Shaping Paper GMRC and Values Education

MANAGEMENT TEAM
Jocelyn DR Andaya
Director IV
Samuel A. Soliven Mark Anthony V. Bercando

Director III Supervising Education Program Specialist
Isabel A. Victorino Jona Kristen M. Valdez

Chief Education Program Specialist Melynda T. Andres
Luisita V. Peralta
Wilma Reyes
Senior Education Program Specialist
Pilar Romero
Arvin Villalon
Vincent Rigor Feliciano
Marie Grace
Page Gomez
0 of 53
Maricris Acido-Muega
Consultants
Republic of the Philippines
Department of Education
BUREAU OF CURRICULUM DEVELOPMENT
Curriculum Standards Development Division
Contents
I. Balangkas ng Kurikulum……………………………………………………………………..2
A. Layunin ng GMRC at VE .................................................................................. 2
Antropolohikal .................................................................................................... 3
Sikolohikal .......................................................................................................... 4
Sosyolohikal ........................................................................................................ 6
Teknolohikal ....................................................................................................... 6
Deskripsyon at Misyon ng GMRC at VE Curriculum ............................................. 7
B. Pilosopiya ng Asignatura ................................................................................. 9
Mga Saligang Pilosopiya (Philosophical Foundations) ng GMRC at Values Education
Curriculum ....................................................................................................... 12
II. Istruktura ng Kurikulum ............................................................................... 12
A. Mga Malaking Kaisipan ................................................................................. 13
Mga Malaking Kaisipan, Nilalaman at Batayang Konsepto................................... 13
B. Pamantayan sa Bawat Yugto ......................................................................... 19
C. Spiral Progression ......................................................................................... 21
Apat na Tema ng GMRC at Values Education ..................................................... 22
D. Paglilinang ng mga Kasanayan ng Ika-21 Siglo (21st Century Skills) ............... 31
E. Mga Isyung Panlipunan at Mga Isinusulong ng Pamahalaan ........................... 45
III. Pedagohiya ................................................................................................... 47
Paraan ng Pagtatasa sa GMRC at VE.................................................................. 51
Mga Sanggunian: .............................................................................................. 52
3rd Floor, Bonifacio Building, DepEd Complex, Meralco Avenue, Pasig City 160 1|Page
Telephone Nos.: (02) 8-632-7746; 8-636-5173; Email Address: bcd.csdd@deped.gov.ph
GABAY SA PAGHUHUGIS NG KURIKULUM NG GOOD MANNERS AND RIGHT
CONDUCT (GMRC) AT VALUES EDUCATION
I. Balangkas ng Kurikulum
A. Layunin ng GMRC at VE
Sa bisa ng Republic Act 11476, ang Good Manners and Right Conduct
(GMRC) and Values Education Act, inatasan ang Kagawaran ng Edukasyon na
magkaroon ng asignaturang GMRC at Values Education sa batayang
edukasyon (basic education). Nilagdaan ang batas noong Hunyo 25, 2020 na
naglalayong linangin ang mga pagpapahalaga (values) na kailangan ng mga
bata at kabataang Filipino sa panghabang-buhay na pagkatuto (life-long
learning) at paghahanap-buhay (employment), ang dalawang pangunahing
kalalabasan (outcome) ng Programang K to 12. Inaasahan din na magiging
gabay ng bawat mag-aaral na magtatapos sa batayang edukasyon ang
asignaturang ito sa pagkatuto ng mga kasanayan sa malaya, malikhain, at
mapanuring pag-iisip at ang kakayahan at kagustuhang mapagpanibago ang
kaniyang sarili at kapuwa (Section 2, Declaration of Policy, Republic Act No.
10533, Enhanced Basic Education Act of 2013.)
Tuwirang pinapalitan ng nasabing batas ang Edukasyon sa

Pagpapakatao (EsP) bilang asignatura kaya kinailangang bumuo ng bagong
kurikulum ang Kagawaran simula sa unang baitang hanggang ika-sampung
baitang. Kung tuwirang ituturo ang GMRC at VE sa batayang edukasyon,
integrasyon naman ang gagamitin sa Kindergarten at Senior High School. Kung
kaya’t dapat maging malinaw ang tunguhin ng asignatura na nakapaloob pa
rin sa pangkabuuang mithiin ng K to 12 Basic Education Curriculum.
Tunguhin ng GMRC at VE Kurikulum ang makapaghubog ng

kabataang Pilipino na nagpapasiya nang mapanagutan (accountable),
kumikilos nang may wastong pag-uugali at pagkiling sa kabutihan, at
nagsasabuhay ng pagmamahal sa Diyos, sarili, pamilya at kapuwa, kalikasan,
bansa, at daigdig tungo sa kabutihang panlahat (common good).
Nagawa ang kurikulum ng GMRC at Values Education na isinaalang-

alang ang iba’t ibang konsiderasyon gaya na lamang ng mga batayang
pangangailangan (basic needs) at katangian ng bata at kabataang Pilipino at
mga pangangailangan ng bansa at daigdig (country and global needs). Ito ang
nagtitiyak na ang bagong kurikulum ay tumutugon sa kasalukuyang
kalagayan ng lipunan at ng mga mamamayan nito gayundin ang mga
umuusbong na pangangailangan (emerging needs) nito.
Matibay na batayan ng kurikulum ang Konstitusyon ng Pilipinas
(Article XIV, Section 7) ng 1987, Republic Act 11476 o Good Manners and Right
Conduct (GMRC) and Values Education Act at ang Philippine Development
Plan na naglalaman ng pangmatagalang plano (long-term plan) ng pamahalaan
upang paunlarin ang bansa.
Samantala, ginawang batayang pilosipiya ng asignatura ang
Personalismo (Personalism) at Etika ng Birtud (Virtue Ethics). Ayon sa
pilosopiya ng Personalismo, nakaugat lagi sa pagpapakatao ang ating mga
ugnayan. Nililikha natin ang ating pagpapakatao sa ating pakikipagkapuwa
samantalang ang Etika (Ethics) naman ay ang pag-aaral ng mga dapat na asal
ng tao, ang moral ought.
Ginagabayan ang asignatura ng mga teorya na nahahati sa apat na

pangkat: Antropolohikal (Anthropological), Sikolohikal (Psychological),
Sosyolohikal (Sociological) at Teknolohikal (Technological).
Antropolohikal
Ito ang agham panlipunan na nakatuon sa pag-aaral sa lahat ng aspeto ng
kalikasan ng tao. Ang Sociocultural Theory of Cognitive Development ni Lev
Vygotsky ay naniniwalang malaki ang papel ng pakikihalubilo (interaction) sa
kapuwa sa kognitibong pag-unlad (cognitive development). Nagreresulta sa pagkatuto
ang pakikihalubilo ng mag-aaral sa ibang tao sa pamayanan: sa mga kasing-edad
niya (peers), nasa sapat na gulang (adults), at mga guro. Kaya mahalaga ang mga
gawaing naglalapat ng mga konsepto sa tunay na buhay (real life application) tulad
ng paglutas sa suliranin (problem-solving).
Nagreresulta sa kognitibong pag-unlad ang pakikihalubilo ng mag-aaral sa
ibang tao sa pamayanan. May tatlong konsepto ang kognitibong pag-unlad (cognitive
development):
a. Mahalaga ang kultura sa pagkatuto.
b. Ang wika ang ugat ng kultura.
c. Natututo at nalilinang ang tao sa kaniyang gampanin sa pamayanan.
Kapag naaapektuhan ng kultura ang mga kilos ng tao, naiimpluwensiyahan

din ang kognitibong pag-unlad (cognitive development) nito dahil naiiangkop na niya
ang kanyang sarili sa mga moral at etikal na pagpapahalaga ng pamayanan.
Mahalagang sensitibo ang guro sa zone of proximal development ng mag-
aaral. Dapat niyang tulungan ang mag-aaral na umusad mula sa mga gawaing
kailangan ang gabay niya hanggang sa mga gawaing magagawa mag-isa ng mag-
aaral tungo sa paglalapat ng mga pagkatuto sa tunay na buhay.
Dagdag pa riyan ang Independent and Interdependent Self-Construal Theory

nina Markus at Kitayama na nagsasabi na may iba’t ibang pananaw sa kanilang
sarili (self-construal), sa kapuwa (others), at sa ugnayan o interdependence ng
dalawa.
Ang mga nasabing pananaw ay nakaaapekto sa uri ng karanasan kasama na

ang pag-iisip (cognition), pandamdamin (emotion) at motibasyon (motivation) ng tao.
Ang pananaw sa sarili bilang independent at interdependent ay may epekto sa kung
paano magpapasiya, kikilos at mag-iisip ang tao kung kaya’t mahalang silipin ang
teoryang ito sa mga paksa sa tungkol sa sarili ng GMRC at Values Education.
Sikolohikal
Ito ang pag-aaral sa pag-iisip at kilos ng tao. Ang Teorya ng Pangkaranasang
Pagkatuto (Experiential Learning) ni David Kolb ay ginamit dahil sa kaungkupan nito
sa asignatura. Ayon kay Kolb, dumadaloy ang pagkatuto sa pamamagitan ng
paglalapat ng mga malawak na konsepto (abstract concept) sa iba’t ibang
situwasiyon. Natututo ang mga mag-aaral gamit ang mga bagong karanasan. May
apat na yugto (stages) kung paano natuto ang mag-aaral: Tiyak na Karanasan
(Concrete Experience), Pagninilay sa mga bagong karanasan (Reflective Observation
of the New Experience), Pag-aabstraksiyon ng mga natutuhang konsepto (Abstract
Conceptualization), at Paglalapat ng mga bagong pagkatuto sa buhay (Active
Experimentation). Samakatuwid, ang mga nasa edad (adults) ay natututo sa
pamamagitan ng pagninilay nila sa kanilang mga karanasan, pagbuo ng mga
konklusyon o insight mula sa mga ito, at paglalapat ng mga ito sa mga situwasiyon
ng buhay.
Isa rin ang Teorya ng Konstruktibismo (Constructivism) na ginamit na gabay

ng asignatura. Ayon dito, ang mga karanasan ang pinagkukunan ng mga pagkatuto.
Naniniwala ang mga constructivist na ang pag-unawa sa mga konsepto o prinsipyo
ay nabubuo at nagiging mas malalim sa paglipas ng panahon. Nagkakaroon ng
pagkatuto ang tao at gumagawa ng kabuluhan (meaning) batay sa kaniyang mga
karanasan. Naipamamalas ito sa pagtuturo sa pamamagitan ng pagbibigay ng mga
angkop na lunsaran (relevant entry points) mula sa mga karanasan ng mag-aaral.
Nagkakaroon siya ng mga bagong pagkatuto gamit ang mga gabay na tanong ng guro
at ang kaniyang malikhaing paraan.
Isinasaalang-alang din ang iba't ibang gawain kung saan ang mag-aaral ay
magkakaroon ng pagninilay, pag-unawa at pagpapahalaga. Ang mga mag-aaral ay
patuloy na nagninilay sa kanilang mga karanasan habang pinauunlad ang mga
kinakailangang kasanayan at nililinang ang mga pagpapahalaga o birtud (virtue or
values). Kaya mas epektibo ang mga mapanghamong gawaing (challenging tasks)
may kolaborasyon dahil nahihimok na mag-isip at nahuhubog ang mga
pagpapahalaga o birtud sa mga mag-aaral.
Ang Moral Development Theory ni Lawrence Kohlberg ay may direktang

ugnayan sa GMRC at Values Education. Kinikilala ang pamilya bilang unang
mapagkukunan ng mga pagpapahalaga (values) at pag-unlad ng moralidad (moral
development) para sa isang indibidwal.
Ayon sa teorya, mahalaga na maisaalang-alang ang mabuting paghubog mula
sa pamilya o sa unang kinamulatan ukol sa mga wastong pag-uugali at
pagpapahalaga.
Dagdag din ang Psychosocial Development Theory ni Eric Erickson na may

walong yugto (stages) ang pag-unlad ng personalidad (personality development) ng
tao mula pagkabata hanggang pagtanda. Nararanasan ng bawat tao ang krisis
(crisis) sa bawat yugto na maaaring magkaroon ng positibo o negatibong epekto sa
kaniyang personalidad. Kapag napangingibabawan (overcome) ang krisis sa bawat
yugto, uunlad ang mga kalakasan (strengths) at kakayahan (skills) na matugunan
ang mga hamon ng buhay. Ito ay magbubunga ng healthy personality at
pagkakaroon ng mga birtud (virtues). Ngunit ang pagkabigo naman ay magbubunga
sa bumababang kakayahan (diminishing skills) na mapangibabawan (overcome) ang
susunod na yugto, unhealthy personality at sense of self.
Ang konsepto ng kapuwa ay isang pangunahing konsepto sa Sikolohiyang

Pilipino. Ayon kay Enriquez (1978), hindi pakikisama ang pinapahalagahan ng mga
Pilipino kundi pakikipagkapuwa. Ang kapuwa ay ang ugnayan ng sarili at iba; ang
salitang kapuwa ay nagpapahiwatig na kasangkot ang pagkakilanlan ng sarili sa
pagkakilanlan ng kapuwa - "shared identity" Sa pagsusuri nina Santiago at Enriquez
(1976), ang kapuwa ay mailalarawan sa pamamagitan ng antas ng patutunguhan ng
mga Pilipino, na mahahati sa dalawang kategorya:
A. Kategorya ng Ibang-Tao pakikitungo pakikisalamuha pakikilahok pakikibagay
pakikisama
B. Kategoryang Hindi-Ibang-Tao pakikipagpalagayang-loob pakikisangkot pakikiisa.
Ayon sa teoryang ito mahalaga na maisasaalang-alang ang kamalayan,

kaisipan, diwa, ugali, kalooban, damdamin, at marami pang iba na nakatuon sa
Pagka-Pilipino at mga katutubong pananaw na nauukol sa mga pagpapahalaga.
Cyber Wisdom Education ni Polizzi at Harrison

Ito ay tumutukoy sa paglalapat ng etika sa pakikisalamuha sa kapuwa gamit
ang teknolohiyang hatid ng internet. Ito ay hinahalintulad sa konsepto ni Aristotle
hinggil sa pratikal na birtud (phronesis) na kumikilala sa apat na salik; una , ang
pagkilala sa pagkilos batay sa etika o moralidad sa anumang situwasiyon;
pangalawa, kakayahan na sumuri sa etikal na situwasyon sa pakikisalamuha sa
kapuwa; pangatlo, gabay ito sa pakikisalamuha sa kapuwa gamit ang internet; at
pamamahala sa emosyon na sangkot sa pakikisalamuha sa kapuwa.
Malaki ang magiging impluwensya ng teoryang ito sa pagtuturo ng GMRC at

VE sa mga paaraalan sa tatlong kadahilanan-una, magiging patunay ito sa mga mag-
aaral na ang pilosopiya sa likod ng pagtuturo ng asignatura ay maaaring madama
sa lahat ng aspeto ng buhay kasama na rito ang pagbabagong dala ng teknolohiya;
pangalawa, magiging gabay ang prinsipyo ng etika, moralidad, at personalismo sa
pakikisalamuha sa online, at magiging tuntungan ito ng mga gawain sa paglilinang
ng pagpapahalaga at birtud.
Ang Social Learning Theory ni Albert Bandura ay nagsasabi na ang pagkatuto

ng mag-aaral ay nabibigyang-diin sa kahalagahan ng pagmamasid at pagmomodelo
ng mga pag-uugali, at emosyonal na reaksyon ng iba kaalinsabay din ang konsepto
ng pagiging epektibo sa sarili sa iba't ibang mga konteksto.
Sosyolohikal
Ito ay agham panlipunan na naglalayong pag-aralan ang lipunan at mga
ugnayang nakapaloob dito. Ang Ecological Systems Theory ni Brofenbrenner ay
ginamit na gabay ng asignatura. Ayon dito, nakaaapekto sa paghubog ng isang bata
ang kaniyang pakikisalamuha sa tahanan, paaralan, at pamayanan. Kaya
mahalagang panatilihin ng mga magulang at guro ang mabuting ugnayan sa isa’t isa
at magtulungan tungo sa positibong pag-unlad ng bata. Binibigyang-halaga rin ng
teorya ang kalagayan o karanasan ng bawat pamilya dahil may tuwirang epekto ito
sa kalagayan ng isang bata.
Dapat ding maging aktibo sa kaniyang pag-aaral ang isang bata sa

pamamagitan ng pakikibahagi sa mga gawaing pang-akademiko at panlipunan.
Makatutulong ang mga gawaing ito upang magkaroon ng makabuluhang karanasan
sa pag-aaral tungo sa kaniyang positibong pag-unlad.
Teknolohikal
Ang teorya ng Technological Determinism ni Thorstein Veblen ay naniniwala
na ang teknolohiya ay isa sa mga nangunguna sa mga pagbabago ng lipunan. Ang
anumang pagbabago sa ugnayan sa lipunan ay kontrolado ng teknolohiya,
kaunlaran (development) nito, komunikasyon at midya. Ang makabagong panahon
na nagpapahalaga sa impormasyon ay dulot ng mga makabagong imbensyon,
teknolohiya at epekto nito sa panlipunan at politikal.
Deskripsyon at Misyon ng GMRC at VE Curriculum
Ang Good Manners and Right Conduct at Values Education (GMRC at VE) ay
isang pangunahing asignatura (core subject) sa Programa ng Batayang Edukasyon ng
K to 12 ayon sa Republic Act No. 11476, ang GMRC and Values Education Act.
Ituturo ang GMRC sa mga mag-aaral sa Baitang 1 hanggang 6 bilang

pangunahing asignatura at integrated din ito sa Kindergarten. Ang Values Education
naman ay ituturo sa mga mag-aaral sa Baitang 7 hanggang 10 bilang pangunahing
asignatura rin, samantalang integrated sa mga baitang na ito ang pagtuturo ng
GMRC. Ang time allotment ay kapareho/magkatulad ng ibang pangunahing
asignatura (Section 4, RA 11476). Ang GMRC at VE curriculum ay ituturo sa wikang
Filipino kahit nasa Ingles ang pangalan ng asignatura.(Article XIV, Section 7,1987 Phil.
Constitution)
Mahalaga ang karagdagang time allotment sa paglinang ng mga kasanayang

magsisilbing pundasyon ng pagkatuto (foundational skills) sa mas mataas na baitang
tulad ng sumusunod:
a. Sa GMRC sa Elementarya. Pagkakaroon ng kaalaman, pag-unawa at

kasanayan sa pagpapasiya at pagpapamalas ng mga birtud sa pamamagitan
ng character building activities.
b. Sa Values Education sa Baitang 7 – 10: Pagkakaroon ng kaalaman, pag-unawa

sa mga konseptong nakaankla sa Etika, at pagpapamalas ng mga
pagpapahalaga.
Makakamit ang tunguhin ng asignatura sa pamamagitan ng paggabay

sa mga bata at kabataang Filipino sa pag-unawa ng mga batayang konsepto
at prinsipyo, paglinang, pagpapatatag, at pagsasabuhay ng wastong pag-
uugali at pagkiling sa kabutihan. Layunin ng asignaturang ito na makabuo
ng mga pasiyang etikal at moral, matupad ang kanilang misyon sa buhay at
gampanin sa lipunang Pilipino tungo sa pagtataguyod ng pamayanang
pinaiiral ang katotohanan, kapayapaan, katarungan at pagmamahal.
Mahalagang maipamalas ang anim na pangunahing kasanayan (macro

skills): pag-unawa, pagninilay, pagsangguni, pagpapasiya, pagkilos, at
pagsasabuhay upang makamit ang mga itinakdang pamantayan.
1. Pag-unawa (Understanding). Mahalagang maipamalas niya ang

kasanayang suriin ang mga karanasan niya sa buhay, mga situwasiyon at
isyu sa kapaligiran, unawain ang mga ito sa konteksto ng mga konsepto ng
GMRC at VE curriculum at mahinuha ang mga Batayang Konsepto gabay ng
obhektibong pamantayan ng moral na pamumuhay.
2. Pagninilay (Reflection). Kailangang maging gawi o birtud ng mag-aaral

ang paglalaan ng panahon para sa katahimikan upang balikan ang kaniyang
mga karanasan, tukuyin ang mga pagkatuto mula sa mga ito sa konteksto ng
mga konsepto sa GMRC at VE curriculum na naka-ankla sa Etika, at isulat
ang mga pagkatuto at mga reyalisasyon na nahalaw mula sa pagbabalik-
tanaw sa mga mabuti at di mabuting aspekto ng karanasan. Inaasahang ang
tapat na pagsusulat ng pagninilay sa isang journal ay makatutulong sa
pagkilala ng mga pattern ng pag-iisip, pagdama, pagkilos, at pagpapasiya na
makatutulong sa paglinang ng kamalayan sa sarili.
3. Pagsangguni (Consulting). Isang mahalagang bahagi ng pagpapasiya ay

ang pangingilatis (discernment) sa kabutihan ng bubuuing pasiya ayon sa
obhektibong pamantayan ng moral na pamumuhay. Kailangan sa
pangingilatis (discernment) na ito ang pagsangguni sa mga
mapagkakatiwalaang aklat at ibang resourses at ang paghingi ng payo o gabay
sa mga taong may higit na kaalaman o kasanayan sa moral na pamumuhay
at marunong magsala (weigh) ng mga impormasyon mula sa iba’t ibang uri ng
media.
4. Pagpapasiya (Decision-making). Ang pagpili ng isang kilos na ilalapat

sa buhay o posisyon sa isang moral na isyu mula sa mga nagtutunggaling
opsyon ang pinakapangunahing kasanayan na lilinangin sa GMRC at VE
curriculum. Mahalaga dito ang pagtitimbang ng kabutihan o hindi kabutihan
ng bawat opsyon gabay ng mga konsepto sa Etika, ang pagsangguni sa mga
mapagkakatiwalang aklat at mga taong may pag-unawa sa obhektibong
pamantayan ng moral na pamumuhay, at ang pangingilatis gabay ng
panalangin.
5. Pagkilos (Acting). Ang paglalapat ng mga konseptong naunawaan at

nahinuha mula sa mga konkretong karanasan at situwasiyon ng buhay ayon
sa moral na pamantayan ay mahalagang maipakita sa kilos ayon sa hinihingi
ng situwasiyon. Ang paulit-ulit na pagpapakita ng mga mabuting kilos lalo na
sa mga nakalilito at mapanghamong situwasiyon ay indikasyon ng birtud o
gawi na nalinang mula sa pagkabata hanggang sa panahon kabataan.
6. Pagsasabuhay (Living). Ang mga naunawaang konsepto at

ipinakikitang mabuting gawi o birtud ay kailangang maisakilos nang paulit-
ulit upang maging matatag na bahagi ng kaniyang pagkatao ang pagkiling sa
kabutihan. Anomang pagsubok o suliranin ang harapin niya sa buhay, kung
taglay niya ang mga pagpapahalagang ito, pipiliin niyang gumawa ng mabuti
(Section 3, b1, RA 11476) batay sa obhektibong pamantayan ng moral na
pamumuhay.
Makakamit ang misyong ito sa pamamagitan ng Whole School Approach

kung saan nagtutulungan ang sumusunod:
a. Mga guro na may angkop na pag-unawa sa mga konsepto, may kasanayan at

kakayahan sa epektibong pagtuturo na patuloy na pinauunlad at
nagsasabuhay ng pagkiling sa kabutihan upang maisalin ang pagmamahal sa
Diyos, kapuwa, kalikasan, bansa at daigdig;
b. Mga pamunuan ng paaralan na bumubuo at nagpapatupad ng mga polisiya,
programa, gawain at proyekto sa GMRC at VE at nagsusulong ng
sistematikong kolaborasyon sa pagitan ng mga guro, mga magulang at kawani
ng paaralan sa paghubog ng mga mag-aaral;
c. Mga magulang, kaakibat ang Parent-Teachers Association, na itinutuloy ang
paglinang ng mga paksa, pinagtitibay ang mga batayang konsepto ng GMRC
at VE sa tahanan, aktibong nakikibahagi sa pagtuturo-pagkatuto,
sumasailalim sa mga pagsasanay at naisasabuhay ang mga pagkatuto, sa
GMRC at VE curriculum; at
d. Mga pribado at pampublikong sektor at organisasyon na aktibong
nakikibahagi at bumubuo ng ugnayan sa paaralan upang magtaguyod ng mga
gawaing sumusuporta sa GMRC at VE curriculum.
Higit sa lahat ang nilalaman at istraktura ng GMRC at VE curriculum

ay nakabatay sa mga pilosopiyang Personalismo at Virtue Ethics. Mula sa
batayang ito ang kurikulum ng GMRC at VE ay nakaankla sa pag-unawa sa
kalikasan ng tao, pagkatuto sa GMRC at VE, at kontribusyon ng GMRC at VE
sa lipunan.
B. Pilosopiya ng Asignatura
Ang kurikulum ng GMRC at VE ay nakaankla sa pag-unawa sa kalikasan ng

tao, at ng pagkatuto sa GMRC at VE, at kontribusyon ng GMRC at VE.
1. Kalikasan ng Tao. Isang indibiduwal, persona at panlipunang nilalang ang tao.

Siya ay suheto at obheto rin ng edukasyon.
a) Isang indibiduwal at persona ang tao. Bilang indibiduwal, ang tao ay may
katawan, may damdamin, may espirituwal, moral, at pagkaisipang
dimensiyon. Lumalago siya sa pamamagitan ng paglinang ng kaniyang mga
pakuldad/ kasanayan sa tulong ng pakikisalamuha sa kaniyang kapuwa at
pagiging aktibo sa pagpapaunlad ng pamayanan. Sa kaniyang pakikipag-
ugnayan nakaugat ang kaniyang pagpapakatao alinsunod sa pilosopiyang
Personalismo.
b) May dignidad ang tao dahil sa kaniyang taglay na isip at kilos-loob na

nagpapabukod-tangi sa kaniya sa ibang nilalang.
c) Ang tao ang obheto ng edukasyon. Tungkulin ng edukasyon ang paglinang ng

kaniyang potensyal, gabayan siya upang tukuyin at isagawa ang kaniyang
misyon sa buhay at ang papel niya sa lipunan.
d) Bilang panlipunang nilalang, mahalagang gabayan at pagyamanin ang

ugnayan ng tao sa kaniyang kapuwa upang malinang ang pagmamalasakit at
umabot sa antas ng pagmamahal.
e) Nahuhubog ang pagkiling sa kabutihan ng tao sa pamamagitan ng

pagkakaroon ng kamalayan sa sarili, ng matibay na pag-unawa sa mabuti at
tama, at mga pagkatuto sa mga karanasang bunga ng pakikipag-ugnayan sa
kanyang pamilya, kapuwa, pamayanan at kalikasan.
2. Kalikasan ng Pagkatuto sa GMRC at VE Curriculum. May mga

prinsipyong nahinuha mula sa pananaliksik tungkol sa pagkatuto ng mga
mag-aaral at gampanin ng mga magulang sa pagkatuto na angkop sa GMRC
at VE. Ang pag-unawa sa mga konsepto sa GMRC at VE Curriculum ay
makatutulong sa pagpapamalas at pagsasabuhay ng mga ito.
Konteksto ng krisis (pandemya, pagkawala ng mahal sa buhay,

kalamidad, trahedya) May tatlong elemento sa pagbuo ng karakter (Character
Formation): pag-alam at pag-unawa (knowing), pagdamdam (feeling)
at pagsasagawa (doing).
Nahuhubog ang pagkiling sa kabutihan ng tao sa pamamagitan ng

pagkakaroon ng kamalayan sa sarili, ng matibay na pag-unawa sa mabuti at
wasto, at mga karanasang naglilinang ng mga pagpapahalaga.
2.1. Mga prinsipyo tungkol sa pagkatuto ng mga mag-aaral na angkop sa GMRC at

VE. Ito ang sumusunod:
a. Upang matuto, kailangan ang aktibo at konstruktibong pakikilahok

(involvement) ng mag-aaral. Kailangan sa pagkatuto ang pakikinig,
pagmamasid, pag-unawa, pagtatakda ng tunguhin at pagiging responsable.
Isang napakahalagang gawain sa GMRC at VE ang pagsusuri ng mga isyu at
pagbuo ng sariling posisyon tungkol sa mga ito gabay ng mga prinsipiyong
moral. Posible ang mga konstruktibong gawaing ito kung siya ay aktibong
nakikilahok sa mga gawain.
b. Ang pagkatuto ay isang panlipunang gawain at ang partisipasyon sa

panlipunang gawain ng paaralan ay kailangan upang maganap ang
pagkatuto. Natututo ang mag-aaral kapag sinasaloob niya ang mga gawain,
gawi, bokabularyo, at ideya ng mga miyembro ng pamayanan kung saan siya
lumaki. Ang produktibong kolaborasyon at pagtutulungan ay mahalagang
bahagi ng pagkatuto sa paaralan upang mapalawak at mapalalim pa ang pag-
unawa ng mag-aaral sa mga konsepto at masanay ang kaniyang mapanuring
pag-iisip lalo na sa pagsusuri ng moralidad ng kilos sa isang situwasiyon at
isyu. Sa pagkakataong sila ay wala sa paaralan (halimbawa, pandemya at
kalamidad) mahalaga ang iba pang paraan tulad ng kolaborasyong birtuwal .
Nagsisikap ang mag-aaral na pagbutihin ang kaniyang mga gawaing
pampaaralan kung alam niyang ibabahagi niya ito sa kaniyang kamag-aral.
c. Mas natututo ang mga mag-aaral kung nakikilahok sila sa mga gawaing may
kabuluhan o mailalapat sa kanilang buhay o angkop sa kinagisnang kultura.
Halimbawa, mauunawaan nila ang konsepto ng pangagalaga sa sarili kung
susuriin nila ang kahalagahan ng mga kinagisnang paraan sa pagsasagawa
nito noong sila ay bata pa.
d. Mas natututo ang mag-aaral kung nilalapat niya ang self-regulation at kung siya
ay nagninilay. Ang self-regulation ay ang pagmomonitor ng kaniyang pagkatuto,
pagsusuri kung saan at bakit siya nagkamali at kung paano maituwid ito.
Kailangan dito ang pagninilay sa kaniyang mga paniniwala at estratehiya sa
pag-aaral.
3rd Floor, Bonifacio Building, DepEd Complex, Meralco Avenue, Pasig City 160 10 | P a g e
e. Mas natututo ang mag-aaral kung inuunawa niya ang mga konsepto kaysa
kinakabisa (memorize) ang mga ito. Mas epektibo ang pagkatuto kung ang mga
paksang dapat na matutuhan ay nakapaloob sa mga pangkalahatang
prinsipyo at paliwanag kaysa memoryahin ang hiwa-hiwalay na paksa.
Mailalapat niya sa kaniyang buhay ang mga paksa at konsepto na kaniyang
naunawaan ngunit madaling makalimutan ang mga bagay na kinabisa.
2.2. Mga prinsipyo tungkol sa gampanin ng mga magulang o tagapangalaga sa

pagkatuto. Ito ang sumusunod:
a. Nakaiimpluwensiya sa kakayahan ng bata na matuto sa paaralan ang mga
ginagawa at routine sa tahanan. Itinutuloy sa tahanan ang paghubog ng mga
batayang konsepto o pagpapahalaga na natutuhan mula sa
paaralan. Pinagtitibay ang mga pagkatutong ito sa pamamagitan ng mga
panuntunan, gawain at ugnayan sa pamilya.
b. Ang pagbibigay-gabay ng mga magulang o tagapangalaga sa pag-aaral ng bata

ay makatutulong sa pagpapahayag ng mga pamantayan na dapat sundin
upang maunawaan ang mga pagpapahalaga at batayang konsepto.
c. Matibay na ugnayan ng paaralan at tahanan. Napatitibay sa mag-aaral ang

mga pagpapahalagang hinihubog sa kaniya ng paaralan kung ang mga ito ay
sinasang-ayunan at sinusuportahan ng mga magulang o tangapangalaga.
Maiiwasan ang kalituhan sa mag-aaral kung magkatugma ang mga
mensaheng ipinararating sa kaniya ng tahanan at paaralan.
d. Ang pakikilahok ng mga magulang o tagapangalaga sa pagbuo ng kurikulum

at mga karanasang pampagkatuto. Ang kanilang pakikisangkot sa ganitong
aspekto ay makapagpapatibay ng gawi ng pag-aaral tungo sa pagpapatibay ng
mga pagpapahalaga.
e. Ang Programang Pang-edukasyon para sa Magulang o Tagapangalaga.

Nagdudulot ito ng pagkakaroon ng motibasyon ng bata na matuto at pumasok
sa paaralan nang regular. Ang mga programa para sa edukasyon ng
magulang, lalo na kung sumusuporta sa mga karanasang pampagkatuto ng
mag-aaral, ay nagpapaunlad ng komunikasyon sa pagitan ng guro at
magulang at ang saloobin ng magulang sa paaralan.
3. Ang Papel ng GMRC at VE Curriculum sa Lipunang Pilipino

Gampanin ng GMRC at VE Curriculum sa lipunang Pilipino na makibahagi sa
paghubog sa kabuuang pagkatao (human formation) sa pamamagitan ng paggabay
sa mga bata at kabataan sa paglinang ng kanilang mga pagpapahalaga at
kabutihang asal at wastong pag-uugali bilang mga susunod na mamamayang
magtataguyod ng lipunan at daigdig.
Makakamit ang gampaning ito sa pamamagitan ng paggabay sa mga mag-aaral sa:

• pagkilala ng kanilang potensiyal (talento, kakayahan at mga kasanayan),
• pagkilala ng kanilang misyon sa buhay,
• paglinang ng mga birtud, at
• paglinang ng mapanagutang pagkamamamayan tungo sa pagtatayo ng
lipunang pinaiiral ang katotohanan, kapayapaan, katarungan at
pagmamahal
Mga Saligang Pilosopiya (Philosophical Foundations) ng GMRC at Values

Education Curriculum
a. Ang nilalaman at istraktura ng GMRC at VE curriculum ay nakaankla sa

disiplina ng Etika. Ito ang pag-aaral ng mga dapat na asal ng tao, ang moral
ought. Ito ang mapagnilay at mapanuring pag-usisa (critical inquiry) sa
dimensiyong moral ng karanasan ng tao. Ang dimensiyong moral na ito ay
may kasamang pagtutunggali (tension) sa pagitan ng obligasyong moral at
kalayaan at sa pagitan ng reyalidad (kasalukuyan) at ang ideyal
(hinaharap). Ang metodo o paraan na gagamitin sa pagtuturo ng Etika ay
ang mapanuring pagninilay sa karanasan upang matuklasan ang
kabuluhan nito at mga posibilidad, tungo sa paglago ng tao. (Gorospe, 1974)
b. Ang Personalismo at Etika ng Kabutihang Asal (Virtue Ethics) ang mga

batayang pilosopiya ng GMRC at VE curriculum. Ayon sa pilosopiya ng
Personalismo, nakaugat lagi sa pagpapakatao ang ating mga ugnayan.
Nililikha natin ang ating pagpapakatao sa ating pakikipagkapuwa. Sa
murang edad na 6 hanggang 12 taon, maaaring hindi pa lubos na
maunawaan ng isang bata ang kaniyang kalikasan bilang tao ayon sa
paliwanag ng pilosopiyang Personalismo. Ngunit maaari siyang sanayin sa
mga birtud o mabuting gawi (habit) at umiwas sa mga bisyo o masamang
gawi upang lumaki siyang isang mabuting tao. Ito ang tuon ng Virtue Ethics
na pinag-aaralan sa GMRC. Ayon sa pilosopiyang ito, ang pagtataglay at
pagsasabuhay ng mga mabuting gawi ang nagpapabuti sa tao.
Mauunawaan ng bata na nasa edad 6 hanggang 12 na dapat siyang
magpakabuti hindi lamang sapagkat ito ang inaasahan sa kaniya ng
lipunan kundi dahil tao siya - may dignidad at likas ang pagiging mabuti.
May dignidad ang tao dahil siya ay bukod-tangi at may ugnayan sa kaniyang
kapuwa, sa Diyos, at kalikasan.
c. Upang maging makabuluhan ang paglinang ng mga birtud at

pagpapahalaga sa GMRC at VE curriculum, palalaksasin ang kolaborasyon
sa pagitan ng mga stakeholder gamit ang whole school approach.
Makakamit ang epektibong institusyonalisasyon at pagtuturo ng asignatura
kung may aktibong pakikilahok ang mga magulang at nililinang ang
partnersip ng tahanan at paaralan at iba pang stakeholder tulad ng
pamayanan para sa inklusibong pagtuturo ng asignatura (Section 7, RA
11476).
II. Istruktura ng Kurikulum
A. Mga Malaking Kaisipan
Hinalaw ang mga malaking kaisipan mula sa mga nakasaad sa

Republic Act 11476. Hinimay-himay ng pangkat ang mga konsepto, paksa at
iba’t ibang pahayag sa mga probisyon ng batas. Bukod sa nasabing batas,
tiningnan din ng pangkat ang iba pang mga dokumento kagaya na lamang ng
saliksik ng NCCA sa Filipino Values, PDP 2022 at Ambisyon Natin 2040.
Mula doon, iniisa-isa ang mga malaking kaisipan at bumuo ng mga
nilalaman na nagtataglay ng mga batayang konsepto na naglalakip ng mga tiyak
na pahayag ukol sa nilalaman.
Nagkaroon ng isahang output ang bawat kasapi ng pangkat hanggang
sa kolektibong deliberasyon upang salain maigi ang mga magiging malalaking
kaisipan, nilalaman at batayang konsepto.
Ito ang nagsilbing batayan ng mga manunulat ng Gabay Pangkurikulm
upang lamanan ang kanilang mga baitang. Nakita rin ito bilang pagkakataon na
matiyak ang spiral progression ng mga konsepto mula una hanggang ika-
sampung baitang.
Ang sumusunod ay mga halimbawa ng mga malaking kaisipan,

nilalaman at batayang konsepto:
Mga Malaking Kaisipan, Nilalaman at Batayang Konsepto
Malaking Kaisipan Nilalaman Batayang Konsepto

1. Ang dignidad ang Dignidad ng Tao a. Ang dignidad ang nagpapantay-
pamantayan ng pantay sa tao hindi lamang batay sa
pagkapantay-pantay ng kaniyang kakayahang mag-isip at
lahat ng tao at ng pagiging malaya kundi sa kaniyang
kanilang personal at pagkabukod-tangi.
panlipunang pakikipag- b. Ang paggalang sa dignidad ng tao ay
ugnayan. nagmumula sa pagiging pantay at
magkapareho nilang tao.
c. Ang dignidad ang pinagbabatayan ng
paggalang sa sarili at kapuwa.
d. Ang paggalang sa dignidad ng tao ay

ang daan tungo sa pagmamahal sa
sarili at kapuwa, na siyang
pinakamataas na antas ng
pagbibigay-halaga rito.
2. Ang Values Education Kamalayan sa a. Ang kamalayan sa sarili ay
(VE) ay nagbibigay ng mga Sarili nagsisimula sa pagtuklas ng
karanasang kaniyang mga katangian (batayang
pampagkatuto tungkol sa impormasyon sa sarili, pisikal, pag-
tao, sarili, mga uugali, atbp.) talento, hilig, mga
karunungan mula sa kalakasan at kahinaan.
buhay sa pamamagitan b. Ang kamalayan sa sarili ay
ng sariling pagtuklas, nakakamit sa pagninilay sa
humanistiko at karunungan mula sa buhay.
siyentipikong
pamamaraan.
c. Makakamit ang kamalayan sa sarili
gamit ang sariling pagtuklas sa
tulong ng kapuwa at gamit ang
humanistiko, siyentipikong
pamamaraan, atbp.).
Kalikasan ng Tao a. Ang tao ay isang indibiduwal at
panlipunang nilalang.
b. Ang tao ay may pisikal,

pangkaisipan, emosyonal, moral,
espirituwal, panlipunan, ekonomiko
at pulitikal na dimensiyon.
c. Lumalago siya sa pamamagitan ng
paglinang ng kaniyang mga
pakuldad/ kasanayan sa tulong ng
pakikisalamuha sa kaniyang
kapuwa at pagiging aktibo sa
pagpapaunlad ng pamayanan.
d. Ang tao ay bukod-tangi, hindi siya
mauulit (unrepeatable) at hindi siya
mauuwi sa anuman (irreducible).
3. Ang GMRC ay nakatuon Wastong Pag- a. Ang wastong pag-uugali ay ang
sa wastong pag-uugali at uugali pagsasakilos at pagsasabuhay ng
kabutihang asal na mga mabuting gawi o birtud nang
nakaugat sa paulit-ulit / palagi ayon sa mga
pagpapahalagang moral na pagpapahalaga.
unibersal at may layuning b. Ang wastong pag-uugali ay may
linangin ang paggalang sa layuning linangin ang paggalang sa
kapuwa at kapaligiran kapuwa at kapaligiran tungo sa
tungo sa kabutihang kabutihang panlahat.
panlahat. Kabutihang-asal Ang kabutihang-asal ay ang angkop na
pakikitungo sa kapuwa at kapaligiran
ayon sa hinihingi ng situwasyon.
4. Ang pagtuturo sa GMRC
ay paglinang ng pag-
unawa sa mga batayang Ang mga Ang mga pagpapahalaga ay mga
konsepto at prinsipyo at pagpapahalaga batayan ng pangingilatis kung aling
kakayahang magpasiya asal at kilos ang mabuti at kanais-nais
na may pagtuon sa at alin ang hindi.
dignidad ng tao at iba’t
ibang pagpapahalaga na
may kaugnayan sa sarili Ang holistikong paghubog ay ang
at Diyos, pamilya at pagbuo ng pagkatao o karakter ng
kapuwa, bayan, daigdig, Holistikong isang tao sa tatlong aspekto - pag-
at kalikasan para sa paghubog alam, pagdamdam at pagkilos; at sa
holistikong paghubog ng walong dimensiyon ng tao - pisikal,
mag-aaral. emosyonal, pangkaisipan, moral,
espirituwal, panlipunan, ekonomiko,
at pulitikal.
5. Ang Values Education ay Etika Ang Etika ay isang uri ng Pilosopiya na

nakatuon sa mga batayan kung tama o mali ang kilos o
unibersal na etikal at pagpapasiya
moral na pagpapahalaga
na may layuning patuloy
na hubugin ang wastong
pag-uugali at kabutihang Moral Ang Moral ay batayang pamantayan ng
asal hinggil sa kilos at pagpapasiya na itinuturing na
pagpapahalaga sa sarili, tama at katanggap-tanggap ng isang
pakikiisa sa kapuwa na lipunan.
may pagtugon sa mga
karapatang pantao,
pangangalaga sa Pagpapahalaga Ang mga pagpapahalaga ay mga gabay
kalikasan, pagmamahal sa sa pagpili, pag-iisip at pagkilos na
bayan, daigdig at Diyos. itinuturing na mabuti at masasalamin
sa pamumuhay ng isang tao o pangkat.
6. Ang mapanagutang Mapanagutang Ang mapanagutang pagpapasiya ay

pagpapasiya ay Pagpapasiya ang pamimili sa pagitan ng dalawa o
hinuhubog upang maging higit pang kilos o bagay ayon sa moral
maingat, pag-isipang na pamantayan, nang may
mabuti ang bawat pananagutan sa kahihinatnan ng
gagawing desisyon at pasiyang ito.
maihanda ang sarili na
harapin ang mga kaakibat
na gampanin o
kalalabasan ng pasiya.
7. Ang pagkiling sa Kabutihan Ang kabutihan ay laging nakabatay sa
kabutihan ay ang etika.
pagsasakilos at
pagsasabuhay ng
wastong pag-uugali. Ito
ay nahuhubog sa
pamamagitan ng
pagkakaroon ng
kamalayan sa sarili,
malalim na pag-unawa sa
mabuti at tama at
kalikasan ng tao, at
pagninilay sa mga
karanasan sa buhay.
8. Ang pagmamahal bilang Pagmamahal a. May iba’t ibang uri ang
isang gawi ay walang pagmamahal sa kapuwa:
kondisyong pag-aalay ng pagkakaibigan, pag-iibigan,
sarili sa kapuwa bilang pagmamahal ng anak sa magulang
kapuwa, bilang ikaw na at magulang sa anak, pagmamahal
bukod-tangi. sa pagitan ng mag-asawa,
pagmamahalng mag-aaral sa guro
at ng guro sa mag-aaral, at iba pa.
b. Bilang gawi, isang pagtataya ang

pagmamahal na nag-aalay ng sarili
sa kapuwa nang walang hinihintay
na kapalit o nang may kondisyong
magbago ang kapuwang
minamahal.
9. Ang pagmamahal sa Diyos Espirituwal na Ang pagiging espirituwal ng tao ay
ay katangian ng tao bilang nilalang makikita sa pagpapanatili ng ugnayan
espirituwal na nilalang na sa Diyos at pagsisikap na hanapin ang
naipakikita sa kahulugan ng buhay kaysa mga bagay
pagpapatibay ng na pansamantala lamang.
pananampalataya, Pananampalata-ya Ang pananampalataya ay ang personal
paglilingkod sa kapuwa at o pangkatang pakikipag-ugnayan at
pagkiling sa kabutihan. paniniwala sa Diyos. Naipakikita ito sa
pamamagitan ng pagmamahal at
paglilingkod sa kapuwa at pagkiling sa
kabutihan.
10. Ang pagmamahal sa Pamilya Ang pamilya ay binubuo ng dalawa o
pamilya ay pagpapahayag higit pang tao na pinagbubuklod ng
ng mapagkalingang pagmamahalan, katapatan, paggalang
pakikipagkapuwa sa loob at pagpapahalaga sa isa’t isa.
at labas ng pamilya bilang
pundasyon ng bayan Pakikipagkapu-wa Ang pakikipagkapuwa ay ang
tulad ng pagtataguyod sa pakikipag-ugnayan sa kapuwa-tao na
mga pangangailangan, nagsasaalang-alang at nagpapahalaga
paglinang ng mga sa dignidad ng bawat isa.
pagpapahalaga ng bawat
miyembro ng pamilya, at
pangangalaga ng
katatagan nito.
11. Ang pagmamahal sa Pagmamahal sa a. Bilang panlipunang nilalang, ang
kapuwa ay ang kapuwa tao ay nakikipag-ugnayan sa
pinakamataas na antas kaniyang kapuwa upang
ng pakikipagkapuwa at malinang siya sa aspektong
pagpapakatao na pisikal, emosyonal,
pangkaisipan, moral,
naipakikita sa espirituwal, panlipunan,
paglilingkod sa kapuwa. ekonomiko, at pulitikal.
b. Nakaugat ang pagpapakatao sa

pakikipag-ugnayan sa kapuwa.
c. Ang paglilingkod sa kapuwa ay
tunay na indikasyon ng
pagmamahal sa kapuwa.
d. Bilang panlipunang nilalang, ang
tao ay nakikipag-ugnayan sa
kaniyang kapuwa upang
malinang ang pagmamalasakit at
umabot ito sa antas ng
pagmamahal.
12. Ang pagmamahal sa Mabuting a. Lahat ng tao ay mamamayan ng
kalikasan ay pagiging tagapangalaga at iisang mundo, at nabubuhay sa
mabuting tagapangalaga tagapamahala ng iisang kalikasan (Mother Nature).
at tagapamahala nito kalikasan b. Ang kalikasan ang bumubuhay sa
para sa susunod na tao.
henerasyon. c. Kailangan matiyak ang kaligtasan ng
kalikasan habang umuunlad at
nagbabago ang antas ng buhay ng
tao.
d. Kailangang gamitin ng tao ang
kaniyang isip at kakayahan na
pagyamanin ang kalikasan.
13. Ang pagmamalasakit Pagmamalasakit a. Ang kapaligiran ay ang konteksto
sa kapaligiran ay ang sa kapaligiran kung saan ang tao ay nag-iisip,
pakikiisa sa kaayusan kumikilos at nabubuhay sa araw-
at kalinisan tungo sa araw anoman ang kanyang gawain o
kagalingan at papel sa buhay.
kalusugan ng bawat b. Ang pangangalaga sa kalikasan at
nilalang. (tao, kapaligiran ay nagsisimula sa
halaman, hayop atbp.) pagtataya ng sarili na gawin ang mga
sumusunod na halimbawa 4R
(Refuse, Re-use, Reduce, Recycle), 5
S (Sort, Set in order, Shine,
Standardize, Sustain) at pagsukat at
pagmonitor ng sariling carbon
footprint.
14. Ang pagmamahal sa Ang lipunan a. Ang lipunan ay binubuo ng mga
bayan ay ang (hal. lipunang indibiduwal, pamilya, pangkat at
pagsisikap na pulitikal, lipunang pamayanan na kolektibong
maisabuhay ang mga nakikibahagi upang makamit ang
pagpapahalaga, sa kabutihang panlahat.
pakikibahagi sa pag- ekonomiya, at b. Hinuhubog ng lipunan ang tao sa
angat ng kulturang lipunang sibil) pamamagitan ng pagtugon sa mga
Pilipino, pagbibigay- pangangailangan nito na hindi niya
prayoridad sa mga makakamit bilang indibiduwal.
interes na c. Nakikibahagi ang tao sa lipunan sa
nagsasaalang-alang sa pagtupad ng kanyang tungkulin
kabutihang panlahat at bilang mamamayan.
kaunlaran ng bayan. Ang bayan Ang bayan ay dapat na magsikap na
maisabuhay at maisulong ang mga
etikal na pagpapahalaga na dapat
matutuhan at mahubog sa mga
mamamayan nito.
Kulturang Pilipino Umaangat ang kulturang Pilipino
kung patuloy itong nagiging bahagi
ng pagka-mamamayan,
pinayayabong at isinasabuhay ng
mga tao.
Kaunlaran ng Ang kaunlaran ng bayan ay nag-
Bayan uugat sa pagmamahal ng
mamamayan nito.
15. Ang pakikiisa sa daigdig Prinsipyo ng Ang prinsipyo ng pagkakaisa ay
ay ang indibiduwal at pagkakaisa pakikibahagi ng bawat tao sa mga
pangkatang pagsunod at pagsisikap na mapabuti ang uri ng
pagtataguyod sa mga pamumuhay sa lipunan/bansa, lalo
batas at polisiya na na sa pag-angat ng kahirapan, dahil
pinagkasunduan sa nakasalalay ang kaniyang pag-unlad
pagitan ng mga bansa na sa pag-unlad ng lipunan.
isinasaalang-alang ang
kabutihang unibersal
(hal. pagkakaisa para sa
kalikasan, kapayapaan,
katarungan).
Mamamayan ng Ang pagiging mamamayan ng daigdig
Daigdig (Global ay nagsusulong ng mga etikal na
Citizen) pagpapahalaga, pag-uugali at kilos na
nagtataguyod ng pagiging
responsableng mamamayan saan
mang sulok ng mundo.
16. Ang kabutihang panlahat Kabutihang a. Ang kabutihang panlahat ay ang
ay kabuoan ng mga Panlahat layunin ng lipunan na dapat
panlipunang kondisyon itaguyod ng bawat mamamayan.
na nagbibigay-daan sa b. Makakabahagi ang bawat
mga tao o pangkat na mamamayan sa pagkamit ng
makamit ang kanilang kabutihang panlahat kung
kaganapan nang tutuparin nila ang kanilang mga
makabuoan. tungkulin sa lipunan tulad ng
paggalang sa karapatan ng kapuwa,
pagsunod sa batas na nakabatay sa
Likas na Batas Moral (Natural Law),
paggawa, pakikilahok at
bolunterismo, at pangangalaga sa
kalikasan.
Katarungan Ang katarungan ay ang pagbibigay sa

kapwa ang nararapat sa kanya. Ang
nararapat sa kanya ay ang kanyang
dignidad bilang tao, ang halaga niya
mismo.
Ginamit ang mga malaking kaisipan bilang batayan ng mga nilalaman o paksa
ng bawat markahan. Pinagpangkat-pangkat ang mga ito upang makuha ang mga
tema na tumutugma sa bawat marker. Dahil dito nagkaroon malinaw na saklaw
(scope) ang bawat markahan at baitang na tinititiyak na walang congestion sa
kurikulum lalo’t kapag inihambing ito sa kabuuang bilang ng linggo (time allotment)
sa bawat markahan.
B. Pamantayan sa Bawat Yugto
Ang sumusunod ang mga pamantayan sa bawat yugto:
Unang Yugto (Baitang 1-3)

Naipamamalas ng mag-aaral ang mga konsepto at kilos kaugnay ng kabutihang-
asal at wastong pag-uugali na nagpapakita ng pagmamahal sa sarili, pamilya,
kapuwa, Diyos, kalikasan, bayan, at sanlibutan.
Ikalawang Yugto (Baitang 4-6)

Naipamamalas ng mag-aaral ang mga konsepto at kilos kaugnay ng kabutihang-
asal at wastong pag-uugali na nagpapakita ng pagmamahal sa sarili, pamilya,
kapuwa, Diyos, kalikasan, bayan, at sanlibutan tungo sa paghubog ng mga
pagpapahalaga.
Ikatlong Yugto (Baitang 7-10)

Naipamamalas ng mga mag-aaral ang mga konsepto at kilos kaugnay ng mga
pagpapahalagang nakabatay sa Etika na nagpapakita ng pagmamahal sarili,
pamilya, kapuwa, Diyos, kalikasan, bayan, at sanlibutan tungo sa kabutihang
panlahat.
BAITANG PAMANTAYAN
Naipamamalas ng mag-aaral ang pag-unawa sa mga konsepto at
1 pagsunod sa mga kilos kaugnay ng kabutihang-asal, at wastong
pag-uugali na nagpapakita ng pagmamahal sa sarili, pamilya,
kapuwa, pananampalataya, kalikasan, at bayan.
Naipamamalas ng mag-aaral ang pag-unawa sa konsepto at
2 pagsasanay ng mga kilos kaugnay ng kabutihang-asal at
wastong pag-uugali na nagpapakita ng pagmamahal sa sarili,
pamilya, kapuwa, pananampalataya, kalikasan, at bayan
3 pagpili ng mga kilos kaugnay ng kabutihang- asal at wastong
pag-uugali na nagpapakita ng pagmamahal sa sarili, pamilya,
4 kilos sa kabutihang-asal at wastong pag-uugali para sa sarili,
pamilya, kapuwa, bansa, kalikasan, at Diyos tungo sa paghubog
ng mga birtud at pagpapahalaga.
5 paglalapat ng mga angkop na kilos na nagpapakita ng
kabutihang-asal at wastong pag-uugali sa sarili, pamilya,
kapuwa, bansa, kalikasan, at Diyos tungo sa paghubog ng mga
birtud at pagpapahalaga.
6 Naipamamalas ng mag-aaral ang pag-unawa sa mga konsepto,

patuloy na paglalapat, at paglinang ng mga
kilos kaugnay ng kabutihang-asal at wastong pag-uugali na
nagpapakita ng pagmamahal sa sarili, pamilya,
kapuwa, Diyos, kalikasan, bayan, at sanlibutan tungo sa
paghubog ng mga birtud at pagpapahalaga.
7 Naipamamalas ng mag-aaral ang pag-unawa sa mga konsepto at

kilos kaugnay ng mga pagpapahalagang makatutulong sa
pagtupad ng kaniyang mga tungkulin na nagpapakita ng
pagmamahal sa sarili, pamilya,
8
Naipamamalas ng mag-aaral ang pag-unawa sa mga konsepto
at kilos kaugnay ng mga pagpapahalagang
makatutulong sa pagkalinga sa pamilya at kapuwa bilang
indikasyon sa pagmamahal sa sarili, pamilya,
9 Naipamamalas ng mga mag-aaral ang pag-unawa sa mga
konsepto at kilos kaugnay ng mga
pagpapahalagang makakatulong sa pagtataguyod ng bayan
tungo sa kabutihang panlahat.
10 Naipamamalas ng mag-aaral ang mga konsepto at kilos na
nagpapakita ng mapanagutang pagpapasya,
mapayapang pamumuhay sa kabila ng pagkakaiba-iba, at
pagiging sangkot sa pangangalaga at
pagpapayaman ng sanlibutan.
C. Spiral Progression
Ang Spiral Progression Approach ay ang pagtuturo ng mga pangunahing

konsepto sa mga mag-aaral sa unang baitang at pagpapalawak ng mga ito sa
mga susunod na baitang. Ginagamit ito upang magkaroon ng pangunahing
kaalaman na inaasahang lumalalim habang tumataas ang baitang.
Ilalapat ng GMRC at VE kurikulum ang Spiral Progression Approach

(SPA) upang makamit ng mga mag-aaral ang masteri ng mga kaalaman, pag-
unawa, at kasanayan sa bawat baitang. Ang mga Batayang Konsepto na
nakaankla sa disiplina ng Etika ay sisimulang ituro sa Baitang 1 at
palalalimin ang pag-unawa sa mga ito hanggang Baitang 10 ayon sa mga
inaasahang kakayahan at kilos ng mga bata at kabataan sa bawat yugto o
developmental tasks (Section V. Policy Statement, Letter g, DepEd Order No.
21, s. 2019). Makatutulong ang mga gawain sa pagbuo ng karakter (character
building activities) mula sa paglinang patungo sa pagkamit ng masteri hindi
lamang sa pag-unawa ng mga konsepto kundi sa pagkilos at pagsasabuhay
kung saan ilalapat ng mag-aaral ang mga pag-unawang ito. Dahil may tatlong
dimensiyon ang paghubog ng karakter, ang kognitibo, apektibo, at pang-asal
o pang-kilos (behavioral), mahalagang linangin din ang apektibo o pang-
emosyon at pang-kilos na dimensiyon.
Ang magsisilbing indikasyon ng pagtaas ng proficiency level ng

nilalaman ng kurikulum mula Baitang 1 hanggang 10 sa bawat tema ay ang
Batayang Konsepto sa bawat paksa. Sa pagbuo ng mga kagamitang
pampagkatuto, isinasaalang-alang ang mga developmental task at mga pag-
aaral tungkol sa pangangatuwirang moral. Makatutulong dito ang mga gabay
sa pagtuturo na kasama sa mga binuong modyul at iba pang kagamitang
pampagkatuto, ngunit higit na mahalaga ang mismong pag-unawa ng guro sa
mga Malaking Ideya ng GMRC at VE, na kalipunan ng mga Batayang
Konsepto na dapat maunawaan, maipamalas at maisabuhay ng mga mag-
aaral.
Napakahalaga ng pagkakaroon ng spiral progression ng mga

konseptong matatagpuan sa GMRC at Values Education dahil kaiba sa ibang
asignatura, mas kakailanganin ng panahon at oras ang paglilinang ng mga
pagpapahalaga o birtud. Hindi ito kasing dali ng pagkatuto ng mga kaalaman
at kasanayan na ginagawa sa mga asignaturang pang-akademiko (highly
academic subjects) tulad ng Mathematics, Science, English, Filipino at iba pa.
Kung kaya’t nagkaroon ng pagmamapa (content mapping) upang matiyak na
ang bawat konsepto ay nakapaloob sa bawat baitang habang isinasaalang-
alang ang kaangkupan nito sa edad ng mag-aaral sa bawat baitang.
Halimbawa, ang dignidad ay isa sa mga pinakamalagang konsepto ng GMRC
at Values Education subalit naibaba ito sa elementarya bilang paggalang sa
kapuwa.
Apat na Tema ng GMRC at Values Education
Mula sa pang-isahang paggawa hanggang sa kolektibong deliberasyon,

nakabuo ng apat na tema ng asignatura:
1. Pagmamahal sa sarili, pamilya at kapuwa
2. Pagmamahal sa Diyos
3. Pagmamahal sa kalikasan
4. Pagmamahal sa bayan at sanlibutan
Halaw ang mga ito sa mga malaking kaisipan na ipanangkat-pangkat

hanggang sa apat na lamang ang matira. Ang pagmamahal ang naging pangunahing
indikasyon ng bawat tema dahil ito ang pinakamataas na antas ng pagbibigay ng
sarili sa iba’t ibang konteksto. Naiangkla sa apat na pangunahing pagpapahalaga
(core values) ng Kagawaran ang apat na tema kung kaya’t ang unang tema ay para
sa Maka-tao, ang ikalawa ay sa Maka-Diyos, ang ikatlo ay Makakalikasan, at ang
ikaapat ay Makabansa.
Sa apat na tema uminog ang paglalagay ng nilalaman sa bawat markahan ng

kada baitang. Bumuo ng iskedyul ng mga nilalaman upang matiyak ang kabuuang
bilang at latag ng mga ito. Isinaalang-alang ang pagkakaroon ng sampung linggo sa
bawat markahan upang iwasan ang pagiging punung-puno (congested) ng
kurikulum. Naglagay lamang ng 6-7 paksa sa bawat markahan at naglaan ng mga
kakailanganing panahon sa bawat kasanayang pampagkatuto (KP).
1. Horizontal Articulation
Ang mainam na pagsusuri at mapping ng mga nilalaman/paksa mula sa ibat
ibang aralin o asignatura ay magtitiyak ng kaugnayan sa GMRC and VE,
samakatuwid ay mailalahad ang horizontal articulation nang malinaw at patas.
Isinaalang-alang kung gaano kadalas at kung anong uri ng mga kasanayan,
nilalaman, at mga mapagkukunan ang sinasaklaw sa iba't ibang mga paksa na may
kaukulang panahon. Binigyang-pansin ang mga pre-requisite na konsepto na
makakatulong upang walang mga gaps sa nilalaman at mga kasanayan na
makapagpapanatili ng matibay na pagkatuto at pagsasabuhay ng mga gawi na laging
may pagkiling sa kabutihan.
Mga Pre-requisite paksa mula sa ibang aralin

Baitang 1 –Unang Markahan
Paksa sa GMRC Domain Paksa mula sa Ibang Aralin Baitang na
(learning area) Panggagalingan
Batayang Pagkilala ng Nakikilala ang sarili-

Impormasyon Sarili at pangalan at apelyido;
Kindergarten
Pagpapahayag kasarian;
gulang/kapanganakan
ng Sariling
Emosyon (PSE)
Pagkakaroon ng Pakikisalamuha Nakapagbubuo ng

Sariling Kaibigan sa Iba Bilang pagkakaibigan
Kasapi ng
Paaralan (PAra)
Sariling Paraan ng Pagpapahalaga Nakagagawa nang may kusa

Pag-iimpok at sa Sarili (PS)
Pagtitipid
Mathematics
Recognize and visualize
situations that require
addition and subtraction
Recognize and identify coins
Mathematics-
and bills up to PhP20 (pesos
Measurement
and centavos)
Sariling Paraan ng Kagandahang Naipakikita ang pagiging

Pananalangin Asal- tahimik at maayos sa
Pagpapahalaga pagkilos/ pagsunod sa
sa Sarili (PS) seremonya gaya ng
pagluhod/pagtayo/pagyuko,
pag-awit kung nasa pook
dalanginan
Naipahahayag sa positibong
paraan ang nararamdaman
Sariling Sining- Natutukoy ang

Pagpapahalaga sa Pagpapahalaga magagandang bagay na
Mga Yaman mula sa sa Kagandahan nakikita sa paligid
Kapaligiran (Appreciation)
Life Science:
Use the senses to observe the
Body and the
environment
Senses (BS)
Identify and describe how
Life Science:
animals can be useful
Animals (A)
Identify and describe how
plants can be useful
Life Science:
Plants (P)
Mga Sariling Pakikisalamuha Natutukoy na ang bawat isa

Karapatan bilang sa Iba Bilang ay may karapatang
Bata (Basic Rights of Kasapi ng matuto/makapag-
a Child) Paaralan (PAra) aral/pumasok sa paaralan
Baitang 4 – Ikalawang Markahan
Paksa sa GMRC Ibang Aralin/ Paksa mula sa Ibang Baitang na

Asignatura Aralin (learning area) Panggagalingan
Pagpapaunlad ng Sariling Araling Nailalarawan ang Baitang 1

Kakayahan, Talento at Panlipunan pisikal na katangian
Hilig na may Paggabay ng sa pamamagitan ng
Pamilya iba’t ibang
malikhaing
pamamaraan
Natatalakay ang Baitang 2
iba’t-ibang uri ng
sining na
nagpapakilala sa
sariling komunidad
(ei. panitikan,
musika, sayaw,
isports atbp)
Baitang 3
Napahahalagahan
ang pagpupunyagi ng
mga bayani ng
sariling lalawigan at
rehiyon sa Baitang 3
malikhaing
pamamaraan
Napapahalagahan
ang mga sining
(tula/awit/ sayaw) na
nagpapakilala sa
lalawigan at rehiyon
sa pamamagitan ng
pakikilahok sa mga
gawain na
nagsusulong ng
pagpapahalaga sa
mga sining sa
lalawigan
Physical Recognizes the

Education: importance of
Grade 1
participating in fun
Body
and enjoyable
Awareness
physical activities
Engages in fun and

Physical enjoyable physical Grade 2
Education: activities
Body Actions
Participates in various
Physical movement activities
Education involving person, Grade 3
objects, music and
environment
Pagtupad sa mga Gawain Araling Nakagagawa ng Baitang 1

sa Pamilya nang May Panlipunan wastong pagkilos sa
Kahusayan pagtugon sa mga
alituntunin ng
pamilya
Baitang 2
Naiuugnay ang
tungkulin at gawain
ng mga bumubuo ng
komunidad sa sarili
at sariling pamilya
Nakalalahok sa mga Baitang 3
gawaing
nakatutulong sa
pagkakaisa,
kaayusan at
kaunlaran ng sariling
lalawigan at
kinabibilangang
rehiyon
Pamilya bilang Araling Nauunawaan ang Baitang 1

Pinagmumulan ng Maayos Panlipunan konsepto ng pamilya
na Komunikasyon sa batay sa bumubuo
Kapuwa nito (ie. two-parent
family, singleparent
family, extended
family)
Nakabubuo ng Baitang 1
konklusyon tungkol
sa mabuting
pakikipag ugnayan
ng sariling pamilya sa
iba pang pamilya sa
lipunang Pilipino
Filipino Nakasusunod sa Baitang 1

napakinggang panuto
na may 1 hakbang.
Nakikinig at
nakatutugon nang Baitang 2
angkop at wasto
Nakasusunod sa
panutong may 3 – 4 Baitang 3
hakbang
Pagbibigay-halaga sa Araling Nakabubuo ng Baitang 1

Pamilya Bilang Paglalapat Panlipunan kwento tungkol sa
ng mga Aral ng pang-araw-araw na
Pananampalataya gawain ng buong
pamilya
Baitang 2
Nasusuri ang
kahalagahan ng mga
pagdriwang at
tradisyon na
nagbubuklod ng mga
tao sa pag-unlad ng
sariling komunidad
Naihahambing ang Baitang 3

pagkakatulad at
pagkakaiba ng mga
kaugalian,
paniniwala at
tradisyon sa sariling
lalawigan sa karatig
lalawigan sa
kinabibilangang
rehiyon at sa ibang
lalawigan at rehiyon
Tungkulin ng Pamilya sa Araling Nakapagbigay Baitang 1

Pagpapanatili ng Kalinisan Panlipunan halimbawa ng mga
ng Tubig gawi at ugali na
makatutulong at
nakasasama sa
sariling kapaligiran:
tahanan at paaralan
Naipaliliwanag ang Baitang 2
pananagutan ng
bawat isa sa
pangangalaga sa
likas na yaman at
pagpanatili ng
kalinisan ng sariling
komunidad.
Nakagagawa ng Baitang 3
payak na mapa na
nagpapakita ng
mahahalagang
anyong lupa at
anyong tubig ng
sariling lalawigan at
mga karatig na
Baitang 3
lalawigan nito
Natatalakay ang
wastong
pangangasiwa ng
mga likas na yaman
ng sariling laalwigan
at rehiyon
Science Identify the basic Grade 3
needs of humans,
plants and animals
such as air, food,
water, and shelter;
Explain how living
things depend on the
environment to meet Grade 3
their basic needs; and
Recognize that there
is a need to protect
and conserve the
Grade 3
environment.
Pagpapatatag sa mga Gawi Araling Nailalarawan ang Baitang 1

sa Pamilya ayon sa Panlipunan mga pagbabago sa
Kaugaliang Pilipino nakagawiang gawain
at ang pinapatuloy na
tradisyon ng pamilya
Nasusuri ang
kahalagahan ng mga Baitang 2
pagdriwang at
tradisyon na
nagbubuklod ng mga
tao sa pag-unlad ng
sariling komunidad
Naibibigay ang
kahulugan ng Baitang 3
sariling kultura at
mga kaugnay na
konsepto
Baitang 7 – Ikatlong Markahan
Paksa sa GMRC Ibang Aralin/ Paksa mula sa Ibang Baitang na

Asignatura Aralin (learning area) Panggagalingan
Paggalang sa mga Araling B. Pagkakilanlang Baitang 4

Kaugalian ng Kapuwa na Panlipunan Kultural Uri ng
Nakaugat sa mapang
Pananampalataya kakailanganin 1.
relihiyon
2. panahanan
3. Katutubong
Pamayanan
(indigenous peoples/
Indigenous Cultural
Community)
4. pangkat
etnolinggwistiko
5. Kaugalian,
tradisyon, paniniwala
6. Pamanang Pook
Impluwensiya ng Araling Ang mga Kwento ng Baitang 3

Kasaysayan ng Bayan sa Panlipunan Aking Rehiyon 1.
Pakikipagkapuwa Pinagmulan at mga
Pagbabago 2.
Makasaysayang pook
at pangyayari sa Iba’t
Ibang Lalawigan 3.
Simbolo ng mga
Lalawigan 4. Mga
Bayani ng mga
Lalawigan
2. Vertical Articulation
Ang pagtiyak sa pagpapadaloy ng mga paksa at pagpapahalaga simula
Baitang 1 hanggang Baitang 10 ay isinaalang-alang sa pagbuo ng kurikulum
ng GMRC and VE. Ang vertical articulation ay naglalayong mailahad kung
paanong ang lilinanging pagpapahalaga ay nailatag sa mga paksa sa bawat
baitang. Inilatag ang mga paksa sa bawat baitang mula sa paglinang ng
kabutihang-asal at birtud tungo sa mas mataas na pagpapahalaga.
Lilinanging Pagpapahalaga: Magalang
Baitang 1 Paksa: Wastong Pakikipag-ugnayan sa Kapuwa

Kasanayang Pampagkatuto: Naipakikita ang pagiging
magalang sa pamamagitan ng wastong pagtugon sa mensahe
ng kapuwa
Baitang 2 Paksa: Wastong Paggamit ng Teknolohiya at iba pang Paraan
sa Pakikipagkapuwa
magalang sa pamamagitan ng wastong pagpapadala ng
mensahe at pakikipag-usap sa kapuwa
Baitang 3 Paksa: Sariling Pagkilala sa mga Taong may Kapansanan o

Persons with Disability (PWD)
magalang sa mga taong may kapansanan o Persons with
Disability (PWD) sa pamamagitan ng wastong pakikipag-
ugnayan
Baitang 4 Paksa: Sariling Tungkulin sa Pagkilala sa Karapatan ng

Kapuwa-Bata
Kasanayang Pampagkatuto: Naisasabuhay ang pagiging
magalang sa pamamagitan ng pakikilahok sa mga kampanya
laban sa mga pambubulas o mga gawaing nakasasakit sa
kapuwa
Baitang 5 Paksa: Pakikipag-kapuwa sa mga Nakatatanda (Elders)

magalang sa pamamagitan ng wastong pakikitungo sa mga
nakatatanda (elders) anuman ang kanilang estado sa buhay
Baitang 6 Paksa: Sariling Pakikipag-ugnayan sa mga Awtoridad sa

Pamayanan

magalang sa pamamagitan ng pagkilala sa mga kapangyarihan
at tungkulin ng mga awtoridad sa pamayanan
Baitang 7 Paksa: Dignidad ng Tao Bilang Batayan ng Paggalang sa Sarili,

Pamilya, at Kapuwa
magalang sa pamamagitan ng pakikibahagi sa mga gawaing
magpapabuti sa sarili, pamilya, at kapuwa
Baitang 8 Paksa: Positibong Pananaw sa Seksuwalidad ng Sarili at

Kapuwa
magalang sa dignidad ng sarili at kapuwa sa pamamagitan ng
panghihikayat sa mga kamag-aral na isabuhay ang positibong
pananaw sa seksuwalidad
Baitang 9 Paksa: Pagtanggap sa Pagkakaiba-iba ng Kultura ng Kapuwa

magalang sa pamamagitan ng pagsasaalang-alang sa kultura
ng kapuwa sa mga gawaing pampaaralan o pampamayanan
Baitang 10 Paksa: Pagtanggap sa Pagkakaiba-iba ng Kultura ng Iba’t ibang

Henerasyon
magalang sa pamamagitan ng pagpapahalaga sa mga mga
gawi o paraan ng pamumuhay at kultura ng iba’t ibang
henerasyon
D. Paglilinang ng mga Kasanayan ng Ika-21 Siglo (21st Century Skills)

Bagamat nakatuon ang GMRC at Values Education sa paglilinang ng mga
kagandahang-asal, wastong pag-uugali at mga pagpapahalaga, nakapaloob dito ang
ilang mga kasanayan ng Ika-21 Siglo dahil ang mga Pamantayan sa Nilalaman at
Pagganap, at mga Kasanayang Pampagkatuto ay nagtatampok at naglalakip ng mga
kasanayan gaya ng:
Kasanayang Pang-Impormasyon, Midya at Teknolohiya

(Information, Media, and Technology Skills)
Isa ito sa mga nakapaloob na nililinang sa asignatura ng GMRC at Values
Education sapagkat nakapaloob dito ang mga paksa na tumatalakay sa paggamit ng
mga impormasyon ng mga mag-aaral upang magabayan sila sa kanilang
mapanagutang pagpapasiya lalong lalo na sa pagpapasiya para sa kanilang karera o
hinaharap.
• Media literacy
Pinapaunlad ang kasanayang ito sa kurikulum gamit ang mga paksa na
naglalayong hubugin ang netiquette, mapanagutang paggamit ng social media at pag-
unawa sa mga impormasyong makikita iba’t ibang anyo ng midya. Pinag-uusapan
din ang epekto ng midya sa mga pagpapasiya ng mag-aaral hindi lang sa kanilang
karera kundi pati na rin sa mga pang-araw-araw na buhay.
Baitang Markahan Paksa
7 Ikaapat na Markahan Mapanagutang Paggamit ng Social

Media Bilang Mamamayan
Pakikipag-diyalogo Gamit ang Social
10 Unang Markahan Media o iba pang Ugnayan sa
kapuwa
2 Ikalawang Markahan Wastong Paggamit ng Teknolohiya at
iba pang Kagamitan sa
Pakikipagkapuwa
9 Ikalawang Markahan Paggamit ng Teknolohiya o Ibang

Kagamitan sa Pananampalataya ng
Pamilya sa Iba’t ibang Situwasiyon
•Digital literacy
Ang kasanayang ito ay pinapaunlad sa mga mag-aaral sa pamamagitan ng
mga paksa na nagtatampok ng mapanagutang paggamit ng teknolohiya at kung
paano ito ginagamit sa pakikipagkapuwa. Gayundin naman ang mga paksang
pumapatungkol sa kaligtasan ng mag-aaral habang gumagamit ng teknolohiya at
kung paano ito nakaaapekto sa kalikasan, halimbawa na lamang dito ay ang paksa
sa carbon footprints na nagbibigay halaga maiaambag ng mag-aaral upang
mabawasan ito.
Halimbawa:

Pagbabawas ng Sariling Carbon
9 Unang Markahan Footprint Bilang Pag-iingat sa
Kalikasan
Wastong Paggamit ng Teknolohiya at
2 Ikalawang Markahan iba pang Kagamitan sa
Pakikipagkapuwa
9 Ikalawang Markahan Paggamit ng Teknolohiya o Ibang

Kagamitan sa Pananampalataya ng
Pamilya sa Iba’t ibang Situwasiyon
Communication Skills
Malaki ang bahaging ginagampanan ng pakikipagtalastasan sa pagbuo at
paglinang ng GMRC at Values Education. Kaya naman ang kasanayan sa
pakikipagtalastasan ay nakapaloob sa gabay pangkurikulum ng GMRC at VE.
Naririto ang mga kasanayan na tiyak na matatagpuan sa curriculum.
• Teamwork. Ang kasanayang ito ay matatagpuan sa lahat ng antas ng

kurikulum sapagkat hinuhubog sa mga mag-aaral ang pakikiisa, maging mabuting
tagasunod, at paggampanan sa mga naitalagang gawain.
• Collaboration. Mula sa mga gawaing pantahanan, pang-komunidad, at

pagpapapalalim at pagpapatibay ng pananampalataya, ang kasanayang ito ay
malilinang sa mga mag-aaral mula sa una hanggang ikasampung baitang. Sa
kasanayang ito makikita ng mga mag-aaral na kailangan nilang magbahagi ng
kanilang kakayahan sa ikatatagumpay ng mga proyektong kanilang sasalihan o
aaniban.
• Interpersonal Skills. Ang mga mag-aaral ay mahahasa sa kasanayang ito sa

mga paksang tatalakay sa pakikipagkapuwa at maglilinang sa birtud ng
pakikipagkaibigan, paggalang at pagrespeto sa magulang, sa ibang tao, at maging sa
pakikibahagi sa gawain sa kanilang paniniwala at pananampalataya. Matutunan
nila ang kahalagahan ng mainam na pakikinig, pagkilala at pagtanggap sa
nararamdaman at pinagdaraanang sitwasyon sa buhay ng bawat isa.
• Intrapersonal skills. Mainam na malinang ito sa mga mag-aaral lalo’t higit

sa panahon ng pandemya sa kadahilang mas maraming panahon silang mag-isa. Sa
kurikulum na ito ay matutulungan silang maproseso ang kasanayang ito sa
pamamagitan ng mga paksa na may kaugnayan sa birtud ng pagpapahalaga at
pagtitiwala sa sarili, pagpapaunlad ng sarili, mapanagutan, matalinong paghusga at
iba pa. Ang kasanayang ito ay magbibigay kaunawaan sa kahalagahan ng
pagtanggap sa mga emosyon na kanilang nararamdaman at paano ito
mapangangasiwaan.
• Interactive communication
Isa ito sa kasanayan na itinuturo sa GMRC at Values Education. Ang batayang
konsepto sa bawat aralin mula baitang 1 hanggang 10 ay inaasahang malalagom
ng mga mag-aaral mula sa lunsaran, mga gawain, at sa pagsusuri nito batay sa
konteksto mismo ng mga estudyante. Ito ay sa pamamagitan ng palitan ng ideya,
karanasan, at saloobin (batay sa aralin o gawain) sa pagitan ng guro at mga
estudyante,ang mga mag- aaral sa isa’t-isa ay nararating ang inaasahang pagkatuto
ng esensya ng aralin.
• Non-verbal communication
Ito ay kaugnay ng naunang kasanayan (interactive communication). Sa
pagpapalitan ng mensahe ng guro sa kanyang mga mag-aaral at mga estudyante sa
isa’t-isa ay kalakip nito ang hindi pasalitang komunikasyon. Sa mga interaksyong
nabanggit ay natutuhan ng mga mag-aaral ang kahulugan hindi pasalitang
sensyales (cues or gestures) na nagmumula sa kanilang guro at kaklase batay sa
kaibhan o indibidwalidad nito (nuances). Ang mga konsepto ng GMRC at Values
Education hinggil sa pakikisimpatiya at pagiging totoo (sincere) ay matutuhan ng
mga bata kalakip ang kasanayan na ito.
• Communicating in diverse environments
Masasalamin sa mga aralin sa bagong curriculum ng GMRC at Values

Education ang pagtanggap sa kapuwa sa patas at pantay na paraan sa kabila ng
kaibahan nito sa paniniwala, uri ng pamilya, kakayahan, estado sa buhay at iba
pang aspeto. Binibigyang diin ito sa mga kasanayang pampagkatuto (Learning
Competencies) sa bawat markahan at baitang batay sa mga temang pagmamahal sa
sarili, pamilya, kapuwa, bansa, at Diyos. Itinuturo sa asignaturang ito ang
pamumuhay sa kabila ng mga pagkakaibang nabanggit at mga pamamaraan kung
paano maipapakita ang mga pagpapahalaga at birtud sa pakikisalamuha sa kapuwa.
Mga Kasanayan sa Pagkatuto at Inobasyon

(Learning and Innovation Skills Domain)
Mahalaga sa mga mag-aaral ang matamo ang mga kasanayang ito na magbibigay
daan sa kanila upang tumugon sa mga hamon ng buhay at mga pagbabago. Kaugnay
nito ay nakapaloob sa asignaturang GMRC and VE ang mga sumusunod na
kasanayan at pagpapahalaga.
• Pagkamalikhain
Naipamamalas ng mag-aaral ang pagiging malikhain sa paggawa ng anumang
proyekto o gawain na makatutulong at magsisilbing inspirasyon tungo sa pagsulong
at pag-unlad ng bansa at daigdig. Bukod dito, nakapagsasanay ng mga alternatibo
o opsyon sa paggamit ng mga lokal na kagamitan at mga kaukulang gamit nito.
Halimbawa:
3 Ikalawang Markahan Pamamahala sa mga Bagay na Hindi na

Nagagamit sa Tulong ng Kapuwa (4Rs:
Refuse, Reduce, Reuse, Recycle)
5 Unang Markahan Sariling Pamamahala sa mga Patapong

Gamit -Teknolohikal
7 Ikaapat na Markahan Glokalisasyon Bilang Tugon sa Mga

Suliranin ng Bayan
• Openness o Pagiging Bukas

Naipamamalas ng mag-aaral ang pag-unawa sa mabuting pagtanggap ng anumang
mungakahi o puna na makatutulong sa anumang gawain para sa ikabubuti nito.
Ang pagpapahalaga sa pagkilala at pagtanggap sa puna ng ibang tao sa mga hindi
magandang gawa, kilos at gawi ng may katatagan ng loob at pagbabago ayon sa
nararapat na resulta.
Halimbawa:
1 Ikalawang Markahan
Mga Tagubilin ng Pamilya sa Wastong
Pakikihalubilo sa Kapuwa
1 Ikalawang Markahan Mga Wastong Kilos sa Loob at Labas ng

Pook-sambahan/ Simbahan na Sinusunod
ng Kapuwa-bata
2 Unang Markahan Kalinisan sa Tahanan tungo sa Maayos na

Kapaligiran
3 Unang Markahan Mga Sariling Gampanin ng Bata sa

Tahanan at Paaralan
• Critical Thinking o Mapanuring Pag-iisip

Naipamamalas ang pag-unawa sa kahalagahan ng pagkakaroon ng mapanuring pag-
iisip sa pagpapahayag at pagganap ng anumang gawain na may kinalaman sa sarili
, pamilya, kapuwa, bayan at daigdig. Naisasagawa ang tamang desisyon nang may
katatagan ng loob para sa ikabubuti ng lahat. Maging ang pagsasagawa nang may
mapanuring pag-iisip sa tamang pamamaraan/ pamantayan upang matuklasan ang
katotohanan.
Halimbawa:
7 Ikatlong Markahan
Impluwensiya ng Kasaysayan ng Bayan sa
Pakikipagkapuwa
9 Ikalawang Markahan Pagsunod ng Pamilya sa mga Batas na Ayon

sa Likas na Batas Moral
• Problem Solving o Pagtugon sa Saliranin

Naisasagawa ng mag-aaral ang patugon sa mga hamon o problema sa ibat ibang
pagkakataon. Halimbawa ay ang pagsusuri kung paano naiimpluwensyahan ng
isang emosyon ang pagpapasiya sa isang sitwasyon na may krisis, suliranin o
pagkalito.
Halimbawa:
9 Ikalawang Markahan
Wastong Pagtugon sa mga Sigalot sa
Kapuwa
7 Ikaapat na Markahan Glokalisasyon Bilang Tugon sa Mga

Suliranin ng Bayan
9 Ikatlong Markahan Mga Isyung Panlipunan na

Nakaiimpluwensiya sa Pakikipagkapuwa
10 Unang Markahan
Sariling Pagtugon sa mga Isyung
Pangkalikasan Tungo sa Sustenableng Pag-
unlad
Wastong Pagpapahayag ng Saloobin sa
6 Ikalawang Markahan Pamilya
8 Ikatlong Markahan Pagkalinga sa Kapuwa sa Kabila ng mga

Hamon sa Buhay Bilang Indikasyon ng
Pananampalataya
10 Unang Markahan Mga Gampanin upang Tugunan ang

Pangangailangan ng Sariling Kinabukasan
• Reflective Thinking o Pagninilay

Ang pagninilay ay isa sa anim na pangunahing kasanayan ng GMRC at VE.
Naglalaan ang mga mag-aaral ng panahon para sa katahimikan upang balikan o
pag-isipang mabuti ang kaniyang mga karanasan. Maaaring isulat ang mga
reyalisyon na halaw sa pagbabalik-tanaw sa na nakabuti o hindi nakabuti sa kanya
at sa kanyang kapuwa. Ang katapatan sa pagsusulat ng pagninilay sa isang journal
ay makatutulong sa pagkilala ng mga pattern ng pag-iisip, pagdama, pagkilos, at
pagpapasiya na makatutulong sa paglinang ng kamalayan sa sarili.
Halimbawa:
5 Unang Markahan
Kahalagahan ng Banal na Aklat,
Babasahin, o Katumbas nito sa Sariling
Pananampalataya o Paniniwala
5 Ikaapat na Markahan Sariling Pagpapahalaga sa mga Ambag ng

mga Nangingibang- Bansa o Overseas
Filipino Workers (OFWs)
6 Ikatlong Markahan Mapanagutang Pagtugon sa Iba’t Ibang

Emosyon ng Kapuwa
7 Unang Markahan Paghubog ng Konsensiya Gabay ang

Pananampalataya ng Pamilya
7 Ikatlong Markahan Pagpapatawad at Pakikipagkasundo

sa Kapuwa
Pagninilay sa mga Isyu ng Bayan Bilang
7 Ikaapat na Markahan Bahagi ng Espirituwalidad
8 Unang Markahan
Kamalayan sa Sariling Katalinuhang
Pandamdamin (Emotional Quotient)
8 Unang Markahan Mabuting Pagpapasiya Gabay ang

Pananamapalataya o Paniniwala
9 Ikaapat na Markahan Pagpapalalim ng Ispiritwalidad na

Gabay sa Pagharap sa Pagsubok ng Buhay
10 Ikatlong Markahan Mga Isyu ng Pakikipagkapuwa batay sa

mga Uri ng Konsensiya
Life and Career Skills
Ang Good Manners and Right Conduct- Values Education (GMRC-VE)

Curriculum ay nagtataglay ng mga kasanayan sa buhay at karera (life and career
skills) na naghahanda sa mga mag-aaral na gumawa ng mapanagutang pasya sa
buhay at karera. Ito ay naglalayong hubugin sila na maging mga mamamayang
nakikibahagi sa komunidad at matagumpay na makaangkop upang mamuno sa
pandaigdigang lakas ng trabaho. Ang mga kasanayang ito ay mahalaga upang ang
ating mga mag-aaral ay maging aktibo at responsableng mamamayan na may hawak
ng makabuluhan at produktibong mga trabaho at negosyo na makatutulong sa
pagpapanatili at kapakanan ng komunidad sa kabila ng kahirapan o anumang
sitwasyong kalalagyan nila sa hinaharap. Ang mga kasanayang ito mahalaga sa
kanilang paghahanda at pagpapaplano sa kanilang buhay.
Ang mga sumusunod ay mga Kasanayan sa Buhay at Karera:
• Matalinong Pagbuo ng Desisyon (Informed Decision-making)
Ito ay ang kakayahang gumawa ng mga desisyon batay sa

pagsasaliksik, pagsangguni, pagbabasa ng mga teksto at impormasyon bago
ang pagbuo ng desisyon. Sa pamamagitan nito makapagtitimbang at
makapagsusuri ang mag-aaral bago makahanap ng iba’t ibang opsyon para
sa kurso ng aksyon.
Ang kasanayang ito ay makikita sa mga sumusunod paksa sa GMRC-

VE Curriculum:
6 Unang Markahan
Mapanagutang Pagpapasiya ng Sarili
Kasama ang Kapuwa
7 Unang Markahan
Gamit ng Isip at Kilos-loob sa Sariling
Pagpapasiya at Pagkilos
8 Unang Markahan
Kamalayan sa Sariling Katalinuhang
Pandamdamin (Emotional Quotient)
9 Unang Markahan
Mga Pansariling Salik sa Pagpili ng Senior
High School Track and Strand
10 Unang Markahan
Mga Gampanin upang Tugunan ang
10 Ikaapat na Markahan
Ugnayan ng Personal na Pagpili ng Senior
High School Track and Strand sa
Pagpapabuti ng Pamayanan
• Adaptive Leadership
Ito ay ang kakayahan na mamuno upang makamit ang isang pasya
upang malutas ang mga salungatan at pag-angkop sa isang masalimuot at
mabilis na pagbabago ng kapaliran. Isinasaalang-alang din sa kasanayang ito
ang kabutihan panlahat, moral at batay sa etika. Napapaloob din dito ang
kasanayang tumulong sa kapuwa, pagiging mabuting halimbawa at pagiging
mabuting lider at tagasunod.
Ang Adaptive Leadership ay makikita sa mga sumusunod na aralin ng

GMRC-VE Curriculum:
1 Ikatlong Markahan Wastong Pakikipag-ugnayan sa Kapuwa
2 Ikatlong Markahan Pagbabayanihan ng kapuwa-bata Para sa

Pamayanan
3 Ikatlong Markahan Sariling Kakayahan Para sa Kapuwa
4 Ikaapat na Markahan Mga Mabuting Katangian ng Lider-

Estudiyante na Makatutulong sa
Pamayanan
5 Ikalawang Markahan Pagkalinga sa Kapuwa
6 Ikaapat na Markahan Sariling Pakikipag-ugnayan sa mga

Awtoridad sa Pamayanan
7 Unang Markahan Pagpapahalaga at Birtud Bilang Batayan ng

Sariling Pagpapasiya, Pagkilos, at
Pakikipagkapuwa
8 Ikatlong Markahan Pamamahala ng Ugnayan sa Panahon ng

Hindi Pagkakaunawaan sa Kapuwa
9 Ikalawang Markahan Pagsasabuhay ng Prinsipyong Subsidiarity

ng Pamilyang Pilipino Tungo sa Maunlad na
Lipunan
10 Ikatlong Markahan Makataong kilos tungo sa makabuluhang

pakikipagkapuwa
• Pag-unawa sa pagitan ng kultura (Intercultural Understanding)
Ang kasanayang ito ay nalilinang sa mag-aaral sa pamamagitan ng

pakikilahok sa mga gawaing pangkultura sa paaralan, pakikinig sa mga
opinyon ng mga tao mula sa ibang kultura, paggalang sa iba’t ibang
paniniwala at tradisyon ng relihiyon, pagtulong sa isang kaklase na nagmula
sa ibang komunidad na umangkop sa bagong kapaligiran at pagbabasa ng
mga kasalukuyang kaganapan at editoryal tungkol sa ibang mga kultura. Sa
pamamagitan nito, lumalalim ang pag-unawa ng mga mag-aaral sa kanilang
sariling kultura at ang paggalang sa kultura ng iba.
Ito ay makikita sa ilang aralin o paksa sa GMRC-VE Curriculum:
Mga Gawaing Panrelihiyon o Paniniwala sa

Pamayanan
1 Ikaapat na Markahan
2 Ikalawang Markahan Mga Gawaing Panrelihiyon o Paniniwala ng

Pamilya
3 Ikalawang Markahan Pakikibahagi sa mga Gawaing Panrelihiyon

o Paniniwala ng Pamilya
4 Unang Markahan Sariling Kamalayan sa mga Mabuting

Kaugaliang Pilipino
4 Ikatlong Markahan Mga Larong Pinoy kasama ang kapuwa bata

na Bumubuhay sa Damdaming Makabayan
5 Ikaapat na Markahan Pagkilala sa mga Likhang- Sining sa

Kinabibilangang Rehiyon
7 Ikatlong Markahan Paggalang sa mga Kaugalian ng Kapuwa na

Nakaugat sa Pananampalataya
8 Ikatlong Markahan Pakikipag-ugnayan sa Kapuwa sa Kabila ng

Nagtutunggaliang Paniniwala o Relihiyon
9 Ikatlong Markahan Pagtanggap sa Pagkakaiba-iba ng Kultura

ng Kapuwa
10 Ikatlong Markhan Pagtanggap sa Pagkakaiba-iba ng Kultura

ng Iba’t-ibang Henerasyon
• Disiplina sa sarili (Self-discipline)
Ang disiplina sa sarili ay nakapaloob sa GMRC at Values Education na
naglilinang nang wastong pangangalaga at pagpahalaga sa buhay dahil malaki ang
parte nito sa pagpapanatili ng malusog na isipan at pangangatawan ng mga mag-
aaral. Ito ay makikita sa Baitang 2 na may paksang Pangangalaga sa Kalusugan
Gabay ang Pamilya at Baitang 5 na may paksang Mga Kilos na Nagpapahalaga sa
Sariling Buhay.
2 Unang Markahan Pangangalaga sa Kalusugan Gabay ang

Pamilya
5 Unang Markahan Mga Kilos na Nagpapahalaga sa Sariling

Buhay.
5 Ikatlong Markahan Pagbibigay halaga sa Oras ng Kapuwa

Bilang isang Pagpapahalagang Pilipino
8 Ikalawang Markahan Tungkulin ng Pamilya sa Edukasyon ng

Bata
9 Unang Markahan Mga Pansariling Salik sa pagpili ng Senior

High Schoo Track and Strand
9 Unang Markahan Pagtuklas ng Personal na Misyon sa Buhay
10 Unang Markahan Pagpili ng Iba’t ibang Bokasyon Gabay ang

Pamilya
10 Unang Markahan Ugnayan ng Personal na Pagpili ng

Senior High School Track and Strand sa
pagpapabuti ng Pamayanan.
Ang kasanayang ito ay nakatutulong upang mas makilala ng bawat mag-aaral
ang sarili, matuto nang ibayong paghahanda at komitment dahil ito ay daan upang
matamo ang tagumpay, tunay na kaligayan at makabuluhang buhay. Ang mga
paksang tumutugon sa kasanayang disiplina sa sarili ay makikita sa Baitang 5,
Pagbibigay halaga sa Oras ng Kapuwa Bilang isang Pagpapahalagang Pilipino,
Baitang 8, Tungkulin ng Pamilya sa Edukasyon ng Bata, Baitang 9, Mga Pansariling
Salik sa pagpili ng Senior High Schoo Track and Strand at Pagtuklas ng Personal na
Misyon sa Buhay, Baitang 10, Pagpili ng Iba’t ibang Bokasyon Gabay ang Pamilya at
Ugnayan ng Personal na Pagpili ng Senior High School Track and Strand sa
pagpapabuti ng Pamayanan.
• Future Orientation
Ang future orientation ay nakapaloob sa GMRC at Values Education na
naglilinang nang wastong kamalayan, sariling kasanayan, pagkakaroon ng
komitment at kahandaan upang maging bahagi sa pagtugon sa pangangailangan ng
sarili at kapuwa para sa kinabukasan, pangangalaga at pagpapayaman ng kalikasan
at pagpapatatag ng lipunan. Ang mga paksang tumutugon sa nasabing kasanayan
na nagpapakita ng pagmamahal sa kalikasan ay makikita sa mga sumusunod:
1 Ikaapat na Markahan Pangangalaga sa Kapaligiran Tungo sa

Malinis na Pamayanan
4 Unang Markahan Mga Sariling Gawi sa Pangangalaga sa

Puno at Halaman
9 Ikaapat na Markahan Moral na Pangangalaga at Pagapayaman ng

Kalikasan
Ang mga paksang tumutugon sa nasabing kasanayan na nagpapakita ng

wastong paggamit ng Social Media ay makikita sa mga sumusunod:
2 Ikatlong Markahan Wastong Paggamit ng teknolohiya at Iba

Pang Kagamitan sa pakikipagkapuwa
7 Unang Markahan Mapanagutang Paggamit ng Social Media
Bilang Mamamayan
9 Unang Markahan Paggamit ng Teknolohiya o Ibang

Kagamitan sa Pananampalatay ng Pamilya
sa Iba’t Ibang Situwasiyon
9 Unang Markahan Sairiling Kamalayan sa Cyber Wellness

Bilang Mabuting Mamamayan
10 Unang Markahan Sariling Pakikipag-Diyaloo Gamit ang

Social Media o Iba pang Ugnayan sa
Kapuwa
Ang kasanayan sa wastong pamimili ng lider sa paaralan batay sa mga

katangian ng mabuting pamumuno ay makikita sa Baitang 4, Mga Mabuting
Katangian ng Lider- Estudyante na Makatutulong sa Pamayanan
Ang mga paksang tumutugon naman sa pagtitipid at pag-iimpok ay
naipakikita sa mga sumusunod na paksa:
1 Unang Markahan Sariling Pagtitipid at Pag-iimpok
2 Unang Markahan Pagtitipid at Pag-iimpok na Nakabubuti sa

Kapaligiran
3 Ikalawang Markahan Pagpapatatag ng mga Gawi sa Pag-iimpok

at Pagtitipid Kasama ang Pamilya
4 Unang Markahan Pgtitipid at Pag-iimpok Para Makatulong sa

Kapuwa
5 Unang Markahan Pag-iimpok Bilang Paghahanda sa Sariling

Kinabukasan
Sariling Pagtitipid ng Enerhiya Upang

Mapangalagaan ang Kalikasan
6 Unang Markahan
7 Unang Markahan Wastong Paggamit ng tubig at Enerhiya

Katuwang ang Pamilya
8 Unang Markahan Sariling Pag-iimpok at Pagtitipid Upang

Makatulong sa Pamayanan
9 Ikatlong Markahan Pagtitipid at Pag-iimpok Katuwang ang

Kapuwa Tungo sa Pagpapabuti ng Lipunan
10 Unang Markahan Mga Gampanin Upang Tugunan ang

• Resilience and Adversity Management

Ang resilience and adversity management ay nakapaloob sa GMRC at Values
Education na naglilinang ng kahandaan ng mga mag-aaral sa pagharap sa mga
panganib, mabawasan ang posibleng pagdurusa ng tao at makatulong sa kaligtasan
ng kapuwa alinsunod sa mga alituntunin ng mga awtoridad. Ang kasanayang ito ay
makikita sa mga sumusunod:
6 Unang Markahan Sariling Pakikipag-ugnayan sa mga

Awtoridad sa Pamayanan
7 Unang Markahan Pansariling Pagtugon sa Panahon ng

Kalamidad
E. Mga Isyung Panlipunan at Mga Isinusulong ng Pamahalaan
Dahil umiinog sa apat na tema ang mga nilalaman ng bawat markahan,

nakapaloob sa mga ito ang iba’t ibang isyung panlipunan at ang mga isinusulong ng
pamahalaan. Halimbawa sa unang tema na Pagmamahal sa Sarili, Pamilya at
Kapuwa may mga paksa tungkol sa paggalang sa kapuwa o dignidad, pamilya at
karera. Sa ikalawang tema na Pagmamahal sa Diyos, nakapaloob ang mga isyu ng
paggalang sa pagkakaiba-iba ng mga paniniwala o pananampalataya at diyalogo na
malaking usapin sa kasalukuyan. Sa ikatlong tema na Pagmamahal sa Kalikasan,
nakapaloob ang mga isyung pangkalikasan, pangkapaligiran, gawain at adbokasiya
na nauukol sa mga ito. Sa ikaapat na tema na Pagmamahal sa Bayan at Sanlibutan,
nariyan ang mga isyung panlipunan na patriyotismo, mga makabagong bayani,
pagiging mamamayan ng daigdig, kulturang Pilipino, at marami pang iba.
2 Ikatlong Markahan Paggalang sa Iba't ibang Relihiyon o

Paniniwala ng Kapuwa
4 Ikatlong Markahan Pagkakapantay- pantay ng Bawat Isa sa

Kabila ng Pagkakaiba-iba
7 Ikatlong Markahan Paggalang sa mga Kaugalian ng Kapuwa na

Nakaugat sa Pananampalataya
7 Ikaapat na Markahan Pagninilay sa mga Isyu ng Bayan Bilang

Bahagi ng Espirituwalidad
Pakikipag-ugnayan sa Kapuwa sa Kabila ng

Nagtutunggaliang Paniniwala o Relihiyon
8 Ikatlong Markahan
9 Ikatlong Markahan Pagtanggap sa Pagkakaiba-iba ng Kultura

ng Kapuwa
10 Ikalong Markahan Pagtanggap sa Pagkakaiba-iba ng Kultura

ng Iba’t-ibang Henerasyon
10 Ikaapat na Markahan Nagkakaisang Gawain ng Iba’t ibang

Pananampalataya o Paniniwala
(Ecumenism) Tungo sa Mapayapang
Pamayanan
10 Ikaapat na Markahan Mga Napapanahong Pandaigdigang

Adbokasiyang Pangkalikasan
6 Ikaapat na Markahan Mga Isyung Pangkapaligiran ng Pamayanan
9 Ikatlong Markahan Mga Isyung Panlipunan na

Nakaiimpluwensiya sa Pakikipagkapuwa
10 Unang Markahan Pansariling Gampanin sa mga Isyung

Panlipunan
10 Unang Markahan Sariling Pagtugon sa mga Isyung

Pangkalikasan Tungo sa Sustenableng Pag-
unlad
10 Ikalawang Markahan Pagtugon ng Pamilya sa mga Isyung

Pangkalikasan
10 Ikalawang Markahan Wastong Pagtugon ng Pamilya sa mga

Napapanahong Isyung Panlipunan
10 Ikatlong Markahan Mga Isyu ng Pakikipagkapuwa batay sa

mga Uri ng Konsensiya
10 Ikatlong Markahan Mga Isyu sa Paggawa na Nakaaapekto sa

Pakikipagkapuwa
10 Ikatlong Markahan Pagkakapit-bisig sa Pagharap sa mga

Napapanahong Isyung Pangkalikasan
10 Ikaapat na Markahan Mga Isyung Kinahaharap ng mga

Mamamayan ng Daigidig (global citizen)
III. Pedagohiya
Mahalagang matuto ang mga mag-aaral ng pagsasaloob ng mga

pagpapahalaga na naglalayong maunawaan ang mga batayang prinsipyo, ang
kasanayang maisakilos ang mga prinsipyong ito sa pamamagitan ng pagpapasiyang
kumilos ayon sa kabutihan (Republic Act No. 11476, Section 3, Definition of Terms
b (1). Binanggit din sa seksyong ito na lilikha ang mga guro ng mga karanasang
pampagkatuto kung saan bubuo ng pasiyang moral ang mga mag-aaral (R.A. No.
11476, Section 3, Definition of Terms b (2). Mayroon ding mga gawain sa pagbubuo
at pagpapatibay ng karakter (R.A. No. 11476, Section 3, Definition of Terms d).
Ang mga kasanayang nakapaloob sa Character Education na bahagi rin ng

Values Education, ang pag-iisip, pagdama, at pagsasakilos (thinking, feeling, and
doing) ay masasalamin sa Curriculum Guide ng GMRC at VE.
Mga Mga Kasanayang Mga Paraan ng Pagtatasa

Kasanayang Nililinang Pagtuturo
Pampagkatuto
Kasanayang Pagbibigay-halaga Pagsulat ng Paggawa ng rubric
Pampagkatuto (Valuing): The worth or pagninilay sa journal sa produktong
sa Paglinang ng value a person attaches Pakikilahok o /planong nalikha
Birtud at to a pakikibahagi
Pagpapahalaga particular object, (Pagmamasid sa
phenomenon, or taong nagpapakita Tseklis ng
behavior. This ng birtud sa trabaho) pagsasagawa ng
ranges from simple Simulation Activities birtud na lilinangin
acceptance to the more Tseklis ng pagtupad kalakip ng lagda ng
complex state of sa birtud ayon sa magulang o
commitment. Valuing is iskedyul tagapangalaga
based on Buddy system
the internalization of a
set of specified values,
while
clues to these values
are expressed in the
learner’s overt behavior
and are often
identifiable.
Pagsasalin sa sariling
sistema ng
pagpapahalaga
(Organizing): Organizes
values into priorities by
contrasting different
values, resolving
conflicts between them,
and creating a unique
value system. The
emphasis is on
comparing, relating,
and synthesizing
values.
Pagsasabuhay
(Internalizing):
Has a value
system that controls
their behavior. The
behavior is
pervasive, consistent,
predictable, and most
importantly,
characteristic of the
learner. Instructional
objectives are
concerned with
the student's general
patterns of adjustment
(personal, social,
emotional)
(a) Paggunita Paunang Pagtatasa Multiple Choice

(Remembering) Balik-aral Paggamit ng rubric
The learner can recall Pagtutulad at Tseklis (Self Rating
information and retrieve Paghahambing gamit ang Likert
relevant knowledge (Compare and Scale)
from long-term memory; Contrast)
identify, retrieve,
recognize, duplicate,
list, memorize, repeat, Paglalarawan
reproduce. (Description)
Pag-unawa
(Understanding) Tseklis
The learner can (Self Rating gamit
construct meaning form ang Likert Scale)
oral, written, and
graphic messages;
interpret, exemplify, Pagsasarbey ng
classify, summarize, impormasyon o
infer, compare, explain, kaalaman ukol sa
paraphrase, discus paksa o panayam
Pagtanggap (Receiving): Pagsangguni
Awareness, willingness
to hear, selected
attention
Pagtugon (Responding)
Active participation on
the part of the learners.
Attends and reacts to a
particular phenomenon.
Learning outcomes may
emphasize compliance
in responding,
willingness to respond,
or satisfaction in
responding (motivation).
(b) Pagsusuri (Analyzing) Pagbasa at pag- Pagsagot sa mga
Demonstrate unawa sa sanaysay tanong tungkol sa
understanding of facts ukol sa paksa sanaysay na
and ideas by Paghinuha ng naglilinang ng pag-
organizing, comparing, Batayang Konsepto unawa sa Batayang
translating, (gamit ang mga Konsepto
interpreting, giving gabay na tanong at Pagbuo ng
descriptions, and pagbuo ng graphic Batayang Konsepto
stating main ideas organizer) gamit ang mga
Pagtataya (Evaluation) Paghalaw ng mga tanong at graphic
The learner can make pagpapahalaga o organizer
judgments and justify birtud na Paggamit ng rubric
decisions; coordinate, nakapaloob sa sa pagtatasa ng
measure, detect, sanaysay na Batayang Konsepto
defend, judge, argue, naglilinang ng na nahinuha at
debate, critique, Batayang Konsepto sagot sa sanaysay
appraise, evaluate Pagninilay tungkol sa paksa
Pagninilay
(c) Paglalapat (Applying) Pagsulat ng plano ng Paggawa ng rubric

The learner can use pagsasakilos (action sa produktong
information to plan) /planong nalikha
undertake a procedure Paggawa sa
in familiar situations or pagsasagawa ng
in a new way; execute, nakasulat sa plano Tseklis ng
implement, pagsasagawa ng
demonstrate, ng pagsasakilos birtud na lilinangin
dramatize, interpret, (action plan) kalakip ng lagda ng
solve, use, illustrate, Paglalapat ng pag- magulang o
convert, discover unawang tagapangalaga
Paglikha (Creating) nakapaloob sa
The learner can put Batayang Konsepto
elements together to sa isang konkretong
form a functional whole, situwasiyon
create a new product or (hal.gawaing
point of view; generate, magpapalabas ng
hypothesize, plan, kilos na ipapakita sa
design, develop, pamilya o vicarious
produce, construct, experience/
formulate, assemble, (action learning)
desire, devise. Pagsusuri ng
dilemmang moral
Pagsulat ng
pagninilay sa journal
Pagpasiyang moral
Mahalagang linangin ang anim na pangunahing kasanayan (macro skills) sa

GMRC at VE na nakapaloob sa Balangkas Pangkurikulum, ang pag-unawa,
pagsangguni, pagninilay, pagpapasiya, pagkilos, at pagsasabuhay.
Ang ilang dulog sa pagtuturo na maglilinang ng ng mga ito ay character building
activities, paghinuha ng mga Batayang Konsepto, pagsulat ng pagninilay sa journal,
pagpapasiyang moral sa pamamagitan ng pagsuri ng dilemma o isyung moral, at
integrasyon ng GMRC sa VE sa Baitang 7 hanggang 10 (R.A. 11476, Section 4 a at
b). Maraming paraan o estratehiya ang maaaring gamitin upang mailapat ang mga
dulog na ito, gabay ng mga teoryang magiging saligan ng pagpili ng paraan.
Sa pagdadaloy ng aralin sa GMRC at Values Education mainam na magamit ang
limang pedagogical approaches- ang konstruktibo (constructivist), kolaboritbo,
(collaborative), integratibo (integrative), mapagnilay (reflective), at inquiry-based na
tuwirang ginagamit din sa iba pang asignatura at ayon sa seksyon 5 (e) ng RA 10533.
Ang mga pedagogical approaches ay magagamit upang mapalabas ang mga

opinyon, kaisipan o ideya ng mga mag-aaral patungo sa batayang kosepto at
pagpapahalaga o birtud (virtue) na lilinagin sa bawat aralin. Ang mga ito ang
makakatulong upang mas maging makabuluhan ang takalayan sa loob ng klase.
Higit sa lahat, ito ang paraan upang mapaunlad ang mga pagpapahalaga o birtud
(virtue) na nais linangin sa bawat mag-aaral.
Sa paghahatid ng batayang konsepto sa mga mag-aaral, pinakamainam na

magamit ang inquiry-based at collaborative approaches. Sa inquiry-based approach,
gagamitan ito ng guro ng proseso ng 5 E. Ito ay engage (makahikayat), explore
(pagsisiyasat), explain (ipaliwanag), elaborate (pagdagdag ng detalye) at evaluate
(pagsusuri). Sa pamamagitan ng prosesong ito, ay mapapaunlad ng mga mag-aaral
ang mga kinakailangang kasanayan sa 21 siglo (21st century skills), mapalalalim ang
mga mahahalagang pagpapahalaga (core values), at matutugunan ang mga
pamantayan ng kurirkulum.
Sa pamamagitan ng mga estratehiyang ito, makukuha ang opinyon, kaisipan, o
ideya ng bawat isa sa klase. Sa ganitong paraan maisusulong ang pagbilang sa mga
learners with disaibilities at mauunawaan na ang bawat isa ay kabilang at may
tungkulin sa mga gawaing pampaaralan at pagpapaunlad ng kanilang pagkatao.
Paraan ng Pagtatasa sa GMRC at VE
Ang pagtatasa sa GMRC at VE ay nakatuon sa pagsukat ng pagkatuto ayon

sa mga kasanayang pampagkatuto na nakamit o naisagawa ng mag-aaral.
Mahalagang masukat ang pagkatuto sa tatlong dimensiyon ng paghubog ng
karakter: ang kognitibo, apektibo, at pang-asal o pang-kilos (behavioral).
Ang katibayan ng natutuhan ng mga mag-aaral ay matataya sa apat na

kasanayang pagkatuto 1 hanggang 4 sa bawat isang paksa o aralin (tignan ang tsart
sa itaas). Sa pamamagitan nito ay masusukat ng guro, mag-aaral, mga magulang,
paaralan at iba pang stakeholder(s) ang mga natutuhan ng mga estudyante batay sa
panukatang tiyak (specific), nasusukat (measurable), nakatuon sa resulta (result
oriented) at may saklaw na panahon (time bounded).
Ang mga formative at summative assessment test ang ginagamit ng mga guro
para sa dimensiyong kognitibo (kaalaman) samantalang ang rubric naman ang
susukat ng pagkatuto sa apektibo at pang-asal o pang-kilos na dimensiyon. Ang mga
output ng mag-aaral sa mga kasanayang pampagkatuto sa isang markahan ay
ilalagay sa isang portfolio. Dito nakapaloob ang ebidensya ng pagkatuto sa tatlong
dimensiyon ng paghubog ng karakter.
Sa kadahilanang ang GMRC at VE ay sinusukat ang pagkatuto ng

pagsasabuhay ng mga birtud na nakapaloob sa bawat aralin ay minumungkahi ang
paggamit ng rubric sa pagtitiyak ng krayterya ng panukat sa mga pagpapakitang ng
mag-aaral sa kanyang pagkatuto (maliban sa mga panulat na pagsusulit na
transmutated na iskor ang batayan). Hinihikayat ang paggamit ng portfolio sa mga
mag-aaral upang magkaroon ng dokumentasyon sa aspeto ng pagtataya ng
pagkatuto sa GMRC at VE.
Mga Sanggunian:
Driscoll, Marcy. (2000). Psychology of Learning for Instruction. Boston: Allyn& Bacon
Gorospe, Vitaliano, The Filipino Search for Meaning: Moral Philosophy in a Philippine
Setting. Manila: Jesuit Educational Association, 1974)
https://educationaltechnology.net/lev-vygotsky-sociocultural-theory-of-cognitive-
development/
https://educationaltechnology.net/constructivist-learning-theory/
Markus, H. R., & Kitayama, S. (1991). Culture and the self: Implications for
cognition, emotion, and motivation. Psychological Review, 98(2), 224-253.
http://doi.org/10.1037/0033-295X.98.2.224)
Guy-Evans, O. (2020). Bronfenbrenner's ecological systems theory. Simply

Psychology, accessed November 11, 2021,
www.simplypsychology.org/Bronfenbrenner.html
McLeod, Saul (2017). Kolb’s Learning Styles and Experiential Learning Cycle. Simply
Psychology, accessed November 11, 2021, www.simplypsychology.org/learning-
kolb.html
Oliver, K.M. (2000). Methods for developing constructivism learning on the web,”
Educational Technology, 40 (6))
Philippine Development Plan 2022
Republic Act No. 11476 or GMRC and Values Education Act
Thomas, H. (2017). International Journal of English, Literature and Social Science

(IJELS) Vol-2, Issue-2, ISSN: 2456-7620

Shaping Paper GMRC and Values Education

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Shaping Paper GMRC and Values Education

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

MANAGEMENT TEAM

Samuel A. Soliven Mark Anthony V. Bercando

Isabel A. Victorino Jona Kristen M. Valdez

Tuwirang pinapalitan ng nasabing batas ang Edukasyon sa

Tunguhin ng GMRC at VE Kurikulum ang makapaghubog ng

Nagawa ang kurikulum ng GMRC at Values Education na isinaalang-

Ginagabayan ang asignatura ng mga teorya na nahahati sa apat na

Kapag naaapektuhan ng kultura ang mga kilos ng tao, naiimpluwensiyahan

Dagdag pa riyan ang Independent and Interdependent Self-Construal Theory

Ang mga nasabing pananaw ay nakaaapekto sa uri ng karanasan kasama na

Isa rin ang Teorya ng Konstruktibismo (Constructivism) na ginamit na gabay

Ang Moral Development Theory ni Lawrence Kohlberg ay may direktang

Dagdag din ang Psychosocial Development Theory ni Eric Erickson na may

Ang konsepto ng kapuwa ay isang pangunahing konsepto sa Sikolohiyang

B. Kategoryang Hindi-Ibang-Tao pakikipagpalagayang-loob pakikisangkot pakikiisa.

Ayon sa teoryang ito mahalaga na maisasaalang-alang ang kamalayan,

Cyber Wisdom Education ni Polizzi at Harrison

Malaki ang magiging impluwensya ng teoryang ito sa pagtuturo ng GMRC at

Ang Social Learning Theory ni Albert Bandura ay nagsasabi na ang pagkatuto

Dapat ding maging aktibo sa kaniyang pag-aaral ang isang bata sa

Ituturo ang GMRC sa mga mag-aaral sa Baitang 1 hanggang 6 bilang

Mahalaga ang karagdagang time allotment sa paglinang ng mga kasanayang

a. Sa GMRC sa Elementarya. Pagkakaroon ng kaalaman, pag-unawa at

b. Sa Values Education sa Baitang 7 – 10: Pagkakaroon ng kaalaman, pag-unawa

Makakamit ang tunguhin ng asignatura sa pamamagitan ng paggabay

Mahalagang maipamalas ang anim na pangunahing kasanayan (macro

1. Pag-unawa (Understanding). Mahalagang maipamalas niya ang

2. Pagninilay (Reflection). Kailangang maging gawi o birtud ng mag-aaral

3. Pagsangguni (Consulting). Isang mahalagang bahagi ng pagpapasiya ay

4. Pagpapasiya (Decision-making). Ang pagpili ng isang kilos na ilalapat

5. Pagkilos (Acting). Ang paglalapat ng mga konseptong naunawaan at

6. Pagsasabuhay (Living). Ang mga naunawaang konsepto at

Makakamit ang misyong ito sa pamamagitan ng Whole School Approach

a. Mga guro na may angkop na pag-unawa sa mga konsepto, may kasanayan at

Higit sa lahat ang nilalaman at istraktura ng GMRC at VE curriculum

Ang kurikulum ng GMRC at VE ay nakaankla sa pag-unawa sa kalikasan ng

1. Kalikasan ng Tao. Isang indibiduwal, persona at panlipunang nilalang ang tao.

b) May dignidad ang tao dahil sa kaniyang taglay na isip at kilos-loob na

c) Ang tao ang obheto ng edukasyon. Tungkulin ng edukasyon ang paglinang ng

d) Bilang panlipunang nilalang, mahalagang gabayan at pagyamanin ang

e) Nahuhubog ang pagkiling sa kabutihan ng tao sa pamamagitan ng

2. Kalikasan ng Pagkatuto sa GMRC at VE Curriculum. May mga

Konteksto ng krisis (pandemya, pagkawala ng mahal sa buhay,

Nahuhubog ang pagkiling sa kabutihan ng tao sa pamamagitan ng

2.1. Mga prinsipyo tungkol sa pagkatuto ng mga mag-aaral na angkop sa GMRC at

a. Upang matuto, kailangan ang aktibo at konstruktibong pakikilahok

b. Ang pagkatuto ay isang panlipunang gawain at ang partisipasyon sa

2.2. Mga prinsipyo tungkol sa gampanin ng mga magulang o tagapangalaga sa

b. Ang pagbibigay-gabay ng mga magulang o tagapangalaga sa pag-aaral ng bata

c. Matibay na ugnayan ng paaralan at tahanan. Napatitibay sa mag-aaral ang

d. Ang pakikilahok ng mga magulang o tagapangalaga sa pagbuo ng kurikulum

e. Ang Programang Pang-edukasyon para sa Magulang o Tagapangalaga.

3. Ang Papel ng GMRC at VE Curriculum sa Lipunang Pilipino

Makakamit ang gampaning ito sa pamamagitan ng paggabay sa mga mag-aaral sa:

Mga Saligang Pilosopiya (Philosophical Foundations) ng GMRC at Values

a. Ang nilalaman at istraktura ng GMRC at VE curriculum ay nakaankla sa

b. Ang Personalismo at Etika ng Kabutihang Asal (Virtue Ethics) ang mga

c. Upang maging makabuluhan ang paglinang ng mga birtud at

II. Istruktura ng Kurikulum

Hinalaw ang mga malaking kaisipan mula sa mga nakasaad sa

Ang sumusunod ay mga halimbawa ng mga malaking kaisipan,

Mga Malaking Kaisipan, Nilalaman at Batayang Konsepto

Malaking Kaisipan Nilalaman Batayang Konsepto

d. Ang paggalang sa dignidad ng tao ay