ΤΜΗΜΑ ΧΗΜΙΚΗΣ ΜΗΧΑΝΙΚΗΣ

ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΧΗΜΙΚΗΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ

(CEN 302)

Μελέτη της διεργασίας προσρόφησης/εκρόφησης CO2

σε ενεργό άνθρακα
Πείραμα Β: Επίδραση Ολικής Πίεσης και Μερικής πίεσης CO2 (ADSO2)

Γεωργία Πασχαλίδου, Κωνσταντίνα Συμεωνίδου, Αμαλία Ιωάννου, Παναγιώτης Δημητριάδης

Αριθμός Ομάδας: 3Α
Διδάσκων: Δρ. Κώστας Ν.Κώστα

Ημερομηνία διεκπεραίωσης άσκησης: 14/10/2020

Ημερομηνία παράδοσης αναφοράς: 05/11/2020

ΛΕΞΕΙΣ ΚΛΕΙΔΙΑ: Διεργασίες προσρόφησης/εκρόφησης, ολική και μερική πίεση,

προσροφητική στήλη, κορεσμός
ΣΥΝΤΟΜΟΓΡΑΦΙΕΣ:

QALFC: Αυτοματοποιημένη μονάδα προσρόφησης σταθερής κλίνης

FBAC-1: Στήλη προσρόφησης τύπου σταθερής κλίνης (fixed bed)

CO2: Διοξείδιο του άνθρακα

He: Ήλιο

ΠΕΡΙΛΗΨΗ

Σκοπός της εργαστηριακής άσκησης που πραγματοποιήθηκε ήταν η μελέτη και η ανάλυση των
διεργασιών προσρόφησης και εκρόφησης υπό την επίδραση της ολικής και μερικής πίεσης.
Συγκεκριμένα, εξετάστηκε ο διαχωρισμός του CO 2 από μίγμα CO2/He με χρήση της στήλης
ενεργού άνθρακα σε δυο διαφορετικές ολικές πιέσεις με τιμές 0.6 bar και 0.9 bar διατηρώντας
σταθερή την θερμοκρασία και στα δύο πειράματα στους 45 oC. Είναι σημαντικό να αναφερθεί το
γεγονός ότι για την διεκπεραίωση της προσρόφησης και εκρόφησης χρησιμοποιήθηκε
αυτοματοποιημένη μονάδα προσρόφησης σταθερής κλίνης (QALFC). Τα αποτελέσματα που
λήφθηκαν επεξεργάστηκαν και χρησιμοποιήθηκαν για τον προσδιορισμό της ικανότητας
προσρόφησης του ενεργού άνθρακα σε κατάσταση ισορροπίας, τα οποία αποτελέσματα
φαίνονται παρακάτω στην ανάλυση, όπως επίσης και για τον υπολογισμό των κινητικών
σταθερών των διεργασιών προσρόφησης και εκρόφησης (Κ ad, Kd) που υπολογίστηκαν ίσες με
Κad = 6,989 (min bar)-1, Κad = 0,09554 (min bar)-1 Kd = … και Kd = … αντίστοιχα για 0.6 bar και
0.9 bar. Όλα τα παραπάνω έγιναν γνωστά μετά από την κατασκευή των κατάλληλων καμπυλών
προσρόφησης και εκρόφησης.

ΕΙΣΑΓΩΓΗ

Είναι γεγονός ότι ο σύγχρονος τρόπος ζωής, η ανάπτυξη τις βιομηχανίας, η αύξηση του
πληθυσμού και άλλοι παράγοντες φέρουν ευθύνη για τις τεράστιες ποσότητες τοξικών
αποβλήτων τα οποία μολύνουν το περιβάλλον (αέρα, νερό, έδαφος). Για την αντιμετώπιση του
στυγερούς αυτού προβλήματος αναπτυχθήκαν διάφορες τεχνικές, αναμεσά σε αυτές είναι και η
τεχνική προσρόφησης.

Η προσρόφηση είναι μια φυσική διαδικασία κατά την οποία ένα ή περισσότερα συστατικά που
περιλαμβάνονται σε ένα υγρό ή αέριο ρεύμα συσσωρεύονται στην επιφάνεια ενός στερεού.
Αντίθετα, εκρόφηση ορίζεται ως η αντίστροφη διαδικασία της προσρόφησης, δηλαδή η
διεργασία κατά την οποία τα συστατικά αποκολλούνται από την επιφάνεια του στερεού εφόσον
η στήλη στην οποία πραγματοποιείται η διεργασία έχει κορεστεί και η ροή του υγρού έχει
σταματήσει.

Το στερεό στο οποίο λαμβάνει χώρα η προσρόφηση ονομάζεται προσροφητής και η ουσία που
προσροφάται ονομάζεται προσρόφημα. Η ικανότητα και ο βαθμός προσρόφησης κάθε στερεού
εξαρτάται από τις ιδιότητες του όπως η θερμοκρασία, η μοριακή μάζα, το σημείο βρασμού και η
δομή των πόρων κάθε επιφάνειας. Υπάρχουν τρία είδη προσρόφησης, η φυσική προσρόφηση, η
χημική προσρόφηση και η προσρόφηση ανταλλαγής. Η φυσική προσρόφηση αναφέρεται στη
συσσώρευση της χημικής ουσίας που οφείλεται στην επίδραση δυνάμεων van der Waals και των
σωματιδίων του προσροφητικού υλικού. Επιπλέον, η χημική προσρόφηση είναι η συσσώρευση
της χημικής ουσίας που οφείλεται στη δημιουργία χημικών δεσμών μεταξύ αυτής και των
σωματιδίων του προσροφητικού υλικού. Ακόμη, η προσρόφηση ανταλλαγής ορίζεται ως η
συσσώρευση της χημικής ουσίας η οποία οφείλεται στην επίδραση ελκτικών ηλεκτροστατικών
δυνάμεων μεταξύ αυτής και των φορτισμένων σωματιδίων του προσροφητικού υλικού.

Η τεχνική της προσρόφησης βρίσκει σημαντικές εφαρμογές στην απομάκρυνση ανεπιθύμητων

οργανικών ενώσεων από το νερό και από τα οργανικά μίγματα όπως για παράδειγμα η αφαίρεση
έγχρωμων ουσιών από οργανικές ενώσεις και η αφαίρεση αρκετών προϊόντων της ζύμωσης τα
οποία απαντώνται στα απόβλητα σχετικών βιομηχανιών. Επίσης, η προσρόφηση εδράζεται στο
διαχωρισμό παραφινών από αρωματικές ενώσεις και στο διαχωρισμό της φρουκτόζης από τη
γλυκόζη.

Κατά την πραγματοποίηση της πειραματικής διαδικασίας, το στερεό που χρησιμοποιήθηκε ως

προσροφητικό είναι ο ενεργός άνθρακας (Activated Carbon) ο οποίος είναι ένα μικρό,
κρυσταλλικό υλικό που προέρχεται από τη θερμική αποσύνθεση διάφορων υλικών όπως του
ξύλου, του κάρβουνου και των αποβλήτων. Ο ενεργός άνθρακας έχει ειδική επιφάνεια που
κυμαίνεται από 300 έως 1200 m 2 / g, με μέση διάμετρο πόρων από 10 έως 60 Å. Οι
προσροφητικές ικανότητες του ενεργού άνθρακα καθορίζονται από τα χαρακτηριστικά της
ειδικής επιφάνειας, τη διάμετρος των πόρων, τον όγκο των μέσο πόρων, τον όγκο των
μικροπόρων και από τη σχέση προσροφήματος – προσροφητή.

Εικόνα 1. Στήλη προσρόφησης και εκρόφησης αερίου. Με τον κορεσμό της στήλης, η ροή του
υγρού διακόπτεται, η κλίνη αναγεννιέται ώστε να αρχίσει η εκρόφηση. Έτσι, ο προσροφητής
ανακτάται και το προσρόφημα αξιοποιείται. Η αναγέννηση της κλίνης μπορεί να
πραγματοποιηθεί με αρκετούς τρόπους ανάλογα με τον τύπο του προσροφητή, όπως με
κύκλο θερμοκρασίας, κύκλο πίεσης και με απογύμνωση αδρανές αερίου.
Εικόνα 2. Η μονάδα που χρησιμοποιήθηκε για την μελέτη της διεργασίας προσρόφησης και
εκρόφησης η οποία ονομάζεται αυτοματοποιημένη μονάδα προσρόφησης σταθερής κλίνης
(QALFC).

Η μονάδα αυτή φαίνεται στην παραπάνω εικόνα (Εικόνα 2) και αποτελείται από τα εξής μέρη:

 PR-1: Βαλβίδα ρύθμισης πίεσης (pressure regulator) CO2

 PR-2: Βαλβίδα ρύθμισης πίεσης ηλίου (He)
 AB-1: Αντλία νερού
 AR-1: Θερμαντικό στοιχείο (Heating element)
 BT-1: Θερμοστατούμενο Υδατόλουτρο
 FBAC-1: Στήλη προσρόφησης τύπου σταθερής κλίνης (fixed bed)
 B-1: Παράκαμψη
 SC-1: Αισθητήρας ροής CO2
 SC-2: Αισθητήρας ροής ηλίου (He)
 SC-3: Αισθητήρας ροής αέριου
 SP-1: Αισθητήρας πίεσης
 ST-1 – ST-6: Αισθητήρες θερμοκρασίας
 ST-7: Αισθητήρας θερμοκρασίας του υδατόλουτρου
 SCO2-1: Ανιχνευτής συγκέντρωσης CO
 VR-1: Βαλβίδα ρύθμισης ροής CO2
 VR-2: Βαλβίδα ρύθμισης ροής ηλίου (He)
 VR-3: Βαλβίδα ρύθμισης του κυκλώματος συμπίεσης
 VR-4: Βαλβίδα για τη ρύθμιση της ροής που διέρχεται του SCO2-1 και για την εκτόνωση
μέρους του αερίου στην ατμόσφαιρα
 VC-1: Βαλβίδα ρύθμισης ροής CO2.
 VC-2: Βαλβίδα ρύθμισης ροής ηλίου (He).
 VC-3: Βαλβίδα ρύθμισης ροής αέριου μίγματος.
 VT-1: Τρίπορτη (3-way) βαλβίδα επιλογής για την εκτροπή του αέριο μίγματος διαμέσου
της στήλης προσρόφησης ή παρακάμπτοντας την
 VT-2: Τρίπορτη (3-way) βαλβίδα για την ανακύκλωση του αέριου μίγματος που
εξέρχεται από τη στήλη προσρόφησης στην βαλβίδα ρύθμισης VR-3
  VS-1: Βαλβίδα εξαερισμού/ασφαλείας

Ο ρυθμός προσρόφησης ενός αερίου i εξαρτάται από τη μερική πίεση του προσροφούμενου
αερίου (Pi), την κινητική σταθερά της προσρόφησης (Κad) και το κλάσμα των διαθέσιμων
κέντρων προσρόφησης στην επιφάνεια του προσροφητή (κάλυψη, θ) και περιγράφεται από την
εξής σχέση:

dθ i
𝑟𝑎𝑑 = = K𝑎𝑑× 𝑃𝑖 × θ
dt

Για προσρόφηση ενός συστατικού ισχύει θ + θi = 1 και η παραπάνω σχέση μετατρέπεται σε:

dθi
𝑟𝑎𝑑 = = Κ𝑎𝑑× 𝑃𝑖 × (1 − 𝜃𝑖)
dt

Ο ρυθμός εκρόφησης ενός αερίου i, εξαρτάται μόνο από την κινητική σταθερά της εκρόφησης
(Κd) και το κλάσμα των κατειλημμένων κέντρων προσρόφησης στην επιφάνεια του προσροφητή
(κάλυψη, θi) και περιγράφεται από την εξής σχέση:

dθi
𝑟𝑑 = = −Κd×𝜃
dt

Σε κατάσταση ισορροπίας ισχύει rad = rd και άρα:

K𝑑× 𝜃𝑖 = K𝑎𝑑× 𝑃𝑖 × (1 − 𝜃𝑖)

Η πιο πάνω εξίσωση γράφεται διαφορετικά υπό την παρακάτω μορφή και ονομάζεται ισόθερμος
Langmuir:

Κad
𝜃𝑖 = × 𝑃𝑖 × (1 − 𝜃𝑖)
Kd

ΠΕΙΡΑΜΑΤΙΚΟ ΜΕΡΟΣ
Όργανα – Σκεύη – Αντιδραστήρια – Υλικά
  Αυτοματοποιημένη μονάδα προσρόφησης σταθερής κλίνης (QALFC)
 Αποσταγμένο νερό
 Κύλινδρος αερίου CO2
 Κύλινδρος αερίου ηλίου (He, 99.999%)

Πειραματική διαδικασία

Κατά την πειραματική διαδικασία έγινε εκκίνηση της μονάδας QALFC μέσω του λογισμικού
από τον ηλεκτρονικό υπολογιστή και της μονάδας. Ακολούθως, το υδατόλουτρο γέμισε με
αποσταγμένο νερό με τον αισθητήρα θερμοκρασίας του υδατόλουτρου να είναι καλυμμένος και
το θερμαντικό στοιχείο ενεργοποιήθηκε μέσω των εντολών ST–7 και BT-1 του λογισμικού σε
θερμοκρασία 45 oC, καθώς η ροή του ζεστού νερού άρχισε με την ενεργοποίηση της αντλίας
AB-1. Στη συνέχεια, έγινε έλεγχος αν οι βαλβίδες VR-1, VR-2, VR-3 και VR-4 ήταν κλειστές
και οι κύριες βαλβίδες των κυλίνδρων των αερίων διοξειδίου του άνθρακα (CO2) και ηλίου (He)
ρυθμίστηκαν ώστε η πίεση εξόδου τους να είναι 1 bar. Εφόσον η θερμοκρασία της κολώνας
σταθεροποιήθηκε, άρχισε η διαδικασία συμπίεσης της γραμμής παράκαμψης, ελέγχοντας ότι οι
βαλβίδες VR-1, VR-2, VR-3 και VR-4 είναι κλειστές και ότι οι βαλβίδες VT-1 και VT-2 είναι
τοποθετημένες στη κάτω θέση. Έπειτα, μέσω της βαλβίδας VR-2 ρυθμίστηκε η ροή του ηλίου
(He) στα 3.0 l/min και μέσω της βαλβίδας VR-3 ρυθμίστηκε η πίεση του στα 0.6 bar για το
πρώτο πείραμα. Κατόπιν, μέσω της βαλβίδας VR-4 ρυθμιστικέ η ροή του διοξειδίου του
άνθρακα (CO2) στα 0,25 l/min. Αφότου, ελεγχόταν συνεχώς οι τιμές της πίεσης και της
θερμοκρασίας ώστε να είναι σταθερές, οι βαλβίδες VT-1 και VT-2 τοποθετήθηκαν στην πάνω
θέση ώστε το ήλιο (He) να περνάει μέσα από την στήλη, μετά οι βαλβίδες τοποθετήθηκαν στην
κάτω θέση και ακολούθως το μίγμα κατευθύνθηκε στη στήλη μέσω της αντεστραμμένης
κατεύθυνσης των παραπάνω βαλβίδων στην πάνω θέση ώστε η διαδικασία της προσρόφησης να
ξεκινήσει. Παρατηρήθηκε ότι οι θερμοκρασίες στη στήλη παρέμεινε σταθερή με τη
συγκέντρωση του διοξειδίου του άνθρακα (CO2) να αυξάνεται μέχρι να σταθεροποιηθεί και να
λάβει μια μέγιστη τιμή με το τέλος της διαδικασίας της προσρόφησης. Ύστερα, η ροή του
διοξειδίου του άνθρακα (CO2) έκλεισε μέσω της βαλβίδα VR-1, με αποτέλεσμα να ρέει μόνο
ήλιο (He) μέσα από τη στήλη. Παρατηρήθηκε ότι κατά την εκρόφηση οι θερμοκρασίες στη
στήλη πάλι διατηρούνταν σταθερές με τη συγκέντρωση του διοξειδίου του άνθρακα (CO 2) στην
έξοδο της στήλης ελαττώνεται μέχρι να λάβει μηδενική τιμή με το τέλος της διαδικασίας της
εκρόφησης. Η ίδια πειραματική διαδικασία πραγματοποιήθηκε και δεύτερη φορά για ολική
πίεση 0.9 bar και διατηρώντας την θερμοκρασία στους 45 οC. Εν τέλει, η βαλβίδα ρύθμισης ροής
ηλίου (He) έκλεισε, καθώς το σύστημα ανακύκλωσης του ζεστού νερού και οι βαλβίδες των
κυλίνδρων του διοξειδίου του άνθρακα (CO2) και του ηλίου (He). Επιπλέον, έγινε έλεγχος ότι
δεν υπάρχει πίεση στο σύστημα μέσω του αισθητήρα πίεσης και οι βαλβίδες VT-1 και VT-2
τοποθετήθηκαν στην κάτω θέση για την αφαίρεση του αερίου από τον σωλήνα παράκαμψης
στην ατμόσφαιρα.

ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ-ΣΥΖΗΤΗΣΗ

ii & vii) Παρουσίαση αποτελεσμάτων σε μορφή γραφικών παραστάσεων (μοριακό κλάσμα

yCO2 vs t(min) και ST1-6 vs t(min)) και σχολιασμός για τα δεδομένα των θερμοκρασιών και
της μορφής της κάθε γραφικής:

-Σχολιασμός γραφημάτων του μοριακού κλάσματος διοξειδίου του άνθρακα ( CO2) συναρτήσει
του χρόνου:

SCO2 - 1 (%) 0,6bar

5
Συγκέντρωση CO2

0
0 5 10 15 20 25

t (min)

Γραφική 1: Μοριακό κλάσμα διοξειδίου του άνθρακα (CO2) συναρτήσει του χρόνου σε
θερμοκρασία 45 oC και 0,6 bar.
 SCO2 - 1 (%) 0.9bar
7

5
Συγκέντρωση CO2

0
-5 0 5 10 15 20 25 30
t (min)

Γραφική 2: Μοριακό κλάσμα διοξειδίου του άνθρακα (CO2) συναρτήσει του χρόνου σε
θερμοκρασία 45 oC και 0,9bar.

Η προσρόφηση υπό κανονικές συνθήκες ξεκινά όταν η ποσότητα του διοξειδίου του άνθρακα
φτάνει στην κατώτατη τιμή και έτσι οι αρχικές τιμές δεν λαμβάνονται υπόψιν γιατί δεν έχει
αρχίσει να πραγματοποιείται η προσρόφηση ακόμη. Στο μέγιστο της καμπύλης και των δύο
γραφικών για 0,6bar και 0,9bar δηλώνει το τέλος της προσρόφησης και ότι έχει απορροφηθεί η
μέγιστη ποσότητα CO2 που θα μπορούσε μέσα στην στήλη. Από τις γραφικές παραστάσεις
παρατηρείται ότι ο κορεσμός της στήλης, όπου η στήλη λαμβάνει τη μέγιστη ποσότητα
διοξειδίου του άνθρακα (CO2) με το μηδενισμό τη κλίσης του γραφήματος, συμβαίνει
γρηγορότερα σε πίεση 0,6 bar σε σύγκριση με την πίεση των 0.9bar. Η παρατήρηση αυτή
επιβεβαιώνεται και με τις σταθερές ταχυτήτων της προσρόφησης και εκρόφησης που
υπολογίστηκαν σε πιεση 0,6 bar σε σύγκριση με την πιεση των 0,9 bar 0.305 και 4*10-3
αντίστοιχα.. Όταν φτάσει στο μέγιστο σημείο τότε από εκείνη την χρονική στιγμή ξεκινά η
διεργασία της εκρόφησης όπου υπάρχει μόνο παροχή ηλίου αφού σταματά η ροή του διοξειδίου
του άνθρακα. Καθώς ο χρόνος αυξάνεται φαίνεται μείωση της συγκέντρωσης του διοξειδίου του
άνθρακα μέχρι να μηδενιστεί όπου και τελειώνει η εκρόφηση.
-Σχολιασμός γραφικών παραστάσεων της θερμοκρασίας των 7 αισθητήρων της στήλης
προσρόφησης σε σχέση με τον χρόνο [ST1-7(K)=f (t)] για τις δυο διαφορετικές πιέσεις:

Οι επτά ακόλουθες γραφικές παραστάσεις απεικονίζουν τις κατανομές της θερμοκρασίας κάθε
αισθητήρα που υπάρχει μέσα στην στήλη (ST1-7) σε σχέση με τον χρόνο για θερμοκρασία
στήλης 45 ℃ (318 Κ) και πίεση 0,6 bar.

Γραφική παράσταση αισθητήρα 1 σε

Chart Title
σχέση με το χρόνο

350

300

250

200
ST-1(K)

150

100

50

0
0 200 400 600 800 1000 1200 1400
time(s)

Chart
Γραφική παράσταση Title 2 σε σχέση
αισθητήρα
με το χρόνο

350

300

250

200
ST-2(K)

150

100

50

0
0 200 400 600 800 1000 1200 1400
time(s)
Παρατηρείται ότι τα 2 πρώτα γραφήματα, τα οποία αντιστοιχούν στους 2 πρώτους αισθητήρες
της στήλης κορεσμού, είναι όμοια. Αρχικά, υπάρχει αύξηση της θερμοκρασίας και στη συνέχεια
σταθεροποίηση της περίπου στους 316 Κ για το πρώτο γράφημα και στους 317 Κ για το δεύτερο
γράφημα, καθώς η στήλη ρυθμίζεται στους 318 K. Έπειτα, παρατηρείται μικρή πτώση της
θερμοκρασίας στα 460 s περίπου και ακολούθως μικρή αύξηση της όταν η διαδικασία της
προσρόφηση αρχίζει περίπου στα 974 s, με τη θερμοκρασία να φθάνει την τιμή των 316 Κ και
για τα δύο γραφήματα. Η αύξηση της θερμοκρασίας οφείλεται στο ότι η προσρόφηση είναι μια
εξώθερμη διαδικασία κι επομένως αποβάλλεται θερμότητα. Με το τέλος της προσρόφησης,
αρχίζει η διαδικασία της εκρόφησης περίπου στα 1300 s όπου παρατηρείται η θερμοκρασία να
διατηρείται σταθερή περίπου στους 316 K.

Chartαισθητήρα
Γραφική παράσταση Title 3 σε σχέση
με το χρόνο
350

300

250

200
ST-3(K)

150

100

50

0
0 200 400 600 800 1000 1200 1400
time(s)

Στο τρίτο γράφημα το οποίο αντιστοιχεί στον τρίτο αισθητήρα, η θερμοκρασία αυξάνεται και
σταθεροποιείται στους 317 Κ, κοντά στην επιθυμητή τιμή των 318 Κ. Μετά, παρατηρείται
παρατεταμένη μείωση της θερμοκρασίας περίπου στα 385 s και μικρή αύξηση της θερμοκρασίας
στα 800 s, με την θερμοκρασία να φθάνει την τιμή των 315 Κ. Όταν αρχίζει η διαδικασία της
προσρόφησης η θερμοκρασία αυξάνεται περαιτέρω και φθάνει την αρχική θερμοκρασία περίπου
στους 317 Κ. Ακολούθως, η θερμοκρασία παραμένει σταθερή κατά την διάρκεια της
εκρόφησης.

Chart Title
Γραφική παράσταση αισθητήρα 4 σε
σχέση με το χρόνο
350

300

250

200
ST-4(K)

150

100

50

0
0 200 400 600 800 1000 1200 1400
time(s)

Στο τέταρτο γράφημα το οποίο αντιστοιχεί στον τέταρτο αισθητήρα, η θερμοκρασία αυξάνεται
στους 317 Κ φθάνοντας την επιθυμητή τιμή της θερμοκρασίας των 318 Κ. Στη συνέχεια,
παρατηρούνται μικρές αυξομειώσεις μέχρι η θερμοκρασία να σταθεροποιηθεί στους 315 Κ σε
χρόνο 570 s. Ακολούθως, με την πραγματοποίηση της προσρόφησης, παρατηρείται αύξηση και
σταθεροποίηση της θερμοκρασία με τη θερμοκρασία να φθάνει περίπου την τιμή των 317 Κ. Με
την έναρξη της εκρόφησης, η θερμοκρασία παραμένει σταθερή.
 Chart Title
Γραφική παράσταση αισθητήρα 5 σε
σχέση με το χρόνο
350

300

250

200
ST-5(K)

150

100

50

0
0 200 400 600 800 1000 1200 1400
time(s)

Στο πέμπτο γράφημα το οποίο αντιστοιχεί στον πέμπτο αισθητήρα, παρατηρείται ότι η
θερμοκρασία αυξάνεται και σταθεροποιείται περίπου σε θερμοκρασία των 317 Κ, κοντά στην
επιθυμητή τιμή των 318 Κ. Η θερμοκρασία συνεχίζει να διατηρείται στους 317 Κ με την έναρξη
και το πέρας της προσρόφησης, καθώς και με την έναρξη και το τέλος της εκρόφησης.

Chart Title
Γραφική παράσταση αισθητήρα 6 σε σχέση
με το χρόνο
350

300

250

200
ST-6(K)

150

100

50

0
0 200 400 600 800 1000 1200 1400
time(s)
Στο έκτο γράφημα το οποίο αντιστοιχεί στον έκτο αισθητήρα, παρατηρείται αύξηση της
θερμοκρασίας στους 308 Κ καθώς η στήλη ρυθμίζεται σε θερμοκρασία των 318 Κ. Έπειτα,
παρατηρείται αύξηση της θερμοκρασίας σε χρόνο 245 s, η οποία φθάνει την τιμή των 312 K
μέχρι την έναρξη της προσρόφησης και παραμένει σταθερή μέχρι το πέρας των διαδικασιών
προσρόφησης και εκρόφησης.

Chart Titleαισθητήρα 7 σε
Γραφική παράσταση
σχέση με το χρόνο
350

300

250

200
ST-7(K)

150

100

50

0
0 200 400 600 800 1000 1200 1400
time (s)

Στο έβδομο γράφημα το οποίο αντιστοιχεί στον έβδομο αισθητήρα παρατηρείται αύξηση και
σταθεροποίηση της θερμοκρασίας η οποία φθάνει την τιμή των 316 Κ, κοντά στην επιθυμητή
τιμή των 318 Κ. Στη συνέχεια, παρατηρείται μικρή πτώση της θερμοκρασίας στους 315 Κ σε
χρόνο 626 s και σε χρόνο 858 s παρατηρείται μικρή αύξηση και σταθεροποίηση της
θερμοκρασίας φθάνοντας τους 316 Κ, η οποία διατηρείται κατά τη διάρκεια της προσρόφησης
και της εκρόφησης.

Οι επτά ακόλουθες γραφικές παραστάσεις απεικονίζουν τις κατανομές της θερμοκρασίας κάθε
αισθητήρα που υπάρχει μέσα στην στήλη (ST1-7) σε σχέση με τον χρόνο για θερμοκρασία
στήλης 45 ℃ (318 Κ) και πίεση 0,8 bar.
 Γραφική πράσταση αισθητήρα 1 σε σχέση με το
χρόνο
320

310

300
ST-1(K)

290

280

270

260
0 500 1000 1500 2000 2500
t(s)

Γραφική παράσταση αισθητήρα 2 σε σχέση με το

χρόνο
330

320

310

300
ST-2(K)

290

280

270

260
0 500 1000 1500 2000 2500
t(s)

Από τα παραπάνω γραφήματα παρατηρείται ότι τα 2 πρώτα γραφήματα τα οποία αντιστοιχούν

στους 2 πρώτους αισθητήρες της στήλης κορεσμού, είναι όμοια. Αρχικά, παρατηρείται αύξηση
της θερμοκρασίας περίπου στους 316 Κ, καθώς η στήλη ρυθμίζεται στους 318 Κ. Έπειτα,
παρατηρείται μικρή πτώση της θερμοκρασίας, ενώ όταν αρχίζει η προσρόφηση στα 783 s, η
θερμοκρασία αυξάνεται φθάνοντας τους 317 Κ λόγω του ότι πρόκειται για μια εξώθερμη
διαδικασία κατά την οποία αποβάλλεται θερμότητα. Ύστερα, παρατηρείται μικρή πτώση της
θερμοκρασίας και σταθεροποίησης της στους 316 Κ κι όταν αρχίζει η εκρόφηση περίπου στα
1477 s παρατηρείται περαιτέρω μείωση της θερμοκρασίας εφόσον πρόκειται για μια ενδόθερμη
διαδικασία, η οποία χρειάζεται θερμότητα για να πραγματοποιηθεί. Μετέπειτα, σε χρόνο 1670
και 1680 s για κάθε γράφημα αντίστοιχα, παρατηρείται μικρή αύξηση της θερμοκρασίας και
σταθεροποίηση της περίπου στους 316 Κ.

Chart Title
Γραφική παράσταση αισθητήρα 3 σε σχέση με
το χρόνο
350

300

250

200
ST-3(K)

150

100

50

0
0 500 1000 1500 2000 2500
t(s)

Στο τρίτο γράφημα το οποίο αντιστοιχεί στον τρίτο αισθητήρα, παρατηρείται αύξηση της
θερμοκρασίας περίπου στους 317 Κ η οποία είναι κοντά στην επιθυμητή τιμή των 318 Κ και
σταθεροποίησης της κατά την πραγματοποίηση της προσρόφησης μέχρι τα 1477 s περίπου, όπου
αρχίζει η εκρόφηση. Με την έναρξη της εκρόφησης παρατηρείται μικρή πτώση της
θερμοκρασίας φθάνοντας την τιμή των 316 Κ και στη συνέχεια μικρή αύξηση και
σταθεροποίηση της με τη θερμοκρασία να φθάνει τους 317 Κ σε χρόνο 2054 s.
 Chart Title
Γραφική παράσταση αισθητήρα 4 σε σχέση
με το χρόνο

350

300

250

200
ST-4(K)

150

100

50

0
0 500 1000 1500 2000 2500
t(s)

Στο τέταρτο γράφημα το όποιο αντιστοιχεί στον τέταρτο αισθητήρα, παρατηρείται αύξηση της
θερμοκρασίας στους 317 Κ κοντά στην επιθυμητή τιμή των 318 Κ και σταθεροποίηση της κατά
τη διάρκεια της προσρόφησης μέχρι τα 900 s. Στα 900 s όπου η προσρόφηση συνεχίζει να
πραγματοποιείται παρατηρείται μικρή αύξηση της θερμοκρασίας φθάνοντας τους 319 Κ και
έπειτα μικρή πτώση και σταθεροποίηση της στους 318 Κ σε χρόνο 1106 s. Μετά με την έναρξη
εκρόφησης παρατηρείται περαιτέρω μείωση της θερμοκρασίας φθάνοντας τους 316 Κ και
ακολούθως αύξηση και σταθεροποίηση της φθάνοντας την τιμή των 317 Κ σε χρόνο 1900 s.
 Chart Title
Γραφική παράσταση αισθητήρα 5 σε
σχέση με το χρόνο

350

300

250

200
ST-5(K)

150

100

50

0
0 500 1000 1500 2000 2500
t(s)

Chart Title
Γραφική παράσταση αισθητήρα 6 σε
σχέση με το χρόνο

350

300

250

200
ST-6(K)

150

100

50

0
0 500 1000 1500 2000 2500
t(s)
 Chart Title
Γραφική παράσταση αισθητήρα 7 σε σχέση
με το χρόνο
350

300

250

200
ST-7(K)

150

100

50

0
0 500 1000 1500 2000 2500
t(s)

Στα τρία τελευταία γραφήματα τα οποία αντιστοιχούν στον πέμπτο, έκτο και έβδομο αισθητήρα
ο καθένας τους αντίστοιχα, παρατηρείται αύξηση της θερμοκρασίας και σταθεροποίηση της σε
όλη τη διάρκεια κατά την πραγματοποίηση των διαδικασιών προσρόφησης και εκρόφησης. Η
θερμοκρασία φθάνει τους 317 Κ για το πέμπτο γράφημα, τους 312 Κ για το έκτο γράφημα και
τους 316 Κ για το έβδομο γράφημα, οι οποίες είναι κοντά στην επιθυμητή τιμή των 318 Κ.

Συνεπώς, παρατηρείται από όλες τις γραφικές των 45 oC, ότι για διαφορετικές πιέσεις των 0,6
bar και 0,8 bar, η θερμοκρασία του κάθε αισθητήρα παραμένει σταθερή και ίση με την αρχική
που αποκτά με την ρύθμιση της στήλης στους 318 Κ.

iii) Υπολογισμός μέγιστης χωρητικότητας του ενεργού άνθρακα σε CO2:

L × atm
R = 0,082
mol × K

L
Q = 0,15
min

T = 45 ℃ = 318 K

Προσρόφηση στα 0,6 bar

P = 0,6 bar = 0,59214 atm

L
0,59214 atm × 0 ,15
PV nRT PQ min
PV = nRT => = => PQ = FRT => F = = = 3,41 ×10−3
t t RT L× atm
0,082 ×318 K
mol × K
mol
min

t= 27,54 min

mol
F × t = 3,41×10−3 × 27,54 min = 0,094 mol CO2
min

0,094 mol CO 2
200 g ac

Χρησιμοποιώντας το μοριακό βάρος του CO2 ( Mr CO = 44 g) βρίσκουμε ότι:

2

4,136 g CO2
200 g ac

Χρησιμοποιώντας την παρακάτω αναλογία βρίσκουμε τον λόγο του όγκου του CO2 προς τη μάζα
του ενεργού άνθρακα:

1 mol CO2 καταλαμβάνει 22,4 L

0,094 mol CO2 x= 2,1056 L

Άρα,

2,1056 LCO 2
200 g ac

Προσρόφηση στα 0,9 bar

P = 0,9 bar = 0,88821 atm

 L
0,88821 atm× 0 , 15
PV nRT PQ min
PV = nRT => = => PQ = FRT => F = = =5,11×10−3
t t RT L× atm
0,082 ×318 K
mol × K
mol
min

t= 67,92 min

mol
F × t = 5,11×10−3 × 67,92 min = 0,3471 mol CO2
min

0,3471 mol CO2

200 g ac

Χρησιμοποιώντας το μοριακό βάρος του CO2 (Mr = 44 g) βρίσκουμε ότι:

15,2724 gCO 2
200 g ac

Χρησιμοποιώντας την παρακάτω αναλογία βρίσκουμε τον λόγο του όγκου του CO2 προς τη μάζα
του ενεργού άνθρακα:

1 mol CO2 καταλαμβάνει 22,4 L

0,3471 mol CO2 x= 7,77504 L

Άρα,

7,77504 LCO 2
200 g ac

Εκρόφηση στα 0,6 bar

P = 0,6 bar = 0,59214 atm

 L
0,59214 atm × 0 ,15
PV nRT PQ min
PV = nRT => = => PQ = FRT => F = = = 3,41×10−3
t t RT L× atm
0,082 ×318 K
mol × K
mol
min

t= 81,9 min

mol
F × t = 3,41×10−3 × 81,9 min = 0,2793 mol CO2
min

0,2793 mol CO 2
200 g ac

Χρησιμοποιώντας το μοριακό βάρος του CO2 (Mr = 44 g) βρίσκουμε ότι:

12,2892 g CO 2
200 g ac

Χρησιμοποιώντας την παρακάτω αναλογία βρίσκουμε τον λόγο του όγκου του CO2 προς τη μάζα
του ενεργού άνθρακα:

1 mol CO2 καταλαμβάνει 22,4 L

0,2793 mol CO2 x= 6,2563 L

Άρα,

6,2563 L CO 2
200 g ac

Εκρόφηση στα 0,9 bar

P = 0,9 bar = 0,88821 atm

 L
0,88821 atm× 0 , 15
PV nRT PQ min
PV = nRT => = => PQ = FRT => F = = = 5,11×10−3
t t RT L× atm
0,082 ×318 K
mol × K
mol
min

t= 76,1385 min

mol
F × t = 5,11×10−3 ×76,1385 min = 0,389 mol CO2
min

0,389 mol CO 2
200 g ac

Χρησιμοποιώντας το μοριακό βάρος του CO2 (Mr = 44 g) βρίσκουμε ότι:

17,116 g CO2
200 g ac

Χρησιμοποιώντας την παρακάτω αναλογία βρίσκουμε τον λόγο του όγκου του CO2 προς τη μάζα
του ενεργού άνθρακα:

1 mol CO2 καταλαμβάνει 22,4 L

0,389 mol CO2 x= 8,7136 L

Άρα,

8 ,7136 L CO 2
200 g ac

iv) Υπολογισμός κινητικής σταθεράς προσρόφησης (Kad):

Για να υπολογισθεί η κινητική σταθερά για την διεργασία της προσρόφησης χρειάστηκε να γίνει
υπολογισμός της κάλυψης (θ) σε διάφορα σημεία και ακολούθως το κάθε θi που υπολογίστηκε
να διαιρεθεί με τον αντίστοιχο χρόνο dt. Αυτό επιτεύχθηκε σύμφωνα με τις γραφικές
παραστάσεις της προσρόφησης για πίεση ίση με 0,6 bar και 0,8 bar.

Αρχικά, για την προσρόφηση στα 0,6 bar με βάση την παρακάτω γραφική παράσταση
υπολογίσθηκαν εμβαδά σε τέσσερα σημεία τα οποία είχαν κοινή αρχή στον άξονα του χρόνου. Η
περιοχή που χρησιμοποιήθηκε για τον υπολογισμό των εμβαδών είναι η αρχή της γραφικής για
την προσρόφηση, όπου σε εκείνο το σημείο η εκρόφηση θεωρείται αμελητέα. Αυτά τα εμβαδά
είναι η ποσότητα του προσροφημένου CO2 ως προς τον χρόνο τα οποία με διαίρεσή τους με την
μέγιστη ποσότητα CO2 που μπορεί να προσροφηθεί, δίνουν το αποτέλεσμα για την κάλυψη θi.

(Ο υπολογισμός των εμβαδών φαίνονται στο παράρτημα που υπάρχει στο τέλος της
εργαστηριακής αναφοράς).

Προσρόφηση 0,6 bar

6

4
SCO2 (%)

0
0 1 2 3 4 5 6

time (min)

Πιο κάτω φαίνονται οι υπολογισμοί και ο πίνακας με τα δεδομένα τα οποία βοήθησαν για την
εύρεση της κάλυψης θi ως προς τον χρόνο.

ΕCO2 Ftotal (min) NCO2 (max) (min) θi

0,0525 10,68 0,004916
 0,148 10,68 0,01386
0,2958 10,68 0,02770
0,4335 10,68 0,04059

-Υπολογισμός θi:

Ε co × F 0,0525
θ1 = = = 0,004916
2 total

N co (max ⁡)
2
10 , 68

Ε co × F 0,148
θ2 = = = 0,01386
2 total

N co (max ⁡)
2
10 ,68

Ε co × F 0,2958
θ3 = = = 0,02770
2 total

N co (max ⁡)
2
10 , 68

Ε co × F 0,4335
θ4 = = = 0,04059
2 total

N co (max ⁡)
2
10 , 68

dθi
Για υπολογισμό του έγινε διαίρεση των θ που υπολογίστηκαν πιο πάνω με τον χρόνο dt. Οι
dt
υπολογισμοί αυτοί καταγράφονται πιο κάτω.

dθi
-Υπολογισμός :
dt

d θ 1 θ 1 0,004916
= = =¿0,09832 (min)-1
dt dt 0 , 05 min

d θ 2 θ 2 0,01386
= = =0,17325 (min)-1
dt dt 0 ,08 min

d θ 3 θ 3 0,02770
= = =0,23083 (min)-1
dt dt 0 ,12 min

d θ 4 θ4 0,04059
= = =0,2388 (min)-1
dt dt 0 , 17 min
Τα αποτελέσματα αυτά χρησιμοποιούνται για την κατασκευή της παρακάτω γραφικής η οποία
dθi
είναι ο ρυθμός της προσρόφησης ως προς την κάλυψη θi. Από αυτή την γραφική
dt
υπολογίζεται η κλίση, η οποία θα χρησιμοποιηθεί στον τελικό υπολογισμό της κινητικής
σταθεράς για την διεργασία της προσρόφησης.

Προσρόφηση 0,6 bar

0.3

0.25 f(x) = 3.85625837028034 x + 0.101362752183293

dθi/dt (min)-1

0.2

0.15

0.1

Με βάση την εξίσωση της καμπύλης της πιο πάνω γραφικής η οποία είναι y = 3,8563x + 0,1014,
0.05

-1
η κλίση ισούται
0 με 3,8563 (min) και με βάση την μερική πίεση (Pi) στο σημείο όπου ξεκινά η
0 0.005 0.01 0.015 0.02 0.025 0.03 0.035 0.04 0.045
προσρόφηση που είναι 0,55176 bar υπολογίζεται θi
η κινητική σταθερά της προσρόφησης από την
εξίσωση: Kad = Κλίση / Pi

Δηλαδή,

−1
3,8563(min)
Kad = = 6,989 (min bar)-1
0,55176 ¯¿ ¿

Για την προσρόφηση με 0.9 bar πραγματοποιείται η ίδια διαδικασία με πιο πάνω για να γίνει
υπολογισμός της κάλυψης (θ) σε διάφορα σημεία και ακολούθως το κάθε θi να διαιρεθεί με τον
αντίστοιχο χρόνο dt, χρησιμοποιώντας την ανάλογη γραφική η οποία φαίνεται παρακάτω.
 SCO2 - 1 (%) Προσρόφηση 0.9 bar
7

6
Συγκέντρωση CO2

0
0 2 4 6 8 10 12 14
t (min)

Στον πίνακα παρακάτω φαίνονται οι τιμές που θα χρησιμοποιηθούν για τους ανάλογους
υπολογισμούς.

ΕCO2 Ftotal (min) NCO2 (max) (min) θi

0.004308 44.608 0.000096575
0.04455 44.608 0.00099870
0.08266 44.608 0.00185304
0.31902 44.608 0.00715163

-Υπολογισμός θi:

Ε CO 2 F total 0.004308 min

θ1 = = =0.000096575
N CO 2(max) 44.608 min

Ε CO 2 F total 0.04455 min

θ2 = = =0.00099870
N CO 2(max) 44.608 min

Ε CO 2 F total 0.08266 min

θ3 = = =0.00185304
N CO 2(max) 44.608 min

Ε CO 2 F total 0.31902 min

θ4 = = =0.00715163
N CO 2(max) 44.608 min
 dθi
-Υπολογισμός :
dt

dθ 1 θ 1 0.000096575
= = =0.0 0579334 (min)-1
dt dt 0.01667 min

dθ 2 θ 2 0.00099870
= = =0.02723480 (min)-1
dt dt 0.03667 min

dθ 3 θ 3 0.00185304
= = =0.03269878 (min)-1
dt dt 0.05667 min

dθ 4 θ 4 0.00715163
= = =0.09327807 (min)-1
dt dt 0.07667 min

dθi
Με βάση τον υπολογισμό των τεσσάρων δημιουργήθηκε η παρακάτω γραφική όπου με
dt
βάση την κλίση της από την ευθεία y = 0.0838x - 0.0008 που ισούται με 0.0838 (min)-1 και την
μερική πίεση (Pi) στο σημείο όπου ξεκινά η προσρόφηση που είναι 0.87706 bar υπολογίζεται η
κινητική σταθερά της προσρόφησης όπως προηγουμένως.

Κλίση 0.0838 ( min )−1

Δηλαδή, Kad = = = 0.09554 (min bar)-1
Pi 0.87706 ¯¿ ¿
 Προσρόφηση (0.9 bar)
0.008

0.007
f(x) = 0.0837832945957313 x − 0.000805505935878605
0.006
dθi/dt (min)-1

0.005

0.004

0.003

0.002

0.001

0
0 0.01 0.02 0.03 0.04 0.05 0.06 0.07 0.08 0.09 0.1

θi

Σύμφωνα με τους παραπάνω υπολογισμούς η κινητική σταθερά για την προσρόφηση σε ολική
πίεση 0.6 bar είναι ίση με 6,989 (min bar)-1, ενώ σε πίεση 0.9 bar είναι ίση με
0.09554 (min bar)-1.

Με αύξηση της πίεσης κανονικά θα έπρεπε να αυξάνεται και η κινητική σταθερά. Αυτό
συμβαίνει λόγω του ότι καθώς αυξάνεται η πίεση προκαλείται αύξηση της ταχύτητας των
μορίων του CO2 και συνεπώς αύξηση της κινητικής ενέργειας των μορίων. Ως αποτέλεσμα
γίνονται περισσότερες συγκρούσεις μεταξύ τους, δημιουργούνται δεσμοί και έτσι
πραγματοποιείται η διεργασία της προσρόφησης. Αυτή η επίδραση δηλαδή η αύξηση των
συγκρούσεων προκαλείται από την αύξηση της ολικής πίεσης του συστήματος και όχι από την
μεταβολή της μερικής πίεσης. Κατά την διάρκεια του πειράματος η μερική πίεση του CO2 και
του He ήταν σταθερή και καθώς μεταβαλλόταν η ροή τους η ολική πίεση μεταβαλλόταν και
αυτή αντίστοιχα. Επίσης την ολική πίεση θα επηρέασε το ήλιο αφού είναι αδρανές αέριο και
καθώς προστίθεται ήλιο η ολική πίεση αυξάνεται άρα με βάση τους παραπάνω λόγους αυξάνεται
και η κινητική σταθερά.

Υπολογίζοντας την κινητική σταθερά για την προσρόφηση από την σχέση που καταγράφεται
παραπάνω φαίνεται ότι εξαρτάται από την μερική πίεση σύμφωνα με τον τύπο που υπολογίζεται.
Με βάση τα αποτελέσματα όμως που εξαγάγηκαν για την κινητική σταθερά δεν φαίνεται να
υπάρχει αύξηση της κινητικής σταθεράς με αύξηση της πίεσης. Αυτό μπορεί να έγινε λόγω
σφαλμάτων στην διαδικασία για εύρεση των κινητικών σταθερών και έτσι να υπολογίσθηκαν
λάθος κινητικές σταθερές.

v) Υπολογισμός κινητικής σταθεράς προσρόφησης (Kd):

Η ανάλογη διαδικασία για τον υπολογισμό της κινητικής σταθεράς ακολουθήθηκε και για την
διεργασία της εκρόφησης, με τους ανάλογους υπολογισμούς.

Για την εκρόφηση στους 45 ºC γίνονται ο υπολογισμός της κάλυψης (θ) σε τέσσερα σημεία και
ακολούθως το κάθε θi διαιρείται με τον αντίστοιχο χρόνο dt, χρησιμοποιώντας την ανάλογη
γραφική η οποία φαίνεται παρακάτω.

SCO2 - 1 (%) Εκρόφηση 0.6 bar

7

6
Συγκέντρωση CO2

0
4 6 8 10 12 14

t (min)

Στον πίνακα παρακάτω φαίνονται οι τιμές που θα χρησιμοποιηθούν για τους ανάλογους
υπολογισμούς.

ΕCO2 Ftotal (min) NCO2 (max) (min) θi

0.415 27.6 0.015
1.45 27.6 0.053
3.12 27.6 0.113
5.46 27.6 0.198
-Υπολογισμός θi:

Ε CO 2 F total 0.415 min

θ1 = = = 15 * 10-3
N CO 2(max) 27.6 min

Ε CO 2 F total 1.45 min

θ2 = =¿ = 53 * 10-3
N CO 2(max) 27.6 min

Ε CO 2 F total 3.12 min

θ3 = =¿ = 113 * 10-3
N CO 2(max) 27.6 min

Ε CO 2 F total 5.46 min

θ4 = = = 198 * 10-3
N CO 2(max) 27.6 min

dθi
-Υπολογισμός :
dt

−3
dθ 1 θ 1 15∗10
= = = 15 * 10-3 (min)-1
dt dt 1 min
−3
dθ 2 θ 2 53∗10
= = = 26,5 * 10-3 (min)-1
dt dt 2 min
−3
dθ 3 θ 3 113∗10
= = =37 , 67∗10 -3 (min)-1
dt dt 3 min
−3
dθ 4 θ 4 198∗10
= = = 49,5 * 10-3 (min)-1
dt dt 4 min

dθi
Με βάση τον υπολογισμό των τεσσάρων δημιουργήθηκε η παρακάτω γραφική.
dt

Από την κλίση της γραφικής που ισούται με 0.1831 (min)-1 υπολογίζεται η κινητική σταθερά της
εκρόφησης. Σε αυτή την διεργασία η κινητική σταθερά δεν εξαρτάται από την μερική πίεση
αφού στην εκρόφηση η βαλβίδα για την ροή του διοξειδίου του άνθρακα είναι κλειστή. Έτσι,
υπολογίζεται από την εξής σχέση: Kd = - Κλίση

Δηλαδή, Kd = - Κλίση = - (0.1831) (min)-1 = - 0.1831 (min)-1

Η ανάλογη διαδικασία για τον υπολογισμό της κινητικής σταθεράς ακολουθήθηκε και για την
διεργασία της εκρόφησης με πίεση 0.9 bar , με τους ανάλογους υπολογισμούς.

Για την εκρόφηση στους αυτή γίνονται ο υπολογισμός της κάλυψης (θ) σε διάφορα σημεία και
ακολούθως το κάθε θi να διαιρεθεί με τον αντίστοιχο χρόνο dt, χρησιμοποιώντας την ανάλογη
γραφική η οποία φαίνεται παρακάτω.

SCO2 - 1 (%) Εκρόφηση 0.9 bar

7

6
Συγκέντρωση CO2

0
0 5 10 15 20 25

t (min)

Στον πίνακα παρακάτω φαίνονται οι τιμές που θα χρησιμοποιηθούν για τους ανάλογους
υπολογισμούς.

ΕCO2 Ftotal (min) NCO2 (max) (min) θi

1.00 27.86 0.03
 1.44 27.86 0.05
3.35 27.86 0.12
6.61 27.86 0.23

-Υπολογισμός θi:

Ε CO 2 Ftotal 1.00 min

θ1 = = =¿ 0.03
NCO 2(max) 27.86 min

Ε CO 2 Ftotal 1.44 min

θ2 = = =¿ 0.05
NCO 2(max) 27.86 min

Ε CO 2 Ftotal 3.35 min

θ3 = = =¿ 0.12
NCO 2(max) 27.86 min

Ε CO 2 Ftotal 6.61 min

θ4 = = =¿ 0.23
NCO 2(max) 27.86 min

dθi
-Υπολογισμός :
dt

dΘ1 0.03
= =¿0.021 (min)-1
dt 1.39 min

dΘ 2 0.05
= =¿ 0.029 (min)-1
dt 1.7 min

dΘ 3 0.12
= =¿0.04 (min)-1
dt 2.74 min

dΘ 4 0.23
= =¿ 0.05 (min)-1
dt 3.89 min

dθi
Με βάση τον υπολογισμό των τεσσάρων δημιουργήθηκε η παρακάτω γραφική.
dt
 0.06
Εκρόφηση (0.9 bar)

0.05 f(x) = 0.00439167004927475 x + 0.0224508028341974

0.04
dθi/dt (min)-1

0.03

0.02

0.01

0
0 1 2 3 4 5 6 7

θi

Από την κλίση της γραφικής που ισούται με 0.0044 (min)-1 υπολογίζεται η κινητική σταθερά της
εκρόφησης. Σε αυτή την διεργασία η κινητική δεν εξαρτάται από την μερική πίεση αφού στην
εκρόφηση η βαλβίδα για την ροή του διοξειδίου του άνθρακα είναι κλειστή. Έτσι, υπολογίζεται
από την εξής σχέση: Kd = - Κλίση

Δηλαδή, Kd = - Κλίση = - (0.0044) (min)-1 = -0.0044 (min)-1

Σύμφωνα με τους παραπάνω υπολογισμούς η κινητική σταθερά για την εκρόφηση στους 45 ºC
και πίεση 0.6 bar είναι ίση με - 0.1831 (min)-1, ενώ για 0.9 bar είναι ίση με -0.0044 (min)-1. Με
αύξηση της πίεσης η κινητική σταθερά της διεργασίας δεν μεταβάλλεται γιατί δεν εξαρτάται από
αυτή, και πιο συγκεκριμένα από την μερική πίεση όπως επηρεάζεται η προσρόφηση. Έτσι
επηρεάζεται μόνο από την θερμοκρασία η κινητική σταθερά και η κινητική ενέργεια των μορίων
του ηλίου αυξάνεται και συνεπώς αυξάνεται η ταχύτητα. Με αύξηση της ταχύτητας στην
εκρόφηση αυξάνονται οι συγκρούσεις των μορίων ηλίου με το διοξείδιο του άνθρακα που
βρίσκεται στην στήλη προσρόφησης και ως αποτέλεσμα γίνεται διάσπαση των δεσμών και
διαχωρισμός του διοξειδίου του άνθρακα από την επιφάνεια του ενεργού άνθρακα. Στην
εκρόφηση όμως στους 45 ºC και 0.6 bar και 0.9 bar η κλίση της γραφικής παράστασης που
dθi
δημιουργήθηκε από τον υπολογισμό των βγαίνει θετική με βάση την εξίσωση της καμπύλης
dt
και μαζί με το αρνητικό πρόσημο από τον τύπο όπου υπολογίζεται η κινητική σταθερά, εξάγεται
ένα αποτέλεσμα αρνητικό που είναι αδύνατον να υπάρχει. Σφάλματα που οδήγησαν σε αυτό το
αποτέλεσμα είναι ο ανθρώπινος παράγοντας όπου πιθανόν να έγινε λάθος στις μετρήσεις για τον
υπολογισμό των εμβαδών.

ΣΥΓΚΡΙΣΗ ΜΕ ΤΗΝ ΠΡΩΤΗ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΗ ΑΣΚΗΣΗ

Μετά την εξαγωγή των αποτελεσμάτων της συγκερκιμένης εργαστηριακής άσκησης, είμαστε σε
θέση να συγκρίνουμε τις κινητικές σταθερές που υπολογίσθηκαν με τα αποτελέσματα των
κινητικών σταθερών της πρώτης εργαστηριακής άσκησης. Στο πρώτο πείραμα μελετήθηκαν οι
διεργασίες προσρόφησης και εκρόφησης σε δυο διαφορετικές θερμοκρασίες (40 ℃ και 45 ℃)
ενω στο παρών πείραμα μελετήθηκαν οι ίδιες διεργασίες σε σταθερή θερμοκρασία (45 ℃) και σε
δυο διαφορετικές πιέσεις (0,6 bar και 0,9 bar). Είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι και στις δυο
εργαστηριακές ασκήσεις η ροή του CO2 ήταν η ίδια (0,15 L/min). Στην πρώτη περίπτωση, η
κινητική σταθερά για την διεργασία προσρόφησης στους 45 ℃ βρέθηκε ίση με Kad = 0.1330
(min bar)-1 ενώ στην δεύτερη περίπτωση η κινητική σταθερά για την διεργασία προσρόφησης
στα 0,9 bar και σε ίδια θερμοκρασία, βρέθηκε ίση με Kad = 0,09554 (min bar)-1. Παρατηρείται
λοιπόν ότι οι δυο κινητικές σταθερές προσρόφησης είναι περίπου ίσες στις ίδιες συνθήκες.
Επιπλέον, η εκρόφηση στους 45 ℃ υπολογίσθηκε ίση με Kd = -3.8476 (min)-1 ενώ στην
εκρόφηση στα 0,9 bar και σε ίδια θερμοκρασία, Kd = -0,0044 (min)-1 . Σε αυτήν την περίπτωση,
παρατηρείται αρχικά ότι και οι δυο σταθερές είναι αρνητικές, κάτι το οποίο είναι λανθασμένο
και οφείλεται σε κάποιο σφάλμα, και επίσης ότι οι δυο κινητικές σταθερές εκρόφησης έχουν
μεγάλη διαφορά σε απόλυτη τιμή, παρόλο υπήρχε ίδια θερμοκρασία και πίεση. Αυτό το μπορεί
να οφείλεται στο γεγονός ότι πραγματοποιήθηκαν κάποια σφάλματα όπως για παράδειγμα η
μειωμένη ακρίβεια κατά τον υπολογισμό των σταθερών.

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ

Εν κατακλείδι, μετά την εκτέλεση της παρούσας εργαστηριακής άσκησης και όλη την
επεξεργασία των δεδομένων αλλά και την ανάλυση τους, είναι εύλογο να εξαχθούν κάποια
συμπεράσματα. Αρχικά, η θεωρία που υπάρχει πίσω από τις διεργασίες
προσρόφησης/εκρόφησης, διαπιστώθηκε πειραματικά στις γραφικές που δημιουργήθηκαν και
βάσει αυτές ήταν εφικτός ο υπολογισμός διάφορων παραμέτρων. Μετά την ανάλυση των
δεδομένων, ύψιστης σημασίας απόρροια είναι το γεγονός ότι οι προαναφερόμενες διεργασίες
ευνοούνται με την αύξηση της πίεσης διότι πραγματοποιούνται σε λιγότερο χρόνο και η
θερμοκρασία παραμένει σταθερή και στα δύο πειράματα. Σύμφωνα με τον υπολογισμό των
κινητικών σταθερών κανονικά θα έπρεπε να ισχύει ότι με αύξηση της πίεσης αυξάνονται και οι
κινητικές σταθερές και για τις δύο διεργασίες αλλά λόγω σφαλμάτων δεν φαίνεται αυτό στους
υπολογισμούς. Η μερική πίεση επηρεάζει την κινητική σταθερά της προσρόφησης αφού υπάρχει
εξάρτηση ενώ αυτό δεν ισχύει στην εκρόφηση. Επιπλέον, συμπεραίνεται ότι η ολική πίεση
επηρεάζει την διαδικασία και των δύο διεργασιών αφού με αύξηση της ολικής πίεσης αυξάνεται
η κινητική ενέργεια και η ταχύτητα των μορίων. Τέλος, συγκριτικά με τα αποτελέσματα της
προηγούμενης εργαστηριακής άσκησης, συμπερένεται ότι στην προσρόφηση τα αποτελέσματα
ήταν τα ίδια ενώ στην εκρόφηση είχαν μεγάλο χάσμα, άρα παρά τις ίδιες συνθήκες οι σταθερές
μπορεί να διαφέρουν λόγω πειραματικών σφαλμάτων.

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΊΑ (REFERENCES)

 Σημειώσεις θεωρίας και εργαστηρίου

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ

Χρησιμοποιήθηκε η μέθοδος των τριών για τον υπολογισμό του εμβαδού της προσρόφησης και
της εκρόφησης για ολική πίεση 0.6 bar και 0.9 bar αντίστοιχα.

-Για πίεση 0.6 bar:

Διαδικασία προσρόφησης:

m1 = 685,3 mg αντιστοιχεί σε ολικό εμβαδόν 27,54min

m2 = 265,7 mg αντιστοιχεί σε εμβαδόν προσρόφησης x1 = 10,68 min

Διαδικασία εκρόφησης:
m1 = 455,5 mg αντιστοιχεί σε ολικό εμβαδόν 81,9 min

m2 = 153,3 mg αντιστοιχεί σε εμβαδόν προσρόφησης x1 = 27,6 min

-Για πίεση 0.9 bar:

Διαδικασία προσρόφησης:

m1 = 0,5157 g αντιστοιχεί σε ολικό εμβαδόν 67,919 min

m2 = 0,3387 g αντιστοιχεί σε εμβαδόν προσρόφησης x3 = 44,608 min

Διαδικασία εκρόφησης:

m1 = 0,3522 g αντιστοιχεί σε ολικό εμβαδόν 76,130 min

m3 = 0,1289 g εμβαδόν προσρόφησης x4 = 27,86 min

Όπου,

m1: μάζα ολικού εμβαδού

m2: μάζα εμβαδού προσρόφησης

m3: μάζα εμβαδού εκρόφησης

-Υπολογισμός των εμβαδών των τριγώνων των γραφικών παραστάσεων Προσρόφησης-

Εκρόφησης 0.6 bar και 0.9 bar

Προσρόφηση 0.6 bar

Εμβαδόν 1
Βάση = 0,35-0,3= 0,05

Ύψος = 5,3-3,2 = 2,1

Βάση × Ύψος 0 , 05 x 2 ,1
Ε1= = = 0,0525
2 2

Εμβαδόν 2

Βάση = 0,38-0,3= 0,08

Ύψος = 5,3-1,6 = 3,7

Βάση × Ύψος 0 , 08 x 3 , 7
Ε2= = = 0,148
2 2

Εμβαδόν 3

Βάση = 0,42-0,3= 0,12

Ύψος = 5,3-0,37 = 4,93

Βάση × Ύψος 0 , 12 x 4 , 93
Ε3= = = 0,2958
2 2

Εμβαδόν 4

Βάση = 0,47-0,3= 0,17

Ύψος = 5,3-0,2 = 5,1

Βάση × Ύψος 0 , 17 x 5 , 1
Ε4= = = 0,4335
2 2

Εκρόφηση 0.6 bar

Εμβαδόν 1:

Βάση = 8,63 – 7,80 = 0,83 min

Ύψος = 6 – 5 = 1
 Βάση × Ύψος 0 , 83∗1
Ε1 = = = 0,415 min
2 2

Εμβαδόν 2:

Βάση = 9,25 – 7,80 = 1,45 min

Ύψος = 6 – 4 = 2

Βάση × Ύψος 1, 45∗2

Ε2 = = = 1,45min
2 2

Εμβαδόν 3:

Βάση = 9,88 – 7,80 = 2,08 min

Ύψος = 6 - 3 = 3

Βάση × Ύψος 2 ,08∗3

Ε3 = = = 3,12 min
2 2

Εμβαδόν 4:

Βάση = 10,53 – 7,80 = 2,73 min

Ύψος = 6 – 2 = 4

Βάση × Ύψος 2 ,73∗4

Ε4 = = = 5,46 min
2 2

Προσρόφηση 0.9 bar

Εμβαδόν 1

Βάση = 0,35 - 0,33333 = 0,01667

Ύψος = 5,7673 – 5,25044 = 0,51686

Βάση × Ύψος 0,01667 ×0,51686

Ε1= = = 4,30803 ×10−3
2 2

Εμβαδόν 2
Βάση = 0,37 – 0,33333 = 0,03667

Ύψος = 5,7673 – 3,3373 = 2,43

Βάση × Ύψος 0,03667 ×2 , 43

Ε2= = = 0,04455
2 2

Εμβαδόν 3

Βάση = 0,39 - 0,33333 = 0,05667

Ύψος = 5,7673 – 2,85 = 2,9173

Βάση × Ύψος 0,05667 ×2,9173

Ε3= = = 0,08266
2 2

Εμβαδόν 4

Βάση = 0,41 – 0,33333 = 0,07667

Ύψος = 5,7673 – 1,60637 = 4,16093

Βάση × Ύψος 0,07667 × 4,16093

Ε4 = = = 0,31902
2 2

Εκρόφηση 0.9 bar

Εμβαδόν 1

Βάση = 15,09 – 13,64= 1,45

Ύψος = 5,77 -4,38 = 1,39

Β ά ση× Ύ ψος 1 , 45 ×1 , 39
Ε1= = = 1 min
2 2

Εμβαδόν 2

Βάση = 15,34 – 13,64 = 1,7

Ύψος = 5,77 – 4,07 = 1,7

 Β ά ση× Ύ ψος 1 ,7 × 1 ,7
Ε2= = = 1,44 min
2 2

Εμβαδόν 3

Βάση = 16,09 – 13,64 = 2,45

Ύψος = 5,77 – 3,03 = 2,74

Β ά ση× Ύ ψος 2 , 45 ×2 , 74
Ε3= = = 3,35 min
2 2

Εμβαδόν 4

Βάση = 17,04 – 13,64 = 3,4

Ύψος = 5,77 – 1,88 = 3,89

Β ά ση× Ύ ψος 3 , 4 × 3 , 89
Ε4= = = 6,61 min
2 2