ ÌÈÈÈˈӉ
¨‰Ó‚Â„Ï ÆÌ‰Ï ˘‚ÂÓ‰ Ú„ÈÓÓ ·¯ÈÓ‰ ˙‡ ˜ÈÙ‰Ï ÌÈÒÓ ‰Ï‡
˙Â¯˙Ù‰ ˙‡ ÌÈÁ· ‰Ï‡Î ÌÈ„ÓÂÏ ¨˙ÂÈÚ· Ô¯˙Ù Ï˘ ˙¯‚ÒÓ·
‫זמינות ידע‬
‫זמינות ידע‬
‫זמן‬
·≥
®·≥© Ȉ¯ ·ˆÓ ˙ÓÂÚÏ ®‡≥© ÈÂˆÓ ·ˆÓ ≠ ÔÓÊ· Ú„È ˙ÂÈÓÊ Ï˘ ˙ÂÏ˙‰ ∫≥ ÌÈ˘¯˙
∂
ÏÎÏ ˙ÂÈÂˆÓ ÁÂ˙ÈÙ· ˙ÂÈÊÎ¯Ó ˙ÂÈ‚ÂÒ
ÏÚ ÁÂÂˉ˙ί‡˙ÂÏÎ˙Ò‰‰˙„ÓÂÚÏÎÏ˙ÂȈÓÏ˘‰¯„‚‰‰ ·Ï·
‰Êȇ ∫Ô¯ÎÈÊ·˜ÒÂÚ ‰Ê¯˘˜‰· ÈÊÎ¯Ó ‡˘ÂÆ· ˘ÂÓÈ˘ÏÚÂÚ„È ˙˘Èί
ÌÈ˘¯˙· øÔÓÊ Í¯Â‡Ï „ÓÂω ˙¢¯Ï „ÓÂÚ ˘Î¯˘ ڄȉ ÍÂ˙Ó ˜ÏÁ
˙ÂÈÓÊ ˙‡ ˙¯‡˙Ó‰ ‰„ÈÓÏ ˙ÂÓÂ˜Ú ˙‚ˆÂÓ ·≥ ÌÈ˘¯˙·Â ‡≥
ÔÓʉ ÌÚ ˙„¯ÂÈ Ú„È‰ ˙ÂÈÓÊ ‡≥ ÌÈ˘¯˙· ÆÔÓÊ· ˙ÂÏ˙Πڄȉ
˙ÂÏÈÚÙ· ‰ÂÂÏÓ ‰ȇ˘ ‰„ÈÓÏÏ ÈÈÈÙ‡ ‡Â‰ ‰Ê ·ˆÓ Æ®‰ÁÎÈ˘©
˘ÂÓÈ˘ ¨ÌÈ¯Â˘È˜ ¨˙¯ÊÁ Ô‚Ω ڄȉ ˙‡ ˙¯Ó˘Ó‰ ˙΢Ó˙Ó
· Ȉ¯ ·ˆÓ ¯‡Â˙Ó ·≥ ÌÈ˘¯˙· Æ®ßÂΠÌÈ˘„Á Ìȯ˘˜‰· Ú„È·
·ˆÓ Â‰Ê ÆÍω ¯·‚˙Ó Û‡Â ÔÓÊ Í¯Â‡Ï ÔÈÓÊ ÌÈÂÒÓ ‡˘Â· Ú„È
øÈÂÏ˙ ‡Â‰ ‰Ó· ø‰Ê ·ˆÓ ÁÙËÏ Ô˙È „ˆÈÎ Æ˙ÂÈÂˆÓ ÔÈÈÙ‡Ó‰
˷ȉ ‡Â‰ ¨ÏÎÏ ˙ÂȈӉ ˙¯„‚‰Ï ÈÊÎ¯Ó ‡Â‰˘ ¯Á‡ ˷ȉ
˙ÏÂÎÈÎ ˙¯„‚ÂÓ ‰¯·Ú‰ Æڄȉ Ï˘ (transfer) ¢‰¯·Ú‰¢‰
̇ Æ„ÓÏ ‡Â‰ ̉· ‰Ï‡Ó ÌÈ¢‰ Ìȯ˘˜‰· Ú„È· ˘Ó˙˘‰Ï
ÏÚ Â„ÓÏ „ÓÂω ÈÙ· ‚ˆÂ‰˘ ˙Â‡Ó‚Â„Ï ˜¯ Ï·‚ÂÓ Ú„È· ˘ÂÓÈ˘‰
˙ÂÏ·‚ ˙ˆÈ¯Ù ÔÂȯËȯ˜·Â ˙ÂÈ˙¯ÈˆÈ‰ ÔÂȯËȯ˜· „ÓÂÚ ‡Â‰ Ôȇ ¨Â„È
˙ÏÂÎÈ ÏÚ ÚÈÙ˘Ó ‰Ó Æ˙ÂȈӉ ˙¯„‚‰· ÌÈÚÈÙÂÓ˘ ÔÓʉ Ì˜Ӊ
˙·Á¯‰ ˙¯˘Ù‡Ó‰ ‰¯·Ú‰ ˙‡¯˜Ï „ÓÏÏ Ô˙È „ˆÈÎ ø‰¯·Ú‰‰
øÌÈ˘„Á Ìȯ˘˜‰· · ˘ÂÓÈ˘Â Ú„È
ÒÁÈÈ˙Ó ¨˙ÂÈÂˆÓ ÁÂ˙ÈÙ· ˙Â·È˘Á ÏÚ· ¨ÈÊÎ¯Ó È˘ÈÏ˘ ˷ȉ
øÂÊ ˙ÏÂÎÈ ‰ÈÂÏ˙ ‰Ó· ÆÔÓÊ Í¯Â‡Ï Ú„È ˘ÂίÏ ÍÈ˘Ó‰Ï ˙ÏÂÎÈÏ
‰˙Â˜‰Ï ˘È˘ ‡ ÌÈ„ÂÓÈω Íωӷ ÈÚ·Ë ÔÙ‡· ˙˘Î¯ ‡È‰ ̇‰
ø˙È„È˙Ú‰ ‰„ÈÓω ˙ÏÂÎÈ ÏÚ ÚÈÙ˘Ó „ÂÚ ‰Ó ø˘¯ÂÙÓ ÔÙ‡·
ÌÈ˷ȉ‰ ˙˘ÂÏ˘· ˜ÈÓÚÓ ÔÙ‡· ‰Ê ¯Ó‡Ó· ÔÂ„Ï Â˙¯˘Ù‡· Ôȇ
ÌÈÒÁÈÈ˙Ó‰ ÌÈ·Â˘Á ÌÈӯ‚ ‰ÓÎ ‰¯ˆ˜· ¯ÈÎÊ ƯÎʉ˘
Ï˘ ‰ÊÈ˙ÈÒÓ ˙ÂÚ·Â ÚȈ˘ ˙·¢˙‰ ÆÂÈÏÚ‰˘ ˙Âχ˘Ï
‰ÚÙ˘‰‰ ·¯ Á¢Â„· ÌȯÎÊÂÓ‰ ‰‡¯Â‰Â ‰„ÈÓÏ ÏÚ ÌÈ·¯ Ìȯ˜ÁÓ
ÂÏ˘ ˙„·ÚÓ (Bransford et al, 1999) ÂÈ˙ÈÓÚ „¯ÂÙÒ¯· Ï˘
Æ·¢‰ËÁ· ‰È‚ÂÏÂÎËÂ Ú„Ó ˙‡¯Â‰·
‫זמן‬
‡≥
˙ÓÈÂÒÓ ˙ÂÓÂÈÓ· ˘ÂÓÈ˘ ‰˘Ú ̉· Ìȯ˘˜‰‰ È·ȯ Æ˙ÂÈÂÓÂÈÓ
Æ˘„Á ¯˘˜‰· ‰· ˘Ó˙˘‰Ï ÏÎÂÈ „ÓÂω˘ ÈÂÎÈÒ‰ ˙‡ ‰ÏÚÓ
‰˜ÓÚ‰ ÍÂ˙ ¨Ìȯ˘˜‰ ‰Óη ‚˘ÂÓ Â˙‡ Ï˘ ˙ÈϯÈÙÒ ‰„ÈÓÏ
Ìȯ˘˜‰· · ˘Ó˙˘‰Ï Ô˙È˘ ¯˘Â˜Ó Ú„È ˙¯ˆÂÈ ¨‰·Á¯‰Â
ÆÔÓÊ Í¯Â‡Ï ÌÈ˘„Á
Â¯Îʉ˘ ÌÈ˷ȉ‰ ˙˘ÂÏ˘ ÏÚ ÌÈÚÈÙ˘Ó‰ ÌÈÙÒÂ ÌÈӯ‚
ÆÚ„Ó ˙„ÈÓÏ ÏÚ ڄӉ ˙Â‰Ó ÏÚ ÌÈ„ÈÓÏ˙ Ï˘ ˙ÂÚ„ ̉
¨Â¯Îʉ˘ ÌÈӯ‚‰ Ï˘ Ì˙ÚÙ˘‰ ˙‡ ˙Â‚ÈˆÓ ˙‡·‰ ˙‡ӂ„‰
Ɖ„ÈÓÏ ÏÚ
˙˙È‰ ‰ÎÈÓ˙Â Ú„Ó ˙„‡ ÌÈ„ÈÓÏ˙ Ï˘ ˙ÂÚ„ ∫± ‰Ó‚„
Ɖ„ÈÓω ÏÚ ÌÈÚÈÙ˘Ó‰ ÌÈӯ‚Π¨Ú„È Ô‚¯‡· ̉Ï
˙ÂÚ„Ï ˘È˘ ‰„ÈÓω ÏÚ ‰ÚÙ˘‰‰ ˙‡ Ìȯ‡˙Ó ÌÈ·¯ Ìȯ˜ÁÓ
¨(Linn & Eylon, 2000) ÔÂχ ÔÈÏ ¨‰Ó‚Â„Ï ÆÚ„Ó ˙„‡ ÌÈ„ÈÓÏ˙ Ï˘
¨˙·˘ÁÂÓÓ ‰Ó¯ÂÙËÏÙ ˙ÂÚˆÓ‡· ÌÈÈÈ· ˙·ÈËÁ È„ÈÓÏ˙ „ÓÈÏ
ÔÈ· ‰‡Â¢‰ ‰¯˘Ùȇ ‰Ó¯ÂÙËÏÙ‰ ÆÌÈÏÊÂ· ÌÈÙ‚ ˙‚‰˙‰ ÏÚ
ÔÓÊ ÏÚ ÌÈ„ÓÂω ˙ÂÏÈÚÙ ÏÚ ‰¯˜· ÍÂ˙ ¨˙Â¢ ‰‡¯Â‰ ˙Â˘È‚
˙Â˜ÒÓ‰ ˙˜Ò‰· ‰ÎÈÓ˙ ÂϷȘ ÌÈ„ÈÓÏ˙‰Ó ˜ÏÁ Ɖ„ÈÓω
¨˙Â¢‰ ˙ÂÈÂÒ˙‰‰ ÔÈ· ¯Â˘È˜Ó ÌÈÈχÂ˯È ÌÈÈÂÒÈÓ ¨Ì‰Ï˘
ÂϷȘ ‡Ï ͇ ÌÈÈÂÒÈ Ï˘ ¯˙ÂÈ ·¯ ¯ÙÒÓ Âڈȷ ÌȯÁ‡‰ ÂÏȇÂ
¯˜ÁÓ· ÌÈÈÂÏ˙ È˙Ï·‰ ÌÈ˙˘Ó‰ „Á‡ Æڄȉ Ô‚¯‡· ‰ÎÈÓ˙
ÌÈÒÙÂ˙ ̉ ̇‰ ≠ Ú„Ó‰ ÏÚ ÌÈ„ÈÓÏ˙‰ Ï˘ ̉È˙ÂÚ„Ï ÒÁÈÈ˙‰
‡ ®¢˙¯˘Â˜Ó ‡Ï ‰ÒÈÙ˙¢ Ôωϩ ˙„·ÂÚ Ï˘ ÛÒ‡ΠڄӉ ˙‡
¯È·ÒÓ ˙Â¯˜Ú Ï˘ Ô˘ ¯ÙÒÓ ¨Ú„Ó·˘ ‰„·ÂÚ· ÌȯÈÎÓ Ì‰˘
˙ÂÓ¯‚‡È„‰ Æ®¢˙¯˘Â˜Ó ‰ÒÈÙ˙¢ Ôωϩ ˙„·ÂÚ Ï˘ ·¯ ¯ÙÒÓ
˙„ÈÓ ˙‡ ¨‰‡¯Â‰‰ ˙Â˘È‚Ó ˙Á‡ ÏÎ È·‚Ï ¨˙Â‚ÈˆÓ ¥ ÌÈ˘¯˙·
¨˙·¯Ú˙‰‰ ¯Á‡Ï „ÈÓ Í¯Ú˘ ¨‡˘Â· ÌÎÒÓ ÔÁ·Ó· ‰Áψ‰‰
ÔÂȈ‰ Ï˘ ÌÈÂ˙ ˙Â‚ÈˆÓ ˙ÂÓ¯‚‡È„‰ ƉȯÁ‡Ï ÌÈ˘„ÂÁ ¯ÙÒÓÂ
ÆÚ„Ó ˙„‡ ÌÈ„ÈÓÏ˙‰ ˙ÂÚ„· ˙ÂÏ˙Î ÔÁ·Ó·
100
87.5
80
71.4
56.7
60
% ‫ציון במבחן ב‬
% ‫ציון במבחן ב‬
50
39.2
37.5
33.3
40
20.7
25
20
0 0
‫תפיסה לא‬ ‫תפיסה‬ ‫תפיסה‬
‫מקושרת‬ ‫מעורבת‬ ‫מקושרת‬
·¥
‰˘È‚·Â ®‡¥© Ú„È Ô‚¯‡· ˙ÎÓÂ˙ ‰ȇ˘ ‰‡¯Â‰ ˙˘È‚· ÌÈ„ÓÂω ¨Ú„Ó‰ ˙Â‰Ó È·‚Ï ˙Â¢ ˙ÂÒÈÙ˙ ÈÏÚ· ¨ÌÈ„ÈÓÏ˙ È‚˘È‰ ∫¥ ÌÈ˘¯˙
®·¥© Ú„È Ô‚¯‡· ˙ÎÓÂ˙‰
Ô΄ÚÏ ˙Â˜ÒÓ Ì‰Ó ˜ÈÒ‰Ï ÌÈÒÓ ¨Ô¯˙Ù ˙‡ӂ„ ÏÂÓ Ì‰Ï˘
Ú„È ÔÈ·Ï Ì‰Ï ‚ˆÂÓ‰ Ú„È ÔÈ· ¯˘˜Ï ÌÈÒÓ Ì‰ ÆÌ‰Ï˘ ڄȉ ˙‡
ÌÈ„ÈÓÏ˙ ¨Ì˙ÓÂÚÏ Æ„ÂÚ Ìȯ˘‚Ó Ìȯ·Ò‰ ˙¯ÈˆÈ ÍÂ˙ ÈÓˆÚ
‰„ÈÓÏ ˙ÂÈÚ· Ô¯˙Ù Ï˘ ¯˘˜‰· ¨ÌÈÁ· Ìȇ ¯˙ÂÈ ÌÈ˘ÏÁ
ڄȉ È·‚Ï Â˘Ú˘ ˙ÂÈÂÚË Ï˘ ˙ÂÈÂÚÓ˙˘‰‰ ˙‡ ¨˙‡ӂ„Ó
ÌÈÈÁ·Ó ÌȯÁ‡ Ìȯ˜ÁÓ Æ̇˙‰· Â˙‡ ÌÈ¯Ù˘Ó ÌÈ‡Â Ì‰Ï˘
Ɖ„ÈÓÏ ÈÂÂÎÓ Ì‰˘ ‰Ï‡Î ÔÈ·Ï Úˆȷ ÈÂÂÎÓ Ì‰˘ ÌÈ„ÈÓÏ˙ ÔÈ·
ÌȯÁ‡‰ „ÂÚ· ̉ÈÚˆȷ ˙Ó¯Ó ¯˜ÈÚ· ÌÈ„¯ËÂÓ ÌÈ¢‡¯‰
Æ„ÓÏ˘ ‰Ó È·‚Ï Úˆȷ‰ ˙Ó¯ Ï˘ ˙ÂÈÂÚÓ˙˘‰Ó ¯˙ÂÈ ÌÈ„¯ËÂÓ
ÌÈ„ÓÂÏ Ïˆ‡ ˙ÈÓˆÚ ‰ÂÂÎ‰Ï ˙ÏÂÎÈ Ï˘Â ‰ÈË Ï˘ ÁÂ˙ÈÙ· ‰ÎÈÓ˙
ÆÂȯˆÂ˙ ˙‡Â ‰„ÈÓω ÍÈω˙ ˙‡ ÏÚÈÏ ¯Ù˘Ï ‰È¢Ú
‰Ê ÔÈÈÙ‡Ó Æڄȉ ˙È˙˘˙ ˙ÈÈ·Ï ˘„˜ÂÓ‰ ÔÓʉ ‡Â‰ ÛÒÂ ÔÈÈÙ‡Ó
Ìȯ˜ÁÓ ÌÈÚÈ·ˆÓ Â˙Â·È˘Á ÏÚ Æ‰¯·Ú‰‰ ˙ÏÂÎÈ ÏÚ ˙·¯ ÚÈÙ˘Ó
Ìȯ˜ÁÓ ÆÌÈ¢ ÌÈÓÂÁ˙· ÌÈ¯ÈË ÔÈ·Ï ÌÈÁÓÂÓ ÔÈ· ÌÈ¢Ӊ
ÔÓÊ Ï˘ ‰¯È„‡‰ ˙ÂÓΉ ÏÚ ÌÈÚÈ·ˆÓ Á˘ ÈÓ‡ ÏÚ ÌÈÈ҇Ϙ
˙˘„˜ÂÓ‰ ®°˙ÂÚ˘ µ∞¨∞∞∞≠±∞∞¨∞∞∞© ‰„ÈÓÏ· ÌÈÚȘ˘Ó ̉˘
ÁÂÏ ÏÚ ÌÈÏÎ ÈίÚÓ Ï˘ (patterns) ÌÈÓ‚„ ˙ÓÙ‰Ï ‰·Â¯·
Æ͢Ӊ· Ì˙‡ ˘Ó˘Ó ‰Ê Ú„ÈÓ Æ˙ÂÂÏ‰ ˙ÂÏÂÚÙ‰ Ï˘Â ˜Á˘Ó‰
„ÂÓÈÏ È¯ˆÂ˙Ï Á¯Î‰· ÏÈ·ÂÈ ¨Ú„ȉ ˙˘Èί· Ú˜˘ÂÓ‰ ÔÓÊ· ̈ӈ
°˙ÂÈÂˆÓ ‡Ï ۇ ‰¯·Ú‰ Ìȯ˘Ù‡Ó Ìȇ˘ ÌÈÏ·‚ÂÓ
ÌÈӯ‚ Ìȉ ÂÈ·ÈÎ¯Ó ÔÈ· ÌÈÈÊÎ¯Ó ÌÈ¯Â˘È˜ ˙¯ÈˆÈ ڄȉ Ô‚¯‡
˙ÂÒÈÙ ÔÈ· Ìȯ˘˜ ˙¯ÈˆÈ Ɖ„ÈÓω ˙ÂÎȇ ˙‡ ̉ Û‡ ÌÈڷ˜‰
Ú„È· ˘ÂÓÈ˘‰ ˙ÏÂÎÈ ÏÚ ‰ÚÈÙ˘Ó ‰·‰‰ ÒÈÒ·· ˙„ÓÂÚ Ú„È
Æͯ‡‰ ÁÂÂËÏ Â˙ÂÈÓÊ ÏÚÂ
È·ȯ Æڄȉ ˘Î¯ · ¯˘˜‰‰ ̯‚ ‡Â‰ ˙Â·È˘Á ÏÚ· ÛÒÂ ̯‚
Í¯Â‡Ï Ú„È‰ ˙ÂÈÓÊ ˙‡Â ‰¯·Ú‰‰ ˙ÏÂÎÈ ˙‡ ¯Ù˘Ó Ìȯ˘˜‰
ÈÒÈÒ·‰ ÈÎÂ˙‰ ڄȉ ˙˘Èί È·‚Ï Ô‰ ÌÈ·Â˘Á Ìȯ˘˜‰‰ ÆÔÓÊ
˙˘Èί È·‚Ï Ô‰Â ®¯ÓÂÁ‰ ‰·ÓÏ ÌÈÏ„ÂÓ ¨‡˙‰ ‚˘ÂÓ Ï˘ÓÏ©
Pretest
100
100 Immediate Posttest
89.5
86.7
85.7
Delayed Posttest
80
65.5
60
46.7
33.3
40
21.1
20
20
‫תפיסה לא‬ ‫תפיסה‬ ‫תפיסה‬
‫מקושרת‬ ‫מעורבת‬ ‫מקושרת‬
‡¥
∑
¨˙¯˘Â˜Ó ˙ÂÚ„ ÈÏÚ· ÌÈ„ÈÓÏ˙˘ ‡¯‰ Ìȯ˜ÁÓ‰ ÆÌÈ˘ µ
˙‡ ÌÈ¯Ù˘Ó ÌÈ¯È˘ÚÓ ÔÓÊ Í¯Â‡Ï Â¯ˆÈ˘ ÌÈ·Ó· ÌÈ˘Ó˙˘Ó
¨Í˘Ó‰· ÌÈ˘‚Â٠̉ Â˙‡ ÈË·Ï¯ Ú„È ˙ÂÚˆÓ‡· ÂÏω ÌÈ·Ó
ÈÏÚ· ÌÈ„ÈÓÏ˙ ψ‡ ˙ÈÙˆ ‰ȇ ÂÊÎ ‰ÚÙÂ˙ ÆÂÏ ‰ˆÂÁÓ Ң‰È··
ÆÔÓʉ ÌÚ ÒÒÂÓ˙Ó Âχ Ï˘ ڄȉ ¢˙¯˘Â˜Ó ‡Ï¢ ‰ÒÈÙ˙
Ë¢ÂÓ ˙‡¯Â‰Ï ˙ÂÒÁÈÈ˙Ó‰ ˙·¢Á ˙ÂÎÏ˘‰ ‰Ï‡ ˙‡ˆÂ˙Ï
˙ÂÚÈ·ˆÓ Ô‰ Æ˯ٷ ÏÎÏ ˙ÂÈÂˆÓ ÁÂ˙ÈÙÏ ¨ÏÏη ·¢‰ËÁ·
ÏÚ ¨¯˘Â˜Ó Ú„È ˙ÈÈ·· ÌÈ„ÈÓÏ˙· ‰ÎÈÓ˙‰ Ï˘ ‰˙Â·È˘Á ÏÚ
‰Ï‡ ÌÈ˙˘Ó ÆÚ„Ó‰ ˙„‡ ÌÈ„ÈÓÏ˙‰ ˙ÂÚ„Ï ˘È˘ ˙Â·È˘Á‰
ÔÙ‡· Ú„È ‚ˆÈÈÏ Ԃ¯‡Ï ̉È˙ÂÁψ‰Â ̉È˙ÂÂÈÒÈ ÏÚ ÂÚÈÙ˘È
˙ÏÂÎȉ ÏÚ ÔÓÊ Í¯Â‡Ï Ì‰Ï˘ ڄȉ ˙ÂÈÓÊ ÏÚ Ì‚ ÂÓÎ È·È˘ه
ÌÈ„ÈÓÏ˙· ÍÂÓ˙Ï Ô˙È˘ Ìȇ¯Ó Âχ Ìȯ˜ÁÓ Æ˘„Á Ú„È ˘ÂίÏ
¨Ú„Ó ˙„‡ ̉È˙ÂÚ„ ÏÚ Ì‚ ÚÈÙ˘‰Ï Ô˙È ̇‰ ÆÚ„È Ô‚¯‡·
ÁÂÂËÏ ÂȯˆÂ˙ ˙‡Â ‰„ÈÓω ÍÈω˙ ˙‡ ¯Ù˘Ï ‰Ê ˙·˜Ú·Â
ÆÂÊÎ ˙¯˘Ù‡ ÏÚ ˙ÂÚÈ·ˆÓ‰ ˙Â„Â·Ú ˘È øͯ‡‰
‰¯Î‰‰ Æ‰Ê ÍÈω˙· ¯˙ÂÈ· ·Â˘Á „ȘÙ˙ ˘È ÌȯÂÓÏ˘ ¨˜ÙÒ Ôȇ
‰„ÈÓω ȯˆÂ˙Ï ÒÁÈÈ˙‰· ¯‡Â˙˘ ÌÈӯ‚‰ Ï˘ Ì˙Â·È˘Á·
¨ÏÎÏ ˙ÂÈÂˆÓ Ì„Ș· ÈÊίӉ ÌÓ˜ӷ ¨Í¯‡‰Â ¯ˆ˜‰ ÁÂÂË·
¨È˙ËÈ˘ ÔÙ‡· ¨·Ï˘Ï ÌÈί„ ˘ÙÁÏ ‰·ÂÁ‰ ˙‡ ÂÈÏÚ ‰ÏÈËÓ
È„ÂÒÈ ÔÙ‡· ÒÁÈÈ˙‰Ï ¨‰„ÈÓω ÍÈω˙· Ú„È Ô‚¯‡Ï ˙ÂÈÂÏÈÚÙ
ÆÚ„Ó‰ ˙„‡ ÌÈ„ÈÓÏ˙‰ ˙ÂÚ„Ï
¢¯ÓÂÁ‰ ‰·Ó¢ ‡˘Â‰ Ï˘ ˙ÈϯÈÙÒ ‰„ÈÓÏ ∫≤ ‰Ó‚„
Ï˘ Ô˙ÈÈÁ‰· Ï‚¯Ó Ï˘ ˯¢„‰ ˙„·ÚÓ ‡È· ˙ÙÒÂ ‰Ó‚„
·˜ÚÓ Í¯Ú ‰˙¯‚ÒÓ·˘ ¨(Margel et al, 2002 ‰‡¯© ÔÂχ ı¯˘
ÌÈ„ÂÓÈω Íωӷ ÈÓ¡‰ Ï„ÂÓ‰ ˙·‰· ڄȉ ˙ÂÁ˙Ù˙‰ ¯Á‡
ÔÙ‡· „ÓÏ ‰Ê ‡˘Â ÆÔ¢ÂÓËÓ ˙„ÈÁÈ ˙ÂÚˆÓ‡· ¨·¢‰ËÁ·
®¢ÌȘȘÏÁ ˜È¯¢© Ê ‰˙Èη ȘȘÏÁ‰ Ï„ÂÓ‰ „ÂÓÈÏÓ ÏÁ‰ ¨ÈϯÈÙÒ
ͯ„· ¨®¢·Î¯ÂÓ ȄÂÒÈ ÔÙ‡·¢© ȯϘÏÂÓ‰ Ï„ÂÓ‰ „ÂÓÈÏ Í¯„
ÌȯÓÈÏÂÙ ÂÓÎ Ìȇ˘ÂÏ ÌÈ˙ÈÚÏ ‰·Á¯‰Â ¨Á ‰˙ÈÎ ˙ÏÈÁ˙· ÏÏÎ
¨Â¯˜Á˘ ˙ÂÓÈ˘Ó‰ ˙Á‡· ÆÁ ‰˙ÈÎ ÌÂÈÒ· ®¢·ÈÒ‰ ·È·Ò¢©
¨ÌÈÓ Ô‚ΠÌÈ¢ ÌȯÓÂÁ ¯ÂȈ·Â ÌÈÏÈÓ· ‚ˆÈÈÏ Â˘˜·˙‰ ÌÈ„ÈÓÏ˙‰
‰˙È ‰ÓÈ˘Ó‰ Æ¢ÌÒ˜ ÈÙ˜˘Ó¢· Ìȇ¯ Âȉ ÂÏω˘ ÈÙÎ ¨ßÂΠÏʯ·
¯Á‡Ï ∫˙ÂÙÒÂ ÌÈÓÚÙ Ú·¯‡ ÔÎÓ ¯Á‡Ï ÌÈ„ÂÓÈω ˙ÏÈÁ˙·
‰˘ ȈÁÎ Ë ‰˙Èη ÏÈÚÏ ÂȈ˘ ˙„ÈÁȉ ˘ÂÏ˘Ó ˙Á‡ ÏÎ „ÂÓÈÏ
¯˘Ùȇ ‰Ê ·˜ÚÓ Æ¢¯ÓÂÁ‰ ‰·Ó¢ ‡˘Â· ‰„ÈÓω ÌÂÈÒ ¯Á‡Ï
ƉÏÚÓÏ Â¯‡Â˙˘ ÌÈ˷ȉ‰ ÏÚ ‰‡¯Â‰‰ ˙ÚÙ˘‰ ˙‡ ÔÂÁ·Ï
˙Âȯ‚˘ ÏÚ ÚÈ·ˆ‰ ÌÈÈÏÂÏÈÓ‰ Ìȯ·Ò‰‰Â ÌÈÓÈ˘¯˙‰ ÁÂ˙È
Ïʯ· ‚ˆÈÈ Ï˘ÓÏ© ÈÙ˜Ò¯˜ÃÓ ‚ˆÈÈ ∫ڄȉ ‚ˆÈÈ Ï˘ ˙ÂÈÊίÓ
ȯϘÏÂÓ‰ ‰·Ó‰ È˯ÙÏ ÒÎ Âȇ˘ ȘȘÏÁ ‚ˆÈÈ ¨®ËÂÓ È„È≠ÏÚ
ÆȯϘÏÂÓ ‚ˆÈÈÂ
∏
ÌÈ„ÈÓÏ˙· ‰ÎÈÓ˙Ï ˘È˘ ˙Â·È˘Á‰ ÏÚ ˙ÂÚÈ·ˆÓ ˙‡ˆÂ˙‰
ÔÎ ÂÓÎ Æͯ‡‰ ÁÂÂËÏ Ô‰Â ¯ˆ˜‰ ÁÂÂËÏ Ô‰ ¨Ì‰Ï˘ ڄȉ Ô‚¯‡·
ÌÈ„ÈÓÏ˙‰ ˙ÂÚ„Ï ˘È˘ ‰·¯‰ ˙Â·È˘Á‰ ÏÚ ˙‡ˆÂ˙‰ ˙ÂÚÈ·ˆÓ
ÂÁÈψ‰ ¢˙¯˘Â˜Ó ‡Ï¢ ‰ÒÈÙ˙ ÈÏÚ· ÌÈ„ÈÓÏ˙ ÆÚ„Ó ˙„‡
Ô‚¯‡· ‰ÎÈÓ˙ ÂÏ·˜˘ ̉ÈÈ·Ó Âχ ‰„ÈÓω ¯Á‡Ï „ÈÓ ÔÁ·Ó·
¯ÙÒÓ Ô˙È˘ ÔÁ·Ó‰ ˙‡ˆÂ˙ ͇ Ư˙ÂÈ ·ÂË ÂÁÈψ‰ Û‡ ڄȉ
ÈÏÚ· ÌÈ„ÈÓÏ˙‰Ó Ï„‚ ˜ÏÁ˘ ˙‡¯Ó ¯˙ÂÈ ¯ÁÂ‡Ó ÌÈ˘„ÂÁ
¯‡Â˙Ó‰ ·ˆÓÏ ‰Ó„· ¨‰ÏÁ˙‰‰ ·ˆÓÏ ËÚÓΠ¯ÊÁ ÂÊ ‰ÒÈÙ˙
Æ߇≥ ÌÈ˘¯˙· ‰„ÈÓω ˙Ó¯‚‡È„·
ÔÙ‡· ¯ÙÈ˘ ¢˙¯˘Â˜Ó¢‰ ‰ÒÈÙ˙‰ ÈÏÚ· ÌÈ„ÈÓÏ˙‰ ¨˙‡Ê ˙ÓÂÚÏ
˙·¯Ú˙‰‰ ˙Â˘È‚Ó ˙Á‡ ÏÎ ˙·˜Ú· ̉Ȃ˘È‰ ˙‡ È˙ÂÚÓ˘Ó
‡Ï˘ ‰ˆÂ·˜‰ ¨˙‡Ê ÌÚ „ÁÈ Æͯ‡‰ ÁÂÂË· ԉ ¯ˆ˜‰ ÁÂÂË· Ô‰
È„ÈÓ‰ ÔÁ·Ó‰Ó ‰È‚˘È‰· ‰„¯È ڄȉ Ô‚¯‡· ‰ÎÈÓ˙ ‰Ï·˜
Û‡ ÂÊÎ ‰ÎÈÓ˙ ‰Ï·˜˘ ‰ˆÂ·˜‰ ˙‡Ê ˙ÓÂÚÏ Æ¯Á‡Ӊ ÔÁ·ÓÏ
‰„ÈÓω ‰Ó¯‚‡È„· ¯‡Â˙ÓÏ ‰Ó„· ÔÓʉ ÌÚ ‰È‚˘È‰ ˙‡ ‰¯ÙÈ˘
Æß·≥ ÌÈ˘¯˙·
‰ÒÈÙ˙ ÈÏÚ· ÌÈ„ÈÓÏ˙ ∫‡·‰ ÔÙ‡· ‰Ï‡ ˙‡ˆÂ˙ ¯È·Ò‰Ï Ô˙È
ڄȉ ¯˘‡Î ¨¯ˆ˜‰ ÁÂÂË· ÌÈ‚˘È‰Ï ÚÈ‚‰Ï ÌÈÏÂÎÈ ˙¯˘Â˜Ó ‡Ï
Ìȇ˘ ̉ÈÈ·Ó ‰Ï‡ ÆÈ„ÈÈÓ „·ÈÚÏ ÔÈÓÊ ¢Ì‰È˙ÂÁÂÓ· ȯˢ ÔÈÈ„Ú
ÌÈ„ÈÓÏ˙˘ ÔÂÈΠƯ˙ÂÈ Ìȉ·‚ ÌÈ‚˘È‰Ï ÂÚÈ‚È ÂÊÎ ‰ÎÈÓ˙ ÌÈÏ·˜Ó
Ï˘ ˙ίÚÓΠڄȉ Ô‚¯‡Ï ˘È˘ ˙Â·È˘Á‰ ˙‡ ÌÈÒÙÂ˙ Ìȇ ‰Ï‡
‰·Ó ˙‡ ÂÓÈÙ‰ ‡Ï ̉ ¨Ì‰ÈÈ· Ìȯ˘Â˜Ó‰ ˙„·ÂÚ ˙Â¯˜Ú
È˙Ï· ÛÒ‡Πڄȉ ˙‡ ‚ˆÈÈ Ì‰Â ‰ÎÈÓ˙‰ ˙¯˘Ù‡Ó Â˙‡ ڄȉ
ÍÚ„ ¯˘Â˜Ó ‡Ï Ú„È ¨‰ÏÚÓÏ ÂÈȈ˘ ÈÙÎ Æ˙„·ÂÚ Ï˘ ¯˘Â˜Ó
˙Â˘È‚ È˙˘·˘ ÍÎÏ ‰·ÈÒ‰ ˙‡Ê ÆÔÓÊ Í¯Â‡Ï ÔÈÓÊ Âȇ ˙¯ȉӷ
·ˆÓÏ ËÚÓÎ ÌȯÊÂÁ ‰Ï‡ ÌÈ„ÈÓÏ˙ Ï˘ ÌÈ‚˘È‰‰ ˙·¯Ú˙‰‰
¨˙¯˘Â˜Ó‰ ‰ÒÈÙ˙‰ ÈÏÚ· ÌÈ„ÈÓÏ˙‰ ¨˙‡Ê ˙ÓÂÚÏ Æ‰ÏÁ˙‰‰
̉ÈÈ·Ó ‰Ï‡ Ư˘Â˜Ó ÔÙ‡· ˘Î¯‰ ڄȉ ‚ˆÈÈ ˙‡ ÌÈ·È˘ÁÓ
È˯٠ÔÈ· Ìȯ˘˜ ÌÓˆÚ· ÌȯˆÂÈ ¨Ú„ȉ Ô‚¯‡· ‰ÎÈÓ˙ ÂϷȘ ‡Ï˘
ÌÈÙÈ ÌÈ‚˘È‰Ï ÚÈ‚‰Ï ÌÈÁÈÏˆÓ ‰Ï‡ ÌÈ¯Â˘È˜ ˙ÂÚˆÓ‡·Â ¨Ú„ÈÓ‰
ÁÂÂË· ÌÈ‚˘È‰· ‰„ȯȉ ÆÌÈÈÓÊ ÔÈÈ„Ú Ú„ÈÓ‰ È˯٠· ¯ˆ˜‰ ÁÂÂË·
ÆÈÏÓÈËÙ‡ Âȇ ڄȉ Ô‚¯‡˘ Íη ˙¯·ÒÂÓ ˙ÂÈ‰Ï ‰ÏÂÎÈ Í¯‡‰
ÔÈÈ„Ú Í¯‡‰ ÁÂÂË· Âχ ÌÈ„ÈÓÏ˙ Ï˘ ̉Ȃ˘È‰ ˙‡Ê ˙¯ÓÏ
ÈÏÚ· È·‚Ï ÆÈ˙ÏÁ˙‰‰ ·ˆÓ· ̉Ȃ˘È‰Ó È˙ÂÚÓ˘Ó ÔÙ‡· Ìȉ·‚
ÁÂÂË· ‰ÂÓ˙‰ ڄȉ Ô‚¯‡· ‰ÎÈÓ˙ ÂÏ·˜˘ ˙¯˘Â˜Ó‰ ‰ÒÈÙ˙‰
̉ ÔÎ˙È˘ ÔÂÈÎ ˙‡Ê Æͯ‡‰ ÁÂÂË· ‰¢ ‡È‰ ͇ ¨‰Ó„ ¯ˆ˜‰
ÌÈ„ÓÂÚ ‰Ï‡ ÌÈ·Ó ÆÌ˙‡ ÂÓÈى ¯˙ÂÈ ÌÈÈÏÓÈËÙ‡ ÌÈ·Ó ¯ˆÈ
Ìȯ˘˜‰· ˙ÙÒÂ ‰„ÈÓÏ Ìȯ˘Ù‡Ó ۇ ¨ÔÓÊ Í¯Â‡Ï Ì˙¢¯Ï
ÆÌÈȘ‰ ڄȉ ˜ÂÊÈÁÏ ÌÈÏÈ·ÂÓ‰ ¨ÌÈ˘„Á
˯ÈÙ· ·˜Ú ̉· ÌÈÙÒÂ Ìȯ˜ÁÓ· ÔÈÎÂÓÈ˙ Ï·˜Ó ‰Ê ¯·Ò‰
Íωӷ ¢‰¯Â˯ÙÓË ÌÂÁ¢ ‡˘Â ˙‡ „ÓÏ˘ ÌÈ„ÈÓÏ˙ ȯÁ‡
¨‰ÂÈÏÚ‰ ‰·ÈËÁ· Ì‚ ȯϘÏÂÓ‰ Ï„ÂÓ‰ ˙‡ „ÓÏÏ ÍÈ˘Ó‰Ï ˙˘ÓÁ· ¢ÌÈÓ¢ ¯ÓÂÁ‰ ‚ˆÈÈ Ï˘ ÁÂ˙È ‰‡¯Ó µ ÌÈ˘¯˙
Ƈ˘Â· ڄȉ ˙‡ Á˙ÙÏ ÍÈ˘Ó‰Ï È„Î ÆÌÈÁ·Ó‰
100
ÌÂÎÈÒ experimental
˙‡¯Â‰· ˙ÈÊÎ¯Ó ‰¯ËÓÎ ¢ÏÎÏ ˙ÂȈӢ ÂÚˆ‰ ‰Ê ¯Ó‡Ó· comparison
80
˙ÂȈӉ ÁÂ˙ÈÙ ˙‡ Ìȇ˙‰Ï ˘È Æ·¢‰ËÁ· ‰È‚ÂÏÂÎË ڄÓ
‰Ó‡˙‰ ÆÚ„È· ˘ÂÓÈ˘‰ ‰˘ÚÈÈ Ì‰· Ìȯ˘˜‰Ï ÌÈίˆÏ ¨˙ÂÏÂÎÈÏ
ÌÈ¢ „ÚÈ Èω˜Ï ˙ÂÈÂˆÓ ÁÂÙÈËÏ ˙ÂÈÎ˙ Ï˘ ‰ÈÈ· ˙·ÈÈÁÓ ÂÊ 60

% of students
‰¯È˙Ò Ôȇ ÔÎÏ ¨®¯‡˘‰ ÏÎ ÔÈ·Ï ÌÈÈÈˈӉ ÔÈ· ‰Á·‰ ˯ٷ©
Æ˙ÂȈÓÏ ÍÂÈÁ ÔÈ·Ï ÏÎÏ ÍÂÈÁ ÔÈ·
40
ÌÈ„ÈÓÏ˙· ˙ÚËÏ ¨‰¢‡¯·Â ˘‡¯· ¨·ÈÈÁÓ ÏÎÏ ˙ÂÈÂˆÓ ÁÂ˙ÈÙ
‰È‚ÂÏÂÎË ڄӷ Ú„È· ˘Ó˙˘‰Ï „ÂÓÏÏ ÍÈ˘Ó‰Ï Ôˆ¯‰ ˙‡
È¯Â˘ÈÎ ÔΠÔÎÂ˙‰ ÌÂÁ˙· ˙ÂÈ˙˘˙ Ì‰Ï ˙Â˜‰Ï ˘È ÆÌÈÈÁ ͯ„Î 20
Ôˆ¯ Ï˘ ÏÚÂÙ‰ χ ÁÂÎ‰Ó ‰‡ˆÂ‰ ¯˘Ù‡È˘ ˙ÂÈÚ· Ô¯˙Ù ‰„ÈÓÏ
ÔÂÁ·Ï ˙·ÈÈÁÓ ‰„ÈÓω ȯˆÂ˙ ÏÚ ÁÂÂˉ ˙ί‡ ˙ÂÏÎ˙Ò‰‰ Æ‰Ê 0
Ú„È· È˙¯ÈˆÈ È˙ËÈ˘ ˘ÂÓÈ˘ ÏÚ ¨Ô¯ÎÈÊ ÏÚ ÌÈÚÈÙ˘Ó‰ ÌÈӯ‚‰ ˙‡ 1 3 5 1 3 5 1 3 5
Test No.
ÔÈ· Æ˙È„È˙Ú ‰„ÈÓÏ ˙ÏÂÎÈ ÏÚ ®¢‰¯·Ú‰¢© ÌÈ˘„Á Ìȯ˘˜‰· macro particulate molecular
¨˙È¢‡¯‰ ‰„ÈÓω ˙ÂÎȇ ¨˙ÂÈÂÓÂÈÓ ˙ÈÈ˜‰ ∫¯Îʉ˘ ÌÈӯ‚‰ ∫¢ÌÒ˜ ÈÙ˜˘Ó¢· Ìȇ¯ Âȉ˘ ÈÙÎ ¢ÌÈÓ¢ Ï˘ ÌȂˆÈÈ ∫µ ÌÈ˘¯˙
˙„‡ ÌÈ„ÈÓÏ˙ ˙Âڄ ڄȉ ˘Î¯ ̉· Ìȯ˘˜‰‰ ¨Ú„ȉ Ô‚¯‡ Íωӷ ÌÈÁ·Ó· ÌÈȯϘÏÂÓ ÌÈȘȘÏÁ ¨ÌÈÈÙ˜Ò¯˜ÃÓ ÌȂˆÈÈ
¢ÌȘȘÏÁ ˜È¯¢ ȯÁ‡ ≠ ≤ ¢ÌȘȘÏÁ ˜È¯¢ ÈÙÏ ≠ ± ∫·¢‰ËÁ
ͯˆ‰ ÏÚ ˙ÂÚÈ·ˆÓ Â‚ˆ‰˘ ˙‡ӂ„‰ ÆÚ„Ó ˙„ÈÓÏ ˙„‡ ڄÓ
¢·ÈÒ‰ ·È·Ò¢ ȯÁ‡ ≠ ¥ ¢·Î¯ÂÓ ȄÂÒÈ ÔÙ‡·¢ ȯÁ‡ ≠ ≥
ÆÏÎÏ ˙ÂÈÂˆÓ ÁÂÙÈË· ‰Ï‡ ÌÈÓ¯Â‚Ï ÒÁÈÈ˙‰Ï Ë ‰˙ÈÎ ÚˆÓ‡· ≠ µ
˙¯˜Ó
Bransford, J.D., Brown, A.L., & Cocking, R.R. (Eds.). (1999). How People Ï˘ Ï„‚‰ ·Â¯‰ ¨Í¯„‰ ˙ÏÈÁ˙·˘ ¯Â¯· ÔÙ‡· ˙‡¯Ï Ô˙È
Learn: Brain, Mind, experience, and School. Washington, DC: National
Research Council. ¯Á‡Ï Æ˙ÈÙ˜Ò¯˜ÃÓ ‰¯Âˆ· ¯ÓÂÁ‰ ˙‡ ¯‡È˙ ÌÈ„ÈÓÏ˙‰
Chi, MT.H., Bassok, M., Lewis, M., Reimann, P., &Glaser, R. (1989). Self- ÂÎÈ˘Ó‰Â È˜È˜ÏÁ ‚ˆÈÈÏ Â¯·Ú ÌÈ„ÈÓÏ˙‰ ȘȘÏÁ‰ Ï„ÂÓ‰ „ÂÓÈÏ
explanations: How students study and use examples in learning problems.
Cognitive Science, 13, 145-182. ‰ÓÎ Ì‚Â ¨¯ÓÂÁ‰ ‰·Ó ‡˘Â· ÌÈ„ÂÓÈω ÌÂÈÒ „Ú Â· ˘Ó˙˘‰Ï
Hake, R.R. (1998). Interactive engagement versus traditional methods: A six
thousand student survey of mechanics test data from introductory physics
‚ˆÈÈ Ì‚ ÂÏÏÎ ÂÏω ÌȂˆÈÈ‰Ó ˙ȈÁÓÎ ÆÔÎÓ ¯Á‡Ï ÌÈ˘„ÂÁ
courses. American Journal of Physics, 66(1), 64-74. Æ¢·Î¯ÂÓ ȄÂÒÈ ÔÙ‡·¢ „ÂÓÈω ˙„ÈÁÈ „ÂÓÈÏ ¯Á‡Ï ȯϘÏÂÓ
Hestenes, D., Wells, M., & Swackhamer, G. (1992). Force concept inventory.
The Physics Teacher, 30, 141-158. ÔÙ‡· ¯ÓÂÁ‰ ˙‡ ¯‡È˙ ¥∞•≠Î ˜¯ Ë ‰˙Èη Ô˙È˘ ÔÁ·Ó·
Linn, M.C., & Eylon, B.S. (2000). Knowledge integration and displaced volume. ÌȯÁ‡‰ ÌȯÓÂÁ‰ È·‚Ï Ì‚ ‰‡ˆÓ ‰Ó„ ‰ÂÓ˙ ÆȯϘÏÂÓ
Journal of Science, Education, and Technology, 9, 287-310.
Margel, H., Eylon, B. and Scherz Z. (2002) “About Fibers” - An STS approach ®¢·ÈÒ‰ ·È·Ò¢© ÌȯÓÈÏÂÙ‰ ‡˘Â· „ÂÓÈω ˙„ÈÁÈ ¯˘‡Î ¨Â¯˜Á˘
for teaching the topic “Materials” in junior high school”, Proceedings of the
2nd IOSTE’ Symposium , Nicosia, Cyprus.
ÌȯÓÂÁÏ (transfer) Ú„È ˙¯·Ú‰ Úˆ·Ï ÌÈ„ÈÓÏ˙‰ ˙ÏÂÎÈÏ ‰Ó¯˙
Treisman, U. (1992). Studying students studying calculus: A look at the lives Ɖ˙Èη „ÓÏ ‡Ï˘
of minority mathematics students in college. College Mathematics Journal,
23(5), 362-372. ÌÈÈ˙¯ÂÒÓ ‰„ÈÓÏ È¯ÓÂÁ ˙¯ÊÚ· ‰„ÓÏ˘ ¨˙¯Â˜È· ˙ˆÂ·˜·
¨ÌÈÚ„Ó‰ ˙‡¯Â‰Ï ‰˜ÏÁÓ‰ ƉÚÂ˙ ˙ÂÁÂÎ ¨‰Èˆ˜‡¯Ëȇ Æ®≤∞∞±© ÆÓ ¨˜Âˆ≠Ô· ¥∞•≠‰ ˙·ȷҷ Âȉ ȘȘÏÁ‰ Ï„ÂÓ‰ ˙ÂÚˆÓ‡· ÌȂˆÈȉ
ÆÚ„ÓÏ ÔӈȠÔÂÎÓ
˙‡¯Â‰Ï ‰˜ÏÁÓ‰ ÆÌÈÓ¢ÈÈ ≠ ¢˙È˙ËÈ˘ ˙È˙‡ˆÓ‰ ‰·È˘Á¢ Æ®≤∞∞¥© ÆÈ ¨ÔÓÙω Ư˙ÂÈ· Ô˘ ‰È‰ ÌÈȯϘÏÂÓ‰ ÌȂˆÈȉ ¯ÙÒÓÂ
ÆÚ„ÓÏ ÔӈȠÔÂÎÓ ¨ÌÈÚ„Ó‰ ‡˘Â· ¨‰·‰ Ì˘Ï ‰„ÈÓω ˙Â·È˘Á ®‡ ∫ÏÚ ‰ÚÈ·ˆÓ ÂÊ ‰Ó‚„
ÆÌ¡‰ ÍÂ˙ χ ≠ ·Î¯ÂÓ ȄÂÒÈ ÔÙ‡· Æ®±πππ© ÆÊ ¨ı¯˘ ¨ÆÁ ¨Ï‚¯Ó ¨ÆÓ ¨ÔÂȇÈ
ÁÂÂË· ‰„ÈÓω ȯˆÂ˙ ÏÚ ÂÊ Ï˘ ‰˙ÚÙ˘‰ ÏÚ ȘȘÏÁ‰ Ï„ÂÓ‰
ÆÚ„ÓÏ ÔӈȠÔÂÎÓ ¨ÌÈÚ„Ó‰ ˙‡¯Â‰Ï ‰˜ÏÁÓ‰
ÔӈȠÔÂÎÓ ¨ÌÈÚ„Ó‰ ˙‡¯Â‰Ï ‰˜ÏÁÓ‰ Æ·ÈÒ‰ ·È·Ò Æ®±πππ© ÆÁ ¨Ï‚¯Ó ‡˘Â· ˙ÈϯÈÙÒ‰ ‰„ÈÓω Ï˘ ‰˙Ó¯˙ ®· Æͯ‡‰ ÁÂÂË·Â ¯ˆ˜‰
ÆÚ„ÓÏ Æ‰Îωӷ ÌÈ·‰ ÌÈ˘„Á‰ Ìȯ˘˜‰Ï ˙ÂÒÁÈÈ˙‰‰Â ¯ÓÂÁ‰ ‰·Ó
¨ÌÈÚ„Ó‰ ˙‡¯Â‰Ï ‰˜ÏÁÓ‰ ÆÌȘȘÏÁ ˜È¯ ≠ ¯ÓÂÁ‰ ‰·Ó Æ®≤∞∞∞© ÆÈ ¨ÌÈ·ÒÂ
ÆÚ„ÓÏ ÔӈȠÔÂÎÓ Í¯Âˆ‰ ®‚ ÆÔÓÊ Í¯Â‡Ï ÌÈ·ÈˆÈ ‰„ÈÓÏ È¯ˆÂ˙Ï ‰ÏÈ·ÂÓ ÂÊÎ ‰„ÈÓÏ