Trường Đại học Mở Tp HCM

Khoa Kinh tế và Quản lý công

KINH TẾ VĨ MÔ

Giảng viên: ThS Lê Văn Phong

02/02/2023 1
KINH TẾ HỌC

VĨ MÔ

THỊ TRƯỜNG TIỀN TỆ

Tài liệu học tập
Tài liệu bắt buộc
Nguyễn, Thái Thảo Vy (2017), Kinh tế học vĩ mô (Phần cơ bản), Tái bản lần thứ, NXB Đại học Kinh tế
TP.HCM(VT100000007853)
Dương Tấn Diệp (2007), Kinh tế vĩ mô, Tái bản lần thứ 9, NXB Thống Kê (11430)
Tài liệu tham khảo
Bài giảng của giáo viên
Krugman and Wells (2006), Macroeconomics, Worth Publisher (10951)
Mankiw, N. Gregory (2012), Principles of Economics, 3rd edition, South-Western (18292)
Trang Web
Tổng Cục Thống Kê: www.gso.gov.vn
Ngân Hàng Nhà Nước Việt Nam: www.sbv.gov.vn
Ngân Hàng Thế Giới: www.worlbank.org
Quỹ Tiền Tệ Quốc Tế: www.imf.org
Ngân Hàng Phát Triển Châu Á: www.adb.org
 NỘI DUNG CHÍNH

• Tiền tệ
• Hệ thống ngân hàng
• Cung tiền tệ
• Cầu tiền tệ
• Cân bằng trên thị trường tiền tệ và sự hình thành của lãi suất
• Lãi suất danh nghĩa và lãi suất thực
• Tác động của lãi suất lên sản lượng quốc gia
4
 TIỀN TỆ

Định nghĩa
Tiền là bất cứ phương tiện nào được thừa nhận
chung để làm trung gian cho việc mua bán

5
 TIỀN TỆ
Các hình thái của tiền tệ

6
 Chức năng của tiền tệ

– Phương tiện trao đổi

- Phương tiện cất trữ giá trị
- Đơn vị hạch toán đo lường
 Các loại tiền tệ
– M0 (Cu):
• Tiền mặt (tiền pháp quy) lưu hành trong dân
chúng
- M1:
• M0
• Séc / Tiền gửi không kỳ hạn
- M2:
• M1; Tiền gửi có kỳ hạn
 HỆ THỐNG NGÂN HÀNG

Thực hiện chức năng kinh doanh

Giám sát hệ thống ngân hàng, tiền
thực hiện chính sách tiền tệ
- Ngân hàng thương mại
- Ngân hàng đầu tư

Ngân hàng Ngân hàng

trung ương trung gian 9
 NGÂN HÀNG TRUNG ƯƠNG VÀ VAI TRÒ KIỂM SOÁT TIỀN TỆ

a/ NHTM
- KN: NHTM laø trung gian taøi chính, coù giaáy pheùp kinh
doanh cuûa NHTW ñeå cho vay, nhaän tieàn göûi vaø thöïc hieän
caùc nghieäp vuï ngaân haøng theo luaät ñònh (Luaät Ngaân haøng
vaø Luaät caùc TCTD 1997).

- Chöùc naêng: Kinh doanh tieàn

 Ngân hàng thương mại

- Caùc loaïi:
+ NHTM NN: CT, NgT, ÑT, NN
+ NHTM CP
+NH lieân doanh
+ Chi nhaùnh NH nöôùc ngoaøi taïi VN
+ Caùc TCTD
 Ngân hàng thương mại

-HOAÏT ÑOÄNG:
+ Döï tröõ:
*Döï tröõ baét buoäc (Rr)
* Döï tröõ tuøy yù (Re)
+ Kinh doanh: Cho vay, chieát khaáu chöùng töø coù giaù, tín duïng thueâ mua (cho
thueâ taøi chính), baûo laõnh…
* Do vieäc kinh doanh tieàn cuûa caùc NHTM ñaõ laøm M↑
OÂng A coù 100ñ gôûi ôû NH B: Döï tröõ 10%: 10ñ
Cho vay 90%: 90ñ (oâng C vay)
M = C+ D = 90ñ +100ñ = 190ñ
H = C + R = 90ñ + 10ñ = 100ñ
* Neáu tieàn ñi qua NH caøng nhieàu laàn M caøng↑
 NGÂN HÀNG TRUNG ƯƠNG

*Chöùc naêng: Quaûn lyù, ñieàu tieát löôïng tieàn trong neàn kinh teá, cuï theå:
- Phaùt haønh tieàn
+NHTM: cho NHTM vay
+ NS: Cho NS vay
+ Thò tröôøng môû: Mua chöùng khoaùn treân TTM
+ Thò tröôøng vaøng vaø ngoaïi teä: Mua vaøng, ngoaïi teä laøm taêng döï tröõ quoác gia
- NH cuûa caùc NHTM.
- NH cuûa CP:
+ Quaûn lyù löôïng tieàn trong neàn KT
+ Taøi trôï thaâm huït NSCP
- Ñieàu tieát KTVM
 NGÂN HÀNG TRUNG ƯƠNG VÀ VAI TRÒ KIỂM SOÁT TIỀN TỆ

NGÂN HÀNG TRUNG ƯƠNG

NHTW có chức năng quản lý các NHTM và các tổ chức tín dụng, quản
lý thị trường tiền tệ và thực thi chính sách tiền tệ quốc gia
Chính sách tiền tệ là biện pháp kiểm soát lạm phát và điều hòa kinh tế
Có 3 công cụ chính để thực hiện chính sách tiền tệ:
1. Tỉ lệ dự trữ bắt buộc
2. Lãi suất chiết khấu
3. Nghiệp vụ thị trường mở

14
 CUNG TIỀN TỆ
Tiền rộng (broad money) M2
Khối tiền tệ M2= M1 + tiền gửi có kỳ hạn (time
deposit) bao gồm tiết kiệm
Các thành phần của khối tiền
tệ
• Tiền mạnh M0 (H-High
power money)/ H= tiền mặt M3 = M2 + tích sản
(ngoài ngân hàng) + tiền dự tài chính
trữ trong ngân hàng

Tiền giao dịch (M1): (transaction money)

M1= tiền mặt lưu thông + tiền gửi thanh toán
không kỳ hạn
15
Khi nói đến cung tiền là nói đến M1 (tính thanh khoản cao)
 QUÁ TRÌNH TẠO TIỀN

VD: tỉ lệ dự trữ bắt buộc 10%. Từ lượng tiền mạnh ban đầu là 1.000 tỷ đồng, lượng tiền
giao dịch đã tăng thành 10.000 tỷ đồng. Nền kinh tế không có tiền mặt

Các thế hệ ngân hàng Tiền ngân hàng Sử dụng tiền giấy gởi vào
tăng thêm Dự trữ Cho vay
Ngân hàng thứ 1 1.000 100 900
Ngân hàng thứ 2 900 90 810
Ngân hàng thứ 3 810 81 729
…
Tổng số 10.000 1.000 9.000

Qua quá trình tạo tiền của ngân hàng trung gian, lượng tiền giao dịch đã tăng gấp 10 lần
so với lượng tiền mạnh ban đầu. Con số 10 đó chính là số nhân của tiền
 Đo lường cung tiền?
Cung tiền (money supply) = trữ lượng tiền (money stock) =
khối tiền: khối lượng tiền có trong nền kinh tế.
 Tổng quát: M = C + D
C: tiền trong lưu thông do công chúng nắm giữ.
D: tiền gửi trong hệ thống ngân hàng.
- M1: được gọi là tiền giao dịch (transaction money): toàn bộ lượng tiền có
thể sử dụng ngay lập tức trong giao dịch.
M1 = C + DD
DD: tiền gửi không kỳ hạn, tiền gửi thanh toán
- M2: được gọi là tiền rộng
M2 = C + DD+ TD
TD: tiền gửi có kỳ hạn, tiền gửi tiết kiệm.
 Cô soá tieàn vaø thöøa soá tieàn
• Cô soá tieàn (H): Laø toaøn boä löôïng tieàn maët do NHTW phaùt
haønh vaøo neàn kinh teá.
H = TM ngoaøi NH + Döï tröõ TM trong NH.
• Thöøa soá tieàn (KM): Laø heä soá phaûn aûnh cung tieàn ñöôïc taïo
ra töø moät ñôn vò cô soá tieàn.

• M= KM.H
 Cô soá tieàn vaø thöøa soá tieàn
 Tyûleä döï tröõ cuûa caùc ngaân haøng trung gian (r) :
Laø tyû leä ñöôïc trích ra treân löôïng tieàn gôûi vaøo caùc
ngaân haøng trung gian ñeå hình thaønh quyõ döï tröõ
trong heä thoáng ngaân haøng.
r = R/D  R=rD
r = rr + re
 Cô soá tieàn vaø thöøa soá tieàn
 Nhö vaäy:
D = R + MB
MB (Money for business) : löôïng tieàn kinh doanh cuûa NHTM
 NHTM muoán taêng hay giaûm MB?
MB = D – R = D-rD = D ( 1-r)
 Tyû leä döï tröõ theo yeâu caàu r
 Laø tyû leä döï tröõ ñöôïc trích theo quy ñònh cuûa NHTW ñeå
phoøng ruûi ro.

Rr = rr * D
Rr (Required Reserves) : quyõ döï tröõ baét buoäc.
D (Deposit): löôïng tieàn gôûi vaøo NHTM.
 Tyû leä döï tröõ vöôït troäi
 Laøtyû leä döï tröõ ñöôïc NHTM trích ñeå chi traû cho
khaùch haøng.
Re = re * D
Re (Excess Reserves) : quyõ döï tröõ vöôït troäi.
 Khaû naêng taïo ra tieàn cuûa caùc NHTM
 Caâu hoûi :
1. Töø 1 tæ ban ñaàu do NHTW phaùt haønh, baây giôø toång
löôïng tieàn maët coù trong toaøn neàn kinh teá laø bao nhieâu?
H = . . . . . . . .?
2. Töø 1 tæ ban ñaàu do NHTW phaùt haønh, baây giôø toång
löôïng tieàn coù theå giao dòch ñöôïc trong toaøn neàn kinh teá laø
bao nhieâu?
M=........?
D (Deposit) : löôïng tieàn gôûi khoâng kyø haïn
C (Cash) : löôïng tieàn maët ngoaøi Ngaân haøng
R (Reserves): löôïng tieàn döï tröõ ( R = r.D )
r (Reserve ratio): tæ leä döï tröõ ( C = c.D )
c (Cash - deposit ratio): tæ leä giöõa tieàn maët ngoaøi Ngaân haøng
vaø tieàn gôûi khoâng kyø haïn vaøo Ngaân haøng.
Vaäy : M = C + D = cD + D = D ( c + 1)
H = C + R = cD + rD = D ( c + r)
 KM = M/H
 KM = (c+1)/ (c+r)

Maø 0 < r < 1 vaø c > 0 neân KM > 1 (do NHTG

“taïo ra tieàn” nhôø coù chöùc naêng kinh doanh tieàn)
 Ñoà thò cuûa cung tieàn SM
SM SM’
i

taêng

0 M
 M= KM.H (1)

M=C+D H=C+R
C
c   C  c.D
D => H = (c + r). D
R  R  r.D
r  H
D D
cr

Töø M = C + D  M = (c +1). D

c 1
M  .H ( 2 )
c  r

c 1
(1)và( 2)  K M

cr
 M= KM.H

c 1 c  r 1 r 1 r
K M
  
cr cr
 1
cr cr

1/ KM >1 (vì 0< r <1) M>H

=> 0< c < c+r < c+1

2/ KM↑  c↓ vaø r↓  M>>>H

 Bài tập 1
a. Nếu NHTW giảm tỷ lệ dự trữ bắt buộc xuống 3% .
Khối tiền giao dịch bị ảnh hưởng như thế nào?
b. NHTW muốn giảm mức cung tiền giao dịch xuống
còn 900 tỷ bằng công cụ nghiệp vụ thị trường tự do,
NHTW cần điều tiết bao nhiêu?
Giải (rr = Rr/D)
 Bài 2:

Có các số liệu sau: a.Xác định khối tiền cung ứng ban
D = 50 tỷ đầu?
C = 8 tỷ b.Nếu NHTW muốn tăng tỷ lệ dụ
trữ bắt buộc lên thêm 2% thì
R = 4 tỷ.
lượng cung tiền còn lại là bao
nhiêu?
Bài 3:
C = 50 tỷ a. Xác định Khối lượng tiền cung ứng ban
R = 42 tỷ đầu?
D = 400 tỷ b. Nếu NHTW muốn giảm khối lượng tiền
cung ứng xuống 20 tỷ mà phải sử dụng
nghiệp vụ thj trường tự do hoặc tỷ lệ dự
trữ bắt buộc
 Cung tiền tệ

SỐ NHÂN TIỀN TỆ (MONEY MULTIPLIER) - KM

• Khả năng tạo ra tiền có giới hạn, mức tối đa thể hiện ở số nhân tiền tệ
• Số nhân tiền tệ phản ánh lượng tiền của nền kinh tế được tạo ra từ 1 đơn vị tiền
mạnh: kM = M1 / M0
• Số nhân tiền tệ là hệ số phản ánh mức thay đổi của cung tiền (M1) khi cơ sở tiền thay
đổi 1 đơn vị kM= ΔM1/ ΔH
Trong vd trên : kM = 10000/ 1000 = 10
• Số nhân tiền tệ đơn giản phụ thuộc vào tỉ lệ dự trữ bắt buộc:
kM = 1/ tỉ lệ dự trữ bắt buộc
Trong vd trên : kM = 1 / 0,1 = 10
Số nhân tiền tệ trong thế giới thực nhỏ hơn so với số nhân tiền tệ đơn giản

34
 Cung tiền tệ
SỐ NHÂN TIỀN TỆ THỰC TẾ
• M1=CM + DM
CM: tiền mặt ngoài NH • H = CM + RM
DM: Tiền gửi không kỳ hạn RM: tổng dự trữ trong hệ thống ngân
c: tỷ lệ tiền mặt so với tổng tiền gửi hàng
Gọi d là tỉ lệ dự trữ chung
M1 CM  D M (c  1).D M d= dbb + dty
k M
  M 
H C R M
(c  d ) D M
d= RM/ DM → RM= d.DM
(c  1) H= c.DM + d. DM
k M
 H = (c+d) DM
(c  d )
35
 Cung tiền tệ
HÀM CUNG TIỀN TỆ
• Cung tiền tệ (SM- money supply) là toàn bộ
lãi suất r khối lượng tiền có trong nền kinh tế (M1)
SM
• Hàm số cung tiền:
QMS =M1=kMx M0
• Hàm cung tiền thực viết lại là:

MS QM Q MS M1
Q
P P 
P P
Đường SM thẳng đứng thể hiện:
-Hàm cung theo lãi suất là hàm hằng
-Lượng cung tiền do NHTW kiểm soát
- Lượng cung tiền không phụ thuộc vào lãi suất 36
. CUNG TIỀN
Tuøy theo muïc ñích thaønh laäp, cung tieàn bao goàm nhöõng
khoái tieàn sau:
• M1 = TM ngoaøi NH + TKTG o KH
M2 = M1 + TKTG coù KH vaø tieàn TK

M3 = M2 + TD
 CÔ SOÁ TIEÀN VAØ THÖØA SOÁ TIEÀN

• Cô soá tieàn (H): Laø toaøn boä löôïng tieàn maët do NHTW phaùt
haønh vaøo neàn kinh teá.
H = TM ngoaøi NH + Döï tröõ TM trong NH.
• Thöøa soá tieàn (KM): Laø heä soá phaûn aûnh cung tieàn ñöôïc taïo
ra töø moät ñôn vò cô soá tieàn.

• M= KM.H
 Cung tiền tệ

CÁC CÔNG CỤ LÀM THAY ĐỔI CUNG TIỀN

• Tỉ lệ dự trữ bắt buộc
–Là tỉ lệ tối thiểu mà các NHTM phải giữ lại từ tổng số tiền gửi như là 1 khoản dự trữ
–Khi tăng tỉ lệ dự trữ bắt buộc, => số nhân tiền tệ giảm=> cung tiền tệ sẽ giảm=> dịch
chuyển sang trái
–Khi giảm tỉ lệ dự trữ bắt buộc, => số nhân tiền tệ tăng=> cung tiền tệ sẽ tăng=> cung
tiền dịch chuyển sang phải
• Lãi suất chiết khấu
–Là lãi suất mà NHTW cho NHTM vay
–Khi tăng LSCK, NHTM giảm cho vay để bảo đảm khoản dự trữ, làm cung tiền tệ
giảm=> cung tiền sang trái

39
 1/ QUY ÑÒNH TYÛ LEÄ DÖÏ TRÖÕ BAÉT BUOÄC (RR)

• Neáu muoán ↑ M, NHTW phaûi↓rr

vì khi↓rrlöôïng tieàn coøn laïi ôû
NHTM ↑
löôïng cho vay ôû NHTM↑
 M↑

△M cho tröôùc …… △rr = ?

 M=C+D => △M = ΔC+ △ D
H=C+R => △H = △ C+ △ R
△H=0
rr→M => △ C = -△ R
△Re=0
△ D=0
=> △M = -△ R
= -△ Rr
△M = -△rr .D
M
rr  
D
 2/ QUY ÑÒNH LAÕI SUAÁT TAÙI CHIEÁT KHAÁU

• Neáu muoán ↑ M, NHTW phaûi↓rD

vì↓rD NHTM vay voán ôû NHTW↑
löôïng cho vay ñoái vôùi khaùch haøng↑
M↑
 Cung tiền tệ

CÁC CÔNG CỤ LÀM THAY ĐỔI CUNG TIỀN

• Nghiệp vụ thị trường mở:
–Là việc mua hay bán các chứng khoán chính phủ (tín phiếu kho
bạc, chứng chỉ tiền gửi ...)
–Khi NHTW bán chứng khoán nhà nước, dự trữ ở các NHTM
giảm, làm giảm mức cho vay và giảm cung tiền tệ=> cung tiền
sang trái
–Khi NHTW mua CKNN, dự trữ của các NHTM tăng, làm tăng
mức cho vay và tăng cung tiền tệ=> cung tiền sang phải
43
 NGHIEÄP VUÏ THÒ TRÖÔØNG MÔÛ (OMO)

• Thò tröôøng môû laø thò tröôøng rieâng do NHTW toå chöùc ñeå
mua hoaëc baùn chöùng khoaùn nhaèm bôm hoaëc ruùt tieàn ra
khoûi neàn kinh teá
- NHTW mua chöùng khoaùn:
 Traû tieàn cho khaùch haøng
löôïng tieàn (H) trong neàn kinh teá ↑ = C + R
 M↑(ΔM= KM. ΔH)
- NHTW baùn chöùng khoaùn…. M↓
 Người cho
Ngân hàng tạo tiền như thế nào? vay
Ngân hàng trung
Ngân hàng thương mại
ương

H Người vay

Dự trữ
Cơ sở
tiền tệ
(Tiền qui Tiền mặt
ước) ngoài ngân
hàng TW
Tiền ngân hàng

H: Lượng tiền mạnh

M: Lượng tiền giao dịch
M = kM*H
 BÀI 4

C = 98 tỷ a. Xác định M và KM
R = 28 tỷ b. Nếu NHTW muốn tăng lượng tiền
D = 300 tỷ cung ứng 5 tỷ đồng thông qua Công cụ tỷ
suất chiết khấu thì phải thay đổi tỷ suất
chiết khấu như thế nào? Biết rằng quan
hệ giữa tỷ suất chiết khấu và tỷ lệ dự trữ
là 1 : 1
 BÀI TẬP
Bài 1: Lượng tiền cung ứng trên thị trường là bao nhiêu? H hay M1 hay con
số khác? Tại sao? Ai sẽ cung ứng tiền?
Nếu bạn không phải là ngân hàng, khi nào bạn sẽ có nhu cầu về tiền? Đưa ví
dụ cho từng trường hợp cụ thể
Bài 2: Giả sử lượng tiền cung ứng cho nền KT là 1400, tiền cơ sở là 700, tỷ
lệ tiền mặt ngoài ngân hàng so với tiền ký gửi là 80%, dự trữ tùy ý là 5%,
vậy dự trữ bắt buộc là bao nhiêu?
 THỰC HÀNH
Bài 1: Có các số liệu của một NHTW sau
- Lượng tiền ký thác không kỳ hạn : 400 tỷ đồng
- Lượng tiền mặt ngoài ngân hàng : 600 tỷ đồng
- Tiền dự trữ : 40 tỷ đồng
Trong đó : + Dự trữ tùy ý : 20 tỷ đồng
+ Dự trữ bắt buộc 20 tỷ đồng
Yêu cầu: Nếu NHTW giảm tỷ lệ dự trữ bắt buộc xuống còn 3%. Khối lượng
tiền giao dịch sẽ bị ảnh hưởng như thế nào?
 BÀI 2
- Lượng tiền ký thác không kỳ hạn : 480 tỷ đồng
- Lượng tiền mặt ngoài ngân hàng : 160 tỷ đồng
- Tiền dự trữ : 36 tỷ đồng
- Yêu cầu: Tìm khối lượng tiền giao dịch và số nhân tiền
tệ?
 BÀI 3

- Lượng tiền ký thác không kỳ hạn : 50 tỷ đồng

- Lượng tiền mặt ngoài ngân hàng : 8 tỷ đồng
- Tiền dự trữ : 4 tỷ đồng
Yêu cầu:
a. Xác định khối lượng tiền cung ứng ban đầu?
b. Nếu NHTW tăng tỷ lệ dự trữ bắt buộc lên thêm 2%
thì khối lượng tiền cung ứng thay đổi như thế nào?
 CẦU TIỀN TỆ

Cầu về tiền (DM – demand for money) là lượng tiền mà mọi người muốn
nắm giữ (gồm tiền mặt và tiền ngân hàng)
Động cơ của việc giữ tiền:
 Giao dịch (phục vụ cho tiêu dùng và sản xuất)
 Dự phòng (cho chi tiêu đột xuất)
 Đầu cơ (cất giữ như một loại tài sản)
Nhân tố ảnh hưởng đến việc giữ tiền:
 Mức giá: mức giá cao làm tăng nhu cầu giữ tiền
 Mức chi tiêu / thu nhập
 Lãi suất: là chi phí cơ hội của việc giữ tiền.

51
 CẦU TIỀN
* Caùc nhaân toá taùc ñoäng:

+Y↑  DM↑

+P↑  DM↑
+r↑  DM↓

Chi phí cô hoäi cuûa vieäc giöõ tieàn:

Laø phaàn laõi bò maát neáu giöõ tieàn chöù khoâng phaûi CK sinh lôøi
• Haøm soá caàu tieàn theo laõi suaát
DM = f(r) = a0 + a1.r ( Dm < 0 )
r
Neáu Y, P↑
 DM dòch chuyeån phaûi

DM’
DM
M
Ñoà thò caàu tieàn theo laõi suaát r
 Cầu tiền tệ

HÀM SỐ CẦU TIỀN THỰC Hàm số cầu tiền thực phụ thuộc vào GDP
thực Y và lãi suất r: QMD/P =f(Y,r)
QMD=100- 10r Trong điều kiện các yếu tố khác không
đổi, hàm số cầu tiền thực theo lãi suất có
Lãi suất thể viết lại là:
QMD = a0 + a1r (a0>0, a1<0)
a0 : cầu tiền tự định
a1 : cầu tiền biên, cho biết lượng cầu tiền
thực thay đổi bao nhiêu khi lãi suất thay
DM đổi 1 đơn vị

QM
P 54
 Cầu tiền tệ

SỰ DỊCH CHUYỂN CỦA ĐƯỜNG DM

• Thu nhập thực
Lãi suất
–Khi GDP thực tăng, nhu cầu giao
dịch tăng, đường DM dịch sang phải
–Khi GDP thực giảm, đường DM
dịch sang trái
DM 2
• Sáng kiến tài chính
–Các hình thức gửi tiền có tính thanh
DM1
khoản cao giúp giảm nhu cầu giữ
tiền, đường DM dịch qua trái
Q MD
P
55
 SỰ CÂN BẰNG TRÊN THỊ TRƯỜNG TIỀN TỆ

• Thò tröôøng tieàn teä: Thò tröôøng mua baùn caùc loaïi
CK ngaén haïn (t < 1 naêm)
Thò tröôøng CK (thò tröôøng voán): mua baùn caùc loaïi
CK trung, daøi haïn (trung haïn: 1 - 5 naêm, daøi haïn
≥ 5 naêm)
Thò tröôøng taøi chính goàm thò tröôøng tieàn teä vaø thò
tröôøng voán
 CÂN BẰNG TRÊN THỊ TRƯỜNG TIỀN TỆ

thừa
SM
TT Tiền tệ cân bằng khi
r1
cung tiền bằng cầu tiền
r0
tức là: SM =DM
r2 DM
thiếu Nếu lãi suất thực khác với
 QM   QM   QM 
lãi suất cân bằng, thị
     
 P


1  P 0
 P


2 trường sẽ tự điều chỉnh
để trở về điểm cân bằng

57
 SÖÏ CAÂN BAÈNG TREÂN THÒ TRÖÔØNG TIEÀN TEÄ.
- Cung tieàn do NHTW quyeát ñònh phuï thuoäc vaøo tình traïng
kinh teá, khoâng phuï thuoäc i => SM= f(r) = Mo
- Caàu tieàn nghòch bieán laõi suaát => DM = f(r) = ao+amr
r S M S

Po
Tieàn thieáu = giaù trò CK thöøa
P1
D
ro
Haøng thieáu
TTHH
r1
Thò tröôøng tieàn teä caân baèng khi cung
DM
caàu tieàn caân baèng, neáu cung caàu tieàn
 QM   QM  M khoâng caân baèng thì laõi suaát seõ ñieàu tieát
  
 P 

 P 0  1
 Thay đổi điểm cân bằng

DO CẦU TIỀN THAY ĐỔI

r SM Cầu tiền tăng làm tăng lãi suất
VD sản lượng tăng, làm đường
r2
DM dịch qua phải
r1 Cầu tiền giảm làm giảm lãi
suất
DM

 QM 
 
 P 0
59
 . THAY ÑOÅI ÑIEÅM CAÂN BAÈNG

a/ Do DM thay ñoåi
• DM dòch chuyeån sang phaûi
(daân chuùng caàn giöõ theâm tieàn do TN↑, P↑),

Với SM coá ñònh

 Tieàn thieáu  Baùn CK,ruùt tieàn NH↑  r↑
A / DO DM THAY ÑOÅI

r
SM
r2

r1

DM2

DM1
M
 Thay đổi điểm cân bằng

Do cung tiền thay đổi

r Nếu NHTW tăng lượng cung tiền
SM 1 SM 0 SM 2
thì đường SM dịch qua phải, lãi
tăng
r1
M1 suất cân bằng giảm
r0 Nếu M1 giảm, đường SM dịch
r2 DM
qua trái, lãi suất cân bằng tăng
giảm
M1

 QM   QM   QM 
     
 P 1  P 0  P 2
62
 THAY ÑOÅI ÑIEÅM CAÂN BAÈNG

b/ Do SM thay ñoåi
SM dòch chuyeån sang phaûi (NHTW taêng cung tieàn:
↓rr, ↓rD, mua CK, DM coá ñònh)
 Tieàn thöøa Mua CK↑ r↓
 THAY ÑOÅI ÑIEÅM CAÂN BAÈNG
• b/ Do SM thay ñoåi.
r SM1 SM2

r1

r2

DM

M
 LÃI SUẤT DANH NGHĨA VÀ LÃI SUẤT THỰC

Lãi suất thực = lãi suất danh nghĩa – tỉ lệ lạm phát

65
 TÁC ĐỘNG CỦA LÃI SUẤT ĐẾN GDP

I
Đầu tư có quan hệ nghịch với lãi suất
Hàm đầu tư viết lại là:
I=I0+I1Y+I2r
ΔI I0>0, 0<I1<1, I2<0
I2 = ΔI/Δr là độ dốc của đường đầu tư
Δr I(r)
theo lãi suất

66
 TÁC ĐỘNG CỦA LÃI SUẤT ĐẾN GDP

Lãi suất có tác động đến sản lượng quốc gia thông qua giá trị
đầu tư
M1 => r => I => AD => Y
r r
AD
DM SM1 SM2

AD2
E2
r1
E1 r1 AD1
∆I
r2 E2 r2 E1
∆M1
Lượng ∆I ∆Y=k.∆AD
tiền I
45o
67
Y1 Y2 Y
 THẢO LUẬN
Với tư cách là ngân hàng trung ương, bạn sẽ điều
chỉnh cung tiền như thế nào trong 2 trường hợp sau:
1. Nền kinh tế trong giai đoạn khủng hoảng
2. Nền kinh tế trong giai đoạn tăng trưởng nóng
(Lạm phát tăng cao)
 TÁC ĐỘNG CỦA CHÍNH SÁCH TIỀN TỆ

Chính sách tiền tệ (Monetary Policy) là việc NHTW sử

dụng các công cụ tác động vào thị trường tiền tệ, qua
đó tác động đến tổng cầu và sản lượng.
Căn cứ vào cách thức thực hiện, CSTT có 2 loại:
 CSTT nới lỏng (Expensionary Monetary Policy).
 CSTT thắt chặt (Contractionary Monetary Policy).
 CAÙC DAÏNG CSTT

a/ CSTT môû roäng (Nới lỏng):

↑M  ↓r  ↑I ↑AD  ↑Y

Neân duøng khi KT chöa toaøn duïng (suy thoaùi)

b/ CSTT thu heïp:

↓M  ↑r ↓I ↓AD ↓Y
Neân duøng khi KT treân toaøn duïng (laïm phaùt)
 CHÍNH SÁCH TIỀN TỆ NỚI LỎNG (MỞ RỘNG)

a. Khái niệm:
CSTT mở rộng (nới lỏng) là việc NHTW sử dụng
các công cụ nhằm tăng lượng cung tiền.
Để gia tăng lượng cung tiền NHTW có thể:
1. Mua TPCP,
2. Giảm tỷ lệ dự trữ bắt buộc
3. Hoặc giảm lãi suất tái chiết khấu.
Khi đó, trên đồ thị, đường MS sẽ dịch sang phải.
CHÍNH SÁCH TIỀN TỆ MỞ RỘNG

MS0 MS1
r

r0 E

E’
r1
DM

M
 CHÍNH SÁCH TIỀN TỆ MỞ RỘNG

Việc mở rộng MS làm cho lãi suất giảm, đầu tư tăng và gia
tăng AD, kích thích nền KT phát triển.
b. Điều kiện áp dụng
Khi SL chưa đạt SL tiềm năng hoặc khi nền KT bị suy thoái.
Y 

Y  Y * : MS  i  I  AD  u 
P 

CHÍNH SÁCH TIỀN TỆ MỞ RỘNG

P
AS
P1

P0

AD0 AD1
Y0 Y1 Y
 CHÍNH SÁCH TIỀN TỆ THẮT CHẶT
a. Khái niệm
CSTT thắt chặt là việc NHTW sử dụng các công cụ
nhằm cắt giảm lượng cung tiền MS.
Để cắt giảm cung tiền NHTW có thể bán TPCP, tăng
tỷ lệ dự trữ bắt buộc hoặc tăng lãi suất tái chiết khấu.
Khi đó, trên đồ thị, đường MS sẽ dịch sang trái.
CHÍNH SÁCH TIỀN TỆ THẮT CHẶT

r MS1 MS0

E1
r1

r0 E0

MD1
M
 CHÍNH SÁCH TIỀN TỆ THẮT CHẶT

Việc cắt giảm MS làm cho lãi suất tăng, đầu tư giảm, AD
giảm, khiến mức giá và SL giảm xuống.
b. Điều kiện áp dụng
Khi nền KT phát triển quá “nóng” hoặc đang đối mặt với
lạm phát cao.
P 
Y  Y * 
 : MS  i  I  AD  Y 
P  u 

CHÍNH SÁCH TIỀN TỆ THẮT CHẶT

P AS

P0 E0
P1 E1
AD0
AD1
Y1 Y0 Y
 ÑÒNH LÖÔÏNG CHO CSTT

TD: Yt=1.500tyû, Cm=2/3,

Yp=1.800tyû, K=6.

Duøng CSTT ñeå oån ñònh kinh tế

I = f(r) = 10 -5r
DM = f(r) = 20 -10r
 BÀI TẬP 5

C= 70 + 0,8Yd
I= 600 - 100r
G= 306
T= 10 + 0,2Y
SM= 300
DM= 500 + 0Y - 100r
Yp = 2600

1. Xác định chính sách tài khóa cần thực hiện?

2. Xác định Chính sách tiền tệ cần thực hiện?
 GIẢI

re = 2 => I= 400
C= 62 + 0,64Y
AD = 768 + 0,64Y
K= 2,78 Yp = 2600
1. Xác định CSTK
SLCB: Y = AD <=> Y = 768 + 0,64Y
=> Ye = 2133,33 Ta thấy: Ye < Yp
Nên thực hiện Chính sách tài khóa Mở rộng: Tăng G, Giảm T
∆Y= 466,67
K= 2,8
∆AD0= 168
Ta thấy ∆AD0 = ∆G - Cm∆T0
Cách 1: Nếu chỉ sử dụng G, Chính phủ cần tăng chi tiêu một lượng ∆G = 168

Cách 2: Nếu chỉ sử dụng T, Chính phủ cần giảm T một lượng ∆T = -210,00

2. Xác định Chính sách tiền tệ cần thực hiện?

Với ∆Y =466,67
Cần thực hiện Chính sách tiền tệ mở rộng:
Với ∆AD = ∆I =168
Cần phải giảm lãi suất lên một lượng:
∆r=-1,68
Khi đó khối tiền tăng một lượng: ∆M = 168
BÀI TẬP 6

C= 270 + 0,8Yd
I= 300 - 45r
G= 850
T= 100 + 0,2Y
SM= 820
DM= 850 + 0Y - 10r
Yp = 2600
1. Xác định chính sách tài khóa cần thực hiện?

2. Xác định Chính sách tiền tệ cần thực hiện?

 GIẢI

re = 3
I= 165
C= 190 + 0,64Y

AD = 1205 + 0,64Y
K= 2,78 Yp =2600
 GIẢI

1. Xác định CSTK

SLCB: Y = AD <=> Y = 1205 + 0,64Y
=> Ye = 3347,22Ta thấy: Ye > Yp
Nên thực hiện Chính sách tài khóa thu hẹp: Giảm G, Tăng T
∆Y= -747,22
K= 2,8
∆AD0= -269
Ta thấy ∆AD0 = ∆G - Cm∆T0
Cách 1: Nếu chỉ sử dụng G, Chính phủ cần giảm chi tiêu một lượng ∆G = -269
Cách 2: Nếu chỉ sử dụng T, Chính phủ cần tăng T một lượng ∆ = 336,25
 GIẢI

2. Xác định Chính sách tiền tệ cần thực hiện?

Với ∆Y = -747,22
Cần thực hiện Chính sách tiền tệ thu hẹp:
Với ∆AD = ∆I = -269
Cần phải tăng lãi suất lên một lượng:

∆r= 5,98
Khi đó khối tiền giảm một lượng:
∆M = -59,778
 BÀI TẬP CÁ NHÂN:
Câu 1: Tại sao Chính sách tài khóa và Chính sách tiền tệ được coi là các
công cụ điều tiết kinh tế vĩ mô hiệu quả nhất?
Câu 2: Một nền kinh tế với các số liệu:
C = 120 + 0,8Yd ; I = 600 – 100r ; G = 350 ;
T = 10 + 0,2Y; SM = 300 ; DM = 500 – 100r ;
Yp = 2600
Yêu cầu:

1. Xác định chính sách tài khóa cần thực hiện?

2. Xác định Chính sách tiền tệ cần thực hiện?