Grupa A Klasa .................... Liczba punktów ......

/ 33
Imię i nazwisko ................................

1 Na podstawie bilansu elektronowego ustal współczynniki stechiometryczne w ( ... / 2 p.)

podanym równaniu reakcji chemicznej. Wskaż utleniacz i reduktor.
Cr2O72– + C2H5OH + H+ → Cr3+ + CH3CHO + H2O

2 Określ rzędowość alkoholi o podanych wzorach półstrukturalnych. ( ... / 2 p.)

3 Ustal wzór sumaryczny monohydroksylowego alkoholu alifatycznego, jeżeli ( ... / 2 p.)

wiadomo, że w reakcji 19,71 g tego związku chemicznego z sodem powstało 4,8 dm3
wodoru (w warunkach normalnych).

4 Poniżej przedstawiono wzory półstrukturalne lub uproszczone wybranych alkoholi, fenoli ( ... / 1 p.)
i amin.

Wskaż wzory związków chemicznych (A–G), które nie są alkoholami.

5 Wskaż równanie reakcji eliminacji. ( ... / 1 p.)

A. I B. I, II i III C. IV D. I–IV

Grupa A | strona 1 z 4
6 Podaj nazwy produktów oznaczonych na schemacie literami X, Y, Z. ( ... / 1 p.)

Odpowiedź Produkt X Produkt Y Produkt Z

A. eten etanol chloroetan
B. etanol eten chloroetan
C. etanol eten 1,2-dichloroetan
D. eten etanol 1,2-dichloroetan
7 Napisz równanie reakcji hydrolizy etanolanu sodu w formie jonowej. Określ odczyn ( ... / 2 p.)
roztworu po tej reakcji chemicznej oraz rodzaj hydrolizy, która zaszła.

8 Napisz wzory półstrukturalne związków chemicznych o podanych nazwach ( ... / 3 p.)

systematycznych.
a) 2-metylopropan-2-ol
b) m-benzenodiol
c) pent-3-en-2-ol

9 Zaznacz masę kwasu octowego oraz wody potrzebnych do przygotowania 1,5 kg 6- ( ... / 1 p.)
procentowego octu.
masa kwasu octowego:
A. 90 g B. 9 g C. 6 g D. 90 u
masa wody:
A. 1491 u B. 145 g C. 1410 g D. 149 g

10 Narysuj wzór półstrukturalny produktu reakcji przyłączenia wody do propynu w ( ... / 1 p.)
środowisku kwasowym, w obecności soli rtęci.

11 Benzoesanu sodu to konserwant o symbolu E 211, stosowany w stężeniu 0,1%. Wskaż, ( ... / 1 p.)
ile gramów benzoesanu sodu zawarte jest w 250 g koncentratu pomidorowego.
A. 2,5 g B. 0,04 g C. 1,44 g D. 0,25 g

12 Po pewnym czasie wino w otwartej butelce skwaśniało. Poniżej przedstawiono równanie ( ... / 1 p.)
tej reakcji chemicznej. Wskaż nazwę reakcji chemicznej, jaka zaszła w naczyniu.

A. fermentacja alkoholowa C. fermentacja mlekowa

B. fermentacja octowa D. utlenianie metanolu

Grupa A | strona 2 z 4
13 Wskaż sposób identyfikacji zawartości probówek, w których znajdują się wodne ( ... / 1 p.)
roztwory kwasu etanowego oraz etanianu sodu.
A. Należy dodać etanolu, ponieważ w probówce zawierającej kwas etanowy zajdzie
reakcja estryfikacji, a w drugiej probówce taka reakcja nie zajdzie.
B. Należy dodać po kilka kropli rozcieńczonego roztworu NaOH z dodatkiem
fenoloftaleiny, ponieważ w probówce zawierającej kwas etanowy powstanie roztwór o
barwie malinowej, a w probówce zawierającej etanian sodu powstanie bezbarwny
roztwór.
C. Należy zanurzyć uniwersalny papierek wskaźnikowy, który wskaże pH > 7 w
probówce zawierającej kwas etanowy i pH < 7 w probówce zawierającej etanian sodu.
D. Należy wkroplić do obydwu probówek roztwór fenoloftaleiny. W roztworze etanianu
sodu zabarwi się ona na malinowo, a w roztworze kwasu etanowego nie zmieni barwy.

14 15 g nasyconego kwasu monohydroksylowego zobojętniono 500 cm3 0,5-molowego ( ... / 1 p.)

roztworu wodorotlenku sodu. Wskaż nazwę tego kwasu.

A. Kwas metanowy. B. Kwas etanowy. C. Kwas propanowy. D. Kwas pentanowy.

15 Wskaż szereg związków chemicznych uporządkowany według malejącej wartości ( ... / 1 p.)
pH.
A. woda, metanian sodu, kwas etanowy, kwas metanowy
B. kwas metanowy, kwas etanowy, woda, metanian sodu
C. metanian sodu, woda, kwas metanowy, kwas etanowy
D. metanian sodu, woda, kwas etanowy, kwas metanowy

16 Zaznacz, których zestawów związków chemicznych można użyć do otrzymania ( ... / 1 p.)
kwasu propanowego.
1. CH3–CH2–CH2–OH, K2Cr2O7, H2SO4(rozc.)
2. C2H5CHO, H2
3. C2H5CHO, Ag2O
4. C2H5COOCH3, H2O, H2SO4(rozc.)
A. zestawy 1.–4. B. zestawy 1., 3. i 4. C. zestawy 1. i 3. D. zestawy 2. i 3.

17 Zaznacz nazwę związku chemicznego oznaczonego na schemacie literą Z. ( ... / 1 p.)

A. metan B. eten C. etan D. etyn

18 Zaznacz objętość tlenku węgla(IV), który powstanie podczas całkowitego spalenia 1 ( ... / 1 p.)
mola kwasu etanowego (warunki normalne).
A. 22,4 dm3 B. 44,8 dm3 C. 1 dm3 D. 2 dm3

19 Podczas prania w twardej wodzie z użyciem mydła wytrącił się osad. Wskaż zdanie, za ( ... / 1 p.)
którego pomocą można wyjaśnić zachodzące zjawisko.
A. Powstały cząsteczki wyższego kwasu tłuszczowego nierozpuszczalnego w wodzie.
B. Drobiny kurzu i tłuszczu utworzyły nierozpuszczalny osad.
C. Wytrącił się trudno rozpuszczalny osad stearynianu wapnia.
D. Osad utworzyły cząsteczki nierozpuszczonego stearynianu sodu.

20 W probówkach znajdują się stopione kwasy: wyższy nasycony kwas tłuszczowy i wyższy ( ... / 1 p.)
nienasycony kwas tłuszczowy. Wskaż sposób identyfikacji tych związków
chemicznych.
A. reakcja spalania C. reakcja addycji bromu
B. uniwersalny papierek wskaźnikowy D. reakcja estryfikacji

Grupa A | strona 3 z 4
21 Zaznacz poprawną odpowiedź na pytanie: czy z margaryny można otrzymać mydło? ( ... / 1 p.)
A. Nie, ponieważ zawiera ona nienasycone kwasy tłuszczowe.
B. Tak, prowadząc hydrolizę z gorącą parą wodną.
C. Tak, ogrzewając ją ze stężonym roztworem NaOH.
D. Tak, za pomocą reakcji chemicznych opisanych w punktach B i C.

22 Zaznacz nazwy systematyczne związków chemicznych, które rozpuszczają się w ( ... / 1 p.)
wodzie.
A. kwas metanowy i kwas palmitynowy
B. etanian etylu i tristearynian glicerolu
C. stearynian sodu i stearynian wapnia
D. palmitynian sodu i kwas metanowy

23 Wypisz nazwy estrów w kolejności skraplania podczas rozdzielania ich metoda ( ... / 1 p.)
destylacji.

Nazwa estru Temperatura wrzenia, °C

a. metanian metylu 31,8
b. etanian metylu 57,1
c. etanian etylu 77,1
d. propanian etylu 99,1
24 Przyporządkuj nazwom reakcji chemicznych ich opisy. ( ... / 4 p.)
1. dekarboksylacja a. proces odwrotny do reakcji estryfikacji
2. hydroliza b. reakcja tłuszczu z zasadą sodową
3. estryfikacja c. zastąpienie grupy karboksylowej atomem wodoru
4. zmydlanie d. reakcja metanolu z kwasem etanowym

Grupa A | strona 4 z 4
Grupa B Klasa .................... Liczba punktów ...... / 33
Imię i nazwisko ................................

1 Na podstawie bilansu elektronowego ustal współczynniki stechiometryczne w ( ... / 2 p.)

podanym równaniu reakcji chemicznej. Wskaż utleniacz i reduktor.
Cr2O72– + CH3OH + H+ → Cr3+ + HCHO + H2O

2 Określ rzędowość alkoholi o podanych wzorach półstrukturalnych. ( ... / 2 p.)

3 Ustal wzór sumaryczny monohydroksylowego alkoholu alifatycznego, jeżeli ( ... / 2 p.)

wiadomo, że do całkowitego przereagowania 6 g tego alkoholu potrzeba 3,9 g potasu.

4 Poniżej przedstawiono wzory półstrukturalne lub wzory uproszczone wybranych ( ... / 1 p.)
alkoholi, fenoli i amin.

Wskaż wzory związków chemicznych (A–G), które nie są alkoholami.

5 Wskaż równanie reakcji addycji. ( ... / 1 p.)

A. I B. I, II i III C. IV D. I–IV

Grupa B | strona 1 z 4
6 Podaj nazwy produktów oznaczonych na schemacie literami X, Y, Z.\ ( ... / 1 p.)

Odpowiedź Produkt X Produkt Y Produkt Z

A. propyn propen 1-bromopropan-2-ol
B. propan-1-ol propen 2-bromopropen
C. propan-1-ol 1-bromopropan-2-ol propenol
D. propenol propen propyn
7 Napisz równanie reakcji hydrolizy metanolanu potasu w formie jonowej. Określ ( ... / 2 p.)
odczyn roztworu po tej reakcji chemicznej oraz rodzaj hydrolizy, która zaszła.

8 Napisz wzory półstrukturalne związków chemicznych o podanych nazwach ( ... / 3 p.)

systematycznych.
a) 3-metylobutan-1-ol
b) β aftol
c) pent-3-en-1,2-diol

9 Zaznacz masę kwasu octowego oraz wody potrzebnych do przygotowania 1,5 kg 6- ( ... / 1 p.)
procentowego octu.
masa kwasu octowego:
A. 90 g B. 9 g C. 6 g D. 90 u
masa wody:
A. 1491 u B. 145 g C. 1410 g D. 149 g

10 Narysuj wzór półstrukturalny produktu reakcji przyłączenia wody do but-1-ynu w ( ... / 1 p.)
środowisku kwasowym, w obecności soli rtęci.

11 Benzoesan wapnia to konserwant o symbolu E 213, stosowany w napojach w stężeniu ( ... / 1 p.)
0,15%. Wskaż, ile gramów benzoesanu wapnia zawarte jest w 1,5 l napoju
g
pomarańczowego (gęstość tego napoju jest równa 1 ).
cm 3
A. 6,3 g B. 0,225 g C. 2,25 g D. 0,63 g

12 Po pewnym czasie wino w otwartej butelce skwaśniało. Poniżej przedstawiono równanie ( ... / 1 p.)
tej reakcji chemicznej. Wskaż nazwę reakcji chemicznej, jaka zaszła w naczyniu.

A. fermentacja alkoholowa C. utlenianie kwasu etanowego

B. fermentacja octowa D. redukcja etanolu

13 Wskaż sposób identyfikacji zawartości probówek, w których znajdują się wodne ( ... / 1 p.)
roztwory kwasu metanowego oraz metanianu potasu.
A. Należy dodać po kilka kropli stężonego roztworu KOH z dodatkiem fenoloftaleiny. W
probówce zawierającej kwas metanowy powstanie bezbarwny roztwór, a w probówce
zawierającej metanian potasu − roztwór o malinowej barwie.
B. Należy wkroplić do obydwu probówek roztwór fenoloftaleiny. W roztworze kwasu
metanowego zabarwi się on na malinowo, a w roztworze metanianu potasu nie zmieni
barwy.
C. Należy zanurzyć uniwersalny papierek wskaźnikowy. W probówce zawierającej kwas
metanowy wskaże on pH < 7, a w probówce zawierającej metanian potasu pH > 7.
D. Należy dodać oranżu metylowego. W probówce zawierającej kwas metanowy
powstanie roztwór o żółtej barwie, a w drugiej probówce o barwie czerwonej.

Grupa B | strona 2 z 4
14 3 g nasyconego kwasu monohydroksylowego zobojętniono 2,8 g wodorotlenku potasu. ( ... / 1 p.)
Wskaż nazwę tego kwasu.
A. Kwas metanowy. B. Kwas etanowy. C. Kwas propanowy. D. Kwas butanowy.

15 Wskaż szereg związków chemicznych uporządkowany według rosnącej wartości pH. ( ... / 1 p.)
A. kwas metanowy, woda, etanian potasu, kwas etanowy
B. metanian sodu, woda, kwas etanowy, kwas metanowy
C. kwas metanowy, kwas etanowy, woda, metanian sodu
D. kwas metanowy, kwas etanowy, metanian sodu, woda

16 Zaznacz, których zestawów związków chemicznych można użyć do otrzymania ( ... / 1 p.)
kwasu etanowego.
1. CH3COOCH3, H2O, H2SO4(rozc.)
2. C2H5OH, KMnO4, H2SO4(rozc.)
3. CH3CHO, CuSO4, NaOH
4. CH3CHO, H2
A. 1.–4. B. 3. i 4. C. 2., 3. i 4. D. 1., 2. i 3.

17 Zaznacz nazwę związku chemicznego oznaczonego na schemacie literą Z. ( ... / 1 p.)

A. metan B. eten C. etan D. etyn

18 Zaznacz objętość tlenu, która jest potrzebna do całkowitego spalenia 1 mola kwasu ( ... / 1 p.)
metanowego (warunki normalne).
A. 11,2 dm3 B. 22,4 dm3 C. 44,8 dm3 D. 1 dm3

19 Podczas prania w twardej wodzie z użyciem mydła wytrącił się osad. Wskaż zdanie, za ( ... / 1 p.)
którego pomocą można wyjaśnić zachodzące zjawisko.
A. Powstały cząsteczki wyższego kwasu tłuszczowego nierozpuszczalnego w wodzie.
B. Drobiny kurzu i tłuszczu utworzyły nierozpuszczalny osad.
C. Wytrącił się trudno rozpuszczalny osad stearynianu wapnia.
D. Osad utworzyły cząsteczki nierozpuszczonego stearynianu sodu.

20 Wskaż, którym reakcjom chemicznym ulegają zarówno tłuszcze nienasycone, jak i ( ... / 1 p.)
tłuszcze nasycone.
A. bromowanie i uwodornienie C. bromowanie i zmydlanie
B. zmydlanie i spalanie D. spalanie i uwodornienie

21 Zaznacz poprawną odpowiedź na pytanie: czy ze stearyny można otrzymać mydło? ( ... / 1 p.)
A. Tak, w wyniku reakcji stearyny z roztworem NaOH w podwyższonej temperaturze.
B. Nie, ponieważ stearyna nie jest tłuszczem.
C. Nie, ponieważ stearyna nie rozpuszcza się w wodzie.
D. Tak, w wyniku reakcji stearyny z glicerolem.

22 Zaznacz nazwy związków chemicznych, które dobrze rozpuszczają się w wodzie. ( ... / 1 p.)
A. kwas metanowy i kwas palmitynowy
B. etanian etylu i tristearynian glicerolu
C. kwas metanowy i etanian etylu
D. kwas metanowy i metanian sodu

Grupa B | strona 3 z 4
23 Wskaż, który z wymienionych estrów przedestyluje jako pierwszy, a który jako ( ... / 1 p.)
ostatni.

Nazwa estru Temperatura wrzenia, °C

1. metanian metylu 31,8
2. etanian metylu 57,1
3. etanian etylu 77,1
4. propanian etylu 99,1
A. pierwszy – 1., ostatni – 4. C. pierwszy – 3., ostatni – 4.
B. pierwszy – 4., ostatni – 1. D. pierwszy – 1., ostatni – 3.

24 Przyporządkuj nazwom reakcji chemicznych ich opisy. ( ... / 4 p.)

1. hydroliza a. reakcja kwasu z alkoholemi
2. dekarboksylacja b. proces odwrotny do reakcji estryfikacji
3. estryfikacja c. wyeliminowanie grupy karboksylowej z cząsteczki kwasu
4. zmydlanie d. reakcja tłuszczu ze stężonym roztworem zasady sodowej

Grupa B | strona 4 z 4