ICS 91.100.

10 TÜRK STANDARDI TS 25/Nisan 1975

İÇİNDEKİLER
0 - KONU, TARİF, KAPSAM...................................................................................... 1
0.1 - KONU........................................................................................................................ 1
0.2 - TARİF........................................................................................................................ 1
0.2.1 - Tras...................................................................................................................................... 1
0.3 - KAPSAM ................................................................................................................... 1
1 - SINIFLANDIRMA VE ÖZELİKLER ....................................................................... 1
1.1 - SINIFLANDIRMA....................................................................................................... 1
1.1.1 - Sınıflar ................................................................................................................................. 1
1.2 - ÖZELİKLER............................................................................................................... 1
1.2.1 - Kimyasal Özelikler ............................................................................................................... 1
1.2.2 - Fiziksel Özelikler.................................................................................................................. 1
2 - HAZIRLAMA VE YAPIM İLE İLGİLİ MUAYENE VE DENEYLER ........................ 2
2.1 - NUMUNE ALMA ........................................................................................................ 2
2.2 - DENEY METOTLARI................................................................................................. 2
2.2.1 - Kimyasal Analiz Metotları .................................................................................................... 2
2.2.2 - Fiziksel Deney Metotları .................................................................................................... 2
3 - PİYASAYA ARZ.................................................................................................... 3
4 - ÇEŞİTLİ HÜKÜMLER ........................................................................................... 3
5 - TÜRK STANDARDLARININ UYGULANMASI HAKKINDAKİ TÜZÜK
HÜKÜMLERİNE GÖRE YAPILACAK İŞLEM............................................................ 3
ICS 91.100.10 TÜRK STANDARDI TS 25/Nisan 1975

TRASS

0 - KONU, TARİF, KAPSAM

0.1 - KONU
Bu standard, trasın tarifine, sınıflandırma ve özeliklerine, muayene ve deneylerine, piyasaya arz şekli
ile denetleme esaslarına dairdir.

0.2 - TARİF

0.2.1 - Tras
Tras, silisli ve alimüno - silisli volkanik bir tüf olup, yalnız başına bulunduğu zaman hidrolik özelik
göstermediği halde çok ince öğütüldüğünde sulu ortamda ve kalsiyum hidroksitle birlikte normal
sıcaklıkta kimyasal reaksiyona girerek hidrolik özelik gösteren doğal puzolanik bir maddedir.

0.3 - KAPSAM
Bu standard trash çimento yapımında kullanılan doğal haldeki puzolanları kapsar. Yüksek fırın
cüruflarını, uçucu külleri ve pişmiş killer gibi diğer doğal olmayan puzolanları kapsamaz.

1 - SINIFLANDIRMA VE ÖZELİKLER
1.1 - SINIFLANDIRMA

1.1.1 - Sınıflar
Çimento içine katılacak tras yalnız bir sınıftır.

1.2 - ÖZELİKLER

1.2.1 - Kimyasal Özelikler

Trasın kimyasal özelikleri Çizelge - l de verilen değerlere uygun olmalıdır.

ÇİZELGE - 1 Trasın Kimyasal Özelikleri

SiO2 + Al2O3 + Fe2O3 , en az % 70,0

MgO , en çok % 5,0

SO3 , en çok % 3,0

Rutubet , en çok % 10,0

1.2.2 - Fiziksel Özelikler

1.2.2.1 - Puzolanik Aktivite

Madde 2.2.2.1 de verilen deney uygulandığında kireç - tras karışımı ile hazırlanan deneme nu-
2
munelerinin 7 günlük eğilmeden çekme dayanımı en az 10 kgf/cm ve 7 günlük basınç dayanımı en az
2
40 kgf/cm olmalıdır.

1) Atıf yapılan bu ve daha sonraki Türk Standardlarına ilişkin tam bilgi bu standardın arka kapağı
içinde verilmiştir.

1
ICS 91.100.10 TÜRK STANDARDI TS 25/Nisan 1975

2 - HAZIRLAMA VE YAPIM İLE İLGİLİ MUAYENE VE DENEYLER

2.1 - NUMUNE ALMA
100 tona kadar olan tras partilerinden en az 10 kg lık bir numune, 100 tondan fazla olması halinde her
100 tondan 10 ar kilogramlık bir numune alınır.

2.2 - DENEY METOTLARI

2.2.1 - Kimyasal Analiz Metotları

Trasın kimyasal analizleri TS 6391' a göre yapılır.

2.2.2 - Fiziksel Deney Metotları

2.2.2.1 - Puzolanik Aktivite Deneyi

Trasın puzolanik aktivite deneyi tras ve sönmüş kireç (Ca (OH)2 ) karışımı ile standard kum
kullanılarak Çizelge - 3 e göre hazırlanan numune cisimleri ile yapılır.

Tras :
Bu deneyde kullanılacak tras aşağıda verilen özelikleri sağlayacak şekilde kurutulmuş ve öğütülmüş
olacaktır.

Kızdırma Kaybı :
TS 639 da verilen deney uygulandığında trasın kızdırma kaybı en çok % 5 olmalıdır.
çıkarılır ve oda sıcaklığında soğutulmaya bı-

— Dane Büyüklüğü (Elek Analizi)

TS 24 de verilen deney uygulandığında, tras, 200 mikron delik açıklığı olan elek üzerinde en çok
% 0,6 ve 90 mikron delik açıklığı olan elek üzerinde en çok % 8 kalıntı bırakmalıdır

— Özgül Yüzey
2
TS 24 de verilen deney uygulandığında trasın özgül yüzeyi en az 3000 cm /g olmalıdır.

— Özgül Ağırlık
Trasın özgül ağırlığı TS 639 a göre bulunur.

— Sönmüş Kireç
Bu deneyde kullanılacak olan sönmüş kirecin özelikleri Çizelge - 2 de verilmektedir.

ÇİZELGE — 2 Sönmüş Kirecin Özelikleri

Kalsiyum oksit (CaO), en az % 95

(Kızdırılmış numunede)

Magnezyum oksit (MgO) , en çok % 5

(Kızdırılmış numunede)

44 mikron delik açıklığı olan elek % 5

üzerinde kalan, en çok

DENEYİN YAPILIŞI
Puzolanik aktivite deneyi TS 24 de verilen Rilem Cembureau metoduna göre hazırlanır, üç adet deney
numunesi hazırlamak için gerekli malzeme miktarları Çizelge - 3 de verilmektedir. Her deney için en
az 3 numune hazırlanır. Kalıpların üstü buharlaşmayı önleyecek şekil- de kapatılır ve kenarları
sıkıca yapıştırılır. Numuneler 24 saat oda sıcaklığında (23° ± 2°C) bekletilir. 24 saat sonunda kalıplar
sökülmeden 55 ± 2°C lık bir etüv içinde 6 gün bekletilir.

Numuneler kırılmasından 4 saat önce etüvden çıkarılır ve oda sıcaklığında soğumaya bırakılır.
Numunelerin çekme ve basınç dayanımları tayini TS 24 e göre yapılır.

2
ICS 91.100.10 TÜRK STANDARDI TS 25/Nisan 1975

3 - PİYASAYA ARZ
Tras piyasaya ambalajsız, dökme olarak arzedilir.

4 - ÇEŞİTLİ HÜKÜMLER
4.1 - Yapımcı veya satıcı istendiğinde bu standarda uygunluk beyannamesi vermek veya göstermek
zorundadır. Bu beyannamede satış konusu malın
a) 1. Bölümünde belirtilen özelikte olduğunun,
b) 2. Bölümünde belirtilen deneylerin resmi bir laboratuvarda yapılmış ve uygun sonuç alınmış
olduğunu belirtilmesi gerekir.

5 - TÜRK STANDARDLARININ UYGULANMASI HAKKINDAKİ TÜZÜK

HÜKÜMLERİNE GÖRE YAPILACAK İŞLEM
5.1 - Bu standardın kapsamına giren mallar üzerinde denetleme görevi gözle muayene edilmek
gerektiğinde deneyler yapılmak veya yaptırılmak suretiyle yerine getirilir

5 2 - Denetleme görevi yapılırken Madde 2.1 de gösterilen usul ve şekilde numune alınır ve
Tüzüğün bu yöne ilişkin hükümleri yerine getirilir.

ÇİZELGE — 3 Puzolanik Aktivite Deneyi için Karışım Miktarı

Malzeme Cinsi Alınacak Miktar, g

Sönmüş kireç, [ Ca (OH)2] 150

Tras 2 x 150 Tras özgül ağırlığı =T

Sönmüş kireç özgül ağırlığı

Standard kum (TS 819) 1350

Su 0,5 (150 + T)

Bu Standard Metninde Atıf Yapılan Diğer Türle Standardları

Numarası Tarihi

TS 24 1974/Birinci Baskı

TS 639 /Nisan 1975

TS 819 1970/Birinci Baskı