ÖĞRETMEN ADAYLARININ EĞİTİMDE BİLGİ VE İLETİŞİM

TEKNOLOJİLERİNİ KULLANMAYA İLİŞKİN YETERLİLİK

ALGILARI

Bilal SAVCI, Halil ALTUN, Sinan TAŞTAN, Ali ARAZ, Buse ÇALIŞKAN, Pelinsu KILINÇ, Doğukan Eren
ARSLAN
Kafkas Üniversitesi, Dede Korkut Eğitim Fakültesi, İlköğretim Matematik Öğretmenliği Bölümü,
KARS

Özet
Bu araştırma Kafkas Üniversitesi Eğitim Fakültesi Sosyal Bilgiler Öğretmenliğinde öğrenim gören
1.,2.,3. ve 4 sınıftaki öğretmen adaylarının eğitimde bilgi ve iletişim teknolojilerini kullanmaya
yönelik yeterlilik algılarını ölçmek amacıyla nicel araştırma türlerinden olan Tarama Araştırması
yöntemi kullanılmıştır. Veriler analiz edilirken anne-baba okuryazarlık oranı,araştırma grubundaki
öğrencilerin sınıflara göre dağılımı,araştırma grubunun cinsiyete göre dağılımı,örneklem grubunun
yaşlara göre dağılımı, internet kullanım sıklıkları vb. verilerden yararlanılmıştır.. Bu konu ile ilgili
öğretmen adaylarına online olarak 30 adet soru verilmiştir. Adayların verdiği cevaplar doğrultusunda
çeşitli verilere ulaşılmıştır. Araştırma bulgularına göre bilgi ve iletişim teknolojilerinin kullanımında
yasal ve ahlaki sorumlulukların farkında olma , öğretmen adayının kendini geliştirmek amacıyla bilgi
ve iletişim teknolojilerinden yararlanabilmesi , öğretmen olarak dersin verimliliğini arttırmak için bilgi
ve iletişim teknolojilerine hakim olma , bilgi ve iletişim teknolojilerine dayalı olarak materyal
hazırlayabilme , bilgi ve iletişim teknolojilerinin kullanım ilkeleri dikkate alınarak öğrenme ortamını
düzenleyebilme , öğrencilere bilgi ve iletişim teknolojileri konusunda model olabilme , öğrenci
merkezli teknolojik yeterlilik , öğrencilerin ölçme sonuçlarını tablo , grafik vb. görsellerle
dönüştürmede bilgi ve iletişim teknolojilerini kullanabilme , bilgi ve iletişim teknolojilerini farklı
ortamlarda etkili bir şekilde kullanabilme becerilerine ilişkin fikirler belirlenmeye çalışılmıştır.
Araştırma soruları kapsamında öğretmen adayları bu yeterlilik algılarını 1 ile 5 arasında
derecelendirdiklerinde ortalama 3.8- 4.0 aralığında olduğu saptanmıştır. Araştırma sonuçları
incelendiğinde öğrencilerin ölçme sonuçlarını tablo , grafik vb. görsellerle dönüştürmede bilgi ve
iletişim teknolojilerinin kullanım becerisinde anlamlı bir düşüklük gözlenmektedir. Öğrencilere bilgi
ve iletişim teknolojileri konusunda model olabilme konusunda da düşüklük gözlenmektedir. Görülen
eksiklikleri gidermek için çözüm yolları aranmıştır. Öğrencilerin ders planı hazırlarken bilgi ve
iletişim teknolojilerine sıklıkla yer verildiği ve ders materyali hazırlarken internetten yararlandıkları
görülmektedir. Genel olarak teknoloji ve teknolojik ürünlerin kullanımına ilişkin temel kavram ve
uygulamalarda, sorumluklarda kendilerini yeterli düzeyde gördükleri görülmüştür. . Öğretmen
adaylarının eğitim sürecinde daha etkin olarak eğitim- öğretim teknolojilerinin kullanılması eğitim
ortamlarında bilgi ve iletişim teknolojilerinin önemli olduğu vurgulanmaktadır. Bu doğrultu da
öğretmen adaylarının lisans düzeyinde uygulamalı olarak ilişkili dersleri arttırılabilir.

1
1.Giriş
İnsanlığın gelişmesine katkı sağlayan en önemli unsurlardan biri teknoloji olmuştur. Bilgi ve
fikirlerimizin işe yarar bir ürüne dönüşmesi teknoloji sayesinde mümkündür. Dolayısıyla da dünya
nimetlerinin yeniden paylaşılmasında ve toplumsal refahın yükseltilmesinde bilim ve teknolojideki
gelişim belirleyici olmaktadır. Teknolojinin gelişimin en büyük göstergeleri de teknolojik araçlardır.
Günümüzde gelişen teknolojiyle birlikte teknolojik araçlar birçok alanda karşımıza çıkmaktadır.
Günlük hayattan örnek vermek gerekirse; kullandığımız akıllı telefonlar, bilgisayarlar, tabletler,
televizyonlar gibi birçok alandan örnekler verilebilir. Ayrıca teknolojinin bu denli sık kullanımı
hayatımızı kolaylaştırmakla birlikte geçmiş dönemlere baktığımızda sosyal ilişkileri farklılaştırdığı
görülmektedir. Özellikle yakın zamanda doğmuş olan küçük yaş grubundaki çocukların ebeveynlerine

2
kıyasla o yaşlardaki teknolojik aletlere daha hâkim oldukları görülmektedir. Aynı zamanda bu artış
sadece küçük yaş gruplarını değil büyük yaştaki insanları da etkilemiş, gelişen ve değişen yaşam
koşullarına ayak uydurmalarını gerektirmektedir.

Özellikle yaşadığımız pandemi döneminde birçoğumuzun yeni tanıştığı uzaktan eğitim için
teknolojik araç gereçlerin önemi artmıştır. Pandemi sürecinde teknolojik araçların kullanımıyla ilgili
şu şekilde bir bulgu saptanmıştır. Çocukların %52’sinin erkek, %22,4’ünün on yaşında olduğu,
13,1’nin pandemi sürecinde tablet edindiği ve ’44,4’nün de pandemide teknolojik araçlarla 4/6 saat
vakit geçirdiği görülmüştür (KURU & KOLCU, 2021) . Görülen artışla birlikte teknoloji eğitim
hayatımızda daha etkin olmaya başlamıştır.

Teknoloji eğitim konusunda hem öğretmenlerin hem de öğrencilerin işlerini oldukça

kolaylaştırmaktadır. Öğretmen ve öğrencilerin teknolojik yeterlilikleri teknolojiyle ilgili ahlaki ve
yasal sorumlulukları bilme, teknolojiyle ilgili temel kavram ve uygulamaları bilme gibi yetkinliklere
sahip olmaları büyük önem taşır. Eğitimde teknolojinin verimli bir şekilde kullanılabilmesi için
öğretmenlerin yeterli düzeyde teknolojik bilgiye sahip olması gerekmektedir (DOĞRU, ŞEREN, &
KOÇULU, 2017). Yalnız bu teknoloji kullanılırken dikkat edilmesi gereken hususlar vardır. Genel
olarak bakıldığın öğretmenlerin teknolojiyle ilgili gerekli bilgiye sahip olmadıkları görülmüştür.
(DARGUT & ÇELİK, 2010). Bu durumun ortaya çıkardığı dezavantajlarını ve eksikleri ortadan
kaldırmak adına öğretmenler için özel eğitim kursları veya okul içi seminerlerin verilmesi
gerekmektedir. Ülkemizde ise bu doğruldu da ise öne çıkan çalışmalardan biri ise Fatih Projesi’dir.
Fatih projesi ile birlikte eğitimde teknolojik iyileştirme çalışmaları yapılmaktadır. Bilgi ve iletişim
teknolojilerinin eğitim sistemimize dâhil edilmesi öğretmenlerin bu teknolojileri yeterli düzeyde
kullanması ile gerçekleşebilir. (KARADUMAN, KAYA, & SEFEROĞLU, 2011). Yapılan
çalışmaların öğretmen adayları için de hem üniversite seviyesinde hem de mesleki yaşamlarında da
daha geniş kapsamlı bir şekilde öğrenmeleri gerekmektedir.

1.1. Araştırmanın Amacı

Araştırmamızda öğretmen adaylarının gelişen dünyayla birlikte öğrencilerin eğitim

hayatında artış gösteren eğitimsel teknolojik araçların kullanımına dair bilgilerinin ne kadar yeterli
olduklarını tespit etmektedir. Öğretmen adaylarının eğitimde teknolojik araç gereçlerin ne kadar
etkili ve doğru bir şekilde kullanabildiğini görmek istenmiştir. Aynı zamanda öğretmen
adaylarının mesleki hayatlarında teknoloji ne kadar etkili kullanabildiğine kadar yeterli bilgiye
sahip olabildikleri ve eğitim ortamını ne kadar verimli hale getirebileceklerini tespit edilmek
istenmiştir.

1.2. Araştırma Soruları

3
 Araştırmamızda aşağıdaki soruya cevap aranmaktadır.
Öğretmen adaylarının eğitimde bilgi ve iletişim teknolojilerini kullanmaya ilişkin algıları yeterli mi?

1.3. Araştırmanın Sınırlılıkları

Veri toplama araçları anketle sınırlı kalmıştır. Hedeflediğimiz örneklemde kişilere ulaşıp
özel olarak online formları doldurmada bazı sıkıntılar ve aksaklıklar meydana gelmiştir. Ayrıca
sorulan sorularda öğrencilerle ilgili daha çok mesleki hayatta karşılaşabilecekleri durumlarla ilgili
tecrübe eksiklikleri olabilir. Aynı zamanda yaşadıkları tecrübeleri tam anlamıyla aktarmada eksik
kalabilirler.

2. Yöntem
Bu çalışma belirlenmiş bir kitleden veri toplayarak kitlenin teknolojiyle ilgili yeterliliklerini
ortaya koymaya yöneliktir. Bu nedenle araştırmanın modeli nicel araştırma yöntemlerinden olan
Tarama Araştırması olarak belirlenmiştir. Tarama araştırmaları, geniş bir kitleye sözel ifadeler verilip
karşılığında bir derecelendirme yapılarak sonuçların alındığı ve böylelikle ilgili grubun özelliğinin
ortaya çıkarıldığı çalışmalara denir.

4
2.1. Evren ve Örneklem
Bu çalışmanın evrenini Kafkas Üniversitesi Dede Korkut Eğitim Fakültesinde öğrenim gören
… öğretmen adayları oluşturmaktadır. Örneklemin alınmasında Sosyal Bilgiler Öğretmenliği
programında öğrenim gören öğretmen adaylarının olması hedeflenmiştir. Bu örneklemde 208 kişi
bulunmaktadır. Bu öğrencilerin 116’sı kız 92’si erkektir. Öğrencilerin sınıflara göre dağılımı ise Tablo
1’de verilmiştir.

Tablo 1. Araştırma Grubundaki Öğrencilerin Sınıflara Göre Dağılımları

Sınıflar Kız Erkek Toplam

1 26 26 52
2 32 20 52
3 30 22 52
4 28 24 52
Toplam 116 92 208

Çalışma grubundaki öğrencilerin sınıflara göre dağılımına bakıldığında,1.sınıfların 26’sı kız

26’sı erkek olmak üzere toplamda 52 öğrenci; 2.sınıfların 32’si kız 20’si erkek olmak üzere toplamda
52 öğrenci; 3.sınıfların 30’u kız 22’si erkek olmak üzere toplam 52 öğrenci; 4.sınıfların 28’i kız 24’ü
erkek olmak üzere toplamda 52 öğrenciden oluşmaktadır.

2.2. Veri Toplama Aracı

Bu çalışmada kullanılan veri toplama aracı Nalçacı ve Şat (2015) tarafından geliştirilmiştir.
5’li likert tipi ölçek kullanılmıştır. Bu ölçeğin güvenilirlik katsayısı … dır. Ölçek 30 maddeden
oluşmaktadır. Ölçeğin Nalçacı ve Şat (2015) tarafından hesaplanan Cronbach alfa iç tutarlılık
katsayısı… dır.

5
 2.3. Veri Analizi
Toplanan verilerin analizinde frekans ve yüzdelikler hesaplanmış olup likert tipli analiz
uygulaması yapılmıştır.

Tablo 2. Anne-Baba Okuryazarlık Oranı

İlkokul Ortaokul Lise Üniversite Total

Frekan Yüzd Frekan Yüzd Frekan Yüzd Frekan Yüzd Frekan Yüzd
s e s e s e s e s e
Ann
38 55,1 9 13,0 19 27,5 3 4,3 69 100,0
e
Baba 18 26,1 20 29,0 22 31,9 9 13,0 69 100,0

Tablo 3. Araştırma Grubundaki Öğrencilerin Sınıflara Göre Dağılımları

Frekans Yüzde Geçerli Yüzde Kümülatif Yüzde

1. Sınıf 26 37,7 37,7 37,7
2. Sınıf 22 31,9 31,9 69,6
3. Sınıf 11 15,9 15,9 85,5
4. Sınıf 10 14,5 14,5 100,0
Total 69 100,0 100,0

3. Bulgular ve Yorum

Tablo 1. Öğretmen Adaylarının Teknolojik Yeterlilikleriyle İlgili Bulgular

İfadeler N x̄ Ss İfade

Bilgi ve iletişim teknolojilerinin kullanımına ilişkin yasal ve 69 3,9130 0,99616 Yeterli

ahlaki sorumlulukları bilme
Bilgi ve iletişim teknolojileri ile ilgili yasal ve ahlaki 69 3,8406 0,99444 Yeterli
sorumlulukları öğrencilere kazandırabilme
Teknoloji ile ilgili temel kavram ve uygulamaları bilme 69 3,8696 0,98389 Yeterli
Öğretim sürecinde gerekli teknolojileri uygun bir şekilde 69 3,8841 0,97824 Yeterli
kullanabilme
Branşımın öğretimi ile ilgili bilgi ve iletişim teknolojilerindeki 69 3,9420 1,01292 Yeterli
gelişmeleri izleyebilme
Öğretmen olarak kendimi geliştirmek amacıyla bilgi ve 69 3,9420 0,90560 Yeterli

6
iletişim teknolojilerinden yararlanabilme
Öğretmen olarak verimliliğini artırmak amacıyla bilgi ve 69 4,0870 0,96618 Yeterli
iletişim teknolojilerinden yararlanabilme
Bilgi ve deneyimlerimi diğer meslektaşlarımla paylaşmak
amacıyla online dergi, paket yazılımlar, e-posta vb. gibi bilgi 69 4,0000 0,98518 Yeterli
ve iletişim teknolojilerinden yararlanabilme
Bilgi ve iletişim teknolojilerini kullanarak sınıfımdaki farklı 69 3,9275 1,03354 Yeterli
öğrencilere özel materyal hazırlayabilme
Ders planında derste kullanacağım bilgi ve iletişim 69 4,1449 0,86220 Yeterli
teknolojilerine yer verebilme
Ders materyallerine hazırlarken Word, Excel, PowerPoint ve 69 4,0435 0,97671 Yeterli
benzeri yazılımlardan faydalanabilme
 Ders notu, sunum, çalışma kâğıdı ve benzeri materyalleri 69 4,0000 1,05719 Yeterli
bilgisayarda hazırlayabilme
Ders materyallerimi hazırlarken internetten yararlanabilme 69 4,1594 0,93342 Yeterli
Ders materyallerimi akıllı tahta, projektör, tepegöz vb. gibi 69 4,1014 1,01670 Yeterli
araçlarla sunabilme
İnternette dersimin öğretimi ile ilgili veri tabanları ve 69 3,9565 1,04930 Yeterli
kaynaklara ulaşabilme
 Branşımın öğretimi ile ilgili internetteki kaynakları doğruluk 69 3,8406 0,96441 Yeterli
ve uygunlukları açısından değerlendirebilme
Öğrenme ortamını düzenlerken bilgisayar, projektör, tepegöz
akıllı tahta gibi teknolojilerin kullanım ilkelerini dikkate 69 3,8696 0,95352 Yeterli
alabilme
Bilgi ve iletişim teknolojilerinin kullanım ilkelerini dikkate 69 4,0000 1,01460 Yeterli
alarak öğrenme ortamını düzenleyebilme
Sınıfımdaki bilgi ve iletişim teknolojilerini güvenli bir şekilde 69 4,0000 1,00000 Yeterli
kullanabilmek için gerekli önlemleri alabilme
 Bilgisayar, projektör, tepegöz, akıllı tahta gibi araçların 69 3,3768 1,30724 Yeterli
bakımını yapabilme
Öğrencilerime bilgi ve iletişim teknolojilerinin kullanımı 69 3,8116 1,04706 Yeterli
konusunda model olabilme
Bilgi ve iletişim teknolojilerini etkili bir şekilde 69 3,7391 1,14599 Yeterli
kullanabilmeyi gelecekte öğrencilerime öğretebilme
Öğrenci merkezli öğretim stratejilerini destekleyen 69 4,0290 1,02858 Yeterli
teknolojileri kullanabilme
Bilgi ve iletişim teknolojilerini farklı öğrencilerin ihtiyaçlarını 69 3,9855 1,05011 Yeterli
karşılayacak şekilde kullanabilme
Bilgi ve iletişim teknolojilerini öğrencilerin sağlığına ve
güvenliğine dikkat ederek kullanmak için gerekli önlemleri 69 3,8696 0,88970 Yeterli
alabilme
Bilgi ve iletişim teknolojilerini öğrencilerin sağlığına ve
güvenliğine dikkat ederek kullanmak için gerekli önlemleri 69 3,8986 0,89352 Yeterli
alabilme
Öğrencilerin sınav sonuçlarını analiz ederken bilgi ve iletişim 69 3,7971 1,02297 Yeterli
teknolojilerini kullanabilme
Öğrencilerin ölçme sonuçlarını tablo, grafik vb. görsellerle 69 3,6812 1,11794 Yeterli
dönüştürmede bilgi ve iletişim teknolojilerini kullanabilme
Öğrencilerin ölçme sonuçlarını tablo, grafik vb. görsellerle 69 3,6667 1,15894 Yeterli
dönüştürmede bilgi ve iletişim teknolojilerini kullanabilme
Ölçme ve değerlendirme sonuçlarını okul yönetimi, veli ve
diğer eğitimcilerle paylaşmak için bilgi ve iletişim 69 3,9710 1,05679 Yeterli
teknolojilerini kullanabilme

7
Genel 69 3,9245 0,79564 Yeterli

Tablo 1 incelendiğinde;
Öğretmen adaylarının “Bilgi ve iletişim teknolojilerinin kullanımına ilişkin yasal ve ahlaki
sorumlulukları bilme” yeterli olarak görülmüştür. (x̄=3,9130 , Ss= 0,99)
Öğretmen adaylarının “Bilgi ve iletişim teknolojileri ile ilgili yasal ve ahlaki sorumlulukları
öğrencilere kazandırabilme” yeterli olarak görülmüştür. (x̄=3,8406 , Ss= 0,99)
Öğretmen adaylarının “Teknoloji ile ilgili temel kavram ve uygulamaları bilme” yeterli olarak
görülmüştür. (x̄=3,8696, Ss= 0,98)
Öğretmen adaylarının “Öğretim sürecinde gerekli teknolojileri uygun bir şekilde kullanabilme”
yeterli olarak görülmüştür. (x̄=3,8841, Ss= 0,97)
Öğretmen adaylarının “Branşımın öğretimi ile ilgili bilgi ve iletişim teknolojilerindeki gelişmeleri
izleyebilme” yeterli olarak görülmüştür. (x̄=3,9420, Ss= 1,01)
Öğretmen adaylarının “Öğretmen olarak kendimi geliştirmek amacıyla bilgi ve iletişim
teknolojilerinden yararlanabilme” yeterli olarak görülmüştür. (x̄=3,9420, Ss= 0,90)
Öğretmen adaylarının “Öğretmen olarak verimliliğini artırmak amacıyla bilgi ve iletişim
teknolojilerinden yararlanabilme” yeterli olarak görülmüştür. (x̄=4,0870, Ss= 0,96)
Öğretmen adaylarının “Bilgi ve deneyimlerimi diğer meslektaşlarımla paylaşmak amacıyla online
dergi, paket yazılımlar, e-posta vb. gibi bilgi ve iletişim teknolojilerinden yararlanabilme” yeterli
olarak görülmüştür. (x̄=4,0000, Ss= 0,98)
Öğretmen adaylarının “Bilgi ve iletişim teknolojilerini kullanarak sınıfımdaki farklı öğrencilere özel
materyal hazırlayabilme” yeterli olarak görülmüştür. (x̄=3,9275, Ss= 1,03)
Öğretmen adaylarının “Ders planında derste kullanacağım bilgi ve iletişim teknolojilerine yer
verebilme” yeterli olarak görülmüştür. (x̄=4,1449, Ss= 0,86)
Öğretmen adaylarının “Ders materyallerine hazırlarken Word, Excel, PowerPoint ve benzeri
yazılımlardan faydalanabilme” yeterli olarak görülmüştür. (x̄=4,0000, Ss= 0,98)
Öğretmen adaylarının “Ders notu, sunum, çalışma kâğıdı ve benzeri materyalleri bilgisayarda
hazırlayabilme” yeterli olarak görülmüştür. (x̄=4,0000, Ss= 1,05)
Öğretmen adaylarının “Ders materyallerimi hazırlarken internetten yararlanabilme” yeterli olarak
görülmüştür. (x̄=4,1594, Ss= 0,93)
Öğretmen adaylarının “Ders materyallerimi akıllı tahta, projektör, tepegöz vb. gibi araçlarla
sunabilme” yeterli olarak görülmüştür. (x̄=4,1014, Ss= 1,01)
Öğretmen adaylarının “İnternette dersimin öğretimi ile ilgili veri tabanları ve kaynaklara ulaşabilme”
yeterli olarak görülmüştür. (x̄=3,9565, Ss= 1,04)
Öğretmen adaylarının “Branşımın öğretimi ile ilgili internetteki kaynakları doğruluk ve uygunlukları
açısından değerlendirebilme” yeterli olarak görülmüştür. (x̄=3,8406, Ss= 0,96)

8
Öğretmen adaylarının “Öğrenme ortamını düzenlerken bilgisayar, projektör, tepegöz akıllı tahta gibi
teknolojilerin kullanım ilkelerini dikkate alabilme” yeterli olarak görülmüştür. (x̄=3,8696, Ss= 0,95)
Öğretmen adaylarının “Bilgi ve iletişim teknolojilerinin kullanım ilkelerini dikkate alarak öğrenme
ortamını düzenleyebilme” yeterli olarak görülmüştür. (x̄=4,0000, Ss= 1,01)
Öğretmen adaylarının “Sınıfımdaki bilgi ve iletişim teknolojilerini güvenli bir şekilde kullanabilmek
için gerekli önlemleri alabilme” yeterli olarak görülmüştür. (x̄=4,0000, Ss= 1,00)
Öğretmen adaylarının “Bilgisayar, projektör, tepegöz, akıllı tahta gibi araçların bakımını yapabilme”
yeterli olarak görülmüştür. (x̄=3,3768, Ss= 1,30)
Öğretmen adaylarının “Öğrencilerime bilgi ve iletişim teknolojilerinin kullanımı konusunda model
olabilme” yeterli olarak görülmüştür. (x̄=3,8116, Ss= 1,04)
Öğretmen adaylarının “Bilgi ve iletişim teknolojilerini etkili bir şekilde kullanabilmeyi gelecekte
öğrencilerime öğretebilme” yeterli olarak görülmüştür. (x̄=3,7391, Ss= 1,14)
Öğretmen adaylarının “Öğrenci merkezli öğretim stratejilerini destekleyen teknolojileri
kullanabilme” yeterli olarak görülmüştür. (x̄=4,0290, Ss= 1,02)
Öğretmen adaylarının “Bilgi ve iletişim teknolojilerini farklı öğrencilerin ihtiyaçlarını karşılayacak
şekilde kullanabilme” yeterli olarak görülmüştür. (x̄=3,9855, Ss= 1,05)
Öğretmen adaylarının “Bilgi ve iletişim teknolojilerini öğrencilerin sağlığına ve güvenliğine dikkat
ederek kullanmak için gerekli önlemleri alabilme” yeterli olarak görülmüştür. (x̄=3,8696, Ss= 0,88)
Öğretmen adaylarının “Bilgi ve iletişim teknolojilerini öğrencilerin sağlığına ve güvenliğine dikkat
ederek kullanmak için gerekli önlemleri alabilme” yeterli olarak görülmüştür. (x̄=3,8986, Ss= 0,89)
Öğretmen adaylarının “Öğrencilerin sınav sonuçlarını analiz ederken bilgi ve iletişim teknolojilerini
kullanabilme” yeterli olarak görülmüştür. (x̄=3,7971, Ss= 1,02)
Öğretmen adaylarının “Öğrencilerin ölçme sonuçlarını tablo, grafik vb. görsellerle dönüştürmede
bilgi ve iletişim teknolojilerini kullanabilme” yeterli olarak görülmüştür. (x̄=3,6812, Ss= 1,11)
Öğretmen adaylarının “Öğrencilerin ölçme sonuçlarını tablo, grafik vb. görsellerle dönüştürmede
bilgi ve iletişim teknolojilerini kullanabilme” yeterli olarak görülmüştür. (x̄=3,6667, Ss= 1,15)
Öğretmen adaylarının “Ölçme ve değerlendirme sonuçlarını okul yönetimi, veli ve diğer
eğitimcilerle paylaşmak için bilgi ve iletişim teknolojilerini kullanabilme” yeterli olarak
görülmüştür. (x̄=3,9710, Ss= 1,05)
Genel olarak bakıldığında ortalama değer=3,9245 olup öğretmen adaylarının bilgi ve iletişim
teknolojilerinde yeterli oldukları görülmüştür. Ek olarak standart sapmanın ortalaması = 0,79 olarak
hesaplanmıştır.

9
 Tablo 2. Örneklem Grubunun Cinsiyete Göre Dağılımı

Frekans Yüzde Geçerli Yüzde Kümülatif Yüzde

Erkek 29 42,0 42,0 42,0
Kadın 40 58,0 58,0 100,0
Total 69 100,0 100,0

Tablo 2 incelendiğinde örneklem grubunun yüzde 42’sinin yani 29 kişinin erkek, yüzde
58’inin yani 40 kişinin kadın olduğu ve bu katılımcıların anketlerinin hepsinin geçerli olduğu
görülmüştür.

Tablo 3. Örneklem Sayısı

Frekans Yüzde Geçerli Yüzde Kümülatif Yüzde

Sosyal Bilgiler
69 100,0 100,0 100,0
Öğretmenliği

Tablo 3 incelendiğinde katılımcıların sosyal bilgiler öğretmenliği bölümünden 69 kişinin araştırmanın

örneklemini oluşturduğu görülmektedir.

Tablo 4. Araştırma Grubundaki Öğrencilerin Sınıflara Göre Dağılımları

Frekans Yüzde Geçerli Yüzde Kümülatif Yüzde

1. Sınıf 26 37,7 37,7 37,7

2. Sınıf 22 31,9 31,9 69,6

3. Sınıf 11 15,9 15,9 85,5

4. Sınıf 10 14,5 14,5 100,0

Total 69 100,0 100,0

Tablo 4 incelendiğinde çalışma grubundaki 69 kişiden 10 tanesinin yani yüzde 14,5’inin 4.

Sınıf, 11 tanesinin yani yüzde 15,9’unun 3. Sınıf, 22 tanesinin yani yüzde 31,9’unun 2. Sınıf , 26
tanesinin yani yüzde 37,7’sinin 1. Sınıf olduğu görülmüştür. Ayrıca bu verilerin hepsi geçerlidir.

10
 Tablo 5. Örneklemin Yaş Gruplarına Göre Dağılımı

Frekans Yüzde Geçerli Yüzde Kümülatif Yüzde

18 1 1,4 1,4 10,1
19,00 7 10,1 10,1 20,3
20,00 19 27,5 27,5 47,8
21,00 19 27,5 27,5 75,4
22,00 10 14,5 14,5 89,9
23,00 7 10,1 10,1 100,0
24,00-24,00+ 6 8,7 8,7 8,7
Total 69 100,0 100,0

Tablo 5 incelendiğinde katılımcıların yüzde 8,7’sinin yani 6 kişinin 24 yaş ve 24 yaş üzeri,
yüzde 10,1’inin yani 7 kişinin 23 yaşında, yüzde 14,5’inin yani 10 kişinin 22 yaşında , yüzde 27,5’inin
yani 19 kişinin 21 yaşında, yüzde 27,5’inin yani 19 kişinin 20 yaşında, yüzde 10,1’inin yani 7 kişinin
19 yaşında , yüzde 1,4’ünün yani 1 kişinin de 18 yaşında olduğu görülmektedir. Ayrıca bu verilerin
hepsi geçerlidir.

Tablo 6. Annelerin Eğitim Durumlarına Göre Dağılımları

Frekans Yüzde Geçerli Yüzde Kümülatif Yüzde

İlkokul 38 55,1 55,1 55,1
Lise 9 13,0 13,0 68,1
Ortaokul 19 27,5 27,5 95,7
Üniversite 3 4,3 4,3 100,0
Total 69 100,0 100,0

Tablo 6 incelendiğinde araştırmaya katılan öğretmen adaylarının annelerinin eğitim durumları

incelendiğinde yüzde 4,3’ünün yani 3 tane annenin üniversite, yüzde 13,0’ının yani 9 annenin lise,
yüzde 27,5’inin yani 19 annenin ortaokul, yüzde 55,1’inin yani 38 annenin ilkokul mezunu olduğu
görülmektedir. Ayrıca bu verilerin hepsi geçerlidir.

11
 Tablo 7. Babaların Eğitim Durumlarına Göre Dağılımları

Frekans Yüzde Geçerli Yüzde Kümülatif Yüzde

İlkokul 18 26,1 26,1 26,1
Lise 20 29,0 29,0 55,1
Ortaokul 22 31,9 31,9 87,0
Üniversite 9 13,0 13,0 100,0
Total 69 100,0 100,0

Tablo 7 incelendiğinde araştırmaya katılan öğretmen adaylarının babalarının eğitim durumları

incelendiğinde yüzde 13’ünün yani 9 tane babanın üniversite, yüzde 29’unun yani 20 babanın lise,
yüzde 31,9’unun yani 22 babanın ortaokul, yüzde 26,1’inin yani 18 babanın ilkokul mezunu olduğu
görülmektedir. Ayrıca bu verilerin hepsi geçerlidir.

Tablo 8. Katılımcıların Donanım Kullanma Sıklıklarına Göre Dağılımları

Frekans Yüzde Geçerli Yüzde Kümülatif Yüzde

Nadiren 4 5,8 5,8 5,8
Orta sıklıkta 30 43,5 43,5 49,3
Sık sık 35 50,7 50,7 100,0
Total 69 100,0 100,0

Tablo 8 incelendiğinde katılımcılardan donanımları sık sık kullananların oranı yüzde 50,7 ( 35 kişi ),
orta sıklıkta kullananların oranı yüzde 43,5 ( 30 kişi ) , nadiren kullananların oranı yüzde 5,8 ( 4 kişi )
olarak görülmektedir. Ayrıca verilerin hepsi geçerlidir.

12
 Tablo 9. Katılımcıların Yazılım Kullanma Sıklıklarına Göre Dağılımları

Frekans Yüzde Geçerli Yüzde Kümülatif Yüzde

Hiç 2 2,9 2,9 2,9
Nadiren 19 27,5 27,5 30,4
Orta sıklıkta 38 55,1 55,1 85,5
Sık sık 10 14,5 14,5 100,0
Total 69 100,0 100,0

Tablo 9 incelendiğinde katılımcılardan yazılımları sık sık kullananların oranı yüzde 14,5 (10
kişi), orta sıklıkta kullananların oranı yüzde 55,1 (38 kişi), nadiren kullananların oranı yüzde 27,5 (19
kişi), hiç kullanmayanların oranı yüzde 2,9 (2 kişi) olarak görülmektedir. Ayrıca verilerin hepsi
geçerlidir.

Tablo 10. Katılımcıların İnternet Kullanma Sıklıklarına Göre Dağılımları

Frekans Yüzde Geçerli Yüzde Kümülatif Yüzde

Nadiren 5 7,2 7,2 7,2
Orta sıklıkta 13 18,8 18,8 26,1
Sık sık 51 73,9 73,9 100,0
Total 69 100,0 100,0

Tablo 10 incelendiğinde katılımcılardan interneti sık sık kullananların oranı yüzde 73,9 (51
kişi), orta sıklıkta kullananların oranı yüzde 18,8 (13 kişi), nadiren kullananların oranı yüzde 7,2 (5
kişi) olarak görülmektedir. Ayrıca verilerin hepsi geçerlidir.

Tablo 11. Katılımcıların Bulut Teknolojilerini Kullanma Sıklıklarına Göre Dağılımları

Frekans Yüzde Geçerli Yüzde Kümülatif Yüzde

Hiç 3 4,3 4,3 4,3
Nadiren 14 20,3 20,3 24,6
Orta sıklıkta 31 44,9 44,9 69,6
Sık sık 21 30,4 30,4 100,0
Total 69 100,0 100,0

13
 Tablo 11 incelendiğinde katılımcılardan bulut teknolojilerini sık sık kullananların oranı yüzde
30,4 (21 kişi), orta sıklıkta kullananların oranı yüzde 44,9 (31 kişi), nadiren kullananların oranı yüzde
20,3 (14 kişi), hiç kullanmayanların oranı yüzde 4,3 (3 kişi) olarak görülmektedir. Ayrıca verilerin
hepsi geçerlidir.

Tablo 12. Katılımcıların İletişim Araçlarını Kullanma Sıklıklarına Göre Dağılımları

Frekans Yüzde Geçerli Yüzde Kümülatif Yüzde

Nadiren 4 5,8 5,8 5,8
Orta sıklıkta 16 23,2 23,2 29,0
Sık sık 49 71,0 71,0 100,0
Total 69 100,0 100,0

Tablo 12 incelendiğinde katılımcılardan iletişim araçlarını sık sık kullananların oranı yüzde
71,0 (49 kişi), orta sıklıkta kullananların oranı yüzde 23,2 (16 kişi), nadiren kullananların oranı yüzde
5,8 (4 kişi) olarak görülmektedir. Ayrıca verilerin hepsi geçerlidir.

Tablo 13 Katılımcıların Online Alışveriş Kullanma Sıklıklarına Göre Dağılımları

Frekans Yüzde Geçerli Yüzde Kümülatif Yüzde

Nadiren 18 26,1 26,1 26,1
Orta sıklıkta 21 30,4 30,4 56,5
Sık sık 30 43,5 43,5 100,0
Total 69 100,0 100,0

Tablo 13 incelendiğinde katılımcılardan online alışverişi sık sık kullananların oranı yüzde 43,5
(30 kişi), orta sıklıkta kullananların oranı yüzde 30,4 (21 kişi), nadiren kullananların oranı yüzde
26,1(18 kişi) olarak görülmektedir. Ayrıca verilerin hepsi geçerlidir.

14
 Tablo 14 Katılımcıların Dijital Veri Kullanma Sıklıklarına Göre Dağılımları

Frekans Yüzde Geçerli Yüzde Kümülatif Yüzde

Hiç 1 1,4 1,4 1,4
Nadiren 17 24,6 24,6 26,1
Orta sıklıkta 27 39,1 39,1 65,2
Sık sık 24 34,8 34,8 100,0
Total 69 100,0 100,0

Tablo 14 incelendiğinde katılımcılardan dijital verileri sık sık kullananların oranı yüzde 34,8
(24 kişi), orta sıklıkta kullananların oranı yüzde 39,1 (27 kişi), nadiren kullananların oranı yüzde 24,6
(17 kişi), hiç kullanmayanların oranı yüzde 1,4 (1 kişi) olarak görülmektedir. Ayrıca verilerin hepsi
geçerlidir.

4. Tartışma
Elde edilen bulgulara bakıldığında öğretmen adaylarının gelişen teknolojiyle birlikte
hayatımızda birçok yerde karşımıza çıkan teknolojik araçların kullanımında genel olarak bilgi sahibi
oldukları görülmektedir. Ancak elde ettikleri sınav, ders notları gibi verileri tabloya geçirme ve
sonrasında velilerin görebilecekleri sanal ortamlara iletme gibi işleri yapma konusunda çekincen
kalmışlardır. Bu konudaki eksikliğin temel nedenlerinden biri olarak görsel okuryazarlığın
eksikliğinden bahsedebiliriz. Aynı zamanda literatürdeki araştırmalar incelendiğinde görsel
okuryazarlığın eğitim sürecinde etkin olarak rol almadığını söylemektedir. Genel olarak bakıldığında
öğretmenlerin görsel okuryazarlığı öğretme sürecinde daha hâkim olmaları gerekmektedir. (ALPAN,
2008). Aynı zamanda öğretmen adaylarının verdikleri cevaplarda çekingen kaldıkları bir diğer konu
ise sahip oldukları teknolojik bilgi ve becerileri öğrencilerine aktarabilme, öğrencilerin ihtiyaçları
doğrultusunda çeşitlendirebilmesidir. Bu konunun nedenleri olarak öğretmen ve öğrencilerin
teknolojiye ulaşım olanaklarının farklı olması ve öğretmen adaylarının bilgileri aktarabilecek düzeyde
tecrübeleri olmamasından bahsedilebilir.

Genel olarak bakıldığında sahip oldukları bilgileri, eğitim ortamını ve kendi donanımlarını
geliştirmede kullanmaya ilişkin yönelimleri oldukları da görülmektedir. Eğitim ortamının gelişiminde
öğretim teknolojilerinin verimli kullanımı öğrencilerin motivasyon, becerilerini arttırdığı da
görülmektedir. Bu doğrultuda öğrenciler karmaşık olarak gördükleri konuları daha kolay
anlamlandırabilir, kullanılan teknolojilerle gerçek hayat ile daha rahat ilişkilendirebilirler. (ERDEN,
USLUPEHLİVAN 2020).

Araştırma sonuçlar genel olarak incelendiğinde öğretmen adaylarının teknolojik

yeterliliklerinin ortama ve ortalamanın üstü düzeyde oldukları görülmüş ancak uygulama ve verilerin

15
yorumlanıp tablo gibi görsel materyallere çevirmede tam anlamıyla yetkin olmadıklarını
düşünmektedirler.

5. Sonuç ve Öneriler
Günümüzde dünya genelinde, eğitim alanında internet, bilgisayar, akıllı telefon, e-kitap
okuyucu, z-kitap ve tablet gibi birçok farklı teknolojik ve dijital araç kullanılmaktadır. (ERDEN,
USLUPEHLİVAN 2020 SS 110). Eğitim teknolojilerinin eğitim ortamında kullanılması öğrencilerinin
farkı öğrenme stillerini ve yöntemlerini deneyimleme şansı tanımıştır.

Bulguları incelediğimizde teknoloji ve teknolojik ürünlerin kullanımına ilişkin temel kavram

ve uygulamalarda, sorumluklarda kendilerini yeterli düzeyde gördükleri görülmüştür. Araştırma
soruları kapsamında öğretmen adayları bu yeterlilik algılarını 1ile 5 arasında derecelendirdiklerinde
ortalama 3.8- 4.0 aralığında olduğu saptanmıştır. Öğretmen adaylarının kendilerini ve branşlarının
öğretimini geliştirmek için yeterli düzeyde teknoloji kullanımına ilişkin algıları sorulduğunda 1-5
aralığında 3.9 ile 4.1 aralığında derecelendirdiği görülmüştür. Öğretmen adaylarının dersin
verimliliğini arttırma, öğrencilere özel materyaller bulma konusunda algı ve yeterliliklerine ilişkin
sorularda 1-5 aralığında 4.0 ile 4.2 aralığında cevap verdikleri görüşmüştür. Öğretmen adaylarının
öğrencilerin ders notu, sunum, çalışma kâğıdı vb. materyalleri yorumlayıp sanal ortamda Word, Excel
ve PowerPoint yazılımlardan faydalanma konusunda bilgi ve algılarına yönelik algılarını 1-5
aralığında değerlendirildiğinde oran yaklaşık olarak 4.0 ile 4.2 aralığında cevap verdikleri
görülmüştür. Öğretmen adaylarının teknoloji kullanımında öğrencilerin sağlına, güvenliğine ve
ihtiyaçlarını karşılama konusunda yeterlilik algıları 1-5 aralığında derecelendirdiğinde 3.6 ile 3.8
olduğu görülmüştür. Diğer çalışmalar ve araştırma sonuçları incelendiğinde ülkemizde teknoloji
kullanımının ve bilgi yeterliliklerinin arttığı görülmüştür. Ancak öğretmen adaylarının uygulamada ve
tablo, grafiğe dönüştürme de kendilerini yeterli görmedikleri görülmüştür.

Sonuç olarak çağımızın kaçınılmaz gerçeklerinden teknoloji ve teknolojinin getirdiği

yenilikleri iyi anlamalı, günlük hayatımızda kullanabilmeliyiz. Eğitimde de teknoloji kullanımını
arttırmalıyız. Öğretmen adaylarının eğitim sürecinde daha etkin olarak eğitim- öğretim teknolojilerinin
kullanılması eğitim ortamının daha verimli olmasını sağlayacaktır. Bu doğrultu da öğretmen
adaylarının lisans düzeyinde uygulamalı olarak ilişkili dersleri arttırılabilir, teknolojinin eğitimde
kullanımına ilişkin seminer ve eğitimler verilebilir. Öğretmen için ise ülkemizde uygulamada olan
Fatih Projesi gibi çalışmaları arttırmalı ve genişletmeliyiz. 3. Yapılacak olan eğitsel tasarımlarda
öncelikle eğitime gelecek olan öğretmenlerin analizi yapılarak, ihtiyaç duydukları konuda eğitim
tasarımı yapılmalıdır. (Bilim, Teknolojik, Mühendislik ve Sanat Eğitimi Dergisi METİN, Ss 98)
Sonraki çalışmalar için öneri vermek gerekir ise; çalışmalar için daha geniş kapsamlı araştırma ve
araçlar kullanılabilir. Aksaklıkların azaltılması adına örneklem grubunu daha önceden formla ilgili

16
bilgilendirme yapıp formların doldurma saatleri belirlenip veya danışman öğretmenlerden yardım
istenip yapılabilir. Oluşturulan örneklemde daha çok tecrübe sahibi öğretmen adayı seçilebilir

17