Τμήμα Μηχανολόγων Μηχανικών

Πολυτεχνική Σχολή Α.Π.Θ.

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ ΑΝΤΙΡΡΥΠΑΝΣΗΣ
ΣΤΑΘΕΡΩΝ ΠΗΓΩΝ
(2023 – 2024)
1η Εργασία

Ομάδα:

Ονοματεπώνυμα Α.Ε.Μ. E-mail:

Νικολάου Σπυρίδων 6725 nspyridon@meng.auth.gr

Σωτηρίου Θεοφάνης

Muzeyen Molla

Έτος σπουδών: 5ο

Εξάμηνο: 10ο

Διδάσκον: Ντζιαχρήστος Λεωνίδας

 1.) Θεωρητικό Υπόβαθρο
1.1.) Κατάλυση
Η Κατάλυση, ως χημική διεργασία, έχει τη δυνατότητα να επιταχύνει το
ρυθμό με τον οποίο πραγματοποιούνται οι αντιδράσεις. Έτσι, μια αντίδραση που
χωρίς την ύπαρξη καταλύτη απαιτεί ορισμένες ώρες για να ολοκληρωθεί, μπορεί να
πραγματοποιηθεί μόνο μέσα σε λίγα δευτερόλεπτα με τη χρήση κατάλληλου
καταλύτη. Η Κατάλυση είναι μια από τις πλέον διαδεδομένες χημικές διεργασίες, που
δεν χρησιμοποιείται μόνο για αντιρρύπανση αλλά και για σύνθεση, διάσπαση κλπ. Οι
ακριβείς μηχανισμοί με τους οποίους ένας καταλύτης έχει τη δυνατότητα να
επιταχύνει τις χημικές αντιδράσεις είναι πολύπλοκοι και εξαρτώνται από τον
καταλύτη, τα αντιδρώντα και το είδος της αντίδρασης. Για τα NOx χρησιμοποιούνται
βιομηχανικοί καταλυτικοί μετατροπείς που έχουν την ικανότητα να ανάγουν τα NOx
σε Ν2, ή αντίστοιχα να οξειδώνουν την οργανική ύλη προς CO2 και H2O, αντίστοιχα.

Γενικά, ο καταλύτης έχει τη δυνατότητα να μειώνει την ενέργεια

ενεργοποίησης μιας αντίδρασης, με αποτέλεσμα αυτή να έχει τη δυνατότητα να
διεξαχθεί πολύ πιο γρήγορα. Η πιο ευρέως διαδεδομένη καταλυτική διεργασία
αντιρρύπανσης στη βιομηχανία είναι η αναγωγή των οξειδίων του αζώτου με τη
χρήση αμμωνίας, προς άζωτο και νερό. Η διεργασία αυτή καλείται επιλεκτική
καταλυτική αναγωγή (Selective Catalytic Reduction ή SCR), λόγω της
επιλεκτικότητας των καταλυτών που χρησιμοποιούνται να ανάγουν μόνο τα οξείδια
αζώτου. Η κύρια χημική αντίδραση που πραγματοποιείται είναι η ακόλουθη:

2 NO2 + 4 NH3 + O2 → 3 N2 + 6 H2O

Η διεργασία είναι ιδιαίτερα αποτελεσματική σε θερμοκρασίες πάνω από

(200 – 250) οC και ο βαθμός μετατροπής μπορεί να φτάσει το (80 – 85) %. Για τη
λειτουργία της διεργασίας θα πρέπει να παρέχεται αμμωνία εξωτερικά στη ροή του
απαερίου, σε σωστή αναλογία. Οι καταλυτικοί μετατροπείς που χρησιμοποιούνται
αποτελούνται από κεραμικό ή μεταλλικό υπόστρωμα, στην επιφάνεια του οποίου
είναι διεσπαρμένοι κόκκοι του καταλύτη. Ως καταλύτης, συνήθως, χρησιμοποιείται
βανάδιο ή ζεόλιθοι.
 Εικόνα 1. Σχηματικό διάγραμμα ροής για κατάλυση NO2
Η επιλεκτική καταλυτική αναγωγή έχει βρει εφαρμογή σε πλήθος
βιομηχανικών εγκαταστάσεων, όπως σε μεγάλους σταθμούς παραγωγής ενέργειας με
χρήση στερεών καυσίμων ή φυσικού αερίου, σε μεγάλους βιομηχανικούς καυστήρες
και αποτεφρωτήρες απορριμμάτων, αλλά επίσης έχει βρει εφαρμογή σε κινητήρες
ντίζελ πλοίων και τραίνων. Από το 2008 και έπειτα στην ΕΕ, έχει ξεκινήσει η
εφαρμογή συστημάτων SCR και για την αντιρρύπανση κινητήρων φορτηγών. Η
βασική αρχή λειτουργίας είναι ίδια με τη βιομηχανική εφαρμογή της διεργασίας.

Εικόνα 2. Όψη σε τομή ενός τυπικού καταλύτη

 1.2.) Προσρόφηση
1.2.1.) Περιγραφή Τεχνολογίας
Η απομάκρυνση χαμηλών συγκεντρώσεων αερίων και ατμών από ρεύμα
εξόδου με προσκόλληση αυτών των ουσιών στην επιφάνεια πορωδών στερεών είναι
παράδειγμα μιας πρακτικής εφαρμογής προσρόφησης (adsorbtion). Με κατάλληλη
εκλογή του Προσροφητικού στερεού (Προσροφητής) και του χρόνου επαφής μεταξύ
του στερεού και των ατμών ενός ρεύματος εξόδου, είναι εφικτές πολύ υψηλές
αποδόσεις απομάκρυνσης. Επιπρόσθετα, η διεργασία μπορεί να σχεδιαστεί για να
παρέχει οικονομική ανάκτηση του προσροφούμενου ατμού (προσροφημένη ουσία). Η
προσρόφηση αερίων χρησιμοποιείται σε βιομηχανικές εφαρμογές όπως ο έλεγχος
οσμών, η ανάκτηση πτητικών διαλυτών όπως το βενζόλιο, η αιθανόλη, το
τριχλωροαιθυλένιο, το φρέον κ.ο.κ., και στις διεργασίες ξήρανσης αέριων ρευμάτων.
Κυρίως όμως, χρησιμοποιείται για τον έλεγχο των πτητικών οργανικών ενώσεων
(VOCs) σε συστήματα σταθεροποιημένης και ρευστοποιημένης κλίνης.

Εικόνα 3. Προσροφητήρες ενεργού άνθρακα σε βιομηχανική εγκατάσταση

Αρχικά περιγράφονται τα στοιχεία και η λειτουργία μιας τυπικής
σταθεροποιημένης κλίνης άνθρακα. Το σύστημα χρησιμοποιεί δυο οριζόντια
κυλινδρικά δοχεία στα οποία η κλίνη κοκκώδους ενεργού άνθρακα (Προσροφητής)
στηρίζεται πάνω σε βαριά σχάρα. Η τοποθέτηση βαλβίδας επιτρέπει σε κάθε κλίνη να
απομονωθεί. Το μίγμα Αέρα – Ρύπου από μια βιομηχανική διεργασία εισέρχεται στον
κύριο ανεμιστήρα και διέρχεται μέσα από έναν Ψύκτη. Ο λόγος της ψύξης είναι ότι η
ποσότητα των ρύπων που μπορούν να προσροφηθούν ανά μονάδα μάζας άνθρακα
αυξάνει καθώς η θερμοκρασία μειώνεται. Το ψυχόμενο αέριο ρεύμα στη συνέχεια
περνά μέσα από την προσροφητική κλίνη με φορά από κάτω προς τα πάνω, όπου ο
ρύπος απομακρύνεται και ο αέρας που παραμένει είτε απελευθερώνεται είτε
επιστρέφει στην κύρια διεργασία. Μια συσκευή ελέγχου ατμών στην έξοδο ανιχνεύει
τον κορεσμό της κλίνης μέσω του ελέγχου της συγκέντρωσης του ρύπου στα
απαέρια. Όταν η συσκευή ελέγχου ανιχνεύσει ότι μια προκαθορισμένη μέγιστη τιμή
συγκέντρωσης του ρύπου έχει ξεπεραστεί (Υπέρβαση), το ρεύμα Αέρα – Ατμού
αυτόματα εκτρέπεται στην ανενεργό κλίνη, η οποία έχει αναγεννηθεί και ψυχθεί.

Στη συνέχεια η κορεσμένη (Εξαντλημένη) κλίνη αναγεννάται με άμεση

επαφή με υδρατμό χαμηλής πίεσης, ο οποίος εισάγεται από την κορυφή της κλίνης. Ο
προσροφημένος ρύπος εκτοπίζεται από τον άνθρακα και το μίγμα υδρατμού και
ρύπου συμπυκνώνεται και συλλέγεται σε συσκευή διαχωρισμού (decanter) για ένα
αρχικό διαχωρισμό. Εάν ο συμπυκνωμένος ρύπος είναι αδιάλυτος στο νερό σε
ικανοποιητικό βαθμό, ο διαχωρισμός είναι επαρκής. Διαφορετικά, μπορεί να
απαιτηθεί πρόσθετος διαχωρισμός (για παράδειγμα, με Απόσταξη).

Εικόνα 4. Σχηματική διάταξη ζεύγους Προσροφητήρων σε παράλληλη σύνδεση

 1.2.2.) Ενεργός Άνθρακας
Ο όρος Ενεργός όταν χρησιμοποιείται στα προσροφητικά υλικά αναφέρεται
στην αυξημένη εσωτερική και εξωτερική επιφάνεια (surface area) η οποία προέκυψε
μετά από ειδική επεξεργασία. Κάθε ανθρακούχο υλικό μπορεί να μετατραπεί σε
Ενεργό Άνθρακα. Τσόφλι καρύδας, οστά, ξύλο, κάρβουνο, πετρελαϊκός
οπτάνθρακας, λιγνίνη και λιγνίτης όλα αυτά χρησιμεύουν ως πρώτες ύλες για ενεργό
άνθρακα. Εντούτοις, στην πλειοψηφία του ο βιομηχανικός άνθρακας παράγεται από
ασφαλτούχο άνθρακα.

Ο Ενεργός Άνθρακας παράγεται αρχικά από την αφυδάτωση και

απανθράκωση των ανθρακούχων πρώτων υλών. Η ενεργοποίηση ολοκληρώνεται
κατά τη διάρκεια ελεγχόμενη ς οξείδωσης στην οποία το ανθρακούχο υλικό
θερμαίνεται παρουσία ενός οξειδωτικού αερίου. Για συγκεκριμένους άνθρακες, η
αφυδάτωση μπορεί να γίνει με τη χρήση χημικών ουσιών. Η ιδανική πρώτη ύλη έχει
δομή πόρων πού εξασφαλίζει ομοιόμορφη κατανομή πόρων και υψηλή ικανότητα
προσρόφησης όταν ενεργοποιηθεί. Ο Ενεργός Άνθρακας φτιάχνεται για ειδική τελική
χρήση μέσω επιλογής τη πρώτης ύλης και ελέγχου της διεργασίας ενεργοποίησης.
Άνθρακες για εφαρμογή στην αέρια φάση έχουν (ειδική) Επιφάνεια που κυμαίνεται
2
m
μεταξύ: 800 έως 1200 . Ο Όγκος Πόρων κατά το μεγαλύτερο μέρος βρίσκεται
g
κατανεμημένος σε μια στενή περιοχή Διαμέτρων Πόρων και συνήθως αυτή
κυμαίνεται από: 4 έως 30 angstroms (1 Ǻ = 0,0001 μm).

Τα Ανθρακούχα Μοριακά «Κόσκινα» προβάλλονται ως μια σημαντικά

υποσχόμενη πρόσθετη τεχνολογία στο σχεδιασμό των συστημάτων προσρόφησης. Τα
μοριακά κόσκινα διαφέρουν από τον ενεργό άνθρακα στο ότι η πρώτη ύλη είναι
συνήθως ένα πολυμερές υλικό το οποίο παράγει ομοιόμορφου μεγέθους Πόρους
περίπου: 5 angstroms. Τα Ανθρακούχα Κόσκινα μπορούν να χρησιμοποιηθούν στο
διαχωρισμό υγρών με χαμηλά σημεία βρασμού.

Εικόνα 5. Μηχανισμός προσρόφησης του ενεργού άνθρακα

Για τη μείωση της Πτώσης Πίεσης σε σταθεροποιημένες κλίνες,
χρησιμοποιείται άνθρακας σε κοκκώδη μορφή ή σε μορφή Πελέτας. Τυπικά, το
Μέγεθος των σωματιδίων του Κοκκώδη Άνθρακα είναι περίπου: 0,05 in, το οποίο
αντιστοιχεί σε Μέγεθος Κόσκινου μεταξύ: 10 και 20 mesh στην κλίμακα κόσκινων
των Ηνωμένων Πολιτειών. Ο Ενεργός Άνθρακας πρέπει να είναι αρκετά σκληρός για
την ελαχιστοποίηση της φθοράς στην κλίνη και τη δημιουργία πολύ μικρών
σωματιδίων (μικρά σωματίδια άνθρακα μπορούν να περιορίσουν τη ροή του αερίου
μέσα στην κλίνη). Για να καθοριστεί η σκληρότητα του άνθρακα, ο άνθρακας
δονείται σε κόσκινο 14 mesh με Χαλύβδινες Μπάλες για 30 λεπτά. Η Σκληρότητα
είναι το Ποσοστό Βάρους που παραμένει στο κόσκινο, τα οποίο θα πρέπει να είναι
τουλάχιστον 50 % για ικανοποιητική συντήρηση σε σταθεροποιημένες κλίνες.

1.2.3.) Αναγέννηση Προσροφητή

Ουσίες που προσροφώνται αντιστρεπτά σε ενεργό άνθρακα ή άλλους
Προσροφητές μπορούν να απομακρυνθούν με:

 Επαφή με θερμό αδρανές αέριο (μπορεί να χρησιμοποιηθεί αέρας εάν η

προσροφημένη ουσία δεν είναι εύφλεκτη)
 Επαφή με ατμό σε χαμηλή πίεση
 Μείωση της πίεσης πάνω από την κλίνη (επίσης αναφέρεται και ως
προσρόφηση με ταλαντευόμενη πίεση (pressure swing adsorptίon ή ΡSΑ))

Οι μέθοδοι 1 και 2 ουσιαστικά είναι ίδιες. Εντούτοις, για τους περισσότερους

διαλύτες, η αναγέννηση με ατμό είναι πολύ περισσότερο αποτελεσματική απ' ότι η
αναγέννηση με αδρανές αέριο, η οποία χρησιμοποιείται μόνον σε εκείνες τις
περιπτώσεις όπου το νερό θα ρύπαινε τον ανακτώμενο διαλύτη είτε με χημική
αντίδραση είτε με το σχηματισμό μίγματος που ο διαχωρισμός του είναι δύσκολος. Η
αναγέννηση με μείωση της πίεσης συχνά δεν είναι οικονομική σε συστήματα
ανάκτησης ή ελέγχου αέριας ρύπανσης με προσρόφηση, αλλά έχει χρησιμοποιηθεί
στην ανάκτηση ατμών βενζίνης από δραστηριότητες φόρτο-εκφόρτωσης βυτίων σε
δεξαμενές.

Οι περισσότερες σταθεροποιημένες κλίνες άνθρακα σχεδιάζονται για

αναγέννηση με ατμό. Η ποσότητα ατμού που απαιτείται για την αναγέννηση είναι
συνάρτηση της φόρτισης του άνθρακα, της ευκολίας απομάκρυνσης της
προσροφημένης ουσίας και της γεωμετρίας της κλίνης. Η παροχή του ατμού κατά την
αναγέννηση μπορεί να προσδιοριστεί σε kg ατμού ανά kg ανακτημένου διαλύτη ή σε
kg ατμού ανά kg άνθρακα. Ένα κατάλληλα σχεδιασμένο σύστημα δεν απαιτεί
περισσότερο από 1 – 4 kg Ατμού ανά kg Ανακτημένου Διαλύτη ή 0,2 – 0,4 kg Ατμού
ανά kg Άνθρακα. Εάν η τελευταία ποσότητα είναι η μεγαλύτερη (η οποία συνήθως
είναι για την περίπτωση χαμηλής φόρτισης άνθρακα) τότε η ποσότητα αυτή θα πρέπει
να καθοριστεί.

Ο Χαμηλής Πίεσης Κορεσμένος Ατμός επιφέρει γρήγορη θέρμανση του

δοχείου προσρόφησης και της κλίνης του Άνθρακα. Λιγότερο από 10% της
Συνολικής Εισερχόμενης Θερμότητας χρησιμοποιείται στη διεργασία της Εκρόφησης.
Περίπου το 70% της Θερμότητας εξέρχεται ως Ατμός και περίπου το 20% θερμαίνει
το δοχείο και τον Άνθρακα. Η αποτελεσματική χρήση του ατμού αναγέννησης έχει
ως πρόσθετο όφελος, την ελαχιστοποίηση του μεγέθους του Συμπυκνωτή.

Η μέθοδος που χρησιμοποιείται για την επαφή της Κλίνης Άνθρακα με τον
Ατμό είναι ένα σημαντικό ζήτημα κατά το σχεδιασμό. Η γρήγορη θέρμανση της
κλίνης είναι επιθυμητή, αλλά θα πρέπει να είμαστε προσεκτικοί να μην
«Υπερθερμανθούν» οι ρύποι στην κλίνη (η υπερθέρμανση μειώνει συνεχώς την
ικανότητα του Προσροφητή). Ένα από τα αποτελέσματα της υπερθέρμανσης είναι ο
σχηματισμός πολυμερών χαμηλής πτητικότητας. Η ροή του ατμού στην κλίνη
συνήθως είναι από την αντίθετη κατεύθυνση από αυτήν που εισέρχεται το αέριο, έτσι
οι ρύποι δεν οδηγούνται ακόμα πιο μέσα στην κλίνη.
 1.3.) Απορρόφηση
1.3.1.) Περιγραφή της Τεχνολογίας
Στον έλεγχο της αέριας ρύπανσης, η Απορρόφηση αναφέρεται ως η
επιλεκτική μεταφορά μιας ουσίας από ένα αέριο σε ένα υγρό με το οποίο βρίσκεται
σε επαφή. Η αρχή του διαχωρισμού είναι η κατά προτίμηση διαλυτότητα ενός
συστατικού του αερίου στο υγρό. Η κινητήρια δύναμη για τη μεταφορά αυτή είναι η
διαφορά συγκέντρωσης του συγκεκριμένου αέριου μεταξύ του αερίου μίγματος
(υψηλή συγκέντρωση) και του υγρού μίγματος (χαμηλή συγκέντρωση). Προϋπόθεση
είναι το αέριο να είναι διαλυτό στο απορροφητικό υγρό. Επίσης, το απορροφητικό
υγρό πρέπει να είναι αυστηρά εκλεκτικό, ώστε να απορροφάται μόνο το επιθυμητό
συστατικό. Ο ρυθμός απορρόφησης, άρα και η αποτελεσματικότητα της διεργασίας,
ευνοείται σε υψηλή πίεση και χαμηλή θερμοκρασία. Ο έλεγχος αυτών των δύο
παραμέτρων είναι σημαντικός, διαφορετικά μπορεί να συμβεί εκρόφηση από το υγρό
προς την αέρια φάση, με αποτέλεσμα την αύξηση της συγκέντρωσης ρύπων στην
αέρια φάση.

Στην πλειοψηφία των εφαρμογών στον έλεγχο της ρύπανσης, το υγρό επαφής
είναι το νερό και η διεργασία μερικές φορές αναφέρεται ως Καθαρισμός Αερίου
(scrubbing) ή Πλύση (washing). Συχνά παραδείγματα εφαρμογής Απορρόφησης
αερίων στον έλεγχο της ρύπανσης είναι:

 Της απομάκρυνσης και ανάκτησης αμμωνίας στη βιομηχανία λιπασμάτων

 Της απομάκρυνσης υδροφθορίου από τα απαέρια φούρνου γυαλιού
 Του ελέγχου του διοξειδίου του θείου από πηγές καύσης
 Της ανάκτησης υδατοδιαλυτών ουσιών (διαλύτες) όπως η ακετόνη και η
μεθυλική αλκοόλη
 Του ελέγχου οσμηρών αερίων από εργοστάσια διεργασιών τήξης

Η Απορρόφηση αερίου περιλαμβάνει τη διάχυση της ουσίας από ένα αέριο

διαμέσου της διεπιφάνειας Αερίου – Υγρού με τελική κατάληξη τη διασπορά της στο
υγρό. Η διασπορά ή η διάλυση της Απορροφούμενης ουσίας στα υγρό μπορεί να
συνοδεύεται και από χημική αντίδραση.

Τόσο η Μοριακή όσο και η Τυρβώδης (με δίνη) μεταφορά μάζας είναι
παρούσες στη διεργασία της Απορρόφησης. Η διάχυση με δίνη είναι κατά πολύ
γρηγορότερη απ' ότι ο μοριακός μηχανισμός και μεγιστοποιείται όταν από το
σχεδιασμό του εξοπλισμού Απορρόφησης προβλέπεται αυτός να λειτουργεί σε υψηλά
επίπεδα στροβιλισμού. Ακόμα και στην περίπτωση αυτή, η κύρια αντίσταση στη
μεταφορά μάζας μεταξύ Υγρού και Αερίου οφείλεται στις Στρωτές Στοιβάδες
(laminar layers) στα όρια των φάσεων.

1.3.2.) Εξοπλισμός Απορρόφησης Αερίου

Η Απορρόφηση Αερίου συνήθως πραγματοποιείται σε πύργους με πληρωτικό
υλικό. Το ρεύμα αερίου εισέρχεται από τον πυθμένα της στήλης και οδεύει προς τα
πάνω διαμέσου υγρής κλίνης με πληρωτικό υλικό. Το υγρό εισέρχεται από την
κορυφή της στήλης και κατανέμεται ομοιόμορφα πάνω στο πληρωτικό υλικό της
στήλης. Το απαέριο ωθείται διαμέσου της στήλης και σταδιακά οι απορροφόμενοι
ρύποι απομακρύνονται από το υγρό. Το κορεσμένο υγρό στη συνέχεια
αποστραγγίζεται στη βάση της στήλης και απομακρύνεται.

Εικόνα 6. Σχηματικό διάγραμμα ροής τυπικού απορροφητήρα

 Το πληρωτικό υλικό μπορεί να έχει οποιαδήποτε γεωμετρική μορφή από
αυτές που είναι διαθέσιμες στο εμπόριο και είναι σχεδιασμένο έτσι ώστε να
επιτυγχάνεται μέγιστη επαφή Αερίου – Υγρού και χαμηλή Πτώση Πίεσης στην Αέρια
Φάση. Οι απαιτήσεις για ικανοποιητική πλήρωση της στήλης είναι:

 Μεγάλη Επιφάνεια Διαβροχής ανά Μονάδα Όγκου

 Ελαχιστοποίηση του Βάρους
 Ικανοποιητική Χημική Αντίσταση
 Χαμηλή Παρακώλυση της Ροής τον Υγρού
 Χαμηλή Πτώση Πίεσης
 Χαμηλό Κόστος

Το πληρωτικό υλικό είναι διαθέσιμο για έναν αριθμό υλικών

συμπεριλαμβανομένων των κεραμικών, του γυαλιού, του μετάλλου και διαφόρων
πλαστικών.

Η στήλη με πληρωτικό μέσο έχει το πλεονέκτημα της πολύ καλής διεπαφής

μεταξύ υγρού και αερίου, που εξασφαλίζει πολύ καλούς Βαθμούς Απόδοσης. Από την
άλλη μεριά, εισαγάγει ιδιαίτερα μεγάλες Απώλειες Πίεσης, που πρέπει να
αντισταθμίζονται με την κατανάλωση ενέργειας για τη ροή του απαερίου. Επίσης, η
στήλη είναι κατάλληλη μόνο για απαέρια χωρίς σωματιδιακό φορτίο, καθώς τα
σωματίδια ρυπαίνουν το πληρωτικό μέσο και μειώνουν την αποτελεσματικότητα της
διεργασίας.
 Εικόνα 7. Απορροφητήρας με πληρωτικό μέσο σε βιομηχανική εγκατάσταση

2.) Περιγραφή Μεθοδολογίας

2.1.) Καυσαέριο
Υπολογισμός της Παροχής Όγκου του Καυσαερίου:

Καταναλισκόμενη Ισχύς Pin, σε (ΜW):

Pn
P¿ =
nλ

Όπου:

 Pn: Ισχύς Λέβητα σε (ΜW).

 nλ: Βαθμός Απόδοσης Λέβητα.
Ο Βαθμός Απόδοσης της εγκατάστασης, υπολογίζεται όπως φαίνεται στο παρακάτω
σχήμα:

Παροχή Μάζας του Φυσικού Αερίου ṁCH 4 σε ( kgs ):

P¿
ṁCH 4 =
LHV

Όπου:

 LHV: Κατώτερη Θερμογόνος Δύναμη του Φυσικού Αερίου σε ( MJ

kg )
.

Παροχή Μάζας του Καυσαερίου ṁe xh σε ( kgs ):

H Παροχή Μάζας του Καυσαερίου ṁe xh υπολογίζεται με την χρήση των
Συντελεστών της Εξίσωσης Καύσης του Φυσικού Αερίου.

Υπόθεση: (το Φυσικό Αέριο αποτελείται από 100% Μεθάνιο (CH4))

Παρακάτω παρουσιάζεται η Καύση του Μεθανίου με λ = 1,1:

CH4 + 2,2 (O2 + 3,76 N2) → CO2 + 2 H2O + 0,2 O2 + 8,27 N2

Αρχικά από την ποσότητα της ύλης υπολογίζεται η Μάζα για κάθε Στοιχείο.
Στη συνέχεια προσδιορίζεται η Μάζα κάθε Στοιχείου ανά kg Μεθανίου. Για τη
μετατροπή της Ποσότητας Ύλης: ni (mol) σε Μάζα: mi (kg) χρησιμοποιείται η σχέση:

mi=n i · Mr

Και έχουμε τον παρακάτω Πίνακα της Αντίδρασης:

CH4 + O2 + N2 →
CO2 + H2O + O2 + N2
ni [kmol] 1 2,2 8,272 1 2 0,2 8,27

MR [kg/kmol] 16 32 28 44 18 32 28

mi [kg] 16 70,4 231,5 44 36 6,4 231,5

6 6

mi [kg i/kg CH4] 1 4,4 14,47 2,75 2,25 0,4 14,47

Επομένως, από τον παραπάνω Πίνακα για την Συνολική Μάζα των Ξηρών
Καυσαερίων ισχύει:

mκ =mCO +mO +mN 

2 2 2

kg καυσ .
m κ =2 ,75+0 , 4+14 , 47=17 ,62
kg CH 4

Δηλαδή:

Για κάθε 1 kg Μεθανίου που καίγεται, παράγονται: 17,62 kg Καυσαέρια.

Στη Μάζα των Καυσαερίων δεν συμπεριλαμβάνονται οι Υδρατμοί, καθώς

υπάρχει εκμετάλλευση της Ενθαλπίας Συμπύκνωσης των Υδρατμών. Έτσι είναι
δυνατόν ο Βαθμός Απόδοσης να είναι μεγαλύτερος από 1, αφού στο Λέβητα
Συμπύκνωσης ο Βαθμός Απόδοσης είναι ανοιγμένος στην Κατώτερη Θερμογόνο
Δύναμη.

Επομένως η Παροχή Μάζας του Καυσαερίου ṁex h ( kgs ) υπολογίζεται από τη

σχέση:

ṁe xh =9,472· n ̇ CH 4

( )
3
m
Παροχή Όγκου του Καυσαερίου Q̇exh σε :
s

ṁe xh
Q̇exh =
ρe xh

Όπου:
  ρe xh : Πυκνότητα Καυσαερίου σε
( )
kg
m
3 , που υπολογίζεται από την παρακάτω

σχέση:

ρe xh =∑ x i · ρi

2.2.) Μεθοδολογία κατάλυσης

Όπως, αναφέρθηκε και στο θεωρητικό υπόβαθρο, η Κατάλυση

πραγματοποιείται με Έγχυση NH3 σύμφωνα με την παρακάτω Χημική Αντίδραση:

2 NO2 + 4 NH3 + O2 → 3 N2 + 6 H2O

με Βαθμό Απόδοσης όπως στο γράφημα που ακολουθεί:

Σχήμα 2. Εξάρτηση Βαθμού Απόδοσης Καταλύτη με τη Θερμοκρασία Καυσαερίων

Στον Καταλύτη έχουμε Θερμικές Απώλειες σε Ποσοστό (ως προς την

εναπομένουσα Θερμική Ενέργεια των καυσαερίων) της τάξης του 5%. Η Πτώση
Πίεσης θεωρείται αμελητέα.

Όσον αφορά τα Κόστη έχουμε:

Κόστος Εγκατάστασης Διάταξης NH3: 10000 €.

Κόστος της Αμμωνίας:

 Υπολογίζεται από την τιμή της NH3 που είναι: 0,5 ( k€g )και
 την ποσότητα της αμμωνίας

Κόστος του Καταλύτη:

Προκύπτει από:

 την Δοθείσα Απαιτούμενη Ποσότητα Καταλύτη, που είναι: 100 ( mk g/s ),

3
  την Απόδοση του Καταλύτη,

 την Τιμή του Καταλύτη, που είναι: 50 ( k€g ) και

 την Διάρκεια Ζωής του, που είναι: 5 έτη.

Επίσης, υπολογίζεται και ο Πληθωρισμός κάθε Έτους, ενώ στην Κατάλυση,

λόγω του μικρότερου Βαθμού Απόδοσης, σε σχέση με τις άλλες δύο διεργασίες,
έχουμε επιπλέον Κόστος Μεθανίου.
Ο υπολογισμός των Τελικών Κοστών δίνεται από τις παρακάτω εξισώσεις:
Ptotal =P catalyst + P NH 3+ P diff . CH 4

Και:
30
P total
Pinvestment =∑
i=1 (1+5 % )i

2.3.) Μεθοδολογία Προσρόφησης

Παρακάτω αναλύεται η μεθοδολογία για τους υπολογισμούς που αφορούν την
Προσρόφηση.

Τάση ατμών (NO2): Pv σε (bar):

Προσδιορίζεται από το παρακάτω Διάγραμμα για Θερμοκρασία: T = 50 °C.

Μερική Πίεση Peq σε (kPa):

Peq =x · Pο
Όπου:

 Pο: Ολική Πίεση σε (kPa)

 x: Μοριακό Κλάσμα NO2

Η Θεωρητική Αποδοτικότητα της Προσρόφησης προσδιορίζεται από το

αντίστοιχο Διάγραμμα για την Καμπύλη: Mesh #3. Η Πραγματική Αποδοτικότητα
προκύπτει από τον πολλαπλασιασμό της Θεωρητικής με τον Συντελεστή
Αποδοτικότητας Προσρόφησης.
 Παροχή Μάζας του Ρύπου ṁNO 2 σε ( kgh ):
Υπολογίζεται από την Καταστατική Εξίσωση των Τέλειων Αερίων:
P · Q̇ · Mr
ṁNO 2= eq
R·T

Όπου:

 R: Παγκόσμια σταθερά των αερίων, με R = 8,314 ( k molkJ ∙ K ).

Κατά τη διαδικασία της Αναγέννησης το 75% του Χρόνου Αναγέννησης αφορά
τον Καθαρισμό με Ατμό και το 25% του Χρόνου Αναγέννησης αφορά την Ψύξη της
Συσκευής.

Χωρητικότητα Στήλης Ενεργού Άνθρακα M σε (kg):

ṁ NO 2 · t A
Μ=
β
Όπου:

 tA: Χρόνος Αναγέννησης σε (h)

 β: Πραγματική Αποδοτικότητα Προσρόφησης
 Όγκος Στήλης V σε (m3):
M
V=
ρ

Όπου:

ρ: Φαινόμενη Πυκνότητα Ενεργού Άνθρακα σε ( mkg )

3

Ταχύτητα Απαερίου στην Κλίνη u σε ( ms ):

Q̇
u=
L ·W

Όπου:

 L: Μήκος Κλίνης σε (m)

 W: Πλάτος Κλίνης σε (m)

Παροχή Μάζας του Ατμού ṁατμού σε ( kgh ):

ṁατμο ύ =s · ṁNO 2

Όπου:

 s: Αναλογία μάζας Ατμού / Προσροφημένου NO2 με (s = 4:1)

Απαιτούμενη Θερμική Ισχύς για τον Ατμό: Pατμού σε (kW):

Pατμού =ṁατμού · H ατμού

Όπου:

 Ηατμού: Ενθαλπία Ατμού σε ( kk Jg )

Και υπολογίζεται σύμφωνα με τη σχέση:

H ατμού =( hf @ 100 −h f @ 25) + hfg @ 100 + ( hg @ 300 −h g@ 100 )

Δηλαδή υπολογίζεται από:

Το άθροισμα της Διαφοράς Ενθαλπιών για Θέρμανση Νερού από Θερμοκρασία

Περιβάλλοντος: θ1 = 25 °C μέχρι τη Θερμοκρασία Βρασμού: θ2 = 100 °C,
 Την Ενθαλπία Εξάτμισης του Νερού σε Ατμοσφαιρική Πίεση και Θερμοκρασία
Βρασμού: θ2 = 100 °C και

Την Διαφορά Ενθαλπιών για Θέρμανση Ατμού από Θερμοκρασία: θ2 = 100 °C

σε Θερμοκρασία: θ3 = 300 °C.

Παροχή του Μεθανίου ṁCH 4 σε ( kgh ), αποκλειστικά για την Παραγωγή

Ατμού:

P
ṁCH 4 =
LHV ·η λ

Πτώση Πίεσης ΔP σε (kPa):

1, 56
ΔP=a· H ·u

Όπου:

 a: Συντελεστής, με a = 8
 H: Ύψος Κλίνης σε (m)

Ηλεκτρική ισχύς του Ανεμιστήρα W σε (kW):

Δ P· Q̇
W=
ηΗ / Κ

Όπου:

 ηΗ/Κ : Απόδοση Η/Κ (σε σύνδεση με Ανεμιστήρα)

Όσον αφορά τα Κόστη έχουμε:

Κόστος Εγκατάστασης της Διάταξης Προσρόφησης Pi σε (€):

Pi=30000+ 2000· V

Ετήσιο Κόστος Ενεργού Άνθρακα PC σε (€):

KC · M
PC =
tλ

Όπου:
  KC: Κόστος Ενεργού Άνθρακα σε ( kg€ )
 tλ: Διάρκεια Λειτουργίας Ενεργού Άνθρακα σε (years)

Ετήσιο Κόστος Ηλεκτρικής Ενέργειας Pel σε (€):

Pel =K el · E el

Όπου:

 Kel: Κόστος Ηλεκτρικής Ενέργειας σε ( kWh

€
)
 Eel: Ετήσια Καταναλισκόμενη Ηλεκτρική Ενέργεια σε (kWh)

Ετήσιο Κόστος Φυσικού Αερίου για τη Θέρμανση Ατμού PCH4 σε (€):

PCH 4 =M y · K CH 4

Όπου:

 KCH4: Κόστος Φυσικού Αερίου σε ( kg€ )

 Μy: Ετήσια Καταναλισκόμενη Μάζα Φυσικού Αερίου σε (kg)

Συνολικό Κόστος P σε (€):

Για ορίζοντα 30 ετών και για τις 2 βαθμίδες υπολογίζεται σύμφωνα με τη σχέση:

P=2 · ( Pi + PC ,30 ) + Pel ,30+ P CH 4 , 30

Όπου, τα Κόστη με Δείκτη: 30 αναφέρονται στα αντίστοιχα Κόστη για το

χρονικό ορίζοντα των 30 ετών.
 2.4.) Μεθοδολογία Απορρόφησης

Παρακάτω αναλύεται η μεθοδολογία για τους υπολογισμούς που αφορούν την

Απορρόφηση.

Παροχή του Αερίου GT = GB σε ( )

kg
2
m ∙s
:

ṁκ
GT =GB =
A

Όπου:

 A: Εμβαδόν Διατομής Απορροφητήρα σε (m2)

Μέγιστη Περιεκτικότητα Ρύπου στο Υγρό xB*:

Υπολογίζεται από την Εξίσωση Ισορροπίας (Henry’s Law) που είναι:

y=3 · x

Ελάχιστη Παροχή του Υγρού Lmin σε ( )kg

2
m ∙s
:

Lmin y B− y T
=
G x B∗¿−x ¿ T

Η Παροχή του Υγρού: LT = LB ( )

kg
2
m ∙s
λαμβάνεται ίση με την Lmin.

Περιεκτικότητα Ρύπου στο Υγρό xB:

G
xB= · ( y B− y T )
L
Όπου:

 G, L: οι Παροχές του Aερίου και του Υγρού αντίστοιχα σε ( kmol

m ∙s )
2

Ελάχιστες Περιεκτικότητες Ρύπου στο Αέριο yB* και yT*:

Υπολογίζονται από την Εξίσωση Ισορροπίας (Henry’s Law) που είναι:

y=3 · x

Παράγοντας (y – y*)LM:

¿
( y ¿¿ T − y T )
( y− y ¿ ) LM =( y ¿¿ B− y B ¿)− ¿ ¿¿
yB− y B
ln ⁡( ¿)
yT − y T

Αριθμός Μονάδων Μεταφοράς NG:

y B− y T
NG=
( y − y ¿ ) LM

Παράγοντας (1 – y)*LM:

(1− y B )−(1− y B¿ )
( 1− y )∗¿ LM = ¿
1− y B
ln ⁡( )
1− y B¿

Ύψος Μονάδων Μεταφοράς HG:

G
H G=
K y a ( 1− y )∗¿ LM ¿

Ύψος Στήλης Ζ σε (m):

Z=N G · H G
 Για τον προσδιορισμό της Ελάχιστης Διαμέτρου Στήλης για αποφυγή flooding
χρησιμοποιείται το αντίστοιχο Διάγραμμα για την καμπύλη με την τιμή: «0,50 (42)»,
που παρουσιάζεται παρακάτω:

Αρχικά προσδιορίζεται από το Διάγραμμα η Μέγιστη Παροχή Αερίου: Gmax σε

( mkg∙ s ). Στη συνέχεια υπολογίζονται από γνωστές σχέσεις η Ελάχιστη Επιφάνεια

2

Διατομής και ακολούθως η Ελάχιστη Διάμετρος.

Πτώση Πίεσης ΔP σε (kPa):

Δ P=0 , 4 · Z

Ηλεκτρική Ισχύς του Ανεμιστήρα W σε (kW):

Δ P· Q̇
W=
ηΗ / Κ

Όπου:
  ηΗ/Κ: Απόδοση Η/Κ (σε σύνδεση με Ανεμιστήρα)

Κόστος Εγκατάστασης της Διάταξης Απορρόφησης Pi σε (€):

Pi=20000+ 3000· V

Όπου:

 V: Όγκος Στήλης σε (m3)

Κόστος Εγκατάστασης για την Επεξεργασία Νερού:

Pw , i=80000+1000 ·V

Ωριαίο Κόστος Επεξεργασίας Νερού:

Pw =K w · Q̇w

Όπου:

 Kw: Κόστος Επεξεργασίας Νερού σε ( m€ ) 3

Q̇ : Ωριαία Παροχή Όγκου Νερού σε ( m )

3
 w
h

Ετήσιο Κόστος Ηλεκτρικής Ενέργειας Pel σε (€):

Pel =K el · E el

Όπου:

 Kel: Κόστος Ηλεκτρικής Ενέργειας σε ( kWh

€
)
 Eel: Ετήσια Καταναλισκόμενη Ηλεκτρική Ενέργεια σε (kWh)

Συνολικό Κόστος Ανανέωσης Μεταλλικού Υλικού Pm,30 σε (€):

Υπολογίζεται για τον χρονικό ορίζοντα των 30 ετών και είναι:

30 · K m ·V
Pm , 30=
tζ

Όπου:

 Km: Κόστος Μεταλλικού Πληρωτικού Μέσου σε ( m€ )

3

 tζ: Διάρκεια Ζωής Μεταλλικού Πληρωτικού Μέσου σε (years)

Συνολικό Κόστος P σε (€):

Υπολογίζεται για ορίζοντα 30 ετών και είναι:

P=Pi + P w ,i + Pel , 30+ Pm , 30

Όπου, τα Κόστη με Δείκτη: 30 αναφέρονται στα αντίστοιχα Κόστη για το

χρονικό ορίζοντα των 30 ετών.