Professional Documents
Culture Documents
1st Quarter-Week 2-Nobela - Timawa
1st Quarter-Week 2-Nobela - Timawa
ni Agustin C. Fabian
Isang Pagsusuri
Pamanahong Papel
Iniharap ni
Lovelee T. Tupas
Naitanong sa kanya kung anu-ano ang kanyang naging trabaho sa at ang kanyang
iba pang mga trabaho. Isa pang tanong sa kanya ay kung bakit hindi na lang niya
sagot ay sapagkat ito ay naipangako niya sa kanyang ama. Naikwento rin ni Andres na
isang magsasaka ang kanyang ama at tuwing fiesta ay nagtitipon ang mag-anak upang
isang Donya at sinabihang mga timawa na hindi pa raw tapos makakain ang mga bisita
ay ayun sila at kumakain na. Sinabi rin ng kanyang ama na kung ayaw ni Andres na
matulad sa kanya ay dapat itong mag-aral. Napag-usapan rin nila na dapat ay subukan
ring mag-aliw ni Andres dahil tila maabot naman nito ang kanyang mga pangarap.
Natapos ang usapan ng lumalalim ang gabi at inihatid ni Andres si Alice sa kanyang
tinituluyan.
Andres kay Alice dahil sa kanyang pakiwari ay may gusto ito roon. Panay ang udyok ni
Bill na ligawan na ni Andres si Alice dahil sa tingin rin niya ay may gusto rin si Alice sa
pagkakatulad ang dalawa. Nakatulog na si Bill ngunit hindi pa rin makatulog si Andres
bagay sila ni Alice. Tinanong ni Alice si Andres malapit sa tenga nito kung totoo iyon at
Nilapitan sila at tinanong si Mrs. Grey kung anu ang nangyayari, sa pag-iisip nito
na sina Andres at Alice ay nagkakaigi. Sinabi rin nito na hindi alam ng dalawa ang
kanilang ginagawa at hindi raw magkabalat ang mga ito sapagkat lubhang pinapansin
napayakap si Alice kay Andres na tila pinipigil naman ang kanyang nararamdaman para
dapat nilang ipaglaban ang kanilang kaligayahan kahit pa maging tutol ang buong
mga iyon. Samantala patuloy pa rin si Andres sa pang-araw-araw niyang gawain. Bilang
naman niya na pang matrikula ay ang naimpok niyang pera bunga ng kanyang
isa narito ang mayamang Pilipino na si Alfredo. Nung araw ring iyon ay pumunta si
Upang makaganti ay siningil nito si Alfredo ng isang daang dolyar para sa pinagagawa
nito. Ngunit nakita ni Bill at Alice ang ginawang iyon ni Andres kaya nagalit si Alice.
Nagkaroon ng pagtatalo ang tatlo dahil sa palagay nina Alice at Bill ay mali ang
ginawa ni Andres sakababayan nito. Ipinaliwanag ng maayos nina Alice at Bill na mali
Alice ang pera ni Alfredo. Sa pamamagitan ng sulat ay naibalik ni Alice ang pitumpu’t
limang dolyar kay Alfredo at may kalakip itong sulat na nagsasaad na dinamdam ni
Andres ang hindi nito pagpasok. Dahil sa sulat ay naisip ni Alfredo na may katwiran si
Andres ngunit higit na nasa isip niya ay si Alice na maaring dumagdag sa mga kakilala
niyang dalaga at maaring maging katipan. Sabado ng gabi nang pumunta si Alfredo sa
Ladies’ Dormitory hindi lamang upang makipag-unawaan kay Andres kundi pati ang
makipagkilala kay Alice. Nagtaka ang tatlo sa pagpasok nito sa kusina. Sa huli ay
humingi ng paumanhin si Andres kay Alfredo at ang lahat ay naging masaya ng gabing
Nang makita ni Andres na may dugo ang kaibigan sa mukha ay tinanong niya ito
kung ano ang nangyari. Sumagot lang ito na siya ay nabunggo sa poste ngunit hindi
naniwala rito si Andres. Hindi sinabi ni Bill ang totoo na siya ay napaaway sapagkat
ipinagtanggol niya ang mga hindi puti sa kanyang mga kamag-aral, dahil alam niyang
magdaramdam ito. Alam ni Andres na napaaway ang kaibigan kaya tinuruan niya ito ng
pagboboksing ang dalawa at marami na rin ang nais magpaturo kay Andres. Dumating
ang isa sa dating nakaaway ni Bill at hinamon si Andres sa isang laban at nagpaunlak
naman si Andres. Umabot sila ng maraming rounds ngunit alam naman ni Andres na
wala itong laban sa kanya at pinagbibigyan lamang niya ito. Nang makitang hindi na
makakalaban ang katunggali ay pinatigil na niya ang laban sa referee at inalalayan ang
kalaban. Dahil sa ginawang iyon ni Andres ay maraming humanga sa kanya at siya rin
bumabati at nakakakilala sa kanya ngunit hindi natutuwa rito si Alice. Tingin ni Alice ay
nagbago na si Andres at hindi na ito namamansin dahil sa ito ay bigatin na. Upang
makabawi kay Alice ay ipinasya ni Andres na ibigay dito ang kanyang medalya ngunit
Tuloy ang pag-aanyaya ni Alfredo kay Alice ngunit hindi niya ito pinaunlakan.
Samantala nakita naman ni Bill ang itinapong kohetilyong may medalya ni Andres at
ibinigay ito kay Alice pagkaalis ni Alfredo. Nang makita ni Alice ang alay na medalya ni
Andres sa kanya ay bigla itong naluha at natiyak niya na siya ay tunay na iniibig ng
binata. Gumawa rin ng sulat si Alice na ipinabibigay niya kay Andres. Pagkauwi ni Bill
ay ibinigay niya kay Andres ang sulat. Lumipas ang ilang sandali nang binasa niya ito at
nalamang mahal rin siya ni Alice. Dito nagsimula ang pagkakaunawaan ng dalawa at di
Andres ngunit umiwas at yumakap lang si Andres upang mapigil ang galit ng
si Andres kung ano ang nangyari ngunit hindi nito sinabi ang totoo. Batid niyang
maaring mapaailis sa unibersidad ang gumawa noon sa kanya kaya hindi niya ito
sinabi. Sa Ladies Dormitory, maging sina Alice at Bill ay hindi makapaniwala na hindi
kakilala ni Andres ang gumawa nuon sa kanya. Si Alice ay naniniwala na si Andres ay
maghihiganti sa tamang panahon kung kaya’y humingi siya ng tulong kay Mrs. Grey
upang pangaralan ang binata. Sa kabilang banda ay balisa si Alfredo dahil alam niya
ang kaparusahan sa kanyang ginawa. Hinintay niya si Andres upang malaman ang
balak nitong gawin at natuwa siya ng sinabi nitong wala siyang balak na magsumbong o
maghiganti rito. Bilang pagtanaw ng utang na loob ay inalok niya ng pera si Andres at
nagkasundo sila sa halagang limang libong dolyar na gagastusin ni Andres hindi para
sa sarili. Lumipas ang ilang taong at habang bakasyon ay may bagong dating sa
naman pala siya suplada at kung sakaling lumigaw ito sa kanya ay doon nito matatanto
ang malupit na higanti ng dalagang kababayan. Upang makuha ang simpatya ni Andres
ay laging nagpupunta sa kusina si Estrella ngunit hindi ito naging matagumpay. Inaya
rin niya sina Alice, Bill at Andres na manuod ng sine at doon ay napansin niya na
Estrella ang tinutukoy nito ay kinakwartahan lang niya ito. Dahil sa sagot na iyon ni
Alam ni Bill na pag si Andres ay walang kibo ay mas mabuti na lamang na ito ay
Alfredo galing bakasyon ay ipinakilala agad ni Andres si Estrella rito. Si Alfredo naman
Sagabal kay Estrella dahil lagi itong nakadikit kay Andres. Sa pakiwari rin niya ay si
Andres rin ang dahilan kung bakit hindi sumasama sa kanyang paanyaya si Alice.
kaya tinungo ni Alice ang katipan upang tanungin. Sumagot naman itong abala lamang
siya sa laboratory. Subalit ang totoo ay binabayaran siya ni Alfredo ng isang daan kada
buwan kung siya ay hindi sasama sa pamamasyal upang masolo ni Alfredo si Estrella.
Alfredo na si Andres ang dahilan kaya sinabi niya na walang mapapala ang dalaga kay
Andres sapagkat binabayaran niya ito upang hindi sumama sa kanila. Ilang araw ang
lumipas ay tinungo ni Estrella si Andres upang tiyakin kung totoo na binabayaran ito ni
Alfredo.
lumalabas sina Andres at Estrella na silang dalawa lang samantalang hindi pa nila
nagagawa iyon. Ilang araw ang lumipas ay lumabas rin sila ni Alice ng silang dalawa
lang ngunit marami ang nagpaparinig ng pangit na pananalita sa kanila. Sa kabila ng
hindi pagtanggap ay bumuo pa rin ng pangarap ang dalawa. Nalaman ni Estrella ang
nangyari. Sa isip niya ay may relasyon ang dalawa sapagkat sumama si Andres kay
Andres para sumama sa kanya at binayaran din ito ni Alfredo upang huwag sumama
noon sa kanila. Nagalit si Alice kaya tinungo niya si Andres at sila ay nag-away. Nais ni
Alice na mangako si Andres nahindi na nito uulitin ang ginawa, ngunit hindi pumayag si
Pauwi na galing sa konsyerto sina Andres at Estrella nang tawanan nito ang
dalaga. Sa tagal na raw kasing sumasama siya rito ay hindi pa rin siya napapatiklop
nito. Hindi nagustuhan ni Estrella ang mga sinambit ni Andres ngunit hindi niya ito
pinahalata. Naging mahaba ang usapan nila. Sobrang nasaktan si Estrella sa mga
sinabi ni Andres at muntik na itong maluha. Nang gabing iyon ay inihinto na rin ni
trabaho bilang katulong rin sa kusina at nakatanggap rin siya ng scholarship mula sa
director ng konsyerto. Dumating ang araw ng pagtatapos nina Andres, Alice, Bill at
Alfredo. Dumalo roon sina Mrs. Grey at Estella. Masayang-masaya ang lahat noon at
iyon na rin ang huling nakahalubilo ni Andres ang mga kaibigan. Ang lagi na lang
may masamang sinasabi sa mga Pilipino, ang Pilipino raw ay may lahing unggoy, dahil
Interno.
Naayos na ang gulo sa Interno pero iwas pa rin si Andres sa mga kaibigan niya.
Sa isip niya ay mas mabuti na iyon dahil wala na siyang iilagang Alice, hindi na
Alfredo. May isang Ginang na higit apatnapung anyos na ang pinapapunta lagi si
Andres sa bahay nito kahit wala naman itong karamdaman. Tinanong nito si Andres
kung sapat na ba ang naipon nito para sa klinika at sumagot naman si Andres ng hindi.
nangyaring iyon ay kumalat sa buong Interno. Ilang araw ang lumipas ay sinalakay ng
mga Hapon ang Pearl Harbor at sa isang kisap ay nagbago ang buhay ng mga
Pumunta si Andres sa Dormitoryo upang magpaalam kay Mrs. Grey ngunit ang
Mrs. Grey at doon nga ay nagpaalam na si Andres sa maaaring huling pagkikita dahil
tutungo ito sa digmaan. Dumating ang araw ng pag-alis, habang nasa eroplano ay
naalala ni Andres ang alaala niya sa Amerika. Naisip niya si Estrella na minahal siya
ngunit pagmamahal kapatid lamang ang naramdaman niya. Si Alice natanging babaeng
ngunit hindi agad sila pinadala sa larangan upang makapagsanay. Lumipas ang ilang
buwan ay pinadala na sila sa ospital sa New Guinea. Maraming sugatang sundalo ang
Halos dalawang taon na ang nakalipas nang pumunta sila Andres sa larangan.
Nakakatanggap siya ng mga sulat mula sa mga kaibigan. Sina Alfredo at Bill ay
ang mga kawal sa labanan. At si Alice na naglilingkod sa medical corps. 1944, ang
Andres na ito ay nasawi. Pinapunta ng director ng University Hospital ang mga kaibigan
ni Andres kasama na ni Mrs. Grey at sinabi nito ang testament. Ibinigay ng Direktor kay
Alice ang $50,000 na pinahawak ni Andres para sa pagpapatayo ng klinika. Sinabi rin
mga Hapon ang nakapalibot sa hospital kaya siya ay nanatili sa pagkakahiga na tila
patay. Kinabukasan paggising ni Andres ay wala na ang mga Hapon. Nakita siya ng
isang patrol na Amerikano at isinama sa bagong kampo. Naging Major naman si Andres
huli ay natalo at namundok ang mga Hapon. Nanghumuhupa na ang labanan ay umuwi
pinakilala niya si Andres bilang isang Pilipinong sundalo mula sa Amerika. Hangang
hanga kay Andres ang lahat maging ang mga magulang ni Mercedes. Lumapit sa kanya
ang isang matanda na si Don Marcos at sinama si Andres sa asawa nito. Ang mga
sumiklab ang giyera. Ang anak na tinutukoy ay si Estrella. Lumipas ang mga araw at
Pilipina at sinasabi ng mga ito na delata lamang ang kapalit ng mga ito. Bilang ganti ay
Inakit ni Lily si Andres at sa tingin niya ay nagtagumpay siya. Ngunit hindi alam
ni Lily nakakailanganin lang siya ni Andres at ang mga pag-aari niya. Nakakakuha
naman ng malaking halaga dito si Andres na ginagamit niya sa pagtulong sa mga
Andres sa darating na sayawan. Naging malamig ang pagtanggap kay Andres ng mga
bisita at maging ang pamilya ni Mercedes. Nagbago ang pagtingin sa kanya ng lahat ng
ay tumungo si Andres kasama si Mercedes sa balkon. Ayaw niyang saktan ang dalaga
ngunit sinabi pa rin niya na siya ay nagbalik upang maghiganti sa malalakas para sa
mahihina, kabilang ang mga magulang ng dalaga. Bumalik sila sa loob at si Andres ay
pinagsalita. Nang matapos at makaalis na sina Andres at ang mga Amerikano ay sari-
saring paksa ukol kay Andres ang nabuo. Si Anita, kapatid ni Mercedes, ay humahanga
May nangyari kay Andres at Lily kahit walang pagmamahalan. Ang tanging
pakay lamang ng dalawa ay para sa sariling kapakanan upang makamit ang kanilang
walang bayad at nagbibigay ng libreng gamot. Ang mga iyon ay para lang dapat sa mga
mahihirap ngunit pati ang mga may pambayad ay sinasamantala ito. Marami ang
kalahati rito ay mga dalagang wala namang karamdaman at ang nais lang ay maging
Maraming dalaga ang nahumaling kay Andres. Dumating ang araw ng parangal
para kay Andres at sinama niya si Lily. Sa isip ni Mercedes ay ito ang paraan ni Andres
upang matigil na ang mga dalaga sa pang-aakit. Para naman kay Andres ay ito na ang
higanti niya sa mga dalagang mapagmataas at maging sa mga magulang nito. May
araw na nanghihina si Andres dahil sa kawalan ng pahinga. Umuwi siya kay Lily ng
Nawala nga ang alaala ni Andres at ang pakilala ni Lily sa kanya ay asawa nito.
Lumipat sila ni Lily sa isang liblib na lugar upang walang makakilala sa kanila. Napansin
na sa ospital na si Andres ay ilang araw ng wala. Hinanap nila si Andres ngunit hindi
nila ito nakita. Ang kanilang hinala ay tumakas ito. Dumating na rin sina Alfredo at Bill
sa Pilipinas upang tumulong dahil tapos na ang labanan sa Europa. Dumating na rin si
Estrella isang lingo bago dumating ang dalawa at nakauwi na sa kanyang mga
magulang. Hinanap at pinuntahan agad nina Bill at Alfredo ang bahay ni Estrella. Doon
ay nakita nila ang magulang nito at maging ang dalaga. Tila nawala ang galak ni Bill kay
Estrella.
Nagbago nga ang pakikitungo ni Bill kay Estrella dahil sa kanyang tingin ay hindi
na siya karapat dapat para rito. Itutuloy na lang raw niya ang pagliligaw kay Estrella
sa layaw at alam niyang hindi iyon gusto ni Alice. Samantala, wala pa rin ang alaala ni
Andres. Nauuubos na rin ang pera ni Lily, kaya si Lily ay naghanap ng isang kapitang
Amerikano upang perahan. Nakaklimutan niya si Andres , na hindi niya alam ay wala na
pala sa kanilang bahay. Si Andres naman ay palakad lakad sa iba’t ibang bayan, at ang
minsan ay may aksidente at nakakita itong dugo ay naalala nito na siya ay doctor ngunit
doctor doon na ito ay may amnesia, sa tingin nila ito ay nagpapanggap na walang alam
dahil may nagawa itong kasalanan sa isip nila siya ang may kagagawan sa mga
nawawalang mga gamot. Umabot ang kaso ni Andres sa paglilitis. Tanging si Dr. Dick
Morris lamang ang nasa kanyang panig. Kumalat ang balita ukol sa Pilipinong
nasasakdal at nalaman rin ito nina Bill at Alfredo. Samantala sa bahay ni Estrella ay
Umusad ang paglilitis kay Andres, at sa tulong na rin ni Dr. Dick Morris kasama
nila Bill at Alfredo, ay napatunayan na si Andres ay may amnesia. Napawalang sala rin
kaibigang si Andres dahil ito ay inaalagaan ni Estrella at sa tingin niya ay mahal pa rin
ito ng dalaga. Si Alfredo naman ay tanggap na hindi na maaaring maging sila ni Alice
ang gabi ay napansin niya na may telegrama sa kanyang kwarto. Nakasaad dito ang
sulat nina Alfredo, Bill at Estrella na si Andres ay buhay pa ngunit may sakit itong
amnesia. Sinabi ni Alice ang nalamang balita kay Mrs. Grey at sa Direktor ng State
nais ni Andres. Agad namang humingi ng tulong si Don Marcos sa mga magulang ni
Andres, ay napansin agad ni Estrella na iba ang tingin ni Mercedes kay Bill. Si Alfredo
nama’y panay pasikat kay Mercedes at sa dalagang kapatid nito. Isang buwan ay tapos
kaya sina Bill at Alfredo ay tumulong din, ngunit simula noon ay nadadalas sa pagdalaw
Hindi na nalihim kay Bill ang paninibugho ni Estrella kaya nagpaliwanag ito.
Sinabi nito na sumasama sa kanya si Mercedes upang matiyak kung sino sa kanilang
magkakapatid ang gusto ni Alfredo. Napatunayan din ni Bill at Mercedes ng gabing iyon
na si Mercedes nga ang itinatangi ni Alfredo. Napatunayan rin ni Bill na siya ay mahal
rin ni Estrella dahil ito’y natatakot kapag may kasama siyang iba. Samantala, masaya
malungkot rin dahil hindi pa nakikita si Andres. Tinuon na lang niya ang atensiyon sa
sa mga kalapit lugar. Hindi naman niya napansin na nakadaupang palad na niya si
Isang araw, nakita ni Tandang Pedro ang walang malay na tao, si Andres,
kinupkop niya ito at naging katulong-tulong sa bahay. Kasama niya ito sa pagtitinda ng
gulay sa iba’t-ibang lugar. Samantala dumating na ang araw ng kasal nina Alfredo at
Mercedes, at nina Bill at Estrella. Abay naman si Alice. Nagkataon naman na napadaan
doon sina Tandang Pedro at Andres. Nakita naman siya ni Alice ngunit hindi nito
natiyak na si Andres nga ang nakita sa bilis ng pangyayari. Pagkauwi ni Alice ay hindi
ito mapakali, iniisip niya na baka si Andres ang kanyang nakita, kaya umalisito upang
maghanap.
ngunit hindi sila nagkita. Naghanap pa si Alice sa ibang lugar pero wala siyang nakita.
Pag-uwi niya sa klinika ay nalulungkot siya, wala siyang kasama sapagkat nasa
honeymoon ang mg kaibigan. Isang gabi ay may dalang may sakit ang isang matanda,
na balot na balot ng kumot upang ito raw ay pagpawisan. Malala na ang sakit ng
pasyente at ito raw ay pulmonya dahil ito ay napabayaan. Kakain na silang almusal
nang sabihin ni Bill na si Andres ang dinalang pasyente. Agad naman napaluha ang
dalawa sa narinig.
Tumutulong na rin si Alfredo kay Bill sa panggagamot kay Andres. Ilang araw
lamang ang dumaan ay magaling na ito sa pulmunya ngunit hindi sa sakit na limot.
Isang tanghali pagkagising ni Andres ay may naririnig siyang mga tinig, at alam niya na
ang tinig naiyon ay kay Bill at Alfredo. Unti-unti na ngang nanunumbalik ang alaala ni
Andres. Magaling na si Andres sa limot, ngunit hindi pa nito sinasabi sa mga kaibigan.
niya. Si Andres rin ay naiinggit sa mag-aasawa at gusto ng pakasal kay Alice ngunit
pinipigil pa nito. Nalathala na sa pahayagan na si Andres ay nakita na at nabasa iyon ni
Lily. Ang Amerikanong kapitan na asawa ni Lily nang pabayaan niya si Andres ay patay
na. At nang malamang si Andres ay nakita na ay pumunta ito sa klinika upang kunin ito.
Hindi alam ni Andres kung totoong nagpakasal sila ni Lily, ngunit sumama na
lang ito upang malaman ang totoo. Hindi naman alam ni Lily na bumalik na ang alaala
napatunayan niyang iyon ay peke. Nang malaman iyon ni Andres ay ipinakiusap niya na
Hindi naging madali ang pag-alis ni Andres dahil maraming hadlang na ginawa
nagpalipas ng gabi sa bahay ni Tandang Pedro, ngunit wala doon ang ama-amahan.
labas, aalis na raw kasi ang misyonerang si Alice dahil ito raw ay pinagpalit ni Andres
Samantala sa loob ng klinika ay, naroon sina Bill, Estrella, Alfredo, Mercedes, maging si
Tandang Pedro, pinipigilang umalis si Alice. Hindi naman nagpapatinag ang dalaga
Naging masaya ang lahat sa pagdating ni Andres. Hinalikan nito ang dalaga. Hindi na
A. Tauhan
upang maabot ang kanyang pangarap. Siya ay naging isang Doktor at isang
isa sa naging mapang mata kay Andres, ngunit pagtagal ay isasa mga
Mercedes.
mayamang pamilya. Ang kanyang ina ang nang-mata kay Andres atsa ama
Andres.
nakaraan.
Andres.
kanila Andres, Bill atAlfredo nang malaman ang mga narating ng mga ito.
B. Tagpuan
1. Amerika
Dito niya rin nakilala ang mga kaibigang nagbago sa kanyang buhay pati na
ang magiging karamay niya panghabang buhay, si Alice. Dahil nga rito
ipinakita rin na hindi lahat ng mga Amerikano ay masama ang tingin sa mga
pagitan ng mga puti at itim. Naniniwala sila na mas may karapatan ang mga
2. Pilipinas
sa kanya ng labis ngunit may maganda namang na idulot. Ang pagbabalik din
niyang ito ang pagsiklab ng kanyang pusong mapaghigante. Ang mga Pilipino
ay katulad pa rin ng dati, magiliw sa mga bisitang taga ibang bansa. May mga
mata pa ring mapang-alipusta. May mga sakim sa pera at may roon pa ring
C. Banghay
dalaga.
Alice.
siya ay nasawi.
isang lahing kayumanggi lalo na ito’y nasa bansang malaki ang pinagkaiba sa
ngayon ay ito’y laganap pa rin. At ang huli, ang pag-ibig pa ring totoo ang
tadhana upang sila ay magkita, ika nga “Love will find a way.”
E. Simbolo
ang sinabi nang Donya, sa kanyang ama na Timawa, ay hindi siya magsisikap
aking nababasa. Nakakakilig ako sa kwento nina Alice at Andres. Isang tipong
lupain noong araw ng kapistahan. Kanyang minaliit ang mga magsasaka at halos
ang mga kastila at mga prayle ay madalas apihin ang mga Pilipino dahil sila ay
dayuhan ang nangaapi ngunit mas masakit ito dahil kapwa Pilipino madalas ang
karaniwa'y hindi nila alam ang kanilang mga karapatan bilang mamamayan.
nobela ni Rizal. Hindi ako nagkamali sa pagpili ng nobelang ito. Isa sa mga aral
na natutunan ko ay hindi hadlang ang kahirapan upang maabot ang ating mga
upang maabot ang kanyang pangarap. Naabot niya ito sa pamamagitan nang
Ilang ulit ipinakita sa kwento ang pagiging bayani ng isang tao (Andres).
Una nang siya, isang doktor, ay sumama sa gitna ng labanan. Ikalawa, nang sa
kababayan.
nagawa. Inilarawan rin naman nito ang kanyang kasamahan, na kayang gawin
pagpapatayo ng klinika.
ng hanapbuhay dahil hindi rin madali ang maghanap ng trabaho na malaki ang
sweldo lalo na kung galing ka sa hirap at onti lang ang iyong naging edukasyon.
Katulad ng OFW ay naranasan rin niya ang hirap ng buhay sa ibang bansa.
Nanibago rin siya at kailangang maaral rin niya ang takbo ng buhay sa Amerika
at matangap ang bagong kultura. Ibang iba ang Pilipinas sa Amerika ngunit dito
si Andres dahil iba ang kanyang naging karanasan sa kanyang buhay at marami