ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΔΥΤΙΚΗΣ ΑΤΤΙΚΗΣ

ΤΜΗΜΑ: ΜΗΧΑΝΟΛΟΓΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ

ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΟ: ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΥ & ΦΥΣΙΚΟΥ ΑΕΡΙΟΥ
ΜΑΘΗΜΑ: DESIGN AND OPERATIONS OF REFINERY PROCESSES
ΕΡΓΑΣΙΑ: REFINING PROCESS (FLUID CATALYTIC CRACKING)
ΔΙΔΑΣΚΩΝ: ΔΡ. ΔΙΟΝΥΣΙΑ ΚΥΡΙΑΚΟΠΟΥΛΟΥ
ΟΝΟΜΑΤΕΠΩΝΥΜΟ: ΓΚΑΜΠΗΣ ΕΥΑΓΓΕΛΟΣ
ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ ΠΑΡΑΔΟΣΗΣ: 10/01/2023

ΑΘΗΝΑ 2022
Ρευστή Καταλυτική Πυρόλυση (Fluid Catalytic Cracking) Γκαμπής Ευάγγελος

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ
1. Περίληψη.................................................................................................................σελ 3.
2. Πρόλογος............................................................................................….............…σελ 3.
3. Λειτουργία Μονάδας FCC..........................................……………………...…….σελ 4.
3.1. Τροφοδοσία GasOil και Προθέρμανση........................................................σελ 4.
3.2. Αντιδραστήρας-Ανυψωτής...........................................................................σελ 4.
3.3. Καταλύτης-Κυκλώνες...................................................................................σελ 5.
3.4. Απογυμνωτής(Stripper)………………………………………………....….σελ 6.
3.5. Αναγεννητής(Regenerator)........................................................................σελ 6-7.
3.6. Στήλη Κλασμάτωσης(Fractionator)…………………………….....……..σελ 8-9.
4. Χωροθέτηση Μονάδας FCC………………………………………...…………σελ 9-11.
5. Στάδια Σχεδιασμού μιας Μονάδας....................................................................σελ 11-13.
6. Παραδοτέα Βασικού Σχεδιασμού..........................................................................σελ 13.
6.1 Process Description…………………………………………….…….…..σελ 13-14.
6.2 Equipment List............................................................................................σελ 15-17.
6.3 Διάγραμμα Ροής(Process Flow Diagram)........................................................σελ 18.
6.4 Ισοζύγια Μάζας και Ενέργειας........................................................................σελ 19.
6.5 Distributed Control System(DCS)...................................................................σελ 20.
6.6 Emergency ShutDown Device(ESD)...............................................................σελ 20.
7. Διαστασιολόγηση Εξοπλισμού.........................................................................σελ 21-25.
8. Utilities List(Λίστα Βοηθητικών Παροχών)....................................................σελ 26-28.
9. Περιγραφή Λειτουργίας της Μονάδας κατά το Ξεκίνημα...............................σελ 29-30.
10. Βιβλιογραφία........................................................................................................σελ 31.

2
Ρευστή Καταλυτική Πυρόλυση (Fluid Catalytic Cracking) Γκαμπής Ευάγγελος

1. ΠΕΡΙΛΗΨΗ

Στην εργασία αυτή θα ασχοληθούμε με μια από τις πολλές μεθόδους από τις οποίες
λαμβάνουν χώρα μέσα σε ένα διυληστήριο και αυτή είναι η διεργασία του Fluid Catalytic
Cracking. Θα αναφέρουμε διάφορες τεχνολογίες που σχετίζονται με αυτή τη διεργασία και
σε τι χρησιμεύει. Επίσης θα αναφερθούμε σε τι χρειάζεται για να δημιουργηθεί μια τέτοιου
είδους μονάδα από πλευράς σχεδιασμού στα τρία βασικά στάδια(Conceptual, Basic και
Detailed Design) και τι πρέπει να λάβουμε υπόψιν μας. Ακόμα θα παρουσιαστεί ένα
διάγραμμα ροής της διεργασίας και θα υπολογιστούν τα ισοζύγια μάζας και ενέργειας.
Τέλος θα γίνει διαστασιολόγηση ενός εξοπλισμού που επιλεχθεί.

2. ΠΡΟΛΟΓΟΣ
Πιο συγκεκριμένα στη μονάδα της καταλυτικής πυρόλυσης του Διυληστηρίου του
Ασπροπύργου (Unit-4100) γίνεται ο διαχωρισμός των προιόντων σε ελαφρύτερα κλάσματα
του εισερχόμενου Gasoil στην αποστακτική στήλη. Το πετρέλαιο αποτελεί τη
σημαντικότερη πηγή καυσίμων που χρησιμοποιείται σήμερα και συγκεκριμένα με τη
διυλησή του παράγονται κλάσματα τα οποία είναι πολύ σημαντικά όπως το ντίζελ και η
βενζίνη που χρησιμοποιούνται κυρίως ως υγρά καύσιμα.

Η καταλυτική πυρόλυση με τη σειρά της παίζει σημαντικό ρόλο στη δημιουργία αυτών
των κλασμάτων ή σε μεγάλο βαθμό τουλάχιστον και η αποτελεσματική και αποδοτική
χρήση του καταλύτη κατά την αποθείωση εξυπηρετεί σε ισχυρό βαθμό την οικονομική
λειτουργία της διαδικασίας.

Όσον αφορά τις διαδικασίες του διαχωρισμού, αυτές αποτελούν τις κύριες κατεργασίες
των βιομηχανιών χημικής διεργασίας. Χρησιμοποιούνται για διεργασίες όπως:
• Απομάκρυνση προσμείξεων από πρώτες ύλες.
• Ανάκτηση και καθαρισμός των προτωγενών προιόντων.
• Εξάλειψη των προσμίξεων από τα ρεύματα νερού, αέρα και λυμάτων.

Αυτές συνοπτικά αποτελούν τις βασικές διεργασίες που γίνονται στη Ρευστή Καταλυτική
Πυρόλυση (F.C.C.) και προσβλέπει στο διαχωρισμό των ρευστών ρευμάτων κατά την
απόσταξη και στην εξαγωγή των προίοντων.

3
Ρευστή Καταλυτική Πυρόλυση (Fluid Catalytic Cracking) Γκαμπής Ευάγγελος

3. ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΜΟΝΑΔΑΣ FCC

3.1 ΤΡΟΦΟΔΟΣΙΑ GASOIL ΚΑΙ ΠΡΟΘΕΡΜΑΝΣΗ
Το παραγόμενο GASOIL ερχόμενο από την αποστακτική στήλη είτε ατμοσφαιρική είτε
κενού και συλλέγεται υπό πίεση σε δοχείο (Surge Drum) του οποίου ο σκοπός είναι να
κρατηθεί σταθερή στάθμη πλήρωσης και σε συνέχεια να δίνει σταθερή παροχή
αναρρόφησης προς την αντλία. Η αντλία με τη σειρά της στέλνει το προιόν της
τροφοδοσίας για να προθερμανθεί στο Fractionator μέσο εναλλακτών θερμότητας και εν
συνεχεία εισέρχεται στο φούρνο για το τελικό στάδιο προθέρμανσης. Η τελική
θερμοκρασία προθερμάνσεως κυμαίνεται στους 240-260ΟC καθώς κατά αυτό το τρόπο
μπορεί να ελέγχεται ο λόγος του καταλύτη προς τη τροφοδοσία (Cat-Oil Ratio) που
αποτελεί σημαντική μεταβλητή λειτουργίας της μονάδας.

3.2 ΑΝΤΙΔΡΑΣΤΗΡΑΣ-ΑΝΥΨΩΤΗΣ
Η προθερμασμένη τροφοδοσία και το ρεύμα ανακυκλοφορίας εισέρχονται στη μονάδα στη
βάση του Riser όπου αναμιγνύεται με το θερμό αναγεννημένο καταλύτη. Η θερμότητά του
καταλύτη βοηθά στην εξάτμιση της τροφοδοσίας με αποτέλεσμα να πιάνει την επιθυμητή
θερμοκρασία για να ακολουθήσει η αντίδραση. Ο αναγεννημένος καταλυτης έχει
θερμοκρασία γύρω στους 700 ΟC.
Στη συνέχεια το νέο μίγμα καταλύτη και ατμών οδηγείται στον αντιδραστήρα μέσο του
riser στον οποίο και γίνεται το μεγαλύτερο μέρος της αντίδρασης. Η καταλυτική πυρόλυση
πρέπει να γίνει σε σύντομο χρόνο καθώς υπάρχει κίνδυνος τα προιόντα να
«υποβαθμιστούν» σε βαρύτερα κλάσματα. Οι καταλυτικές αντιδράσεις λαμβάνουν χώρα
στην αέρια φάση, έτσι ο αέρας ο οποίος έχει διογκωθεί αποτελεί τη κινητήρια δύναμη που
ωθεί τον καταλύτη άνωθεν. Για την ελαχιστοποίηση αντιδράσεων θερμικής πυρόλυσης
υπάρχει μια ειδική διάταξη ώστε να πραγματοποιείται γρήγορος διαχωρισμός των
προϊόντων και του καταλύτη την έξοδο του riser.
Η επαφή μεταξύ τροφοδοσίας και καταλύτη αποτελεί βασική προυπόθεση για την
πραγματοποίηση αντιδράσεων καταλυτικής πυρόλυσης. Για να επιτευχθεί αυτό μαζί με
την τροφοδοσία εισάγεται ατμός προκειμένου να διασπάει σε μικρότερες σταγόνες
διαθέσιμες στα ενεργά κέντρα του καταλύτη. Επιπλέον στη βάση του riser εισάγεται
ατμός για την ρευστοποίηση του καταλύτη που προέρχεται από τον αναγεννητή.

4
Ρευστή Καταλυτική Πυρόλυση (Fluid Catalytic Cracking) Γκαμπής Ευάγγελος
3.3 ΚΑΤΑΛΥΤΗΣ-ΚΥΚΛΩΝΕΣ
Στο πάνω μέρος του αντιδραστήρα βρίσκονται οι strippers στους οποίους όταν το
ατμοποιημένο παράγωγό της αντίδρασης εισέρχεται σε αυτούς τότε λόγο της φυγοκέντρου
δύναμής λόγο ταχείας περιστροφής μεγάλο μέρος σωματιδίων του καταλύτη διαχωρίζεται
από τον ατμό (περίπου το 80%). Έτσι οι κυκλώνες συλλέγουν και επιστρέφουν τον καταλύτη
στον stripper. Ο παραγόμενος ατμός εξέρχεται από τους κυκλώνες του αντιδραστήρα στο
άνω μέρος και οδηγείται με πίεση προς την στήλη κλασμάτωσης (fractionator) για
ανάκτηση. Ο ανενεργός καταλύτης λοιπόν που έχει απορροφήσει υδρογονάναθρακες και
κωκ λόγω εναπώθεσης από πυρόλυση, ρίχνεται στον stripper. Στον stripper μεγάλο μέρος
από τους προσροφημένους υδρογονάνθρακες απομακρύνεται με απογύμνωση μέσο
ατμού πριν ο καταλύτης εισέλθει στον αναγεννητή. Η ροή του ανενεργού καταλύτη προς
τον αναγεννητή γίνεται ελεγχόμενα με τη χρήση μιας αυτόματης βάνας(control valve) η
οποία βρίσκεται υπο κλίση και για αυτό καλείται και control slide valve η οποία σε
αναλογία με τη στάθμη του ανενεργού που βρίσκεται ακόμα στον stripper.
Μετά την ολοκλήρωση του πρώτου διαχωρισμού μάζας καταλύτη-τροφοδοσίας στην
έξοδο του riser, το μίγμα καταλύτη και η τροφοδοσία στην αέρια φάση εισάγονται στο
κύριο δοχέιο του αντιδραστήρα όπου βρίσκονται οι κυκλώνες. Οι κυκλώνες στο κάτω τους
μέρος μαζεύουν τον ανενεργό καταλύτη και τον επιστρέφουν στον stripper(απογυμνωτή)
ενώ την ίδια στιγμή οι ατμοί του προιόντος μεταβαίνουν στο πάνω μέρος των κυκλώνων
και οδηγούνται για διαχωρισμό στην αποστακτική στήλη.

Εικόνα 1: Με κίτρινο φαίνονται οι κυκλώνες που βρίσκονται στο πάνω μέρος του
αντιδραστήρα.

3.4 ΑΠΟΓΥΜΝΩΤΗΣ(STRIPPER)
5
Ρευστή Καταλυτική Πυρόλυση (Fluid Catalytic Cracking) Γκαμπής Ευάγγελος
Έπειτα από πολλές φορές που γίνεται η διεργασία της πυρόλυσης εναπώθεται στον
καταλύτη μεγάλο μέρος κωκ αλλά και προσοροφημένοι υδρογονάνθρακες οι οποίοι
μπλοκάρουν τα ενεργά κέντρα του καταλύτη και τον καθιστούν ανενεργό με αποτέλεσμα
να πρέπει να οδηγείται για αναγέννηση. Για να μπορέσουμε να ανακτήσουμε τους
υδρογονάνθρακες που έχουν προσροφηθεί πάνω στο καταλύτη θα πρέπει να απογυμνωθεί
στο εξωτερικό μέρος του Riser πριν προχωρήσει ο καταλύτης για αναγέννηση. Με τη
χρήση ατμού απογύμνωσης απομακρύνονται οι υδρογονάνθρακες μεταξύ των σωματιδίων
καταλύτη εκτός από τους απορροφημένους.
Έπειτα στον απογυμνωτή ο καταλύτης βαρυτικά πέφτει προς τα κάτω περνώντας πάνω
από διαφράγματα τα οποία είναι τοποθετημένα εναλλάξ στην εξωτερική και εσωτερική
του διάμετρο του, ενώ ο ατμός απογυμνώσεως εξέρχεται από τα διαφράγματα μέσω οπών
τοποθετημένων περιμετρικά στα διαφράγματα.

3.5 ΑΝΑΓΕΝΝΗΤΗΣ(REGENERATOR)
Ο βασικός σκοπός του αναγεννητή είναι αρχικά να επαναφέρει τον καταλύτη στις
αρχικές του ιδιότητες και έπειτα μέσω της καύσης του παραμένοντος
εναποτιθέμενου κοκ (0,5-2,5% κ.β.) να παραχθεί θερμότητα ώστε να αποδοθεί στην
τροφοδοσία. Μέσω των air blowers εισέρχεται αέρας και με την παρουσία οξυγόνου
καίγεται το κοκ του καταλύτη σε μίγμα CO και CO2. Από την καύση αυτήν παράγεται
νερό και οξείδια του θείου και αζώτου τα οποία είναι τοξικά και ρυπαίνουν την
ατμόσφαιρα. Στο πάνω μέρος του αναγεννητή έχουν δημιουργηθεί σωματίδια από τα
παραγόμενα αέρια καύσης του κοκ, τα οποία οδηγούνται σε εναλλάκτες θερμότητας προς
εκμετάλλευση της αξιοποιήσιμης θερμικής τους ενέργειας. Από τη καύση ο αναγεννημένος
καταλύτης φτάνει στους 720 ΟC.
Εντός του αναγεννητή(regenerator) υπάρχει ο combustor riser όπου από τον κάτω
αναγεννητή οδεύει τον καταλύτη και τα καυσαέρια στο αναγεννητή. Στο άνωθεν
άκρο του combustonriser πραγματοποιείται ό πρώτος διαχωρισμός του καταλύτη, όπου εν
συνεχεία τον παραλαμβάνουν οι κυκλώνες κορυφής του αναγεννητή. Οκαταλύτης λοιπόν
που έχει διαχωριστεί πηγαίνει στη βάση του πάνω αναγεννητή ενώ τα καυσαέρια
οδηγούνται μέσω βάνας προς τον λέβητα ανάκτησης θερμότητας και από εκεί δια μέσου
των ηλεκτροστατικών φίλτρων προς την καπνοδόχο.
Ο καταλύτης παραμένει για 10-15 λεπτά περίπου στον αναγεννητή και εν ακολουθία ο
αναγεννημένος καταλύτης που περιέχει πλέον λιγότερο από 0,1m3 κοκ οδεύει και πάλι στην
είσοδο του αντιδραστήρα. Κατά τον τρόπο αυτόν ο καταλύτης επαναλμβάνει μια
διαδικασία αντίδρασης-αναγέννησης έως η αποδοτικότητα του μειωθεί σημαντικά οπότε
χρειάζεται αντικατάσταση από νέο φρέσκο καταλύτη χωρίς να δικοπεί η λειτουργία της
μονάδας της Ρευστής Καταλυτικής Πυρόλυσης.

6
Ρευστή Καταλυτική Πυρόλυση (Fluid Catalytic Cracking) Γκαμπής Ευάγγελος
Μια Slide Gate Valve είναι αυτή που ρυθμίζει τη ροή και τη θερμοκρασία αντιδράσεως
ενός αναγεννημένου καταλύτη. Η βάνα κινείται υδραυλικά η πνευματικά με αυτόματο
τρόπο και σε περίπτωση που το σύστημα υποστεί βλάβη (κυρίως το υδραυλικό) τότε ο
χειριστής της μονάδας μπορεί να την χειριστεί χειροκίνητα (Handwheel).

Εικόνα 2: Αναγγενητής, Απογυμνωτής και Air Blower.

Εικόνα 3: Ρυθμιζόμενη Βάνa(slide gate valve).

7
Ρευστή Καταλυτική Πυρόλυση (Fluid Catalytic Cracking) Γκαμπής Ευάγγελος
3.6 ΣΤΗΛΗ ΚΛΑΣΜΑΤΩΣΗΣ(FRACTIONATOR)
Ο σκοπός της στήλης αυτής είναι να αποθερμαίνει και να ανακτά σε υγρή μορφή των
προιόντων από τους ατμούς του αντιδραστήρα(reactor vapors). Οι θερμοί ατμοί από τον
αντοδραστήρα ρέουν στον Fractionator κοντά στον πυθμένα.

Εικόνα 4: Κύρια Στήλη Κλασμάτωσης.

8
Ρευστή Καταλυτική Πυρόλυση (Fluid Catalytic Cracking) Γκαμπής Ευάγγελος
Πιο συγκεκριμένα θα τα προιόντα που εξέρχονται από την αποστακτική στήλη είναι τα
εξής:
• Ελαφρά Αέρια(Ξηρά Αέρια) σε ένα ποσοστό περίπου 3%.
• Υγραέρια/LPG(C3-C4) σε ποσοστό περίπου 7-9% για προπάνια και 9-10% σε
βουτάνια.
• Νάφθα/Gasoline(Από C5 έως C12) σε ποσοστό περίπου 50-52%.
• Ελαφρύ Ντίζελ (LCO) (Από C13 έως C20) σε ποσοστό 16%.
• Υπόλειμμα (HCO) (Από C21 και μεγαλύτερο) σε ποσοστό 5%.
• Κωκ (Παραπροιόν που επικάθεται στον καταλύτη) σε ποσοστό 6%.

Από την εικόνα 4 παρατηρούμε ότι τα ελαφρύτερα αέρια εξέρχονται από τη κορυφή ως
ατμοί και οδεύουν προς ψήξη και συμπύκνωση και έπειτα οι υγροί, αέριοι
υδρογονάνθρακες και νερό διαχωρίζονται από το δοχείο (Drum) και στέλνει τους αέριους
υδρογονάνθρακες στον συμπιεστή.
Η Heavy Naptha χρησιμοποιείται και για περαταίρω θέρμανση των pump rounds και εν
συνεχεία πηγαίνει για αποθείωση(desulfurization) για παραγωγή βενζίνης.
Το ρεύμα Light Cycle Oil το οποίο χρησιμοποιείται για θέρμανση των pump rounds και
απογυμνώνεται για παραγωγή diesel.
Το ρεύμα Heavy Cycle Oil το οποίο σπανίως χρησιμοποιείται ως προιόν αλλά κυρίως για
θέρμανση των pump rounds και έπειτα ξανά επιστρέφει στην στήλη.
Το βαρύτερο προιόν του πυθμένα(Slurry) το οποίο κατά την έξοδό του από τη στήλη
βρίσκεται σε πολύ υψηλή θερμοκρασία και έτσι χρειάζεται να περάσει από εναλλάκτες
θερμότητας και αφού παραχθεί ατμός έπειτα ψύχεται και στέλνεται σε ειδική δεξαμενή.

4. ΧΩΡΟΘΕΤΗΣΗ ΜΟΝΑΔΑΣ FCC

Η Τοποθέτηση της μονάδας Καταλυτικής πυρόλυσης αποτελεί καίριο ζήτημα καθώτι
πρέπει να καλύπτει ορισμένα σημείας:
• Άμεση και εύκολη πρόσβαση σε σημεία ελέγχου, συντήρησης και εν γένει της
μονάδας.
• Διαθεσιμότητα χώρου εγκαταστάσεως της μονάδας.
• Εύκολη διάθεση βοηθητικών παροχών (ατμών, νερών, αέρα, αζώτου) καθώς θα
πρέπειο να τοποθετηθούν σε κοντινή απόσταση.
• Έλεγχος περιβαλλοντικών επιπτώσεων και μέτρων ασφαλέιας που πρέπει να
εξασφαλίζει ο χώρος εγκατάστασης.

9
Ρευστή Καταλυτική Πυρόλυση (Fluid Catalytic Cracking) Γκαμπής Ευάγγελος

Εικόνα 5: PLOT PLAN μονάδας FCC.

10
Ρευστή Καταλυτική Πυρόλυση (Fluid Catalytic Cracking) Γκαμπής Ευάγγελος
Παρακάτω θα γίνει μια περιγραφή της μονάδας.
Ξεκινώντας από τους εναλλάκτες θερμότητας βλέπουμε ότι είναι τοποθετημένοι έτσι ώστε
το εσωτερικό μέρος (tubes) να μπορεί να αποσυρθεί, να βγει δηλαδή σε μια υπολογισμένη
μπροστά από τον εναλλάκτη Drop Area με σκοπό τον καθαρισμό και τον έλεγχο για την
καταλληλότητα των tubes.
Έπειτα ο αντιδραστήρας έχει τοποθετηθέι σε κάποιο εξωτερικό μέρος της μονάδας καθώς
καθιστά εύκολο την αντικατάσταση του καταλύτη. Οι αντλίες, οι συμπιεστές και γενικά ό
εξοπλισμός που απαιτεί αποσυναρμολόγηση για συντήρηση είναι τοποθετημένος έτσι ώστε
να μπορεί να γίνει περεταίρω επέκταση της διαδικασίας.
Έπειτα ο κεντρικός σωληνοδιάδρομος διαθέτει συγκεκριμένες αποστάσεις μεταξύ των
διαφόρων επιπέδων του και έχει τοποθετηθέι στο κέντρο της μονάδας για να εξυπηρετεί
όλες τις ανάγκες του εξοπλισμού.
Η διάταξη των κύριων στοιχείων του εξοπλισμού ακολουθεί συχνά την ακολουθία που
δίνεται στο φύλλο ροής της διεργασίας με τις στήλες και τα δοχεία τοποθετημένα σε σειρές
και τον βοηθητικό εξοπλισμό, όπως οι εναλλάκτες θερμότητας και οι αντλίες,
τοποθετημένα κατά μήκος ενός εξωτερικού σημείου της μονάδας που συνήθως υπάρχει
πρόσβαση από πλευρική εσωτερική οδό της εγκατάστασης.

5. ΣΤΑΔΙΑ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ ΜΙΑΣ ΜΟΝΑΔΑΣ

Παρακάτω θα παρουσιαστούν οι διαδικασίες που ακολουθούνται στα τρία στάδια του
σχεδιασμού μιας μονάδας ξεκινώντας από το Conceptual Design.
Conceptual Design(Σύλληψη του Σχεδιασμού) είναι μια πρώιμη φάση της διαδικασίας
σχεδιασμού, στην οποία αρθρώνονται τα γενικά περιγράμματα της λειτουργίας και
περιλαμβάνει το σχεδιασμό αλληλεπιδράσεων, εμπειριών, διαδικασιών και στρατηγικών.

Παρακάτω παρουσιάζονται οι δραστηριότητες του Conceptual Design:

• Καθορισμός των βασικών απαιτούμενων αρχικών δεδομένων.
• Καθορισμός των απαραίτητων αναγκών αντίδρασης που απαιτούνται για τη
λειτουργία.
• Αναγνώρηση των τεχνικών αναγκών για τα καθήκοντα που αναφέρθηκαν πριν.
• Αναγνώρηση κινδύνων και υγειονομικών και περιβαλλοντικών προβλημάτων.

11
Ρευστή Καταλυτική Πυρόλυση (Fluid Catalytic Cracking) Γκαμπής Ευάγγελος

Ο Βασικός Σχεδιασμός(Basic Design) ή «Φάση προκαταρκτικού σχεδιασμού» είναι ο

σχεδιασμός εκέινος ο όποίος ορίζει και διαμορφώνει τις διαστάσεις της εγκατάστασης
παραγωγής και της δομής με ικανοποιητικές λεπτομέρειες για να επιτρέψει την έναρξη του
λεπτομερούς σχεδιασμού.
Παρακάτω παρουσιάζονται οι δραστηριότητες του Basic Design:
• Δημιουργία διαγραμμάτων PFD των διεργασιών.
• Διαστασιολόγηση εξοπλισμών(εναλλακτών, δοχείων κ.λ.π.).
• Εκτίμηση ισορροπιών των υλικών αναγκών.
• Βελτιστοποίηση διαδικασιών.
• Εκμετάλλευση ποσοτήτων από τις βοηθητικές παροχές του εργοστασίου(Utilities).
Τέλος έχουμε τον Λεπτομερή σχεδιασμό(Detailed Design) ο οποίος είναι ο σχεδιασμός που
τελειοποιείται και δημιουργούνται σχέδια, προδιαγραφές και εκτιμήσεις. Ο λεπτομερής
σχεδιασμός περιλαμβάνει αρχεία και σχέδια σε μοντέλα 2D, 3D, P&ID, εκτιμήσεις
δημιουργίας κόστους, σχέδια προμηθειών κ.λ.π. Αυτή η φάση είναι όπου προσδιορίζεται
το πλήρες κόστος του έργου.
Παρακάτω παρουσιάζονται οι δραστηριότητες του Detailed Design:
• Δημιουργία και σχεδιασμός διαγραμμάτων P&ID’s.
• Διάταξη των σωληνώσεων, των βανών, των οργάνων κ.λ.π.
• Προσφορές αγοράς για εξοπλισμό ή ότι άλλο απαιτείται.
Ο Βασικός και ο Λεπτομερής σχεδιασμός καθώτι περιλαμβάνουν αρκετές δραστηριότητες
μπορούν να κατανεμηθούν σε ένα χρονοδιάγραμμα που παρουσιάζεται παρακάτω:

Εικόνα 6: Χρονοδιάγραμμα Βασικού σχεδιασμού μoνάδας Διυληστηρίου.

12
Ρευστή Καταλυτική Πυρόλυση (Fluid Catalytic Cracking) Γκαμπής Ευάγγελος

Εικόνα 7: Χρονοδιάγραμμα Λεπτομερούς σχεδιασμού μoνάδας Διυληστηρίου.

6. ΠΑΡΑΔΟΤΕΑ ΒΑΣΙΚΟΥ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ

6.1 PROCESS DESCRIPTION

Στη μονάδα U-4100 του διυληστηρίου του Ασπροπύργου υπάρχουν αρκέτα δοχεία,
εναλλάκτες, αντλίες, πύργοι, φούρνοι και αερόψυκτα. Συνοπτικά παρακάτω θα
παρουσιάσουμε τη λειτουργία της μονάδας Ρευστής Καταλυτικής Πυρόλυσης (FCC).
Ξεκινώντας εισέρχεται η υγρή τροφοδοσία οδεύει προς το δοχείο τροφοδοσίας καθώς στην
ίδια γραμμή προστίθονται ορισμένα δισουλφίδια που παράγονται σε κοντινή μονάδα (U-
3600). Η μονάδα τροφοδοτείται συνήθως αεριέλαιο κενού (δηλαδή το απόσταγμα της
στήλης που λειτουργεί υπό κενό) στο οποίο αρκετές φορές μπορεί να προστεθεί το
υπόλειµµα της µονάδας ατµοσφαιρικής απόσταξης καθώς και βαριά κλάσµατα άλλων
διεργασιών του διυληστηρίου. Η στάθμη της τροφοδοσίας γίνεται από συγκεκρμένη
βάνα(τύπου LIC) τα οποία καθορίζουν τη ποσότητα κρύου VGO από τη δεξαμενή. Η υγρή
τροφοδοσία προθερµαίνεται με τη χρήση φούρνων ή εναλλακτών θερμότητας(που
λαμβάνουν τη τροφοδοσία με τη χρήση αντλιών) σε θερµοκρασία περίπου 300 °C πριν
εισέρθει στον αντιδραστήρα.

13
Ρευστή Καταλυτική Πυρόλυση (Fluid Catalytic Cracking) Γκαμπής Ευάγγελος

Το δοχείο τροφοδοσίας διαθέτει <μπότα> όπο όπου απομακρύνεται το νερό προς σύστημα
pump out. Επίσης επειδή το δοχείο επικοινωνεί με τη γραμμή ισορροπίας του κοντινού
πύργου εξασφαλίζεται η απαιτούμενη πίεση που πρέπει να έχει το δοχείο. Ο πύργος (N-
4101)καλύπτεται από ασφαλιστικά στη κορυφή του και έτσι υπερκαλύπτει με τη σειρά του
(λόγω επικοινωνίας) το δοχείο στο οποίο δεν γίνεται άμεσος έλεγχος της πίεσης του.
Έπειτα η τροφοδοσία από άλλο δοχείο (O-4106) στέλνεται μέσω αντλιών για διαδοχικό
περασμα από εναλλάκτες όπου προθερμένεται με την ανακυκλοφορία του πυθμένα του
πύργου (Ν-4101) και στη συνέχεια περνά από άλλους εναλλάκτες όπου προθερμένται με
το υπόλειμμα(Slurry). H θερμοκρασία στην έξοδο των εναλλακτών ελέγχεται με βάνες
(τύπου TIC) όπου καθορίζουν τη θερμοκρασία περνώντας ένα τμήμα της τροφοδοσίας με
παράκαμψη(by-pass) από τους εναλλάκτες.
Εν συνεχεία η τροφοδοσία χωρίζεται σε 4 <πάσα> και εισέρχεται στον φούρνο(L-4101)
όπου κάθε πάσο ρυθμίζεται από βάνα (FIC). Σε κάθε πάσο καρφώνει γραμμή ατμού όπου
η ροή του ρυθμίζεται με βάνα (HIC) η οποία με τη σειρά της είναι μπλοκαρισμένη και
χρησιμεύει μόνο για περιπτώσεις διαρροής αυλών ή για καθαρισμό (purge) σε περίπτωση
σταματήματος. Η βάνα (TIC-41069) Ελέγχει τη θερμοκρασία εξόδου του φούρνου η οποία
επενεργεί με μια βάνα ελέγχου πίεσης Fuel Gas ή με μια βάνα ελέγχου πίεσης Fuel Oil.
Στη συνέχεια όλη η τροφοδοσία εισάγεται στον Riser όπου γίνεται διασπορά της
τροφοδοσίας με χρήση ατμού(Injection Steam). Η ποσότητα του ατμού διασποράς
ρυθμίζεται με τη βάνα FIC-41002 ενώ η ροή του ισομοιράζεται σε καθένα από τα 8
ακροφύσια τροφοδοσίας μέσω 2 restriction orifice.
Η τροφοδοσία και ο ατμός αναμειγνύονται με τον αναγεννημένο ζεστό καταλύτη που
έρχεται από τον Αναγεννητή. Κατα την επαφή η τροφοδοσία εξατμίζεται και διασπάται
παρέχοντας έτσι την ανυψωτική ικανότητα να μεταφερθούν τα προιόντα και ο καταλύτης
προς την κορυφη Riser.
Εκεί οι αέριοι υδρογονάνθρακες και τα σωματίδια του καταλύτη οδηγούνται στους
κυκλώνες που αποτελούνται από 3 σετ και 2 στάδια όπου διαχωρίζονται. Ο καταλύτης
οδηγείται στο τμήμα του Stripping(απογυμνωτή) στο κώνο του αντιδραστήρα. Εκεί
εισάγεται ατμός για να απομακρυθούν οι προσροφημένοι στην επιφάνεια του καταλύτη
υδρογονάνθρακες. Η ροή του ατμού ελέγχεται συνολικά από μια βάνα και ισομοιράζεται
σε 7 διανομείς ερχόμενος σε επαφή με το καταλύτη κατ’αντιρροή. Έτσι οι
υδρογονάνθρακες από την έξοδο των κυκλώνων του αντιδραστήρα οδηγούνται μέσω της
άεριας γραμμής(vapor line) στον Ν-4101 όπου διαχωρίζονται τα προιόντα. Η αέρια φάση
από τον αντιδραστήρα Κ-4101 εισέρχεται στον πύργο απόσταξης Ν-4101 όπου
διαχωρίζονται τα προιόντα. Το προιόν κορυφής έιναι ελαφριά βενζίνη(LCN), από το
πυθμένα slurry(υπόλειμμα) ενώ λαμβάνεται και ως πλευρικά προιόντα, Βαριά
βενζίνη(HCN) και καταλυτικό Gas Oil(LCCO).

14
Ρευστή Καταλυτική Πυρόλυση (Fluid Catalytic Cracking) Γκαμπής Ευάγγελος

6.2 EQUIPMENT LIST

Παρακάτω θα παρουσιαστούν οι λίστες των εξοπλισμών με τη σειρά και λαμβάνοντας

υπόψιν τη μονάδα U-4100 του διυληστηρίου του Ασπροπύργου.

Εικόνα 8: Λίστα Δοχείων μονάδας FCC.

15
Ρευστή Καταλυτική Πυρόλυση (Fluid Catalytic Cracking) Γκαμπής Ευάγγελος

Εικόνα 9: Λίστα Εναλλατκών μονάδας FCC.

Εικόνα 10: Λίστα Αντλιών μονάδας FCC.

16
Ρευστή Καταλυτική Πυρόλυση (Fluid Catalytic Cracking) Γκαμπής Ευάγγελος

Εικόνα 11: Λίστα Πύργων μονάδας FCC.

Εικόνα 12: Λίστα Φούρνων μονάδας FCC.

Εικόνα 13: Λίστα Αεροψυκτών μονάδας FCC.

17
Ρευστή Καταλυτική Πυρόλυση (Fluid Catalytic Cracking) Γκαμπής Ευάγγελος

6.3 ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ ΡΟΗΣ(PROCESS FLOW DIAGRAM)

Εικόνα 14: Διάγραμμα ροής μονάδας FCC.

18
Ρευστή Καταλυτική Πυρόλυση (Fluid Catalytic Cracking) Γκαμπής Ευάγγελος
6.4 ΙΣΟΖΥΓΙΑ ΜΑΖΑΣ ΚΑΙ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ
Τα ισοζύγια μάζας και ενέργειας μας δείχνουν τις ακριβείς ποσότητες της τροφοδοσίας,
των πιέσεων, των θερμοκρασιών κ.λ.π.. Το ισοζύγια σε συγκεκριμένες μονάδες καθορίζουν
τις ροές και τις συνθέσεις ροής των διεργασιών και παρέχουν τις βασικές εξισώσεις όπου
χρησιμεύουν στη συνέχεια για την διαστασιολόγηση των εξοπλισμών σε τάξη μεγέθους.
Το συνολικό τελικό προϊόν είναι ίσο με το τελικό συν την παραγωγή μείον την
κατανάλωση μείον την συσσώρευση. Για διεργασίες σταθερών καταστάσεων ο όρος
συσσωρεύσεων είναι μηδέν. Εκτός από τις πυρηνικές διαδικασίες, η μάζα δεν παράγεται
ούτε καταναλώνεται· αλλά αν μια χημική αντίδραση πάρει θέση, ένα συγκεκριμένο
χημικό είδος μπορεί να σχηματιστεί ή να καταναλωθεί κατά τη διαδικασία. Εάν όμως
δεν υπάρχει χημική αντίδραση, η ισορροπία παραμένει σταθερή όπου το προϊόν εξόδου
ισούται με το προϊόν εισόδου.

Εικόνα 15: Στοιχεία Τροφοδοσίας, Φυσικών παραμέτρων(θερμοκρασιών, πιέσεων,

πυκνότητας, ειδικών θερμοτήτων κ.λ.π.).

19
Ρευστή Καταλυτική Πυρόλυση (Fluid Catalytic Cracking) Γκαμπής Ευάγγελος
6.5 Distributed Control System(DCS)
Το σύστημα DCS βοηθάει στην ασφάλεια του των διεργασιών ενός διυλιστηρίου και στον
έλεγχο της απόδοσης της εγκατάστασης, ειδικά στο θέμα της προσδοκούμενης ασφάλειας
και της ποιότητας των προβλημάτων. Ευτυχώς τα μοντέρνα συστήματα ελέγχου μειώνουν
σημαντικά τις αιτίες οι οποίες οδηγούν σε σφάλματα.
Ένα σύστημα DCS έχει διάφορα όργανα κατανεμημένα στην εγκατάσταση παρέχοντας
έναν πλήρη κεντρικό έλεγχο. To DCS περιλαμβάνει δύο διαφορετικές ενότητες, η μία
εστιάζει στον έλεγχο των διεργασιών και η άλλη εστιάζει στην βελτιστοποίηση τη στιγμή
την οποία συμβαίνει η διεργασία με σκοπό τη μείωση του λειτουργικού κόστους.
Τα δυναμικά δεδομένα που σχετίζονται με τη διαδικασία καθώς και διάφορες ποιτικές
μεταβλητές αποθηκεύονται στους servers του DCS όπου συνήθως η βάση δεδομένων του
DCS περιέχει δεδομένα μη φυσιολογικών συμβάντων(όπως συστήματα συναγερμού low,
high, low low, high high κ.λ.π.). Το προσωπικό της εγκατάστασης από ένα κεντρικό control
room μπορεί να παρακολουθεί και να ελέγχει το εργοστάσιο(που αποτελείται από πολλές
μονάδες).

6.6 Emergency Shutdown Device(ESD)

Το σύστημα επείγοντος κατακερματισμού τυπικά έιναι ένα σύστημα το οποίο σε κάθε
μομάδα μιας εγκατάστασης κάνει κρίσιμες ενέργειες(σταμάτημα μονάδας, αλλαγές στις
μεταβλητές τις τροφοδοσίας) όταν τα τιθεμένα όρια των μεταβλητών του ξεπερνιώνται.
Επιπλέον το σύστημα ESD διαθέτει Safety Integrity Level’s(SILs), το οποίο είναι ένα
μέτρο ρίσκου ασφαλείας το οποίο καθορίζει την ένταση και τη διάσταση που θα λάβουν οι
ενέργειες που θα κάνει. Επίσης το SIL καθορίζει το επίπεδο της μείωσης του ρίσκου που
παρέχεται από το σύστημα ESD βασισμένο σε ανάλυση πιθανοτήτων.
Στις καινούργιες εγκαταστάσεις υπάρχουν πλεονάζον μετρητικά (από 3 έως 4) για κάθε
κύρια μεταβλητή. Όταν κάποια κύρια μεταβλητή ξεπεράσει τα όρια του ESD συστήματος
τότε οι συναγερμοί οι οποίοι είναι συνδεδεμένοι με τα μετρητικά ενεργοποιούνται.

20
Ρευστή Καταλυτική Πυρόλυση (Fluid Catalytic Cracking) Γκαμπής Ευάγγελος

7. ΔΙΑΣΤΑΣΙΟΛΟΓΗΣΗ ΕΞΟΠΛΙΣΜΟΥ
Παρακάτω παρουσιάζονται τα βήματα τα οποία ακολουθούνται για την διαστασιολόγηση
ενός εναλλάκτη της μονάδας U-4100.

Εικόνα 16: Βήματα Διαστασιολόγησης ενός εναλλάκτη.

21
Ρευστή Καταλυτική Πυρόλυση (Fluid Catalytic Cracking) Γκαμπής Ευάγγελος
Ξεκινώντας λοιπόν έχουμε:
1. SPECIFICATION

Βάση των τροφοδοσιών(σε kg/h) του εναλλάκτη έχουμε το ζεστό ρεύμα του πρώτου
προιόντος και τη θερμοκρασία ψύξης του και το κρύο ρεύμα του δεύτερου προιόντος.
Έχουμε επίσης τη πίεση των δύο προιόντων και την επιτρεπτή πτώση της πίεσης στα
δύο ρεύματα. Ακόμα έχουμε το fouling factor(σε W/m2 oC) των δύο προιόντων και
υπολογίζουμε την μέση θερμοκρασία του πρώτου προιόντος και έπειτα από πίνακα
υπολογίζουμε την ειδική θερμοχωρητικώτητα (σε kJ/kg oC) για τη θερμοκρασία που
βρίκαμε. Τέλος υπολογίζουμε το Duty(σε kW) από τη σχέση παρακάτω:

Duty=Fh X cph X (Th,in-Th,out).

Όπου:
Fh=Τροφοδοσία ζεστού ρεύματος (1ου προιόντος).
Cph=Ειδική Θερμοχωρητικότητα (1ου προιόντος).
Th,in=Θερμοκρασία εισόδου στον εναλλάκτη (1ου προιόντος).
Th,out= Θερμοκρασία εξόδου από τον εναλλάκτη (1ου προιόντος).

Έπειτα θέτουμε τη μέση θερμοκρασία του 2ου προιόντος ίση με τη θερμοκρασία εισόδου
στον εναλλάκτη και εν συνεχεία με τον ίδιο τρόπο από πίνακα βρίσκουμε την ειδική
θερμοχωρητικότητα του.
Έπειτα υπολογίζουμε το ενεργειακό ισοζύγιο (σε oC) και με αυτό που θα βρούμε
υπολογίζουμε εκ νέου τη μέση θερμοκρασία του 2ου προιόντος διαιρώντας δια 2 το
άθροισμα της θερμοκρασίας του ενεργειακού ισοζυγίου που βρήκαμε με τη
θερμοκρασία του προιόντος που έχουμε λάβει ότι είναι η ίδια με τη θερμοκρασία
εισόδου στον εναλλάκτη.
Με τη νέα λοιπόν τώρα μέση θερμοκρασία του 2ου προιόντος βρίσκουμε από το πίνακα
εκ νέου την ειδική θερμοχωρητικότητά του και υπολογίζουμε ξανά το ισοζύγιο
ενέργειας, αν η νέα θερμοκρασία είναι κοντά στη θερμοκρασία που βρήκαμε από το
προηγούμενο ισοζύγιο τότε σταματάμε και συνεχίζουμε στο επόμενο βήμα, αλλιώς
ξανακάνουμε την ίδια διαδικασία.

22
Ρευστή Καταλυτική Πυρόλυση (Fluid Catalytic Cracking) Γκαμπής Ευάγγελος
2. ΦΥΣΙΚΕΣ ΙΔΙΟΤΗΤΕΣ

Σε αυτό το βήμα μαζέυονται τα στοιχεία των προιόντων που μπαίνουν και βγαίνουν από
τον εναλλάκτη όπως το ιξώδες, η ειδική θερμοχωρητικότητα, η πυκνότητα, η θερμική
αγωγιμότητα και η θερμοκρασία εισόδου-εξόδου αλλά και τις μέσες τιμές των
στοιχέιων αυτών.

3. ΟΛΙΚΟΣ ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΗΣ(OVERALL COEFFICIENT)

Από το παρακάτω πίνακα επιλέγεται το Overall Coefficient.

Εικόνα 17: Πίνακας δεδομένων για κάθε προιόν που επιλέγεται.

23
Ρευστή Καταλυτική Πυρόλυση (Fluid Catalytic Cracking) Γκαμπής Ευάγγελος
4. ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ ΔΤΙm
Υπολογίζουμε το ΔΤ(σε oC)χρησιμοποιώντας one shell pass και two tube passes
κάνοντας χρήση της εξίσωσης:
ΔΤIm=(Th,in-Tc(corrected),in)-(Th,out-Tc,in) / In((Th,in-Tc(corrected),in)) / (Th,out-Tc,in)
Έπειτα υπάρχουν και συντελεστές διόρθωσης R και S οι οποίοι δεν απαιτούνται
πάντοτε.
Παρακάτω παρουσιάζεται ο πίνακας επιλογής του συντελεστή διόρθωσης.

Εικόνα 18: Πίνακας επιλογής συντελεστή διόρθωσης.

5. HEAT TRANSFER AREA

Ο υπολογισμός της περιοχής μεταφοράς θερμότητας(σε m2) γίνεται από την εξίσωση:

HTA=q / U*ΔΤIm,
Όπου:
q: Εννοούμε το Duty.

24
Ρευστή Καταλυτική Πυρόλυση (Fluid Catalytic Cracking) Γκαμπής Ευάγγελος
6. LAYOUT AND TUBE SIZE
Χρησιμοποιούμε split-ring floating-head exchanger για αποτελεσματικότητα και
ευκολία καθαρισμού. Βάζουμε το πιο «βρώμικο» προιόν στα τούμπα(tube side) και το
πιο «καθαρό» μέσα στο κέλυφος(shell side) για λόγους συντήρησης.
7. ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ ΑΡΙΘΜΟΥ ΤΟΥΜΠΩΝ
8. ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ ΔΙΑΜΕΤΡΟΥ ΚΕΛΥΦΟΥΣ

9. ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΗ ΘΕΡΜΙΚΗΣ ΜΕΤΑΦΟΡΑΣ ΤΟΥΜΠΩΝ

10.ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΗ ΘΕΡΜΙΚΗΣ ΜΕΤΑΦΟΡΑΣ ΚΕΛΥΦΟΥΣ

11.ΟΛΙΚΟΣ ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΗΣ ΘΕΡΜΙΚΗΣ ΜΕΤΑΦΟΡΑΣ

12.ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ ΠΤΩΣΗΣ ΠΙΕΣΗΣ ΤΟΥΜΠΩΝ

13.ΒΕΛΤΙΣΤΟΠΟΙΗΣΗ ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΩΝΤΑΣ HTFS SOFTWARE

Στο τέλος των παραπάνω υπολογισμών περνάμε τα δεδομένα σε ειδικά υπολογιστικά
προγράμματα (HTFS, M-TASC) για την εύρεση σχεδιασμού με το χαμηλότερο κόστος, που
πληροί τις προδιαγραφές είχε ως αποτέλεσμα τον σχεδιασμό του τελικού σε διαστάσεις
σχήματος. Παρακάτω παρουσιάζεται το DataSheet του εναλλάκτη Ε-101.

Εικόνα 19: Στοιχεία εναλλάκτη Ε-101.

25
Ρευστή Καταλυτική Πυρόλυση (Fluid Catalytic Cracking) Γκαμπής Ευάγγελος

8. UTILITIES LIST(ΛΙΣΤΑ ΒΟΗΘΗΤΙΚΩΝ ΠΑΡΟΧΩΝ)

ΟΝΟΜΑΣΙΑ ΑΕΡΑΣ ΕΡΓΟΣΤΑΣΙΟΥ

ΣΥΜΒΟΛΟ Α
ΧΡΗΣΗ ΓΕΝΙΚΗΣ ΧΡΗΣΗΣ
ΠΙΕΣΗ(normal) 7-8kg/cm2
ΠΙΕΣΗ(design) 10.5 kg/cm2
ΘΕΡΜΟΚΡΑΣΙΑ(normal) 30-40 oC
ΘΕΡΜΟΚΡΑΣΙΑ(design) 70 oC

ΟΝΟΜΑΣΙΑ ΑΕΡΑΣ ΟΡΓΑΝΩΝ

ΣΥΜΒΟΛΟ Α1
ΧΡΗΣΗ Για όργανα υποστήριξης σε
έκτακτη ανάγκη
ΠΙΕΣΗ(normal) 7kg/cm2
ΠΙΕΣΗ(design) 10.5kg/cm2
ΘΕΡΜΟΚΡΑΣΙΑ(normal) 40 oC
ΘΕΡΜΟΚΡΑΣΙΑ(design) 70 oC

ΟΝΟΜΑΣΙΑ ΑΠΙΟΝΙΣΜΕΝΟ ΝΕΡΟ

ΣΥΜΒΟΛΟ D
ΧΡΗΣΗ Παρασκευή Διαλυμάτων, παροχή
απαερωτή για νερό λεβήτων
ΠΗΓΗ Κοινές Παροχές
ΧΗΜΙΚΗ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ ΟΧΙ
ΠΙΕΣΗ(normal) 9kg/cm2
ΠΙΕΣΗ(design) 9.9kg/cm2
ΘΕΡΜΟΚΡΑΣΙΑ(Low) 10 oC Περιβάλλοντος
ΘΕΡΜΟΚΡΑΣIA(High) 25 oC
ΘΕΡΜΟΚΡΑΣΙΑ(Design) 55 OC

26
Ρευστή Καταλυτική Πυρόλυση (Fluid Catalytic Cracking) Γκαμπής Ευάγγελος

ΟΝΟΜΑΣΙΑ ΝΕΡΟ ΨΥΞΗΣ

ΣΥΜΒΟΛΟ W1(παροχή), W2(επιστροφή)
ΧΡΗΣΗ Υδρόψυκτα
ΠΗΓΗ Νερό πόλης
ΘΕΡΜΟΚΡΑΣΙΑ ΠΑΡΟΧΗΣ 20-25 οC
ΘΕΡΜΟΚΡΑΣΙΑ ΕΠΙΣΤΡΟΦΗΣ 30-35 OC max
ΠΙΕΣΗ ΠΑΡΟΧΗΣ 5.5 kg/cm2
ΠΙΕΣΗ ΕΠΙΣΤΡΟΦΗΣ 2.5 kg/cm2
ΠΙΕΣΗ(Design) 8 kg/cm2

ΟΝΟΜΑΣΙΑ ΦΡΕΣΚΟ ΝΕΡΟ

ΣΥΜΒΟΛΟ W3
ΧΡΗΣΗ Ψύξη σαλαμαστρών, decoking
ΠΗΓΗ Νερό πόλης
ΘΕΡΜΟΚΡΑΣΙΑ(Low) 10 OC
ΘΕΡΜΟΚΡΑΣIA(High) 20 OC
ΘΕΡΜΟΚΡΑΣΙΑ(Design) 50 OC
ΠΙΕΣΗ(Low) 3 kg/cm2
ΠΙΕΣΗ(High) 4 kg/cm2
ΠΙΕΣΗ(Design) 7 kg/cm2

ΟΝΟΜΑΣΙΑ ΝΕΡΟ ΠΥΡΟΣΒΕΣΗΣ

ΣΥΜΒΟΛΟ W7
ΧΡΗΣΗ Πυρόσβεση
ΠΗΓΗ Νερό θαλάσσης η νερό επεξεργασμένο
από μονάδα WWT.
ΠΙΕΣΗ(Normal) 8 kg/cm2
ΠΙΕΣΗ(Design) 16 kg/cm2
ΘΕΡΜΟΚΡΑΣΙΑ(Normal) 40 OC
ΘΕΡΜΟΚΡΑΣΙΑ(Design) 70 OC

27
Ρευστή Καταλυτική Πυρόλυση (Fluid Catalytic Cracking) Γκαμπής Ευάγγελος

ΟΝΟΜΑΣΙΑ ΆΖΩΤΟ
ΣΥΜΒΟΛΟ N
ΠΗΓΗ Μονάδες Αζώτου(U-5200, U-5260)
ΠΙΕΣΗ ΠΑΡΟΧΗΣ 8.2 kg/cm2
ΠΙΕΣΗ ΕΠΙΣΤΡΟΦΗΣ 13 kg/cm2
DEW POINT(ΣΗΜΕΊΟ ΔΡΟΣΟΥ) -30 OC
ΠΕΡΙΕΚΤΙΚΟΤΗΤΑ Ο2 10 ppm κ.ο. max

ΟΝΟΜΑΣΙΑ ΑΤΜΟΣ LOW, MEDIUM, HIGH

PRESSURE
ΣΥΜΒΟΛΟ S1, S2, S5
ΘΕΡΜΟΚΡΑΣΙΑ(Normal) 410 oC, 310 oC, 160 oC
ΘΕΡΜΟΚΡΑΣIA(Max) 420 oC, 320 oC, 240 oC
ΘΕΡΜΟΚΡΑΣΙΑ(Design) 450 oC, 390 oC, 270 oC
ΠΙΕΣΗ(Normal) 41 kg/cm2, 12 kg/cm2, 3.8 kg/cm2
ΠΙΕΣΗ(Max) 42 kg/cm2, 12.5 kg/cm2, 4.3 kg/cm2
ΠΙΕΣΗ(Design) 44 kg/cm2, 13 kg/cm2, 5.3 kg/cm2

ΟΝΟΜΑΣΙΑ ΣΥΜΠΗΚΝΩΜΑ LOW, MEDIUM,

HIGH PRESSURE
ΣΥΜΒΟΛΟ CS1, CS2, CS5
ΘΕΡΜΟΚΡΑΣΙΑ 199 oC, 166 oC, 136 oC
ΠΙΕΣΗ ΠΑΡΟΧΗΣ 14.5 kg/cm2, 6.3 kg/cm2, 2.2 kg/cm2
ΠΙΕΣΗ ΕΠΙΣΤΡΟΦΗΣ 2.5 kg/cm2
ΠΙΕΣΗ(Design) 15 kg/cm2
ΘΕΡΜΟΚΡΑΣΙΑ ΠΑΡΟΧΗΣ 195 oC
ΘΕΡΜΟΚΡΑΣΙΑ ΕΠΙΣΤΡΟΦΗΣ 185 oC
ΘΕΡΜΟΚΡΑΣΙΑ (Design) 250 oC

ΗΛΕΚΤΡΙΚΗ ΙΣΧΥΣ
ΤΑΣΗ ΦΑΣΕΙΣ ΣΥΧΝΟΤΗΤΑ ΧΡΗΣΗ
150KV 3 50HZ
6KV 3 50HZ Κινητήρες>132KW
380KV 3 50HZ Κινητήρες<110KW
220KV 1 50HZ Κινητήρες<0.33KW
24KV DC Όργανα
28
Ρευστή Καταλυτική Πυρόλυση (Fluid Catalytic Cracking) Γκαμπής Ευάγγελος

9.ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ ΜΟΝΑΔΑΣ ΚΑΤΑ ΤΟ ΞΕΚΙΝΗΜΑ

Η Παρακάτω περιγραφή αφορά το πως ξεκινάει μια μονάδα FCC των ΒΕΑ αφού έχει
σταματήσει και έχει συντηρηθεί ένα μεγάλο μέρος του εξοπλισμού της μονάδας. Κατά
τη διαδικασία ο εργοδηγός της μονάδας σημειώνει στο ημερολόγιό του την ώρα που
ξεκινά κάθε διεργασία και τυχόν παρατηρήσεις που μπορεί να προκύψουν. Ιδιαίτερη
μνεία θα γίνεται στο ημερολόγιο για το στάδιο που θα είναι σε εξέλιξη κυρίως όταν
αφορά ελέγχους και δεν έχει ολοκληρωθεί μέχρι την ώρα της αλλαγής βάρδιας.
Απαραίτητος είναι επίσης ο διασταυρωμένος έλεγχος των ενδείξεων αλλά και της
αξιοπιστίας των οργάνων πεδίου και DCS σε κάθε στάδιο της διαδικασίας.

ΕΝΕΡΓΕΙΕΣ

• Έλεγχος για τυφλά σε εξοπλισμό, τάπες σε drain, έλεγχος αυτόματων βανών οι οποίες
μπορούν να ανοιχτούν στο πεδίο και στο θάλαμο καθώς και έχει τηρηθεί η διαδικασία
ηλεκτρικής απομόνωσης. Επίσης γίνεται λίστα κατά τη παράδοση μερών του
εξοπλισμού στη διάρκεια του σταματήματος και έτσι τα κυκλώματα ένα ένα θα
ετοιμάζονται για το start-up και ακόμα ότι τα interlock λειτουργούν.
• Ενημέρωση διακίνησης για διαθεσιμότητα νάφθας και gasoil, ατμών, αέρα και άζωτο.
Επίσης μετράμε το hopper και γίνεται έλεγχος των αναλυτών Ο2.
• Το V-4201 αδρανοποιημένο με πίεση Ν2. Κλειστές οι MOV, κλειστές οι δύο βάνες στα
σκέλη των Μ-4107. Η U-4200 υπόκειται σε αδρανοποίηση με Ν2. Στο Σύστημα
πυρδού(Flare) και FuelGas βρίσκεται αδρανοποίηση σε εξέλιξη.
• Βάζουμε το λάδι λύπανσης του V-4101 σε λειτουργία 4 ώρες νωρίτερα περίπου έτσι
ώστε το σύστημα λαδιού να έχει πιάσει τις συνθήκες που ορίζει ο κατασκευαστής ως
προυποθέσεις για το ξεκίνημα του μηχανήματος.
• Eξαερώνουμε το σύστημα της ατμοπαραγωγής με τους start-up ατμούς βάζουμε
προσεκτικά το BFW μέχρι τις FIC τροφοδοσίας των δοχείων μέσα στην μονάδα.
• Οι slide valves D1/D2 πρέπει να είναι τελείως ανοικτές (PDC-41003 MAN). Επίσης οι
slide valves A/B/C πρέπει να είναι τελείως κλειστές. Η Ε πρέπει να είναι
CSO(κλειδωμένη κλειστή) και ανοικτό το by-pass της PRV-41001.
• Ενημέρωση ηλεκτρολόγων και των τεχνιτών οργάνων να είναι σε ετοιμότητα καθώς
και το load shedding.
• Επικοινωνία με RX/RG ανοίγοντας τις slide valves A/B/C. Τα εξαεριστικά της
γραμμής(vapor line) και by-pass ασφαλιστικού Κ-4101 να είναι ανοικτά.
• Γεμίζουμε το Ο-4105 και Μ-4113 με BFW ελέγχοντας τη στάθμη από τους
υφαλοδείκτες και προσέχοντας να μη βγάλει από τα vent (κίνδυνος ατυχήματος).

29
Ρευστή Καταλυτική Πυρόλυση (Fluid Catalytic Cracking) Γκαμπής Ευάγγελος

ΕΝΕΡΓΕΙΕΣ ΓΙΑ Ν-4101

• Ατμίζουμε το Ν-4101 από FI-41070 stripping steam N-4102/03 προς εξαεριστικό του
Ν-4101.
• Ανεβάζουμε τη πίεση στα 1.4 kg/cm2 και ελέγχουμε για διαρροές, ενίσχυση άτμισης
και αδρανοποίησης από HIC-41022 και από Battery Limit προς το Ο-4106 από τις
γραμμές τροφοδοσίας.
• Μετά τον έλεγχο κατεβάζουμε τη πίεση στα 0.7kg/cm2.

ΕΝΕΡΓΕΙΕΣ ΓΙΑ ΘΕΡΜΑΝΣΗ Κ-4101/02

• Γυρνάµε το τυφλό στο FG προς τον L-4102 σε ανοικτή θέση.

• Ανάβουμε βοηθητικό καυστήρα και ξεκινάμε τη θέρμανση με 30 οC/h αλλά με συνεχεί
παρακολούθηση από χειρηστή.
• Ανοίγουμε όλα τα εξαεριστικά των aeration και ξεφυσάμε προς ατμόσφαιρα για
καθαρισμό από καταλύτη και όπου κάνουμε rod out σε RG/RX.
• Ανοιγοκλείνουμε συστηματικά όλες τις slide valves καθ’όλη τη διάρκεια της άυξησης
θερμοκρασιών για να ελέγξουμε ότι δεν υπάρχει βλάβη(κόλλημα).
• Ομαλές αυξομειώσεις της πίεσης για να μην υπάρξουν προβλήματα στο σύστημα
ατμοπαραγωγής και μεγάλη διακύμανση θερμοκρασιών ανάμεσα στα τούμπα και του
κελύφους στο Μ-4118.
• Έλεγχος οργάνων Κ1/Κ2 και προετοιμασία ατμών συστήματος.
• Όταν πιάσουμε θερμοκρασίες 300 οC στο σύστημα βάζουμε ατμούς στον Κ-4101 ενώ
οι Α/Β/C κλειστές.
• Ατμίζουμε για δύο ώρες ΤΟΝ κ-4101 με κλειστές τις βάνες A/B/C.
• Σβήσιμο L-4102 και σταμάτημα Blower(trip HIC-41110/11 κλειδωμένα).
• Μηδενισμός πιέσεων, αφαίρεση μεγάλου τυφλού.
• Τοποθέτηση των τυφλών στην vapor line στο PRV-41001 και το by-pass αυτού.
• Αποκατάσταση εξαεριστικού Ν-4101 η άτμιση θα γυρίσει προς το Ο-4104.
• Άνοιγμα injection, stripping, emergency 3tn/h το κάθε ένα.
• Έλεγχος για Ο2 στο Ο-4104 να είναι κάτω από 0.5%. Νερά προς U-3800.
• Φόρτωση καταλύτη με θερμοκρασία RG>450-500 οC.

30
Ρευστή Καταλυτική Πυρόλυση (Fluid Catalytic Cracking) Γκαμπής Ευάγγελος

10.ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
• Δρ.Κυριακοπούλου Διονυσία (2022). Process Design & Operations of Refinery
Processes-Lecture 3 {Design Information & Data}.
• Δρ.Κυριακοπούλου Διονυσία (2022). Process Design & Operations of Refinery
Processes-Lecture 5 (Ex.6-solution).
• Δρ.Κυριακοπούλου Διονυσία (2022). Process Design & Operations of Refinery
Processes-Lecture 7-8 {Refining Operations}.
• Δρ.Κυριακοπούλου Διονυσία (2022). Process Design & Operations of Refinery
Processes-Lecture 1 {Process Design Basics}.
• Δεμέναγας Ε. (2020). Διαμόρφωση Διυλιστηρίου Πετρελαίου-Διεργασίες(Χημικές)
Μετατροπής & Καθαρισμού.
• Δεμέναγας Ε. (2020). Η Βιομηχανία Διύλισης Αργού Πετρελαίου.
• International Energy Agency (2018). The Future of Petrochemicals.
• Baron H. (2018). The Oil & Gas Engineering Guide.
• Axens (2021). Catalytic Cracking. (site: https://www.axens.net/markets/oil-
refining/catalytic-cracking).
• British Petroleum (2022). 2022 Statistical Review of World Energy.
• Wikipedia (2022). (site: https://en.wikipedia.org/wiki/Fluid_catalytic_cracking).

31
Ρευστή Καταλυτική Πυρόλυση (Fluid Catalytic Cracking) Γκαμπής Ευάγγελος

32
Ρευστή Καταλυτική Πυρόλυση (Fluid Catalytic Cracking) Γκαμπής Ευάγγελος

33