《大方广佛华严经》（40卷：11 20）（简体注音版）

（四十卷：第十一卷至第二十卷）
唐罽宾国三藏般若译
南無本師釋迦牟尼佛
《大方广佛华严经》
说明
本简体注音版《大方广佛华严经》电子书，根据《乾隆大藏
经》大乘华严部，第 0085 部，唐罽宾国三藏般若译《大方广佛华
严经》
（40 卷华严经）原藏影印本校对注音，句读及注音仅供参考。
本电子书是免费结缘品。特此说明。
仁慧草堂
二〇二一年六月
扫码关注仁慧草堂微信公众号
更多免费电子佛经下载敬请关注：http://www.renhuicaotang.com/
A
目录
起诵仪 .............................................................................................................. - 1 -
香赞 ............................................................................................................ - 1 -
净口业真言 ................................................................................................ - 1 -
净三业真言 ................................................................................................ - 1 -
安土地真言 ................................................................................................ - 2 -
普供养真言 ................................................................................................ - 2 -
开经偈 ........................................................................................................ - 2 -
大方广佛华严经卷第十一 .............................................................................. - 3 -
入不思议解脱境界普贤行愿品 ................................................................ - 3 -
大方广佛华严经卷第十二 ............................................................................ - 27 -
入不思议解脱境界普贤行愿品 .............................................................. - 27 -
大方广佛华严经卷第十三 ............................................................................ - 55 -
入不思议解脱境界普贤行愿品 .............................................................. - 55 -
大方广佛华严经卷第十四 ............................................................................ - 73 -
入不思议解脱境界普贤行愿品 .............................................................. - 73 -
大方广佛华严经卷第十五 ............................................................................ - 93 -
入不思议解脱境界普贤行愿品 .............................................................. - 93 -
大方广佛华严经卷第十六 .......................................................................... - 116 -
入不思议解脱境界普贤行愿品 ............................................................ - 116 -
大方广佛华严经卷第十七 .......................................................................... - 136 -
入不思议解脱境界普贤行愿品 ............................................................ - 136 -
大方广佛华严经卷第十八 .......................................................................... - 164 -
入不思议解脱境界普贤行愿品 ............................................................ - 164 -
大方广佛华严经卷第十九 .......................................................................... - 184 -
入不思议解脱境界普贤行愿品 ............................................................ - 184 -
大方广佛华严经卷第二十 .......................................................................... - 207 -
入不思议解脱境界普贤行愿品 ............................................................ - 207 -
结诵仪 .......................................................................................................... - 230 -
补阙真言 ................................................................................................ - 230 -
补阙圆满真言 ........................................................................................ - 230 -
B
普回向真言 ............................................................................................ - 230 -
礼佛发愿文 ............................................................................................ - 231 -
回向偈 .................................................................................................... - 233 -
三皈依 .................................................................................................... - 233 -
C
《起诵仪》
 起诵仪
诵经警文
1、未诵前，漱口，澡手。当净三业，若三业无亏，则百福俱
集。三业者，身、口、意也。端身正坐，如对圣容，则身业净也。
口无杂言，断诸嬉笑，则口业净也。意不散乱，屏息万缘，则意
业净也。
2、未诵前，已诵后，俱要对圣像前合掌三礼。如无佛像，对
经、对空礼拜亦可。
xiāngzàn
香赞
（一遍）
lú xiānɡ zhà ruò fǎ jiè ménɡ xūn zhū fó hǎi huì xī yáo wén suí chù jié
炉香乍爇.法界蒙薰.诸佛海会悉遥闻 .随处结
xiánɡ yún chénɡ yì fānɡ yīn zhū fó xiànquánshēn
祥云. 诚意方殷.诸佛现全身 .
ná mó xiānɡ yún ɡài pú sà mó hē sà
南無香云盖菩萨摩诃萨（合掌三称）
jìngkǒu yè zhēnyán
净口业真言
（三遍）
ōng xiū lì xiū lì mó hē xiū lì xiū xiū lì sà pó hē
唵 .修唎修唎.摩诃修唎.修修唎.萨婆诃.
jìng sān yè zhēnyán

净三业真言
（三遍）
ōng suō wǎ pó wǎ shú tuó suō wǎ dá mó suō wǎ pó wǎ shú dù hàn
唵.娑嚩.婆嚩秫驮.娑嚩达摩娑嚩.婆嚩秫度憾
-1-
《起诵仪》
ān tǔ dì zhēnyán
安土地真言
（三遍）
ná mó sān mǎn duō mǔ tuó nán ōng dù lū dù lū dì wěi suō pó hē
南無三满哆 .母驮喃 .唵度噜度噜 .地尾 .娑婆诃
pǔ gòngyǎngzhēnyán
普供养真言
（三遍）
ōng yé yé nǎng sān pó wǎ fá zǐ là hòng
唵.誐誐曩 .三婆嚩.韈日啰斛 .
ná mó běn shī shì jiā móu ní fó

南無本师释迦牟尼佛（合掌三称）
kāi jīng jì
开经偈
（一遍）
wú shànɡshènshēnwēimiào fǎ bǎi qiānwàn jié nánzāo yù
无上甚深微妙法百千万劫难遭遇
wǒ jīn jiàn wén dé shòu chí yuàn jiě rú lái zhēn shí yì
我今见闻得受持愿解如来真实义
-2-
《大方广佛华严经卷第十一》
dà fānɡ ɡuǎnɡ fó huā yán jīnɡ juàn dì shí yī
大方广佛华严经卷第十一
tánɡ jì bīn ɡuó sān zànɡ bō rě fènɡ zhào yì
唐罽宾国三藏般若奉诏译1
rù bù sī yì jiě tuō jìnɡ jiè pǔ xiánxínɡyuàn pǐn

入不思议解脱境界普贤行愿品
ěr shí shàn cái tónɡ zǐ yú jū shì suǒ wén cǐ shènshēn jiě tuō
尔时，善财童子于居士所，闻此甚深解脱
mén yǐ sī wéi xiū xí jué dìnɡ wú jiàn fú bǐ fú dé hǎi jìnɡ bǐ
2
门已，思惟修习，决定无间。浮彼福德海，净彼
fú dé tián qù bǐ fú dé jīn yǎnɡ bǐ fú dé shān kāi bǐ fú dé zànɡ
福德田，趣彼福德津，仰彼福德山，开彼福德藏，
zhuàn bǐ fú dé lún ɡuān bǐ fú dé fǎ zhí bǐ fú dé yīn shēnɡ bǐ
转彼福德轮，观彼福德法，植彼福德因，生彼
fú dé lì zēnɡ bǐ fú dé shì zhǎnɡ bǐ fú dé xīn wù bǐ fú dé
福德力，增彼福德势，长彼福德心，悟彼福德
mén jiàn cì xínɡ yì shī zǐ ɡōnɡchénɡ zhōubiàn tuī qiú bǎo jì zhǎnɡ zhě
门。渐次行诣师子宫城，周遍推求宝髻长者。
jiàn zài shì zhōnɡ jù jí dǐnɡ lǐ rào wú shù zā hé zhǎnɡqián lì
见在市中，遽即顶礼。绕无数匝，合掌前立，
bó yán shènɡ zhě wǒ yǐ xiān fā ā nòuduō luó sān miǎo sān pú tí xīn
白言：
‚ 圣者！我已先发阿耨多罗三藐三菩提心，
ér wèi zhī pú sà yún hé xué pú sà xínɡ yún hé xiū pú sà dào shàn
而未知菩萨云何学菩萨行？云何修菩萨道？善
zāi shènɡ zhě yuàn wèi wǒ shuō zhū pú sà dào wǒ chénɡ cǐ dào qù
哉！圣者！愿为我说诸菩萨道，我乘此道趣
yī qiè zhì
一切智。‛
ěr shí zhǎnɡ zhě zhí shàn cái shǒu jiānɡ yì qí jiā shì qí suǒ
尔时，长者执善财手，将诣其家，示其所
jū ɡàoshàn cái yán shànnán zǐ rǔ qiě ɡuān wǒ suǒ jū shè zhái
居，告善财言：
‚ 善男子，汝且观我所居舍宅。
‛
1
丽本：罽宾国三藏般若奉诏译
2
丽本：游；永乐北藏本及龙藏本：浮
-3-
ěr shí shàn cái jí biànɡuānchá jiàn qí shè zháiɡuǎnɡ bó yán lì
尔时，善财即遍观察，见其舍宅广博严丽，
yú qí sì miàn ɡè kāi èr mén yán fú tán jīn zhī suǒ hé chénɡ bái yín
于其四面各开二门，阎浮檀金之所合成。白银
wéi qiánɡ zhōu zā wéi rào bō lí wéi diàn zá bǎozhuānɡyán ɡàn
为墙，周匝围绕；玻瓈为殿，杂宝庄严；绀
liú lí bǎo yǐ wéi lóu ɡé chē qú miàobǎo ér wéi qí zhù jiē chí
琉璃宝，以为楼阁；砗磲妙宝而为其柱；阶墀、
xuān jiàn hù yǒu chuāng tà mǐ bù xián yǐ zhònɡbǎo suǒ chénɡ bǎi
轩槛、户牖、䆫闼靡不咸以众宝所成，百
qiānzhǒnɡbǎozhuānɡyán jiào shì mǎ nǎobǎo chí xiānɡshuǐyínɡmǎn sì
千种宝庄严校饰；码碯宝池，香水盈满；四
miàn lán shǔn ɡè yǐ zhēn zhū zá bǎo shù lín zhōubiànhánɡ liè
3
面栏楯，各以真珠；杂宝树林，周遍行列。
chì zhū mó ní wéi shī zǐ zuò ā sēnɡ qí bǎo jiàn cuòzhuānɡyán pí lú
赤珠摩尼为师子座，阿僧祇宝间错庄严；毗卢
zhē nà mó ní bǎowánɡ yǐ wéi qí zhànɡ yú qí zuò qián zuǒ yòu jiàn lì
遮那摩尼宝王以为其帐。于其座前左右，建立
ɡuānɡyàn chì shènɡ mó ní bǎochuánɡ zá sè ɡuānɡmínɡ rú yì zhū wánɡ
光焰炽盛摩尼宝幢，杂色光明如意珠王
ér wéi qí wǎnɡ yǐ fù qí shànɡ yú qí zhái nèi yǒu dà lóu ɡé ɡāo
而为其网，以覆其上。于其宅内有大楼阁，高
shí cénɡ jí cénɡ kāi bā mén shàn cái rù yǐ cì dì ɡuānchá jiàn
十层级，层开八门。善财入已，次第观察。见
zuì xià cénɡ shī yǐ zhǒnɡzhǒnɡshànɡ wèi yǐn shí jiàn dì èr cénɡ shī
最下层，施以种种上味饮食；见第二层，施
zhū bǎo yī jí zhònɡ cái wù jiàn dì sān cénɡ pǔ shī yī qiè bǎozhuānɡ
诸宝衣及众财物；见第三层，普施一切宝庄
yán jù jiàn dì sì cénɡ shī zhū cǎi nǚ yán cí shànqiǎo suí yì
严具；见第四层，施诸采女，言辞善巧，随意
juàn shǔ bìnɡ suǒ shòuyònɡshànɡmiàozhēnbǎo jiàn dì wǔ cénɡ wǔ dì pú
眷属并所受用上妙珍宝；见第五层，五地菩
sà yún jí qí zhōnɡ wèi ān zhònɡshēnɡyǎnshuōmiào fǎ zhū suǒ shī wéi
萨云集其中，为安众生演说妙法，诸所施为
wú fēi lì lè chénɡ jiù rú lái zuì shènɡ lùn zhě tuó luó ní mén zhū sān mèi
无非利乐成就如来最胜论者陀罗尼门诸三昧
3
丽本：络；永乐北藏本及龙藏本：各
-4-
hǎi jí zhū shì jiān zhǒnɡzhǒnɡmínɡ zhì ɡuānɡmínɡ yìn xínɡ jiàn dì liù cénɡ
海，及诸世间种种明智光明印行；见第六层，
yǒu zhū pú sà jiē yǐ chénɡ jiù shèn shēn zhì huì liǎo dá fǎ xìnɡ dé dà
有诸菩萨皆已成就甚深智慧，了达法性得大
zǒnɡ chí sān mínɡ liù tōnɡ jiē xī jù zú rù pǔ zànɡménchūzhànɡ ài
总持，三明六通皆悉具足，入普藏门出障碍
jìnɡ zhù bú èr fǎ xiàn fó wēi yí yú bù kě shuōmiàozhuānɡyán hǎi
境，住不二法现佛威仪，于不可说妙庄严海
dàochǎnɡzhònɡzhōnɡ ér ɡònɡ jí huì ɡè yǐ yì mínɡ fēn bié xiǎn shì bō
道场众中而共集会，各以异名分别显示般
rě bō luó mì mén suǒ wèi jì jìnɡ zànɡ bō rě bō luó mì mén shàn
若波罗蜜门，所谓：寂静藏般若波罗蜜门、善
qiǎo fēn bié zhū zhònɡshēnɡ zhì bō rě bō luó mì mén bù kě dònɡzhuǎn
巧分别诸众生智般若波罗蜜门、不可动转
bō rě bō luó mì mén lí yù ɡuānɡmínɡ bō rě bō luó mì mén bù kě
般若波罗蜜门、离欲光明般若波罗蜜门、不可
xiánɡ fú zànɡ bō rě bō luó mì mén zhào zhònɡ shēnɡ lún bō rě bō luó
降伏藏般若波罗蜜门、照众生轮般若波罗
mì mén suí shùn jiào wǎnɡ bō rě bō luó mì mén ɡōnɡ dé hǎi zànɡ bō rě
蜜门、随顺教网般若波罗蜜门、功德海藏般若
bō luó mì mén pǔ yǎn shě dé bō rě bō luó mì mén rù wú jìn zànɡ
波罗蜜门、普眼舍得般若波罗蜜门、入无尽藏
suí shùn xiū xínɡ bō rě bō luó mì mén rù yī qiè shì jiān wú jìn fānɡbiàn
随顺修行般若波罗蜜门、入一切世间无尽方便
hǎi bō rě bō luó mì mén rù suí zhū shì jiān yī qiè jiào hǎi bō rě bō
海般若波罗蜜门、入随诸世间一切教海般若波
luó mì mén wú ài biàn cái bō rě bō luó mì mén suí shùnzhònɡshēnɡ
罗蜜门、无碍辩才般若波罗蜜门、随顺众生
pǔ zhào wú ài bō rě bō luó mì mén lí ɡòu ɡuānɡmínɡ bō rě bō luó
普照无碍般若波罗蜜门、离垢光明般若波罗
mì mén chánɡɡuān sù yuán ér bù fǎ yún bō rě bō luó mì mén shuō
蜜门、常观宿缘而布法云般若波罗蜜门，说
rú shì děnɡ bǎi wàn ā sēnɡ qí bō rě bō luó mì mén biàn bù kě shuō
如是等百万阿僧祇般若波罗蜜门，遍不可说
dàochǎnɡzhònɡ huì xiǎn shì zhuānɡyánshènshēn zhì huì jiàn dì qī cénɡ
道场众会显示庄严甚深智慧。见第七层，
dé rú xiǎnɡ rěn zhū pú sà děnɡchōnɡmǎn qí zhōnɡ yǐ fānɡbiàn zhì fēn
得如响忍诸菩萨等充满其中，以方便智分
-5-
bié yǎnshuō zhū chū lí mén xī nénɡwén chí yī qiè rú lái suǒ shuōzhènɡ
别演说诸出离门，悉能闻持一切如来所说正
fǎ jiàn dì bā cénɡ dé bú tuì zhuǎnshéntōnɡ zhì lì wú liànɡ pú sà
法。见第八层，得不退转神通智力无量菩萨
ɡònɡ jí qí zhōnɡ yǐ wēi xì zhì ɡuān zhū shì jiān zhī zhū fó chàdào
共集其中，以微细智观诸世间，知诸佛刹道
chǎnɡzhònɡ huì rú huàn rú yàn rú yǐnɡ rú xiànɡ wú yǒu shí xìnɡ jiàn zhū
场众会如幻如焰、如影如像无有实性，见诸
rú lái wú fēn bié jìnɡ xiàn yī qiè fó pǔ biàn sè shēn nénɡ yǐ yī yīn
如来无分别境，现一切佛普遍色身，能以一音
biàn shí fānɡ jiè qí shēn pǔ yì yī qiè dàochǎnɡ jìn yú fǎ jiè mǐ bù
遍十方界，其身普诣一切道场，尽于法界靡不
zhōubiàn pǔ rù fó jìnɡ pǔ jiàn fó shēn pǔ nénɡshòu chí yī qiè fó
周遍，普入佛境，普见佛身，普能受持一切佛
fǎ pǔ yú yī qiè fó zhònɡ huì zhōnɡ ér wéi shànɡshǒuyǎnshuō fǎ yào
法，普于一切佛众会中而为上首演说法要；
jiàn dì jiǔ cénɡ yī shēnɡ suǒ xì zhū pú sà zhònɡ yú zhōnɡ jí huì jiàn
见第九层，一生所系诸菩萨众于中集会；见
dì shí cénɡ yī qiè rú lái chōnɡmǎn qí zhōnɡ cónɡchū fā xīn xiū
第十层，一切如来充满其中，从初发心，修
pú sà xínɡ chāoshēnɡ sǐ lún chénɡ dà yuàn hǎi jù shènɡshéntōnɡ
菩萨行，超生死轮，成大愿海，具胜神通，
dé shènɡ zì zài yǐ shènɡ wēi lì jìnɡ fó ɡuó tǔ shū shènɡzhuānɡyán
得胜自在，以胜威力，净佛国土，殊胜庄严，
pǔ xiàn shí fānɡdàochǎnɡzhònɡ huì yǎnshuōzhènɡ fǎ nǎi zhì shì miè
普现十方道场众会，演说正法，乃至示灭，
jìn wèi lái jì tiáo fú lì yì huà dù zhònɡshēnɡ rú shì yī qiè xī
尽未来际调伏、利益、化度众生，如是一切悉
shǐ mínɡ jiàn
使明见。
ěr shí shàn cái jiàn rú shì děnɡ qí tè shì yǐ bó yán shènɡ
尔时，善财见如是等奇特事已，白言：
‚圣
zhě xī yú hé chù zhònɡ hé shànɡēnhuò rú shì děnɡ shū shènɡɡuǒbào
者！昔于何处、种何善根获如是等殊胜果报，
zhì cǐ yī qiè qīnɡ jìnɡ zhònɡ huì
致此一切清净众会？‛
zhǎnɡ zhě ɡàoyán shànnán zǐ wǒ niànwǎnɡ xī ɡuò fó chà jí
长者告言：
‚ 善男子，我念往昔过佛刹极
-6-
wēi chén shù jié yǒu shì jiè mínɡzhǒnɡzhǒnɡ sè zhuānɡyán lún fó hào
微尘数劫，有世界名种种色庄严轮，佛号
wú biān ɡuānɡ yuán mǎn fǎ jiè pǔ zhuānɡ yán wánɡ rú lái yīnɡ ɡònɡ
无边光圆满法界普庄严王如来、应供 4、
zhènɡ biàn zhī mínɡxínɡ zú shàn shì shì jiān jiě wú shànɡ shì
正遍知、明行足、善逝、世间解、无上士、
tiáo yù zhànɡ fū tiān rén shī fó shì zūn yǔ bǎi qiān yì shēnɡwén
调御丈夫、天人师、佛、世尊，与百千亿声闻
zhònɡ jù zhì pí lú zhē nà ér wéi shànɡshǒu fù yǔ bǎi qiān yì pú sà
众俱智毗卢遮那而为上首，复与百千亿菩萨
zhònɡ jù zhì rì wēi dé ɡuānɡ ér wéi shànɡshǒu shí bǐ ɡuówánɡmínɡ
众俱智日威德光而为上首。时，彼国王名
fǎ zì zài fó shòuwánɡqǐnɡ rù mó ní chuánɡzhuānɡyányuánzhōnɡ
法自在，佛受王请，入摩尼幢庄严园中，
wǒ yú qú lù zòu miàoyuè yīn shāo yī wánxiānɡ ér yǐ ɡònɡyǎnɡ yóu
我于衢路奏妙乐音，烧一丸香而以供养。由
bǐ rú lái yǔ zhū pú sà jí shēnɡ wén zhònɡ shòu wǒ ɡònɡ ɡù lìnɡ cǐ
彼如来与诸菩萨及声闻众受我供故，令此
xiānɡyān qǐ dà xiānɡ yún pǔ biàn xū kōnɡ ér wéi yīn ɡài yú yán fú tí
香烟起大香云，普遍虚空而为荫盖，于阎浮提
qī rì qī yè pǔ yù zhǒnɡzhǒnɡ wú biānzhònɡ sè zhònɡshēnɡshēnxiànɡ wēi
七日七夜普雨种种无边众色众生身相微
miàoxiānɡ yún yòu lìnɡ yuè yīn chūshēnɡzhǒnɡzhǒnɡměimiào yīn shēnɡ pǔ
妙香云。又令乐音出生种种美妙音声，普
biàn xū kōnɡyǎnchū rú lái bù kě sī yì sān shì wú ài ɡuǎnɡ dà zhì jù
遍虚空演出如来不可思议三世无碍广大智聚，
lìnɡ qí wén zhě chúmiè yī qiè fán nǎoɡòuzhànɡ zēnɡzhǎnɡ yī qiè zhēn shí
令其闻者除灭一切烦恼垢障，增长一切真实
shànɡēn sù jí yuánmǎn yī qiè zhì zhì pǔ nénɡ fā qǐ zhǒnɡzhǒnɡshén
善根，速疾圆满一切智智，普能发起种种神
tōnɡ wǒ shí yǐ cǐ ɡònɡyǎnɡshànɡēn huí xiànɡ sān chù yī yuànyǒnɡ lí
通。我时以此供养善根回向三处：一愿永离
pín qiónɡ kùn kǔ èr yuànchánɡ jiàn zhū fó pú sà sān yuànhénɡwén zhū
贫穷困苦；二愿常见诸佛菩萨；三愿恒闻诸
fó zhènɡ fǎ yóu shì yīn yuán ɡù huò sī bào
佛正法。由是因缘，故获斯报。
4
丽本：应；永乐北藏本及龙藏本：应供
-7-
shànnán zǐ wǒ wéi zhī cǐ pú sà wú zhànɡ ài yuàn pǔ biàn
‚ 善男子，我唯知此菩萨无障碍愿普遍
zhuānɡyán fú dé zànɡ jiě tuō mén rú zhū pú sà mó hē sà dé bù sī
庄严福德藏解脱门。如诸菩萨摩诃萨得不思
yì ɡōnɡ dé bǎozànɡ chū bù sī yì wú liànɡɡōnɡ dé rù wú fēn bié rú
议功德宝藏，出不思议无量功德，入无分别如
lái shēn hǎi yìn wú fēn bié wú shànɡ fǎ yún xiū wú fēn bié ɡōnɡ dé zhù
来身海，荫无分别无上法云，修无分别功德助
dào qǐ wú fēn bié pǔ xiánxínɡwǎnɡ zhènɡ wú fēn bié sān mèi jìnɡ jiè
道，起无分别普贤行网，证无分别三昧境界，
děnɡ wú fēn bié pú sà shànɡēn zhù wú fēn bié rú lái suǒ zhù jiàn wú fēn
等无分别菩萨善根，
住无分别如来所住，
见无分
bié sān shì pínɡ děnɡ yú yī qiè jié bù shēnɡ pí yàn zhù bù kě huài pǔ
别三世平等于一切劫不生疲厌，住不可坏普
yǎn jìnɡ jiè zì zài zhī dì ér wǒ yún hé nénɡ zhī nénɡshuō bǐ ɡōnɡ dé
眼境界自在之地。而我云何能知、能说彼功德
xínɡ shànnán zǐ nánfānɡyǒu ɡuómínɡyuēténɡɡēn qí ɡuóyǒuchénɡ
行？善男子，南方有国名曰藤根，其国有城
mínɡ pǔ biànmén zhōnɡyǒuzhǎnɡ zhě mínɡ wéi pǔ yǎn rǔ yì bǐ wèn pú
名普遍门，中有长者名为普眼，汝诣彼问菩
sà yún hé xué pú sà xínɡ xiū pú sà dào
萨云何学菩萨行、修菩萨道。‛
shí shàn cái tónɡ zǐ dǐnɡ lǐ qí zú rào wú shù zā yīn qín zhān
时，善财童子顶礼其足，绕无数匝，殷勤瞻
yǎnɡ cí tuì ér qù
仰，辞退而去。
ěr shí shàn cái tónɡ zǐ yú bǎo jì zhǎnɡ zhě suǒ wén cǐ jiě tuō
尔时，善财童子于宝髻长者所闻此解脱
yǐ shēn rù zhū fó wú liànɡ zhī jiàn ān zhù pú sà wú liànɡshènɡxínɡ
已，深入诸佛无量知见，安住菩萨无量胜行，
liǎo dá pú sà wú liànɡfānɡbiàn xī qiú pú sà wú liànɡ fǎ mén qīnɡ jìnɡ
了达菩萨无量方便，希求菩萨无量法门，清净
pú sà wú liànɡ xìn jiě mínɡ lì pú sà wú liànɡ zhū ɡēn chénɡ jiù pú sà
菩萨无量信解，明利菩萨无量诸根，成就菩萨
wú liànɡ yù yào tōnɡ dá pú sà wú liànɡxínɡmén zēnɡzhǎnɡ pú sà wú
无量欲乐，通达菩萨无量行门，增长菩萨无
liànɡyuàn lì jiàn lì pú sà wú biānshènɡchuánɡ fā qǐ pú sà wú biān
量愿力，建立菩萨无边胜幢，发起菩萨无边
-8-
zhì huì zhènɡ dé pú sà wú biān fǎ ɡuānɡ pǔ rù pú sà wú biān dà huì
智慧，证得菩萨无边法光，普入菩萨无边大会，
yú pú sà fǎ jué dìnɡ wú yí qù qiú pú sà qīnɡ jìnɡ jiě tuō zhù pú sà
于菩萨法决定无疑，趣求菩萨清净解脱，住菩萨
xīn shēn xìn ài yào suí shùn zuò yì jiàn cì qiánxínɡ zhì ténɡɡēn
心，深信爱乐，随顺作意。渐次前行，至藤根
ɡuó chùchù xún fǎnɡ bǐ chénɡ suǒ zài suī lì jiān nán bú dàn láo kǔ
国，处处寻访彼城所在，虽历艰难，不惮劳苦，
shēn wú pí juàn xīn wú yàn tuì dàn wéi zhènɡniànshàn zhī shí jiào yuàn
身无疲倦，心无厌退，但唯正念善知识教，愿
chánɡ qīn jìn chénɡ shì ɡònɡyǎnɡ biàn cè zhū ɡēn lí zhònɡfànɡ
常亲近、承事、供养，遍策诸根，离众放
yì yú shàn zhī shí xīn hénɡ ài yào rán hòu nǎi dào pǔ biànménchénɡ
逸。于善知识，心恒爱乐。然后乃到普遍门城，
bǎi qiān jù luò zhōu zā wéi rào qí chénɡɡuǎnɡ dà zhǒnɡzhǒnɡzhuānɡ
百千聚落周匝围绕，其城广大，种种庄
yán zhì dié chónɡ jùn qú lù kuānpínɡ shì liè bǎi ɡōnɡ huòduōzhēn
严，雉堞崇峻，衢路宽平，市列百工，货多珍
yì wǎnɡ lái wěi shū rén wù kě ɡuān
异，往来委输，人物可观。
ěr shí shàn cái yú bǐ chénɡ nèi tuī qiú xún mì zhǎnɡ zhě suǒ jū
尔时，善财于彼城内推求寻觅长者所居，
rén xiánbàoyán zhù shì sì zhōnɡ yù xiānɡyàochù wén yǐ wǎnɡ yì
人咸报言：
‚住市肆中鬻香药处。‛闻已往诣，
jiàn qí chǔ zài xiānɡ tái zuò shànɡ jí qián lǐ zú hé zhǎnɡ ér lì
见其处在香台座上，即前礼足，合掌而立，
bó yán shènɡ zhě wǒ yǐ xiān fā ā nòuduō luó sān miǎo sān pú tí xīn
白言：
‚ 圣者！我已先发阿耨多罗三藐三菩提心，
ér wèi zhī pú sà yún hé xué pú sà xínɡ xiū pú sà dào
而未知菩萨云何学菩萨行、修菩萨道？‛
zhǎnɡ zhě ɡàoyán shàn zāi shàn zāi shànnán zǐ rǔ yǐ
长者告言：
‚ 善哉！善哉！善男子，汝已
nénɡ fā ā nòuduō luó sān miǎo sān pú tí xīn shànnán zǐ wǒ xī céng
能发阿耨多罗三藐三菩提心。善男子，我昔曾
yú wén shū shī lì tónɡ zǐ suǒ xiū xué liǎo zhī bìnɡ qǐ ɡēnběn shū miào yī
于文殊师利童子所，修学了知病起根本殊妙医
fānɡ zhū xiānɡ yào fǎ yīn cǐ liǎo zhī yī qiè zhònɡ shēnɡ zhǒnɡ zhǒnɡ bìnɡ
方诸香要法，因此了知一切众生种种病
-9-
yuán xī nénɡ jiù liáo suǒ wèi fēnɡhuánɡ tán rè ɡuǐ mèi ɡǔ
缘，悉能救疗。所谓：风黄、痰热、鬼魅、蛊
dú nǎi zhì shuǐhuǒ zhī suǒ shānɡ hài rú shì yī qiè nèi wài zhū jí pǐn lèi
毒乃至水火之所伤害，如是一切内外诸疾品类
wú biān wǒ xī nénɡ yú yī niàn zhī zhōnɡ yǐ zhǒnɡzhǒnɡfānɡyào rú fǎ
无边，我悉能于一念之中，以种种方药如法
liáo zhì xián lìnɡ chúchài shī qí ān lè rú shì fǎ mén rǔ yīnɡ xiū
疗治，咸令除差，施其安乐。如是法门，汝应修
xué
学。‛
shàn cái fù yán shènɡ zhě wǒ wèn pú sà suǒ xiū miào xínɡ
善财复言：‚ 圣者！我问菩萨所修妙行，
yún hé shuō cǐ shì sú yī fānɡ
云何说此世俗医方？‛
zhǎnɡ zhě ɡàoyán shànnán zǐ pú sà chū xué xiū pú tí shí
长者告言：
‚ 善男子，菩萨初学修菩提时，
dānɡ zhī bìnɡ wéi zuì dà zhànɡ ài ruò zhū zhònɡshēnɡshēnyǒu jí bìnɡ xīn
当知病为最大障碍。若诸众生身有疾病，心
zé bù ān qǐ nénɡ xiū xí zhū bō luó mì shì ɡù pú sà xiū pú tí
则不安，岂能修习诸波罗蜜？是故，菩萨修菩提
shí xiān fā liáo zhì shēn suǒ yǒu jí pú sà fù ɡuān yī qiè shì jiè suǒ
5
时，先发疗治身所有疾。菩萨复观一切世界所
yǒuzhònɡshēnɡyínɡbàn shì yè shòu yú yù lè nǎi zhì chū jiā jīnɡ qín xiū
6
有众生营办事业受于欲乐，乃至出家精勤修
xí dé shènɡdàoɡuǒ jiē yīn ɡuówánɡwànɡ zhī lǐ huà yào yīn wú bìnɡ
习得圣道果，皆因国王王之理化，要因无病。
hé yǐ ɡù yǐ zhū rén wánɡ shì zhū zhònɡshēnɡ ān lè běn ɡù pú sà
何以故？以诸人王是诸众生安乐本故。菩萨
qǐ huà xiān liáo ɡuówánɡ cì zhì zhònɡshēnɡ lìnɡ wú huàn kǔ rán
起化，先疗国王，次治众生，令无患苦，然
hòushuō fǎ tiáo fú qí xīn
后说法，调伏其心。
shànnán zǐ pú sà ruò yù zhì zhū bìnɡ zhě xiāndānɡshěnɡuān
‚ 善男子，菩萨若欲治诸病者，先当审观
zhū bìnɡ yīn qǐ pǐn lèi zēnɡ sǔn wú liànɡ wú biān wǒ jīn wèi rǔ shuō
诸病因起，品类、增损无量无边，我今为汝说
5
丽本：应；永乐北藏本及龙藏本：发
6
丽本：辨；永乐北藏本及龙藏本：办
- 10 -
qí shǎo fēn
其少分。
shàn nán zǐ yī qiè zhònɡ shēnɡ yīn sì dà zhǒnɡ hé hé wéi
‚ 善男子，一切众生因四大种和合为
shēn cónɡ sì dà shēnnénɡshēnɡ sì bìnɡ suǒ wèi shēnbìnɡ xīn bìnɡ
身，从四大身能生四病。所谓：身病、心病、
kè bìnɡ jí jù yǒubìnɡ yánshēnbìnɡ zhě fēnɡhuánɡshòu rè ér wéi qí
客病及俱有病。言身病者，风黄瘦 7热而为其
zhǔ yán xīn bìnɡ zhě diānkuánɡ xīn luàn ér wéi qí zhǔ yán kè bìnɡ zhě
主；言心病者，颠狂心乱而为其主；言客病者，
dāozhànɡ suǒ shānɡ dònɡ zuò ɡuò láo yǐ wéi qí zhǔ jù yǒu bìnɡ zhě
8
刀杖所伤、动作过劳以为其主；俱有病者，
jī kě hán rè kǔ lè yōu xǐ ér wéi qí zhǔ qí yú pǐn lèi zhǎn
饥渴、寒热、苦乐、忧喜而为其主。其余品类展
zhuǎnxiānɡ yīn nénɡ lìnɡ zhònɡshēnɡshòushēn xīn kǔ
转相因，能令众生受身心苦。
shànnán zǐ rú shì zhònɡbìnɡ pín jiàn rén shǎo duō láo yì ɡù
‚ 善男子，如是众病贫贱人少，多劳役故；
fù ɡuì rén duō ɡuòyōu lè ɡù
富贵人多，过优乐故。
shàn nán zǐ yī qiè zhònɡ shēnɡ jiē yǐ wú liànɡ jí wēi dà
‚ 善男子，一切众生皆以无量极微大
zhǒnɡ jù jí chénɡshēn yóu rú dà hǎi zhònɡ wēi shuǐ dī rú shì rén shēn
种聚集成身，犹如大海众微水滴；如是人身、
máo jí máokǒnɡ ɡè sān jù zhī sān jù zhī chónɡ zhī suǒ yī zhù yǐ shì
毛及毛孔各三俱胝，三俱胝虫之所依住；以是
dì ɡuān pí fū chuān lòu liǎnɡyǎn jīnɡ nèi shǒu zú zhǎnɡzhōnɡ
9
谛观，皮肤穿漏、两眼睛内、手足掌中、
zhī ɡāo jí chù máochónɡ bù shēnɡ qí yú shēn fēn jiàn wú kònɡquē
脂膏集处，毛虫不生；其余身分，间无空阙
10
。
shànnán zǐ yòuɡuān cǐ shēn wéi wǔ dà xìnɡ hé děnɡ wéi wǔ
‚ 善男子，又观此身唯五大性。何等为五？
7
丽本：痰；永乐北藏本及龙藏本：瘦
8
丽本：动；永乐北藏本及龙藏本：种；校勘：动
9
丽本：内；永乐北藏本及龙藏本：肉；校勘：内
10
丽本：缺；永乐北藏本及龙藏本：阙
- 11 -
suǒ wèi jiān shī nuǎn dònɡ jí xū kōnɡxìnɡ suǒ yán jiān zhě
所谓：坚、湿、暖、动及虚空性。所言坚者，
suǒ wèi shēn ɡǔ sān bǎi liù shí jí zhū jiān ài jiē dì dà xìnɡ fán
11
所谓：身骨三百六十及诸坚碍，皆地大性；凡
zhū shī rùn jiē shuǐ dà xìnɡ yī qiè nuǎnchù jiē huǒ dà xìnɡ suǒ yǒu
诸湿润，皆水大性；一切暖触，皆火大性；所有
dònɡyáo jiē fēnɡ dà xìnɡ fán zhū qiào xì jiē kōnɡ dà xìnɡ rán bǐ
动摇，皆风大性；凡诸窍隙，皆空大性；然彼
sì dà jiē duō jí wēi yú xū kōnɡ zhōnɡ hù xiānɡ yī zhù jí
12
四大，皆多极微，于虚空中，互相依住；极
wēi zì xìnɡ wēi xì nán zhī chú fó pú sà yú wú nénɡ jiàn
微自性，微细难知，除佛菩萨，余无能见。
shànnán zǐ rú shì wǔ dà hé hé chénɡshēn rú shì cānɡ
‚ 善男子，如是五大和合成身，如世仓
chuán zhōnɡ ɡuī bài sàn rú shì shēn qì yóu yè suǒ chí fēi zì zài tiān
篅，终归败散。如是身器由业所持，非自在天
zhī suǒ nénɡ zuò yì fēi zì xìnɡ jí shí fānɡděnɡ pì rú táo shī shān zhí
之所能作，亦非自性及时方等。譬如陶师埏埴
chénɡ qì nèi chénɡchòu huì cǎi huàyán shì kuánɡhuò yú fū yòu
成器，内盛臭秽，彩画严饰，诳惑愚夫。又
rú sì shé zhì zhī yī qiè rú shì sì dà hé hé wéi shēn yī dà bù tiáo
如四蛇置之一箧，如是四大和合为身。一大不调，
bǎi yī bìnɡ qǐ shì ɡù zhì zhě yīnɡɡuān cǐ shēn rú yǎnɡ dú shé rú
百一病起；是故，智者应观此身如养毒蛇，如
chí pēi qì
持坏器。
shànnán zǐ rǔ fù yīnɡ zhī nèi shēn wài qì jiē sì dà chénɡ
‚ 善男子，汝复应知内身、外器皆四大成，
cónɡ shǐ zhì zhōnɡ wǔ shí liú biàn yún hé wài qì wǔ shí liú biàn wèi
从始至终五时流变。云何外器五时流变？谓：
jìn xū kōnɡ shí fānɡ shì jiè zhònɡ shēnɡ suǒ ɡǎn wànɡ yè suǒ chí jié chū
尽虚空十方世界众生所感妄业所持。劫初
chénɡ shí rén shòu wú liànɡ zì rán huàshēnɡ wú wǒ wǒ suǒ cì
成时，人寿无量，自然化生，无我我所；次
shí duàn shí tān děnɡxiànxínɡ cì yóu wǒ suǒ ɡònɡ lì tián zhǔ yǐ wéi tǒnɡ
食段食贪等现行；次由我所共立田主，以为统
11
丽本：鞕；永乐北藏本及龙藏本：碍
12
丽本：空界；永乐北藏本及龙藏本：虚空
- 12 -
yù cì shòu jiàn jiǎn nǎi zhì shí nián yóu è yè ɡù qǐ xiǎo sān zāi
御；次寿渐减，乃至十年，由恶业故，起小三灾；
zhì dì wǔ shí shì jiè jiānɡ huài huǒ zāi jì qǐ fàn shì jiē kōnɡ
至第五时，世界将坏，火灾既起，梵世皆空，
shuǐ zāi fēnɡ zāi xiānɡ xù yì ěr shànnán zǐ shì mínɡ wài qì wǔ shí
水灾、风灾相续亦尔。善男子，是名外器五时
liú biàn yún hé nèi shēn wǔ shí liú biàn wèi yīnɡ hái wèi xīn wú
流变。云何内身五时流变？谓：婴孩位，心无
fēn bié rú jié chū shí rén wú wǒ suǒ cì tónɡyòu wèi nénɡbiàn shì
13
分别，如劫初时人无我所；次童幼位，能辩是
fēi rú dì èr shí lì zì tā bié cì zhuànɡnián wèi zònɡ tān chēn
非，如第二时立自他别；次壮年位，纵贪瞋
chī rú dì sān shí ɡònɡ lì tián zhǔ cì shuāi lǎo wèi zhònɡbìnɡ suǒ qīn
痴，如第三时共立田主；次衰老位，众病所侵，
rú dì sì shí shòu děnɡ sǔn jiǎn cì zhì sǐ wèi shēn huài mìnɡ zhōnɡ
如第四时寿等损减。次至死位，身坏命终，
rú dì wǔ shí shì jiè huàimiè shì mínɡ nèi shēn wǔ shí liú biàn
如第五时世界坏灭，是名内身五时流变。‛
shàn cái bó yán shènɡ zhě rú shì wǔ shí yīn hé ér qǐ
善财白言：
‚ 圣者！如是五时因何而起？‛
pǔ yǎnɡàoyán shànnán zǐ shí wú zì tǐ fēn bié suǒ chénɡ
普眼告言：
‚ 善男子，时无自体，分别所成，
suí wànɡ yè lún xún huán wú jì rú rén shuì jiào zé mínɡchū shí
随妄业轮，循环无际。如人睡觉，则名初时。
cónɡchūchà nà jí dá chà nà cì mínɡ là fù móu hū lì duō zhòu
14
从初刹那及怛刹那，次名腊缚、牟呼栗多、昼
yè nián jié shí duōchā bié huòyuē yī suì fēn wéi liù shí suǒ wèi
夜、年劫。时多差别，或约一岁分为六时，所谓：
chūn shí rè shí yǔ shí qiū shí hán shí xuě shí shì ɡù
春时、热时、雨时、秋时、寒时、雪时。是故，
zhì zhě zhī bìnɡzēnɡ sǔn shàn dá fānɡ yù suǒ yǒu zhū shí wèi chūn xuě shí
智者知病增损，善达方域所有诸时。
谓春雪时，
tán yìn bìnɡdònɡ yú rè yǔ jì fēnɡbìnɡ fā shēnɡ yú qiū hán shí
痰癊病动；于热雨际，风病发生；于秋寒时，
13
丽本：辨；永乐北藏本及龙藏本：辩
14
丽本：怛；永乐北藏本及龙藏本：恒；校勘：怛
- 13 -
huánɡ rè zēnɡzhǎnɡ wù jí bìnɡ zhě suí shí zēnɡzhǎnɡ
15
黄热增长；物集病者，随时增长。
shànnán zǐ wǒ jīn wèi rǔ yǐ shuō zhū bìnɡ suí shí zēnɡzhǎnɡ
‚ 善男子，我今为汝已说诸病随时增长。
rú shì shēnbìnɡ cónɡ sù shí shēnɡ ruò zhū zhònɡshēnɡnénɡ yú yǐn shí
如是身病，从宿食生。若诸众生能于饮食
zhī liànɡ zhī zú liànɡ qí lǎo shǎo qì lì qiánɡ ruò shí jié hán rè
知量知足，量其老少、气力强弱、时节寒热、
fēnɡ yǔ zào shī shēn zhī láo yì yīnɡ zì shěnchá wú shī qí yí nénɡ
风雨燥湿、身之劳逸，应自审察无失其宜，能
lìnɡ zhònɡbìnɡ wú yīn dé qǐ
令众病无因得起。
shàn nán zǐ wǒ cǐ zhù chù chánɡ yǒu shí fānɡ yī qiè zhònɡ
‚ 善男子，我此住处常有十方一切众
shēnɡ zhū bìnɡ kǔ zhě lái zhì wǒ suǒ ér qiú jiù liáo wǒ yǐ zhì lì ɡuān
生诸病苦者，来至我所而求救疗。我以智力观
qí yīn qǐ suí bìnɡ suǒ yí shòu yǔ fānɡyào pínɡděnɡ liáo zhì pǔ lìnɡ
其因起，随病所宜授与方药，平等疗治，普令
chúchài fù yǐ zhǒnɡzhǒnɡxiānɡtānɡ mù yù shànɡ fú mínɡ yī yīnɡ luò
除差。复以种种香汤沐浴、上服名衣璎珞
zhuānɡyán shī zhū yǐn shí jí zhū cái bǎo zhēnwán zī jù jiē xī
庄严，施诸饮食及诸财宝、珍玩、资具，皆悉
yǔ zhī xián lìnɡ chōnɡ zú rán hòu ɡè wèi rú yìnɡshuō fǎ lìnɡ qí yǒnɡ
与之，咸令充足，然后各为如应说法，令其永
duàn xīn bìnɡ fán nǎo suǒ wèi wèi zhū yī qiè tān yù duō zhě jiào bú
断心病烦恼。所谓：为诸一切贪欲多者，教不
jìnɡ ɡuān chēn huì duō zhě jiào cí bēi ɡuān yú chī duō zhě jiào qí
净观；瞋恚多者，教慈悲观；愚痴多者，教其
fēn bié zhǒnɡzhǒnɡ fǎ xiànɡ děnɡ fēn xínɡ zhě wèi qí xiǎn shì bú jìnɡ
分别种种法相；等分行者，为其显示不净、
cí bēi huò lüè zhōnɡɡuǎnɡ shū shènɡ fǎ mén rú shì suí yìnɡduàn zhū fán
慈悲或略中广殊胜法门。如是随应断诸烦
nǎo wèi yù lìnɡ qí fā pú tí xīn chēnɡyánɡ yī qiè zhū fó ɡōnɡ dé
恼，为欲令其发菩提心，称扬一切诸佛功德，
wèi yù lìnɡ qí qǐ dà bēi xīn xiǎn shì shēnɡ sǐ wú liànɡ kǔ nǎo wèi yù
为欲令其起大悲心，显示生死无量苦恼；为欲
15
丽本：总；永乐北藏本及龙藏本：物
- 14 -
lìnɡ qí zēnɡzhǎnɡɡōnɡ dé zàn tàn xiū xí wú liànɡ fú zhì wèi yù lìnɡ
16
令其增长功德，赞叹修习无量福智；为欲令
qí fā dà shì yuàn chēnɡ zàn tiáo fú yī qiè zhònɡshēnɡ wèi yù lìnɡ qí
其发大誓愿，称赞调伏一切众生；为欲令其
xiū pǔ xiánxínɡ shuō zhū pú sà zhù yī qiè chà yú yī qiè jié xiū zhū xínɡ
修普贤行，说诸菩萨住一切刹，于一切劫修诸行
wǎnɡ wèi yù lìnɡ qí jù fó xiànɡhǎozhuānɡyán sè shēn chēnɡyánɡ zàn
网；为欲令其具佛相好庄严色身，称扬赞
tàn tán bō luó mì wèi yù lìnɡ qí dé fó qīnɡ jìnɡ wú ɡòu fǎ shēn chēnɡ
叹檀波罗蜜；为欲令其得佛清净无垢法身，称
yánɡ zàn tàn shī bō luó mì wèi yù lìnɡ qí dé fó ɡōnɡ dé bù sī yì shēn
扬赞叹尸波罗蜜；为欲令其得佛功德不思议身，
chēnɡ yánɡ zàn tàn rěn bō luó mì wèi yù lìnɡ qí huò yú rú lái wú nénɡ
称扬赞叹忍波罗蜜；为欲令其获于如来无能
shènɡshēn chēnɡyánɡ zàn tàn qín bō luó mì wèi yù lìnɡ qí dé fó qīnɡ
胜身，称扬赞叹勤波罗蜜；为欲令其得佛清
jìnɡ wú yǔ děnɡshēn chēnɡyánɡ zàn tàn chán bō luó mì wèi yù lìnɡ qí
净无与等身，称扬赞叹禅波罗蜜；为欲令其
dé fó jiū jìnɡ pínɡ děnɡ fǎ shēn chēnɡ yánɡ zàn tàn bō rě bō luó mì
得佛究竟平等法身，称扬赞叹般若波罗蜜；
wèi yù lìnɡ qí dé fó pǔ xiànchā bié sè shēn chēnɡyánɡ zàn tàn fānɡbiàn
为欲令其得佛普现差别色身，称扬赞叹方便
bō luó mì wèi yù lìnɡ qí wèi zhū zhònɡshēnɡ zhù yī qiè jié xīn wú yàn
波罗蜜；为欲令其为诸众生住一切劫，心无厌
juàn chēnɡyánɡ zàn tàn yuàn bō luó mì wèi yù lìnɡ qí pǔ xiàn qí shēn
倦，称扬赞叹愿波罗蜜；为欲令其普现其身，
yán jìnɡ yī qiè zhū fó chà tǔ chēnɡyánɡ zàn tàn lì bō luó mì wèi yù
严净一切诸佛刹土，称扬赞叹力波罗蜜；为欲
lìnɡ qí xiànqīnɡ jìnɡ shēn suí zhònɡshēnɡ xīn xī shǐ huān xǐ chēnɡyánɡ
令其现清净身，随众生心悉使欢喜，称扬
zàn tàn zhì bō luó mì wèi yù lìnɡ qí huò yú jiū jìnɡ zuì shènɡ jìnɡ miào wú
赞叹智波罗蜜；为欲令其获于究竟最胜净妙无
rǎn zhuóshēn chēnɡyánɡ zàn tàn yǒnɡ lí yī qiè zhū bú shàn fǎ huí xiànɡ
染著身，称扬赞叹永离一切诸不善法，回向
zhū fó yī qiè shàn fǎ rú shì zhǒnɡzhǒnɡɡuǎnɡ yǐ cái fǎ shī zhū zhònɡ
诸佛一切善法。如是种种广以财、法施诸众
16
丽本：集；永乐北藏本及龙藏本：习
- 15 -
shēnɡ xī mǎn suǒ yuàn ɡè lìnɡ shòu huà huān xǐ ér qù
17
生，悉满所愿，各令受化，欢喜而去。
shànnán zǐ wǒ yòu shàn zhī hé hé yī qiè zhū xiānɡyào fǎ
‚ 善男子，我又善知和合一切诸香要法。
suǒ wèi wú děnɡxiānɡwánɡxiānɡ pín tóu sà lī duōxiānɡwánɡxiānɡ
所谓：无等香王香、频头萨哩多香王香 18、
wú nénɡshènɡxiānɡwánɡxiānɡ zhǒnɡzhǒnɡ jué wù xiānɡwánɡxiānɡ ā lǚ
无能胜香王香、种种觉悟香王香、阿缕
ná wà dī xiānɡ wánɡ xiānɡ suí shēn suǒ yù chū shēnɡ xiānɡ wánɡ xiānɡ
19
拏韈低香王香、随身所欲出生香王香、
suí shí jiān xì zhān tán xiānɡ wánɡ xiānɡ lónɡ shènɡ jiān ɡù zhān tán xiānɡ
随时坚细栴檀香王香、龙胜坚固栴檀香
wánɡxiānɡ jiān hēi chénshuǐxiānɡwánɡxiānɡ bú dònɡ zhū ɡēnxiānɡwánɡ
20
王香、坚黑沉水香王香、不动诸根香王
xiānɡ rú shì děnɡxiānɡ xī zhī chūchù ɡōnɡnénɡ shì lì jí qí ɡuì
香。如是等香悉知出处、功能、势力及其贵
jiàn tiáo lǐ zhī fǎ
贱调理之法。
shànnán zǐ wǒ chí cǐ xiānɡ yǐ wéi ɡònɡyǎnɡ pǔ jiàn zhū fó
‚ 善男子，我持此香以为供养，普见诸佛，
suǒ yuàn jiē mǎn suǒ wèi jiù hù yī qiè zhònɡshēnɡyuàn yán jìnɡ yī
所愿皆满。所谓：救护一切众生愿、严净一
qiè fó chàyuàn ɡònɡyǎnɡ yī qiè rú lái yuàn
切佛刹愿、供养一切如来愿。
shànnán zǐ wǒ yù ɡònɡyǎnɡ rán cǐ xiānɡ shí cónɡ yī yī
‚ 善男子，我欲供养然此香时，从一一
xiānɡchū wú liànɡxiānɡ biànmǎn shí fānɡ yī qiè fǎ jiè yī qiè rú lái
香出无量香，遍满十方一切法界、一切如来
dàochǎnɡ hǎi zhōnɡ huà wéi zhǒnɡzhǒnɡxiānɡɡōnɡdiàn xiānɡyuánqiánɡ
道场海中，化为种种香宫殿、香垣墙、
xiānɡ lóu ɡé xiānɡ lán shǔn xiānɡquè dí xiānɡmén hù xiānɡchuāng
香楼阁、香栏楯、香却敌、香门户、香䆫
yǒu xiānɡbànyuè xiānɡ luó wǎnɡ xiānɡxínɡxiànɡ xiānɡyuánɡuānɡ
牖、香半月、香罗网、香形像、香圆光、
17
丽本：授；永乐北藏本及龙藏本：受
18
丽本：香（此香状如水滴）；永乐北藏本及龙藏本：香
19
丽本：香（其香色赤如初日色树汁流以为香）；永乐北藏本及龙藏本：香
20
丽本：香（梵音乌洛迦婆啰香）；永乐北藏本及龙藏本：香
- 16 -
xiānɡyán jù xiānɡɡuānɡmínɡ xiānɡ yún yǔ xiānɡchuánɡ xiānɡzhànɡ
香严具、香光明、香云雨、香幢、香帐、
xiānɡ fān xiānɡ ɡài zhuānɡyán shí fānɡ yī qiè fǎ jiè chùchùchōnɡmǎn
香幡、香盖，庄严十方一切法界，处处充满，
yǐ wéi ɡònɡyǎnɡ
以为供养。
shànnán zǐ wǒ wéi zhī cǐ lìnɡ yī qiè zhònɡ shēnɡ pǔ jiàn zhū
‚ 善男子，我唯知此令一切众生普见诸
fó chénɡ shì ɡònɡyǎnɡhuān xǐ fǎ mén rú zhū pú sà mó hē sà rú dà
佛承事供养欢喜法门。如诸菩萨摩诃萨如大
yàowánɡ ruò jiàn ruò wén ruò yì ruò niàn ruò tónɡ zhù ruò
药王，若见、若闻、若忆、若念、若同住、若
ɡònɡxínɡ ruò chēnɡmínɡ ruò suí xǐ jiē huò lì yì wú kōnɡɡuò zhě
共行、若称名、若随喜，皆获利益无空过者。
ruò yǒuzhònɡshēnɡ zàn dé zhí yù bì lìnɡ xiāomiè yī qiè fán nǎo rù yú
若有众生暂得值遇，必令销灭一切烦恼，入于
fó fǎ lí zhū kǔ yùn yǒnɡ xī yī qiè shēnɡ sǐ bù wèi dào wú suǒ
佛法，离诸苦蕴，永息一切生死怖畏，到无所
wèi yī qiè zhì chù cuī huài yī qiè lǎo sǐ dà shān ān zhù pínɡděnɡ dà
畏一切智处，摧坏一切老死大山，安住平等大
niè pánchénɡ ér wǒ yún hé nénɡ zhī nénɡshuō bǐ ɡōnɡ dé xínɡ
涅槃城。而我云何能知、能说彼功德行？
shànnán zǐ yú cǐ nánfānɡyǒu yī dà chénɡ mínɡduō luó
‚ 善男子，于此南方有一大城，名多罗
chuánɡ bǐ chénɡyǒuwánɡmínɡɡān lù huǒ rǔ yì bǐ wèn pú sà yún hé
幢，彼城有王名甘露火。汝诣彼问菩萨云何
xué pú sà xínɡ xiū pú sà dào
学菩萨行、修菩萨道？‛
shí shàn cái tónɡ zǐ lǐ pǔ yǎn zú rào wú shù zā yīn qín zhān
时，善财童子礼普眼足，绕无数匝，殷勤瞻
yǎnɡ yī xīn liàn mù cí tuì ér qù
仰，一心恋慕，辞退而去。
ěr shí shàn cái tónɡ zǐ yú pǔ biànyǎnshàn zhī shí suǒ wénshuō
尔时，善财童子于普遍眼善知识所，闻说
pú sà nénɡ lìnɡ zhònɡ shēnɡ pǔ jiàn zhū fó huān xǐ fǎ mén suí shùn yì
菩萨能令众生普见诸佛欢喜法门，随顺忆
niàn xīn xīn xiānɡ xù huān xǐ yǒnɡyuè zuò shì sī wéi shàn zhī shí zhě
念心心相续，欢喜踊跃，作是思惟：善知识者，
- 17 -
yǐ shànfānɡbiànnénɡ shè shòu wǒ yǐ shēnzhònɡ xīn nénɡshǒu hù wǒ lìnɡ
以善方便能摄受我，以深重心能守护我，令
wǒ yú ā nòuduō luó sān miǎo sān pú tí dé bú tuì zhuǎn rú shì zhuān
我于阿耨多罗三藐三菩提得不退转。如是专
niànshēnɡ jìnɡ xìn xīn xīn qìnɡ xīn yí chànɡ xīn tiáoshùn xīn yǒnɡ
念生净信心、欣庆心、怡畅心、调顺心、勇
jìn xīn jì jìnɡ xīn ɡuǎnɡ dà xīn zhuānɡ yán xīn wú zhuó xīn
进心、寂静心、广大心、庄严心、无著心、
wú ài xīn dé xīn zì zài xīn chánɡ zuò xīn shī xīn shànqiǎo
无碍心、得心、自在心、常作心、师心、善巧
fēn bié xīn pǔ shēnɡzhònɡxínɡ xīn suí wén jiě fǎ xīn biànwǎnɡ fó
分别心、普生众行心、随闻解法心、遍往佛
chà xīn jiàn fó zhuānɡyán xīn hénɡ bù lí fó xīn zhuān qiú shí lì
刹心、见佛庄严心、恒不离佛心、专求十力
xīn yī xiànɡ wú tuì xīn jiàn cì qiánxínɡ jīnɡ lì ɡuó yì cūnyínɡ
心、一向无退心。渐次前行，经历国邑、村营、
jù luò rán hòu nǎi zhì duō luó chuánɡchénɡ chùchù xún qiú jiàn wánɡfānɡ
聚落，然后乃至多罗幢城，处处寻求见王方
biàn yú shí yù yǒuduōwénduō jiě zhū pó luó mén zài yú sì qú tán lùn
便。于时遇有多闻多解诸婆罗门在于四衢谈论
shì fǎ shàn cái wǎnɡwèn yún hé dé jiàn ɡān lù huǒwánɡ
世法，善财往问云何得见甘露火王？
shí bǐ duō zhì dà pó luó ménwènshàn cái yán rén cónɡ hé lái
时，彼多智大婆罗门问善财言：
‚仁从何来？
hé suǒ qiú qǐnɡ yù jiàn wǒ wánɡ
何所求请欲见我王？‛
bó yán wǒ cónɡténɡɡēnɡuó lái pǔ yǎnzhǎnɡ zhě jiào wǒ huò dé
白言：
‚我从藤根国来，普眼长者教我获得
huān xǐ fǎ mén lìnɡ wǒ lái cǐ qiú jiàn dà wánɡ qǐnɡwèn pú sà xínɡ pú
欢喜法门，令我来此求见大王，请问菩萨行菩
sà xínɡ
萨行。‛
pó luó ményán bǐ ténɡɡēnɡuó ān wěnfēnɡ lè rén zhī sè xiànɡ
婆罗门言：
‚彼藤根国安隐丰乐，仁之色相
dé huì zhuānɡyán shě bǐ lái cǐ bì huò lì yì yǐ rén dà zhì bì jiàn
德慧庄严，舍彼来此必获利益，以仁大智必见
wǒ wánɡ rén qiě ān zuò tīnɡ wǒ suǒ shuō wǒ wánɡhénɡ jū bǎoyánzhènɡ
我王，仁且安坐听我所说。我王恒居宝严正
- 18 -
diàn zuò shènɡ mó ní shī zǐ zhī zuò bānxíngzhènɡ fǎ chénɡ jiù zhònɡ
殿，坐胜摩尼师子之座，颁行正法，成就众
shēnɡ
生。‛
shàn cái fù yán hé ɡù dà wánɡmínɡɡān lù huǒ
善财复言：‚何故大王名甘露火？‛
dá yán wǒ wánɡ jù zú qī zhī xínɡzhōnɡdàohuà zhì fá è
答言：
‚我王具足七支行中道化，治罚恶
rén xiāo qí ɡuò fàn yóu rú liè huǒ ān shè shàn rén yǔ qí kuài lè
人，销其过犯，犹如烈火；安摄善人，与其快乐，
pì rú ɡān lù yǐ shì cí bēi pínɡděnɡ jiào huà zēnɡ qí shòumìnɡ xīn
譬如甘露。以是慈悲平等教化，增其寿命，心
wú yàn zú ɡù wǒ ɡuó rén měi wánɡshènɡ dé ɡē zàn wánɡyóu xián
无厌足。故我国人美王盛德，歌赞王猷，咸
chēnɡ wǒ wánɡ wéi ɡān lù huǒ wǒ wánɡ fù yǐ zhǒnɡzhǒnɡfānɡbiàntiáo yù
称我王为甘露火。我王复以种种方便调御
zhònɡshēnɡ jué qí zhēnɡsònɡ fǔ qí ɡū ruò xù qí qiónɡ dú suì
众生，决其诤讼，抚其孤弱，恤其惸独，遂
qí shènɡ xínɡ jiē lìnɡ yǒnɡ duàn shí bú shàn yè zhènɡ xiū shí shàn rú
其胜行，皆令永断十不善业，正修十善如
zhuàn lún wánɡ suǒ xínɡ zhī fǎ
转轮王所行之法。‛
shàn cái fù yán yún hé mínɡ wéi jù zú qī zhī xínɡ zhōnɡ dào
善财复言：‚云何名为具足七支行中道
huà
化？‛
dá yán shěn tīnɡ dānɡ wèi yánxuān shuō qī zhī zhě yī
21
答言：
‚ 审听！当为言宣。说七支者：一
yǒu jūn dé tiān xià yǎnɡ dài rú rén zhī shǒu èr yǒu fǔ chén zuǒ
有君德，天下仰戴，如人之首；二有辅臣，左
yòuzhōnɡliánɡ rú rén zhī bì sān yǒu ɡuó jìnɡ kuān fù bāorónɡ rú
右忠良，如人之臂；三有国境，宽富包容，如
rén zhī fù sì yǒuxiǎn ɡù nánɡ jié wànfānɡ rú rén zhī qí wǔ
人之腹；四有险固，囊结万方，如人之脐；五
yǒucānɡ kù cái shí chōnɡyínɡ suǒ wǎnɡ wú nán rú rén zhī bì liù
有仓库，财食充盈，所往无难，如人之髀；六
21
丽本：宣说。言；永乐北藏本及龙藏本：言宣。说
- 19 -
yǒubīnɡ wēi shì mǎ jīnɡ ruì zhì dònɡyóu jǐ rú rén zhī jìnɡ qī yǒu
有兵威，士马精锐，制动由己，如人之胫；七有
lín jìnɡ ɡònɡ fù yǐ shí wǎnɡ fù wánɡmìnɡ rú rén zhī zú
邻境，贡赋以时，往复王命，如人之足。
fù yǒu èr fǎ nénɡ chí qī zhī yī wèi wēi yǒnɡ èr wèi zhì
‚复有二法能持七支：一谓威勇；二谓智
móu èr dé xiānɡ zī rú rén mù zú qī zhī yī zhù zhènɡ jiào shī
谋。二德相资，如人目足；七支依住，正教施
xínɡ suǒ xiànɡ jiē cónɡ mǐ bù liú bù rú shānchū yún rú dì chí
行，所向皆从，靡不流布。如山出云，如地持
wù zé rùn huì mù dé bèi qián lí yóu shì sì hǎi jiē zūn shènɡhuà
物，泽润卉木，德被黔黎，由是四海皆遵圣化。
zhī dé hù quē rú chē zhī lún rú niǎo yī yì jué dìnɡ bù nénɡxiánɡ
支德互阙，如车只轮，如鸟一翼，决定不能翔
kōnɡ zhì yuǎn wǒ wánɡxián jù mínɡchēnɡ pǔ wén
空致远。我王咸具，名称普闻。
rén fù dānɡ zhī wǒ ɡuó dà wánɡchénɡ jiù jiǔ fǎ nénɡzhuàn
‚仁复当知，我国大王成就九法，能转
wánɡ lún hé děnɡ wéi jiǔ yī dé fú sì lín zì xiū zhí ɡònɡ
王轮。何等为九？一、德伏四邻，自修职贡；
èr ɡònɡ fù bú rù ēn xìn ɡǎn zhī sān ɡǎn zhī bù cónɡ shuō
二、贡赋不入，恩信感之；三、感之不从，说
qí jūn chén lìnɡ xiānɡ yí zǔ sì bǐ huò ɡé xīn jūn chén yì yì
其君臣，令相疑阻；四、彼或革心，君臣异议，
shuō shǐ hé tónɡ lìnɡ ɡuī shènɡhuà wǔ shànshuō bù tīnɡ wánɡ shī
说使和同，令归圣化；五、善说不听，王师
tǎo fá liù ɡuān bǐ zhǔ shuài jiànɡ dé yǒu wú qī shěn qí ɡuǎ
讨伐；六、观彼主率，将德有无；七、审其寡
dé yì qí chénɡshǒu bā zhī bǐ láo chénɡ liào bīnɡqiánɡ ruò
德，议其城守；八、知彼牢城，料兵强弱；
jiǔ zì chuǎiɡuózhōnɡ rén hé bīnɡyuè wǒ ɡuó dà wánɡ jù cǐ jiǔ fǎ
22
九、自揣国中人和兵悦。我国大王具此九法，
huì yǎnchánɡmínɡ zhàozhān yī qiè shì ɡù bā biǎoxián ɡuī zhènɡhuà
23
慧眼常明，照瞻一切。是故八表咸归正化，
22
丽本：锐；永乐北藏本及龙藏本：悦
23
丽本：瞩；永乐北藏本及龙藏本：瞻
- 20 -
zì qiú chén shǔ yǒnɡ bú tuì huán pì rú zhònɡ liú cháo zōnɡ yú hǎi
自求臣属，永不退还。譬如众流朝 24 宗于海，
jiē tónɡ yī wèi wú yǒu yì xīn rén zhě dānɡ zhī wǒ ɡuó dà wánɡfènɡ
皆同一味，无有异心。仁者当知，我国大王奉
shì duō fó shì dà pú sà jù dà cí bēi yìnɡxiàn rén jiān fù yù
事多佛，是大菩萨，具大慈悲，应现人间，覆育
qún pǐn zhī zhū zhònɡshēnɡyīnɡ jiàn tiáo fú xiānxuānwánɡ fǎ zì rùn
群品。知诸众生应渐调伏，先宣王法，渍润
qí shēn jiū jìnɡ lìnɡ qí xīn dé jiě tuō shì ɡù wǒ wánɡyǒu èr shènɡ dé
其身，究竟令其心得解脱。是故我王有二圣德。
hé děnɡ wéi èr yī zhě nèi dé zhǒnɡ zú zhēnzhènɡ rén huì shēnyuǎn
何等为二？一者内德：种族真正，仁慧深远；
èr zhě wài dé rú shànɡ lüè mínɡ hòudānɡɡuǎnɡshuō
二者外德：如上略明，后当广说。‛
shàn cái bó yán yún hé nèi dé yuàn wèi shuō zhī
善财白言：‚云何内德？愿为说之。‛
dá yán rén zhě wǒ ɡuó dà wánɡzhǒnɡ zú zūn shènɡ dí sì
答言：
‚仁者！我国大王种族尊胜，嫡嗣
chénɡ xí lì dài xiānɡchuán rù tāi chǔ tāi zhū tiān hù niàn chū
承袭，历代相传，入胎处胎，诸天护念。出
tāi yǐ hòu nǎi zhì shòu wèi fú qìnɡ jiāo zhì wànɡuóhuān yú shènɡ dé
胎已后乃至受位，福庆交至，万国欢娱。圣德
rì jī bó wénqiánɡ jì rén zhì xiào yǒu ɡōnɡ cí
日跻，博闻强记；仁、智、孝、友、恭、慈、
huì hé tīnɡ shì cōnɡmínɡ jù zhū cán kuì yǒu jù zú lì shēn
惠、和；听视聪明，具诸惭愧；有具足力，身
wú zhònɡ huàn hán ɡòu rěn rǔ xīn wú cù bào zūn xián zhònɡ dé
无众患；含垢忍辱，心无卒暴；尊贤重德，
āi mǐn shù lèi yú jǐ cái wèi hénɡ zhī zhǐ zú yú tā wēi nàn
25
哀愍庶类；于己财位，恒知止足；于他危难，
chánɡ sī jiù hù shàn shè wǔ ɡēn bú zònɡqínɡ zhì biàn cái wú ài
常思救护；善摄五根，不纵情志；辩才无碍，
nénɡ shī zǐ hǒu fā yánchénɡ dì lí zhū ài huì shàn jiě shì jiān
能师子吼；发言诚谛，离诸爱恚；善解世间，
shū yīn yì lùn wēi yí zhěnɡ sù rén xián wèi jìnɡ wèi yù fǔ chén
殊音异论；威仪整肃，人咸畏敬；慰谕辅臣，
24
丽本：潮；永乐北藏本及龙藏本：朝
25
丽本：愍哀；永乐北藏本及龙藏本：哀愍
- 21 -
fǔ yù lí shù lián mǐn zhònɡshēnɡ děnɡ xīn wú èr chá rén cí sè
26
抚育黎庶；怜愍众生，等心无二；察人词色，
xī zhī qí xīn jiàn xiànɡ mǎ xínɡ yì zhī shàn è yú yǒu ēn dé
悉知其心；见象马形，亦知善恶；于有恩德，
bào fù wú pí yú yuàn è rén shànqiǎojiānɡ hù xínɡ dá chénɡ yì
27
报复无疲；于怨恶人，善巧将护；行达城邑，
duān zuò chēzhōnɡ shěn dì zì xīn wú nèi wài ɡù yī shí chū rù
端坐车中，审谛自心，无内外顾；依时出入，
yǐ wèi ɡuó rén yǒuhuò bú shùn fǎn nì wánɡmìnɡ kù hài wánɡ mín
以慰国人，有或不顺，返逆王命，酷害王民，
dònɡ zuò fēi fǎ xiān yǐ shànyán rú fǎ kāi shì shě nì cónɡshùn
动作非法，先以善言，如法开示，舍逆从顺，
wánɡ bì cí shù yī suǒ lǐnɡ chù bù jiǎn bù duó yì bù qū bìn wén
王必慈恕，依所领处，不减不夺、亦不驱摈。闻
mìnɡ bù quān dānɡ jiā tǎo fá kè dí zhì shènɡ wù zài ān rén shì
命不悛，当加讨罚，克敌制胜，务在安人。是
ɡù wǒ wánɡshànchēnɡ xiá bù
故我王善称遐布。
rén zhě dānɡ zhī jū sú rì yè fēn wéi bā shí yú zhòu yǔ
‚仁者！当知居俗日夜分为八时，于昼与
xī ɡè sì shí yì yī yī shí zhōnɡyòu fēn sì fēn tōnɡ jì rì yè sān
夕各四时异，一一时中又分四分，通计日夜三
shí èr fēn yǐ shuǐ lòu zhōnɡ dìnɡ zhī shí fēn zhòu sì shí zhě zì
28
十二分，以水漏中，定知时分。昼四时者：自
jī mínɡhòu nǎi zhì chénqián wéi dì yī shí chénchū fēn hòu zhì wǔ fēn
鸡鸣后乃至辰前，为第一时；辰初分后至午分
chū wéi dì èr shí wǔ zhōnɡ fēn hòu nǎi zhì shēnqián wéi dì sān shí
初，为第二时；午中分后乃至申前，为第三时；
shēnchū fēn hòu zhì rì mò qián wéi dì sì shí yú dì yī shí rì wèi chū
申初分后至日没前，为第四时。于第一时日未出
qián wéi chū èr fēn rì chū yǐ hòu nǎi zhì zhāo bì wéi hòu èr fēn
前，为初二分；日出已后乃至朝毕，为后二分，
rú shì sì fēn mínɡ rì chū shí wǒ wánɡ jīnɡ qín bù zhuómiánshuì yú
如是四分名日初时。我王精勤，不著眠睡，于
26
丽本：辞；永乐北藏本及龙藏本：词
27
丽本：幸；永乐北藏本及龙藏本：达
28
丽本：漏；永乐北藏本及龙藏本：满；校勘：漏
- 22 -
yè sì shí èr shí ān jìnɡ dì sān shí qǐ zhènɡdìnɡ qí xīn shòu
夜四时，二时安静，第三时起，正定其心，受
yònɡ fǎ lè dì sì shí zhōnɡ wài sī shù lèi bù xiǎnɡ tān chēn zì
用法乐，第四时中，外思庶类，不想贪瞋。自
zhòuchū shí xiān jiáo yánɡ zhī nǎi zhì cí jì fán yǒu shí wèi hé zhě wéi
昼初时先嚼杨枝乃至祠祭，凡有十位。何者为
shí yī jiáo yánɡ zhī èr jìnɡ mù yù sān yù xīn yī sì
十？一、嚼杨枝；二、净沐浴；三、御新衣；四、
tú miàoxiānɡ wǔ ɡuàn zhū mán liù yóu tú zú qī huàn
涂妙香；五、冠珠鬘；六、油涂足；七、擐
ɡé xǐ bā chí sǎn ɡài jiǔ yán shì cónɡ shí xiū cí jì
革屣；八、持伞盖；九、严侍从；十、修祠祭。‛
shàn cái wènyán yún hé dà wánɡměi zì chénzhāoyào jiáo chǐ mù
善财问言：
‚云何大王每自晨朝要嚼齿木
nǎi zhì cí jì rán hòu lín cháo
乃至祠祭，然后临朝？‛
dá yán rén zhě shì jiè zēnɡzhǎnɡyào yīn yú wánɡ wánɡ yù
答言：
‚仁者！世界增长要因于王，王欲
lǐ rén xiān zì lǐ shēn yǐ shēn ān ɡù xīn yì hé pínɡ shénqīnɡ tǐ
理人先自理身，以身安故，心意和平，神清体
hé bù huà wú shuǎnɡ shì ɡù wǒ wánɡxiān jiáo yánɡ zhī nǎi zhì cí
和，布化无爽。是故，我王先嚼杨枝乃至祠
jì yòu cǐ shí shì yī yī nénɡshēnɡ shí zhǒnɡɡōnɡ dé chū jiáo yánɡ
祭。又此十事，一一能生十种功德。初嚼杨
zhī jù ɡōnɡ dé zhě yī xiāo sù shí èr chú tán yìn sān
29
枝具功德者：一、销宿食；二、除痰癊；三、
jiě zhònɡ dú sì qù chǐ ɡòu wǔ fā kǒu xiānɡ liù nénɡmínɡ
解众毒；四、去齿垢；五、发口香；六、能明
mù qī zé rùn yānhóu bā chún wú cūn liè jiǔ zēnɡ yì shēnɡ
目；七、泽润咽喉；八、唇无皴裂；九、增益声
qì shí shí bù shuǎnɡ wèi chénzhāo shí hòu jiē jiáo yánɡ zhī
气；十、食不爽味。晨朝食后，皆嚼杨枝。
zhū kǔ xīn wù yǐ wéi chǐ mù xì xīn yònɡ zhī jù rú shì dé
诸苦辛物以为齿木，细心用之具如是德。
fù cì wǒ wánɡxiānɡshuǐ mù yù jù shí ɡōnɡ dé yī nénɡ
‚复次，我王香水沐浴具十功德：一、能
29
丽本：十；永乐北藏本及龙藏本：功
- 23 -
chúfēnɡ èr qù chī mèi sān jīnɡ qì chōnɡ shí sì zēnɡ yì
除风；二、去魑魅；三、精气充实；四、增益
shòumìnɡ wǔ jiě zhū láo fá liù shēn tǐ róu ruǎn qī jìnɡ
寿命；五、解诸劳乏；六、身体柔软；七、净
chúɡòu huì bā zhǎnɡyǎnɡ qì lì jiǔ lìnɡ rén dǎn yǒnɡ shí
30
除垢秽；八、长养气力；九、令人胆勇；十、
shàn qù fán rè
善去烦热。
fù cì wǒ wánɡ yù xīn jìnɡ yī jù shí ɡōnɡ dé yī zēnɡ
‚复次，我王御新净衣具十功德：一、增
zhǎnɡ jí xiánɡ èr xínɡ bù shì yuè sān juàn shǔ ài jìnɡ sì
长吉祥；二、行步适悦；三、眷属爱敬；四、
chǔzhònɡ wú wèi wǔ ān lè shēn xīn liù nénɡ yì shòumìnɡ qī
处众无畏；五、安乐身心；六、能益寿命；七、
jìnɡ wú chénɡòu bā mínɡchēnɡyuǎnwén jiǔ xiánshènɡ zàn niàn
净无尘垢；八、名称远闻；九、贤圣赞31 念；
shí yī qiè zàn tàn
十、一切赞叹。
fù cì wǒ wánɡ tú zhū miàoxiānɡ jù shí ɡōnɡ dé yī zēnɡ
‚复次，我王涂诸妙香具十功德：一、增
yì jīnɡ qì èr lìnɡ shēn fānɡ jié sān tiáo shì wēnliánɡ sì
益精气；二、令身芳洁；三、调适温凉；四、
zhǎnɡ qí shòumìnɡ wǔ yán sè ɡuānɡshènɡ liù xīn shényuè lè
长其寿命；五、颜色光盛；六、心神悦乐；
qī ěr mù jīnɡ mínɡ bā lìnɡ rén qiánɡzhuànɡ jiǔ zhān dǔ ài
七、耳目精明；八、令人强壮；九、瞻睹爱
jìnɡ shí jù dà wēi dé
敬；十、具大威德。
fù cì wǒ wánɡ ɡuàn miào zhū mán jù shí ɡōnɡ dé yī
‚复次，我王冠妙珠鬘具十功德：一、
shènɡ fú rì zēnɡ èr shū zhēn zì zhì sān yán sè chōnɡ yuè
胜福日增；二、殊珍自至；三、颜色充悦；
sì biàn cái qīnɡchànɡ wǔ jù zú jí xiánɡ liù shēn xīn wú nǎo
四、辩才清畅；五、具足吉祥；六、身心无恼；
30
丽本：胆；永乐北藏本及龙藏本：瞻；校勘：胆
31
丽本：护；永乐北藏本及龙藏本：赞
- 24 -
qī jí qìnɡhénɡ jí bā yì qí shòumìnɡ jiǔ jù dà dǎn yǒnɡ
七、吉庆恒集；八、益其寿命；九、具大胆 32 勇；
shí fènɡ jìn huān xǐ
33
十、奉觐欢喜。
fù cì wǒ wánɡ zú tú xiānɡyóu jù shí ɡōnɡ dé yī nénɡ
‚复次，我王足涂香油具十功德：一、能
chúfēnɡ jí èr shēn xīn qīnɡ lì sān ěr mù cōnɡmínɡ sì
除风疾；二、身心轻利；三、耳目聪明；四、
zēnɡ yì jīnɡ qì wǔ niàn wú wànɡ shī liù jiǎn shěnghūnshuì qī
增益精气；五、念无忘失；六、减省昏睡；七、
mián mènɡ jí xiánɡ bā yán qí shòu mìnɡ jiǔ chú zhū ɡòu huì
眠梦吉祥；八、延其寿命；九、除诸垢秽；
shí bù shēnɡzhònɡ jí
十、不生众疾。
fù cì wǒ wánɡhuànmiào ɡé xǐ yǒu shí ɡōnɡ dé yī zú
‚复次，我王擐妙革屣有十功德：一、足
fū róu ruǎn èr shēnchùqīnɡ ān sān xínɡ bù yǒu lì sì yì
趺柔软；二、身触轻安；三、行步有力；四、益
qí jīnɡ qì wǔ jǔ zhǐ ān xiánɡ liù zēnɡzhǎnɡshòumìnɡ qī
其精气；五、举止安详；六、增长寿命；七、
wēi yí zhěnɡ sù bā zuǒ yòu huān xǐ jiǔ xínɡ xiànɡ duān yán
威仪整肃；八、左右欢喜；九、形相端严；
shí zhū chén jìnɡ wèi
34
十、诸臣敬畏。
fù cì wǒ wánɡ shì wèi chí ɡài jù shí ɡōnɡ dé yī wēi
‚复次，我王侍卫持盖具十功德：一、威
yán zūn zhònɡ èr yán sè xiānmínɡ sān lù xínɡ qù rè sì
严尊重；二、颜色鲜明；三、露行去热；四、
bú fàn fēnɡchén wǔ nénɡ zhē yǔ shī liù bú shì wú fú qī
不犯风尘；五、能遮雨湿；六、不视无福；七、
zhònɡ rén jìnɡ wèi bā shēn dé ān nínɡ jiǔ yì shòuzēnɡ qì shí
众人敬畏；八、身得安宁；九、益寿增气；十、
qīnɡ jìnɡ ɡuānɡhuá
清净光华。
32
33
丽本：觐；永乐北藏本及龙藏本：勤；校勘：觐
34
丽本：天；永乐北藏本及龙藏本：臣
- 25 -
fù cì wǒ wánɡ zhuānɡ yán shì wèi jù shí ɡōnɡ dé yī
‚复次，我王庄严侍卫具十功德：一、
wēi yí yánzhěnɡ èr lìnɡ rén jìnɡ wèi sān zēnɡwánɡdǎn yǒnɡ
威仪严整；二、令人敬畏；三、增王胆 35 勇；
sì zuǒ wánɡ wēi shì wǔ xiánɡ fú è rén liù tiānshén zì wèi
四、佐王威势；五、降伏恶人；六、天神自卫；
qī jìn yù bàoshòu bā shū chànɡwánɡ yì jiǔ xié mèi bù qīn
七、禁御暴兽；八、舒畅王意；九、邪魅不侵；
shí xínɡwánɡ jiào lìnɡ rú shì zhuānɡyánjuàn shǔ wéi rào ɡù wǒ dà wánɡ
十、行王教令。如是庄严眷属围绕，故我大王
rú yù jià sì jiǎn cháqiánhòu tiáo xī zì tā kuānměnɡ hé dù
如御驾驷，检察前后，调息自他，宽猛合度，
ɡānɡ róu chèn shì rú dà bó zhǔ tǒnɡ lǐnɡ zhū chuán suí yǒuchuān lòu
刚柔称适。如大舶主，统领诸船，随有穿漏，
yìnɡ shí bǔ sāi fènɡ shì wánɡ rén nèi ɡōnɡ cǎi nǚ qí dé mào chǐ
应时补塞。奉侍王人，内宫采女、耆德耄齿、
jiān shǒuwánɡɡōnɡ yánmàozhuànɡnián lìnɡ qí shì wèi huòqiánxínɡdǎo yǐn
监守王宫、妍貌壮年，令其侍卫或前行导引，
shāoxiānɡ sàn huā chuī bèi ɡǔ yuè ɡē yǒnɡ zàn tàn zhǒnɡzhǒnɡzhuānɡyán
烧香散华，吹贝鼓乐，歌咏赞叹种种庄严。
huò shì cónɡwánɡxínɡ zhí shàn chí fú tú xiānɡ yī fú zhònɡmiào zī
或侍从王行，执扇持拂，涂香衣服，众妙资
jù suí shí shòuyònɡ mǐ bú bèi zú rú shì dǎocónɡ yǐ hòuwánɡ
具，随时受用，靡不备足，如是导从，以候王
xīn
心。‛
大方广佛华严经卷第十一
35
- 26 -
《大方广佛华严经卷第十二》
dà fānɡ ɡuǎnɡ fó huā yán jīnɡ juàn dì shí èr
大方广佛华严经卷第十二

shí pó luó mén fù ɡàoshàn cái yán wǒ wánɡyuánmǎn rú shànɡ
时，婆罗门复告善财言：
‚我王圆满如上，
zhǒnɡ zhǒnɡ fǎ shì qīnɡ jìnɡ wēi yí xiān rù dào chǎnɡ lǐ jìnɡ xián shènɡ
种种法式清净威仪，先入道场礼敬贤圣，
shànɡ qí fú yòu zé rùn hánshēnɡ huò cí jì zǔ zōnɡ sī bào ēn dé jiào
上祈福佑泽润含生；或祠祭祖宗思报恩德，教
rén xiào jìnɡ mínɡ yì wàn fānɡ huò chū yóu xún shòu fǔ sú xǐnɡ fānɡ yù
人孝敬冥益万方；或出游巡狩抚俗省方，御
zhònɡbān shī ɡōnɡchénɡɡào xiè shuǐhàn zāi xiánɡxǐnɡɡōnɡqìnɡyòu sì jì
众班师功成告谢，水旱灾祥省躬庆佑；祀祭
zhī shí yī xīn zhuānniàn ɡōnɡ jìnɡ wú dài rú duì mù qián xiǎnɡ qí yí xínɡ
之时一心专念，恭敬无怠如对目前，想其仪形
sī qí jiào huì ɡǎn tì jiàn fènɡqìnɡ zhì wú sī ɡuó nèi fǔ chényǒuɡōnɡ
37
思其教诲，感涕荐奉罄志无私；国内辅臣有功
yǒu dé xiánliánɡ jié xínɡ zài jiā chū jiā shuò dé ɡāonián rén suǒ zōnɡ shì
有德，贤良节行在家出家，硕德高年人所宗事，
shè mìnɡzhōnɡ yǐ tú huàxínɡ rónɡ suí qí xínɡ yè jiàn zhū tǎ miào wǒ
设命终已图画形容，随其行业建诸塔庙。我
wánɡ rú shì rì rì zhī zhōnɡ nèi jìn chénɡ xīn wài jīnɡ ɡònɡ shì yǐn shí
王如是日日之中，内尽诚心外精供事，饮食、
cái bǎo shànɡmiàozhēn qí cí jìnɡ lǐ bài céng wú xiè fèi rú shànɡ
财宝、上妙珍奇，祠敬礼拜曾无懈废。如上
shí zhǒnɡ shǒu jiáo chǐ mù nǎi zhì cí jì yú zhòuchū shí qián èr fēn
38
十种，首嚼齿木乃至祠祭，于昼初时前二分
36
37
丽本：荐；永乐北藏本：荐；龙藏本：为；校勘：荐
38
丽本：十；永乐北藏本：十；龙藏本：女；校勘：十
- 27 -
bì rì chūchū shí xiānzhàoliánɡ yī hòu qí ān fǒu zhòu yè shí
毕。日初出时，先召良医，候其安否。昼夜时
fēn fú shí liànɡ yí cì zhào lì suàn zhānhòu yīn yánɡ fēnɡ yǔ rì
分，服食量宜；次召历算，占候阴阳、风雨日
chén xīnɡyuè yùn shù xínɡ dù chāzhènɡ yǐn xiàn zāi xiánɡ fú qìnɡránɡ
辰、星月运数、行度差正、隐现灾祥、福庆禳
yīn mǐ bù chénɡɡào zhōnɡ wài kuǎnhòu kě yǐ mì wén yú cǐ shí
39
阴，靡不诚告。中外款候可以密闻，于此时
zhōnɡ yī yǐ yán tīnɡ suǒ wéi jì qì zhènɡ zuò lín cháo shí qiān dà chén
中一以言听。所为既讫正坐临朝，十千大臣
qiánhòu wéi rào ɡònɡ lǐ wánɡ shì chū nà wánɡyán tīnɡ shì bì lái jìn
前后围绕，共理王事出纳王言，听事毕来，尽
zhòuchū shí wéi hòu èr fēn cì dì èr shí jìn yù wánɡshàn zòu miào
昼初时，为后二分。次第二时，进御王膳奏妙
yīn yuè zhǒnɡzhǒnɡhuān yú yǐ yuèwánɡ yì yú dì sān shí mù yù yóu
音乐，种种欢娱以悦王意。于第三时沐浴游
yàn shí yì cǎi nǚ nèi zòu yuè yīn rónɡ zhǐ shū lì zhōu zā huán rào
宴，十亿采女内奏乐音，容止殊丽周匝环绕，
ruǎn yì chénɡ zhǐ hénɡ qǐ cí xīn qīnɡ jìnɡ yuán lín chùchùyán shì ruò
软意承旨恒起慈心，清净园林处处严饰，若
wén ruò jiàn fán nǎoxiāochú jìn dì sì shí yú wánɡzhènɡdiàn fū zhì
闻若见烦恼销除。尽第四时，于王正殿敷置
zhònɡ bǎo zhuānɡ yán lùn zuò yú wánɡ ɡuó nèi chù chù qǐnɡ qiú yǒu dà zhì
众宝庄严论座，于王国内处处请求有大智
huì shā mén pó luó mén dé dàoɡuǒ zhě yǎnshuōzhènɡ fǎ tīnɡ wén qí
慧沙门、婆罗门得道果者，演说正法，听闻其
yì hé zhǎnɡɡōnɡ jìnɡ lǐ bài wèn xùn jìn ɡōnɡ jìnɡ xīn jìn zūn zhònɡ
义，合掌恭敬，礼拜问讯，尽恭敬心、尽尊重
xīn qǐnɡ lìnɡ ān zuò rán hòu zī wèn hé děnɡshàn fǎ hé děnɡ è
心请令安坐，然后咨问：
‘何等善法？何等恶
fǎ hé zhènɡ hé xié hé sǔn hé yì kě xínɡ zé xínɡ kě
法？何正？何邪？何损？何益？’可行则行，可
zhǐ zé zhǐ
止则止。
fù yīnɡshuò jí sù jiù zhì chén ɡāodào yǐn yì zī chénɡ bú
‚复应数集宿旧智臣、高道隐逸，咨承不
39
丽本：除；永乐北藏本及龙藏本：阴
- 28 -
dài yǐ dá cōnɡmínɡ xún wènɡuózhènɡ pínɡ qí dé shī yóu sī
40
逮，以达聪明，询问国政，评其得失。由斯
wánɡ dé jiàn shènɡ jiàn yuán ɡuó nèi zhònɡshēnɡzhǎnzhuǎn ān lè nénɡ lìnɡ
王德渐盛渐圆，国内众生展转安乐，能令
shì huà wéi jiě tuō yīn suǒ yǐ zhě hé yī qiè pú sà zhū suǒ shī wéi wú
世化为解脱因。所以者何？一切菩萨诸所施为无
fēi fó shì pì rú bái yuèchūchū jiàn mínɡ zhì shí wǔ rì ɡuānɡmínɡyuán
非佛事。譬如白月初出渐明，至十五日光明圆
mǎn liú zhào shí fānɡ yì rú hǎi cháoyuèchū jiàn qǐ zhì shí wǔ rì dà
满流照十方；亦如海潮月初渐起，至十五日大
qǐ cháo bō huí fú wàn lǐ fǎ wánɡzhènɡhuà yì fù rú shì wánɡ dé
起潮波洄澓万里。法王政化亦复如是，王德
zēnɡzhǎnɡ ruò wú ɡuówánɡ zhì chén qí jiù rú chuán wú zhǔ xuán
增长。若无国王，智臣、耆旧如船无主，旋
huí fù mò yòu rú zhònɡshēnɡ kě fá shí yǔ qiú tiān dì shì shì tiān hù
41
洄覆没。又如众生渴乏时雨求天帝释，释天护
niàn shè bú jiànɡ yǔ jīnɡ yú shí nián shì zhū zhònɡshēnɡ yì bú bì sǐ
念；设不降雨，经于十年，是诸众生亦不必死。
ruò wú ɡuówánɡ yī rì zhī zhōnɡ wànxìnɡhuānɡluàn xiānɡcán hài jìn
若无国王，一日之中，万姓荒乱，相残害尽。
yǐ shì dānɡ zhī fù hù zhònɡshēnɡ wánɡshènɡ dì shì
以是当知，覆护众生，王胜帝释。
fù cì wǒ wánɡyóuwénshènɡ fǎ chánɡ zì xǐnɡ jiè yǐ
‚复次，我王由闻胜法，常自省诫，以
huàqúnshēnɡ měi zhì lín cháo lì shì xiónɡměnɡ wánɡ dé zēnɡshànɡ
化群生。每至临朝，力势雄猛，王德增上，
wēi fú qiánɡ lín wài shè cháo yí zhǒnɡzhǒnɡyán wèi zòu miào yīn yuè
威伏强邻。外设朝仪，种种严卫，奏妙音乐，
sù jìnɡ shì wánɡ wánɡ yǔ nèi ɡōnɡjuàn shǔ wéi rào jiù shī zǐ zuò shēn
肃敬侍王。王与内宫眷属围绕，就师子座，身
xīn wú wèi rú rì chū yún ɡuānɡxiǎn zì zài yóutiān dì shì chǔzhònɡ
心无畏，如日出云，光显自在；犹天帝释处众
tiānzhōnɡ zhì sì dà rén yú diàn sì jiǎo shēn pī jīn jiǎ rú sì tiān
天中，置四大人于殿四角，身被金甲；如四天
wánɡ zuǒ yòu shì wèi zhí zhū bīnɡzhànɡ xiǎn shì wǒ wánɡ wēi wēi wēi dé
王，左右侍卫执诸兵仗，显示我王巍巍威德。
40
丽本：德；永乐北藏本及龙藏本：得
41
丽本：漩；永乐北藏本及龙藏本：旋
- 29 -
wánɡ zhì hánrónɡ xīn bēi wànxìnɡ bù tīnɡ bú shì hénɡ sī shùnxínɡ rú hǎi
王志含容心卑万姓，不听不视恒思顺行，如海
tūn liú rú shān yùn bǎo yuè yīn jìnɡ xī nèi wài yī xīn
吞流，如山蕴宝，乐音静息，内外一心。
ěr shí wǒ wánɡbiànɡuān fǔ xiànɡzhǒnɡzhǒnɡ wēi yí zhēn
‚尔时，我王遍观辅相种种威仪，珍
yánmiào shì zhī rú huànhuà zì jiān qí xīn yǐ cí ruǎn yīn ér shuō
严妙饰，知如幻化，自坚其心，以慈软音而说
jì yán
偈言：
hé huì xū yú sàn rónɡ ɡuì jìn wú chánɡ
合会须臾散荣贵尽无常
rén mìnɡ rú diànɡuānɡ qiánɡ lì jiē ɡuī sǐ
人命如电光强力皆归死
sǐ mó kuī shènɡ mǎn wú chánɡhuàibǎoshān
死魔亏盛满无常坏宝山
shènɡ fǎ hénɡ jiān láo yīnɡ xiū bú fànɡ yì
胜法恒坚牢应修不放逸
wánɡshuō jì yǐ xuān lìnɡ qúnchén ɡè ɡuī chánɡ wèi lǐ wánɡ
‚ 王说偈已，宣令群臣各归常位，理王
zhènɡ shì lì yì zhònɡshēnɡ xīn wú xiè fèi rén zhě dānɡ zhī rú
政事，利益众生，心无懈废。仁者当知，如
shì mínɡ wéi wǒ wánɡ nèi dé
是名为我王内德。‛
shàn cái bó yán yún hé fù mínɡwánɡ dé wài huà
善财白言：‚云何复名王德外化？‛
dá yán rén zhě yī qiè zhònɡshēnɡ jí qì shì jiān ān lì hù chí
答言：
‚仁者！一切众生及器世间安立护持，
jiē shì zhònɡ shēnɡ zì yè ɡuǒ bào jí zhū ɡuó zhǔ dé lì rèn chí jié chū
皆是众生自业果报及诸国主德力任持。劫初
chénɡ shí cǐ qì shì jiān rén jiē huàshēnɡ zhī tǐ yuánmǎn bù jí
成时，此器世间人皆化生，肢体圆满，不藉
yī shí xínɡxiànɡchōnɡyínɡ zhàoyàoshēnɡuānɡ wú yǒuzhòu yè sù
衣食，形相充盈，照耀身光，无有昼夜，宿
ɡǎn jì shènɡ dì wèi suí shēnɡ nǎi zhì jiàn shēnɡ zì rán xiānɡdào hòu
42
感既胜，地味随生，乃至渐生自然香稻。后
42
丽本：惑；永乐北藏本及龙藏本：感
- 30 -
lì tián zhǔ xiá ěr tónɡ ɡuī fù yù jūn pínɡ wéi chà dì lì zì shì
立田主，遐迩同归，覆育均平，为刹帝力，自是
zhì jīn wánɡhuà bù jué yǒu yù zhī rén wú zhǔ zé luàn ɡuóyǒu
至今，王化不绝。有欲之人，无主则乱，国有
jūn zhǔ yī qiè huò ān ɡù mínɡwánɡ lì nénɡ hù zhònɡshēnɡ rén zhě
君主，一切获安，故名王力能护众生。仁者
dānɡ zhī rén yǒu sì xìnɡ yī pó luó ménzhǒnɡ duō xiū kǒu yè
当知，人有四姓：一、婆罗门种，多修口业；
èr chà dì lì zhǒnɡ duō xiū shǒu yè sān fèi shè zhǒnɡ duō xiū
二、刹帝力种，多修手业；三、吠舍种，多修
tián yè sì shù dá luó zhǒnɡ xiū chí zhú yè qí yú zá lèi zhān
田业；四、戍达罗种，修驰逐业。其余杂类旃
tuó luó děnɡ duō jiē xiū xí è lǜ yí yè rán cǐ sì xìnɡ jí yú zá lèi
陀罗等，多皆修习恶律仪业。然此四姓及余杂类，
yè xí bù tónɡ jū chù yì yì cónɡshào zhì lǎo suǒ wù suī shū jiē
业习不同，居处亦异，从少至老所务虽殊，皆
chónɡ sì shì yún hé wéi sì yī xiū chí yì yè èr yínɡbàn
崇四事。云何为四？一、修持艺业，二、营办
zī cái sān ɡònɡshòu yù lè sì ɡè qiú jiě tuō yán yì yè zhě
资财，三、共受欲乐，四、各求解脱。言艺业者，
bìnɡcónɡtiáochèn yǐ zhì zhuànɡnián ɡè yú qí bèi xí xué qí shì ruò
43
并从髫龀以至壮年，各于其备习学其事。若
pó luó mén yè xiū zhì huì tú shū yìn jì wěi hòu yīn yánɡ
婆罗门业，修智慧、图书、印记、纬候、阴阳、
shēnxiànɡ jí xiōnɡ wéi tuó diǎn jí chà dì lì zhǒnɡ zēnɡ xiū shè
身相、吉凶、围陀典籍。刹帝力种，增修射
yù zhènɡ zài yǎnɡ rén ɡōnɡ zài jìn bào xián ɡē yuèzhònɡ zhēnɡ
44 45
御，政在养人，功在禁暴，弦歌悦众，征
fá bù tínɡ fèi shè tián yè bō zhònɡɡēnɡ yún liánɡ jù cānɡchǔ rén
罚不庭。吠舍田业，播种耕耘，粮聚仓储，人
tiān ɡuó běn shù dá luó zhǒnɡ tōnɡshānɡ yǒu wú xīnɡ fàn wǎnɡ lái
天国本。戍达罗种，通商有无，兴贩往来，
wù zī huò zhí yányínɡ cái zhě yè yì jì chénɡ xián jīn zì shì
46 47
务滋货植。言营财者，业艺既成，咸矝自事，
43
丽本：伦；永乐北藏本及龙藏本：备
44
丽本：存；永乐北藏本及龙藏本：在
45
丽本：弦；永乐北藏本及龙藏本：弦
46
丽本：殖；永乐北藏本及龙藏本：植
- 31 -
ɡè yú qí dǎnɡ jìnɡ ɡòu zī shēnɡ yánshòu lè zhě jì fēnɡ cái lì
48
各于其党，竟构资生。言受乐者，既丰财利，
bǔ dìnɡ jué jū hūn lè yàn yóu zì yú shēnɡ sè yán jiě tuō zhě
卜定厥居，婚乐宴游，恣娱声色。言解脱者，
yàoyán èr lèi yī pó luó mén chà lì wánɡzhǒnɡ fà jì bān bái
要言二类：一、婆罗门、刹利王种。发既斑白，
nián yú wǔ shí lì mài sè shuāi yàn shì qiú dào qínɡshēnchūyào
49
年踰五十，力迈色衰，厌世求道，情深出要，
xián wèi zhēn xiū suǒ xí jì shū shī chénɡ zì yì jiǔ shí liù zhǒnɡ
咸谓真修，所习既殊，师承自异，九十六种，
ɡè yè běnzōnɡ huò qiú shēnɡtiān huò jì jiě tuō èr zhū shì zhǒnɡ
50
各业本宗，或求生天，或计解脱。二、诸释种
rú lái dì zǐ sān shènɡ xué rén fú ɡān lù wèi xiū xí cí bēi lì yì qún
如来弟子。三乘学人服甘露味，修习慈悲利益群
pǐn rú shì zhǒnɡzhǒnɡ xié zōnɡzhènɡzōnɡ zài jiā chū jiā jīnɡ xīn dào jiǎn
品。如是种种邪宗正宗、在家出家精心道检，
jiē yī zhènɡ ɡuó ér dé zhù chí bìnɡ yīn wǒ wánɡyǎnhuà liú bù ɡù
51
皆依正国而得住持，并因我王演化流布，故
zhū xué zhě rú shì lún shénɡ yì yè suǒ xiū rú jù ní tǔ wánɡxínɡzhènɡ
诸学者如世轮绳，艺业所修如聚泥土。王行正
huà rú jiànɡshān zhí qiǎo yì zì tā rú chénɡzhònɡ qì ruò wú wánɡ lì
化如匠埏埴，巧益自他如成众器。若无王力
ɡōnɡxínɡ bù chénɡ fǎ miè wú yú kuànɡnénɡ lì jì yòu bǐ suǒ xiū yī
功行不成，法灭无余况能利济？又彼所修一
qiè ɡōnɡ dé liù fēn zhī yī chánɡ shǔ yú wánɡ wánɡ zhī fú shānchónɡ
切功德，六分之一常属于王，王之福山崇
ɡù nánhuài qí yú wài jìnɡ zhènɡhuà bù xínɡ ɡuó nèi zhī rén zì qínɡ jī
固难坏。其余外境正化不行，国内之人恣情积
è lìnɡ xiū shàn zhě wú yǐ zàn ān rú shì zhànɡ xiū jí zào bú shàn suǒ
恶，令修善者无以暂安，如是障修及造不善所
yǒu zuì yè liù fēn zhī yī huán shǔ yú wánɡ wánɡ zhī zuì shān láo jùn
52
有罪业，六分之一还属于王，王之罪山牢峻
47
丽本：务；永乐北藏本及龙藏本：矝
48
丽本：竞；永乐北藏本及龙藏本：竟
49
丽本：逾；永乐北藏本及龙藏本：踰
50
丽本：者；永乐北藏本及龙藏本：诸
51
丽本：王；永乐北藏本及龙藏本：正
52
丽本：彼；永乐北藏本及龙藏本：于
- 32 -
nánhuài shì ɡù wǒ wánɡ fú huì shū shènɡ
难坏。是故我王福慧殊胜。‛
shí pó luó mén fù ɡàoshàn cái rén qǐ bù wén dì shén yǔ yé
时，婆罗门复告善财：
‚仁岂不闻地神语耶？
dì shénchánɡyán wǒ fù dà dì yī qiè suǒ yǒu jí xū mí shān bù yǐ
地神常言：
‘我负大地一切所有及须弥山不以
wéi zhònɡ yì wú yàn xīn yú sān zhǒnɡ rén wǒ hénɡyànjuàn bú yù shènɡ
为重，亦无厌心，于三种人我恒厌倦不欲胜
chí hé děnɡ wéi sān yī xīn huáipàn nì móu hài rén wánɡ èr
持。何等为三？一、心怀叛逆，谋害人王；二、
niàn qì ēn qīn bú xiào fù mǔ sān bō wú yīn ɡuǒ huǐ bànɡ sān
念弃恩亲，不孝父母；三、拨无因果，毁谤三
zūn pò fǎ lún sēnɡ zhànɡ xiū shàn zhě rú shì sān rén wǒ jí huàn
尊，破法轮僧，障修善者。如是三人，我极患
zhònɡ nǎi zhì yī niàn bú yù rèn chí
重，乃至一念不欲任持。’
fù cì wǒ wánɡxuān liú zhènɡhuà zhū fó hù niàn hé kuànɡ
‚复次，我王宣流正化诸佛护念，何况
lónɡ shén yǐ shì zhènɡ xīn nénɡ zhì zhū è rú zhí ɡōu cè xié fǎ bù
龙神？以是正心能制诸恶，如执钩策邪法不
shēnɡ nénɡ yǔ shì jiān zuò wú lì zhě ɡǎnhuàtiáo fú zhènɡ jiàn xiū xínɡ
生，能与世间作无利者，感化调伏正见修行。
yì rú niú wánɡ wánɡ ruò xínɡ shí yī qiè zhū niú xī jiē suí cónɡ wánɡ
亦如牛王，王若行时，一切诸牛悉皆随从。王
yì rú shì zhènɡhuà liú xínɡ yī qiè yǒuqínɡ xī jiē suí shùn yòu rú
亦如是，正化流行，一切有情悉皆随顺。又如
tiě ɡōunénɡ zhì kuánɡxiànɡ wánɡ zhì zhènɡhuànénɡ fú è rén jiū jìnɡ
铁钩能制狂象，王治正化能伏恶人，究竟
lìnɡ qí tónɡ ɡuī jiě tuō
令其同归解脱。
fù cì wǒ wánɡ jiàn ɡuó tǐ rén hénɡ zài sān shì yī niàn
‚复次，我王建国体人恒在三事：一、念
chú wǔ bù èr shèn zé sān chén sān jīnɡ xiū yù shàn suǒ yǐ
除五怖；二、慎择三臣；三、精修御膳。所以
zhě hé shù jūn yǎnɡ rén shì xiānchú bù chén dé yǔn bèi zú yǐ
者何？树君养人，事先除怖。臣德允备，足以
bì xié yù shàn jīnɡ xiū ài shēn jí wù jiào rén zhōnɡxiào qīn zhǎnɡ
弼谐。御膳精羞，爱身及物，教人忠孝，亲长
- 33 -
zūn yán
尊严。‛
shàn cái bó yán yún hé wǔ bù cǐ ɡuó dú wú
善财白言：‚云何五怖，此国独无？‛
dá yán rén zhě yī wánɡ dé jiǎn jiǎn cái fù jūn pínɡ
答言：‚仁者！一、王德简俭，财赋均平，
wú ɡuówánɡ tān duó bù èr wánɡ zú zhēnxián bù tān wéi bǎo wú
无国王贪夺怖；二、王族贞贤，不贪为宝，无
jìn chén qīn yù bù sān zǎi ɡuān xún zhí huì shù chōnɡhuái wú
53
近臣侵御怖；三、宰官循职，惠恕充怀，无
kù lì shānɡcán bù sì rén jiē yì hù ɡuó wú qī wǎnɡ wú dào
54
酷吏伤残怖；四、人皆义护，国无欺枉，无盗
zéi tōu jié bù wǔ lín jìnɡ yōnɡ hé chénɡfēnɡxiànɡhuà wú wài jìnɡ
贼偷劫怖；五、邻境雍和，承风向化，无外境
kòu nàn bù yú ɡuó wǔ bù rén bì bù ān shì ɡù wǒ wánɡ shènɡ
寇难怖。余国五怖，人必不安。是故我王，圣
huà wú wài
化无外。‛
shàn cái bó yán yún hé sān chénwánɡ suǒ shèn zé dá yán
善财白言：
‚云何三臣王所慎择？‛答言：
rén zhě rú rì tiānwánɡɡāo jū rì diàn qù dì sì wàn èr qiānyóu
‚仁者！如日天王高居日殿，去地四万二千由
xún sì tiān xià rén bù dǔ xínɡ sè dànménɡɡuānɡzhàozhānyǎnɡ rì lún
旬，四天下人不睹形色，但蒙光照瞻仰日轮
xián zhī suǒ zài wǒ wánɡshènɡ dé rú bǐ rì lún dà mínɡ yù yǔ wú yōu
咸知所在。我王圣德如彼日轮，大明御宇无幽
bù zhǔ kāi wù chénɡ wù biàn bié chúhūn shí qiān dà chén yī yì
55
不瞩，开物成务辩别除昏。十千大臣、一亿
měnɡjiànɡ jiē wánɡzhào shǐ wéi ɡuó zhī ɡuānɡ shèn zé sān chén tǒnɡ
猛将皆王照使，为国之光，慎择三臣，统
zī bǎi bì hé děnɡ wéi sān yī zhě fǔ chén èr zhě jiànɡshuài
兹百辟。何等为三？一者，辅臣；二者，将帅；
sān zhě shǐ chén yán fǔ chén zhě bì xié wánɡhuà dài wánɡ lǐ
三者，使臣。言辅臣者，弼谐王化，代王理
53
丽本：抑；永乐北藏本及龙藏本：御
54
丽本：让；永乐北藏本及龙藏本：护
55
丽本：烛；永乐北藏本及龙藏本：瞩
- 34 -
zhènɡ shànɡ zuǒ wánɡ dé xià xù wánɡ rén jìn xián rèn nénɡ qīnɡ xīn
政，上佐王德，下恤王人，进贤任能，清心
fènɡ zhí rú rì zhàoyào lèi biàn qún fēn èr zhě jiànɡshuài zhě
奉职，如日照耀，类辨群分。二者58 将帅者， 56 57
zhǔ bīnɡ dà chén bì zài zhōnɡchún shēn rén hòu yì dé xínɡ jiān mào
主兵大臣，必在忠淳，深仁厚义，德行兼茂，
yǒnɡ lüè wú kuī wèi hù zhònɡshēnɡ chú è wù běn rú rì zhàoyào
勇略无亏，为护众生，除恶务本，如日照耀
dí àn chúhūn chū zì qī yuè zhì shí yuè zhōnɡyán ɡǔ jiè bīnɡ
59
，涤暗除昏。初自七月至十月，终严鼓戒，兵
shùntiān sù lì chénɡbiàn zhú yí ān yínɡxiànɡ dì rú shì zhǔ jiànɡ
顺天肃，励乘便逐，宜安营相地。如是主将，
shòumìnɡ lín rónɡ ɡōnɡshǒu yǐ shí zhàn wú bú lì rén fù yīnɡ zhī wǒ
受命临戎，攻守以时，战无不利。仁复应知我
ɡuó wǔ chénɡ yún hé wéi wǔ chénɡ yī zhě shānchénɡ pínɡɡāo
60
国五城。云何为五城？一者，山城。凭高
jù xiǎn duàn àn zhōu wéi èr zhě shuǐchénɡ qiàn yǐ jiānɡ hé
61
据险，断岸周围。二者、水城。堑以江河，
yán liú sì rào sān zhě shā chénɡ kuànɡ qì xuányuǎn wài wú shuǐ
沿流四绕。三者、沙城。旷碛悬远，外无水
cǎo sì zhě tǔ chénɡ jiān bì ɡāo lěi nèi shí bīnɡchǔ wǔ zhě
草。四者，土城。坚壁高垒，内实兵储。五者，
rén chénɡ zhǔ shènɡchénxián shēnmóuyuǎn lüè rú shì wǔ chénɡliànɡ
人城。主圣臣贤，深谋远略。如是五城量
yí xiànɡ dí rén chénɡ zuì shènɡ wǒ ɡuó suǒ zūn ɡù wǒ dà wánɡ zhù bù
宜相敌，人城最胜我国所尊。故我大王住不
sī yì shéntōnɡmiàohuà sān shǐ chén zhě suǒ wèi xínɡ rén shòu shǐ sì
思议神通妙化。三使臣者，所谓：行人受使四
fānɡ wǎnɡ fù wánɡmìnɡ rú rì zhào shǐ liú ɡuānɡyuán xí yōu
62
方，往复王命，如日照使，流光原隰，幽
ɡǔ wú sī suǒ yǐ zhě hé wánɡ dé jīnɡ wēi wánɡ jū shēn mì wàn
谷无私。所以者何？王德精微，王居深密，万
56
丽本：曜；永乐北藏本及龙藏本：耀
57
丽本：辩；永乐北藏本及龙藏本：辨
58
丽本：二；永乐北藏本及龙藏本：二者
59
60
丽本：五；永乐北藏本及龙藏本：五城
61
丽本：崄；永乐北藏本及龙藏本：险
62
丽本：湿；永乐北藏本及龙藏本：隰
- 35 -
fānɡ bù dǔ sì hǎi mò zhī jiē yóu shǐ chénxuān bù wánɡ zé shū fānɡ
方不睹，四海莫知，皆由使臣宣布王泽，殊方
kuǎn sài bā biǎo qīn chénɡ wèi ān zhě ān yǐ ān bú tuì shì ɡù
款塞，八表钦承，未安者安，已安不退。是故
wǒ wánɡ yǔ zhū qí jiù zǎi fǔ dà chén jīnɡ xuǎnliánɡnénɡ shèn zé qí
我王与诸耆旧宰辅大臣，精选良能，慎择其
shì yào yán wánɡ shǐ shí dé nǎi kān yī zī fènɡ zhōnɡ xìn
63
事。要言王使，十德乃堪。一、资奉忠信；
èr ài jìnɡ jūn qīn sān qiánɡ jì bó wén sì shí liànɡhónɡ dá
二、爱敬君亲；三、强记博闻；四、识量宏达；
wǔ cái biànzònɡhènɡ liù jīnɡ xián nèi wài qī qiān bēi rén rànɡ
五、才辩纵横；六、精闲内外；七、谦卑仁让；
bā ɡānɡzhènɡ wú xiá jiǔ yí fàn chūqún shí tōnɡwánɡ mì yì
八、刚正无瑕；九、仪范出群；十、通王密意。
jù zī shí dé shòumìnɡxuān wēi fán suǒ jīnɡ yóuqīnɡshēn jié dú bù hūn
具兹十德受命宣威，凡所经游清身洁独，不昏
jiǔ sè bù qǐn zhònɡ jū zuì hòumiánzhōnɡ lǜ xiè shū mì fènɡ shǐ lín
64 65
酒色不寝众居，
醉后眠中虑泄枢密。奉使邻
ɡuó bì dá wánɡyán bù yǐ lì qiān bù yǐ wēi biàn xínɡcánɡ jìn tuì mǐ
国必达王言，不以利迁不以威变，行藏进退靡
bù hé shí fēnɡ sú tǔ yí rèn wù chénɡhuà yú wánɡquánbiàn liǎo dá
不合时，风俗土宜任物成化，于王权变了达
wú yí wù xiǎn dé nénɡ yǐ wèi shū sú yóu cǐ sān chénchénɡwánɡ dé
66
无疑，务显德能以慰殊俗。由此三臣成王德
huà biàn è xiǎnshàn wēi bèi wànfānɡ rú rì liú ɡuānɡ zhào wù chú
化，变恶显善威被万方，如日流光，照物除
àn yuǎn jìn jiē mínɡ ɡù wǒ ɡuózhōnɡbǐnɡwánɡshènɡhuà duō zhū shàn
暗，远近皆明。故我国中禀王圣化，多诸善
zhònɡdònɡ jìnɡ hé yí huò suǒ yóu zhǐ bù xiá è rén suǒ wèi bō wú
众动静合宜，或所游止不狎恶人。所谓：拨无
yīn ɡuǒ qì bèi jūn qīn xìnɡshǎo cí bēi hào jiàn tā ɡuò yōnɡ jiàn
因果、弃背君亲、性少慈悲、好见他过、庸贱
bēi wěi bú wèi zuì wéi duō yù duōchēn wú cán wú kuì xīn wán
卑猥、不畏罪违、多欲多瞋、无惭无愧、心顽
63
丽本：忠奉；永乐北藏本及龙藏本：奉忠
64
丽本：惛；永乐北藏本及龙藏本：昏
65
丽本：泄；永乐北藏本及龙藏本：泄
66
丽本：得；永乐北藏本及龙藏本：德
- 36 -
xìnɡ qiè jì shènɡ jí nénɡ rú shì děnɡ rén jiē bù qīn jìn yì bú chénɡ
性怯、忌胜嫉能，如是等人皆不亲近，亦不乘
yù lóng lì bù tiáo zhū è xiànɡ mǎ yì bù xún yǎnɡ wú yì qín shòu
御𢤱悷，不调诸恶象马，亦不驯养无益禽兽，
yì bù jīnɡ yóu shēnshān dà zé kōnɡ jù zhǒnɡ jiān kuànɡ yě
亦不经游深山、大泽、空聚、冢间、旷野、
shānxiǎn è shòu fēi rén zhī suǒ zhù chù yì bú zhènɡ shì jiǔ sì
山崄、恶兽、非人之所住处，亦不正视酒肆、
tú fánɡ yín huì zhī chù ruò huò zāo yù shènɡ jí xiánɡ shì yòuxuán lǐ
屠坊、淫秽之处。若或遭遇胜吉祥事，右旋礼
jìnɡ wèi hù fú ɡù céng bù lǚ jiàn fó fǎ zhònɡsēnɡ fù mǔ
敬。为护福故，曾不履践佛、法、众僧、父母、
shī zhǎnɡ dà rén zhī yǐnɡ jí suǒ xínɡ jì yú kě zūn chónɡyǒu dé rén suǒ
师长大人之影及所行迹。于可尊崇有德人所，
ɡōnɡ jìnɡ lǐ bài xīn wú qīnɡmàn jiàn zhū fó tǎ línɡ miào sēnɡfánɡ
恭敬礼拜，心无轻慢。见诸佛塔、灵庙、僧坊、
xiānshènɡ suǒ jū shènɡ rén zhù chù zì quànquàn tā zūn chónɡ xiū
仙圣所居、胜人住处，自劝劝他，遵崇修
jī lìnɡ qí chénɡ jiù yǐ shì tiānlónɡxiánshēnɡhuān xǐ fēnɡ yǔ yǐ
67
缉，令其成就。以是天龙咸生欢喜，风雨以
shí wǔ ɡǔ fēnɡdēnɡ zhào shù ān lè wánɡ zhī zuǒ yòu suǒ shǐ zhōnɡ
时，五谷丰登，兆庶安乐。王之左右，所使忠
liánɡ nìngmèixiōnɡcán bù nénɡ qīn jìn rú zhān tán lín zhān tán
良；侫媚凶残，不能亲近。如栴檀林，栴檀
wéi rào bù zá yī lán rú wú rè chí xiānɡ liú dé shuǐ wú zhū xián
围绕，不杂伊兰。如无热池，香流德水，无诸咸
wèi wánɡyuǎn è rén yì fù rú shì fēi rú ɡānɡuǒ měnɡshòu suǒ
味。王远恶人，亦复如是。非如甘果，猛兽所
cánɡ
藏。‛
shàn cái fù yán hé děnɡ zhī rén kāndiǎn yù shàn
善财复言：‚何等之人堪典御膳？‛
dá yán rén zhě diǎn yù shàn rén yīnɡ jù shí dé hé zhě wéi
答言：
‚仁者！典御膳人应具十德。何者为
shí yī zhǒnɡxìnɡqīnɡ jìnɡ èr sān yè tiáo róu sān zhōnɡxiào
十？一、种姓清净；二、三业调柔；三、忠孝
67
丽本：葺；永乐北藏本及龙藏本：缉
- 37 -
bèi zú sì xìn rànɡqiān hé wǔ zhī wánɡ shí xìnɡ liù miào
备足；四、信让谦和；五、知王食性；六、妙
xián shí jìn qī shàntiáo tǐ wèi bā zhī wánɡ shí shí jiǔ
闲食禁；七、善调体味；八、知王食时；九、
tǐ shí ɡān dú yì shàn jiě chú shí zhī suǒ yīnɡ shí zhòu yè yuè shí jù
体食甘毒亦善解除；十、知所应食昼夜月时。具
cǐ shí dé kě diǎnwánɡchú liànɡ suǒ shǐ rén jí zhì shí chù qīnɡ jìnɡ xiānɡ
此十德可典王厨。量所使人及治食处，清净香
jié jiān shǒu wú wéi
洁，监守无违。‛
pó luó ményán rén fù yīnɡ zhī wǒ chánɡ sī niàntiānshànɡ rén
婆罗门言：
‚仁复应知，我常思念天上人
jiān ruò wén ruò jiàn fán zhū shènɡ lèi yī qiè ɡōnɡ dé ɡuān wǒ shènɡ
间，若闻若见，凡诸胜类一切功德，观我圣
wánɡ mǐ bù xián jù shì yì yún hé
王靡不咸具。是义云何？
rén zhě dānɡ zhī shī zǐ shòuwánɡ yī dé zuì shènɡ wèi wú èr
‚仁者当知，师子兽王一德最胜，谓无二
xīn rú shā dà xiànɡ jìn qí shì lì shā yú xiǎoshòu jìn lì yì
心。如杀大象，尽其势力；杀余小兽，尽力亦
rán wǒ wánɡ yì ěr bú wèi dà shì bù qīnɡxiǎo shì jìn bēi zhì
然。我王亦尔，不畏大事，不轻小事，尽悲智
lì jiū jìnɡ wú yí
力，究竟无遗。
rén zhě dānɡ zhī zhū shuǐniǎowánɡ jiē jù èr dé yī shěn
‚仁者当知，诸水鸟王皆具二德：一、审
dì qí xīn rú qǔ yú shí rù shuǐqiào lì yī xīn chān shì nì rán
谛其心。如取鱼时，入水翘立，一心觇视，嶷然
bú dònɡ èr jìnɡ ɡuānshuǐ zú suǒ yù jiē cónɡ wǒ wánɡ yì ěr ɡāo
不动。二静观水族，所欲皆从。我王亦尔，高
jū fǔ shì tīnɡ zhènɡwànfānɡ jì rán bú dònɡ ɡǎntōnɡ wú ài yán
居俯视，听政万方；寂然不动，感通无碍，言
bù xū fā yī qiè zì chénɡ
不虚发，一切自成。‛
pó luó ményán rén fù yīnɡ zhī wǒ wánɡ sān dé shènɡhuà liú
婆罗门言：
‚仁复应知，我王三德圣化流
xínɡ rú jīn lún shì tiáoshàn mǎ wánɡ yǒu sān ɡōnɡ dé hé děnɡ wéi sān
行，如金轮世调善马王，有三功德。何等为三？
- 38 -
yī xīn xìnɡ hé róu lì nénɡyuǎn zhì èr bú wèi hán shǔ shè
68
一、心性和柔，力能远致；二、不畏寒暑，涉
xiǎnnénɡ ān sān tiáoyuàn yì shì chánɡ wú bù zú wǒ wánɡ yì
险能安；三、调怨易事，常无不足。我王亦
ěr yī yán bì róu shí yǐ fǎ lì rén jiào huàzhònɡshēnɡ bì jìnɡ
尔，一、言必柔实，以法利人，教化众生毕竟
chénɡ jiù èr kè qín shù zhènɡ xīn wú xiǎn yì nénɡ shě zhēn cái
成就；二、克勤庶政，心无险易，能舍珍财，
zhōu jǐ yī qiè sān dà zhì yǒnɡ jiàn tiáo zhū yuàn dí fù shuìliànɡ
69
赒给一切；三、大智勇健，调诸怨敌，赋税量
yí hénɡ zhī zhǐ zú jù cǐ sān dé shān yǐ hé fēnɡ tā ɡuó wèi
宜，恒知止足。具此三德，扇以和风，他国畏
wēi zì jìnɡ huái huì
威，自境怀惠。‛
pó luó ményán rén fù yīnɡ zhī wǒ wánɡ sì dé shènɡhuà liú
婆罗门言：
‚仁复应知，我王四德圣化流
xínɡ rú mó jiā ɡuómiào yīn jī wánɡyǒu sì ɡōnɡ dé hé děnɡ wéi sì
行。如摩伽国妙音鸡王有四功德，何等为四？
yī lì xìn sī chén èr shǒu yì jūn shí sān duì dí ɡǔ yǒnɡ
一、立信司晨；二、守义均食；三、对敌贾勇；
sì bù suí pìn jī wǒ wánɡ yì ěr yī shǎnɡ fá yìnɡ shí èr
四、不随牝鸡。我王亦尔，一、赏罚应时；二、
wànfānɡ jūn jì sān yì fú qiánɡ yù sì nèi yán bù tīnɡ jù
万方均济；三、义伏强御；四、内言不听。具
zī sì dé huà qià wú yín
兹四德，化洽无垠70。‛
pó luó ményán rén fù yīnɡ zhī wǒ wánɡ wǔ dé shènɡhuà liú
婆罗门言：
‚仁复应知，我王五德圣化流
xínɡ rú yù tiānshànɡshàn shí é wánɡyǒu wǔ ɡōnɡ dé hé děnɡ wéi wǔ
行。如欲天上善时鹅王有五功德，何等为五？
yī rǎn hé yǒu shí èr hū mínɡ wú wèi sān liànɡ yí qiú shí
一、染合有时；二、呼鸣无畏；三、量宜求食；
sì xīn wú fànɡ yì wǔ bú shòu zhū niǎochǎnnìngyán cí wǒ wánɡ
四、心无放逸；五、不受诸鸟谄侫言辞。我王
68
丽本：致远；永乐北藏本及龙藏本：远致
69
丽本：调；永乐北藏本及龙藏本：赒
70
丽本：圻；永乐北藏本及龙藏本：垠
- 39 -
yì ěr yī qīnɡ xīn ɡuǎ yù bú zònɡ nèi ɡōnɡ èr fā yánshěn
亦尔；一、清心寡欲，不纵内宫；二、发言审
dì wài wú wéi mìnɡ sān qǔ yǔ bú chā wù chōnɡ yī shí sì
谛，外无违命；三、取与不差，务充衣食；四
tiáo xīn dào jiǎn lí ɡuò jīnɡ qín wǔ chénɡ jiù zhènɡ xīn bù qīn chǎn
调心道检，离过精勤；五、成就正心，不亲谄
nìnɡ jù zī wǔ dé huì jí bā huānɡ
佞。具兹五德，惠及八荒。‛
pó luó ményán rén fù yīnɡ zhī wǒ wánɡ liù dé shènɡhuà liú
婆罗门言：
‚仁复应知，我王六德圣化流
xínɡ rú mó jiā ɡuóshènɡ dé dà wánɡyǒu liù ɡōnɡ dé hé děnɡ wéi liù
71
行。如摩伽国胜德大王有六功德，何等为六？
yī suí dé ér shí èr shǎo dé zhī zú sān qù ān biànshuì
一、随得而食；二、少得知足；三、趣安便睡；
sì cǎodònɡ yì jué wǔ pín fù yī xīn liù yǒnɡfánɡdào zéi
四、草动易觉；五、贫富一心；六、勇防盗贼。
wǒ wánɡ yì ěr yī wànfānɡɡònɡxiàn rèn tǔ wú wéi èr jiǎn
我王亦尔，一、万方贡献，任土无违；二、俭
shí shǎofènɡ hénɡhuáicán kuì sān suǒ zuò jí xiánɡ yì dé ān mián
时少奉，恒怀惭愧；三、所作吉祥，易得安眠；
sì zhènɡ jiàn zài huái dònɡniànbiàn jué wǔ zhònɡ dé zūn qīn
四、正见在怀，动念便觉；五、重德尊亲，
mǐn āi pín jiàn liù sī cún shù pǐn niàn hù wú shí wēi yǒnɡ zì zài
愍哀贫贱；六、思存庶品，念护无时，威勇自在，
wú zhū kòu nàn jù zī liù dé yì zhàotónɡ xīn yǐ shì sī wéi chù
无诸寇难。具兹六德，亿兆同心。以是思惟，触
lèi chénɡ dé yǎnɡ tàn wǒ wánɡmínɡchēnɡɡāoyuǎn shàn shè zhònɡshēnɡ
类成德，仰叹我王名称高远，善摄众生
jīnɡ qín fěi xiè rú shì zēnɡ shù èr shí yī zhǒnɡ shū shènɡɡōnɡ dé wǒ
精勤匪懈。如是增数二十一种殊胜功德，我
wánɡnénɡxínɡ yī qiè yuàn dí zì rán sàn miè suǒ yǒu wài kòu bù nénɡ rù
王能行。一切怨敌自然散灭，所有外寇不能入
ɡuó rén fù yīnɡ zhī ruò yǒuquē cǐ èr shí yī dé dànyǒu sān dé yì
国。仁复应知，若有阙此二十一德，但有三德亦
shàn zhì huà yī nénɡ sàn zhēn cái zhōu jǐ yī qiè èr nìnɡ
72
善治化。一、能散珍财，周给一切；二、宁
71
丽本：犬；永乐北藏本及龙藏本：大
72
丽本：赒；永乐北藏本及龙藏本：周
- 40 -
shě shēnmìnɡ wú xū kuánɡyán sān jù dà yǒnɡměnɡ nénɡ zhì yuàn
舍身命，无虚诳言；三、具大勇猛，能制怨
dí shè wú cǐ sān dànyǒu yī dé yì nénɡzhènɡhuà wèi yǒu dà fú
敌。设无此三，但有一德亦能政化，谓有大福
dé rú shì rén wánɡ zuì wéi dì yī pì rú bā wàn sì qiān fǎ ménzhōnɡ
德。如是仁王最为第一。譬如八万四千法门终
ɡuī shènɡ yì wánɡ yì rú shì zhǒnɡ zhǒnɡ qí móuzhōnɡ ɡuī fú dé
归胜义，王亦如是，种种奇谋终归福德。
wánɡ ruò yǒu fú wánɡ zhī ɡuó tǔ xiū tài hé pínɡ wú wéi wú shì zhònɡ
王若有福，王之国土休泰和平，无为无事。众
shēnɡ fù lè huà jí wàn fānɡ jìn yì shēn xīn yuǎn tónɡ jiě tuō
生富乐，化及万方。近益身心，远同解脱。
yóuwánɡ cí fú rén huì suǒ chénɡ ɡuǎnɡshuō wǒ wánɡmiàoxínɡ wú jìn
由王慈福、仁惠所成，广说我王妙行无尽。
‛
shí pó luó mén wèi shàn cái tónɡ zǐ rú shì chēnɡ zàn ɡān lù dà
时，婆罗门为善财童子如是称赞甘露大73
wánɡ nèi wài ɡōnɡ dé lìnɡ xīn jìnɡ yǐ chónɡ xuān cǐ yì yǐ jì zàn
74
王内外功德，令欣敬已，重宣此义，以偈赞
yuē
曰：
zhònɡ shēnɡ yú shì jiè sān dú fēnɡ suǒ chuī
众生于世界三毒风所吹
jiānɡ zhuì è qù zhōnɡ fēi wánɡ bù nénɡ zhì
将坠恶趣中非王不能制
hán shēnɡ zhuó wǔ yù tān bào yóu shì shēnɡ
含生著五欲贪暴由是生
wánɡ yī zhènɡ fǎ chí lìnɡ qù zhēn chánɡ dào
王依正法持令趣真常道
qīnɡ duó yú cái sè yóu wú wánɡ fǎ chí
倾夺于财色由无王法持
pì rú hé chí yú dà xiǎo xiānɡ tūn shí
譬如河池鱼大小相吞食
wánɡ fǎ chí zì tā xiàn wèi chánɡ ān lè
王法持自他现未常安乐
zhènɡ huà ɡuǎnɡ liú bù xián wéi jiě tuō yīn
正化广流布咸为解脱因
73
丽本：火；永乐北藏本及龙藏本：大
74
丽本：欲重；永乐北藏本及龙藏本：重
- 41 -
rén yǐ wánɡ wéi mìnɡ wánɡ yǐ fǎ wéi shēn
人以王为命王以法为身
shì dào jì hé pínɡ fó fǎ yóu zī shǐ
世道既和平佛法由兹始
zhènɡ bào rén sī luàn xínɡ shū fǎ bù xínɡ
政暴人思乱刑疎法不行
ēn wēi bù shuǎnɡ shí wàn ɡuó chánɡ xiū tài
恩威不爽时万国常休泰
duō shēnɡ shì duō fó fú dé shènɡ wéi wánɡ
多生事多佛福德胜为王
bēi shēn huì yì shēn yì zhào tónɡ kānɡ lè
悲深惠益深亿兆同康乐
wǒ wánɡshēnɡshènɡ zú wēi ɡuānɡ tónɡ rì lún
我王生盛族威光同日轮
wànɡ jǐ jì qún shēnɡ shuài tǔ wú pín fá
忘己济群生率土无贫乏
zhī shēn běn bú jìnɡ wú chánɡ zhī suǒ qīn
知身本不净无常之所侵
tiáo xīn dà zhànɡ fū shǒu zhènɡ fēi yú shì
调心大丈夫守正非余事
zhēnɡ rén rú hàn cǎo huì huà qià yóu yún
蒸人如旱草惠化洽油云
cí xīn jiànɡ dé yīn zé rùn zhū hán shí
慈心降德音泽润诸含识
wánɡ zhě shùn rén xīn ài xù rén sū xī
75
王者顺人心爱䘏人苏息
wēi xínɡ sù tān bào shǎnɡ fá chèn qí yí
威行肃贪暴赏罚称其宜
huò yǒu miào xínɡ shēnɡ hán dú rén fēi ài
或有妙形声含毒人非爱
huò jù dà cōnɡ ruì rǎn yù bì qí xīn
或具大聪叡染欲蔽其心
wǒ zhǔ shènɡ duān yán chénɡ fèn jiè zhū yù
我主胜端严惩忿诫诸欲
xīn rú jìnɡ mínɡ jìnɡ jiàn wù wèi chánɡ sī
心如净明镜鉴物未尝私
75
丽本：稣；永乐北藏本及龙藏本：苏
- 42 -
mínɡ jìnɡ wéi zhào xínɡ bú jiàn yú xīn xiǎnɡ
明镜唯照形不鉴于心想
wǒ wánɡ xīn jìnɡ jìnɡ dònɡ jiàn yú xīn yuán
我王心镜净洞见于心源
zuǒ yòu wú nìnɡ xié ěr mù wéi liánɡ shàn
左右无佞邪耳目唯良善
chǎn mèi jí cán bào běn suǒ bù nénɡ qīn
谄媚及残暴本所不能亲
huò yǒu sì jiān yì yù hài yú wánɡ rén
或有肆姧意欲害于王人
wánɡ xīn jiàn wèi xínɡ xī shǐ ɡuī zhōnɡ zhènɡ
王心鉴未形悉使归忠正
fānɡ lín fú měnɡ shòu xián hǎi dú qīnɡ liú
芳林伏猛兽咸海毒清流
dù zhènɡ hài liánɡ rén xiōnɡ xié bài jūn dé
蠹政害良人凶邪败君德
xiānɡ hé liú dé shuǐ ɡān ɡuǒ mào ɡān lín
香河流德水甘果茂甘林
bā biǎo tónɡ huān kānɡ chén xián yóu zhǔ shènɡ
八表同欢康臣贤由主圣
wánɡ chí fánɡ huàn jiè jì zhònɡ jié qí yuán
王持防患戒济众洁其源
fù shòu lì qún shēnɡ bá chū tān chēn hǎi
富寿利群生拔出贪瞋海
cí bēi jì shēn ɡuǎnɡ zhènɡ fǎ yì xiá xuān
慈悲既深广正法亦遐宣
lǎo yòu yǔ ɡū qiónɡ hù yù lìnɡ ān lè
老幼与孤惸护育令安乐
zūn xián ɡuì yǒu dé zhòng chǐ jìnɡ qí qīn
尊贤贵有德重齿敬其亲
qī shǔ yǔ fēi pín nèi wài xián yōnɡ mù
戚属与妃嫔内外咸雍穆
wēn yán tiáo wàn xìnɡ hé sè fènɡ shī zūn
温言调万姓和色奉师尊
cí jìnɡ wú duò rónɡ fú liú qiān wàn dài
祠敬无惰容福流千万代
ɡǔ xiān wú dào zhǔ jiāo chǐ màn zōnɡ qīn
古先无道主骄侈慢宗亲
- 43 -
xùn jǐ bù yōu rén è chēnɡ hénɡ liú bù
徇己不忧人恶称恒流布
wǒ wánɡ zhī huàn jìnɡ lì wù yǐ wànɡ shēn
我王知幻境利物以忘身
yǒu dào bì zhònɡ shēnɡ jù jí xiánɡ mínɡ chēnɡ
有道庇众生具吉祥名称
tān chēn yǔ qiān jí jiē wéi zhū kǔ yīn
贪瞋与悭嫉皆为诸苦因
yú huò chánɡ bù zhī ɡǎn bào yóu yǐnɡ xiǎnɡ
愚惑常不知感报犹影响
wánɡ yǐ rén wéi běn yì zhào tónɡ yī shēn
王以人为本亿兆同一身
yì shǐ rú sì zhī láo yì wú ɡuò fēn
役使如四肢劳逸无过分
wǒ wánɡ jìnɡ qián zhú chuí fàn wéi yuán ɡuī
我王镜前躅垂范为元龟
dònɡ zuò shùn rén xīn shě è ér cónɡ shàn
动作顺人心舍恶而从善
ài rén rú ài jǐ shuài jǐ yǐ suí rén
爱人如爱己率己以随人
jiǔ zú jì cónɡ fēnɡ bǎi bì zūn wánɡ zhènɡ
九族既从风百辟遵王政
bā fānɡ ɡuī shènɡ huà duān ɡǒnɡ yǐ wú wéi
八方归圣化端拱以无为
tuī ɡōnɡ yīn lǐ xīn xīn jìnɡ céng wú shì
推功因理心心静曾无事
zhōnɡ chén fǔ wǒ zhǔ shùn dònɡ rú ɡǔ ɡōnɡ
忠臣辅我主顺动如股肱
wàn ɡuó dá cōnɡ mínɡ sì hǎi chēnɡ jūn dé
万国达聪明四海称君德
dì chénɡ zhū fó jiào yǐ fǎ wù zhònɡ shēnɡ
谛承诸佛教以法悟众生
lìnɡ qí liǎo zì xīn rì zhào lián huā fā
令其了自心日照莲华发
ɡuó rén hù wǒ zhǔ yóu wánɡ hù ɡuó rén
国人护我主犹王护国人
rú lín wèi shòu wánɡ shòu hù yú lín sǒu
如林卫兽王兽护于林薮
- 44 -
yú ɡuó duō wǔ bù wánɡ tān jí chǒnɡ chén
余国多五怖王贪及宠臣
kù lì xiàn fēi ɡū dào zéi ɡōnɡ tōu jié
酷吏陷非辜盗贼公偷劫
zì jìnɡ yǒu sì huàn wài kòu bì lái qīn
自境有四患外寇必来侵
wǒ wánɡ nèi wài qīnɡ ɡuó rén wú wǔ bù
我王内外清国人无五怖
shì jiān yǒu sì yè yī zhì èr zhēn cái
世间有四业一智二珍财
sān shòu wǔ yù lè sì qiú yú jiě tuō
三受五欲乐四求于解脱
zhū wánɡ duō wèi jù mò shì rén mò chēnɡ
诸王多未具殁世人莫称
rú fēnɡ chí bài nánɡ fēnɡ xī mìnɡ suí jué
76
如风持韛囊风息命随绝
wǒ wánɡ bèi sì fǎ zhì dé yínɡ qí shēn
我王备四法智德莹其身
fù yǒu miào zhēn cái zhōu jì yú qiónɡ fá
富有妙珍财赒济于穷乏
wǔ yù wú lún pǐ bù rǎn rú lián huā
五欲无伦匹不染如莲华
dàn wèi yǐn zhònɡ shēnɡ hòu lìnɡ rù fó zhì
但为引众生后令入佛智
zhù rú huàn jiě tuō shì xiàn chǔ tān chēn
住如幻解脱示现处贪瞋
biàn huà zhì è rén jiē lìnɡ xiànɡ fó dào
变化治恶人皆令向佛道
bù jiǔ rǔ dānɡ jiàn zhǒnɡ zhǒnɡ fānɡ biàn mén
不久汝当见种种方便门
jiū jìnɡ lì zhònɡ rén shì ɡù shēnɡ yuǎn zhèn
77
究竟利众人是故声远震
miào huì yǐ wéi fēnɡ chánɡ mìnɡ hénɡ wú jìn
妙慧以为风常命恒无尽
76
丽本：𣡖；永乐北藏本及龙藏本：韛
77
丽本：生；永乐北藏本及龙藏本：人
- 45 -
rǔ yīnɡ sù zhān yì wù shēnɡ xiè màn xīn
汝应速瞻诣勿生懈慢心
yī jiàn shènɡ zhì rén ɡuò zhù bǎi qiān suì
一见胜智人过住百千岁
yǒu huò shòu qiān suì hénɡ shí rén suǒ qì
有或寿千岁恒食人所弃
bù zhī sān shì shì yì ɡuǎ fǎ cái bǎo
不知三世事亦寡法财宝
bǎo fù zī yù xīn rén xínɡ chù wú bié
饱腹资欲心人形畜无别
shǎo xué huò xīn ɡāo yì mǎn rú niú jì
少学或心高易满如牛迹
rú shǔ shǒu chí wù zì wèi jǐ nénɡ duō
如鼠手持物自谓己能多
zhì hǎi ɡuǎnɡ nán liànɡ bú cè fǎn zēnɡ bànɡ
智海广难量不测反增谤
niú yǐn shuǐ chénɡ rǔ shé yǐn shuǐ chénɡ dú
牛饮水成乳蛇饮水成毒
zhì xué chénɡ pú tí yú xué wéi shēnɡ sǐ
智学成菩提愚学为生死
rú shì bù liǎo zhī sī yóu shǎo xué ɡuò
如是不了知斯由少学过
shì ɡù wǒ ɡuó rén duō wén wú yàn dài
是故我国人多闻无厌怠
wǒ wánɡ duō fǔ chén ɡuó chénɡ yì xiǎn ɡù
我王多辅臣国城亦险固
fēnɡ cái ráo shì mǎ lín ɡuó jiē qīn hǎo
丰财饶士马邻国皆亲好
rú shì jù qī zhī yǒnɡ zhì hénɡ yī zhù
如是具七支勇智恒依住
rén jiān yǔ tiān shànɡ zhǒnɡzhǒnɡshènɡɡōnɡ dé
人间与天上种种胜功德
lì yì zhū zhònɡ shēnɡ rú shànɡ suǒ xuān shuō
利益诸众生如上所宣说
zhì rén wén yī yì chù lèi ɡuǎnɡ wú yá
78
智人闻一义触类广无涯
78
丽本：无；永乐北藏本及龙藏本：闻
- 46 -
yào yán wéi fǎ wánɡ tiáo shēn ān wàn xìnɡ
要言为法王调身安万姓
shì rónɡ hénɡ bú tuì chū shì miào nán sī
世荣恒不退出世妙难思
rú hǎi nà chuān liú bāo rónɡ yì shēn ɡuǎnɡ
如海纳川流包容益深广
shí pó luó mén jì zàn wánɡ yǐ ɡàoshàn cái yán rén zhě dānɡ
时，婆罗门偈赞王已，告善财言：
‚仁者当
zhī zhū zhònɡshēnɡshēnmáo jí máokǒnɡ ɡè sān jù zhī jīn wǒ dà wánɡ
知，诸众生身毛及毛孔各三俱胝，今我大王
yǒu sān jù zhī nèi xínɡɡōnɡ dé wài xínɡɡōnɡ dé yì sān jù zhī yǐ shì dé
有三俱胝内行功德，外行功德亦三俱胝。以是德
huà huì yù hánshēnɡ wǒ xiànɡ wéi rén cái shuō dà wánɡ yī máoɡōnɡ dé
化，惠育含生。我向为仁才说大王一毛功德，
qí yú wánɡ dé shēnɡuǎnɡnánchén wǒ zhì wēi qiǎn hé nénɡ sī shuō
其余王德深广难陈，我智微浅何能思说？
kuànɡ wǒ yuán wù wú xiá jiǔ yán wǒ wánɡ jīn zhě zhènɡdiàn shī huà rǔ
况我缘务无暇久言，我王今者正殿施化，汝
yīnɡwǎnɡ yì yī xīn zhān jiàn
应往诣一心瞻见。‛
ěr shí shàn cái wén pó luó ménshuō shì yǔ yǐ yīn qín lǐ zú
尔时，善财闻婆罗门说是语已，殷勤礼足，
cí yì wánɡ suǒ yáo jiàn bǐ wánɡchǔ yú zhènɡdiàn zuò nà luó yán jīn
79
辞诣王所。遥见彼王处于正殿，坐那罗延金
ɡānɡmiàobǎo dà lián huāzànɡ shī zǐ zhī zuò ā sēnɡ qí zhònɡ mó ní bǎo
刚妙宝大莲华藏师子之座。阿僧祇众摩尼宝
yǐ wéi qí tái ā sēnɡ qí rì ɡuānɡmínɡbǎo yǐ wéi qí zú ā sēnɡ qí
以为其台，阿僧祇日光明宝以为其足，阿僧祇
miàobǎoxínɡxiànɡ yǐ wéi zhuānɡyán jīn shénɡ wéi wǎnɡ mí fù qí shànɡ
妙宝形像以为庄严，金绳为网弥覆其上，
ā sēnɡ qí mó ní bǎo jù ɡuānɡ mínɡ zhào yào ā sēnɡ qí tiān miào bǎo
阿僧祇摩尼宝聚光明照耀，阿僧祇天妙宝
yī fū zhì qí shànɡ zhǒnɡzhǒnɡtiānxiānɡ ér yònɡ pǔ xūn zhǒnɡzhǒnɡbǎo
衣敷置其上。种种天香而用普熏，种种宝
huā bù sàn qí dì wú shù bǎochuánɡ sì miànhánɡ liè wú shù bǎo fān
华布散其地，无数宝幢四面行列，无数宝幡
79
丽本：宫；永乐北藏本及龙藏本：所
- 47 -
zhōubiànchuí bù kǒnɡquè wěi sè zhǒnɡzhǒnɡɡuānɡmínɡtiān mó ní bǎo yǐ
周遍垂布，孔雀尾色种种光明天摩尼宝以
wéi qí zhànɡ ér fù qí shànɡ
为其帐而覆其上。
ěr shí dà wánɡzhuànɡniánshènɡ sè zūn zhònɡ kě wèi xiànɡ
尔时，大王壮年盛色，尊重可畏。相
hǎo jù zú wēi miàozhuānɡyán rú yì mó ní yǐ wéi bǎoɡuān zhuānɡ
好具足，微妙庄严。如意摩尼以为宝冠，庄
yán qí shǒu yán fú tán jīn yǐ wéi bànyuè zhuānɡyán qí é dì qīnɡ
严其首；阎浮檀金以为半月，庄严其额；帝青
mó ní wú ɡòubǎowánɡ yǐ wéi ěr dānɡ zhuānɡyán qí ěr wú jià mó
摩尼无垢宝王以为耳珰，庄严其耳；无价摩
ní rú yì bǎowánɡ yǐ wéi yīnɡ luò zhuānɡyán qí jǐng wú ɡòuɡuānɡzhào
尼如意宝王以为璎珞，庄严其颈；无垢光照
tiānmiào mó ní rú yì bǎowánɡ yǐ wéi yìn chuàn zhuānɡyán qí bì yán
天妙摩尼如意宝王以为印钏，庄严其臂；阎
fú tán jīn yǐ wéi sǎn ɡài zhònɡbǎo jiàn cuò yǐ wéi lún fú ɡuānɡ wèi mó
浮檀金以为伞盖；众宝间错以为轮辐；光味摩
ní yǐ wéi qí qí bǎi qiānmánwǎnɡ jiāo luò yán shì qīnɡ jìnɡ zànɡbǎo yǐ
尼以为其脐，百千鬘网交络严饰；清净藏宝以
wéi qí línɡ hénɡchūmiào yīn yǎn wú jìn fǎ yè ɡuānɡ mó ní fànɡ dà
为其铃，恒出妙音演无尽法；夜光摩尼放大
ɡuānɡmínɡ zhōubiàn shí fānɡ yǐ wéi zhàoyào jù zú yuánmǎn pí liú lí
光明，周遍十方以为照耀；具足圆满毗琉璃
bǎo yǐ wéi qí ɡān rén hénɡ zhí chí yǐ fù qí shànɡ ɡān lù huǒwánɡ
宝以为其竿，人恒执持，以覆其上。甘露火王，
wánɡ dé zēnɡshànɡ yǒu dà lì shì wēi fú yuǎnfānɡ lín ɡuó zhū wánɡ mǐ
王德增上，有大力势威伏远方，邻国诸王靡
bù qīn fènɡ yǐ lí ɡòuzēnɡ ér xì qí dǐnɡ shí qiān dà chénqiánhòu wéi
不钦奉；以离垢缯而系其顶，十千大臣前后围
rào shí wànměnɡ zú zuǒ yòuhánɡ liè xínɡmào kě wèi rú yán luó shǐ
绕，十万猛卒左右行列，形貌可畏如阎罗使，
rǎnɡ bì chēn mù niè chǐ qiú méi zhí chí qì zhànɡ jiàn zhě huánɡ bù
80
攘臂瞋目，啮齿虬眉，执持器仗，见者惶怖。
ɡuó nèi zhònɡ rén yǒu fàn wánɡ fǎ huòduó tā mìnɡ huòdào tā cái huò
国内众人有犯王法，或夺他命、或盗他财、或
80
丽本：齩；永乐北藏本及龙藏本：啮
- 48 -
qīn tā qī xū wànɡ lí jiàn cū è wú yì tān chēn xié jiàn zuò
侵他妻、虚妄离间、粗恶无义、贪瞋邪见、作
rú shì děnɡzhǒnɡzhǒnɡ è yè shēn pī wǔ fù jiānɡ yì wánɡ suǒ suí
如是等种种恶业，身被五缚，将诣王所，随
zuì zhì zhī huò yǐ huǒshāo huò yǐ tānɡ zhǔ huò tóu tánɡ wēi huò
罪治之。或以火烧；或以汤煮；或投煻煨；或
ɡuàn fèi yóu zhǒnɡzhǒnɡ fén zhì lìnɡ qí mí làn huò qū shànɡɡāoshān
灌沸油，种种焚炙，令其糜烂；或驱上高山，
tuī lìnɡ duò luò huòzhǎn qí shǒu huòduàn qí yāo huò jié ěr bí
推令堕落；或斩其首；或断其腰；或截耳鼻；
huòyuèshǒu zú huòtiǎoshuānɡ mù huò bō shēn pí huò jiě qí tǐ
或刖手足；或挑双目；或剥身皮；或解其体，
zhī jié fēn lí jù ɡǔ chénɡshān liú xuè wéi chí fù jiàn chí zhōnɡ
81
肢节分离，聚骨成山，流血为池。复见池中
rén tóu shǒu zú hái ɡǔ biànmǎn fù yǒu wú shù zhū ɡǒu yě
人头、手足、骸骨遍满。复有无数猪、狗、野
ɡàn wū jiù zhī lèi jìnɡ qù chí zhōnɡ yǐn xuè dàn ròu fā dà è
干、乌鹫之类，竞趣池中饮血、噉肉，发大恶
shēnɡ rén wénkǒnɡ bù chí zhōnɡ sǐ shī zhǒnɡzhǒnɡxínɡ sè huòyǒuqīnɡ
声，人闻恐怖。池中死尸种种形色，或有青
yū huòyǒunónɡ liú chòu huì zònɡhénɡ pānɡzhànɡ làn huài chánɡ
瘀，或有脓流，臭秽纵横，膖胀烂坏，肠
wèi zànɡ fǔ xī jiē chūxiàn zhǎo fà jīn mài sàn bù chí zhōnɡ yǒuhuò
82
𦝩脏腑悉皆出现，爪发筋脉散布池中。有或
qīnɡ zuì kǔ chǔ biān chī duàn jié zhī jiě zhǒnɡ zhǒnɡxínɡ hài
83 84
轻罪苦楚，鞭笞、断截、肢解种种形害，
shēn yín háo jiào chū dà bù shēnɡ huò hū fù mǔ huò hū juàn shǔ
呻吟号叫，出大怖声。或呼父母，或呼眷属，
shēnɡ rú léi zhèn suān qiè rén xīn yǒu rú shì děnɡ wú liànɡ kǔ dú pì
声如雷震，酸切人心。有如是等无量苦毒，譬
rú zhònɡ hé dà dì yù zhōnɡ
如众合大地狱中。
shàn cái jiàn yǐ zuò rú shì niàn wǒ wèi lì yì yī qiè zhònɡ
善财见已，作如是念：‚我为利益一切众
81
丽本：血；永乐北藏本及龙藏本：池
82
丽本：胃、藏；永乐北藏本及龙藏本：𦝩、脏
83
丽本：或有；永乐北藏本及龙藏本：有或
84
丽本：刑；永乐北藏本及龙藏本：形
- 49 -
shēnɡ fā ā nòuduō luó sān miǎo sān pú tí xīn xiū pú sà dào qiú pú
生发阿耨多罗三藐三菩提心，修菩萨道，求菩
sà xínɡ wènshàn zhī shí yún hé xiū xí pú tí shànɡēn yún hé yuǎn lí
萨行，问善知识云何修习菩提善根，云何远离
zhū bú shànɡēn jīn jiàn shì wánɡ shě shànɡēn fǎ zuò dà è yè bī
诸不善根。今见是王舍善根法，作大恶业，逼
hài zhònɡ shēnɡ nǎi zhì duàn mìnɡ céng bú wèi jù wèi lái è dào kǔ yè
害众生乃至断命，曾不畏惧未来恶道苦业
xiànqián lín yù diānzhuì yún hé yú cǐ ér yù qiú wènxínɡ pú sà xínɡ
现前，临欲颠坠。云何于此而欲求问行菩萨行、
xué pú sà dào nénɡshēnɡ jù zú ɡuǎnɡ bó dà bēi jiù hù zhònɡshēnɡ
学菩萨道，能生具足广博大悲救护众生？‛
yǐ rú shì xīn zhǒnɡzhǒnɡ sī niàn zuò shì niàn shí yú xū kōnɡzhōnɡ
以如是心，种种思念。作是念时，于虚空中
yǒutiānɡàoyuē shànnán zǐ rǔ bú yì niàn pǔ yǎnzhǎnɡ zhě shàn zhī
有天告曰：
‚ 善男子，汝不忆念普眼长者善知
shí jiào jí xiànɡ suǒ jiàn zhū pó luó mén zàn tàn cǐ wánɡzhǒnɡzhǒnɡɡōnɡ
识教，及向所见诸婆罗门赞叹此王种种功
dé wēi miào fǎ yé
德微妙法耶？‛
shàn cái yǎnɡ shì ér bó zhī yuē wǒ shēn yì niàn céng wú wànɡ
善财仰视而白之曰：
‚我深忆念，曾无忘
shī
失。‛
zhū tiān fù yán shànnán zǐ rǔ ruò chánɡniànshèn mò shēnɡ yí
诸天复言：
‚ 善男子，汝若常念慎莫生疑。
shànnán zǐ rǔ mò yàn lí shàn zhī shí yǔ shàn zhī shí zhě hénɡ yǐ
善男子，汝莫厌离善知识语。善知识者，恒以
zhènɡ fǎ yǐn dǎo yú rǔ qǐ lìnɡ rǔ duòxiǎn è chù hū shànnán zǐ
正法引导于汝，岂令汝堕险恶处乎？善男子，
pú sà qiǎoxínɡfānɡbiàn zhì bù kě sī yì shè shòuzhònɡshēnɡ zhì bù
菩萨巧行方便智不可思议；摄受众生智，不
kě sī yì hù niànzhònɡshēnɡ zhì bù kě sī yì lì lè zhònɡshēnɡ
可思议；护念众生智，不可思议；利乐众生
zhì bù kě sī yì zhì fá zhònɡshēnɡ zhì bù kě sī yì qīnɡ jìnɡ
智，不可思议；治罚众生智，不可思议；清净
zhònɡshēnɡ zhì bù kě sī yì chénɡ shú zhònɡshēnɡ zhì bù kě sī
众生智，不可思议；成熟众生智，不可思
- 50 -
yì shēn rù zhònɡshēnɡ zhì bù kě sī yì dù tuō zhònɡshēnɡ zhì
议；深入众生智，不可思议；度脱众生智，
bù kě sī yì zhī zhònɡshēnɡ shí zhì bù kě sī yì zhī zhònɡshēnɡ
不可思议；知众生时智，不可思议；知众生
ɡēn zhì bù kě sī yì mǐn niàntiáo fú zhū zhònɡshēnɡ zhì bù kě sī
根智，不可思议；愍念调伏诸众生智，不可思
yì shànnán zǐ rǔ yì wánɡ suǒ shēn xīn qǐnɡwèn xué pú sà xínɡ xiū
议。善男子，汝诣王所深心请问学菩萨行、修
pú sà dào
菩萨道。‛
ěr shí shàn cái wéntiān yǔ yǐ qián yì wánɡ suǒ dǐnɡ lǐ wánɡ
尔时，善财闻天语已，前诣王所，顶礼王
zú rào wú shù zā hé zhǎnɡ bó yán shènɡ zhě wǒ yǐ xiān fā
足，绕无数匝。合掌白言：
‚ 圣者！我已先发
ā nòuduō luó sān miǎo sān pú tí xīn ér wèi zhī pú sà yún hé xué pú
阿耨多罗三藐三菩提心，而未知菩萨云何学菩
sà xínɡ xiū pú sà dào wǒ wénshènɡ zhě shànnénɡyòu huì yuàn wèi
萨行、修菩萨道？我闻圣者善能诱诲，愿为
wǒ shuō
我说。‛
shí ɡān lù huǒwánɡ lǐ wánɡ shì yǐ zhí shàn cái shǒu jiānɡ
时，甘露火王理王事已，执善财手，将
rù nèi ɡōnɡ mìnɡ zhī tónɡ zuò ér ɡào zhī yán shànnán zǐ rǔ dānɡ
入内宫，命之同座，而告之言：
‚ 善男子，汝当
ɡuān wǒ suǒ zhù ɡōnɡdiàn jí zhū zī jù
观我所住宫殿及诸资具。‛
shàn cái rú yǔ jí biànɡuānchá jiàn bǐ ɡōnɡdiànɡuǎnɡ bó wú
善财如语，即遍观察。见彼宫殿广博无
bǐ zhònɡ mó ní bǎo zhī suǒ hé chénɡ bǎi qiānzhònɡbǎo yǐ wéi lóu ɡé
比，众摩尼宝之所合成。百千众宝以为楼阁，
chì zhēn zhū bǎo yǐ wéi qí zhù zhǒnɡzhǒnɡ sè bǎo jiàn cuò cè tián bù
85
赤真珠宝以为其柱，种种色宝间错厕填，不
sī yì mó ní bǎo shènɡ ɡuānɡ pǔ zhào zhǒnɡ zhǒnɡ mó ní bǎo suí chù
86
思议摩尼宝胜光普照，种种摩尼宝随处
zhuānɡyán yǐ móu sà luó niè mó miàobǎo yǐ wéi yīn rù zhuānɡyán qí
庄严；以牟萨罗孽磨妙宝以为茵蓐，庄严其
85
丽本：钿；永乐北藏本及龙藏本：填
86
丽本：腾；永乐北藏本及龙藏本：胜
- 51 -
dì wú shù bǎi qiānzhǒnɡzhǒnɡ sè bǎo yǐ yònɡzhuānɡyán shī zǐ zhī zuò
地；无数百千种种色宝以用庄严师子之座；
pí lú zhē nà mó ní bǎowánɡ ér wéi qí zhànɡ yǐ fù zuò shànɡ rú
毗卢遮那摩尼宝王而为其帐，以覆座上；如
yì bǎowánɡzhǒnɡzhǒnɡ sè wǎnɡzhōu zā chuí fù shī zǐ wánɡɡuānɡ zhū
意宝王种种色网周匝垂覆；师子王光珠87
mó ní wēi miào bǎo chuánɡ zhōu huí jiàn lì fù yǒu zhǒnɡ zhǒnɡ miào bǎo
摩尼微妙宝幢周回建立。复有种种妙宝
chí zhǎo chí shuǐqīnɡ jìnɡ jù bā ɡōnɡ dé mǎ nǎobǎowánɡ qì lěi qí àn
池沼，池水清净具八功德；码碯宝王砌垒其岸；
zhǒnɡ zhǒnɡ sè bǎo yǐ wéi lán shǔn chù chù bǎo shù hánɡ liè zhuānɡ yán
种种色宝以为栏楯；处处宝树行列庄严；
yī yī bǎoqiánɡzhōu zā wéi rào shì cónɡ cǎi nǚ jù zú shí yì miào sè
一一宝墙周匝围绕。侍从采女具足十亿，妙色
duānyán lìnɡ rén xǐ jiàn rónɡ zhǐ měi lì yí fàn kě ɡuān fán suǒ shī wéi
端严令人喜见，容止美丽仪范可观。凡所施为
wú fēi qiǎomiào ruǎn yì chénɡ zhǐ chánɡ qǐ cí xīn shàn cái jiàn yǐ
无非巧妙，软意承旨常起慈心。善财见已，
shēnɡ xī yǒuxiǎnɡ
生希有想。
wánɡ shí ɡàoyán shànnán zǐ yú yì yún hé rú rǔ suǒ jiàn
王时告言：
‚ 善男子，于意云何？如汝所见
zhū kě ài ɡuǒ rú shì sè xiànɡ rú shì juàn shǔ rú shì rónɡ lè
诸可爱果，如是色相、如是眷属、如是荣乐、
rú shì fù ráo rú shì zì zài qǐ shì è yè ér nénɡɡǎn yé
如是富饶、如是自在，岂是恶业而能感耶？‛
bó yán fú yě
白言：‚不也。
‛
shànnán zǐ wǒ dé pú sà rú huàn jiě tuō shànnán zǐ
‚ 善男子，我得菩萨如幻解脱。善男子，
jīn wǒ ɡuó tǔ suǒ yǒuzhònɡshēnɡ duōxínɡ è yè rú zhān tuó luó wǒ yú
今我国土所有众生，多行恶业如旃陀罗。我于
rú shì bú shòushàn jiào zhū è zhònɡshēnɡ zuò yú wú liànɡzhǒnɡzhǒnɡfānɡ
如是不受善教诸恶众生，作余无量种种方
biàn bù nénɡ lìnɡ qí shě lí è yè huí xiànɡshàndào shànnán zǐ wǒ
便，不能令其舍离恶业回向善道。善男子，我
87
丽本：味；永乐北藏本及龙藏本：珠
- 52 -
wèi tiáo fú bǐ zhū zhònɡshēnɡ lìnɡ chénɡ shú ɡù dà bēi xiāndǎohuà zuò è
为调伏彼诸众生令成熟故，大悲先导化作恶
rén yú è rén qián shì zào zhū è jí biànhuà zuò rěn hài zhī rén bī
人，于恶人前示造诸恶，及变化作忍害之人，逼
nǎo zé fá zhǒnɡ zhǒnɡ kǔ zhì lìnɡ qí ɡuó nèi zuò è zhònɡ shēnɡ jiàn shì
恼责罚种种苦治，令其国内作恶众生见是
shì yǐ xīn shēnɡhuánɡ jù xīn shēnɡkǒnɡ bù yú zhū yù lè xīn shēnɡ
事已，心生惶惧，心生恐怖。于诸欲乐心生
yàn lí xīn shēnɡ qiè ruò biànnénɡyǒnɡduàn yī qiè è yè fā pú
厌离，心生怯弱，便能永断一切恶业，发菩
tí xīn dé bú tuì zhuǎn
提心得不退转。
shànnán zǐ yǐ shì dānɡ zhī rǔ xiànɡ suǒ jiàn zào è zhònɡ
‚ 善男子，以是当知，汝向所见造恶众
shēnɡshòu zhū kǔ zhě jí bǐ nénɡ zhì bào è zhònɡshēnɡ jiē shì biànhuà
生受诸苦者及彼能治暴恶众生皆是变化。
shàn nán zǐ wǒ yǐ rú shì zhǒnɡ zhǒnɡ fānɡ biàn lìnɡ zhū zhònɡ shēnɡ duàn
善男子，我以如是种种方便令诸众生断
qí suǒ zuò shí bú shàn yè jù zú xiū xí zhù shí shàndào jiū jìnɡ lì lè
其所作十不善业，具足修习住十善道。究竟利乐，
jiū jìnɡ ān lè jiū jìnɡ yuánmǎn qiú duàn zhū kǔ zhù yú rú lái
88 89
究竟安乐，究竟圆满，求断诸苦，住于如来
yī qiè zhì dì shàn nán zǐ wǒ shēn yǔ yì yì xiǎnɡ wèi céng yú yī
一切智地。善男子，我身语意忆想未曾于一
zhònɡshēnɡ ér xínɡnǎo hài shànnán zǐ rú wǒ yì zhě nìnɡ jìn wèi lái
众生而行恼害。善男子，如我意者，宁尽未来
shòu wú jiàn kǔ zhōnɡ bù fā qǐ yī niànchēn xīn yú yī wén yī yǐ
受无间苦，终不发起一念瞋心，于一蚊一蚁90
wēi xì zhònɡshēnɡ qǐ nǎo hài xiǎnɡ hé kuànɡ zào zuò rú shì è yè shàn
微细众生起恼害想，何况造作如是恶业。善
nán zǐ wǒ zì yì niàn nǎi zhì mènɡzhōnɡ wèi céng yī niàn xīn shēnɡfànɡ
男子，我自忆念乃至梦中未曾一念心生放
yì kuànɡ yú jué wù ér shā rén yé suǒ yǐ zhě hé rén shì fú tián
逸，况于觉悟而杀人耶？所以者何？人是福田，
88
丽本：隐；永乐北藏本及龙藏本：乐
89
丽本：永；永乐北藏本及龙藏本：求
90
丽本：一蟁一蚁；永乐北藏本及龙藏本：一蚊一蚁
- 53 -
nénɡshēnɡ yī qiè zhū shànɡuǒ ɡù pì rú cǐ zhōnɡ shí liù dà ɡuó nǎi zhì
能生一切诸善果故。譬如此中十六大国乃至
yī qiè dì jū zhònɡ shēnɡ yī yú dà dì ān lì shēnɡ zhǎnɡ ér dé zhù
一切地居众生，依于大地安立生长而得住
ɡù rú shì yī qiè xiánshènɡdàoɡuǒ jiē yī yú rén ér nénɡ xiū zhènɡ
故。如是一切贤圣道果，皆依于人而能修证。
shànnán zǐ wǒ wéi dé cǐ rú huàn jiě tuō biànhuà fǎ mén
‚ 善男子，我唯得此如幻解脱变化法门。
rú zhū pú sà mó hē sà dé wú shēnɡ rěn zhī zhū yǒu qù xī jiē rú huàn
如诸菩萨摩诃萨得无生忍，知诸有趣悉皆如幻，
zhī pú sà xínɡ xī jiē rú huà zhī zhū shì jiān xī jiē rú yǐnɡ zhī yī qiè
知菩萨行悉皆如化，知诸世间悉皆如影，知一切
fǎ xī jiē rú mènɡ rù zhēn shí xiànɡ wú zhuó fǎ mén suí shùn fǎ jiè
法悉皆如梦；入真实相无著法门，随顺法界
xiū zhū miàoxínɡ yóu rú dì wǎnɡ yǐ wú zhuó zhì xínɡ yú jìnɡ jiè wú yǒu
修诸妙行，犹如帝网，以无著智行于境界无有
zhànɡ ài pínɡděnɡ pǔ rù sān mèi fǎ mén yǐ dé zì zài xuán tuó luó ní
障碍，平等普入三昧法门，已得自在旋陀罗尼，
zhù fó jìnɡ jiè rú yǐnɡ suí xínɡ ér wǒ yún hé nénɡ zhī nénɡshuō bǐ zhū
住佛境界如影随形。而我云何能知、能说彼诸
pú sà xínɡ zhì ɡōnɡ dé shànnán zǐ yú cǐ nánfānɡyǒuchénɡmínɡmiào
菩萨行智功德？善男子，于此南方有城名妙
ɡuānɡ wánɡ mínɡ dà ɡuānɡ rǔ yì bǐ wèn pú sà yún hé xué pú sà
91
光，王名大光。汝诣彼问菩萨云何学菩萨
xínɡ xiū pú sà dào
行、修菩萨道。‛
shí shàn cái tónɡ zǐ dǐnɡ lǐ wánɡ zú rào wú shù zā yīn qín
时，善财童子顶礼王足，绕无数匝，殷勤
zhānyǎnɡ cí tuì ér qù
瞻仰，辞退而去。
大方广佛华严经卷第十二
91
丽本：王；永乐北藏本：王；龙藏本：主；校勘：王
- 54 -
《大方广佛华严经卷第十三》
dà fānɡ ɡuǎnɡ fó huā yán jīnɡ juàn dì shí sān
大方广佛华严经卷第十三

ěr shí shàn cái tónɡ zǐ yī xīn zhènɡ niàn suí shùn sī wéi bǐ
尔时，善财童子一心正念，随顺思惟彼
wánɡ suǒ dé huàn zhì fǎ mén ɡuānchá bǐ wánɡ rú huàn jiě tuō sī wéi
王所得幻智法门，观察彼王如幻解脱，思惟
bǐ wánɡ rú huàn fǎ xìnɡ fā rú huànyuàn jìnɡ rú huàn fǎ wù rú
彼王如幻法性，发如幻愿，净如幻法，悟如
huàn yè suí shùn rú huànchénɡ jiù zhī fǎ chūshēnɡ rú huàn bù sī yì
幻业，随顺如幻成就之法，出生如幻不思议
zhì qīnɡ jìnɡ rú huàn sān shì xìnɡxiànɡ yǐ rú huàn zhì qǐ yú zhǒnɡzhǒnɡ
智，清净如幻三世性相，以如幻智起于种种
rú huànbiànhuà rú shì sī niàn jiàn cì qiánxínɡ jīnɡ lì rén jiān jù
如幻变化。如是思念，渐次前行，经历人间聚
luò chénɡ yì huò zhì kuànɡ yě yán ɡǔ xiǎnnànshānchuānyuán xí
落、城邑，或至旷野岩谷、险难山川原隰，
chùchù xún qiú wú yǒu pí xiè rán hòu nǎi zhì miàoɡuānɡ dà chénɡ yú
处处寻求无有疲懈。然后乃至妙光大城，于
qí mén cè wènzhònɡ rén yán cǐ mínɡ hé chénɡ hé wánɡtǒnɡ yù
其门侧问众人言：
‚此名何城？何王统御？‛
rén xiánbàoyán cǐ miàoɡuānɡchénɡ shì dà ɡuānɡwánɡ zhī suǒ zhù
人咸报言：‚此妙光城，是大光王之所住
chù
处。‛
shí shàn cái tónɡ zǐ huān xǐ yǒnɡyuè zhì yàoqīnɡ jìnɡ yī xīn
时，善财童子欢喜踊跃，志乐清净。一心
zhān mù zuò rú shì niàn wǒ shàn zhī shí zài cǐ chénɡzhōnɡ wǒ jīn
瞻慕，作如是念：
‚我善知识在此城中，我今
92
- 55 -
bì dānɡ qīn dé fènɡ jìn wén zhū pú sà suǒ xínɡ zhī xínɡ wén zhū pú sà
必当亲得奉觐，闻诸菩萨所行之行，闻诸菩萨
chūyào zhī mén wén zhū pú sà suǒ zhènɡ zhī fǎ wén zhū pú sà bù sī
出要之门，闻诸菩萨所证之法，闻诸菩萨不思
yì ɡōnɡ dé wén zhū pú sà bù sī yì zì zài wén zhū pú sà bù sī yì
议功德，闻诸菩萨不思议自在，闻诸菩萨不思议
pínɡděnɡ wén zhū pú sà bù sī yì yǒnɡměnɡ wén zhū pú sà bù sī yì
平等，闻诸菩萨不思议勇猛，闻诸菩萨不思议
jìnɡ jiè wén zhū pú sà bù sī yì fǎ xìnɡ wén zhū pú sà bù sī yì sān
境界，闻诸菩萨不思议法性，闻诸菩萨不思议三
mèi wén zhū pú sà bù sī yì jiě tuō yóu xì wén zhū pú sà bù sī yì
昧，闻诸菩萨不思议解脱游戏，闻诸菩萨不思议
ɡuǎnɡ dà qīnɡ jìnɡ
广大清净。‛
zuò shì niàn yǐ rù miàoɡuānɡchénɡ zhōubiànɡuānchá jiàn
作是念已，入妙光城，周遍观察，见
cǐ dà chénɡzhònɡbǎoyán shì yǐ jīn yín liú lí bō lí chì zhū
此大城众宝严饰，以金银、琉璃、玻瓈、赤珠、
chē qú mǎ nǎo qī bǎo suǒ chénɡ qī chónɡbǎoqiànzhōu zā wéi rào
砗磲、码碯七宝所成，七重宝堑周匝围绕，
bā ɡōnɡ dé shuǐ yínɡ mǎn qí zhōnɡ dǐ yǒu jīn shā ɡuānɡ mínɡzhào yào
93
八功德水盈满其中，底有金沙光明照耀，
yōu bō luó huā bō tóu mó huā jū wù tóu huā fēn tuó lì huābiàn bù
优钵罗华、波头摩华、拘物头华、芬陀利华遍布
qí shànɡ qí shuǐqīnɡchè suí shí wēnliánɡ bái zhān tán ní chénɡ yìn qí
其上，其水清彻随时温凉，白栴檀泥澄垽其
xià qí shuǐ suí ní rú zhān tán sè bǎoduō luó shù qī chónɡhánɡ liè
下，其水随泥如栴檀色。宝多罗树七重行列，
zhī yè fán màowěnɡ yù zhuānɡyán qī chónɡ jīn ɡānɡ yǐ wéi yuánqiánɡ
枝叶繁茂蓊郁庄严。七重金刚以为垣墙，
suǒ wèi shī zǐ ɡuānɡmínɡ jīn ɡānɡyuán wú nénɡchāoshènɡ jīn ɡānɡyuán
所谓：师子光明金刚垣、无能超胜金刚垣、
bù kě jǔ huài jīn ɡānɡyuán jīnɡ jìn nán fú jīn ɡānɡyuán jiān ɡù wú
不可沮坏金刚垣、精进难伏金刚垣、坚固无
zhuó jīn ɡānɡyuán tiān yī wǎnɡzàng jīn ɡānɡyuán wú ɡòumiào sè jīn
著金刚垣、天衣网藏金刚垣、无垢妙色金
93
丽本：布；永乐北藏本及龙藏本：有
- 56 -
ɡānɡyuán rú shì qī chónɡ yī yī wéi rào xī yǐ wú shù mó ní miào
刚垣，如是七重一一围绕，悉以无数摩尼妙
bǎo jiàn cuòzhuānɡyán yán fú tán jīn zhǒnɡzhǒnɡzhònɡbǎo ér wéi pì nì
宝间错庄严。阎浮檀金种种众宝而为埤堄，
jīn yín liú lí chì zhū mǎ nǎo bō lí hǎi zànɡzhēn zhū děnɡ
金银、琉璃、赤珠、码碯、玻瓈、海藏真珠等
bǎo yǐ wéi yán shì qí chénɡzònɡɡuǎnɡ yī shí yóu xún zhōu huí bā fānɡ
宝以为严饰。其城纵广一十由旬，周回八方，
miàn kāi bā mén jiē yǐ qī bǎozhōubiànyán shì dì qīnɡ liú lí yǐ wéi
面开八门，皆以七宝周遍严饰。帝青琉璃以为
qí dì zhònɡ sè zá bǎo suí chùzhuānɡyán zhǒnɡzhǒnɡzhēn qí shèn kě
其地，众色杂宝随处庄严，种种珍奇甚可
ài yào qí chénɡ nèi yǒu shí yì jiē dào yī yī dàobiān ān bù miàobǎo
爱乐。其城内有十亿街道，一一道边安布妙宝
yǐ wéi zhuānɡyán ɡuòtiān dì shì suǒ yóu zhī lù yī yī dào jiān jiē yǒu
以为庄严，过天帝释所游之路；一一道间皆有
wú shù wàn yì zhònɡshēnɡ yú zhōnɡ zhǐ zhù wú shù bǎi qiānɡuǎnɡ dà ɡōnɡ
无数万亿众生于中止住。无数百千广大宫
diàn yī yī jiē yǐ zhònɡbǎo hé chénɡ
殿，一一皆以众宝合成。
fù yǒu wú shù bù sī yì yán fú tán jīn lóu ɡé dì qīnɡ liú lí mó
复有无数不思议阎浮檀金楼阁，
帝青琉璃摩
ní bǎowǎnɡ luó fù qí shànɡ wú shù bù sī yì bái yín lóu ɡé chì zhēn
尼宝网罗覆其上；无数不思议白银楼阁，赤真
zhū mó ní bǎowǎnɡ luó fù qí shànɡ wú shù bù sī yì pí liú lí lóu ɡé
珠摩尼宝网罗覆其上；无数不思议毗琉璃楼阁，
ɡuǎnɡ bó miàozànɡ mó ní bǎowǎnɡ luó fù qí shànɡ wú shù bù sī yì
广博妙藏摩尼宝网罗覆其上；无数不思议
bō lí lóu ɡé rì zànɡ mó ní wánɡwǎnɡ luó fù qí shànɡ wú shù bù
玻瓈楼阁，日藏摩尼王网罗覆其上；无数不
sī yì ɡuānɡ zhào shì jiān mó ní bǎo lóu ɡé jí xiánɡ ɡuānɡ zànɡ mó ní
思议光照世间摩尼宝楼阁，吉祥光藏摩尼
wánɡ wǎnɡ luó fù qí shànɡ wú shù bù sī yì dì qīnɡ mó ní bǎo wánɡ
王网罗覆其上；无数不思议帝青摩尼宝王
lóu ɡé miàoɡuānɡ mó ní wánɡwǎnɡ luó fù qí shànɡ wú shù bù sī yì
楼阁，妙光摩尼王网罗覆其上；无数不思议
zhònɡ shēnɡ hǎi zànɡ mó ní bǎo wánɡ lóu ɡé yàn ɡuānɡ mínɡ zànɡ mó ní
众生海藏摩尼宝王楼阁，焰光明藏摩尼
- 57 -
wánɡwǎnɡ luó fù qí shànɡ wú shù bù sī yì jīn ɡānɡbǎowánɡ lóu ɡé
王网罗覆其上；无数不思议金刚宝王楼阁，
wú nénɡ shènɡchuánɡ mó ní wánɡwǎnɡ luó fù qí shànɡ wú shù bù sī
无能胜幢摩尼王网罗覆其上；无数不思
yì zhān tán xiānɡwánɡ lóu ɡé tiānmàn tuó luó huā mó hē màn tuó luó huā
议栴檀香王楼阁，天曼陀罗华摩诃曼陀罗华
wǎnɡ luó fù qí shànɡ wú shù bù sī yì wú děnɡ xiānɡ wánɡ lóu ɡé
网罗覆其上；无数不思议无等香王楼阁，
zhǒnɡzhǒnɡhuāwǎnɡ luó fù qí shànɡ yǒu rú shì děnɡ wú shù bù sī yì
种种华网罗覆其上。有如是等无数不思议
zhǒnɡ zhǒnɡ zhuānɡ yán miào bǎo lóu ɡé zhǒnɡ zhǒnɡ bǎo wǎnɡ luó fù qí
种种庄严妙宝楼阁，种种宝网罗覆其
shànɡ yī yī lóu ɡé zhònɡbǎo lán shǔnzhōu zā wéi rào bǎoduō luó
上。一一楼阁，众宝栏楯周匝围绕；宝多罗
shù cì dì hánɡ liè jiē yǐ bǎoshénɡ ér wéi jiè dào yī yī bǎoshénɡ
树，次第行列，皆以宝绳而为界道。一一宝绳，
xuán yǐ jīn línɡ yī yī jīn línɡ zhònɡbǎomán luò rú kǒnɡquè wěi
悬以金铃；一一金铃，众宝鬘络，如孔雀尾，
yì sè duānyán fēnɡdònɡchénɡ yīn wén zhī kě yì qí chénɡ fù yǒu
异色端严，风动成音，闻之可意。其城复有
ā sēnɡ qí mó ní bǎowǎnɡ ā sēnɡ qí bǎo línɡ wǎnɡ ā sēnɡ qí tiān
阿僧祇摩尼宝网、阿僧祇宝铃网、阿僧祇天
xiānɡ wǎnɡ ā sēnɡ qí tiān huā wǎnɡ ā sēnɡ qí bǎo xínɡ xiànɡ wǎnɡ
香网、阿僧祇天华网，阿僧祇宝形像网。
qí chénɡ fù yǒu ā sēnɡ qí jīn ɡānɡzhànɡ ā sēnɡ qí bǎo yī zhànɡ ā
其城复有阿僧祇金刚帐、阿僧祇宝衣帐、
阿
sēnɡ qí bǎo ɡài zhànɡ ā sēnɡ qí bǎo fān zhànɡ ā sēnɡ qí bǎo shān
僧祇宝盖帐、阿僧祇宝幡帐、阿僧祇宝山
zhànɡ ā sēnɡ qí bǎohuāmán ā sēnɡ qí bǎo lóu ɡé zhànɡ zhī suǒ mí
94
帐、阿僧祇宝华鬘、阿僧祇宝楼阁帐之所弥
fù chùchù luó liè bǎo ɡài chuánɡ fān chénɡzhōnɡbǎo chí dé shuǐyínɡ
覆，处处罗列宝盖幢幡。城中宝池，德水盈
mǎn dǐ bù jīn shā ɡuānɡyìnɡ nèi wài tiān zhū miàohuā fū rónɡ qí
满；底布金沙，光映内外；天诸妙华，敷荣其
shànɡ tiān zhū bǎoniǎo fú xì qí zhōnɡ chū hé yǎ yīn yuè kě rén
上；天诸宝鸟，浮戏其中，出和雅音，悦可人
94
丽本：鬘帐；永乐北藏本及龙藏本：鬘
- 58 -
yì chí àn jiē qì qī bǎozhuānɡyán dì shì bǎo chí wú yǐ wéi
意；池岸阶砌，七宝庄严，帝释宝池，无以为
bǐ dānɡ cǐ chénɡzhōnɡyǒu yī lóu ɡé mínɡmiào fǎ zànɡ ā sēnɡ
比。当此城中有一楼阁，名妙法藏，阿僧
qí zhǒnɡzhǒnɡ sè bǎo yǐ wéi zhuānɡyán ɡuānɡmínɡzhàoyào zuì shènɡ
祇种种色宝以为庄严，光明照耀，最胜
wú bǐ zhònɡshēnɡyào jiàn xīn wú yàn zú bǐ dà ɡuānɡwánɡ chánɡ
无比，众生乐见，心无厌足，彼大光王，常
chǔ qí zhōnɡ
处其中。
ěr shí shàn cái tónɡ zǐ yú bǐ dà chénɡmiàobǎo lóu ɡé bǎo
尔时，善财童子于彼大城妙宝楼阁、宝
chí bǎoqiàn bǎo shù bǎoqiánɡ bǎo ɡài bǎochuánɡ bǎo línɡ
池、宝堑、宝树、宝墙、宝盖、宝幢、宝铃、
bǎowǎnɡ rú shì yī qiè zhēnbǎomiào wù shòuyònɡ zī jù nǎi zhì nán nǚ
宝网如是一切珍宝妙物受用资具，乃至男女
liù chén jìnɡ jiè jiē wú ài zhuó wéi yú zhènɡ fǎ yuányuàn zhī zhōnɡ
六尘境界皆无爱著，唯于正法园苑之中，
shēn xīn kě mù dànzhènɡ sī wéi jiū jìnɡ zhī fǎ yī xīn yuànyào jiàn shàn
深心渴慕，但正思惟究竟之法，一心愿乐见善
zhī shí jiàn jiàn qiánxínɡ pǔ biànɡuānchá jiàn dà ɡuānɡwánɡ qù yú
知识。渐渐前行，普遍观察，见大光王去于
suǒ zhù lóu ɡé bù yuǎn sì qú dào zhōnɡ zuò rú yì mó ní bǎo lián huā
所住楼阁不远四衢道中，坐如意摩尼宝莲华
zànɡɡuǎnɡ dà zhuānɡyán shī zǐ bǎo zuò ɡàn liú lí bǎo yǐ wéi qí zú
藏广大庄严师子宝座。绀琉璃宝以为其足，
jīn zēnɡ wéi zhànɡ zhònɡbǎo wéi wǎnɡ yán fú jīn shénɡ jiāo luò yán shì
金缯为帐，众宝为网，阎浮金绳交络严饰
shànɡmiàotiān yī yǐ wéi yīn rù sì bù fū shè ā sēnɡ qí miàobǎoxínɡ
上妙天衣以为茵蓐，四布敷设阿僧祇妙宝形
xiànɡ suí chù zhuānɡ yán qí wánɡ jù yǒu sān shí èr zhǒnɡ dà rén zhī
像，随处庄严。其王具有三十二种大人之
xiànɡ bā shí suí hǎo ér yǐ yánshēn rú zhēn jīn shān ɡuānɡ sè chì
相，八十随好而以严身。如真金山，光色炽
shènɡ rú jìnɡ kōnɡ rì wēi ɡuānɡ hè yì rú shènɡmǎnyuè jiàn zhě
盛；如净空日，威光赫奕；如盛满月，见者
qīnɡliánɡ xīn wú yàn zú rú fàn tiānwánɡ chǔ yú fàn zhònɡ wēi dé
清凉，心无厌足；如梵天王，处于梵众，威德
- 59 -
shū shènɡ yì rú dà hǎi jù ɡōnɡ dé bǎo wú liànɡ wú biān yì rú
殊胜；亦如大海，聚功德宝，无量无边；亦如
dà yún biàn fǎ xìnɡkōnɡ fǎ léi zhènhǒu rú jìnɡ kōnɡ jiè xiǎnxiàn
大云，遍法性空，法雷震吼；如净空界，显现
zhǒnɡzhǒnɡ fǎ ménxīnɡxiànɡ rú xuě shānwánɡ xiànɡhǎo shù lín yǐ wéi
种种法门星象；如雪山王，相好树林以为
yán shì rú xū mí shān sì sè pǔ xiànzhònɡshēnɡ xīn hǎi rú bǎozhōu
严饰；如须弥山，四色普现众生心海；如宝洲
zhǔ zhǒnɡzhǒnɡ zhì bǎochōnɡmǎn qí zhōnɡ yú wánɡ zuò qián fù yǒu wú
渚，种种智宝充满其中。于王座前复有无
liànɡ jīn yín liú lí zhēn zhū mó ní shān hú hǔ pò kē
量金银、琉璃、真珠、摩尼、珊瑚、琥珀、珂
bèi bì yù zhū zhēnbǎo jù zhǒnɡzhǒnɡbǎo yī huāmán yīnɡ luò
贝、璧玉诸珍宝聚，种种宝衣、华鬘、璎珞
jí zhū yǐn shí jiē xī chōnɡ mǎn fù jiàn wú shù bǎi qiān wàn yì sì mǎ
及诸饮食皆悉充满。复见无数百千万亿驷马
bǎochē bǎi qiānwàn yì tiān zhū jì yuè bǎi qiānwàn yì tiān zhū miàoxiānɡ
宝车、百千万亿天诸妓乐、百千万亿天诸妙香、
bǎi qiānwàn yì bìnɡyuántānɡyào wú shù rǔ niú tí jiǎo jīn sè wú
百千万亿病缘汤药；无数乳牛，蹄角金色；无
shù qiān yì duānzhènɡ nǚ rén shànɡmiàozhān tán yǐ tú qí tǐ tiān yī
数千亿端正女人，上妙栴檀以涂其体，天衣
yīnɡ luò zhǒnɡzhǒnɡzhuānɡyán liù shí sì nénɡ mǐ bù ɡāi liàn yí fàn lǐ
璎珞种种庄严，六十四能靡不该练，仪范礼
zé xī jiē shàn zhī suí zhònɡshēnɡ xīn ér yǐ jǐ shī chénɡ yì jù luò
则悉皆善知，随众生心而以给施；城邑聚落
sì qú dào cè xiānɡ cì chén liè fú shě yì tánɡ mǎn èr shí yì ān
四衢道侧，相次陈列福舍义堂，满二十亿，安
zhì yī qiè zhēn bǎo miào wù jí zhū yǐn shí chōnɡ mǎn qí zhōnɡ yī yī
置一切珍宝妙物及诸饮食充满其中。一一
dàopángyǒu èr shí yì zhū dà pú sà yǐ cǐ zhū wù huì shī zhònɡshēnɡ
道傍有二十亿诸大菩萨，以此诸物惠施众生，
lìnɡ wú suǒ fá wèi yù shè shòu zhū zhònɡshēnɡ ɡù wèi yù fā qǐ yī qiè
令无所乏。为欲摄受诸众生故，为欲发起一切
zhònɡshēnɡ ài jìnɡ xīn ɡù wèi yù fā qǐ yī qiè zhònɡshēnɡhuān xǐ xīn
众生爱敬心故，为欲发起一切众生欢喜心
ɡù wèi yù fā qǐ yī qiè zhònɡshēnɡyǒnɡyuè xīn ɡù wèi yù qīnɡ jìnɡ yī
故，为欲发起一切众生踊跃心故，为欲清净一
- 60 -
qiè zhònɡshēnɡzhènɡ xìn xīn ɡù wèi lìnɡ zhònɡshēnɡ xīn qīnɡliánɡ ɡù wèi
切众生正信心故，为令众生心清凉故，为
lìnɡ zhònɡshēnɡchú ài rè ɡù wèi lìnɡ zhònɡshēnɡ xī fán nǎo ɡù wèi lìnɡ
令众生除爱热故，为令众生息烦恼故，为令
zhònɡshēnɡ jiě zhēn shí ɡù wèi lìnɡ zhònɡshēnɡ rù zhǒnɡ zhì ɡù wèi lìnɡ
众生解真实故，为令众生入种智故，为令
zhònɡshēnɡ shě yuàn dí ɡù wèi lìnɡ zhònɡshēnɡ lí zhū è ɡù wèi lìnɡ
众生舍怨敌故，为令众生离诸恶故，为令
zhònɡshēnɡ bá xié jiàn ɡù wèi lìnɡ zhònɡshēnɡ jìnɡ zhū yè ɡù
众生拔邪见故，为令众生净诸业故。
shí shàn cái tónɡ zǐ wǔ tǐ tóu dì dǐnɡ lǐ wánɡ zú rào wú shù
时，善财童子五体投地顶礼王足，绕无数
zā hé zhǎnɡ ér lì bó yán shènɡ zhě wǒ yǐ xiān fā ā nòu
匝，合掌而立，白言：
‚ 圣者！我已先发阿耨
duō luó sān miǎo sān pú tí xīn ér wèi zhī pú sà yún hé xué pú sà xínɡ
多罗三藐三菩提心，而未知菩萨云何学菩萨行、
xiū pú sà dào wǒ wénshènɡ zhě shànnénɡyòu huì yuàn wèi wǒ shuō
修菩萨道？我闻圣者善能诱诲，愿为我说。‛
shí wánɡɡàoyán shànnán zǐ wǒ dé jìnɡ xiū pú sà dà cí
时，王告言：
‚ 善男子，我得净修菩萨大慈
chuánɡxínɡ jiě tuō mén qīnɡ jìnɡ mǎn zú shànnán zǐ wǒ yú wú liànɡ
幢行解脱门，清净满足。善男子，我于无量
bǎi qiānwàn yì nǎi zhì bù kě shuō bù kě shuō fó suǒ qīn jìn tīnɡ wén
百千万亿乃至不可说不可说佛所，亲近听闻，
wènnàn cǐ fǎ suí shùn sī wéi shěn dì ɡuānchá qīnɡ jìnɡ wù rù
问难此法，随顺思惟，审谛观察，清净悟入，
xiū xí zhuānɡyán shànnán zǐ wǒ yǐ cǐ fǎ wéi wánɡ yǐ cǐ fǎ
修习庄严。善男子，我以此法为王，以此法
jiào chì yǐ cǐ fǎ shè shòu yǐ cǐ fǎ suí zhú shì jiān yǐ cǐ fǎ xīnɡ
教勅，以此法摄受，以此法随逐世间，以此法兴
xínɡzhènɡ huà yǐ cǐ fǎ tiáo fú zhònɡ shēnɡ yǐ cǐ fǎ yǐn dǎo zhònɡ
行政化，以此法调伏众生，以此法引导众
shēnɡ yǐ cǐ fǎ lián mǐn zhònɡ shēnɡ yǐ cǐ fǎ ān wèi zhònɡ shēnɡ
生，以此法怜愍众生，以此法安慰众生，
yǐ cǐ fǎ yùn zài zhònɡshēnɡ yǐ cǐ fǎ lìnɡ zhònɡshēnɡ qù rù yǐ cǐ
以此法运载众生，以此法令众生趣入，以此
fǎ lìnɡ zhònɡshēnɡ xiū xínɡ yǐ cǐ fǎ yǔ zhònɡshēnɡfānɡbiàn yǐ cǐ fǎ
法令众生修行，以此法与众生方便，以此法
- 61 -
lìnɡ zhònɡ shēnɡ sī wéi zhū fǎ jiū jìnɡ shí xìnɡ yǐ cǐ fǎ lìnɡ zhònɡ shēnɡ
令众生思惟诸法究竟实性，以此法令众生
ān zhù dà cí yǐ cí wéi zhǔ jù zú cí lì rú shì lìnɡ zhù lì yì
安住大慈，以慈为主，具足慈力。如是令住利益
xīn ān lè xīn āi mǐn xīn shè shòu xīn shǒu hù zhònɡshēnɡ xīn
心、安乐心、哀愍心、摄受心、守护众生心、
chánɡ bù shě lí xīn bá zhònɡ shēnɡ kǔ wú xiū xī xīn dài zhū zhònɡ
常不舍离心、拔众生苦无休息心、代诸众
shēnɡhénɡshòu kǔ xīn lìnɡ zhū zhònɡshēnɡ zhù ān lè xīn wèi lìnɡ zhònɡ
生恒受苦心、令诸众生住安乐心。为令众
shēnɡ shě lí yī qiè zhànɡ ɡài chán fù dé zì zài ɡù wèi lìnɡ zhònɡshēnɡ
生舍离一切障盖缠缚，得自在故；为令众生
jiū jìnɡ ān lè yú zhū zhònɡshēnɡ dé zì zài ɡù wèi lìnɡ zhònɡshēnɡyǒnɡ
究竟安乐，于诸众生得自在故；为令众生永
duàn rú cǎo màn yán zī zhǎnɡ shēnɡ sǐ xīn ɡù wèi lìnɡ zhònɡ shēnɡ yǒnɡ
断如草蔓莚滋长生死心故；为令众生永
duàn rú hé xiānɡ xù liú zhù jié shǐ xīn ɡù wèi lìnɡ zhònɡshēnɡyǒnɡduàn
断如河相续流注结使心故；为令众生永断
fán nǎo xí qì xīn ɡù wèi lìnɡ zhònɡshēnɡ zhù yú fǎ xìnɡ jì jìnɡ xīn ɡù
烦恼习气心故；为令众生住于法性寂静心故；
wèi lìnɡ zhònɡshēnɡyǒnɡ xī yī qiè bú shàn fǎ ɡù wèi lìnɡ zhònɡshēnɡ jié
为令众生永息一切不善法故；为令众生截
shēnɡ sǐ liú rù fǎ liú ɡù wèi lìnɡ zhònɡshēnɡ rù shēn fǎ jiè xīn
生死流，入法流故；为令众生入深法界，心
wú tuì zhuǎn yǐ zhì huì huǒ shāo fán nǎo xīn yǒnɡduàn yī qiè wǔ
无退转；以智慧火，烧烦恼薪，永断一切五
dàoshēnɡchù jù pú sà xínɡ xiànɡ yī qiè zhì xīn hǎi qīnɡ jìnɡ wú
道生处，具菩萨行，向一切智，心海清净，无
zhū zhuóluàn xìn lì jiān ɡù zhū tiān mó fàn shā mén pó luó
诸浊乱，信力坚固，诸天、魔、梵、沙门、婆罗
mén rén yǔ fēi rén suǒ bù nénɡdònɡ
门、人与非人所不能动。
shànnán zǐ wǒ zhù rú shì dà cí chuánɡxínɡ jiě tuō mén ɡù
‚ 善男子，我住如是大慈幢行解脱门故，
nénɡ yǐ zhènɡ fǎ jiào huà shì jiān shànnán zǐ wǒ ɡuó tǔ zhōnɡ yī qiè
能以正法教化世间。善男子，我国土中一切
zhònɡshēnɡ jiē yú wǒ suǒ wú yǒukǒnɡ bù shànnán zǐ ruò yǒu yī
众生，皆于我所无有恐怖。善男子，若有一
- 62 -
qiè pín fá zhònɡshēnɡ luǒ lù jī léi lái zhì wǒ suǒ huò qiú yī fú
切贫乏众生，裸露饥羸来至我所，或求衣服，
huò qiú yǐn shí nǎi zhì qiú suǒ yī qiè suǒ xū shòuyònɡ zhī wù wǒ kāi kù
或求饮食，乃至求索一切所须受用之物，我开库
zànɡ shì lìnɡ zhī jiàn ér ɡào zhī yán rǔ děnɡ xī lái wèi cǐ cái bǎo zào
藏示令知见，而告之言：
‘汝等昔来为此财宝造
shí bú shànzhǒnɡzhǒnɡ è yè yóu shì yè ɡù pín qiónɡ luǒ lù yī
十不善种种恶业，由是业故贫穷、裸露、衣
shí bù chōnɡ wǒ yú jīn zhě xī shī rǔ děnɡ zì yì qǔ zhī jì zì
食不充。我于今者悉施，汝等恣意取之。既自
chōnɡ zú suí lì xiū xínɡ mò zào zhū è mò hài zhònɡshēnɡ mò
充足，随力修行，莫造诸恶，莫害众生，莫
qǐ zhū jiàn mò shēnɡ zhí zhuó rǔ děnɡ pín fá ruò yǒu suǒ xū dānɡ
起诸见，莫生执著。汝等贫乏，若有所须，当
lái wǒ suǒ jí sì qú dào èr shí yì chù yì tánɡ fú shè yī qiè cái bǎo
来我所及四衢道二十亿处义堂福舍，一切财宝
zhǒnɡzhǒnɡ jù zú rǔ suí yì qǔ wù shēnɡ yí nán
种种具足。汝随意取，勿生疑难。’
shànnán zǐ cǐ miàoɡuānɡchénɡ suǒ zhù zhònɡshēnɡ jiē shì pú
‚ 善男子，此妙光城所住众生皆是菩
sà fā dà shènɡ yì xínɡ dà shènɡxínɡ yú zhū zhònɡshēnɡ qǐ dà bēi
萨，发大乘意，行大乘行，于诸众生起大悲
xīn pǔ biànqīnɡ jìnɡ suí xīn suǒ yù suǒ jiàn bù tónɡ huò jiàn cǐ chénɡ
心，普遍清净，随心所欲，所见不同。或见此城
qí liànɡ xiá xiǎo huò jiàn cǐ chénɡ qí liànɡɡuǎnɡ dà huò jiàn cǐ chénɡ tǔ
其量狭小，或见此城其量广大，或见此城土
shā wéi dì huò jiàn liú lí zhònɡ mó ní bǎo yǐ wéi qí dì huò jiàn yuán
沙为地，或见琉璃众摩尼宝以为其地，或见垣
qiánɡ jù tǔ chénɡ lì huò wú nénɡshènɡ jīn ɡānɡ suǒ chénɡ huò jiàn qí
墙聚土成立，或无能胜金刚所成，或见其
dì ɡāo xià bù pínɡ huò jiàn qí dì pínɡ tǎn rú zhǎnɡ huò jiàn wū zhái tǔ
地高下不平，或见其地平坦如掌，或见屋宅土
mù suǒ chénɡ huò jiàn diàntánɡzhònɡbǎoyán shì jí zhū lóu ɡé jiē
木所成，或见殿堂众宝严饰，及诸楼阁、阶
chí chuānɡ tà xuān jiàn hù yǒu rú shì yī qiè wú fēi miàobǎo
墀、窗闼、轩槛、户牖，如是一切无非妙宝。
shànnán zǐ ruò yǒu zhònɡshēnɡ qí xīn qīnɡ jìnɡ céngzhònɡ
‚ 善男子，若有众生其心清净，曾种
- 63 -
shànɡēnɡònɡyǎnɡ zhū fó fā xīn qù xiànɡ yī qiè zhì dào yǐ yī qiè zhì
善根供养诸佛，发心趣向一切智道，以一切智
wéi ɡuī yī chù jí wǒ xī shí xiū pú sà xínɡ yǐ sì shè shì céng suǒ shè
为归依处，及我昔时修菩萨行，以四摄事曾所摄
shòu zé jiàn cǐ chénɡ jù zú zhònɡbǎo qīnɡ jìnɡ zhuānɡyán yú jiē jiàn
受，则见此城具足众宝，清净庄严；余皆见
huì
秽。
shànnán zǐ cǐ ɡuó tǔ zhōnɡ yī qiè zhònɡshēnɡ wǔ zhuó shì
‚ 善男子，此国土中一切众生，五浊世
shí suí běn yè xí yào zào zhū è wǒ qǐ lián mǐn shè shòu bǐ xīn
时，随本业习，乐造诸恶。我起怜愍，摄受彼心，
ér yù jiù hù rù yú pú sà dà cí wéi shǒu suí shùn shì jiān dà sān mèi
而欲救护，入于菩萨大慈为首随顺世间大三昧
mén shànnán zǐ wǒ dānɡ rù cǐ sān mèimén shí bǐ zhū zhònɡshēnɡ
门。善男子，我当入此三昧门时，彼诸众生
suǒ yǒu bù wèi xīn nǎo hài xīn yuàn dí xīn zhēnɡ lùn xīn rú shì
所有怖畏心、恼害心、怨敌心、诤论心，如是
zhū xīn xī zì xiāo miè hé yǐ ɡù rù yú pú sà dà cí wéi shǒushùn
诸心悉自销灭。何以故？入于菩萨大慈为首顺
shì sān mèi běnxìnɡɡōnɡnénɡ fǎ rú shì ɡù shànnán zǐ qiě dài xū
世三昧，本性功能法如是故。善男子，且待须
yú zì dānɡ dé jiàn
臾，自当得见。‛
shí dà ɡuānɡwánɡ jí rù cǐ dìnɡ qí chénɡ nèi wài liù zhǒnɡ
时，大光王即入此定，其城内外六种
zhèndònɡ bǎo dì bǎoqiánɡ bǎotánɡ bǎodiàn tái ɡuàn lóu
震动，宝地、宝墙、宝堂、宝殿、台观、楼
ɡé jiē qì hù yǒu rú shì yī qiè hù xiānɡchōnɡ jī xī xiànɡ
95
阁、阶砌、户牖，如是一切互相冲击，悉向
yú wánɡxián zuò qū ɡōnɡ jìnɡ lǐ zhī xiànɡ xiánchūmiào yīn chēnɡ zàn wánɡ
于王咸作曲躬敬礼之像，咸出妙音称赞王
dé qí chénɡ nèi wài suǒ yǒu rén mín mǐ bù tónɡ shí huān xǐ yǒnɡyuè jù
德。其城内外所有人民靡不同时欢喜踊跃，俱
lái wánɡ suǒ tóu dì dǐnɡ lǐ jìn wánɡ suǒ zhù niǎoshòu zhī shǔ hù xiānɡ
来王所，投地顶礼。近王所住鸟兽之属，互相
95
丽本：𧘂；永乐北藏本及龙藏本：冲
- 64 -
zhān shì qǐ cí bēi xīn xiánxiànɡwánɡqiánɡōnɡ jìnɡ lǐ bài yī qiè
瞻视，起慈悲心，咸向王前恭敬礼拜。一切
shānyuán jí zhū cǎo shù mò bù huí zhuǎn xiánxiànɡ yú wánɡ rú lǐ jìnɡ
山原及诸草树，莫不回转，咸向于王如礼敬
xiànɡ bēi chí quán jǐnɡ jí yǐ hé hǎi xī jiē ténɡ yì liú zhù wánɡ
像。陂池、泉井及以河海，悉皆腾溢，流注王
qián shí qiānlónɡwánɡ qǐ dà xiānɡ yún zhèn léi jī diàn sǎ xì xiānɡ
前。十千龙王起大香云，震雷激电，洒细香
yǔ fù yǒu shí qiān liù yù tiānwánɡ suǒ wèi sì dà tiānwánɡ dāo
雨。复有十千六欲天王，所谓：四大天王、忉
lì tiānwánɡ yè mó tiānwánɡ dōushuài tuó tiānwánɡ miàobiànhuàtiān
利天王、夜摩天王、兜率陀天王、妙变化天
wánɡ tā huà zì zài tiānwánɡ rú shì děnɡwánɡ ér wéi shànɡshǒu yú
王、他化自在天王，如是等王而为上首，于
xū kōnɡzhōnɡ zuò zhònɡ jì yuè ā sēnɡ qí tiān nǚ ɡē yǒnɡ zàn tàn ā
虚空中作众妓乐。阿僧祇天女歌咏赞叹，阿
sēnɡ qí tiānbǎohuā yún ā sēnɡ qí tiānbǎoxiānɡ yún ā sēnɡ qí tiānbǎo
僧祇天宝华云、阿僧祇天宝香云、阿僧祇天宝
mán yún ā sēnɡ qí tiān mò xiānɡ yún ā sēnɡ qí tiānbǎo yī yún ā
鬘云、阿僧祇天末香云、阿僧祇天宝衣云、阿
sēnɡ qí tiānbǎo ɡài yún ā sēnɡ qí tiānbǎochuánɡ yún ā sēnɡ qí tiān
僧祇天宝盖云、阿僧祇天宝幢云、阿僧祇天
bǎo fān yún biàn xū kōnɡzhōnɡ ér wéi yán shì ɡònɡyǎnɡ yú wánɡ fù
宝幡云，遍虚空中而为严饰，供养于王。复
yǒu yī luó bō nà dà xiànɡ wánɡ yǐ zì zài lì yú xū kōnɡ zhōnɡ bù
96
有医罗钵那大象王，以自在力于虚空中布
ā sēnɡ qí dà bǎo lián huā chuí ā sēnɡ qí tiānbǎoyīnɡ luò ā sēnɡ qí
阿僧祇大宝莲华，垂阿僧祇天宝璎珞、阿僧祇
bǎozēnɡ dài ā sēnɡ qí bǎoyán jù ā sēnɡ qí bǎo yī fú ā sēnɡ
宝缯带、阿僧祇宝严具、阿僧祇宝衣服、阿僧
qí bǎomán ā sēnɡ qí bǎohuā ā sēnɡ qí bǎoxiānɡ ā sēnɡ qí shāo
祇宝鬘、阿僧祇宝华、阿僧祇宝香、阿僧祇烧
xiānɡ ā sēnɡ qí tú xiānɡ zhǒnɡzhǒnɡ qí miào yǐ wéi yán shì ā sēnɡ
香、阿僧祇涂香，种种奇妙以为严饰。阿僧
qí tiān nǚ chūměimiào yīn ɡē yǒnɡ zàn tàn yán fú tí nèi fù yǒu ā
祇天女出美妙音，歌咏赞叹。阎浮提内复有阿
96
丽本：𧫦；永乐北藏本及龙藏本：医
- 65 -
sēnɡ qí bǎi qiānwàn yì zhū luó chàwánɡ zhū yè chāwánɡ jiū pán tú
僧祇百千万亿诸罗刹王、诸夜叉王、鸠槃茶
wánɡ pí shè shé wánɡ zhū ɡuǐ wánɡděnɡ huò jū lù dì huòchǔ
王、毗舍阇王、诸鬼王等，或居陆地、或处
xū kōnɡ huò zhù shān jiān huò jū dà hǎi rú shì yī qiè yǐn xuè dàn
虚空、或住山间、或居大海，如是一切饮血噉
ròu cán hài zhònɡshēnɡ jiē qǐ cí xīn yuànxínɡ lì yì mínɡ shí
肉，残害众生；皆起慈心，愿行利益，明识
hòu shì bú zào zhū è ɡōnɡ jìnɡ hé zhǎnɡ dǐnɡ lǐ yú wánɡ kǒnɡ
后世，不造诸恶；恭敬合掌，顶礼于王；恐
bù bù shēnɡ shēn xīn jì jìnɡ jiē dé wú liànɡɡuǎnɡ dà ān lè rú
怖不生，身心寂静，皆得无量广大安乐。如
yán fú tí yú sān tiān xià nǎi zhì sān qiān dà qiān shì jiè bìnɡ jí shí fānɡ
阎浮提，余三天下乃至三千大千世界并及十方
bǎi qiānwàn yì nà yóu tā shì jiè qí zhōnɡ suǒ yǒu dú è zhònɡshēnɡ xī
百千万亿那由他世界，其中所有毒恶众生悉
yì rú shì rú shì yī qiè jiē yǐ pú sà dà cí wéi shǒu suí shùn shì jiān
亦如是。如是一切皆以菩萨大慈为首随顺世间
sān mèi fǎ mén lì rú shì ɡù
三昧法门，力如是故。
shí dà ɡuānɡwánɡcónɡ sān mèi qǐ ɡàoshàn cái yán shànnán
时，大光王从三昧起，告善财言：
‚善男
zǐ wǒ wéi dé cǐ pú sà dà cí chuánɡxínɡshùn shì sān mèi jiě tuō mén
子，我唯得此菩萨大慈幢行顺世三昧解脱门。
rú zhū pú sà mó hē sà wéi ɡāo ɡài cí xīn pǔ yìn zhū zhònɡshēnɡ ɡù
如诸菩萨摩诃萨为高盖，慈心普荫诸众生故；
wéi yuánmǎn pínɡděnɡ jiù hù wú fēn bié ɡù wéi xiū xínɡ xià zhōnɡ
为圆满，平等救护无分别故；为修行，下、中、
shànɡxínɡ xī děnɡxínɡ ɡù wéi dà dì nénɡ yǐ cí xīn rèn chí yī qiè zhū
上行悉等行故；为大地，能以慈心任持一切诸
zhònɡshēnɡ ɡù wéi chénɡmǎnyuè fú dé ɡuānɡmínɡ yú zhū shì jiān pínɡ
众生故；为盛满月，福德光明于诸世间平
děnɡxiàn ɡù wéi jìnɡ rì lún yǐ zhì ɡuānɡmínɡzhào liǎo yī qiè suǒ zhī jìnɡ
等现故；
为净日轮，
以智光明照了一切所知境
ɡù wéi shì mínɡdēnɡ nénɡ pò zhònɡshēnɡ zhū hēi àn ɡù wéi shuǐ jīnɡ
故；为世明灯，能破众生诸黑暗故；为水精
- 66 -
zhū nénɡqīnɡzhònɡshēnɡchǎnkuánɡzhuó ɡù wéi rú yì bǎo nénɡ
97
珠，能清众生谄诳浊故；为如意宝，能
mǎnzhònɡshēnɡ xīn suǒ yuàn ɡù wéi měnɡ jí fēnɡ rèn chí zhònɡshēnɡ jí
满众生心所愿故；为猛疾风，任持众生及
sān mèiɡōnɡdiàn yī qiè zhì zhì dà fǎ chénɡ ɡù ér wǒ yún hé nénɡ zhī
98
三昧宫殿一切智智大法城故；而我云何能知
qí xínɡ nénɡshuō qí dé nénɡchēnɡliànɡ bǐ fú dé dà shān nénɡzhān
其行、能说其德、能称量彼福德大山、能瞻
yǎnɡ bǐ ɡōnɡ dé zhònɡxīnɡ nénɡɡuānchá bǐ dà yuànfēnɡ lún nénɡ jiào
仰彼功德众星、能观察彼大愿风轮、能校
liànɡ bǐ fǎ pínɡděnɡ lì nénɡ fā qǐ bǐ dà xiū xínɡ xīn nénɡxiǎn shì bǐ
量彼法平等力、能发起彼大修行心、能显示彼
dà zhuānɡyán hǎi nénɡchǎnmínɡ bǐ pǔ xiánxínɡmén nénɡshēn rù bǐ
大庄严海、能阐明彼普贤行门、能深入彼
zhū sān mèi kū nénɡ zàn tàn bǐ dà cí bēi yún nénɡjiàng zhù bǐ ɡān lù
诸三昧窟、能赞叹彼大慈悲云、能降注彼甘露
fǎ yǔ shànnán zǐ yú cǐ nánfānɡyǒu yī wánɡ dū mínɡyuē ān zhù
法雨？善男子，于此南方有一王都，名曰安住；
yǒu yōu pó yí mínɡyuē bú dònɡ rǔ yì bǐ wèn pú sà yún hé xué pú
有优婆夷，名曰不动。汝诣彼问菩萨云何学菩
sà xínɡ xiū pú sà dào
萨行、修菩萨道。‛
shí shàn cái tónɡ zǐ dǐnɡ lǐ wánɡ zú rào wú shù zā yīn qín
时，善财童子顶礼王足，绕无数匝，殷勤
zhānyǎnɡ cí tuì ér qù
瞻仰，辞退而去。
ěr shí shàn cái tónɡ zǐ chūmiàoɡuānɡchénɡ xínɡ yú dào lù
尔时，善财童子出妙光城，行于道路，
zhènɡniàn sī wéi dà ɡuānɡwánɡ jiào yì niàn pú sà dà cí chuánɡxínɡ
正念思惟大光王教，忆念菩萨大慈幢行，
sī wéi pú sà shùn shì sān mèi pǔ jiàn bǐ bù sī yì pú sà qīnɡ jìnɡ shēn
思惟菩萨顺世三昧，普见彼不思议菩萨清净身，
pǔ niàn bǐ bù sī yì miàobǎo shī zǐ zuò zēnɡzhǎnɡ bǐ bù sī yì dà
普念彼不思议妙宝师子座，增长彼不思议大
yuàn fú dé zì zài lì jiān ɡù bǐ bù sī yì chénɡ shú zhònɡshēnɡ zhì
愿福德自在力，坚固彼不思议成熟众生智，
97
丽本：清；永乐北藏本及龙藏本：精
98
丽本：我；永乐北藏本：我；龙藏本：成；校勘：我
- 67 -
ɡuānchá bǐ bù sī yì bú ɡònɡshòuyònɡ dà wēi dé yì niàn bǐ bù sī
观察彼不思议、不共受用大威德，忆念彼不思
yì shéntōnɡchā bié xiànɡ sī wéi bǐ bù sī yì qīnɡ jìnɡ dà zhònɡ huì fēn
议神通差别相，思惟彼不思议清净大众会，分
bié bǐ bù sī yì pú sà suǒ zuò yè yì niànmínɡ liǎo suí shùn xìn jiě
别彼不思议菩萨所作业；忆念明了，
随顺信解，
shēnɡhuān xǐ xīn shēnɡchénɡ jìnɡ xīn shēnɡměnɡ lì xīn shēnɡ xīn
生欢喜心、生澄净心、生猛利心、生欣
yuè xīn shēnɡqìnɡxìnɡ xīn shēnɡyǒnɡyuè xīn shēnɡ bú luàn xīn shēnɡ
悦心、生庆幸心、生踊跃心、生不乱心、生
mínɡzhào xīn shēnɡ jiān ɡù xīn shēnɡɡuǎnɡ bó xīn shēnɡ wú jìn xīn
明照心、生坚固心、生广博心、生无尽心。
rú shì sī wéi bēi qì liú lèi niànshàn zhī shí shí wéi xī yǒu nán
如是思惟，悲泣流泪。念善知识，实为希有，难
jiàn nánwén shàn zhī shí zhě shì wǒ bǎoshān chūshēnɡ yī qiè zhū
见难闻。
‚ 善知识者，是我宝山，出生一切诸
ɡōnɡ dé bǎo nénɡbiànqīnɡ jìnɡ zhū pú sà xínɡ yuánmǎn pú sà yī qiè jìnɡ
功德宝；能遍清净诸菩萨行，圆满菩萨一切净
niàn qīnɡ jìnɡ pú sà tuó luó ní lún xiǎn fā pú sà sān mèiɡuānɡmínɡ
念，清净菩萨陀罗尼轮，显发菩萨三昧光明，
xiū zhì pú sà jiàn fó jìnɡ jiè pǔ yù yī qiè zhū fó fǎ yǔ xiǎnxiàn rú
修治菩萨见佛境界，普雨一切诸佛法雨，显现如
lái bù sī yì zhì xiǎn shì yī qiè pú sà yuànmén shēnɡzhǎnɡ yī qiè
来不思议智，显示一切菩萨愿门，生长一切
pú sà ɡēn yá fù zuò shì niàn shàn zhī shí zhě nénɡ jiù hù wǒ
菩萨根芽。‛复作是念：
‚ 善知识者，能救护我，
lìnɡ wǒ bú duò yī qiè è qù shàn zhī shí zhě nénɡ yǐn dǎo wǒ lìnɡ
令我不堕一切恶趣；善知识者，能引导我，令
wǒ dé rù pínɡděnɡ fó huì shàn zhī shí zhě nénɡxiǎnzhào wǒ lìnɡ wǒ
我得入平等佛慧；善知识者，能显照我，令我
liǎo zhī zhū yí xiǎndào shàn zhī shí zhě nénɡ kāi shì wǒ lìnɡ wǒ jiě
了知诸夷险道；善知识者，能开示我，令我解
liǎo dà shènɡ ào yì shàn zhī shí zhě nénɡquàn fā wǒ lìnɡ wǒ sù rù
了大乘奥义；善知识者，能劝发我，令我速入
pǔ xián zhū xínɡ shàn zhī shí zhě nénɡxiǎo wù wǒ lìnɡ wǒ sù dào yī
普贤诸行；善知识者，能晓悟我，令我速到一
qiè zhì chénɡ shàn zhī shí zhě nénɡ huì yù wǒ lìnɡ wǒ qù rù fǎ jiè
切智城；善知识者，能诲谕我，令我趣入法界
- 68 -
dà hǎi shàn zhī shí zhě nénɡquànyòu wǒ lìnɡ wǒ pǔ jiàn sān shì fǎ
大海；善知识者，能劝诱我，令我普见三世法
hǎi shàn zhī shí zhě nénɡ jiào shòu wǒ lìnɡ wǒ dé yǔ zhònɡshènɡ jí
海；善知识者，能教授我，令我得与众圣集
huì shàn zhī shí zhě nénɡzēnɡzhǎnɡ wǒ lìnɡ wǒ chūshēnɡ yī qiè bái
会；善知识者，能增长我，令我出生一切白
fǎ niànshàn zhī shí nénɡ yǐ rú shì lì yì zhònɡshēnɡ
法。‛念善知识能以如是利益众生。
shàn cái tónɡ zǐ rú shì sī wéi tì lèi yínɡ mù bǐ chánɡshǒu hù
善财童子如是思惟，涕泪盈目。彼常守护
jué wù pú sà yóuyǐnɡ suí xínɡ rú lái shǐ tiān yú xū kōnɡzhōnɡ ér ɡào
觉悟菩萨、犹影随形如来使天，于虚空中而告
zhī yán shànnán zǐ qí yǒu suí shùnshàn zhī shí jiào zhū fó shì zūn
之言：
‚ 善男子，其有随顺善知识教，诸佛世尊
xī jiē huān xǐ qí yǒu suí shùnshàn zhī shí yǔ zé dé jìn yú yī qiè
悉皆欢喜；其有随顺善知识语，则得近于一切
zhì dì qí yǒunénɡ yú shàn zhī shí xínɡ xīn wú yí huò zé chánɡ zhí
智地；其有能于善知识行，心无疑惑，则常值
yù yī qiè shànyǒu qí yǒu fā xīn yuànchánɡ bù lí shàn zhī shí zhě zé
遇一切善友；其有发心愿常不离善知识者，则
dé jù zú yī qiè shènshēn zuì shènɡ yì lì shànnán zǐ rǔ kě wǎnɡ
得具足一切甚深最胜义利。善男子，汝可往
yì ān zhù wánɡ dū jí dānɡ dé jiàn bú dònɡyōu pó yí dà shàn zhī shí
诣安住王都，即当得见不动优婆夷大善知识，
cónɡ bǐ qǐnɡwèn zhū pú sà xínɡ
从彼请问诸菩萨行。‛
ěr shí shàn cái tónɡ zǐ cónɡ bǐ sān mèi zhì ɡuānɡmínɡ qǐ jiàn
尔时，善财童子从彼三昧智光明起，渐
cì yóuxínɡ zhì ān zhù chénɡ zhōubiàn qiú wèn bú dònɡyōu pó yí jīn zài
次游行至安住城，周遍求问不动优婆夷今在
hé suǒ yù bǐ rén zhònɡxián shì zhī yán shànnán zǐ bú dònɡyōu
何所？遇彼人众咸示之言：
‚ 善男子，不动优
pó yí shēn shì tónɡ nǚ shì jìn fù mǔ zài zì zháizhōnɡ yǔ qí qīn shǔ
婆夷身是童女，侍觐父母在自宅中，与其亲属
jí wú liànɡ rén zhōu zā wéi rào yǎnshuōmiào fǎ shàn cái wén yǐ qí
及无量人周匝围绕演说妙法。‛善财闻已，其
xīn huān xǐ shēnɡ jì jìnɡ xīn shēnɡ ài jìnɡ xīn rú jiàn fù mǔ niàn
心欢喜，生寂静心，生爱敬心，如见父母，念
- 69 -
wǒ yú jīn suǒ yuànyuánmǎn jí yì bú dònɡyōu pó yí suǒ dào bǐ zhái
我于今所愿圆满，即诣不动优婆夷所。到彼宅
mén zhù lì ɡuānchá rù qí zhái nèi jiàn bǐ tánɡ yǔ wēi miàoqīnɡ jìnɡ
门，住立观察。入其宅内，见彼堂宇微妙清净，
zhònɡbǎozhuānɡyán jīn sè ɡuānɡmínɡ pǔ jiē zhàoyào rú shì ɡuānɡ
众宝庄严，金色光明，普皆照耀。如是光
mínɡchùshàn cái shēn shàn cái jí shí huò dé wǔ bǎi miào sān mèimén suǒ
明触善财身，善财即时获得五百妙三昧门，所
wèi rù yī qiè ān lè zì zài chuánɡ sān mèimén liǎo yī qiè jì jìnɡ xiànɡ
谓：入一切安乐自在幢三昧门，了一切寂静相
sān mèimén yuǎn lí yī qiè shì jiān sān mèimén pǔ yǎn shě dé sān mèi
三昧门，远离一切世间三昧门，普眼舍得三昧
mén rú lái zànɡ sān mèimén dé rú shì děnɡ wǔ bǎi sān mèimén yǐ
门，如来藏三昧门，得如是等五百三昧门。以
dé rú shì sān mèimén ɡù shēn xīn róu ruǎn rú qī rì tāi wēi miàoqīnɡ
得如是三昧门故，身心柔软如七日胎，微妙轻
ān shì wú ɡuò zhě yòuwénmiàoxiānɡ fēi zhū tiān lónɡ qián tà pó
安世无过者。又闻妙香，非诸天、龙、乾闼婆
děnɡ rén yǔ fēi rén zhī suǒ nénɡyǒu jí qiánwǎnɡ yì ɡōnɡ jìnɡ hé zhǎnɡ
等人与非人之所能有。即前往诣，恭敬合掌，
yī xīn ɡuānchá jiàn qí xínɡ sè duānzhènɡ shū miào shí fānɡ shì jiè yī
一心观察。见其形色端正殊妙，十方世界一
qiè nǚ rén wú nénɡ yǔ bǐ kuànɡ fù ɡuò zhě wéi chú rú lái jí yǐ yī
切女人无能与比，况复过者？唯除如来及以一
qiè ɡuàndǐnɡ pú sà qí shēn shū shènɡ kǒu chūmiàoxiānɡ ɡōnɡdiàn
切灌顶菩萨。其身殊胜，口出妙香，宫殿
zhuānɡ yán shòu yònɡ zī jù juàn shǔ wéi rào wēi ɡuānɡ chì shènɡ
庄严，受用资具、眷属围绕，威光炽盛，
qīnɡ jìnɡ wú rǎn xī wú yǔ děnɡ kuànɡ qí ɡuò zhě shí fānɡ shì jiè yī
清净无染，悉无与等，况其过者？十方世界一
qiè zhònɡshēnɡ wú yǒu yú cǐ yōu pó yí suǒ qǐ rǎn zhuó xīn ruò yǒuzhònɡ
切众生无有于此优婆夷所起染著心。若有众
shēnɡ zàn dé zhān jiàn suǒ yǒu fán nǎo xī zì xiāomiè pì rú bǎi wàn dà
生暂得瞻见，所有烦恼悉自销灭。譬如百万大
fàn tiānwánɡ jué dìnɡ bù shēnɡ yù jiè fán nǎo qí yǒu jiàn cǐ yōu pó yí
梵天王，决定不生欲界烦恼。其有见此优婆夷
zhě bù qǐ fán nǎo yì fù rú shì shí fānɡzhònɡshēnɡɡuān cǐ nǚ rén
者不起烦恼，亦复如是。十方众生观此女人，
- 70 -
huān xǐ ài jìnɡ xīn wú yàn zú wéi chú jù zú dà zhì huì zhě
欢喜爱敬，心无厌足，唯除具足大智慧者。
ěr shí shàn cái tónɡ zǐ qū ɡōnɡ hé zhǎnɡ ɡōnɡ jìnɡ zhān shì
尔时，善财童子曲躬合掌，恭敬瞻视，
zhènɡniànɡuānchá jiàn cǐ nǚ rén qí shēn zì zài bù kě sī yì sè
正念观察。见此女人，其身自在不可思议，色
xiànɡyánrónɡ shì wú yǔ děnɡ ɡuānɡmínɡdònɡchè wù wú nénɡzhànɡ pǔ
相颜容世无与等，光明洞彻物无能障，普
wèi fǎ jiè yī qiè zhònɡshēnɡ zuò dà ráo yì wú yǒuqiónɡ jìn qí shēnmáo
为法界一切众生作大饶益无有穷尽；其身毛
kǒnɡhénɡchūmiàoxiānɡ juàn shǔ wú biān ɡōnɡdiàn dì yī ɡōnɡ dé shēn
孔恒出妙香，眷属无边，宫殿第一；功德深
ɡuǎnɡ bù kě sī yì mò nénɡ jiū jìn zhī qí yá jì shēnɡhuān xǐ xīn
广不可思议，莫能究尽知其涯际。生欢喜心，
yǐ jì zàn yuē
以偈赞曰：
rǔ chánɡ hù chí qīnɡ jìnɡ jiè pǔ xiū pú sà wú ɡòu rěn
汝常护持清净戒普修菩萨无垢忍
jiān jìn bú dònɡ rú jīn ɡānɡ miàoɡuǒchāo shì wú nénɡ bǐ
坚进不动如金刚妙果超世无能比
ěr shí shàn cái tónɡ zǐ shuō cǐ jì yǐ bó yán shènɡ zhě
尔时，善财童子说此偈已，白言：
‚ 圣者！
wǒ yǐ xiān fā ā nòuduō luó sān miǎo sān pú tí xīn ér wèi zhī pú sà
我已先发阿耨多罗三藐三菩提心，而未知菩萨
yún hé xué pú sà xínɡ yún hé xiū pú sà dào wǒ wén shènɡ zhě shàn
云何学菩萨行？云何修菩萨道？我闻圣者善
nénɡyòu huì yuàn wèi wǒ shuō
能诱诲，愿为我说。‛
shí bú dònɡyōu pó yí yǐ pú sà róu ruǎn yǔ kě ài yǔ cí
时，不动优婆夷以菩萨柔软语、可爱语、慈
bēi yǔ wèi yù shàn cái ér ɡào zhī yán shàn zāi shàn zāi shànnán zǐ
悲语慰谕善财而告之言：
‚ 善哉！善哉！善男子，
rǔ yǐ nénɡ fā ā nòuduō luó sān miǎo sān pú tí xīn shànnán zǐ wǒ
汝已能发阿耨多罗三藐三菩提心。善男子，我
dé pú sà nán cuī fú zhì huì zànɡ jiě tuō mén wǒ dé pú sà jiān ɡù shòu
得菩萨难摧伏智慧藏解脱门，我得菩萨坚固受
chí yuànxínɡmén wǒ dé pú sà yī qiè fǎ pínɡděnɡ dì zǒnɡ chí mén wǒ
持愿行门，我得菩萨一切法平等地总持门，我
- 71 -
dé pú sà yī qiè fǎ zhì ɡuānɡzhào biàn cái mén wǒ dé pú sà qiú yī
得菩萨一切法智光照辩才门，我得菩萨求一
qiè fǎ xīn wú pí yànzhuānɡyán sān mèimén
切法心无疲厌庄严三昧门。‛
shàn cái tónɡ zǐ bó yán shènɡ zhě pú sà nán cuī fú zhì huì
善财童子白言：‚ 圣者！菩萨难摧伏智慧
zànɡ jiě tuō mén nǎi zhì qiú fǎ xīn wú pí yànzhuānɡyán sān mèi mén jìnɡ
藏解脱门，乃至求法心无疲厌庄严三昧门境
jiè yún hé
界云何？‛
dá yán shànnán zǐ cǐ chùshènshēn nán zhī nán xìn
答言：‚ 善男子，此处甚深，难知难信。‛
shàn cái bó yán wéi yuànshènɡ zhě chénɡ fó shén lì wèi wǒ xuān
善财白言：
‚唯愿圣者承佛神力为我宣
shuō wǒ yīn shènɡ zhě shàn zhī shí lì nénɡ xìn nénɡshòu nénɡ jiě
说。我因圣者善知识力，能信、能受、能解、
nénɡ zhī nénɡshènshēn rù nénɡ suí shùnxínɡ mínɡ liǎo ɡuānchá yì
能知、能甚深入、能随顺行，明了观察，忆
niàn xiū xí lí zhū fēn bié jiū jìnɡ pínɡděnɡ
念修习，离诸分别，究竟平等。‛
大方广佛华严经卷第十三
- 72 -
《大方广佛华严经卷第十四》
dà fānɡ ɡuǎnɡ fó huā yán jīnɡ juàn dì shí sì
大方广佛华严经卷第十四

ěr shí bú dònɡyōu pó yí ɡàoshàn cái tónɡ zǐ yán shànnán zǐ
尔时，不动优婆夷告善财童子言：
‚ 善男子，
wǒ yì ɡuò qù wú ɡòuɡuānɡ jié bǐ jié yǒu fó mínɡ wéi xiū bì shí hào
我忆过去无垢光劫，彼劫有佛名为修臂，十号
yuánmǎn shí yǒu ɡuówánɡ mínɡyuēdiànshòu wéi yǒu yī nǚ jí
圆满。时有国王，名曰电授，唯有一女，即
wǒ shēn shì wǒ yú yè fēn fèi yīn yuè shí fù mǔ xiōnɡ dì xī yǐ
100
我身是。我于夜分废音乐时，父母、兄弟悉已
mián qǐn wǔ bǎi tónɡ nǚ yì jiē hūnmèi wǒ yú lóu shànɡyǎnɡɡuānxīnɡ
眠寝，五百童女亦皆昏寐，我于楼上仰观星
xiù yú xū kōnɡzhōnɡ jiàn bǐ rú lái rú bǎoshānwánɡ wú liànɡ wú
宿，于虚空中见彼如来，如宝山王，无量无
biān tiānlónɡ bā bù jí bù sī yì zhū pú sà zhònɡ suǒ ɡònɡ wéi rào fó
边，天龙八部及不思议诸菩萨众所共围绕，佛
shēn pǔ fànɡ dà ɡuānɡmínɡwǎnɡ biànmǎn shí fānɡ wú suǒ zhànɡ ài fó
身普放大光明网，遍满十方无所障碍，佛
shēnmáokǒnɡ jiē chūmiàoxiānɡ wǒ wén shì xiānɡ shēn tǐ róu ruǎn xīn
身毛孔皆出妙香，我闻是香，身体柔软，心
shēnɡhuān xǐ biàncónɡ lóu xià hé shí zhǐ zhǎnɡ dǐnɡ lǐ yú fó
生欢喜，便从楼下，合十指掌，顶礼于佛，
dì ɡuān bǐ fó bú jiàn dǐnɡxiànɡ ɡuānshēn zuǒ yòu mò zhī biān jì sī wéi
谛观彼佛不见顶相，观身左右莫知边际，思惟
bǐ fó zhū xiànɡ suí hǎo wú yǒuyàn zú shànnán zǐ wǒ yú ěr shí
彼佛诸相随好，无有厌足。善男子，我于尔时，
qiè zì niànyán cǐ fó shì zūn zuò hé děnɡ yè huò yú rú shì shènɡ
窃自念言：‘此佛世尊作何等业，获于如是胜
99
100
丽本：于其；永乐北藏本及龙藏本：于
- 73 -
miào zhī shēn xiànɡhǎoyuánmǎn ɡuānɡmínɡ jù zú juàn shǔ chénɡ jiù
妙之身，相好圆满，光明具足，眷属成就，
ɡōnɡdiànzhuānɡyán fú dé zhì huì zǒnɡ chí sān mèi shéntōnɡbiàn cái
宫殿庄严，福德智慧、总持三昧、神通辩才
xián bù sī yì shànnán zǐ shí bǐ rú lái zhī wǒ xīn niàn jí ɡào
咸不思议？’善男子，时彼如来知我心念，即告
wǒ yán rǔ yīnɡ fā nán cuī fú xīn duàn zhū fán nǎo rǔ yīnɡ fā wú
我言：
‘汝应发难摧伏心，断诸烦恼；汝应发无
nénɡshènɡ xīn pò zhū xié zhí rǔ yīnɡ fā wú tuì qiè xīn rù shēn fǎ
能胜心，破诸邪执；汝应发无退怯心，入深法
mén rǔ yīnɡ fā bú dònɡzhuǎn xīn bá shēnɡ sǐ kǔ rǔ yīnɡ fā wú
门；汝应发不动转心，拔生死苦；汝应发无
mí huò xīn pǔ yú yī qiè zhū qù shòushēnɡ rǔ yīnɡ fā wú yàn zú xīn
迷惑心，普于一切诸趣受生；汝应发无厌足心，
qiú jiàn zhū fó wú yǒu xiū xī rǔ yīnɡ fā wú zhī zú xīn xī shòu yī qiè
求见诸佛无有休息；汝应发无知足心，悉受一切
rú lái fǎ yǔ rǔ yīnɡ fā zhènɡ sī wéi xīn pǔ zhào yī qiè fó fǎ ɡuānɡ
如来法雨；汝应发正思惟心，普照一切佛法光
mínɡ rǔ yīnɡ fā dà zhù chí xīn pǔ zhuàn yī qiè rú lái fǎ lún rǔ
明；汝应发大住持心，普转一切如来法轮；汝
yīnɡ fā ɡuǎnɡ liú tōnɡ xīn suí zhònɡshēnɡ yù shī qí fǎ bǎo shànnán
应发广流通心，随众生欲施其法宝。’善男
zǐ wǒ yú bǐ fó zhènɡděnɡ jué suǒ wén rú shì fǎ suí shùn qù qiú yī
子，我于彼佛正等觉所闻如是法，随顺趣求一
qiè zhǒnɡ zhì xīn wú tuì zhuǎn qiú fó shí lì qiú fó biàn cái qiú fó
切种智心无退转，求佛十力，求佛辩才，求佛
ɡuānɡmínɡ qiú fó sè shēn qiú fó xiànɡhǎo qiú fó zhònɡ huì qiú
光明，求佛色身，求佛相好，求佛众会，求
fó jìnɡ chà qiú fó wēi yí qiú fó shòumìnɡ fā shì xīn yǐ shēn
佛净刹，求佛威仪，求佛寿命。发是心已，深
xīn ài yào rú kě sī shuǐ qí xīn jiān ɡù yóu rú jīn ɡānɡ yī qiè fán nǎo
心爱乐如渴思水，其心坚固犹如金刚，一切烦恼
jí yǐ èr shènɡ suǒ bù nénɡhuài
及以二乘所不能坏。
shànnán zǐ wǒ yì chū fā shì xīn yǐ lái jīnɡ yán fú tí jí
‚ 善男子，我忆初发是心已来，经阎浮提极
wēi chén shù jié shànɡ bù céng qǐ yī niàn yù xīn kuànɡxínɡ qí shì
微尘数劫，尚不曾起一念欲心，况行其事？
- 74 -
ěr suǒ jié zhōnɡ yú zì qīn shǔ yǒu ɡuò shī zhě shànɡ bù shēnɡ qǐ yī niàn
尔所劫中，于自亲属有过失者尚不生起一念
chēn xīn kuànɡ tā zhònɡshēnɡ wú ɡuò shī zhě ěr suǒ jié zhōnɡ yú
瞋心，况他众生无过失者？尔所劫中，于
qí zì shēn bù shēnɡ wǒ jiàn kuànɡ yú zhònɡ jù ér jì wǒ suǒ ěr suǒ
其自身不生我见，况于众具而计我所？尔所
jié zhōnɡ sǐ shí shēnɡ shí jí yú tāi zànɡ rù zhù chū shí nǎi zhì mènɡ
劫中，死时、生时及于胎藏入住出时，乃至梦
zhōnɡ wèi céng mí huò qǐ zhònɡshēnɡxiǎnɡ jí wú jì xīn kuànɡ yú yú
中，未曾迷惑起众生想及无记心，况于余
shí ěr suǒ jié zhōnɡ nǎi zhì mènɡmèi suí jiàn yī fó wèi céngwànɡ
时？尔所劫中，乃至梦寐，随见一佛未曾忘
shī hé kuànɡ pú sà shí yǎn suǒ jiàn ěr suǒ jié zhōnɡ shòu chí yī qiè
失，何况菩萨十眼所见？尔所劫中，受持一切
rú lái zhènɡ fǎ wèi céngwànɡ shī yī wén yī jù nǎi zhì shì sú suǒ yǒu
如来正法，未曾忘失一文一句，乃至世俗所有
yán cí shànɡ bú wànɡ shī hé kuànɡ rú lái yǔ yánzànɡzhōnɡ suǒ xuānmiào
言辞尚不忘失，何况如来语言藏中所宣妙
fǎ ěr suǒ jié zhōnɡ shòu chí yī qiè rú lái fǎ hǎi yī wén yī jù
法？尔所劫中，受持一切如来法海，一文一句
wú bù sī wéi rú lǐ ɡuānchá nǎi zhì yī qiè shì sú zhī fǎ shànɡhénɡ
无不思惟如理观察，乃至一切世俗之法，尚恒
sī wéi ɡuānchá jué liǎo hé kuànɡ rú lái zhēnshènɡ yì fǎ ěr suǒ jié
思惟观察觉了，何况如来真胜义法？尔所劫
zhōnɡ shòu chí yī qiè rú lái fǎ hǎi wèi céng yú yī fǎ zhōnɡ bù dé
中，受持一切如来法海，未曾于一法中不得
sān mèi nǎi zhì shì jiān yī qiè ɡōnɡqiǎo jì yì zhī fǎ yī yī fǎ zhōnɡ
三昧，乃至世间一切工巧技艺之法，一一法中
yì fù rú shì ěr suǒ jié zhōnɡ zhù chí yī qiè rú lái fǎ lún suí suǒ
亦复如是；尔所劫中，住持一切如来法轮，随所
zhù chí wèi céng fèi shě yī wén yī jù yì wú cuò miù nǎi zhì bù céng
住持，未曾废舍一文一句，亦无错谬，乃至不曾
shēnɡ yú shì zhì wéi chú wèi yù tiáo fú zhònɡshēnɡ ěr suǒ jié zhōnɡ
生于世智，唯除为欲调伏众生；尔所劫中，
jiàn zhū fó hǎi wèi céng yú yī fó suǒ bù dé chénɡ jiù qīnɡ jìnɡ dà yuàn
见诸佛海，未曾于一佛所不得成就清净大愿，
nǎi zhì yú zhū biànhuà fó suǒ xī yì rú shì ěr suǒ jié zhōnɡ jiàn zhū
乃至于诸变化佛所悉亦如是；尔所劫中，见诸
- 75 -
pú sà xiū xínɡmiàoxínɡ wú yǒu yī xínɡ wǒ bù chénɡ jiù ér dé qīnɡ jìnɡ
101
菩萨修行妙行，无有一行我不成就而得清净；
ěr suǒ jié zhōnɡ suǒ jiàn zhònɡshēnɡ wú yī zhònɡshēnɡ wǒ bú quàn fā
尔所劫中，所见众生，无一众生我不劝发
ā nòuduō luó sān miǎo sān pú tí xīn wèi céngquàn yī zhònɡshēnɡ nǎi
阿耨多罗三藐三菩提心，未曾劝一众生，乃
zhì yī niàn fā yú shēnɡwén pì zhī fó yì ěr suǒ jié zhōnɡ yú yī
至一念发于声闻、辟支佛意；尔所劫中，于一
qiè fó suǒ wén zhī fǎ nǎi zhì yī wén yī jù bù shēnɡ yí xīn bù
切佛所闻之法，乃至一文一句，不生疑心、不
shēnɡ èr xiǎnɡ bù shēnɡ fēn bié xiǎnɡ bù shēnɡzhǒnɡzhǒnɡxiǎnɡ bù
生二想、不生分别想、不生种种想、不
shēnɡ zhí zhuóxiǎnɡ bù shēnɡɡāo xià xiǎnɡ bù shēnɡshènɡ liè xiǎnɡ bù
生执著想、不生高下想、不生胜劣想、不
shēnɡ ài zēnɡxiǎnɡ nǎi zhì wú yī niànzhōnɡshēnɡ rú shì xiǎnɡ
生爱憎想，乃至无一念中生如是想。
shànnán zǐ wǒ cónɡ shì lái suǒ jiàn zhū fó chánɡ dé qīn jìn
‚ 善男子，我从是来，所见诸佛常得亲近，
wèi céng shě lí chánɡ jiàn pú sà wèi céng shě lí chánɡ jiàn zhēn shí
未曾舍离；常见菩萨，未曾舍离；常见真实
dà shàn zhī shí wèi céng shě lí chánɡwén zhū fó qīnɡ jìnɡ dà yuàn
大善知识，未曾舍离；常闻诸佛清净大愿，
wèi céng shě lí chánɡwén pú sà suǒ xiū miàoxínɡ wèi céng shě lí
未曾舍离；常闻菩萨所修妙行，未曾舍离；
chánɡwén pú sà bō luó mì mén wèi céng shě lí chánɡwén pú sà
102
常闻菩萨波罗蜜门，未曾舍离；常闻菩萨
dì zhì ɡuānɡmínɡmén wèi céng shě lí chánɡwén pú sà zǒnɡ chí sān mèi
地智光明门，未曾舍离；常闻菩萨总持三昧
wú jìn zànɡmén wèi céng shě lí chánɡwén pú sà pǔ rù wú biān shì
无尽藏门，未曾舍离；常闻菩萨普入无边世
jiè wǎnɡmén wèi céng shě lí chánɡwén pú sà pǔ rù wú biānzhònɡ
界网门，未曾舍离；常闻菩萨普入无边众
shēnɡ jiè mén wèi céng shě lí chánɡwén pú sà yǐ zhì ɡuānɡmínɡchú
生界门，未曾舍离；常闻菩萨以智光明除
101
丽本：就；永乐北藏本及龙藏本：就大愿，乃至于诸变化佛所，悉亦如是；尔所劫
中见诸菩萨修行妙行，无有一行我不成就；校勘：就
102
丽本：门；永乐北藏本及龙藏本：闻；校勘：门
- 76 -
miè yī qiè zhònɡshēnɡ fán nǎo wèi céng shě lí chánɡwén pú sà shēnɡ
灭一切众生烦恼，未曾舍离；常闻菩萨生
zhǎnɡ yī qiè zhònɡshēnɡshànɡēn wèi céng shě lí chánɡwén pú sà nénɡ
长一切众生善根，未曾舍离；常闻菩萨能
suí zhònɡshēnɡbiànzhōu fǎ jiè pǔ xiàn qí shēn wèi céng shě lí chánɡ
随众生遍周法界普现其身，未曾舍离；常
wén pú sà yǐ miàoyán yīn kāi wù fǎ jiè yī qiè zhònɡshēnɡ wèi céng shě
闻菩萨以妙言音开悟法界一切众生，未曾舍
lí shàn nán zǐ wǒ dé pú sà nán cuī fú zhì huì zànɡ jiě tuō mén
离。善男子，我得菩萨难摧伏智慧藏解脱门，
wǒ dé pú sà qiú yī qiè fǎ xīn wú pí yànzhuānɡyán sān mèimén wǒ dé
我得菩萨求一切法心无疲厌庄严三昧门，我得
pú sà jiān ɡù shòu chí yuàn xínɡ mén wǒ dé pú sà yī qiè fǎ pínɡ děnɡ
菩萨坚固受持愿行门，我得菩萨一切法平等
dì zǒnɡ chí mén wǒ dé pú sà yī qiè fǎ zhì ɡuānɡ zhào biàn cái mén
地总持门，我得菩萨一切法智光照辩才门，
xiàn bù sī yì zì zài shénbiàn rǔ yù jiàn fǒu
现不思议自在神变，汝欲见不？‛
shàn cái yán wěi wǒ xīn yuàn jiàn
善财言：‚唯！我心愿见。‛
ěr shí bú dònɡyōu pó yí bù qǐ lónɡzànɡ shī zǐ zhī zuò rù
尔时，不动优婆夷不起龙藏师子之座，入
pú sà nán cuī fú zhì huì zànɡ jiě tuō mén qiú yī qiè fǎ xīn wú pí yàn
菩萨难摧伏智慧藏解脱门、求一切法心无疲厌
zhuānɡyán sān mèimén bù kōnɡyuánmǎnzhuānɡyán sān mèimén shí lì
庄严三昧门、不空圆满庄严三昧门、十力
zhì lún xiànqián sān mèimén rù rú shì děnɡ shí yì sān mèimén rù cǐ
智轮现前三昧门，入如是等十亿三昧门。入此
sān mèi mén shí shí fānɡ ɡè yǒu bù kě shuō bù kě shuō fó chà jí wēi
三昧门时，十方各有不可说不可说佛刹极微
chén shù shì jiè liù zhǒnɡzhèndònɡ yī yī shì jiè jiē xī qīnɡ jìnɡ liú lí
尘数世界六种震动，一一世界皆悉清净琉璃
suǒ chénɡ yī yī shì jiè zhōnɡyǒu bǎi yì sì tiān xià yī yī sì tiān xià
所成；一一世界中有百亿四天下；一一四天下
jiē yǒu rú lái huòshēnɡdōushuài huò shí jiànɡshēnɡ rù tāi chūshēnɡ
皆有如来或升兜率，或时降生、入胎初生、
chū jiā kǔ xínɡ huò jū dào shù huòxiànxiánɡ mó shì zhènɡ pú tí
出家苦行，或居道树，或现降魔、示证菩提、
- 77 -
shòu fàn wánɡqǐnɡ qù bō luó nài zhuàn sì dì lún huòcónɡdāo lì
受梵王请、趣波罗奈、转四谛轮，或从忉利
huán yán fú tí sān dào bǎo jiē cónɡ tiān ér xià huò shí xiàn chǔ biàn liù
还阎浮提三道宝阶从天而下；或时现处遍六
dà chénɡ xiàn dà shéntōnɡ cuī zhū wài dào huò shí xiàn zhù pí yē lí
大城，现大神通摧诸外道；或时现住毗耶离
chénɡ mí hóu chí cè chū zhì lǜ yí huò shí xiànchǔwánɡ shè dà chénɡ
城猕猴池侧，初制律仪；或时现处王舍大城
línɡ jiù shānděnɡ shuō zhū bō rě bō luó mì mén nǎi zhì huòxiàn jū shī
灵鹫山等，说诸般若波罗蜜门；乃至或现拘尸
nà chénɡ suō luó lín jiān shì bō niè pán rú shì suǒ zuò yī qiè fó shì
那城娑罗林间，示般涅槃。如是所作一切佛事，
pǔ biàn shí fānɡ qīnɡ jìnɡ shì jiè yī yī rú lái fànɡ ɡuānɡ mínɡ wǎnɡ zhōu
普遍十方清净世界；一一如来放光明网周
biàn fǎ jiè dàochǎnɡzhònɡ huì qīnɡ jìnɡ wéi rào zhuànmiào fǎ lún kāi
遍法界，道场众会清净围绕，转妙法轮，开
wù qún pǐn
悟群品。
shí bú dònɡyōu pó yí cónɡ sān mèi qǐ ɡàoshàn cái yán shàn
时，不动优婆夷从三昧起告善财言：
‚善
nán zǐ rǔ jiàn cǐ fǒu rǔ wén cǐ fǒu rǔ jiě cǐ fǒu
男子，汝见此不？汝闻此不？汝解此不？‛
shàn cái yán wěi wǒ jiē yǐ jiàn yǐ wén yǐ jiě
善财言：‚唯！我皆已见、已闻、已解。‛
yōu pó yí yán shànnán zǐ wǒ wéi dé cǐ pú sà suǒ xiū jiān
优婆夷言：
‚ 善男子，我唯得此菩萨所修坚
ɡù shòu chí dà yuànxínɡmén qiú yī qiè fǎ xīn wú pí yànzhuānɡyán sān
固受持大愿行门、求一切法心无疲厌庄严三
mèi zhì ɡuānɡmínɡmén pú sà nán cuī fú zhì huì zànɡ jiě tuō mén yī qiè
昧智光明门、菩萨难摧伏智慧藏解脱门、一切
fǎ pínɡděnɡ dì zǒnɡ chí mén yī qiè fǎ zhì ɡuānɡzhàobiàn cái mén wèi
法平等地总持门、一切法智光照辩才门，为
yī qiè zhònɡshēnɡ shànqiǎofānɡbiàn yǐ miàoyán yīn pǔ biàn yī qiè
一切众生，善巧方便，以妙言音，普遍一切
shuō wēi miào fǎ jiē lìnɡ huān xǐ rú zhū pú sà mó hē sà rú wū
说微妙法，皆令欢喜。如诸菩萨摩诃萨，如乌
sǎ pó niǎo yóuxínɡ xū kōnɡ wú suǒ zhànɡ ài nénɡ rù yī qiè zhònɡshēnɡ
洒婆鸟，游行虚空无所障碍，能入一切众生
- 78 -
dà hǎi zì zài shènshēn pǔ biànɡuānchá jiàn yǒushànɡēn yǐ chénɡ
大海，自在甚深，普遍观察，见有善根已成
shú zhě jí biàn zhí qǔ zhì pú tí àn yòu rú shānɡ kè rù yī qiè
熟者，即便执取置菩提岸；又如商客，入一切
zhì dà bǎozhōuzhōnɡ cǎi qiú rú lái shí lì zhì bǎo yòu rú yú shī
智大宝洲中，采求如来十力智宝；又如渔师，
yǒu jù zú lì chí zhènɡ fǎ wǎnɡ rù shēnɡ sǐ hǎi lù zhū zhònɡ shēnɡ
有具足力持正法网，入生死海漉诸众生；
rú ā xiū luó wánɡ nénɡbiànmào dònɡ sān yǒu dà chénɡ zhū fán nǎo hǎi
103
如阿修罗王，能遍㧌动三有大城诸烦恼海，
pǔ lìnɡ zhònɡshēnɡ jiū jìnɡ jì jìnɡ yòu rú rì lún chūxiàn xū kōnɡ zhào
普令众生究竟寂静；又如日轮，出现虚空，照
ài shuǐ ní lìnɡ qí ɡān jié yóu rú mǎnyuè chūxiàn xū kōnɡ lìnɡ kě
爱水泥，令其干竭；犹如满月，出现虚空，令可
huà zhě xīn huā kāi fū yóu rú dà dì pǔ jiē pínɡděnɡ wú liànɡzhònɡ
化者心华开敷；犹如大地，普皆平等，无量众
shēnɡ yú zhōnɡ zhǐ zhù hénɡshòu lǚ jiàn xīn wú fēn bié zēnɡzhǎnɡ yī qiè
生于中止住，恒受履践心无分别，增长一切
shàn fǎ ɡēn yá yóu rú dà fēnɡ suǒ xiànɡ wú ài nénɡ bá yī qiè zhū
善法根芽；犹如大风，所向无碍，能拔一切诸
jiàn dà shù huài sàn yī qiè shēnɡ sǐ yuányuàn rú zhuàn lún wánɡ yóu
见大树，坏散一切生死园苑；如转轮王，游
xínɡ shì jiān yǐ sì shè shì shè zhū zhònɡshēnɡ ér wǒ yún hé nénɡ zhī
行世间，以四摄事摄诸众生。而我云何能知
nénɡshuō bǐ ɡōnɡ dé xínɡ shànnán zǐ yú cǐ nánfānɡyǒu yī dà chénɡ
能说彼功德行？善男子，于此南方有一大城，
mínɡdōu sà luó qí zhōnɡyǒu yī chū jiā wài dào mínɡyuēbiànxínɡ rǔ
名都萨罗；其中有一出家外道，名曰遍行。汝
yì bǐ wèn pú sà yún hé xué pú sà xínɡ xiū pú sà dào
诣彼问，菩萨云何学菩萨行、修菩萨道？‛
shí shàn cái tónɡ zǐ dǐnɡ lǐ bú dònɡyōu pó yí zú rào wú shù
时，善财童子顶礼不动优婆夷足，绕无数
zā yīn qín zhānyǎnɡ cí tuì ér qù
匝，殷勤瞻仰，辞退而去。
ěr shí shàn cái tónɡ zǐ yú bú dònɡyōu pó yí suǒ dé wén fǎ yǐ
尔时，善财童子于不动优婆夷所得闻法已，
103
丽本：挠；永乐北藏本及龙藏本：㧌
- 79 -
zhuān xīn yì chí suǒ yǒu jiào huì suǒ yǒu shì dǎo suǒ yǒuyǎnshuō suǒ
专心忆持所有教诲、所有示导、所有演说、所
yǒu zàn tàn suǒ yù ɡuānɡzhào jiē xī suí shùn shēnɡ xī yǒu xīn sī
有赞叹，所遇光照皆悉随顺，生希有心，思
wéi ɡuānchá pǔ biàn xiū xí yī xīn zhènɡniàn jiàn jiàn qiánxínɡ jīnɡ
惟观察，普遍修习，一心正念，渐渐前行，经
lì ɡuó yì cūnyínɡ jù luò rán hòu nǎi zhì dōu sà luó chénɡ yú
历国邑、村营、聚落，然后乃至都萨罗城，于
rì mò shí rù bǐ chénɡzhōnɡ chándiàn lǘ lǐ sì dá jiāo qú chù
日没时入彼城中，鄽店闾里、四达交衢，处
chù xún qiú biànxínɡ wài dào yú ɡāoxiǎnchùyuǎnwànɡɡuānchá qí chénɡ
处寻求遍行外道。于高显处远望观察，其城
dōnɡ běi yǒu yī dà shān mínɡmiào jí xiánɡ shàn cái tónɡ zǐ yú zhōnɡ yè
东北有一大山，名妙吉祥。善财童子于中夜
shí jiàn cǐ shāndǐnɡyǒu dà ɡuānɡmínɡ fēnɡluán jùn zhì yán xiù cuán
时，见此山顶有大光明，峰峦峻峙，岩岫攒
ɡǒnɡ cǎo shù huā lín mǐ bù huī yìnɡ zhàoyàochénɡ jū rú rì chū
104
拱，草树华林靡不晖映，照耀城居，如日初
chū jiàn cǐ shì yǐ shēnɡ dà huān xǐ zuò shì niànyán wǒ bì yú
出。见此事已，生大欢喜，作是念言：
‚我必于
cǐ jiàn shàn zhī shí biàncónɡchénɡchū zhènɡniànɡuānchá ér dēnɡ bǐ
此见善知识。‛便从城出，正念观察而登彼
shān zhù lì sī wéi yáowànɡzhānyǎnɡ jiàn cǐ wài dào yú qí shānshànɡ
山，住立思惟遥望瞻仰，见此外道于其山上
pínɡ tǎn zhī chù xú bù jīnɡ xínɡ sè xiànɡyuánmǎn wēi ɡuānɡzhàoyào
平坦之处徐步经行，色相圆满，威光照耀，
jí xiánɡ fú yànɡuò yú chì huǒ shí qiān fàn zhònɡ zhī suǒ wéi rào dà fàn
吉祥福焰过于炽火，十千梵众之所围绕，大梵
tiānwánɡ suǒ bù nénɡ jí shàn cái jí shí wǎnɡ yì qí suǒ dǐnɡ lǐ qí zú
天王所不能及。善财即时往诣其所，顶礼其足，
rào wú shù zā hé zhǎnɡqián lì bó yán shènɡ zhě wǒ yǐ xiān
绕无数匝，合掌前立，白言：
‚ 圣者！我已先
fā ā nòuduō luó sān miǎo sān pú tí xīn ér wèi zhī pú sà yún hé xué
发阿耨多罗三藐三菩提心，而未知菩萨云何学
pú sà xínɡ yún hé xiū pú sà dào wǒ wénshènɡ zhě shànnénɡ yòu huì
菩萨行？云何修菩萨道？我闻圣者善能诱诲，
104
丽本：辉；永乐北藏本及龙藏本：晖
- 80 -
yuàn wèi wǒ shuō
愿为我说。‛
biànxínɡ dá yán shàn zāi shàn zāi shànnán zǐ rǔ nǎi nénɡ
遍行答言：
‚ 善哉！善哉！善男子，汝乃能
fā ā nòuduō luó sān miǎo sān pú tí xīn fù nénɡqǐnɡwèn zhū pú sà xínɡ
发阿耨多罗三藐三菩提心，复能请问诸菩萨行。
shànnán zǐ wǒ yǐ ān zhù zhì yī qiè chù suí shùnbiànxínɡ pú sà xínɡ
善男子，我已安住至一切处，随顺遍行菩萨行，
yǐ chénɡ jiù pǔ ɡuān yī qiè shì jiān děnɡ wú zhànɡ ài sān mèi mén yǐ
已成就普观一切世间等无障碍三昧门，已
chénɡ jiù wú yī wú zuò shéntōnɡ lì yǐ chénɡ jiù pǔ mén fǎ jiè jì bō
成就无依无作神通力，已成就普门法界际般
rě bō luó mì rú shì yī qiè zhì huì ɡuānɡmínɡ suí xínɡyuánmǎn shàn
若波罗蜜，如是一切智慧光明随行圆满。善
nán zǐ wǒ nénɡ pǔ yú yī qiè shì jiān zhǒnɡzhǒnɡfānɡ suǒ zhǒnɡzhǒnɡ
男子，我能普于一切世间种种方所、种种
xínɡ sè zhǒnɡzhǒnɡxiànɡmào zhǒnɡzhǒnɡ mò shēnɡ zhǒnɡzhǒnɡxínɡ jiě
形色、种种相貌、种种殁生、种种行解、
zhǒnɡzhǒnɡ xìn yào yī qiè qù lèi zhū zhònɡshēnɡzhōnɡ suǒ wèi tiān qù
种种信乐一切趣类诸众生中。所谓：天趣、
lónɡ qù yè chā qù qián tà pó ā xiū luó jiā lóu luó jǐn nà
龙趣、夜叉趣、乾闼婆、阿修罗、迦楼罗、紧那
luó mó hóu luó jiā dì yù chùshēnɡ yán luó wánɡ jiè rén
罗、摩睺罗伽、地狱、畜生、阎罗王界、人、
fēi rén děnɡ yī qiè qù lèi huò zhù zhū jiàn huò xìn èr shènɡ huòyǒu
非人等一切趣类。或住诸见、或信二乘、或有
ài yào dà shènɡ zhī dào rú shì yī qiè zhū zhònɡ shēnɡ zhōnɡ wǒ yǐ
爱乐大乘之道，如是一切诸众生中，我以
zhǒnɡzhǒnɡfānɡbiàn zhǒnɡzhǒnɡ zhì huì zhǒnɡzhǒnɡ jiào huà zhǒnɡzhǒnɡ
种种方便、种种智慧、种种教化、种种
tiáo fú pínɡděnɡ lì yì xī lìnɡ yuánmǎn suǒ wèi huò wèi yǎnshuō yī qiè
调伏平等利益悉令圆满。所谓：或为演说一切
shì jiān zhǒnɡzhǒnɡ jì yì lì yì zhònɡshēnɡ huò wèi yǎnshuō jiān rú jīn
世间种种技艺利益众生；或为演说坚如金
ɡānɡnénɡ pò wú mínɡ tuó luó ní zhì huò wèi yǎnshuō sì shè fānɡbiàn shè
刚能破无明陀罗尼智；或为演说四摄方便摄
zhū zhònɡshēnɡ lìnɡ dé qīn jìn yī qiè zhì dào huò wèi yǎnshuō zhū bō luó
诸众生，令得亲近一切智道；或为演说诸波罗
- 81 -
mì kāi shì zàn tàn lìnɡ qí huí xiànɡ yī qiè zhì wèi huò wèi chēnɡ tàn fā
蜜开示赞叹，令其回向一切智位；或为称叹发
pú tí xīn lìnɡ qí bù shī wú shànɡdào yì huò wèi chēnɡ zàn zhū pú sà
菩提心，令其不失无上道意；或为称赞诸菩萨
xínɡ lìnɡ qí mǎn zú nénɡ jìnɡ fó chà dù zhònɡshēnɡyuàn huò wèi yǎnshuō
行，令其满足能净佛刹度众生愿；或为演说
zào zhū è yè shòu dì yù děnɡ zhǒnɡ zhǒnɡ kǔ bào lìnɡ yú bú shàn shēn
造诸恶业受地狱等种种苦报，令于不善深
shēnɡ yàn lí huò wèi yǎn shuō ɡònɡ yǎnɡ zhū fó zhònɡ zhū shàn ɡēn jué dìnɡ
生厌离；或为演说供养诸佛种诸善根决定
huò dé yī qiè zhì ɡuǒ lìnɡ qí fā qǐ huān xǐ zhī xīn huò wèi zàn shuō
获得一切智果，令其发起欢喜之心；或为赞说
yī qiè rú lái yīnɡ zhènɡděnɡ jué suǒ yǒuɡōnɡ dé lìnɡ yào fó shēn qiú
一切如来、应、正等觉所有功德，令乐佛身求
yī qiè zhì huò wèi zàn shuō zhū fó wēi dé lìnɡ qí yuànyào fó bú huài
一切智；或为赞说诸佛威德，令其愿乐佛不坏
shēn huò wèi zàn shuō fó zì zài shēn lìnɡ qiú rú lái wú nénɡyìnɡ bì dà
身；或为赞说佛自在身，令求如来无能映蔽大
wēi dé tǐ shànnán zǐ wǒ yòu yú cǐ dōu sà luó chénɡ yī qiè fānɡ
威德体。善男子，我又于此都萨罗城、一切方
suǒ yī qiè zú lèi ruò nán ruò nǚ zhū rén zhònɡzhōnɡ yǐ shànfānɡbiàn
所一切族类、若男若女诸人众中，以善方便
shì tónɡ qí xínɡ suí qí suǒ yìnɡbiànhuàyán yīn zhǒnɡzhǒnɡchā bié ér wèi
示同其形，随其所应变化言音，种种差别而为
shuō fǎ zhū zhònɡshēnɡděnɡ xī bù nénɡ zhī wǒ shì hé rén cónɡ hé ér
说法。诸众生等悉不能知我是何人、从何而
zhì wéi lìnɡ wén zhě rú lǐ xiū xínɡ wù zhēn shí yì shànnán zǐ rú
至，唯令闻者如理修行悟真实义。善男子，如
yú cǐ chénɡ lì yì zhònɡshēnɡ yú yán fú tí chénɡ yì jù luò suǒ yǒu
于此城利益众生，于阎浮提城邑聚落所有
zhònɡshēnɡ zhǐ zhù zhī chù xī yì rú shì ér wéi lì yì shànnán zǐ
众生止住之处，悉亦如是而为利益。善男子，
yán fú tí nèi jiǔ shí liù zhònɡ ɡè qǐ yì jiàn ér shēnɡ zhí zhuó wǒ xī
阎浮提内九十六众各起异见而生执著，我悉
yú qí zhōnɡfānɡbiàntiáo fú lìnɡ qí shě lí suǒ yǒu zhū jiàn rú yán fú
于其中方便调伏，令其舍离所有诸见。如阎浮
tí yī qiè zhù chù yú sān tiān xià yì fù rú shì rú sì tiān xià xiǎo
提一切住处，余三天下亦复如是；如四天下、小
- 82 -
qiān zhōnɡqiān dà qiān shì jiè qí zhōnɡzhònɡshēnɡ yī qiè zhù chù yì
千、中千、大千世界其中众生一切住处亦
fù rú shì rú cǐ sān qiān dà qiān shì jiè rú shì shí fānɡ wú liànɡ shì
复如是；如此三千大千世界，如是十方无量世
jiè yī qiè zhù chù yī qiè pǐn lèi zhū zhònɡshēnɡ hǎi wǒ xī yú zhōnɡ
界一切住处，一切品类诸众生海，我悉于中
suí zhū zhònɡshēnɡ xīn zhī suǒ yào yǐ zhǒnɡzhǒnɡfānɡbiàn zhǒnɡzhǒnɡ
随诸众生心之所乐，以种种方便、种种
fǎ mén zhǒnɡzhǒnɡ lǐ qù zhǒnɡzhǒnɡzhènɡxínɡ zhǒnɡzhǒnɡ shì yè
法门、种种理趣、种种正行、种种事业，
xiànzhǒnɡzhǒnɡ sè shēn zhǒnɡzhǒnɡxínɡxiànɡ zhǒnɡzhǒnɡyán yīn ér wèi
现种种色身、种种形相、种种言音而为
shuō fǎ lìnɡ bǐ zhònɡshēnɡ jiē dé lì yì shànnán zǐ wǒ wéi zhī cǐ
说法，令彼众生皆得利益。善男子，我唯知此
zhì yī qiè chù suí shùnbiànxínɡ pú sà xínɡ rú zhū pú sà mó hē sà dé
至一切处随顺遍行菩萨行。如诸菩萨摩诃萨得
yǔ zhònɡshēnɡ wú chā bié shēn dé yǔ yī qiè zhònɡshēnɡ shù děnɡ sān mèi
与众生无差别身，得与一切众生数等三昧，
yǐ biànhuàshēn pǔ rù zhū qù yú yī qiè chù jiē xiànshòushēnɡ qīnɡ jìnɡ
以变化身普入诸趣，于一切处皆现受生，清净
ɡuānɡmínɡbiànzhào fǎ jiè qí yǒu jiàn zhě wú bù ménɡ yì yǐ wú ài
光明遍照法界，其有见者无不蒙益，以无碍
yuàn zhù yī qiè jié dé rú dì wǎnɡ zhū wú děnɡxínɡ chánɡ qín lì yì
愿住一切劫，得如帝网诸无等行，常勤利益
yī qiè zhònɡshēnɡ suī yú wú liànɡ fán nǎoɡòuzhōnɡhénɡ yǔ ɡònɡ jū ér
一切众生，虽于无量烦恼垢中恒与共居而
wú rǎn zhuó pǔ yú sān shì zhònɡshēnɡpínɡděnɡ yǐ wú wǒ zhì zhōubiàn
无染著，普于三世众生平等，以无我智周遍
zhàoyào yǐ dà bēi zànɡzēnɡzhǎnɡshànɡēn ér wǒ yún hé nénɡ zhī
照耀，以大悲藏增长善根；而我云何能知、
nénɡshuō bǐ ɡōnɡ dé xínɡqīnɡ jìnɡ zhì huì shànnán zǐ yú cǐ nánfānɡ
能说彼功德行清净智慧？善男子，于此南方
yǒu yī ɡuó tǔ mínɡ wéi ɡuǎnɡ bó bǐ yǒu jù luò cónɡɡuó wéi mínɡ
有一国土，名为广博，彼有聚落，从国为名，
qí zhōnɡyǒu yī yù xiānɡzhǎnɡ zhě mínɡyuē jù zú yōu bō luó huā rǔ
其中有一鬻香长者，名曰具足优钵罗华。汝
诣彼问菩萨云何学菩萨行、修菩萨道。‛
- 83 -
shí shàn cái tónɡ zǐ lǐ biànxínɡ zú rào wú shù zā yīn qín zhān
时，善财童子礼遍行足，绕无数匝，殷勤瞻
ěr shí shàn cái tónɡ zǐ yīn shàn zhī shí jiào bú ɡù shēnmìnɡ
尔时，善财童子因善知识教，不顾身命，
bù zhuó cái bǎo bù dān wǔ yù bú liàn juàn shǔ bú zhònɡwánɡ wèi
不著财宝，不耽五欲，不恋眷属，不重王位，
zì zài ān lè wéi yuànhuàdǎo yī qiè zhònɡshēnɡ lìnɡ qí chénɡ shú
自在安乐；唯愿化导一切众生，令其成熟；
wéi yuànzhuānɡyán zhū fó chà tǔ pǔ biànqīnɡ jìnɡ wéi yuànɡònɡyǎnɡ yī
唯愿庄严诸佛刹土，普遍清净；唯愿供养一
qiè rú lái xīn wú pí yàn wéi yuànzhènɡ zhī zhū fǎ shí xìnɡ fēn mínɡ
切如来，心无疲厌；唯愿证知诸法实性，分明
xiǎnxiàn wéi yuàn suí shùnshènshēn fǎ jiè pǔ biàn wú ài wéi yuàn
显现；唯愿随顺甚深法界，普遍无碍；唯愿
xiū xí yī qiè pú sà dà ɡōnɡ dé hǎi zhōnɡ wú tuì zhuǎn wéi yuàn
105
修习一切菩萨大功德海，终无退转；唯愿
hénɡ yú yī qiè jié zhōnɡ xiū pú sà xínɡ wéi yuàn pǔ rù yī qiè rú lái
恒于一切劫中修菩萨行；唯愿普入一切如来
zhònɡ huì dàochǎnɡ wéi yuàn rù yú yī sān mèimén pǔ xiàn zhū sān mèi
众会道场；唯愿入于一三昧门，普现诸三昧
mén zì zài shén lì wéi yuàn yú fó yī fǎ lún zhōnɡ pǔ chí yī qiè rú
门自在神力；唯愿于佛一法轮中，普持一切如
lái fǎ lún wéi yuàn yú fó yī máokǒnɡzhōnɡ jiàn yī qiè fó xīn wú yàn
来法轮；唯愿于佛一毛孔中，见一切佛心无厌
zú wéi yuànzhènɡ dé zhì huì ɡuānɡmínɡ nénɡ chí yī qiè zhū fó fǎ zànɡ
足；唯愿证得智慧光明，能持一切诸佛法藏；
zhuān qiú cǐ děnɡ zhū fó pú sà suǒ yǒu ɡōnɡ dé jiàn cì yóu xínɡ zhì
专求此等诸佛菩萨所有功德。渐次游行，至
ɡuǎnɡ bó ɡuó jí qí jù luò pǔ biàn xún qiú yù xiānɡzhǎnɡ zhě
广博国及其聚落，普遍寻求鬻香长者。
jiàn yǐ qián yì dǐnɡ lǐ qí zú rào wú shù zā hé zhǎnɡ ér
见已前诣，顶礼其足，绕无数匝，合掌而
lì bó yán shènɡ zhě wǒ yǐ xiān fā ā nòuduō luó sān miǎo sān pú
立，白言：
‚ 圣者！我已先发阿耨多罗三藐三菩
105
丽本：集；永乐北藏本及龙藏本：习
- 84 -
tí xīn yù qiú yī qiè fó pínɡděnɡ zhì huì yù mǎn yī qiè fó wú liànɡ
提心，欲求一切佛平等智慧，欲满一切佛无量
dà yuàn yù jìnɡ yī qiè fó zuì shànɡ sè shēn yù jiàn yī qiè fó qīnɡ jìnɡ
大愿，欲净一切佛最上色身，欲见一切佛清净
fǎ shēn yù zhī yī qiè fó ɡuǎnɡ dà zhì shēn yù jìnɡ zhì yī qiè pú sà
法身，欲知一切佛广大智身，欲净治一切菩萨
zhū xínɡ yù zhàomínɡ yī qiè pú sà sān mèi yù ān zhù yī qiè pú sà
诸行，欲照明一切菩萨三昧，欲安住一切菩萨
zǒnɡ chí yù jiān láo yī qiè pú sà ɡōnɡ dé yù chúmiè yī qiè suǒ yǒu
总持，欲坚牢一切菩萨功德，欲除灭一切所有
zhànɡ ài yù yóuxínɡ yī qiè shí fānɡ shì jiè ér wèi zhī pú sà yún hé
障碍，欲游行一切十方世界，而未知菩萨云何
xué pú sà xínɡ yún hé xiū pú sà dào ér nénɡ chū shēnɡ yī qiè zhǒnɡ
学菩萨行、云何修菩萨道而能出生一切种
zhì
智？‛
zhǎnɡ zhě ɡàoyán shàn zāi shàn zāi shànnán zǐ rǔ nǎi
长者告言：
‚ 善哉！善哉！善男子，汝乃
nénɡ fā ā nòuduō luó sān miǎo sān pú tí xīn shànnán zǐ wǒ shàn bié
能发阿耨多罗三藐三菩提心。善男子，我善别
zhī yī qiè zhū xiānɡ suǒ wèi yī qiè xiānɡ yī qiè shāoxiānɡ yī qiè
知一切诸香，所谓：一切香、一切烧香、一切
tú xiānɡ yī qiè mò xiānɡ yì zhī tiáo hé rú shì xiānɡ fǎ yòu zhī rú
涂香、一切末香，亦知调合如是香法。又知如
shì yī qiè xiānɡwánɡ suǒ chū zhī chù yòushàn liǎo zhī tiānxiānɡ lónɡxiānɡ
是一切香王所出之处。又善了知天香、龙香、
yè chā xiānɡ qián tà pó ā xiū luó jiā lóu luó jǐn nà luó
夜叉香、乾闼婆、阿修罗、迦楼罗、紧那罗、
mó hóu luó jiā rén fēi rén děnɡ suǒ yǒu zhū xiānɡ yòushàn liǎo zhī zhì
摩睺罗伽、人、非人等所有诸香；又善了知治
zhū bìnɡxiānɡ duàn zhū è xiānɡ chúyōunǎoxiānɡ shēnɡ rǎn ài xiānɡ
诸病香、断诸恶香、除忧恼香、生染爱香、
zēnɡ fán nǎoxiānɡ miè fán nǎoxiānɡ lìnɡ yú yǒu wéi shēnɡyàozhuóxiānɡ
增烦恼香、灭烦恼香、令于有为生乐著香、
lìnɡ yú yǒu wéi shēnɡyàn lí xiānɡ shě zhū jiāo yì xiānɡ wén fǎ huān xǐ
令于有为生厌离香、舍诸骄逸香、闻法欢喜
xiānɡ fā xīn niàn fó xiānɡ zhènɡ jiě fǎ ménxiānɡ shènɡ suǒ shòuyònɡ
香、发心念佛香、证解法门香、圣所受用
- 85 -
xiānɡ yī qiè pú sà chā bié xiānɡ yī qiè pú sà dì wèi xiānɡ rú shì
香、一切菩萨差别香、一切菩萨地位香，如是
děnɡxiānɡ jí tiáo hé fǎ xínɡxiànɡshēnɡ qǐ chūxiànchénɡ jiù qīnɡ jìnɡ
等香及调和法、形相生起、出现成就、清净
ān wěn fānɡbiàn jìnɡ jiè wēi lì yè yònɡ suǒ cónɡɡēnběn suí chù
安隐、方便境界、威力业用、所从根本、随处
suí rén zhǒnɡ lèi chā bié rú shì yī qiè wǒ jiē liǎo zhī shànnán zǐ
随人、种类差别，如是一切我皆了知。善男子，
rén jiān yǒuxiānɡmínɡyuēlónɡzànɡ yīn lónɡdòushēnɡ ruò shāo yī wán dà
人间有香名曰龙藏，因龙斗生。若烧一丸大
rú yóu má jí nénɡxīnɡ qǐ dà xiānɡyàn yún yóu rú dì wǎnɡ mí fù wánɡ
如油麻，
即能兴起大香焰云，
犹如帝网弥覆王
dū yú qī rì zhōnɡ yù xì xiānɡ yǔ ruò zhuóshēn zhě shēn jí jīn
都，于七日中雨细香雨。若著身者，身即金
sè ruò zhuó yī fú jiē xī biànchénɡ jū sū mó huā sè ruò yīn fēnɡ
色；若著衣服，皆悉变成拘苏摩华色；若因风
chuī rù ɡōnɡdiànzhōnɡ yī qiè tái diàn lóu ɡé tánɡ yǔ jiē xī biàn
吹入宫殿中，一切台殿、楼阁、堂宇皆悉变
wéi jū sū mó huā sè zhònɡshēnɡ xiù zhě qī rì qī yè huān xǐ chōnɡ
为拘苏摩华色；众生嗅者，七日七夜欢喜充
mǎn shēn xīn kuài lè huò rè qīnɡliánɡ wú yǒu zhū bìnɡ jí zhū fán nǎo
满，身心快乐，惑热清凉，无有诸病及诸烦恼，
bù xiānɡ qīn hài lí zhū yōu kǔ bù jīnɡ bú bù bù mí bú luàn cí
不相侵害，离诸忧苦，不惊不怖，不迷不乱，慈
xīn xiānɡxiànɡ zhì yì qīnɡ jìnɡ wǒ zhī shì yǐ rú yìnɡshuō fǎ lìnɡ
心相向，志意清净。我知是已，如应说法，令
qí jué dìnɡ fā ā nòuduō luó sān miǎo sān pú tí xīn shànnán zǐ mó
其决定发阿耨多罗三藐三菩提心。善男子，摩
luó yē shānchūzhān tán xiānɡ mínɡyuē niú tóu ruò yǐ tú shēn shè rù
罗耶山出栴檀香，名曰牛头，若以涂身，设入
huǒkēnɡ huǒ bù nénɡshāo shànnán zǐ hǎi zhōnɡyǒuxiānɡ mínɡ wú
火坑，火不能烧。善男子，海中有香，名无
nénɡshènɡ ruò yǐ tú ɡǔ jí zhū luó bèi qí shēnɡ fā shí yī qiè dí jūn
能胜，若以涂鼓及诸螺贝，其声发时一切敌军
xī jiē tuì sàn shànnán zǐ ā nà pó dá duō chí biānchūchénshuǐxiānɡ
悉皆退散。善男子，阿那婆达多池边出沉水香，
mínɡ lián huāzànɡ ruò shāo yī wán rú má zǐ dà xiānɡ qì pǔ xūn yán fú
名莲华藏，若烧一丸如麻子大，香气普熏阎浮
- 86 -
tí jiè zhònɡshēnɡwén zhě lí yī qiè zuì jiè pǐn qīnɡ jìnɡ shànnán
提界，众生闻者，离一切罪戒品清净。善男
zǐ xuě shānyǒuxiānɡ mínɡ jù zú mínɡxiànɡ ruò yǒuzhònɡshēnɡ xiù cǐ
子，雪山有香，名具足明相，若有众生嗅此
xiānɡ zhě qí xīn jué dìnɡ lí zhū rǎn zhuó wǒ wèi shuō fǎ mò bù jiē
香者，其心决定离诸染著，我为说法，莫不皆
dé lí ɡòuyuánmǎnqīnɡ jìnɡ sān mèi shànnán zǐ luó chà jiè zhōnɡyǒu
得离垢圆满清净三昧。善男子，罗刹界中有
xiānɡ mínɡ hǎi zànɡ qí xiānɡdàn wéi zhuàn lún wánɡyònɡ ruò shāo yī
香，名海藏，其香但为转轮王用，若烧一
wán xiānɡ qì suǒ xūn wánɡ jí sì jūn jiē ténɡ xū kōnɡ yóu zhǐ zì zài
丸，香气所熏王及四军皆腾虚空，游止自在。
shànnán zǐ shàn fǎ tánɡzhōnɡyǒuxiānɡ mínɡxiānɡxìnɡzhuānɡyán ruò
善男子，善法堂中有香，名香性庄严，若
shāo yī wán xūn bǐ tiānzhònɡ pǔ lìnɡ fā qǐ niàn fó zhī xīn shànnán zǐ
烧一丸熏彼天众，普令发起念佛之心。善男子，
xū yè mó tiān yǒu xiānɡ mínɡ jìnɡ zànɡxìnɡ ruò shāo yī wán xūn bǐ tiān
须夜摩天有香，名净藏性，若烧一丸熏彼天
zhònɡ mò bù yún jí bǐ tiānwánɡ suǒ ɡōnɡ jìnɡ tīnɡ wénwánɡ suǒ shuō fǎ
众，莫不云集彼天王所，恭敬听闻王所说法。
shànnán zǐ dōushuàitiānzhōnɡyǒuxiānɡ mínɡ xìn dù pó luó yú yī
善男子，兜率天中有香，名信度嚩啰，于一
shēnɡ suǒ xì pú sà zuò qián ruò shāo yī wán xīnɡ dà xiānɡ yún biàn
生所系菩萨座前，若烧一丸，兴大香云，遍
fù fǎ jiè pǔ yù yī qiè zhū ɡònɡyǎnɡ jù ɡònɡyǎnɡ yī qiè rú lái dào
覆法界，普雨一切诸供养具，供养一切如来道
chǎnɡ pú sà zhònɡ huì shànnán zǐ miàobiànhuàtiānyǒuxiānɡ mínɡ
场菩萨众会。善男子，妙变化天有香，名
duó yì xìnɡ ruò shāo yī wán yú qī rì zhōnɡ pǔ yù yī qiè bù kě sī
夺意性，若烧一丸，于七日中普雨一切不可思
yì zhū zhuānɡyán jù
议诸庄严具。
shànnán zǐ wǒ wéi zhī cǐ tiáo hé xiānɡ fǎ rú zhū pú sà
‚ 善男子，我唯知此调和香法。如诸菩萨
mó hē sà yuǎn lí yī qiè zhū è xí qì wéi wú ɡòu xiānɡ yǒnɡduàn fán
摩诃萨远离一切诸恶习气为无垢香，永断烦
nǎozhònɡ mó juàn suǒ chāo zhū yǒu qù dé rú huàn zhì yú zhū shì jiān
恼众魔羂索，超诸有趣，得如幻智，于诸世间
- 87 -
jiē wú rǎn zhuó jù zú yuánmǎn wú suǒ zhuó jiè jìnɡ wú zhuó zhì xínɡ
皆无染著，具足圆满无所著戒，净无著智，行
wú zhuó jìnɡ yú yī qiè chù xī wú yǒuzhuó qí xīn pínɡděnɡ wú zhuó
无著境，于一切处悉无有著，其心平等，无著
wú yī ér wǒ hé nénɡ zhī qí miàoxínɡ shuō qí ɡōnɡ dé xiǎn qí suǒ
无依；而我何能知其妙行、说其功德、显其所
yǒuqīnɡ jìnɡ jiè pǐn shì qí suǒ zuò wú ɡuò shī yè chǎn qí suǒ yǒu wú ɡuò
有清净戒品、示其所作无过失业、阐其所有无过
shī zhì biàn qí lí rǎn sān yè xínɡmén shànnán zǐ yú cǐ nánfānɡ
失智、辨其离染三业行门？善男子，于此南方
yǒu yī dà chénɡ mínɡyuē lóu ɡé bǐ yǒuchuán shī mínɡ pó shī luó
有一大城，名曰楼阁；彼有船师，名婆施罗。
rǔ yì bǐ wèn pú sà yún hé xué pú sà xínɡ xiū pú sà dào
汝诣彼问菩萨云何学菩萨行、修菩萨道。‛
shí shàn cái tónɡ zǐ lǐ zhǎnɡ zhě zú rào wú shù zā yīn qín
时，善财童子礼长者足，绕无数匝，殷勤
zhānyǎnɡ yī xīn liàn mù cí tuì ér qù
瞻仰，一心恋慕，辞退而去。
ěr shí shàn cái tónɡ zǐ yī xīn zhènɡniàn xiànɡ lóu ɡé chénɡ
尔时，善财童子一心正念，向楼阁城，
suí shùn sī wéi ɡuānchádào lù suǒ wèi ɡuāndàoɡāo bēi ɡuāndào
随顺思惟，观察道路。所谓：观道高卑、观道
yí xiǎn ɡuāndào jìnɡ huì ɡuāndào ān wēi ɡuāndào qū zhí jiàn cì
夷险、观道净秽、观道安危、观道曲直。渐次
ér xínɡ zuò rú shì niàn wǒ dānɡ qīn jìn bǐ shàn zhī shí shàn zhī shí
而行，作如是念：
‚我当亲近彼善知识。善知识
zhě shì chénɡ jiù xiū xínɡ zhū bō luó mì zēnɡshènɡdào yīn shàn zhī shí zhě
者是成就修行诸波罗蜜增胜道因，善知识者
shì chénɡ jiù xiū xínɡ pǔ rù fǎ jiè wú ài dào yīn shàn zhī shí zhě shì
是成就修行普入法界无碍道因，善知识者是
chénɡ jiù xiū xínɡ shè qǔ yī qiè zhònɡshēnɡ zhì dào yīn shàn zhī shí zhě shì
成就修行摄取一切众生智道因，善知识者是
chénɡ jiù xiū xínɡ lìnɡ yī qiè zhònɡ shēnɡ bú duò xiǎn è dào yīn shàn zhī
成就修行令一切众生不堕险恶道因，善知
shí zhě shì chénɡ jiù xiū xínɡ lìnɡ yī qiè zhònɡshēnɡ lí xié yè dào yīn shàn
识者是成就修行令一切众生离邪业道因，善
zhī shí zhě shì chénɡ jiù xiū xínɡ lìnɡ yī qiè zhònɡshēnɡ miè fán nǎodào yīn
知识者是成就修行令一切众生灭烦恼道因，
- 88 -
shàn zhī shí zhě shì chénɡ jiù xiū xínɡ lìnɡ yī qiè zhònɡ shēnɡ chú è huì dào
善知识者是成就修行令一切众生除恶慧道
yīn shàn zhī shí zhě shì chénɡ jiù xiū xínɡ lìnɡ yī qiè zhònɡ shēnɡ lí jiāo
因，善知识者是成就修行令一切众生离憍
màndào yīn shàn zhī shí zhě shì chénɡ jiù xiū xínɡ lìnɡ yī qiè zhònɡ shēnɡ
慢道因，善知识者是成就修行令一切众生
bá è cì dào yīn shàn zhī shí zhě shì chénɡ jiù xiū xínɡ lìnɡ yī qiè zhònɡ
拔恶刺道因，善知识者是成就修行令一切众
shēnɡ shě è jiàn dào yīn shàn zhī shí zhě shì chénɡ jiù xiū xínɡ lìnɡ yī qiè
生舍恶见道因，善知识者是成就修行令一切
zhònɡ shēnɡ zhì yī qiè zhì chénɡ dào yīn hé yǐ ɡù yú shàn zhī shí
众生至一切智城道因。何以故？于善知识
chù dé yī qiè shàn fǎ ɡù yī shàn zhī shí lì dé yī qiè zhì dào ɡù
处得一切善法故，依善知识力得一切智道故。
shàn zhī shí zhě nán jiàn nán yù yú shàn zhī shí rú shì sī wéi qín
善知识者，难见难遇。
‛于善知识如是思惟，勤
qiú zuò yì jiàn cì qiánxínɡ dào bǐ chénɡ yǐ jiàn bǐ chuán shī zài
求作意，渐次前行。到彼城已，见彼船师在
chénɡmén wài hǎi àn shànɡ zhù bǎi qiānshānɡ rén dà zhònɡ wéi rào shuō
城门外海岸上住，百千商人大众围绕，说
dà hǎi fǎ fānɡbiàn kāi shì fó ɡōnɡ dé hǎi jí qiánwǎnɡ yì dǐnɡ lǐ
大海法，方便开示佛功德海。即前往诣，顶礼
qí zú rào wú shù zā yī xīn hé zhǎnɡ bó yán shènɡ zhě wǒ
其足，绕无数匝，一心合掌；白言：
‚ 圣者！我
yǐ xiān fā ā nòuduō luó sān miǎo sān pú tí xīn ér wèi zhī pú sà yún
已先发阿耨多罗三藐三菩提心，而未知菩萨云
hé xué pú sà xínɡ yún hé xiū pú sà dào wǒ wénshènɡ zhě shànnénɡ
何学菩萨行？云何修菩萨道？我闻圣者善能
yòu huì yuàn wèi wǒ shuō
诱诲，愿为我说。‛
chuán shī ɡàoyán shàn zāi shàn zāi shànnán zǐ rǔ yǐ
船师告言：
‚ 善哉！善哉！善男子，汝已
nénɡ fā ā nòuduō luó sān miǎo sān pú tí xīn jīn fù nénɡwènshēnɡ dà
能发阿耨多罗三藐三菩提心，今复能问生大
zhì yīn duànchú yī qiè shēnɡ sǐ kǔ yīn wǎnɡ yī qiè zhì dà bǎozhōu
智因、断除一切生死苦因、往一切智大宝洲
yīn chénɡ jiù bú huài qù dà shènɡ yīn yuǎn lí èr shènɡ bù shēnɡ sǐ
因、成就不坏趣大乘因、远离二乘怖生死
- 89 -
yīn zhù zhū sān mèi shēnɡ zhì huì yīn biàn xínɡ pú sà wēi xì xínɡ yīn
因、住诸三昧生智慧因、遍行菩萨微细行因、
chénɡ dà yuàn chē yóu pú sà xínɡ qīnɡ jìnɡ dào yīn yǐ pú sà xínɡ zhuānɡ
乘大愿车游菩萨行清净道因、以菩萨行庄
yán wú huài zhì qīnɡ jìnɡ dào yīn pǔ ɡuān yī qiè shí fānɡ zhū fǎ jiē wú
106
严无坏智清净道因、普观一切十方诸法皆无
zhànɡ ài qīnɡ jìnɡ dào yīn sù nénɡ qù rù yī qiè zhū fó shènshēn zhì hǎi
障碍清净道因、速能趣入一切诸佛甚深智海
qīnɡ jìnɡ dào yīn shànnán zǐ wǒ zài hǎi àn lóu ɡé dà chénɡ jìnɡ xiū
清净道因。善男子，我在海岸楼阁大城，净修
pú sà dà bēi chuánɡxínɡ
菩萨大悲幢行。
shàn nán zǐ wǒ pǔ ɡuān chá yán fú tí nèi pín qiónɡ zhònɡ
‚ 善男子，我普观察阎浮提内贫穷众
shēnɡ wèi ráo yì ɡù xiū zhǒnɡzhǒnɡxínɡ suí qí suǒ yuàn xī lìnɡ mǎn zú
生，为饶益故修种种行，随其所愿悉令满足。
xiān yǐ shì jiān zhēnbǎo yǐn shí chōnɡ zú qí yì fù shī fǎ cái lìnɡ qí
先以世间珍宝、饮食充足其意；复施法财令其
huān xǐ lìnɡ xiū fú xínɡ lìnɡ shēnɡ zhì dào lìnɡ zēnɡshànɡēn lì lìnɡ
欢喜，令修福行，令生智道，令增善根力，令
fā pú tí xīn lìnɡ jìnɡ pú tí yuàn lìnɡ jiān dà bēi lì lìnɡ xiū nénɡ
发菩提心，令净菩提愿，令坚大悲力，令修能
mièshēnɡ sǐ dào lìnɡ qǐ bù shě shēnɡ sǐ xínɡ lìnɡ shè zhònɡshēnɡ hǎi
灭生死道，令起不舍生死行，令摄众生海，
lìnɡ xiū ɡōnɡ dé hǎi lìnɡ zhào zhū fǎ hǎi lìnɡ jiàn zhū fó hǎi lìnɡ rù
令修功德海，令照诸法海，令见诸佛海，令入
zhǒnɡ zhì hǎi shànnán zǐ wǒ zhù yú cǐ rú shì sī wéi rú shì
种智海。善男子，我住于此，如是思惟、如是
zuò yì rú shì qín qiú rú shì lì yì rú shì ān lè yī qiè zhònɡshēnɡ
作意、如是勤求、如是利益、如是安乐一切众生。
shànnán zǐ wǒ zhī hǎi zhōnɡ yī qiè bǎozhōu yī qiè bǎochù yī qiè
善男子，我知海中一切宝洲、一切宝处、一切
bǎoxìnɡ yī qiè bǎoɡēn yī qiè bǎozhǒnɡ yī qiè bǎo lèi wǒ yòu
宝性、一切宝根、一切宝种、一切宝类。我又
nénɡ zhī jìnɡ yī qiè bǎo zuān yī qiè bǎo chū yī qiè bǎo zuò yī qiè
能知净一切宝、钻一切宝、出一切宝、作一切
106
丽本：佛；永乐北藏本及龙藏本：法
- 90 -
bǎo yī qiè bǎo qì yī qiè bǎoyònɡ yī qiè bǎo jìnɡ jiè yī qiè
宝、一切宝器、一切宝用、一切宝境界、一切
bǎoɡuānɡmínɡ wǒ yòu nénɡ zhī yī qiè lónɡɡōnɡ yī qiè yè chāɡōnɡ
宝光明。我又能知一切龙宫、一切夜叉宫、
yī qiè luó chàɡōnɡ yī qiè bù duōɡōnɡ rú shì yī qiè chā bié zhù chù
一切罗刹宫、一切部多宫，如是一切差别住处，
jiē shàn huí bì miǎn qí zhū nàn yì zhī dà hǎi xuán fú qiǎnshēn bō
皆善回避，免其诸难。亦知大海漩澓浅深、波
tāo yuǎn jìn shuǐ sè hǎo è zhǒnɡzhǒnɡ bù tónɡ yì shàn bié zhī rì yuè
涛远近、水色好恶种种不同。亦善别知日月
xīnɡchén liè xiù huí zhuǎn yùn xínɡ dù shù biàn yì zāi xiánɡ zhòu yè
星辰列宿回转、运行度数、变异灾祥、昼夜
ɡuǐ lòu shí fēn yán cù yì zhī qí chuán tiě mù jiān cuì jī ɡuān sè
晷漏、时分延促。亦知其船铁木坚脆、机关涩
huá shuǐ zhī dà xiǎo fēnɡ zhī nì shùn zuǒ yòuxuánzhuǎn ān wēi zhī
滑、水之大小、风之逆顺、左右旋转、安危之
xiànɡ kě xínɡ zé xínɡ kě zhǐ zé zhǐ wǒ yǐ rú shì zhǒnɡzhǒnɡfānɡ
相，可行则行，可止则止。我以如是种种方
biàn chánɡnénɡ lì yì yī qiè zhònɡshēnɡ shànnán zǐ wǒ yǐ hǎo
便，常能利益一切众生。善男子，我以好
chuán yùn zhū shānɡzhònɡxínɡ ān wěndào shì qí jì jìnɡ wú kǒnɡ bù xiànɡ
船运诸商众行安隐道，示其寂静无恐怖相，
fù wèi shuō fǎ lìnɡ qí huān xǐ suí suǒ yào yù yǐn zhì bǎo zhōu yǔ zhū
复为说法令其欢喜，随所乐欲引至宝洲与诸
zhēnbǎoxián shǐ chōnɡ zú rán hòujiānɡ lǐnɡ huányán fú tí shànnán zǐ
珍宝咸使充足，然后将领还阎浮提。善男子，
wǒ jiānɡ dà chuán rú shì wǎnɡ lái cónɡ xī zhì jīn wèi céng sǔn huài ruò
我将大船如是往来，从昔至今未曾损坏。若
yǒu zhònɡ shēnɡ dé jiàn wǒ shēn wén wǒ fǎ zhě lìnɡ qí yǒnɡ bú bù shēnɡ
有众生得见我身闻我法者，令其永不怖生
sǐ hǎi bì dé rù yú yī qiè zhì hǎi bì nénɡ jié jìn zhū ài yù hǎi
死海，必得入于一切智海，必能竭尽诸爱欲海，
nénɡ yǐ zhì ɡuānɡ zhào sān shì hǎi nénɡ jìn yī qiè zhònɡ shēnɡ kǔ hǎi
能以智光照三世海，能尽一切众生苦海，
nénɡ jìnɡ yī qiè zhònɡshēnɡ xīn hǎi sù nénɡyán jìnɡ yī qiè chà hǎi pǔ
能净一切众生心海，速能严净一切刹海，普
nénɡwǎnɡ yì shí fānɡ fó hǎi pǔ zhī yī qiè zhònɡshēnɡɡēn hǎi pǔ liǎo
能往诣十方佛海，普知一切众生根海，普了
- 91 -
yī qiè zhònɡshēnɡxínɡ hǎi pǔ shùn yī qiè zhònɡshēnɡxìnɡ hǎi
一切众生行海，普顺一切众生性海。
shànnán zǐ wǒ wéi dé cǐ dà bēi chuánɡxínɡ ruò yǒu yú wǒ
‚ 善男子，我唯得此大悲幢行，若有于我
jiàn wén yì niàn yǔ wǒ tónɡwǎnɡ jiē xī bù kōnɡ rú zhū pú
107 108
见闻忆念，与我同往，皆悉不空。如诸菩
sà mó hē sà shànnénɡyóu shè shēnɡ sǐ dà hǎi nénɡ bù rǎn zhuó zhū
萨摩诃萨，善能游涉生死大海，能不染著诸
fán nǎo hǎi nénɡ shě yī qiè zhū wànɡ jiàn hǎi nénɡɡuān yī qiè zhū fǎ xìnɡ
烦恼海，能舍一切诸妄见海，能观一切诸法性
hǎi nénɡ yǐ sì shè shè zhònɡshēnɡ hǎi nénɡshàn ān zhù yī qiè zhì hǎi
海，能以四摄摄众生海，能善安住一切智海，
nénɡ miè yī qiè zhònɡshēnɡzhuó hǎi nénɡpínɡděnɡ zhù yī qiè shí hǎi
能灭一切众生著海，能平等住一切时海，
nénɡ yǐ shéntōnɡ dù zhònɡshēnɡ hǎi nénɡ yǐ qí shí tiáozhònɡshēnɡ hǎi
能以神通度众生海，能以其时调众生海，
ér wǒ yún hé nénɡ zhī nénɡshuō bǐ ɡōnɡ dé xínɡ shànnán zǐ yú cǐ
而我云何能知能说彼功德行？善男子，于此
nánfānɡyǒu yī chénɡ yì mínɡ lè yīnɡ luò zhōnɡyǒuzhǎnɡ zhě mínɡ wéi
南方有一城邑，名乐璎珞；中有长者，名为
zuì shènɡ rǔ yì bǐ wèn pú sà yún hé xué pú sà xínɡ xiū pú sà dào
最胜。汝诣彼问菩萨云何学菩萨行、修菩萨道。
‛
shí shàn cái tónɡ zǐ lǐ chuán shī zú rào wú shù zā yīn qín
时，善财童子礼船师足，绕无数匝，殷勤
zhānyǎnɡ bēi qì liú lèi qiú shàn zhī shí xīn wú yàn zú yú shàn zhī
瞻仰，悲泣流泪，求善知识心无厌足，于善知
shí zēnɡ liàn mù xīn zēnɡ ài yào xīn yī xīn ɡuānchá cí tuì ér qù
识增恋慕心、增爱乐心，一心观察，辞退而去。
大方广佛华严经卷第十四
107
丽本：众生；永乐北藏本及龙藏本：于我
108
丽本：住；永乐北藏本及龙藏本：往
- 92 -
《大方广佛华严经卷第十五》
dà fānɡ ɡuǎnɡ fó huā yán jīnɡ juàn dì shí wǔ
大方广佛华严经卷第十五

ěr shí shàn cái tónɡ zǐ yú zhū zhònɡshēnɡ qǐ dà cí pǔ biàn xīn
尔时，善财童子于诸众生起大慈普遍心，
qǐ dà bēi rùn zé xīn sī wéi xiānɡ xù céng wú jiàn duàn fú dé zhì huì
起大悲润泽心，思惟相续曾无间断，福德智慧
jù zú zhuānɡyán zhènɡ jiàn yuánmǎn lí zhū chénɡòu zhènɡ fǎ pínɡděnɡ
具足庄严，正见圆满离诸尘垢，证法平等
xīn wú ɡāo xià suí shùn wù rù yī qiè zhì dào bá bú shàn cì miè yī qiè
心无高下，随顺悟入一切智道，拔不善刺灭一切
zhànɡ liǎo dá shènshēn jué fǎ zì xìnɡ jiān ɡù jīnɡ jìn yǐ wéi qiánɡqiàn
障，了达甚深觉法自性，坚固精进以为墙堑，
bù sī yì sān mèi ér wéi yuányuàn yǐ huì rì ɡuānɡ pò wú mínɡ àn yǐ
不思议三昧而为园苑，以慧日光破无明暗，以
fānɡbiànfēnɡ kāi zhì huì huā yǐ ɡuǎnɡ dà yuànchōnɡmǎn fǎ jiè xīn
方便风开智慧华，以广大愿充满法界，心
chánɡxiàn rù yī qiè zhì chénɡ rú shì qín qiú pú sà zhī dào jiàn cì
常现入一切智城；如是勤求菩萨之道，渐次
wǎnɡ yì lè yīnɡ luò chénɡ dào bǐ xún qiú zuì shènɡzhǎnɡ zhě jiàn zài
往诣乐璎珞城，到彼询求最胜长者。见在
chénɡ dōnɡ dà zhuānɡ yán chuánɡ wú yōu lín zhōnɡ wú liànɡ shānɡ rén bǎi
城东大庄严幢无忧林中，无量商人百
qiānzhǎnɡ zhě zhònɡ suǒ wéi rào lǐ duàn rén jiān zhǒnɡzhǒnɡ shì wù yīn
千长者众所围绕，理断人间种种事务，因
wèi xuānyánɡchū shì zhī fǎ lìnɡ lí jiàn màn jí wǒ wǒ suǒ shě suǒ
为宣扬出世之法，令离见慢及我、我所，舍所
jī jù juàn shǔ zhēn cái mièchúqiān jí yī qiè yí zhí xīn dé qīnɡ jìnɡ
积聚眷属珍财，灭除悭嫉一切疑执，心得清净
109
- 93 -
wú zhū huì zhuó huò jìnɡ xìn lì chánɡyào jiàn fó shòu chí fó fǎ
无诸秽浊，获净信力，常乐见佛，受持佛法，
shēnɡ pú sà lì qǐ pú sà xínɡ rù pú sà sān mèi dé pú sà zhì huì
生菩萨力，起菩萨行，入菩萨三昧，得菩萨智慧，
zhù pú sà zhènɡniàn zēnɡ pú sà yào yù fā qǐ wú shànɡ pú tí zhī xīn
住菩萨正念，增菩萨乐欲，发起无上菩提之心。
ěr shí shàn cái jí zhì qí suǒ yǐ shēn tóu dì dǐnɡ lǐ qí zú
尔时，善财即至其所，以身投地，顶礼其足，
liánɡ jiǔ nǎi qǐ yǐ zūn zhònɡ xīn bó yán shènɡ zhě wǒ shì shàn cái
良久乃起，以尊重心白言：
‚ 圣者！我是善财！
wǒ shì shàn cái wǒ zhuān xún qiú pú sà shènɡxínɡ pú sà yún hé xué pú
我是善财！我专寻求菩萨胜行。菩萨云何学菩
sà xínɡ pú sà yún hé xiū pú sà dào suí xiū xué shí chánɡ nénɡ
萨行？菩萨云何修菩萨道？随修学时，常能
huà dù yī qiè zhònɡshēnɡ chánɡnénɡxiàn jiàn yī qiè zhū fó chánɡ dé
化度一切众生，常能现见一切诸佛，常得
tīnɡ wén yī qiè fó fǎ chánɡnénɡ zhù chí yī qiè fó fǎ chánɡnénɡ qù
听闻一切佛法，常能住持一切佛法，常能趣
rù yī qiè fǎ mén rù yī qiè chà xué pú sà xínɡ chánɡnénɡ jiǔ zhù yī
入一切法门，入一切刹学菩萨行，常能久住一
qiè dà jié xiū pú sà dào xīn wú yàn zú nénɡ zhī yī qiè rú lái shén
切大劫，修菩萨道心无厌足，能知一切如来神
lì nénɡ dé yī qiè rú lái hù niàn nénɡ rù yī qiè rú lái zhì huì
力，能得一切如来护念，能入一切如来智慧。
‛
shí bǐ zhǎnɡ zhě ɡàoshàn cái yán shàn zāi shàn zāi shàn
时，彼长者告善财言：
‚ 善哉！善哉！善
nán zǐ rǔ yǐ nénɡ fā ā nòuduō luó sān miǎo sān pú tí xīn shànnán
男子，汝已能发阿耨多罗三藐三菩提心。善男
zǐ wǒ yǐ chénɡ jiù zhì yī qiè chù jìnɡ pú sà xínɡ fǎ mén wú tǐ wú
子，我已成就至一切处净菩萨行法门无体、无
yī wú zuò wú zhù shéntōnɡ zhī lì
依、无作、无住神通之力。
shànnán zǐ yún hé mínɡ wéi zhì yī qiè chù jìnɡ pú sà xínɡ fǎ
‚ 善男子，云何名为至一切处净菩萨行法
mén shànnán zǐ wǒ yú cǐ sān qiān dà qiān shì jiè yù jiè yī qiè zhū
门？善男子，我于此三千大千世界欲界一切诸
zhònɡshēnɡzhōnɡ suǒ wèi yī qiè sān shí sān tiān yī qiè xū yè mó
众生中，所谓：一切三十三天、一切须夜摩
- 94 -
tiān yī qiè dōushuài tuó tiān yī qiè lè biànhuàtiān yī qiè tā huà
天、一切兜率陀天、一切乐变化天、一切他化
zì zài tiān yī qiè mó tiān jí yú yī qiè yù jiè suǒ jū bù lèi juàn shǔ
自在天、一切魔天及余一切欲界所居部类眷属、
yī qiè tiān lónɡ yè chā luó chà jiū pán tú qián tà pó ā
一切天、龙、夜叉、罗刹、鸠槃茶、乾闼婆、阿
xiū luó jiā lóu luó jǐn nà luó mó hóu luó qié rén yǔ fēi rén
修罗、迦楼罗、紧那罗、摩睺罗伽、人与非人、
cūnyínɡchénɡ yì yī qiè zhù chù zhū zhònɡshēnɡzhōnɡ suí qí suǒ yìnɡ ér
村营城邑一切住处诸众生中，随其所应而
wèi shuō fǎ lìnɡ shě fēi fǎ lìnɡ xī zhēnɡ lùn lìnɡ chúdòuzhàn lìnɡ
为说法，令舍非法，令息诤论，令除斗战，令
zhǐ fèn jìnɡ lìnɡ pò yuàn jié lìnɡ jiě xì fù lìnɡ chū láo yù lìnɡ miǎn
止忿竞，令破怨结，令解系缚，令出牢狱，令免
bù wèi lìnɡ duàn shā shēnɡ nǎi zhì xié jiàn yī qiè è yè bù kě zuò
怖畏，令断杀生，乃至邪见、一切恶业不可作
shì jiē lìnɡ jìn zhǐ lìnɡ qí shùnxínɡ yī qiè shàn fǎ zhū kě zuò shì jiē shǐ
事皆令禁止；令其顺行一切善法，诸可作事皆使
zhènɡ xiū lìnɡ qí biàn xué yī qiè jì yì yú zhū shì jiān ér zuò lì yì
正修；令其遍学一切技艺，于诸世间而作利益；
wèi qí fēn bié zhǒnɡzhǒnɡ zhū lùn suí qí suǒ yìnɡ lìnɡ shēnɡhuān xǐ lìnɡ
为其分别种种诸论，随其所应令生欢喜；令
jiàn chénɡ shú suí shùn yī qiè zhū wài dàozhònɡ wèi shuōshènɡ huì lìnɡ
渐成熟，随顺一切诸外道众，为说胜慧；令
duàn zhū jiàn lìnɡ rù fó fǎ nǎi zhì sè jiè yī qiè fàn tiān wǒ yì wèi
断诸见，令入佛法；乃至色界一切梵天，我亦为
qí shuō rú shì fǎ rú yú cǐ sān qiān dà qiān shì jiè nǎi zhì shí fānɡ bù
其说如是法。如于此三千大千世界乃至十方不
kě shuō bǎi qiān yì nà yóu tā fó chà jí wēi chén shù shì jiè zhī zhōnɡ
110
可说百千亿那由他佛刹极微尘数世界之中，
wǒ jiē wèi qí ɡuǎnɡshuōzhènɡ fǎ suǒ wèi fó fǎ pú sà fǎ shēnɡ
我皆为其广说正法，所谓：佛法、菩萨法、声
wén fǎ dú jué fǎ shuō dì yù qù shuō dì yù zhònɡshēnɡshòu kǔ
闻法、独觉法；说地狱趣，说地狱众生受苦
chā bié shuōxiànɡ dì yù dào shuōchùshēnɡ qù shuōchùshēnɡzhònɡ
差别，说向地狱道；说畜生趣，说畜生众
110
丽本：十不；永乐北藏本及龙藏本：不
- 95 -
shēnɡ shòu kǔ chā bié shuō xiànɡ chù shēnɡ dào shuō yán luó wánɡ jiè
生受苦差别，说向畜生道；说阎罗王界，
shuōyán luó wánɡ jiè shòu kǔ chā bié shuōxiànɡyán luó wánɡ jiè dào shuō
说阎罗王界受苦差别，说向阎罗王界道；说
tiān shì jiān shuōtiān shì jiān shòu lè chā bié shuōxiànɡtiān shì jiān dào
天世间，说天世间受乐差别，说向天世间道；
shuō rén shì jiān shuō rén shì jiān shòu kǔ shòu lè shuōxiànɡ rén shì jiān
说人世间，说人世间受苦受乐，说向人世间
dào
道。
shàn nán zǐ wǒ shuō rú shì zhǒnɡ zhǒnɡ shì jiān ruò jí
‚ 善男子，我说如是种种世间，若集、
ruò huài ruò rǎn ruò jìnɡ wèi yù kāi xiǎn pú sà ɡōnɡ dé wèi lìnɡ shě
若坏、若染、若净，为欲开显菩萨功德，为令舍
lí shēnɡ sǐ ɡuòhuàn wèi lìnɡ zhī jiàn zhū fó ɡōnɡ dé wèi lìnɡ zhī jiàn zhū
离生死过患，为令知见诸佛功德，为令知见诸
yǒu qù shēnɡ wèi lìnɡ zhī jiàn wú zhànɡ ài fǎ wèi lìnɡ kāi fā zhì huì
有趣生，为令知见无障碍法，为令开发智慧
ɡuānɡmínɡ wèi yù xiǎn shì kǔ lè yīn qǐ wèi yù xiǎn shì rù wú xiànɡmén
光明，
为欲显示苦乐因起，
为欲显示入无相门，
wèi lìnɡ zhònɡshēnɡ shě zhū xiǎnɡzhuó wèi lìnɡ zhènɡ dé fó wú yī fǎ wèi
为令众生舍诸想著，为令证得佛无依法，为
lìnɡ yǒnɡ miè fán nǎo yè lún wèi lìnɡ nénɡ zhuàn fó jìnɡ fǎ lún wǒ wèi
令永灭烦恼业轮，为令能转佛净法轮，我为
zhònɡshēnɡshuō rú shì fǎ shànnán zǐ wǒ wéi zhī cǐ zhì yī qiè chù
众生说如是法。善男子，我唯知此至一切处
jìnɡ pú sà xínɡzhuānɡyán fǎ mén wú yī wú zuò wú xìnɡ wú zhù shén
净菩萨行庄严法门无依、无作、无性、无住神
tōnɡ zhī lì rú zhū pú sà mó hē sà jù zú yī qiè zì zài shéntōnɡ xī
通之力。如诸菩萨摩诃萨具足一切自在神通，悉
nénɡbiànwǎnɡ yī qiè fó chà dé pǔ yǎn dì zhù jìnɡ ěr ɡēn xī wén
能遍往一切佛刹，得普眼地，住净耳根，悉闻
yī qiè yīn shēnɡyánshuō pǔ rù zhū fǎ zhì huì zì zài yǒnɡ jiàn wú bǐ
一切音声言说，普入诸法智慧自在，勇健无比，
lí zhū ɡuāizhēnɡ yǐ ɡuǎnɡchánɡ shé chūpínɡděnɡ yīn qí shēnmiàohǎo
离诸乖诤，以广长舌出平等音，其身妙好
tónɡ zhū pú sà yǔ zhū rú lái jiū jìnɡ wú èr zhì shēnɡuǎnɡ dà pǔ rù
同诸菩萨，与诸如来究竟无二，智身广大普入
- 96 -
sān shì jìnɡ jiè wú jì tónɡ yú xū kōnɡ ér wǒ yún hé nénɡ zhī nénɡ
三世，境界无际同于虚空，而我云何能知、能
shuō bǐ ɡōnɡ dé xínɡ shànnán zǐ yú cǐ nánfānɡyǒu yī ɡuó tǔ mínɡ
说彼功德行？善男子，于此南方有一国土，名
wú biān jì hé qí ɡuóyǒuchénɡ mínɡ jié línɡ jiā lín yǒu bǐ qiū ní
无边际河；
其国有城，名羯陵迦林；
有比丘尼，
mínɡ shī zǐ pín shēn rǔ yì bǐ wèn pú sà yún hé xué pú sà xínɡ
111
名师子颦伸。汝诣彼问菩萨云何学菩萨行？
xiū pú sà dào shí shàn cái tónɡ zǐ lǐ zuì shènɡ zú rào wú shù
修菩萨道？‛时，善财童子礼最胜足，绕无数
zā yīn qín zhānyǎnɡ yī xīn liàn mù cí tuì ér qù
匝，殷勤瞻仰，一心恋慕，辞退而去。
ěr shí shàn cái tónɡ zǐ jiàn jiàn qiánxínɡ zhì wú biān jì hé jié
尔时，善财童子渐渐前行，至无边际河羯
línɡ jiā lín zhōubiàn xún fǎnɡ shī zǐ pín shēn bǐ qiū ní shí wú liànɡ
112
陵迦林，周遍寻访师子颦伸比丘尼。时，无量
rén xiánɡào zhī yán shànnán zǐ cǐ bǐ qiū ní zài shènɡɡuānɡwánɡ zhī
人咸告之言：
‚ 善男子，此比丘尼在胜光王之
suǒ shě shī rì ɡuānɡyuánzhōnɡshuō fǎ lì yì wú liànɡzhònɡshēnɡ
所舍施日光园中说法，利益无量众生。‛
shàn cái wén yǐ huān xǐ yǒnɡyuè jí yì bǐ yuán zhōubiàn
善财闻已，欢喜踊跃，即诣彼园，周遍
ɡuānchá jiàn qí yuánzhōnɡyǒu yī dà shù mínɡɡuòmǎnyuè xínɡ rú
观察，见其园中有一大树，名过满月，形如
lóu ɡé ɡāoɡuǎnɡyánhǎo fànɡ dà ɡuānɡmínɡ zhào yī yóu xún fù
楼阁，高广严好，放大光明，照一由旬。复
jiàn yè shù mínɡyuē pǔ fù qí xínɡ rú ɡài ɡànqīnɡɡuānɡmínɡ zhōu
见叶树，名曰普覆，其形如盖，绀青光明，周
biànzhàoyào fù jiàn huā shù mínɡyuēhuāzànɡ xínɡ sè ɡāo jié yóu
遍照耀。复见华树，名曰华藏，形色高洁，犹
rú xuě shān yù zhònɡmiàohuā rú liú xiānɡshuǐ zhōubiàn pǔ xūn
如雪山，雨众妙华，如流香水，周遍普熏，
wú yǒuqiónɡ jìn yóudāo lì tiānhuān xǐ yuánzhōnɡ bō lì zhì duō luó shù
无有穷尽，犹忉利天欢喜园中波利质多罗树。
fù yǒu ɡuǒ shù mínɡ wéi chánɡ shú xínɡ rú jīn shān wèi rú ɡān lù
复有果树，名为常熟，形如金山，味如甘露，
111
丽本：频申；永乐北藏本及龙藏本：颦伸
112
- 97 -
róu ruǎnxiānɡměi chánɡfànɡɡuānɡmínɡ zhǒnɡzhǒnɡzhònɡɡuǒ xī jiē
柔软香美，常放光明，种种众果，悉皆
jù zú qí zhōnɡ fù yǒu mó ní bǎo shù mínɡ pí lú zhē nà zànɡ qí
具足。其中复有摩尼宝树，名毗卢遮那藏，其
xínɡ wú bǐ rú miào ɡāo shān xīn wánɡ mó ní bǎo zuì zài qí shànɡ
形无比，如妙高山，心王摩尼宝最在其上，
ā sēnɡ qí sè xiànɡ mó ní bǎo zhōu biàn zhuānɡ yán zhān tán mó ní yǐ
阿僧祇色相摩尼宝周遍庄严，栴檀摩尼以
wéi shù ɡuǒ zhònɡ zá zhū wǎnɡ luó fù qí shànɡ fù yǒumán shù mínɡ
为树果，众杂珠网罗覆其上。复有鬘树，名
wéi tiānbǎo hénɡchūmiàobǎoyīnɡ luò huāmán rú yì bǎowánɡ fū rónɡ
为天宝，恒出妙宝璎珞华鬘，如意宝王敷荣
ɡuānɡyào mó ní bǎozàng yùn fú qí xià yǐ wéi shù ɡēn fù yǒu yī shù
光耀，摩尼宝藏蕴伏其下以为树根。复有衣树，
mínɡnénɡqīnɡ jìnɡ chánɡchūzhònɡ sè zhū miàobǎo yī chuí bù shù zhī yǐ
名能清净，常出众色诸妙宝衣，垂布树枝以
wéi yán shì yǒu yīn yuè shù mínɡ wéi huān xǐ qí yīn měimiàoɡuò zhū
为严饰。有音乐树，名为欢喜，其音美妙过诸
tiānyuè fù yǒuxiānɡ shù mínɡbiànzhuānɡyán hénɡchūmiàoxiānɡ pǔ
天乐。复有香树，名遍庄严，恒出妙香普
xūn yī qiè yuánzhōnɡ fù yǒuzhǒnɡzhǒnɡ bēi chí yī qiè jiē yǐ qī bǎo
熏一切。园中复有种种陂池，一切皆以七宝
zhuānɡyán qí chí bā chù zhònɡbǎozhuānɡyán zhònɡ sè mó ní
113
庄严，其池八处，众宝庄严，众色摩尼
ér wéi lán shǔn zhān tán xiānɡ mò nínɡ jī qí zhōnɡ shànɡmiào jīn shā mí
而为栏楯，栴檀香末凝积其中，上妙金沙弥
bù qí dǐ bā ɡōnɡ dé shuǐqīnɡ jìnɡ yínɡmǎn yōu bō luó huā bō tóu
布其底，八功德水清净盈满，优钵罗华、波头
mó huā jū wù tóu huā fēn tuó lì huābiàn fù qí shànɡ zhān bó jiā
摩华、拘物头华、芬陀利华遍覆其上，瞻博迦
huā ā tí mù duō jiā huā pó lì shī jiā huā màn tuó luó huā mó
华、阿提目多迦华、婆利师迦华、曼陀罗华、摩
hē màn tuó luó huā rú shì děnɡ huā liè zhí qí àn zhònɡ niǎo hè mínɡ
诃曼陀罗华如是等华列植其岸，众鸟和鸣，
qí shēnɡqīnɡ yǎ zhǒnɡzhǒnɡtiānbǎo miàozhuānɡyán shù hánɡ liè yuán
其声清雅。种种天宝，妙庄严树，行列园
113
丽本：入；永乐北藏本及龙藏本：八
- 98 -
zhōnɡ zhū bǎo shù xià ɡè ɡè fū zhì bǎo shī zǐ zuò yǐ bù sī yì
中。诸宝树下，各各敷置宝师子座，以不思议
zhǒnɡzhǒnɡmiàobǎo ér wéi zhuānɡyán bù yǐ tiān yī xūn yǐ miàoxiānɡ
种种妙宝而为庄严，布以天衣，熏以妙香，
chuí zhū bǎozēnɡ shī zhū bǎozhànɡ yán fú jīn wǎnɡ mí fù qí shànɡ
垂诸宝缯，施诸宝帐，阎浮金网弥覆其上，
bǎoduó xú yáochūmiào yīn shēnɡ huò yǒu shù xià fū lián huāzànɡ shī zǐ
宝铎徐摇出妙音声。或有树下敷莲华藏师子
zhī zuò huòyǒu shù xià fū xiānɡwánɡ mó ní zànɡ shī zǐ zhī zuò huòyǒu
之座，或有树下敷香王摩尼藏师子之座，或有
shù xià fū lónɡxiànɡzhuānɡyán mó ní wánɡzànɡ shī zǐ zhī zuò huòyǒu shù
树下敷龙象庄严摩尼王藏师子之座，或有树
xià fū bǎo shī zǐ jù mó ní wánɡzànɡ shī zǐ zhī zuò huòyǒu shù xià fū
下敷宝师子聚摩尼王藏师子之座，或有树下敷
pí lú zhē nà mó ní wánɡzànɡ shī zǐ zhī zuò huòyǒu shù xià fū shí fānɡ
毗卢遮那摩尼王藏师子之座，或有树下敷十方
pí lú zhē nà mó ní wánɡzànɡ shī zǐ zhī zuò huòyǒu shù xià fū yīn tuó
毗卢遮那摩尼王藏师子之座，或有树下敷因陀
luó mó ní jīn ɡānɡwánɡzànɡ shī zǐ zhī zuò huòyǒu shù xià fū zhònɡshēnɡ
罗摩尼金刚王藏师子之座，或有树下敷众生
xínɡxiànɡ pí lú zhē nà mó ní wánɡzànɡ shī zǐ zhī zuò huòyǒu shù xià fū
形相毗卢遮那摩尼王藏师子之座，或有树下敷
rú yì mó ní wánɡzànɡ shī zǐ zhī zuò huò yǒu shù xià fū bái sè ɡuānɡ
如意摩尼王藏师子之座，或有树下敷白色光
mínɡ mó ní wánɡ zànɡ shī zǐ zhī zuò qí yī yī zuò ɡè yǒu bǎi qiān bǎo
明摩尼王藏师子之座，其一一座各有百千宝
shī zǐ zuò zhōu zā wéi rào yī yī jiē jù wú liànɡzhuānɡyán cǐ dà
师子座周匝围绕，一一皆具无量庄严。此大
yuánzhōnɡzhònɡbǎochōnɡmǎn rú hǎi bǎozhōu bǎo yī bù dì fū
园中众宝充满，如海宝洲。宝衣布地，敷
shè zhuānɡyán róu ruǎnmiàohǎo rú jiā lín jiā yī nénɡshēnɡ lè chù
设庄严，柔软妙好，如迦邻迦衣，能生乐触，
dǎo zhī mò zú jǔ jí huán fù yì lèi zhònɡniǎo fú yàn yuānyānɡ
蹈之没足，举即还复。异类众鸟凫雁、鸳鸯、
bái hè kǒnɡquè jū zhǐ luó děnɡ fēi xiánɡ zì zài ɡù yǐnɡ hè mínɡ
白鹤、孔雀、拘枳罗等飞翔自在，顾影和鸣。
- 99 -
bǎozhān tán lín liè zhí mén cè mì yè wěnɡ cuì sǒnɡɡàn fú shū
114 115
宝栴檀林列植门侧，密叶蓊翠，耸干扶踈，
bù yǐnɡchuí yīn zhuānɡyánmiàohǎo zhǒnɡzhǒnɡhuā shù chánɡ yù miào
116
布影垂荫，庄严妙好。种种华树常雨妙
huā yú tiān dì shì zá huā zhī yuán wú bǐ xiānɡwánɡ pǔ xūn yī qiè
华，逾天帝释杂华之园。无比香王普熏一切，
xiānɡfēnɡ sì bù liú jí tiān rén yī qiè lóu ɡé zhònɡbǎozhuānɡyán
香风四布，流及天人。一切楼阁众宝庄严，
shànɡmiàoxiānɡhuāzhēn qí jiào shì ɡuòtiān dì shì shàn fǎ zhī tánɡ zhū
上妙香华珍奇校饰，过天帝释善法之堂。诸
yīn yuè shù zòu tiān yīn yuè zhǒnɡzhǒnɡyuè qì xuán bù shù zhī suǒ wèi
音乐树奏天音乐，种种乐器悬布树枝，所谓：
zhēnɡ dí kōnɡhóu pí pá xiāo sè rú shì děnɡyuè bù ɡǔ
筝、笛、箜篌、琵琶、箫、瑟如是等乐，不鼓
zì mínɡ wén jiē kě yì lí zhū rǎn zhuó bǎoduō luó shù fù bǎo línɡ
自鸣，闻皆可意，离诸染著。宝多罗树覆宝铃
wǎnɡ wēi fēnɡchuīdònɡchū wēi miào yīn rú zì zài tiānshàn kǒu tiān nǚ
网，微风吹动出微妙音，如自在天善口天女。
zhū rú yì shù chūzhònɡbǎo yī rú tiān jié bō fú chuí bù yán shì yǒu
诸如意树出众宝衣，如天劫波服垂布严饰，有
wú liànɡ sè yóu rú dà hǎi bǎi qiān lóu ɡé zhònɡbǎozhuānɡyán rú dāo
无量色犹如大海。百千楼阁众宝庄严，如忉
lì tiān dì shì ɡōnɡdiàn bǎo ɡài mí fù rú miàoɡāofēnɡ rú fàn wánɡ
利天帝释宫殿，宝盖弥覆如妙高峰，如梵王
ɡōnɡɡuānɡmínɡ pǔ zhào
宫光明普照。
ěr shí shàn cái tónɡ zǐ jiàn cǐ yuán lín wú liànɡ ɡōnɡ dé zhǒnɡ
尔时，善财童子见此园林无量功德种
zhǒnɡzhuānɡyán jiē shì pú sà bù sī yì yè zhī suǒ chénɡ jiù chū shì
种庄严，皆是菩萨不思议业之所成就，出世
shànɡēn zhī suǒ shēnɡ qǐ ɡònɡyǎnɡ yī qiè zhū fó ɡōnɡ dé ɡuǎnɡ xiū jìnɡ
善根之所生起，供养一切诸佛功德，广修净
yè wú nénɡhuài zhě yī qiè shì jiān wú nénɡ yǔ děnɡ rú shì jiē cónɡ
业，无能坏者，一切世间无能与等，如是皆从
114
丽本：葱；永乐北藏本及龙藏本：蓊
115
丽本：枎；永乐北藏本及龙藏本：扶
116
丽本：阴；永乐北藏本及龙藏本：荫
- 100 -
shī zǐ pín shēn bǐ qiū ní liǎo fǎ rú huàn bù shě yǒu wéi jī jí
117
师子颦伸比丘尼了法如幻，不舍有为，积集
ɡuǎnɡ dà shàn yè suǒ chénɡ bù yǔ shēnɡwén pì zhī fó ɡònɡ yì dào
广大善业所成，不与声闻、辟支佛共，异道
xié lùn bù nénɡqīnɡdònɡ yī qiè mó jūn wú nénɡ yǔ dí fán fū qiǎn zhì
邪论不能倾动，一切魔军无能与敌，凡夫浅智
bù nénɡ sī wéi sān qiān dà qiān shì jiè tiānlónɡ bā bù wú liànɡzhònɡ
不能思惟。三千大千世界天龙八部、无量众
shēnɡ suí zì shànɡēn rú yīnɡ dù zhě jiē rù cǐ yuán ér bú pò zhǎi hé
生随自善根，如应度者皆入此园而不迫窄。何
yǐ ɡù cǐ bǐ qiū ní bù kě sī yì wēi shén lì ɡù
以故？此比丘尼不可思议威神力故。
ěr shí shàn cái jiàn bǐ qiū ní biàn zuò yī qiè zhū bǎo shù xià dà
尔时，善财见比丘尼遍坐一切诸宝树下大
shī zǐ zuò shēnxiànɡduānyán wēi yí jì jìnɡ zhù fǎ pínɡděnɡ dònɡ
师子座，身相端严，威仪寂静，住法平等，动
zhǐ ān xiánɡ zhū ɡēntiáoshùn rú dà xiànɡwánɡ xīn wú ɡòuzhuó
118
止安庠，诸根调顺，如大象王；心无垢浊，
rú qīnɡ jìnɡ chí pǔ jì suǒ qiú rú rú yì bǎo bù rǎn shì fǎ yóu
如清净池；普济所求，如如意宝；不染世法，犹
rú lián huā xīn wú suǒ wèi rú shī zǐ wánɡ hù chí jìnɡ jiè bù kě qīnɡ
如莲华；心无所畏，如师子王；护持净戒不可倾
dònɡ rú xū mí shān nénɡ lìnɡ jiàn zhě xīn dé qīnɡliánɡ rú miàoxiānɡ
动，如须弥山；能令见者心得清凉，如妙香
shān nénɡchúzhònɡshēnɡ zhū fán nǎo rè rú xuě shānzhōnɡmiàozhān tán
山；能除众生诸烦恼热，如雪山中妙栴檀
xiānɡ zhònɡshēnɡ jiàn zhě zhū kǔ xiāomiè rú miào jiàn yàowánɡ nénɡ
香；众生见者诸苦销灭，如妙见药王；能
lìnɡ jiàn zhě suǒ yuàn bù kōnɡ rú pó lóu nà tiān yǒnɡ lí yù rǎn rú
令见者所愿不空，如婆楼那天；永离欲染，如
dà fàn wánɡ jìnɡ zhònɡshēnɡ xīn rú shuǐ jīnɡ bǎo nénɡzhǎnɡzhònɡ
119
大梵王；净众生心，如水精宝；能长众
shàn rú liánɡ wò tián sān yè zì zài yóu rú rú lái zài yī yī zuò
善，如良沃田；三业自在，犹如如来。在一一座，
117
118
丽本：详；永乐北藏本及龙藏本：庠
119
丽本：清；永乐北藏本及龙藏本：精
- 101 -
zhònɡ huì bù tónɡ suǒ shuō fǎ mén yì ɡè chā bié huò jiàn chǔ zuò jìnɡ jū
众会不同，所说法门亦各差别。或见处座净居
tiānzhònɡ suǒ ɡònɡ wéi rào mó xī shǒu luó tiānwánɡ ér wéi shànɡshǒu cǐ
天众所共围绕，摩醯首罗天王而为上首，此
bǐ qiū ní wèi shuō fǎ mén mínɡ wú jìn fǎ xiànɡ jiě tuō huò jiàn chǔ zuò
比丘尼为说法门，名无尽法相解脱。或见处座
zhū fàn tiān zhònɡ suǒ ɡònɡ wéi rào miào ɡuānɡ mínɡ fàn wánɡ ér wéi shànɡ
诸梵天众所共围绕，妙光明梵王而为上
shǒu cǐ bǐ qiū ní wèi shuō fǎ mén mínɡ pǔ ménchā bié qīnɡ jìnɡ yán yīn
首，此比丘尼为说法门，名普门差别清净言音
lún huò jiàn chǔ zuò tā huà zì zài tiāntiān zǐ tiān nǚ suǒ ɡònɡ wéi rào
轮。或见处座他化自在天天子、天女所共围绕，
zì zài zhuàntiānwánɡ ér wéi shànɡshǒu cǐ bǐ qiū ní wèi shuō fǎ mén
自在转天王而为上首，此比丘尼为说法门，
mínɡ pú sà qīnɡ jìnɡ xīn zì zài zhuānɡyán huò jiàn chǔ zuò miàobiànhuàtiān
名菩萨清净心自在庄严。或见处座妙变化天
tiān zǐ tiān nǚ suǒ ɡònɡ wéi rào lè biànhuàtiānwánɡ ér wéi shànɡshǒu
天子、天女所共围绕，乐变化天王而为上首，
cǐ bǐ qiū ní wèi shuō fǎ mén mínɡmiào fǎ qīnɡ jìnɡ zhuānɡyánmén huò
此比丘尼为说法门，名妙法清净庄严门。或
jiàn chǔ zuò dōushuài tuó tiāntiān zǐ tiān nǚ suǒ ɡònɡ wéi rào dōushuàitiān
见处座兜率陀天天子、天女所共围绕，兜率天
wánɡ ér wéi shànɡshǒu cǐ bǐ qiū ní wèi shuō fǎ mén mínɡ zì xīn zànɡ
王而为上首，此比丘尼为说法门，名自心藏
xuánzhuǎn huò jiàn chǔ zuò xū yè mó tiāntiān zǐ tiān nǚ suǒ ɡònɡ wéi rào
旋转。或见处座须夜摩天天子、天女所共围绕，
xū yè mó tiān wánɡ ér wéi shànɡ shǒu cǐ bǐ qiū ní wèi shuō fǎ mén
须夜摩天王而为上首，此比丘尼为说法门，
mínɡ pǔ biànzhuānɡyán huò jiàn chǔ zuò sān shí sān tiāntiān zǐ tiān nǚ suǒ
名普遍庄严。或见处座三十三天天子、天女所
ɡònɡ wéi rào shì tí huán yīn ér wéi shànɡshǒu cǐ bǐ qiū ní wèi shuō
共围绕，释提桓因而为上首，此比丘尼为说
fǎ mén mínɡyàn lí mén huò jiàn chǔ zuò bǎi ɡuānɡmínɡlónɡwánɡ nán
法门，名厌离门。或见处座百光明龙王、难
tuó lónɡwánɡ yōu bō nán tuó lónɡwánɡ mó nà sī lónɡwánɡ yī luó
陀龙王、优波难陀龙王、摩那斯龙王、伊罗
bá tuó lónɡwánɡ ā nà pó dá duōlónɡwánɡděnɡlónɡ zǐ lónɡ nǚ suǒ
跋陀龙王、阿那婆达多龙王等龙子、龙女所
- 102 -
ɡònɡ wéi rào suō qié luó lónɡwánɡ ér wéi shànɡshǒu cǐ bǐ qiū ní wèi
共围绕，娑伽罗龙王而为上首，此比丘尼为
shuō fǎ mén mínɡ fó jìnɡ jiè ɡuānɡmínɡzhuānɡyán huò jiàn chǔ zuò zhū yè
说法门，名佛境界光明庄严。或见处座诸夜
chāzhònɡtónɡnán tónɡ nǚ suǒ ɡònɡ wéi rào pí shā méntiānwánɡ ér wéi
叉众童男、童女所共围绕，毗沙门天王而为
shànɡshǒu cǐ bǐ qiū ní wèi shuō fǎ mén mínɡ jiù hù zhònɡshēnɡzànɡ
上首，此比丘尼为说法门，名救护众生藏。
huò jiàn chǔ zuò qián tà pó zhònɡ nán nǚ juàn shǔ suǒ ɡònɡ wéi rào chí ɡuó
或见处座乾闼婆众男女眷属所共围绕，持国
qián tà pó wánɡ ér wéi shànɡshǒu cǐ bǐ qiū ní wèi shuō fǎ mén mínɡ
乾闼婆王而为上首，此比丘尼为说法门，名
yù wú jìn dà huān xǐ fǎ yǔ huò jiàn chǔ zuò ā xiū luó zhònɡ nán nǚ
雨无尽大欢喜法雨。或见处座阿修罗众男女
juàn shǔ suǒ ɡònɡ wéi rào luó hóu ā xiū luó wánɡ ér wéi shànɡshǒu cǐ
眷属所共围绕，罗睺阿修罗王而为上首，此
bǐ qiū ní wèi shuō fǎ mén mínɡ sù jí zhuānɡyán fǎ jiè zhì mén huò
比丘尼为说法门，名速疾庄严法界智门。或
jiàn chǔ zuò jiā lóu luó zhònɡ nán nǚ juàn shǔ suǒ ɡònɡ wéi rào dà lì yǒnɡ
见处座迦楼罗众男女眷属所共围绕，大力勇
chí jiā lóu luó wánɡ ér wéi shànɡ shǒu cǐ bǐ qiū ní wèi shuō fǎ mén
持迦楼罗王而为上首，此比丘尼为说法门，
mínɡ bù dònɡ zhū yǒu hǎi huò jiàn chǔ zuò jǐn nà luó zhònɡnán nǚ juàn shǔ
名怖动诸有海。或见处座紧那罗众男女眷属
suǒ ɡònɡ wéi rào dà shù jǐn nà luó wánɡ ér wéi shànɡshǒu cǐ bǐ qiū ní
所共围绕，大树紧那罗王而为上首，此比丘尼
wèi shuō fǎ mén mínɡ fó xínɡɡuānɡmínɡmén huò jiàn chǔ zuò mó hóu luó
为说法门，名佛行光明门。或见处座摩睺罗
qié zhònɡnán nǚ juàn shǔ suǒ ɡònɡ wéi rào ān luó lín fèn nù mó hóu luó qié
伽众男女眷属所共围绕，庵罗林忿怒摩睺罗伽
wánɡ ér wéi shànɡshǒu cǐ bǐ qiū ní wèi shuō fǎ mén mínɡchūshēnɡ jiàn
王而为上首，此比丘尼为说法门，名出生见
fó huān xǐ xīn huò jiàn chǔ zuò wú shù bǎi qiānnán zǐ nǚ rén tónɡ
佛欢喜心。或见处座无数百千男子、女人、童
nán tónɡ nǚ suǒ ɡònɡ wéi rào cǐ bǐ qiū ní wèi shuō fǎ mén mínɡ shū
男、童女所共围绕，此比丘尼为说法门，名殊
shènɡxínɡ huò jiàn chǔ zuò zhū luó chàzhònɡnán nǚ juàn shǔ suǒ ɡònɡ wéi rào
胜行。或见处座诸罗刹众男女眷属所共围绕，
- 103 -
chánɡ xī jīnɡ qì dà shù luó chàwánɡ ér wéi shànɡshǒu cǐ bǐ qiū ní wèi
常吸精气大树罗刹王而为上首，此比丘尼为
shuō fǎ mén mínɡ fā shēnɡ cí bēi xīn huò jiàn chǔ zuò xìn yàoshēnɡwén
说法门，名发生慈悲心。或见处座信乐声闻
shènɡzhònɡshēnɡ suǒ ɡònɡ wéi rào cǐ bǐ qiū ní wèi shuō fǎ mén mínɡ
乘众生所共围绕，此比丘尼为说法门，名
shènɡ zhì wēi lì dà ɡuānɡmínɡ huò jiàn chǔ zuò xìn yào dú jué shènɡzhònɡ
胜智威力大光明。或见处座信乐独觉乘众
shēnɡ suǒ ɡònɡ wéi rào cǐ bǐ qiū ní wèi shuō fǎ mén mínɡ fó ɡōnɡ dé
生所共围绕，此比丘尼为说法门，名佛功德
ɡuǎnɡ dà ɡuānɡmínɡ huò jiàn chǔ zuò xìn yào dà shènɡzhònɡshēnɡ suǒ ɡònɡ
广大光明。或见处座信乐大乘众生所共
wéi rào cǐ bǐ qiū ní wèi shuō fǎ mén mínɡ pǔ mén sān mèi zhì ɡuānɡ
围绕，此比丘尼为说法门，名普门三昧智光
mínɡ huò jiàn chǔ zuò chū dì pú sà suǒ ɡònɡ wéi rào cǐ bǐ qiū ní wèi
明。或见处座初地菩萨所共围绕，此比丘尼为
shuō fǎ mén mínɡ yī qiè zhū fó dà yuàn jù sān mèi huò jiàn chǔ zuò èr
说法门，名一切诸佛大愿聚三昧。或见处座二
dì pú sà suǒ ɡònɡ wéi rào cǐ bǐ qiū ní wèi shuō fǎ mén mínɡ wú ɡòu
地菩萨所共围绕，此比丘尼为说法门，名无垢
lún sān mèi huò jiàn chǔ zuò sān dì pú sà suǒ ɡònɡ wéi rào cǐ bǐ qiū ní
轮三昧。或见处座三地菩萨所共围绕，此比丘尼
wèi shuō fǎ mén mínɡ dà jì jìnɡ zhuānɡyán sān mèi huò jiàn chǔ zuò sì
为说法门，名大寂静庄严三昧。或见处座四
dì pú sà suǒ ɡònɡ wéi rào cǐ bǐ qiū ní wèi shuō fǎ mén mínɡ sù jí
地菩萨所共围绕，此比丘尼为说法门，名速疾
chūshēnɡ yī qiè zhì jìnɡ jiè sān mèi huò jiàn chǔ zuò wǔ dì pú sà suǒ ɡònɡ
出生一切智境界三昧。或见处座五地菩萨所共
wéi rào cǐ bǐ qiū ní wèi shuō fǎ mén mínɡmiàohuāzànɡ sān mèi huò
围绕，此比丘尼为说法门，名妙华藏三昧。或
jiàn chǔ zuò liù dì pú sà suǒ ɡònɡ wéi rào cǐ bǐ qiū ní wèi shuō fǎ mén
见处座六地菩萨所共围绕，此比丘尼为说法门，
mínɡ pí lú zhē nà zànɡ sān mèi huò jiàn chǔ zuò qī dì pú sà suǒ ɡònɡ wéi
名毗卢遮那藏三昧。或见处座七地菩萨所共围
rào cǐ bǐ qiū ní wèi shuō fǎ mén mínɡ pǔ biànzhuānɡyán dì sān mèi
绕，此比丘尼为说法门，名普遍庄严地三昧。
huò jiàn chǔ zuò bā dì pú sà suǒ ɡònɡ wéi rào cǐ bǐ qiū ní wèi shuō fǎ
或见处座八地菩萨所共围绕，此比丘尼为说法
- 104 -
mén mínɡ pǔ biàn fǎ jiè jìnɡ jiè huàxiànshēn sān mèi huò jiàn chǔ zuò jiǔ
门，名普遍法界境界化现身三昧。或见处座九
dì pú sà suǒ ɡònɡ wéi rào cǐ bǐ qiū ní wèi shuō fǎ mén mínɡ wú suǒ
地菩萨所共围绕，此比丘尼为说法门，名无所
dé lì zhì zhuānɡ yán sān mèi huò jiàn chǔ zuò shí dì pú sà suǒ ɡònɡ wéi
得力智庄严三昧。或见处座十地菩萨所共围
rào cǐ bǐ qiū ní wèi shuō fǎ mén mínɡ wú zhànɡ ài lún sān mèi huò
绕，此比丘尼为说法门，名无障碍轮三昧。或
jiàn chǔ zuò zhí jīn ɡānɡ pú sà suǒ ɡònɡ wéi rào cǐ bǐ qiū ní wèi shuō fǎ
见处座执金刚菩萨所共围绕，此比丘尼为说法
mén mínɡ jīn ɡānɡ zhì nà luó yánzhuānɡyán sān mèi
门，名金刚智那罗延庄严三昧。
ěr shí shàn cái tónɡ zǐ jiàn rú shì děnɡ yī qiè dà zhònɡ zhǒnɡ
尔时，善财童子见如是等一切大众种
zhǒnɡchūshēnɡ zhǒnɡzhǒnɡ zhù chù zhǒnɡzhǒnɡshēnxiànɡ zhǒnɡzhǒnɡ
种出生、种种住处、种种身相、种种
juàn shǔ yǐ chénɡ shú zhě yǐ tiáo fú zhě kān wéi fǎ qì jiē rù
眷属，已成熟者、已调伏者，堪为法器，皆入
cǐ yuán ɡè yú shù xià wéi rào ér zuò shī zǐ pín shēn bǐ qiū ní rú
120
此园，各于树下围绕而坐，师子颦伸比丘尼如
qí suǒ yìnɡzhǒnɡzhǒnɡ xīn xìnɡ zhǒnɡzhǒnɡ yù yào zhǒnɡzhǒnɡ xìn jiě
其所应种种心性、种种欲乐、种种信解，
suí bǐ suǒ yí shènɡ liè chā bié ér wèi yǎnshuōxiānɡyìnɡ fǎ mén lìnɡ yú
随彼所宜胜劣差别而为演说相应法门，令于
ā nòuduō luó sān miǎo sān pú tí dé bú tuì zhuǎn hé yǐ ɡù cǐ bǐ
阿耨多罗三藐三菩提得不退转。何以故？此比
qiū ní dé pǔ yǎn shě dé bō rě bō luó mì mén yǎnshuō yī qiè fó fǎ
丘尼得普眼舍得般若波罗蜜门、演说一切佛法
bō rě bō luó mì mén fǎ jiè chā bié jì bō rě bō luó mì mén sàn huài
般若波罗蜜门、
法界差别际般若波罗蜜门、散坏
yī qiè zhànɡ ài lún bō rě bō luó mì mén shēnɡzhǎnɡ yī qiè zhònɡshēnɡ
一切障碍轮般若波罗蜜门、生长一切众生
shàn xīn bō rě bō luó mì mén zuì shènɡzhuānɡyán bō rě bō luó mì mén
善心般若波罗蜜门、最胜庄严般若波罗蜜门、
wú ài zhēn shí zànɡ bō rě bō luó mì mén fǎ jiè yuán mǎn bō rě bō
无碍真实藏般若波罗蜜门、法界圆满般若波
120
- 105 -
luó mì mén qīnɡ jìnɡ xīn zànɡ bō rě bō luó mì mén pǔ biànchūshēnɡ
罗蜜门、清净心藏般若波罗蜜门、普遍出生
zhǒnɡzhǒnɡ yǔ yánshéntōnɡzànɡ bō rě bō luó mì mén cǐ shí bō rě bō
种种语言神通藏般若波罗蜜门，此十般若波
luó mì mén ér wéi shànɡshǒu rù rú shì děnɡ wú shù bǎi wàn ā sēnɡ qí
罗蜜门而为上首，入如是等无数百万阿僧祇
bō rě bō luó mì mén cǐ rì ɡuānɡ yuán zhōnɡ yī qiè pú sà jí zhū
般若波罗蜜门。此日光园中一切菩萨及诸
zhònɡshēnɡ suǒ jiàn jìnɡ jiè suǒ wénmiào fǎ ɡè ɡè chā bié wù jiě bù
众生所见境界、所闻妙法各各差别，悟解不
tónɡ jiē shì shī zǐ pín shēn bǐ qiū ní chūquàn fā xīn shuō fǎ jiào huà
121
同，皆是师子颦伸比丘尼初劝发心说法教化，
lìnɡ yú ā nòuduō luó sān miǎo sān pú tí dé bú tuì zhuǎn
令于阿耨多罗三藐三菩提得不退转。
shí shàn cái tónɡ zǐ jiàn shī zǐ pín shēn bǐ qiū ní rú shì yuán
122
时，善财童子见师子颦伸比丘尼如是园
lín rú shì chuánɡ zuò rú shì jīnɡ xínɡ rú shì zhònɡ huì rú shì wēi
林、如是床座、如是经行、如是众会、如是威
yí rú shì zì zài rú shì pǔ shēn rú shì wú wèi rú shì shén lì
仪、如是自在、如是普身、如是无畏、如是神力、
rú shì biàn cái rú shì zhuānɡyán fù wén rú shì bù kě sī yì ɡuǎnɡ
如是辩才、如是庄严，复闻如是不可思议广
dà fǎ mén shēn xīn róu ruǎn wǔ tǐ tóu dì ɡōnɡ jìnɡ dǐnɡ lǐ hé
大法门，身心柔软，五体投地，恭敬顶礼，合
zhǎnɡniànyán wǒ dānɡyòu rào cǐ bǐ qiū ní jīnɡ yú wú shù bǎi qiānwàn
掌念言：
‚我当右绕此比丘尼经于无数百千万
zā
匝。‛
zuò shì niàn shí cǐ bǐ qiū ní jí fànɡɡuānɡmínɡ biànzhào qí
作是念时，此比丘尼即放光明，遍照其
yuán pǔ jí zhònɡ huì shàn cái tónɡ zǐ jí zì jiàn shēnbiàn yī qiè chù
园，普及众会。善财童子即自见身遍一切处
yī yī zuò shànɡ bǐ qiū ní suǒ jiē xī yòu rào bǎi qiānwàn zā wéi rào
一一座上比丘尼所，皆悉右绕百千万匝。围绕
bì yǐ hé zhǎnɡ ér lì bó yán shènɡ zhě wǒ yǐ xiān fā ā
毕已，合掌而立，白言：
‚ 圣者！我已先发阿
121
122
- 106 -
nòuduō luó sān miǎo sān pú tí xīn ér wèi zhī pú sà yún hé xué pú sà
耨多罗三藐三菩提心，而未知菩萨云何学菩萨
xínɡ yún hé xiū pú sà dào wǒ wénshènɡ zhě shànnénɡyòu huì yuàn
行？云何修菩萨道？我闻圣者善能诱诲，愿
wèi wǒ shuō
为我说。‛
bǐ qiū ní yán shànnán zǐ wǒ dé pú sà jiě tuō mínɡmiè
比丘尼言：
‚ 善男子，我得菩萨解脱，名灭
chú yī qiè wēi xì fēn bié mén
除一切微细分别门。‛
shàn cái yán shènɡ zhě hé ɡù mínɡ wéi mièchú yī qiè wēi xì
123
善财言：
‚ 圣者！何故名为灭除一切微细
fēn bié
分别？‛
bǐ qiū ní yán shànnán zǐ cǐ jiě tuō mén yú yī niànzhōnɡ
比丘尼言：
‚ 善男子，此解脱门于一念中
pǔ zhào sān shì yī qiè zhū fǎ xiǎn shì běnxìnɡ zhì huì ɡuānɡmínɡ
普照三世一切诸法，显示本性智慧光明。‛
shàn cái bó yán shènɡ zhě cǐ zhì ɡuānɡmínɡ jìnɡ jiè yún hé
善财白言：
‚ 圣者！此智光明境界云何？‛
bǐ qiū ní yán shànnán zǐ wǒ rù cǐ zhì ɡuānɡmínɡmén shí
比丘尼言：
‚ 善男子，我入此智光明门时，
dé zì zài chūshēnɡ yī qiè fǎ sān mèi wánɡ yǐ dé rú shì sān mèi wánɡ
得自在出生一切法三昧王，以得如是三昧王
ɡù xiàn yì shēnɡshēn pǔ biàn shí fānɡ yī qiè shì jiè dōushuàitiānɡōnɡ
故，现意生身，普遍十方一切世界兜率天宫
yī shēnɡ suǒ xì zhū pú sà suǒ yú yī yī pú sà qiánxiàn bù kě shuō fó
一生所系诸菩萨所，于一一菩萨前现不可说佛
chà jí wēi shù shēn yú yī yī shēn zuò bù kě shuō fó chà jí wēi shù zuì
刹极微数身，于一一身作不可说佛刹极微数最
shènɡɡònɡyǎnɡ suǒ wèi huòxiàntiānwánɡshēn lónɡwánɡshēn yè
胜供养。所谓：或现天王身、龙王身、夜
chāwánɡshēn nǎi zhì rén wánɡshēn ɡè ɡè zhí chí zhǒnɡzhǒnɡhuā yún
叉王身，乃至人王身，各各执持种种华云、
zhǒnɡ zhǒnɡ mán yún shāo xiānɡ tú xiānɡ jí yǐ mò xiānɡ yī fú
种种鬘云、烧香、涂香及以末香，衣服、
123
丽本：白言；永乐北藏本及龙藏本：言
- 107 -
yīnɡ luò chuánɡ fān zēnɡ ɡài bǎowǎnɡ bǎozhànɡ bǎozànɡ
璎珞、幢幡、缯盖、宝网、宝帐、宝藏、
bǎodēnɡ nǎi zhì yī qiè zhuānɡyán jù yún wǒ jiē zhí chí ér yǐ ɡònɡ
宝灯，乃至一切庄严具云，我皆执持而以供
yǎnɡ rú yú zhù dōushuàiɡōnɡ yī shēnɡ suǒ xì pú sà suǒ qīn jìn chénɡ
养，如于住兜率宫一生所系菩萨所，亲近承
shì zhǒnɡzhǒnɡɡònɡyǎnɡ rú shì jiànɡshén rù tāi zhù tāi chū tāi
事种种供养，如是降神入胎、住胎、出胎、
zài jiā chū jiā wǎnɡ yì dàochǎnɡ chénɡděnɡzhènɡ jué zhuànzhènɡ
在家、出家、往诣道场、成等正觉、转正
fǎ lún rù yú niè pán rú shì zhōnɡ jiān huò zhù tiānɡōnɡ huò zhù
法轮、入于涅槃，如是中间，或住天宫，或住
lónɡɡōnɡ nǎi zhì huò zhù rén fēi rén ɡōnɡ yú bǐ yī qiè zhū rú lái
龙宫，乃至或住人、非人宫，于彼一切诸如来
suǒ wǒ jiē rú shì ér wéi ɡònɡyǎnɡ ruò yǒuzhònɡshēnɡ zhī wǒ rú shì
所，我皆如是而为供养。若有众生知我如是
jiàn wén qīn jìn ɡònɡyǎnɡ fó zhě yī qiè jiē yú ā nòuduō luó sān
见闻、亲近、供养佛者，一切皆于阿耨多罗三
miǎo sān pú tí dé bú tuì zhuǎn ruò yǒuzhònɡshēnɡ lái yì wǒ suǒ wǒ
藐三菩提得不退转；若有众生来诣我所，我
jiē yòu huì wèi qí xuānshuō bō rě bō luó mì mén
皆诱诲为其宣说般若波罗蜜门。
shànnán zǐ wǒ jiàn yī qiè zhònɡshēnɡ bù fēn bié zhònɡshēnɡ
‚ 善男子，我见一切众生，不分别众生
xiànɡ zhì yǎnmínɡ jiàn ɡù tīnɡ yī qiè yǔ yán bù fēn bié yǔ yánxiànɡ
相，智眼明见故；听一切语言，不分别语言相，
xīn wú suǒ zhuó ɡù jiàn yī qiè rú lái bù fēn bié rú lái xiànɡ zhì
心无所著故；见一切如来，不分别如来相，智
liǎo fǎ shēn ɡù zhù chí yī qiè rú lái fǎ lún bù fēn bié fǎ lún xiànɡ
了法身故；
住持一切如来法轮，不分别法轮相，
wù fǎ zì xìnɡ ɡù yī niànbiàn zhī yī qiè fǎ bù fēn bié zhū fǎ xiànɡ
悟法自性故；一念遍知一切法，不分别诸法相，
zhī fǎ rú huàn ɡù shànnán zǐ wǒ wéi zhī cǐ mièchú yī qiè wēi xì
知法如幻故。善男子，我唯知此灭除一切微细
fēn bié chénɡ jiù yī qiè zhì pú sà jiě tuō mén rú zhū pú sà mó hē sà
分别成就一切智菩萨解脱门。如诸菩萨摩诃萨
xīn wú fēn bié pǔ zhī zhū fǎ yī shēnduān zuò chōnɡmǎn fǎ jiè yú zì
心无分别普知诸法，一身端坐充满法界，于自
- 108 -
shēnzhōnɡ shì xiàn shè chí yī qiè fó chà xī nénɡwǎnɡ yì yī qiè fó suǒ
身中示现摄持一切佛刹，悉能往诣一切佛所，
yú zì shēn nèi pǔ xiàn yī qiè zhū fó shén lì yī máo biàn jǔ bù kě
于自身内普现一切诸佛神力，一毛遍举不可
shuō bù kě shuō zhū fó shì jiè yú qí zì shēn yī máokǒnɡzhōnɡxiàn bù
说不可说诸佛世界，于其自身一毛孔中现不
kě shuō bù kě shuō shì jiè chénɡ huài yú yī niàn zhōnɡ yǔ bù kě shuō
可说不可说世界成坏，于一念中与不可说
bù kě shuōzhònɡshēnɡtónɡ zhù yú yī niànzhōnɡ rù bù kě shuō bù kě
不可说众生同住，于一念中入不可说不可
shuō yī qiè zhū jié ér wǒ yún hé nénɡ zhī nénɡshuō bǐ ɡōnɡ dé xínɡ
说一切诸劫，而我云何能知能说彼功德行？
shànnán zǐ yú cǐ nánfānɡyǒu yī jù luò mínɡ wéi xiǎnnán qí zhōnɡ
善男子，于此南方有一聚落，名为险难；其中
yǒuchénɡ mínɡbǎozhuānɡyán bǐ yǒu nǚ rén mínɡ fá sū mì duō
有城，名宝庄严；彼有女人，名伐苏蜜多。
汝诣彼问菩萨云何学菩萨行、修菩萨道？‛
ěr shí shàn cái tónɡ zǐ dà huì ɡuānɡmínɡzhào qǐ qí xīn sī wéi
尔时，善财童子大慧光明照启其心，思惟
ɡuānchá yī qiè zhì zhì yī xīn suí shùn zhū fǎ shí xìnɡ jiān ɡù liǎo zhī yī
观察一切智智，一心随顺诸法实性坚固，
了知一
qiè zhònɡshēnɡyán yīn tuó luó ní mén dé shòu chí yī qiè rú lái fǎ lún
切众生言音陀罗尼门，得受持一切如来法轮
tuó luó ní mén dé yǔ yī qiè zhònɡshēnɡ zuò suǒ ɡuī yī dà bēi lì dé
陀罗尼门，得与一切众生作所归依大悲力，得
ɡuānchá yī qiè fǎ yì lǐ ɡuānɡmínɡmén dé sù jí yuánmǎn fǎ jiè lún
观察一切法义理光明门，得速疾圆满法界轮，
dé zhuàn bǐ qīnɡ jìnɡ dà yuàn lún dé pǔ zhào shí fānɡ yī qiè fǎ zhì
得转彼清净大愿轮，得普照十方一切法智
ɡuānɡmínɡ dé biànzhuānɡyán yī qiè shì jiè zì zài lì dé pǔ shè qǔ
光明，得遍庄严一切世界自在力，得普摄取
yī qiè pú sà shéntōnɡ zhì dé pǔ fā qǐ yī qiè pú sà yuánmǎnyuàn
一切菩萨神通智，得普发起一切菩萨圆满愿。
- 109 -
jiàn jiàn qiánxínɡ zhì xiǎnnánɡuóbǎozhuānɡyánchénɡ chùchù xún fǎnɡ fá
渐渐前行，至险难国宝庄严城，处处寻访伐
sū mì duō nǚ chénɡzhōnɡyǒu rén bù zhī cǐ nǚ ɡōnɡ dé zhì huì fānɡ
苏蜜多女。城中有人不知此女功德智慧、方
biànshànqiǎo suǒ zhù jìnɡ jiè wēi mì shènshēn zuò rú shì niàn jīn
便善巧、所住境界微密甚深，作如是念：
‚今
cǐ tónɡ zǐ zhū ɡēn jì jìnɡ zhū ɡēntiáoshùn zhì huì mínɡ liǎo yǐ
此童子，诸根寂静，诸根调顺，智慧明了，已
lí fànɡ yì xīn bù mí luàn dì shì yī xún wú yǒu pí xiè wú suǒ
离放逸，心不迷乱，谛视一寻，无有疲懈，无所
qǔ zhuó mù shì bú shùn xīn wú suǒ dònɡ shènshēnkuānɡuǎnɡyóu rú
取著，目视不瞬，心无所动，甚深宽广犹如
dà hǎi bù yīnɡ yú cǐ fá sū mì duō nǚ yǒu tān ài xīn yǒudiāndǎo xīn
大海，不应于此伐苏蜜多女有贪爱心、有颠倒心，
shēnɡ yú jìnɡ xiǎnɡ shēnɡ yú yù xiǎnɡ bù yīnɡ wéi cǐ nǚ sè suǒ shè
生于净想，生于欲想，不应为此女色所摄。
cǐ tónɡ zǐ zhě bù xínɡ mó xínɡ bú rù mó jìnɡ bú mò yù ní bú
此童子者，不行魔行，不入魔境，不没欲泥，不
bèi mó fù bù yīnɡ zuò chù yǐ nénɡ bú zuò yǒu hé děnɡ yì ér qiú
被魔缚，不应作处，已能不作，有何等意而求
cǐ nǚ qí zhōnɡyǒu rén xiān zhī cǐ nǚ yǒushènɡɡōnɡ dé jù shēn
此女？‛其中有人先知此女有胜功德，具深
zhì huì ɡàoshàn cái yán shàn zāi shàn zāi shànnán zǐ rǔ jīn
智慧，告善财言：
‚ 善哉！善哉！善男子，汝今
nǎi nénɡ tuī qiú xún mì fá sū mì duō nǚ rǔ yǐ huò dé ɡuǎnɡ dà shàn
乃能推求寻觅伐苏蜜多女，汝已获得广大善
lì shànnán zǐ rǔ yīnɡ jué dìnɡ qiú fó miàoɡuǒ jué dìnɡ yù wèi yī
利。善男子，汝应决定求佛妙果，决定欲为一
qiè zhònɡ shēnɡ zuò suǒ yī hù jué dìnɡ yù bá yī qiè zhònɡ shēnɡ tān ài
切众生作所依怙，决定欲拔一切众生贪爱
dú jiàn jué dìnɡ yù pò yī qiè zhònɡ shēnɡ yú nǚ sè zhōnɡ suǒ yǒu jìnɡ
毒箭，决定欲破一切众生于女色中所有净
xiǎnɡ jué dìnɡ yù yù yī qiè rú lái pǔ biàn fǎ jiè dà ɡōnɡ dé yǔ shàn
想，决定欲雨一切如来普遍法界大功德雨。善
nán zǐ fá sū mì duō nǚ yú cǐ chénɡ nèi shì chán zhī běi zì zháizhōnɡ
男子，伐苏蜜多女于此城内市鄽之北自宅中
zhù
住。‛
- 110 -
shí shàn cái tónɡ zǐ wén shì yǔ yǐ huān xǐ yǒnɡyuè xīn yuàn
时，善财童子闻是语已，欢喜踊跃，心愿
yuánmǎn yī xīn zhènɡniànwǎnɡ yì qí mén jiàn qí zhù zháiɡuǎnɡ bó yán
圆满，一心正念往诣其门。见其住宅广博严
lì bǎoqiánɡ bǎo shù jí yǐ bǎoqiàn yī yī jiē yǒu shí chónɡ wéi
丽，宝墙、宝树及以宝堑，一一皆有十重围
rào qí bǎoqiànzhōnɡxiānɡshuǐyínɡmǎn dǐ bù jīn shā zhū tiānbǎohuā
绕；其宝堑中香水盈满，底布金沙，诸天宝华、
yōu bō luó huā bō tóu mó huā jū wù tóu huā fēn tuó lì huābiàn fù
优钵罗华、波头摩华、拘物头华、芬陀利华遍覆
shuǐ shànɡ yì xiānɡ fēn fù yuè chànɡzhònɡ xīn miàobǎo shū zhēn
水上，异香芬馥，悦畅众心，妙宝殊珍，
zhuānɡyán qí àn jiē bì lán shǔnzhònɡbǎo hé chénɡ ɡōnɡdiàn lóu ɡé
庄严其岸；阶陛栏楯众宝合成，宫殿楼阁
chùchù fēn bù mén tà chuāngyǒuxiānɡwànɡ jiàn liè xián shī wǎnɡduó
处处分布，门闼䆫牖相望间列，咸施网铎，
xī jiàn chuánɡ fān wú liànɡzhēn qí yǐ wéi yán shì liú lí wéi dì zhònɡ
悉建幢幡，无量珍奇以为严饰；琉璃为地，众
bǎo jiàn cuò shāo zhū chénshuǐ tú yǐ zhān tán xuánzhònɡbǎo línɡ
宝间错，烧诸沉水，涂以栴檀，悬众宝铃，
fēnɡ dònɡ chénɡ yīn sàn zhū tiān huā zhōu biàn qí dì mó ní dēnɡ zhú
风动成音，散诸天华周遍其地；摩尼灯烛
ɡuānɡmínɡ pǔ zhào zhū zhēnbǎozànɡ qí shù bǎi qiān shí dà yuán lín yǐ
光明普照，诸珍宝藏其数百千，十大园林以
wéi zhuānɡyán bǎo shù zhī tiáoténɡfānɡ fā yào zhǒnɡzhǒnɡ shū lì bù
124
为庄严，宝树枝条腾芳发曜，种种殊丽不
kě chēnɡshuō
可称说。
ěr shí shàn cái jiàn cǐ nǚ rén yánmàoduānyán sè xiànɡyuán
尔时，善财见此女人，颜貌端严，色相圆
mǎn pí fū jīn sè mù fà ɡànqīnɡ bù chánɡ bù duǎn bù cū bú
满，皮肤金色，目发绀青，不长不短，不粗不
xì yù jiè rén tiān wú nénɡ yǔ bǐ yīn shēnɡměimiàochāo zhū fàn shì
细，
欲界人天无能与比；
音声美妙超诸梵世，
yī qiè zhònɡshēnɡchā bié yán yīn xī jiē jù zú wú bù jiě liǎo shēn dá
一切众生差别言音悉皆具足，无不解了；深达
124
丽本：耀；永乐北藏本及龙藏本：曜
- 111 -
zì yì shànqiǎo tán shuō dé rú huàn zhì rù fānɡbiànmén zhònɡ
字义，善巧谈说，得如幻智，入方便门；众
bǎoyīnɡ luò zhuānɡyán qí shēn yī qiè bǎowǎnɡzhōu fù qí shànɡ shǒu
宝璎珞庄严其身，一切宝网周覆其上，首
ɡuàn rú yì mó ní bǎoɡuān wú liànɡjuàn shǔ ɡōnɡ jìnɡ wéi rào jiē ɡònɡ
冠如意摩尼宝冠；无量眷属恭敬围绕，皆共
shànɡēntónɡ yī xínɡyuàn fú dé dà zànɡ jù zú wú jìn shí bǐ nǚ
善根同一行愿，福德大藏具足无尽。时，彼女
rén cónɡ qí shēn chū ɡuǎnɡ dà ɡuānɡ mínɡ pǔ zhào zhái zhōnɡ yī qiè tánɡ
人从其身出广大光明，普照宅中一切堂
yǔ jí bǎoɡōnɡdiàn yù sī ɡuānɡ zhě shēn dé qīnɡliánɡ xīn chúhuò rè
宇及宝宫殿，遇斯光者身得清凉，心除惑热。
ěr shí shàn cái qián yì qí suǒ dǐnɡ lǐ qí zú hé zhǎnɡ ér
尔时，善财前诣其所，顶礼其足，合掌而
立，白言：
tí xīn ér wèi zhī pú sà yún hé xué pú sà xínɡ yún hé xiū pú sà dào
提心，而未知菩萨云何学菩萨行？云何修菩萨道？
wǒ wénshènɡ zhě shànnénɡyòu huì yuàn wèi wǒ shuō
我闻圣者善能诱诲，愿为我说。‛
bǐ jí ɡàoyán shànnán zǐ wǒ dé pú sà jiě tuō mínɡ lí
彼即告言：
‚ 善男子，我得菩萨解脱，名离
tān yù jì wǒ nénɡ suí shùn yī qiè zhònɡshēnɡ zhū suǒ yào yù ér wèi xiàn
贪欲际，我能随顺一切众生诸所乐欲而为现
shēn ruò tiān jiàn wǒ wǒ wéi tiān nǚ xínɡmàoɡuānɡmínɡ shū shènɡ
身。若天见我，我为天女，形貌光明，殊胜
wú bǐ rú shì nǎi zhì rén fēi rén děnɡ ér jiàn wǒ zhě wǒ jí wèi xiàn
无比；如是乃至人、非人等而见我者，我即为现
rén fēi rén nǚ suí qí xínɡxiànɡ ɡè ɡè shū shènɡ suí qí yào yù jiē
人、非人女，随其形相各各殊胜，随其乐欲皆
lìnɡ dé jiàn
令得见。
shànnán zǐ ruò yǒuzhònɡshēnɡ yù yì suǒ chán lái yì wǒ suǒ
‚ 善男子，若有众生欲意所缠来诣我所，
ér yú wǒ shēnshēnɡ jí ài rǎn xīn rú hūn zuì wǒ wèi shuō fǎ bǐ
而于我身生极爱染，心如昏醉，我为说法，彼
wén fǎ yǐ zé lí tān yù dé pú sà wú zhuó jìnɡ jiè sān mèi ruò yǒu
闻法已，则离贪欲，得菩萨无著境界三昧；若有
- 112 -
zhònɡshēnɡ zàn jiàn yú wǒ zé lí tān yù dé pú sà huān xǐ sān mèi
众生暂见于我，则离贪欲，得菩萨欢喜三昧；
ruò yǒuzhònɡshēnɡ zàn yǔ wǒ yǔ zé lí tān yù dé pú sà wú ài miào
若有众生暂与我语，则离贪欲，得菩萨无碍妙
yīn shēnɡzànɡ sān mèi ruò yǒuzhònɡshēnɡ zàn zhí wǒ shǒu zé lí tān yù
音声藏三昧；若有众生暂执我手，则离贪欲，
dé pú sà suí shùnbiànwǎnɡ yī qiè fó chà sān mèi ruò yǒuzhònɡshēnɡ zàn
得菩萨随顺遍往一切佛刹三昧；若有众生暂
shēnɡ wǒ zuò zé lí tān yù dé pú sà lí yī qiè shì jiān ɡuānɡmínɡ sān
升我座，则离贪欲，得菩萨离一切世间光明三
mèi ruò yǒuzhònɡshēnɡ zàn ɡuān yú wǒ zé lí tān yù dé pú sà jì
昧；若有众生暂观于我，则离贪欲，得菩萨寂
jìnɡ zhuānɡyán sān mèi ruò yǒuzhònɡshēnɡ jiàn wǒ pín shēn zé lí tān
125
静庄严三昧；若有众生见我颦伸，则离贪
yù dé pú sà cuī fú yī qiè wài dào sān mèi ruò yǒuzhònɡshēnɡ jiàn wǒ
欲，得菩萨摧伏一切外道三昧；若有众生见我
mù shùn zé lí tān yù dé pú sà zhù fó jìnɡ jiè ɡuānɡmínɡ sān mèi
目瞬，则离贪欲，得菩萨住佛境界光明三昧；
ruò yǒuzhònɡshēnɡbào chí yú wǒ zé lí tān yù dé pú sà shè yī qiè
若有众生抱持于我，则离贪欲，得菩萨摄一切
zhònɡshēnɡhénɡ bù shě lí sān mèi ruò yǒuzhònɡshēnɡ shà wǒ chúnwěn
126
众生恒不舍离三昧；若有众生唼我唇吻，
zé lí tān yù dé pú sà zēnɡzhǎnɡ yī qiè zhònɡshēnɡ fú dé zànɡ sān mèi
则离贪欲，得菩萨增长一切众生福德藏三昧。
rú shì yī qiè suǒ yǒuzhònɡshēnɡ lái yì wǒ suǒ qīn jìn yú wǒ yī qiè jiē
如是一切所有众生来诣我所亲近于我，一切皆
dé zhù lí tān jì rù yú pú sà yī qiè zhì dì zuì shènɡ jiě tuō
得住离贪际，入于菩萨一切智地最胜解脱。‛
ěr shí shàn cái tónɡ zǐ bó fá sū mì duō nǚ yán shènɡ zhě
尔时，善财童子白伐苏蜜多女言：
‚ 圣者！
yún hé cǐ jiě tuō mén dé mínɡ zuì shènɡ
云何此解脱门得名最胜？‛
shí nǚ ɡàoyán shànnán zǐ yī qiè pú sà fā ā nòuduō
时，女告言：
‚ 善男子，一切菩萨发阿耨多
125
126
丽本：𠯗；永乐北藏本及龙藏本：唼
- 113 -
luó sān miǎo sān pú tí xīn yóu wèi nǚ rén bù dé sù chénɡ wú shànɡ fó
罗三藐三菩提心，由为女人，不得速成无上佛
dào yì bù jí dé pì zhī fó shènɡ ā luó hànɡuǒ wǔ tōnɡxiān rén
道，亦不疾得辟支佛乘、阿罗汉果。五通仙人，
yóu nǚ sè ɡù tuì shī shéntōnɡ wéi hè fù zhě tiān ā xiū luó chánɡ
由女色故，退失神通为荷负者。天、阿修罗常
yǔ zhàn fá shí tóu luó chà fén shāonán hǎi lénɡ qié dà chénɡ huòyǒu
127
与战伐，十头罗刹焚烧南海楞伽大城，或有
zhū wánɡsànɡ shī ɡuó tǔ nǎi zhì xiōnɡ dì zì xiānɡ shā hài zào è qù yīn
诸王丧失国土，乃至兄弟自相杀害造恶趣因，
xiàn shì pín qiónɡɡān wéi nú pú bú shùn shī zhǎnɡ wéi bèi jūn qīn rú shì
现世贫穷甘为奴仆，不顺师长违背君亲，如是
yī qiè jiē yóu nǚ rén wǒ ɡuān wú shù bǎi qiān shì jiè tān yù zhònɡshēnɡ
一切皆由女人。我观无数百千世界贪欲众生，
shēnɡ sǐ kuànɡ yě lún zhuǎn wú qiónɡ kǔ yè zhī zhōnɡ nǚ wéi shànɡshǒu
生死旷野轮转无穷，苦业之中女为上首。
shì ɡù pú sà ruò lí nǚ sè jí dé qīn jìn zhū shàn zhī shí fù lìnɡ
是故，菩萨若离女色即得亲近诸善知识，复令
zhònɡshēnɡ yīn cǐ lí yù jiē zhù zuì shènɡ jiě tuō fǎ mén
众生因此离欲，皆住最胜解脱法门。‛
shàn cái tónɡ zǐ bó yán shènɡ zhě zhònɡ hé shànɡēn xiū hé
善财童子白言：
‚ 圣者！种何善根、修何
fú yè ér dé zēnɡzhǎnɡ rú shì zhǒnɡzhǒnɡ shū shènɡɡōnɡ dé
福业而得增长如是种种殊胜功德？‛
shí nǚ dá yán shànnán zǐ wǒ niànɡuò qù yǒu fó chū shì
时，女答言：
‚ 善男子，我念过去有佛出世，
mínɡ wéi ɡāoxínɡ rú lái yīnɡɡònɡ zhènɡbiàn zhī mínɡxínɡ zú shàn
名为高行如来、应供、正遍知、明行足、善
shì shì jiān jiě wú shànɡ shì tiáo yù zhànɡ fū tiān rén shī fó
逝、世间解、无上士、调御丈夫、天人师、佛、
shì zūn shí wánɡ dū chénɡ mínɡyuēmiàomén shànnán zǐ shí
世尊。时王都城，名曰妙门。善男子，时，
bǐ rú lái wèi yù lì lè zhū zhònɡshēnɡ ɡù lái rù wánɡchénɡ dǎo bǐ
彼如来为欲利乐诸众生故，来入王城，蹈彼
mén kǔn qí chénɡ yī qiè liù zhǒnɡzhèndònɡ hū rán ɡuǎnɡ bó zhònɡ
门阃，其城一切六种震动，忽然广博，众
127
丽本：兴；永乐北藏本及龙藏本：与
- 114 -
bǎozhuānɡyán wú liànɡɡuānɡmínɡ dì xiānɡyìnɡchè zhǒnɡzhǒnɡbǎohuā
宝庄严，无量光明递相映彻，种种宝华
sàn bù qí dì zhū tiān yīn yuètónɡ shí jù zòu yī qiè zhū tiānchōnɡmǎn
散布其地，诸天音乐同时俱奏，一切诸天充满
xū kōnɡ ɡōnɡ jìnɡ lǐ bài zūn zhònɡ zàn tàn shànnán zǐ wǒ yú bǐ
虚空，恭敬礼拜，尊重赞叹。善男子，我于彼
shí wéi zhǎnɡ zhě qī mínɡyuēmiào zhì jiàn fó shéntōnɡ xīn shēnɡ jué
时为长者妻，名曰妙智，见佛神通，心生觉
wù zé yǔ qí fū jí yì fó suǒ fā ɡuǎnɡ dà xīn yǐ yī bǎoqián
悟，则与其夫疾诣佛所，发广大心，以一宝钱
fènɡ shī yú fó shì shí wén shū shī lì tónɡ zǐ wéi fó shì zhě wèi wǒ
奉施于佛。是时，文殊师利童子为佛侍者，为我
shuō fǎ lìnɡ fā ā nòuduō luó sān miǎo sān pú tí xīn shànnán zǐ
说法，令发阿耨多罗三藐三菩提心。善男子，
wǒ wéi zhī cǐ pú sà lí tān yù jì jiě tuō fǎ mén rú zhū pú sà mó
我唯知此菩萨离贪欲际解脱法门。如诸菩萨摩
hē sà chénɡ jiù wú biān qiǎo fānɡ biàn zhì fú dé ɡuǎnɡ dà yóu rú xū
诃萨成就无边巧方便智，福德广大犹如虚
kōnɡ ér wǒ yún hé nénɡ zhī nénɡ shuō bǐ ɡōnɡ dé xínɡ shàn nán zǐ
空，而我云何能知能说彼功德行？善男子，
nánfānɡyǒuchénɡ mínɡ jìnɡ dá bǐ àn zhōnɡyǒu jū shì mínɡ pí sè
南方有城，名净达彼岸；中有居士，名毗瑟
dǐ luó bǐ chánɡɡònɡyǎnɡzhān tán zuò fó tǎ rǔ yì bǐ wèn pú sà
底罗，彼常供养栴檀座佛塔。汝诣彼问菩萨
yún hé xué pú sà xínɡ xiū pú sà dào
云何学菩萨行、修菩萨道？‛
大方广佛华严经卷第十五
- 115 -
《大方广佛华严经卷第十六》
dà fānɡ ɡuǎnɡ fó huā yán jīnɡ juàn dì shí liù
大方广佛华严经卷第十六

ěr shí shàn cái tónɡ zǐ wén fá sū mì duō lí tān yù jì jiě tuō
尔时，善财童子闻伐苏蜜多离贪欲际解脱
mén yī xīn suí shùn yì niàn xiū xínɡ ɡuān bǐ pú sà wú zhuó jìnɡ jiè
门，一心随顺，忆念修行，观彼菩萨无著境界
sān mèi sī bǐ pú sà huān xǐ sān mèi xún bǐ pú sà wú ài yīn shēnɡ
三昧，思彼菩萨欢喜三昧，寻彼菩萨无碍音声
zànɡ sān mèi xínɡ bǐ pú sà biànwǎnɡ yī qiè fó chà sān mèi niàn bǐ pú
藏三昧，行彼菩萨遍往一切佛刹三昧，念彼菩
sà lí yī qiè shì jiān ɡuānɡmínɡ sān mèi rù bǐ pú sà jì jìnɡ zhuānɡyán
萨离一切世间光明三昧，入彼菩萨寂静庄严
sān mèi xiū bǐ pú sà cuī fú wài dào sān mèi ɡuān bǐ pú sà fó jìnɡ jiè
三昧，修彼菩萨摧伏外道三昧，观彼菩萨佛境界
ɡuānɡmínɡ sān mèi sī bǐ pú sà shè yī qiè zhònɡshēnɡ bù shě sān mèi
光明三昧，思彼菩萨摄一切众生不舍三昧，
zhù bǐ pú sà zēnɡzhǎnɡzhònɡshēnɡ fú dé zànɡ sān mèi niàn yī qiè zhì
住彼菩萨增长众生福德藏三昧，念一切智。
jiàn cì qiánxínɡ zhì bǐ àn chénɡ yì jū shì zhái dǐnɡ lǐ qí zú
渐次前行，至彼岸城，诣居士宅，顶礼其足，
hé zhǎnɡ ér lì bó yán shènɡ zhě wǒ yǐ xiān fā ā nòuduō luó
合掌而立，白言：
‚ 圣者！我已先发阿耨多罗
sān miǎo sān pú tí xīn ér wèi zhī pú sà yún hé xué pú sà xínɡ yún
三藐三菩提心，而未知菩萨云何学菩萨行？云
hé xiū pú sà dào wǒ wén shènɡ zhě shàn nénɡ yòu huì yuàn wèi wǒ
何修菩萨道？我闻圣者善能诱诲，愿为我
shuō
说。‛
128
- 116 -
jū shì ɡàoyán shànnán zǐ wǒ dé pú sà jiě tuō mínɡ bù
居士告言：
‚ 善男子，我得菩萨解脱，名不
bō niè pán jì shànnán zǐ wǒ bù shēnɡ xīn yán rú shì rú lái yǐ
般涅槃际。善男子，我不生心言：
‘如是如来已
bō niè pán rú shì rú lái xiàn bō niè pán rú shì rú lái dānɡ bō niè
般涅槃，如是如来现般涅槃，如是如来当般涅
pán wǒ zhī shí fānɡ yī qiè shì jiè zhū fó rú lái bì jìnɡ wú yǒu bō niè
槃。
’我知十方一切世界诸佛如来毕竟无有般涅
pán zhě wéi chú wèi yù tiáo fú zhònɡshēnɡ ér shì xiàn ěr shànnán zǐ
槃者，唯除为欲调伏众生而示现耳。善男子，
wǒ kāi bǐ zhān tán zuò rú lái tǎ mén shí dé sān mèi mínɡ fó zhǒnɡ wú
我开彼栴檀座如来塔门时，得三昧，名佛种无
jìn shànnán zǐ wǒ niànniànzhōnɡ rù cǐ sān mèi niànniàn dé zhī yī
尽。善男子，我念念中入此三昧，念念得知一
qiè zhū fó shū shènɡ zhī shì
切诸佛殊胜之事。‛
shàn cái bó yán cǐ sān mèi zhě jìnɡ jiè yún hé
善财白言：‚此三昧者境界云何？‛
jū shì dá yán shànnán zǐ wǒ rù cǐ sān mèi shí suí qí
居士答言：
‚ 善男子，我入此三昧时，随其
cì dì jiàn cǐ shì jiè yī qiè zhū fó xiānɡ xù chūxiàn suǒ wèi jiā shè fó
次第见此世界一切诸佛相续出现，所谓：迦叶佛、
jū nà hánmóu ní fó jū liú sūn fó pí shè fú fó shī qì fó
拘那含牟尼佛、拘留孙佛、毗舍浮佛、尸弃佛、
pí pó shī fó tí shè fó fú shā fó mínɡchēnɡ fó zuì shènɡ lián
毗婆尸佛、提舍佛、弗沙佛、名称佛、最胜莲
huā fó rú shì děnɡ fó ér wéi shànɡshǒu yú yī niànqǐnɡ dé jiàn bǎi fó
华佛，如是等佛而为上首。于一念顷得见百佛，
dé jiàn qiān fó dé jiàn bǎi qiān fó dé jiàn yì fó bǎi yì fó qiān
得见千佛，得见百千佛，得见亿佛、百亿佛、千
yì fó bǎi qiān yì fó ā yǔ duō yì fó nà yóu tā yì fó nǎi
亿佛、百千亿佛、阿庾多亿佛、那由他亿佛，乃
zhì jiàn bù kě shuō bù kě shuō shì jiè jí wēi chén shù fó rú shì yī qiè
至见不可说不可说世界极微尘数佛。如是一切，
cì dì jiē jiàn yì jiàn bǐ fó chū shǐ fā xīn zhònɡ zhū shànɡēn huò
次第皆见。亦见彼佛初始发心，种诸善根，获
shènɡshéntōnɡ chénɡ jiù dà yuàn xiū xínɡmiàoxínɡ jù bō luó mì
胜神通，成就大愿，修行妙行，具波罗蜜，
- 117 -
rù pú sà dì dé qīnɡ jìnɡ rěn cuī fú mó jūn chénɡděnɡzhènɡ jué
入菩萨地，得清净忍，摧伏魔军，成等正觉，
ɡuó tǔ qīnɡ jìnɡ zhònɡ huì zhuānɡyán fànɡ dà ɡuānɡmínɡ shéntōnɡ zì
国土清净，众会庄严，放大光明，神通自
zài zuò shī zǐ hǒu zhuànmiào fǎ lún biànhuà shì xiànzhǒnɡzhǒnɡchā
在，作师子吼，转妙法轮，变化示现种种差
bié wú liànɡfānɡbiànchénɡ shú zhònɡshēnɡ shànqiǎoxuānyánɡ wú fēn bié
别，无量方便成熟众生，善巧宣扬无分别
fǎ wǒ xī nénɡ chí wǒ xī nénɡ yì xī nénɡɡuānchá fēn bié xiǎn
法。我悉能持，我悉能忆，悉能观察，分别显
shì suí shùn jiě liǎo wú yǒuwànɡ shī rú shì wèi lái mí lè fó děnɡ
示，随顺解了，无有忘失。如是未来弥勒佛等
bǎi fó qiān fó bǎi qiān fó nǎi zhì bù kě shuō bù kě shuō shì jiè
129
百佛、千佛、百千佛，乃至不可说不可说世界
jí wēi chén shù fó jí chū fā xīn xiānɡ xù bú duàn xìn jiě shènshēn
极微尘数佛，及初发心相续不断，信解甚深
qín qiú bú xiè jīnɡ jìn shì lì sù jí zēnɡzhǎnɡ yī qiè shì jiān fán fū
勤求不懈，精进势力速疾增长，一切世间凡夫、
èr shènɡ suǒ bù nénɡdònɡ yì jiàn xiàn zài pí lú zhē nà fó děnɡ shí fānɡ
二乘所不能动。亦见现在毗卢遮那佛等十方
bù kě shuō bù kě shuō fó chà jí wēi chén shù yī qiè shì jiè zhū fó rú
不可说不可说佛刹极微尘数一切世界诸佛如
lái xī yì rú shì bǐ yī qiè fó wǒ jiē xiàn jiàn bǐ yī qiè fǎ
来，悉亦如是。彼一切佛，我皆现见。彼一切法，
wǒ xī dé wén yì niànshòu chí xīn wú wànɡ shī yǐ zhì huì lì suí
我悉得闻。忆念受持，心无忘失。以智慧力随
shùn jiě liǎo yǐ cí bēi lì xuānyánɡxiǎn shì
顺解了，以慈悲力宣扬显示。
shànnán zǐ wǒ wéi zhī cǐ pú sà suǒ dé bù bō niè pán jì
‚ 善男子，我唯知此菩萨所得不般涅槃际
jiě tuō mén rú zhū pú sà mó hē sà yǐ yī niàn zhì pǔ zhī sān shì yī
解脱门。如诸菩萨摩诃萨以一念智普知三世，一
niànbiàn rù yī qiè sān mèi rú lái zhì rì hénɡzhào qí xīn yú yī qiè
念遍入一切三昧；如来智日恒照其心，于一切
fǎ wú yǒu fēn bié liǎo yī qiè fó xī jiē pínɡděnɡ rú lái jí wǒ yī qiè
法无有分别；了一切佛悉皆平等，如来及我一切
129
丽本：千亿；永乐北藏本及龙藏本：千
- 118 -
zhònɡshēnɡděnɡ wú yǒu èr zhī yī qiè fǎ zì xìnɡqīnɡ jìnɡ ɡuānɡmínɡ pǔ
众生等无有二；知一切法自性清净，光明普
zhào wú suǒ bú biàn wú yǒu sī lǜ wú yǒudònɡzhuǎn ér nénɡ pǔ rù
照无所不遍；无有思虑、无有动转而能普入
yī qiè shì jiān lí zhū fēn bié zhù fó fǎ yìn xī nénɡ kāi wù fǎ jiè
一切世间；离诸分别，住佛法印，悉能开悟法界
zhònɡshēnɡ ér wǒ yún hé nénɡ zhī nénɡshuō bǐ ɡōnɡ dé xínɡ shànnán
众生。而我云何能知、能说彼功德行？善男
zǐ yú cǐ nánfānɡyǒushān mínɡ bǔ dá luò jiā bǐ yǒu pú sà mínɡ
子，于此南方有山，名补怛洛迦，彼有菩萨名
ɡuān zì zài rǔ yì bǐ wèn pú sà yún hé xué pú sà xínɡ xiū pú sà
观自在，汝诣彼问菩萨云何学菩萨行、修菩萨
dào
道？‛
ěr shí jū shì yīn cǐ zhǐ shì jí shuō jì yán
尔时，居士因此指示，即说偈言：
hǎi shànɡ yǒu shān zhònɡ bǎo chénɡ xián shènɡ suǒ jū jí qīnɡ jìnɡ
海上有山众宝成贤圣所居极清净
quán liú yínɡ dài wéi yán shì huā lín ɡuǒ shù mǎn qí zhōnɡ
泉流萦带为严饰华林果树满其中
zuì shènɡyǒnɡměnɡ lì zhònɡshēnɡ ɡuān zì zài zūn yú cǐ zhù
最胜勇猛利众生观自在尊于此住
rǔ yīnɡ wǎnɡ wèn fó ɡōnɡ dé bǐ dānɡ wèi rǔ ɡuǎnɡxuānshuō
汝应往问佛功德彼当为汝广宣说
shí shàn cái tónɡ zǐ lǐ jū shì zú rào wú shù zā yīn qín zhān
时，善财童子礼居士足，绕无数匝，殷勤瞻
ěr shí shàn cái tónɡ zǐ ménɡ jū shì jiào suí shùn sī wéi yī
尔时，善财童子蒙居士教，随顺思惟，一
xīn zhènɡniàn rù bǐ pú sà shēn xìn jiě zànɡ dé bǐ pú sà nénɡ suí
心正念，入彼菩萨深信解藏，得彼菩萨能随
niàn lì yì bǐ zhū fó chūxiàn cì dì jiàn bǐ zhū fó chénɡděnɡzhènɡ
念力，忆彼诸佛出现次第，见彼诸佛成等正
jué chí bǐ zhū fó suǒ yǒumínɡhào ɡuān bǐ zhū fó suǒ zhènɡ fǎ mén
觉，持彼诸佛所有名号，观彼诸佛所证法门，
zhī bǐ zhū fó jù zú zhuānɡyán xìn bǐ zhū fó suǒ zhuàn fǎ lún sī bǐ
知彼诸佛具足庄严，信彼诸佛所转法轮，思彼
- 119 -
zhū fó zhì ɡuānɡzhàoyào niàn bǐ zhū fó pínɡděnɡ sān mèi jiě bǐ zhū
130
诸佛智光照耀，念彼诸佛平等三昧，解彼诸
fó zì xìnɡqīnɡ jìnɡ xiū bǐ zhū fó wú fēn bié fǎ qì bǐ zhū fó shènshēn
佛自性清净，修彼诸佛无分别法，契彼诸佛甚深
fǎ yìn zuò bǐ zhū fó bù sī yì yè jiàn cì qiánxínɡ zhì yú bǐ shān
法印，作彼诸佛不思议业。渐次前行，至于彼山，
chùchù qiú mì cǐ dà pú sà jiàn qí xī miànyán ɡǔ zhī zhōnɡ quán liú
处处求觅此大菩萨。见其西面岩谷之中，泉流
yínɡyìnɡ shù lín wěnɡ yù xiānɡcǎo róu ruǎn yòuxuán bù dì zhǒnɡ
萦映，树林蓊郁，香草柔软，右旋布地，种
zhǒnɡ mínɡ huā zhōu biàn yán shì ɡuān zì zài pú sà yú qīnɡ jìnɡ jīn ɡānɡ
种名华周遍严饰。观自在菩萨于清净金刚
bǎo yè shí shànɡ jié jiā fū zuò wú liànɡ pú sà jiē zuò bǎo shí ɡōnɡ jìnɡ
宝叶石上结跏趺坐，无量菩萨皆坐宝石恭敬
wéi rào ér wèi xuānshuō zhì huì ɡuānɡmínɡ dà cí bēi fǎ lìnɡ qí shè
围绕，而为宣说智慧光明大慈悲法，令其摄
shòu yī qiè zhònɡshēnɡ shàn cái jiàn yǐ huān xǐ yǒnɡyuè yú shàn zhī
受一切众生。善财见已，欢喜踊跃，于善知
shí ài yào zūn zhònɡ hé zhǎnɡɡōnɡ jìnɡ mù shì bú shùn zuò rú shì niàn
识爱乐尊重，合掌恭敬目视不瞬，作如是念：
shàn zhī shí zhě jí shì rú lái shàn zhī shí zhě yī qiè fǎ yún
‚ 善知识者，即是如来；善知识者，一切法云；
shàn zhī shí zhě zhū ɡōnɡ dé zànɡ shàn zhī shí zhě nán kě zhí yù
善知识者，诸功德藏；善知识者，难可值遇；
shàn zhī shí zhě shí lì bǎo yīn shàn zhī shí zhě wú jìn zhì jù shàn
善知识者，十力宝因；善知识者，无尽智炬；善
zhī shí zhě fú dé ɡēn yá shàn zhī shí zhě yī qiè zhì mén shàn
知识者，福德根芽；善知识者，一切智门；善
zhī shí zhě zhì hǎi dǎo shī shàn zhī shí zhě jí yī qiè zhì zhù dào zhī
知识者，智海导师；善知识者，集一切智助道之
jù zuò shì niàn yǐ jí biànwǎnɡ yì dà pú sà suǒ
具。‛作是念已，即便往诣大菩萨所。
ěr shí ɡuān zì zài pú sà yáo jiàn shàn cái ɡàoyán shàn zāi
尔时，观自在菩萨遥见善财，告言：
‚ 善哉！
shàn lái tónɡ zǐ rǔ fā dà shènɡ yì pǔ shè zhònɡshēnɡ qǐ zhènɡzhēn
善来童子，汝发大乘意，普摄众生；起正真
130
- 120 -
xīn zhuān qiú fó fǎ dà bēi shēnzhòng jiù hù yī qiè zhù bù
131
心，专求佛法；大悲深重，救护一切；住不
sī yì zuì shènɡ zhī xínɡ pǔ nénɡzhěnɡ bá shēnɡ sǐ lún huí chāoɡuò shì
思议最胜之行，普能拯拔生死轮回，超过世
jiān wú yǒuděnɡ bǐ pǔ xiánmiàoxínɡxiānɡ xù xiànqián dà yuànshēn xīn
间无有等比。普贤妙行相续现前，大愿深心
yuánmǎnqīnɡ jìnɡ qín qiú fó fǎ xī nénɡ lǐnɡ shòu jī jí shànɡēnhénɡ
圆满清净，勤求佛法悉能领受，积集善根恒
wú yàn zú shùnshàn zhī shí bù wéi qí jiào cónɡwén shū shī lì ɡōnɡ dé
无厌足，顺善知识不违其教。从文殊师利功德
zhì huì dà hǎi suǒ shēnɡ qí xīn chénɡ shú dé fó wēi lì yǐ huòɡuǎnɡ
智慧大海所生，其心成熟，得佛威力，已获广
dà sān mèiɡuānɡmínɡ zhuān yì xī qiú shènshēnmiào fǎ chánɡ jiàn zhū
大三昧光明，专意希求甚深妙法，常见诸
fó shēnɡ dà huān xǐ zhì huì qīnɡ jìnɡ yóu rú xū kōnɡ jì zì mínɡ liǎo fù
佛生大欢喜，智慧清净犹如虚空，既自明了复
wèi tā shuō ān zhù rú lái zhì huì ɡuānɡmínɡ shòu chí xiū xínɡ yī qiè fó
为他说，安住如来智慧光明，受持修行一切佛
fǎ fú zhì bǎo zànɡ zì rán ér zhì yī qiè zhì dào sù dé xiàn qián
法，福智宝藏自然而至，一切智道速得现前，
pǔ ɡuānzhònɡshēnɡ xīn wú xiè juàn dà bēi jiān ɡù yóu ruò jīn ɡānɡ
普观众生心无懈倦，大悲坚固犹若金刚。‛
ěr shí shàn cái tónɡ zǐ yì pú sà suǒ lǐ pú sà zú rào wú
尔时，善财童子诣菩萨所，礼菩萨足，绕无
shù zā hé zhǎnɡ ér zhù bó yán shènɡ zhě wǒ yǐ xiān fā ā
数匝，合掌而住，白言：
‚ 圣者！我已先发阿
nòuduō luó sān miǎo sān pú tí xīn ér wèi zhī pú sà yún hé xué pú sà
耨多罗三藐三菩提心，而未知菩萨云何学菩萨
xínɡ yún hé xiū pú sà dào wǒ wénshènɡ zhě shànnénɡ jiào huì yuàn
行？云何修菩萨道？我闻圣者善能教诲，愿
wèi wǒ shuō
为我说。‛
ěr shí ɡuān zì zài pú sà mó hē sà fànɡyán fú tán jīn miào sè
尔时，观自在菩萨摩诃萨放阎浮檀金妙色
ɡuānɡmínɡ qǐ wú liànɡ sè bǎoyànwǎnɡ yún jí lónɡ zì zài miàozhuānɡyán
光明，起无量色宝焰网云及龙自在妙庄严
131
丽本：直；永乐北藏本及龙藏本：真
- 121 -
yún yǐ zhàoshàn cái jí shū yòushǒu mó shàn cái dǐnɡ ɡàoshàn cái yán
云，以照善财。即舒右手摩善财顶，告善财言：
shàn zāi shàn zāi shànnán zǐ rǔ yǐ nénɡ fā ā nòuduō luó sān
‚ 善哉！善哉！善男子，汝已能发阿耨多罗三
miǎo sān pú tí xīn shànnán zǐ wǒ yǐ chénɡ jiù pú sà dà bēi sù jí
藐三菩提心。善男子，我已成就菩萨大悲速疾
xínɡ jiě tuō mén shànnán zǐ wǒ yǐ cǐ pú sà dà bēi xínɡmén pínɡ
行解脱门。善男子，我以此菩萨大悲行门，平
děnɡ jiào huà yī qiè zhònɡshēnɡ shè shòutiáo fú xiānɡ xù bú duàn shàn
等教化一切众生，摄受调伏，相续不断。善
nán zǐ wǒ hénɡ zhù cǐ dà bēi xínɡmén chánɡ zài yī qiè zhū rú lái suǒ
男子，我恒住此大悲行门，常在一切诸如来所，
pǔ xiàn yī qiè zhū zhònɡshēnɡqián suí suǒ yìnɡhuà ér wéi lì yì huò yǐ
普现一切诸众生前，随所应化而为利益。或以
bù shī shè qǔ zhònɡshēnɡ huò yǐ ài yǔ shè qǔ zhònɡshēnɡ huò yǐ lì
布施摄取众生，或以爱语摄取众生，或以利
xínɡ shè qǔ zhònɡshēnɡ huò yǐ tónɡ shì shè qǔ zhònɡshēnɡ huòxiànzhǒnɡ
行摄取众生，或以同事摄取众生，或现种
zhǒnɡ wēi miào sè shēn shè qǔ zhònɡshēnɡ huòxiànzhǒnɡzhǒnɡ bù sī yì
种微妙色身摄取众生，或现种种不思议
sè jìnɡ ɡuānɡmínɡwǎnɡ shè qǔ zhònɡshēnɡ huò yǐ yīn shēnɡshànqiǎoyán
色净光明网摄取众生，或以音声善巧言
cí huò yǐ wēi yí shènɡmiàofānɡbiàn huò wèi shuō fǎ huòxiànshén
辞，或以威仪胜妙方便，或为说法，或现神
biàn lìnɡ qí kāi wù ér dé chénɡ shú huò wèi huàxiànzhǒnɡzhǒnɡ sè xiànɡ
变令其开悟而得成熟，或为化现种种色相、
zhǒnɡzhǒnɡ zú xìnɡ zhǒnɡzhǒnɡshēnɡchù tónɡ lèi zhī xínɡ yǔ qí ɡònɡ
种种族姓、种种生处、同类之形，与其共
jū ér chénɡ shú zhī
居而成熟之。
shànnán zǐ wǒ xiū xí cǐ dà bēi xínɡmén yuànchánɡ jiù hù
‚ 善男子，我修习此大悲行门，愿常救护
yī qiè zhònɡshēnɡ lìnɡ lí zhū bù suǒ wèi yuàn yī qiè zhònɡshēnɡ lí xiǎn
一切众生令离诸怖。所谓：愿一切众生离险
dào bù lí rè nǎo bù lí měnɡshòu bù lí xì fù bù lí
132
道怖、离热恼怖、离猛兽怖、离系缚怖、离
132
丽本：迷惑；永乐北藏本及龙藏本：猛兽
- 122 -
shā hài bù lí wánɡɡuān bù lí pín qiónɡ bù lí bù huó bù lí
杀害怖、离王官怖、离贫穷怖、离不活怖、离
è mínɡ bù lí yú sǐ bù lí zhū bìnɡ bù lí xiè dài bù lí hēi
恶名怖、离于死怖、离诸病怖、离懈怠怖、离黑
àn bù lí qiān yí bù lí ài bié bù lí yuàn huì bù lí bī pò
暗怖、离迁移怖、离爱别怖、离怨会怖、离逼迫
shēn bù lí bī pò xīn bù lí yōu bēi chóu tàn bù lí suǒ qiú bù dé
身怖、离逼迫心怖、离忧悲愁叹怖、离所求不得
bù lí dà zhònɡ wēi dé bù lí liú zhuǎn è qù bù fù zuò shì yuàn
怖、离大众威德怖、离流转恶趣怖。复作是愿：
yuàn zhū zhònɡshēnɡ ruò niàn yú wǒ ruò chēnɡ wǒ mínɡ ruò jiàn wǒ shēn
愿诸众生若念于我，若称我名，若见我身，
jiē dé miǎn lí yī qiè kǒnɡ bù mièchúzhànɡnàn zhènɡniànxiànqián
皆得免离一切恐怖，灭除障难，正念现前。
shànnán zǐ wǒ yǐ rú shì zhǒnɡzhǒnɡfānɡbiàn lìnɡ zhū zhònɡshēnɡ lí
善男子，我以如是种种方便，令诸众生离
zhū bù wèi zhù yú zhènɡniàn fù jiào lìnɡ fā ā nòuduō luó sān miǎo sān
诸怖畏，住于正念；复教令发阿耨多罗三藐三
pú tí xīn zhì bú tuì zhuǎn
菩提心，至不退转。‛
ěr shí ɡuān zì zài pú sà mó hē sà yù chónɡ mínɡ cǐ jiě tuō
尔时，观自在菩萨摩诃萨欲重明此解脱
mén yì wèi shàn cái tónɡ zǐ ér shuō jì yán
门义，为善财童子而说偈言：
shàn lái tiáo fú shēn xīn zhě qǐ shǒu zàn wǒ ér yòu xuán
善来调伏身心者稽首赞我而右旋
wǒ chánɡ jū cǐ bǎo shān zhōnɡ zhù dà cí bēi hénɡ zì zài
我常居此宝山中住大慈悲恒自在
wǒ cǐ suǒ zhù jīn ɡānɡ kū zhuānɡyánmiào sè zhònɡ mó ní
我此所住金刚窟庄严妙色众摩尼
chánɡ yǐ yǒnɡ měnɡ zì zài xīn zuò cǐ bǎo shí lián huā zuò
常以勇猛自在心坐此宝石莲华座
tiān lónɡ jí yǐ xiū luó zhònɡ jǐn nà luó wánɡ luó chà děnɡ
天龙及以修罗众紧那罗王罗刹等
rú shì juàn shǔ hénɡ wéi rào wǒ wèi yǎn shuō dà bēi mén
如是眷属恒围绕我为演说大悲门
rǔ nénɡ fā qǐ wú děnɡ xīn wèi jiàn wǒ ɡù ér lái cǐ
汝能发起无等心为见我故而来此
- 123 -
ài yào zhì qiú ɡōnɡ dé hǎi lǐ wǒ shuānɡ zú ɡōnɡ dé shēn
爱乐至求功德海礼我双足功德身
yù yú wǒ fǎ xué xiū xínɡ yuàn dé pǔ xián zhēn miào xínɡ
欲于我法学修行愿得普贤真妙行
wǒ shì yǒnɡ měnɡ ɡuān zì zài qǐ shēn qīnɡ jìnɡ dà cí bēi
我是勇猛观自在起深清净大慈悲
pǔ fànɡ yún wǎnɡmiàoɡuānɡmínɡ ɡuǎnɡ bó rú kōnɡ jí qīnɡ jìnɡ
普放云网妙光明广博如空极清净
wǒ chuí wú ɡòu chōng yuán bì bǎi fú miào xiànɡ jù zhuānɡ yán
我垂无垢𦟛圆臂百福妙相具庄严
mó rǔ shēn xìn shàn cái dǐnɡ wèi rǔ yǎn shuō pú tí fǎ
摩汝深信善财顶为汝演说菩提法
fó zǐ yīnɡ zhī wǒ suǒ dé yī xiànɡ yī wèi jiě tuō mén
佛子应知我所得一相一味解脱门
mínɡ wéi zhū fó dà bēi yún mì mì zhì huì zhuānɡ yán zànɡ
名为诸佛大悲云秘密智慧庄严藏
wǒ wèi jīnɡ qín chánɡ jiù hù qǐ zhū hónɡ shì shè zhònɡ shēnɡ
我为精勤常救护起诸弘誓摄众生
lián mǐn yī qiè rú jǐ shēn chánɡ yǐ pǔ mén suí shùnzhuǎn
怜愍一切如己身常以普门随顺转
wǒ yú wú shù zhònɡ kǔ è chánɡ nénɡ jiù hù zhū qún shēnɡ
我于无数众苦厄常能救护诸群生
xīn niàn lǐ jìnɡ ruò chēnɡ mínɡ yī qiè yìnɡ shí jiē jiě tuō
心念礼敬若称名一切应时皆解脱
huò zāo láo yù suǒ jìn xì chǒu xiè qiú zhí yù yuàn jiā
或遭牢狱所禁系杻械囚执遇怨家
ruò nénɡ zhì xīn chēnɡ wǒ mínɡ yī qiè zhū kǔ jiē xiāo miè
若能至心称我名一切诸苦皆销灭
huò fàn xínɡ mínɡ jiānɡ jiù lù lì jiàn dú jiàn hài qí shēn
或犯刑名将就戮利剑毒箭害其身
chēnɡ mínɡ yìnɡ niàn dé jiā chí ɡōnɡ shǐ fēnɡ rèn wú shānɡ hài
称名应念得加持弓矢锋刃无伤害
huò yǒu liǎnɡ jìnɡ yì wánɡ ɡuān zhēnɡ sònɡ yī qiè zhū cái bǎo
或有两竞诣王官诤讼一切诸财宝
bǐ nénɡ zhì chénɡ chēnɡniàn wǒ huò yú shènɡ lǐ jù mínɡ wén
彼能至诚称念我获于胜理具名闻
huò yú nèi wài zhū qīn shǔ jí zhū pénɡ yǒu ɡònɡ wéi yuàn
或于内外诸亲属及诸朋友共为怨
- 124 -
ruò nénɡ zhì chénɡchēnɡ wǒ mínɡ yī qiè yuàn jiā bù nénɡ hài
若能至诚称我名一切怨家不能害
huò zài shēn lín xiǎn nàn chù yuàn zéi měnɡ shòu yù shānɡ cán
或在深林险难处怨贼猛兽欲伤残
ruò nénɡ zhì xīn chēnɡ wǒ mínɡ è xīn zì xī wú nénɡ hài
若能至心称我名恶心自息无能害
huò yǒu yuàn jiā huái fèn dú tuī luò xiǎn jùn dà ɡāo shān
或有怨家怀忿毒推落险峻大高山
ruò nénɡ zhì xīn chēnɡ wǒ mínɡ ān chǔ xū kōnɡ wú sǔn huài
若能至心称我名安处虚空无损坏
huò yǒu yuàn jiā huái fèn dú tuī luò shēn liú jí huǒ kēnɡ
或有怨家怀忿毒推落深流及火坑
ruò nénɡ zhì xīn chēnɡ wǒ mínɡ yī qiè shuǐ huǒ wú nénɡ hài
若能至心称我名一切水火无能害
ruò yǒu zhònɡ shēnɡ zāo è nàn zhǒnɡ zhǒnɡ kǔ jù bī qí shēn
若有众生遭厄难种种苦具逼其身
ruò nénɡ zhì xīn chēnɡ wǒ mínɡ yī qiè jiě tuō wú yōu bù
若能至心称我名一切解脱无忧怖
huò wéi tā rén suǒ qī bànɡ chánɡ sī ɡuò shī yǐ xiānɡ chóu
或为他人所欺谤常思过失以相雠
ruò nénɡ zhì xīn chēnɡ wǒ mínɡ rú shì yuàn xián zì xiū xī
若能至心称我名如是怨嫌自休息
huò zāo ɡuǐ mèi zhū dú hài shēn xīn kuánɡ luàn wú suǒ zhī
或遭鬼魅诸毒害身心狂乱无所知
ruò nénɡ zhì xīn chēnɡ wǒ mínɡ bǐ jiē xiāo miè wú zhū huàn
133
若能至心称我名彼皆消灭无诸患
huò bèi dú lónɡ zhū ɡuǐ zhònɡ yī qiè yuàn bù duó qí xīn
134
或被毒龙诸鬼众一切怨怖夺其心
ruò nénɡ zhì chénɡchēnɡ wǒ mínɡ nǎi zhì mènɡ zhōnɡ jiē bú jiàn
若能至诚称我名乃至梦中皆不见
ruò yǒu zhū ɡēn suǒ cán quē yuàn dé duān yán xiànɡ hǎo shēn
若有诸根所残缺愿得端严相好身
ruò nénɡ zhì chénɡchēnɡ wǒ mínɡ yī qiè suǒ yuàn jiē yuán mǎn
若能至诚称我名一切所愿皆圆满
ruò yǒu yuàn yú fù mǔ suǒ chénɡ shùn yán sè zhì wú wéi
若有愿于父母所承顺颜色志无违
133
丽本：销；永乐北藏本及龙藏本：消
134
丽本：恐；永乐北藏本及龙藏本：怨
- 125 -
huān rónɡ fù lè bǎo ān nínɡ zhēn bǎo fú zànɡ hénɡ wú jìn
欢荣富乐保安宁珍宝伏藏恒无尽
nèi wài zōnɡ zú chánɡ hé hé yī qiè yuàn xì bù lái qīn
内外宗族常和合一切怨隙不来侵
ruò rén yuàn cǐ mìnɡ zhōnɡ hòu bú shòu sān tú bā nán shēn
若人愿此命终后不受三涂八难身
hénɡ chǔ rén tiān shàn qù zhōnɡ chánɡ xínɡ qīnɡ jìnɡ pú tí dào
恒处人天善趣中常行清净菩提道
yǒu yuàn shě shēn shēnɡ jìnɡ tǔ pǔ xiàn yī qiè zhū fó qián
有愿舍身生净土普现一切诸佛前
pǔ yú shí fānɡ fó chà zhōnɡ chánɡ wéi qīnɡ jìnɡ shènɡ sà duǒ
普于十方佛刹中常为清净胜萨埵
pǔ jiàn shí fānɡ yī qiè fó jí wén zhū fó shuō fǎ yīn
普见十方一切佛及闻诸佛说法音
huò zài wēi è duō yōu bù rì yè liù shí chēnɡ wǒ mínɡ
或在危厄多忧怖日夜六时称我名
wǒ shí xiàn zhù bǐ rén qián wèi zuò zuì shènɡ ɡuī yī chù
我时现住彼人前为作最胜归依处
bǐ dānɡ shēnɡ wǒ jìnɡ fó chà yǔ wǒ tónɡ xiū pú sà xínɡ
彼当生我净佛刹与我同修菩萨行
yóu wǒ dà bēi ɡuān zì zài lìnɡ qí yī qiè jiē chénɡ jiù
由我大悲观自在令其一切皆成就
huò qīnɡ jìnɡ xīn xīnɡ ɡònɡ yǎnɡ huò xiàn bǎo ɡài huò shāo xiānɡ
或清净心兴供养或献宝盖或烧香
huò yǐ miào huā sàn wǒ shēn dānɡ shēnɡ wǒ chà wéi yīnɡ ɡònɡ
或以妙华散我身当生我刹为应供
huò shēnɡ zhuó jié wú cí mǐn tān chēn è yè zhī suǒ chán
或生浊劫无慈愍贪瞋恶业之所缠
zhǒnɡ zhǒnɡ zhònɡ kǔ jí jiān láo bǎi qiān xì fù hénɡ wú duàn
种种众苦极坚牢百千系缚恒无断
bǐ wéi yī qiè suǒ bī pò zàn tàn chēnɡ yánɡ niàn wǒ mínɡ
彼为一切所逼迫赞叹称扬念我名
yóu wǒ dà bēi ɡuān zì zài lìnɡ zhū huò yè jiē xiāo miè
由我大悲观自在令诸惑业皆销灭
- 126 -
huòyǒuzhònɡshēnɡ lín mìnɡzhōnɡ sǐ xiànɡ xiàn qián zhū è sè
或有众生临命终死相现前诸恶色
jiàn bǐ zhǒnɡ zhǒnɡ sè xiànɡ yǐ lìnɡ xīn huánɡ bù wú suǒ yī
见彼种种色相已令心惶怖无所依
ruò nénɡ zhì chénɡchēnɡ wǒ mínɡ bǐ zhū è xiànɡ jiē xiāo miè
若能至诚称我名彼诸恶相皆销灭
yóu wǒ dà bēi ɡuān zì zài lìnɡ shēnɡ tiān rén shàn dào zhōnɡ
由我大悲观自在令生天人善道中
cǐ jiē wǒ xī suǒ xiū xínɡ yuàn dù wú liànɡ qún shēnɡ zhònɡ
此皆我昔所修行愿度无量群生众
yǒnɡ měnɡ jīnɡ qín wú tuì zhuǎn lìnɡ qí suǒ zuò jiē chénɡ jiù
勇猛精勤无退转令其所作皆成就
ruò yǒu rú yìnɡ ɡuān wǒ shēn lìnɡ qí yìnɡ niàn xián jiē jiàn
若有如应观我身令其应念咸皆见
huò yǒu yào wén wǒ shuō fǎ lìnɡ wén miào fǎ liànɡ wú biān
或有乐闻我说法令闻妙法量无边
yī qiè shì jiè zhū qún shēnɡ xīn xínɡ chā bié wú yānɡ shù
一切世界诸群生心行差别无央数
wǒ yǐ zhǒnɡ zhǒnɡ fānɡ biàn lì lìnɡ qí wén jiàn jiē tiáo fú
我以种种方便力令其闻见皆调伏
wǒ dé dà bēi jiě tuō mén zhū fó zhènɡ wǒ yǐ xiū xué
我得大悲解脱门诸佛证我已修学
qí yú wú liànɡ ɡōnɡ dé hǎi fēi wǒ zhì huì suǒ nénɡ zhī
其余无量功德海非我智慧所能知
shàn cái rǔ yú shí fānɡ jiè pǔ shì yī qiè shàn zhī shí
善财汝于十方界普事一切善知识
zhuān yì xiū xínɡ wú xiè xīn tīnɡ shòu fó fǎ wú yàn zú
专意修行无懈心听受佛法无厌足
ruò nénɡ wén fǎ wú yàn zú zé nénɡ pǔ jiàn yī qiè fó
若能闻法无厌足则能普见一切佛
yún hé jiàn fó zhì wú yàn yóu tīnɡ miào fǎ wú yàn zú
云何见佛志无厌由听妙法无厌足
ěr shí ɡuān zì zài pú sà shuō cǐ jì yǐ ɡàoshàn cái yán
尔时，观自在菩萨说此偈已，告善财言：
shànnán zǐ wǒ wéi dé cǐ pú sà dà bēi sù jí xínɡ jiě tuō mén rú
‚ 善男子，我唯得此菩萨大悲速疾行解脱门。如
zhū pú sà mó hē sà yǐ jìnɡ pǔ xián yī qiè yuàn yǐ zhù pǔ xián yī qiè
诸菩萨摩诃萨已净普贤一切愿、已住普贤一切
- 127 -
xínɡ chánɡxínɡ yī qiè zhū shàn fǎ chánɡ rù yī qiè zhū sān mèi chánɡ
行、常行一切诸善法、常入一切诸三昧、常
zhù yī qiè wú biān jié chánɡ yì yī qiè wú biānchà chánɡɡuān yī qiè
住一切无边劫、常诣一切无边刹、常观一切
zhū rú lái chánɡwén yī qiè sān shì fǎ chánɡ xī yī qiè zhònɡshēnɡ è
诸如来、常闻一切三世法、常息一切众生恶、
chánɡzhǎnɡ yī qiè zhònɡ shēnɡshàn chánɡ jué zhònɡ shēnɡshēnɡ sǐ liú
常长一切众生善、常绝众生生死流、
chánɡ rù rú lái zhènɡ fǎ liú ér wǒ yún hé nénɡ zhī nénɡshuō bǐ ɡōnɡ
常入如来正法流，而我云何能知能说彼功
dé xínɡ
德行？‛
ěr shí shàn cái tónɡ zǐ wén ɡuān zì zài pú sà mó hē sà shuō
尔时，善财童子闻观自在菩萨摩诃萨说
cǐ dà bēi qīnɡ jìnɡ jì yǐ huān xǐ yǒnɡyuèchōnɡbiàn qí shēn shēnɡ ài
此大悲清净偈已，欢喜踊跃充遍其身，生爱
jìnɡ xīn zēnɡ xìn yào xīn fā qīnɡ jìnɡ xīn cónɡ zuò ér qǐ piān tǎn
敬心，增信乐心，发清净心，从坐而起，偏袒
yòu jiān yòu xī zhuó dì lǐ pú sà zú chánɡ ɡuì hé zhǎnɡ yú pú
右肩，右膝著地，礼菩萨足，长跪合掌，于菩
sà qián zhānyǎnɡ yī xīn yǐ jì zàn yuē
萨前，瞻仰一心，以偈赞曰：
tiān rén dà zhònɡ ā xiū luó jí yǔ yī qiè zhū pú sà
天人大众阿修罗及与一切诸菩萨
yǐ miào yán yīn ɡònɡ chēnɡ zàn dà shènɡ zhì huì shēn rú hǎi
以妙言音共称赞大圣智慧深如海
nénɡ yú yī qiè zhònɡ shēnɡ zhōnɡ pínɡ děnɡ dà bēi tónɡ yī wèi
能于一切众生中平等大悲同一味
yī zhì tónɡ yuán pǔ jiù hù zhǒnɡ zhǒnɡ kǔ nàn jiē xiāo miè
一智同缘普救护种种苦难皆销灭
pú sà zuì shènɡ shén tōnɡ lì fǎn fù dà dì bù wéi nán
菩萨最胜神通力反复大地不为难
yòu nénɡ ɡān jié yú dà hǎi lìnɡ dà shān wánɡ xián zhèn dònɡ
又能干竭于大海令大山王咸震动
shènɡ zhě pú sà dà mínɡ wén hào yuē dà bēi ɡuān zì zài
圣者菩萨大名闻号曰大悲观自在
yún hé wǒ yǐ wēi liè zhì yú rén shènɡ dé nénɡ chēnɡ zàn
云何我以微劣智于仁胜德能称赞
- 128 -
wǒ wén shènɡ zhě zhū ɡōnɡ dé wú duàn wú jìn dà bēi mén
我闻圣者诸功德无断无尽大悲门
yīn shì fā qǐ qīnɡ jìnɡ xīn shēnɡ wǒ zhì huì biàn cái lì
因是发起清净心生我智慧辩才力
wǒ jīn chǔ yú dà zhònɡ huì yǐ dà yǒnɡ měnɡ ér ɡuān chá
我今处于大众会以大勇猛而观察
chēnɡ yánɡ zàn tàn miào zhuānɡ yán ɡōnɡ jìnɡ zhì chénɡ wú xiè juàn
称扬赞叹妙庄严恭敬至诚无懈倦
rú dà fàn wánɡ jū fàn zhònɡ yìnɡ bì yī qiè zhū fàn tiān
如大梵王居梵众映蔽一切诸梵天
pú sà jí xiánɡ miào sè shēn chǔ yú zhònɡ huì wú lún pǐ
菩萨吉祥妙色身处于众会无伦匹
pú sà ɡù shì tónɡ niú wánɡ miào sè rónɡ lǎnɡ rú jīn jù
菩萨顾视同牛王妙色融朗如金聚
jù zú ɡuǎnɡ dà pú tí yuàn pǔ lì yī qiè zhū tiān rén
具足广大菩提愿普利一切诸天人
zhǒnɡ zhǒnɡ huā mán yǐ yán shì dǐnɡ shànɡ zhēn jīn miào bǎo ɡuān
种种华鬘以严饰顶上真金妙宝冠
ɡuānɡ mínɡ jìnɡ miào ɡuò zhū tiān wēi dé zūn yán chāo shì zhǔ
光明净妙过诸天威德尊严超世主
yuán ɡuānɡ zhuànɡ bǐ liú hónɡ rào wài xiànɡ mínɡ rú jìnɡ yuè lún
圆光状彼流虹绕外相明如净月轮
dǐnɡ xiànɡ fēnɡ qǐ ruò xū mí duān yán zhènɡ zuò rú chū rì
顶相丰起若须弥端严正坐如初日
yāo xì jīn tāo sè wēi miào xiàn shū shènɡxiànɡfànɡɡuānɡmínɡ
腰系金绦色微妙现殊胜相放光明
yī ní lù pí zuò xià qún nénɡ lìnɡ jiàn zhě shēnɡ huān xǐ
135
伊尼鹿皮作下裙能令见者生欢喜
miàoshēnzhǒnɡzhǒnɡzhuānɡyánxiànɡ zhònɡ bǎo suǒ jí rú shān wánɡ
妙身种种庄严相众宝所集如山王
yāo chuí shànɡ miào qīnɡ jìnɡ yī rú yún pǔ xiàn wú biān sè
腰垂上妙清净衣如云普现无边色
zhēn zhū sān dào wéi jiāo luò yóu rú shì zhǔ miào yán shēn
真珠三道为交络犹如世主妙严身
hénɡ fànɡ jìnɡ ɡuānɡ pǔ zhào mínɡ yì rú lǎnɡ rì yóu kōnɡ jiè
恒放净光普照明亦如朗日游空界
135
丽本：帬；永乐北藏本及龙藏本：裙
- 129 -
shēn sè jìnɡ miào ruò jīn shān yòu rú zhān bó jiā huā jù
身色净妙若金山又如瞻博迦华聚
yǐ bái yīnɡ luò wéi yán shì rú bái lónɡ wánɡ huán rào shēn
以白璎珞为严饰如白龙王环绕身
shì zhǔ shǒu zhí miào lián huā sè rú shànɡ miào zhēn jīn jù
世主手执妙莲华色如上妙真金聚
pí liú lí bǎo yǐ wéi jīnɡ dà cí wēi lì lìnɡ kāi fā
毗琉璃宝以为茎大慈威力令开发
chū ɡuò tiān rén zhī suǒ yǒu pǔ fànɡ ɡuānɡ mínɡ yóu rì lún
出过天人之所有普放光明犹日轮
xiǎn xiàn rú zài miào ɡāo shān xiānɡ qì pǔ xūn yú yī qiè
显现如在妙高山香气普熏于一切
yú zhū è ɡuǐ bù duō děnɡ hēi shé zuì xiànɡ jí shī zǐ
于诸恶鬼部多等黑蛇醉象及师子
chī huǒ dú hài bì cí xīn jí yú zhǒnɡ zhǒnɡ zhū wēi nàn
痴火毒害蔽慈心及余种种诸危难
zhònɡ kǔ xì fù suǒ shānɡ pò yī qiè kǒnɡ bù wú yī hù
重苦系缚所伤迫一切恐怖无依怙
shì zhǔ yī wèi dà bēi xīn pínɡ děnɡ jiù bǐ zhònɡ shēnɡ lèi
世主一味大悲心平等救彼众生类
miào bǎo yè shí wéi shènɡ zuò wú děnɡ lián huā zhī suǒ chí
妙宝叶石为胜座无等莲华之所持
bǎi qiān miào fú zhī suǒ chénɡ zhònɡ miào lián huā suǒ wéi rào
百千妙福之所成众妙莲华所围绕
jí miào shēn ɡuānɡ qīnɡ jìnɡ sè cónɡ zhēn shènɡ yì ér chénɡ jiù
极妙身光清净色从真胜义而成就
zhū tiān zhǒnɡ zhǒnɡ shànɡ miào ɡònɡ xián ɡònɡ zàn tàn rén ɡōnɡ dé
诸天种种上妙供咸共赞叹仁功德
yú zūn nénɡ fā qīnɡ jìnɡ yì sù lí yī qiè yōu bù xīn
于尊能发清净意速离一切忧怖心
juàn shǔ kuài lè ɡònɡ huān yú yī qiè miào ɡuǒ jiē yuán mǎn
眷属快乐共欢娱一切妙果皆圆满
dà hǎi lónɡ wánɡ zhù zì ɡōnɡ jí yú jū chù zhū lónɡ zhònɡ
大海龙王住自宫及余居处诸龙众
chánɡ jù miào chì dà niǎo wánɡ bó cuō shānɡ cán shòu zhū kǔ
常惧妙翅大鸟王搏撮伤残受诸苦
huò yǒu zhònɡ shēnɡ rù dà hǎi yù fēnɡ ɡǔ lànɡ rú xuě shān
或有众生入大海遇风鼓浪如雪山
- 130 -
ruò zāo mó jié yù lái tūn kǒnɡ bù jīnɡ huánɡ wú suǒ jiù
若遭摩竭欲来吞恐怖惊惶无所救
huò yù zuì xiànɡ ér bēn zhú zhǒnɡ zhǒnɡ è nàn zhī suǒ chán
或遇醉象而奔逐种种厄难之所缠
zhì xīn yì niàn dà bēi zūn rú shì yī qiè wú yōu bù
至心忆念大悲尊如是一切无忧怖
dà shí shān wánɡ yǒu dònɡ kū qí kū yōu shēn jí kě wèi
大石山王有洞窟其窟幽深极可畏
yǒu fàn wánɡ fǎ suǒ qí shēn zhǒnɡ zhǒnɡ xì fù tóu yú bǐ
有犯王法锁其身种种系缚投于彼
bǐ zhū kǔ nǎo zhònɡ shēnɡ děnɡ zhì xīn yì niàn dà bēi zūn
彼诸苦恼众生等至心忆念大悲尊
jiā suǒ jiě tuō kǔ xiāo chú yī qiè wú yōu ān wěn lè
枷锁解脱苦销除一切无忧安隐乐
rén yǐ dà bēi qīnɡ jìnɡ shǒu shè qǔ yì niàn zhū zhònɡ shēnɡ
仁以大悲清净手摄取忆念诸众生
lìnɡ yú yī qiè è nàn zhōnɡ huò dé wú yōu ān wěn lè
令于一切厄难中获得无忧安隐乐
wǒ jīn zàn tàn rén tiān zhǔ zuì shènɡ wēi dé dà xiān wánɡ
我今赞叹人天主最胜威德大仙王
sān dú yì zhànɡ jìn xiāo chú fú zhì wú yá rú dà hǎi
三毒翳障尽销除福智无涯如大海
tiáo fú zhònɡ shēnɡ wú xiè juàn lì lè pínɡ děnɡ wú yuàn qīn
调伏众生无懈倦利乐平等无怨亲
yuàn yú pú sà miào jīn shān yī qiè shènɡ fú jiē chénɡ jiù
愿于菩萨妙金山一切胜福皆成就
pǔ yú shí fānɡ zhū shì jiè xī miè zhònɡ shēnɡ xié jiàn xīn
普于十方诸世界息灭众生邪见心
sù huò rú lái wú shànɡ shēn pǔ yuànzhònɡshēnɡxiánzhènɡ dé
速获如来无上身普愿众生咸证得
ěr shí yǒu yī pú sà mínɡzhènɡxìnɡ wú yì xínɡ cónɡ yú dōnɡ
尔时，有一菩萨名正性无异行，从于东
fānɡshànɡ xū kōnɡzhōnɡ lái zhì cǐ shì jiè lún wéi shāndǐnɡ yǐ zú
136
方上虚空中来，至此世界轮围山顶，以足
àn dì shí cǐ shì jiè liù zhǒnɡzhèndònɡ biànchénɡ wú shù zá bǎo
按地。时，此世界六种震动，变成无数杂宝
136
丽本：方；永乐北藏本及龙藏本：方上
- 131 -
zhuānɡyán fù yú qí shēnfànɡ dà ɡuānɡmínɡ yìnɡ bì yī qiè shì fàn
庄严。复于其身放大光明，映蔽一切释、梵、
hù shì tiānlónɡ bā bù rì yuè xīnɡ diàn suǒ yǒuɡuānɡmínɡ jiē
护世、天龙八部，日、月、星、电所有光明皆
rú jù mò qí ɡuānɡ pǔ zhào dì yù è ɡuǐ chùshēnɡ yán luó
如聚墨；其光普照，地狱、饿鬼、畜生、阎罗
wánɡ jiè jí yú yī qiè kǔ nǎozhònɡshēnɡ zuì ɡòuxiāochú shēn xīn qīnɡ jìnɡ
王界及余一切苦恼众生罪垢销除，身心清净。
yòu yú yī qiè zhū fó chà tǔ pǔ xīnɡ yī qiè zhū ɡònɡyǎnɡ yún pǔ yù
又于一切诸佛刹土，普兴一切诸供养云，普雨
yī qiè xiānɡhuā yīnɡ luò yī fú chuánɡ ɡài rú shì suǒ yǒu zhū
137
一切香华、璎珞、衣服、幢盖；如是所有诸
zhuānɡyán jù ɡònɡyǎnɡ yú fó fù yǐ shén lì suí zhū zhònɡshēnɡ
庄严具，供养于佛。复以神力，随诸众生
xīn zhī suǒ yào pǔ yú yī qiè zhū ɡōnɡdiànzhōnɡ ér xiàn qí shēn lìnɡ qí
心之所乐，普于一切诸宫殿中而现其身，令其
jiàn zhě jiē xī huān xǐ rán hòu lái yì ɡuān zì zài pú sà mó hē sà suǒ
见者皆悉欢喜，然后来诣观自在菩萨摩诃萨所。
shí ɡuān zì zài pú sà ɡàoshàn cái yán shànnán zǐ rǔ jiàn
时，观自在菩萨告善财言：
‚ 善男子，汝见
zhènɡxìnɡ wú yì xínɡ pú sà lái cǐ dà huì dàochǎnɡzhōnɡ fǒu
正性无异行菩萨来此大会道场中不？‛
shàn cái dá yán wěi rán yǐ jiàn
善财答言：‚唯然！已见。‛
ɡàoyán shànnán zǐ rǔ kě wǎnɡwèn pú sà yún hé xué pú sà
告言：
‚ 善男子，汝可往问菩萨云何学菩萨
xínɡ xiū pú sà dào
行、修菩萨道？‛
ěr shí shàn cái tónɡ zǐ yú ɡuān zì zài pú sà suǒ dé shènshēn
尔时，善财童子于观自在菩萨所，得甚深
zhì rù dà bēi mén yǐ shènshēn xīn suí shùnɡuānchá xīn wú pí yàn
智入大悲门，以甚深心随顺观察，心无疲厌。
yī xīn dǐnɡ lǐ ɡuān zì zài pú sà zú rào wú shù zā jìnɡ chénɡ qí jiào
一心顶礼观自在菩萨足，绕无数匝，敬承其教，
cí tuì ér xínɡ
辞退而行。
137
丽本：华香；永乐北藏本及龙藏本：香华
- 132 -
wǎnɡ yì zhènɡ xìnɡ wú yì xínɡ pú sà suǒ dǐnɡ lǐ qí zú hé
往诣正性无异行菩萨所，顶礼其足，合
zhǎnɡ ér lì bó yán shènɡ zhě wǒ yǐ xiān fā ā nòuduō luó sān
掌而立，白言：
‚ 圣者！我已先发阿耨多罗三
miǎo sān pú tí xīn ér wèi zhī pú sà yún hé xué pú sà xínɡ yún hé
藐三菩提心，而未知菩萨云何学菩萨行？云何
xiū pú sà dào wǒ wénshènɡ zhě shànnénɡyòu huì yuàn wèi wǒ shuō
修菩萨道？我闻圣者善能诱诲，愿为我说。‛
pú sà ɡàoyán shànnán zǐ wǒ dé pú sà jiě tuō mínɡ pǔ
菩萨告言：
‚ 善男子，我得菩萨解脱，名普
mén bú dònɡ sù jí xínɡ
门不动速疾行。‛
shàn cái yán shènɡ zhě yú hé fó suǒ dé cǐ jiě tuō suǒ
138
善财言：
‚ 圣者！于何佛所得此解脱？所
cónɡ lái chà qù cǐ jǐ hé fā lái jiǔ rú
从来刹去此几何？发来久如？‛
pú sà ɡàoyán shànnán zǐ rú cǐ jìnɡ jiè shènshēnnán jiě
菩萨告言：
‚ 善男子，如此境界甚深难解，
yī qiè shì jiān tiān rén ā xiū luó shā mén pó luó ménděnɡ suǒ
一切世间天、人、阿修罗、沙门、婆罗门等所
bù nénɡ liǎo wéi zhū pú sà zuì shènɡ jīnɡ jìn jù pú sà xínɡ wú tuì wú
不能了。唯诸菩萨最胜精进，具菩萨行无退无
qiè yǐ nénɡ qīn jìn zhū shàn zhī shí shànyǒu suǒ shè zhū fó suǒ niàn
怯，已能亲近诸善知识，善友所摄，诸佛所念，
zēnɡzhǎnɡshànɡēn zhì yàoqīnɡ jìnɡ dé pú sà ɡēn yǒu zhì huì yǎn
增长善根，志乐清净，得菩萨根，有智慧眼，
nénɡwénnénɡ chí nénɡ jiě nénɡ rù
能闻能持，能解能入。‛
shàn cái bó yán wéi yuànshènɡ zhě wèi wǒ xuānshuō wǒ dānɡ
善财白言：‚唯愿圣者为我宣说。我当
chénɡ fó wēi shén zhī lì shàn zhī shí lì nénɡ xìn nénɡshòu nénɡ jiě
承佛威神之力、善知识力，能信能受，能解
nénɡ rù
能入。‛
pú sà ɡàoyán shànnán zǐ wǒ cónɡdōnɡfānɡ jù zú jí xiánɡ
菩萨告言：
‚ 善男子，我从东方具足吉祥
138
丽本：白言；永乐北藏本及龙藏本：言
- 133 -
zànɡ shì jiè pǔ jí xiánɡchūshēnɡ fó suǒ ér lái cǐ tǔ shànnán zǐ yú
藏世界普吉祥出生佛所而来此土。善男子，于
bǐ fó suǒ dé cǐ fǎ mén cónɡ bǐ fā lái yǐ jīnɡ bù kě shuō bù kě shuō
彼佛所得此法门，从彼发来已经不可说不可说
fó chà jí wēi chén shù jié yī yī niànzhōnɡ jǔ bù kě shuō bù kě shuō
佛刹极微尘数劫，一一念中举不可说不可说
fó chà jí wēi chén shù bù yī yī bù ɡuò bù kě shuō bù kě shuō fó chà
佛刹极微尘数步，一一步过不可说不可说佛刹
jí wēi chén shù shì jiè yī yī shì jiè wǒ jiē biàn rù yǐ zuì shènɡ xīn
极微尘数世界，一一世界我皆遍入，以最胜心
zhì qí fó suǒ yǐ miàoɡònɡ jù ér wéi ɡònɡyǎnɡ jí shī yī qiè zhū zhònɡ
至其佛所，以妙供具而为供养及施一切诸众
shēnɡ hǎi cǐ zhū ɡònɡ jù jiē shì wú shànɡ xīn suǒ chénɡ wú zuò fǎ suǒ
生海。此诸供具皆是无上心所成，无作法所
yìn zhū rú lái suǒ rěn zhū pú sà suǒ tàn shànnán zǐ wǒ yòu pǔ
印，诸如来所忍，诸菩萨所叹。善男子，我又普
jiàn bǐ shì jiè zhōnɡ yī qiè zhònɡshēnɡ xī zhī qí xīn xī zhī qí ɡēn
见彼世界中一切众生，悉知其心，悉知其根，
suí qí jiě yù xiànshēnshuō fǎ huòfànɡɡuānɡmínɡ huò shī cái bǎo
随其解欲，现身说法，或放光明，或施财宝，
zhǒnɡzhǒnɡfānɡbiàn jiào huàtiáo fú lì lè chénɡ shú wú yǒu xiū xī
种种方便，教化调伏，利乐成熟，无有休息。
rú cónɡdōnɡfānɡ nán xī běi fānɡ sì wéi shànɡ xià yì fù rú shì
如从东方、南西北方、四维上下，亦复如是。
shànnán zǐ wǒ wéi dé cǐ pú sà pǔ mén bú dònɡ sù jí xínɡ
‚ 善男子，我唯得此菩萨普门不动速疾行
jiě tuō nénɡ jí zhōubiàndào yī qiè chù rú zhū pú sà mó hē sà suí
解脱，能疾周遍到一切处。如诸菩萨摩诃萨随
shùnbiànxínɡ pǔ yú shí fānɡ wú suǒ bú zhì zhì huì jìnɡ jiè děnɡ wú chā
顺遍行，普于十方无所不至，智慧境界等无差
bié shàn bù qí shēn xī biàn fǎ jiè zhì yī qiè dào rù yī qiè chà
别，善布其身悉遍法界，至一切道，入一切刹，
zhī yī qiè fǎ ɡuān yī qiè shì pínɡděnɡyǎnshuō yī qiè fǎ mén shēn
知一切法，观一切世，平等演说一切法门，深
xìn ài yào yī qiè miàoxínɡ tónɡ shí zhàoyào yī qiè zhònɡshēnɡ yú
139
信爱乐一切妙行，同时照耀一切众生，于
139
- 134 -
zhū fó suǒ bù shēnɡ fēn bié yú yī qiè chù wú yǒuzhànɡ ài ér wǒ yún
诸佛所不生分别，于一切处无有障碍；而我云
hé nénɡ zhī nénɡshuō bǐ ɡōnɡ dé xínɡ shànnán zǐ nánfānɡyǒuchénɡ
何能知能说彼功德行？善男子，南方有城，
mínɡ wéi mén zhǔ qí zhōnɡyǒushén mínɡyuē dà tiān rǔ yì bǐ wèn
名为门主；其中有神，名曰大天。汝诣彼问
pú sà yún hé xué pú sà xínɡ xiū pú sà dào
菩萨云何学菩萨行、修菩萨道？‛
shí shàn cái tónɡ zǐ lǐ pú sà zú rào wú shù zā yīn qín zhān
时，善财童子礼菩萨足，绕无数匝，殷勤瞻
大方广佛华严经卷第十六
- 135 -
《大方广佛华严经卷第十七》
dà fānɡ ɡuǎnɡ fó huā yán jīnɡ juǎn dì shí qī
大方广佛华严经卷第十七

ěr shí shàn cái tónɡ zǐ rù pú sà ɡuǎnɡ dà xínɡ zhènɡniàn sī
尔时，善财童子入菩萨广大行，正念思
wéi xīn wú zhànɡ ài qiú pú sà zhì huì jìnɡ jiàn pú sà shéntōnɡ shì
惟，心无障碍，求菩萨智慧境，见菩萨神通事，
niàn pú sà shènɡɡōnɡ dé pī pú sà jiān jìn jiǎ shēnɡ pú sà dà huān
念菩萨胜功德，被菩萨坚进甲，生菩萨大欢
xǐ qù pú sà bù sī yì yóu pú sà dà zì zài xiū pú sà ɡōnɡ dé
喜，趣菩萨不思议，游菩萨大自在，修菩萨功德
dì ɡuān pú sà sān mèi dì zhù pú sà zǒnɡ chí dì jù pú sà dà yuàn
地，观菩萨三昧地，住菩萨总持地，具菩萨大愿
dì dé pú sà biàn cái dì chénɡ pú sà zhū lì dì jiàn cì qiánxínɡ
地，得菩萨辩才地，成菩萨诸力地。渐次前行，
zhì yú bǐ chénɡ xún fǎnɡ dà tiān jīn zài hé suǒ rén xiánɡàoyán zài
至于彼城，寻访大天今在何所？人咸告言：
‚在
cǐ chénɡ nèi xiànɡuǎnɡ dà shēn chǔɡāoxiǎn zuò wèi zhònɡshuō fǎ
此城内，现广大身，处高显座，为众说法。
‛
shàn cái wén yǐ wǎnɡ zhì qí suǒ dǐnɡ lǐ qí zú hé zhǎnɡ ér
善财闻已，往至其所，顶礼其足，合掌而
立，白言：
tí xīn ér wèi zhī pú sà yún hé xué pú sà xínɡ yún hé xiū pú sà dào
提心，而未知菩萨云何学菩萨行？云何修菩萨道？
wǒ wénshènɡ zhě shànnénɡ jiào huì yuàn wèi wǒ shuō
我闻圣者善能教诲，愿为我说。‛
ěr shí dà tiān jí yú shì shí chánɡ shū sì bì qǔ sì hǎi shuǐ
尔时，大天即于是时长舒四臂，取四海水
140
- 136 -
zì xǐ qí miàn chí zhū jīn huā yǐ sàn shàn cái ér ɡào zhī yán shànnán
自洗其面，持诸金华以散善财而告之言：
‚善男
zǐ shèn qí xī yǒu nǎi nénɡ rú shì qiú shàn zhī shí shànnán zǐ
子，甚奇希有！乃能如是求善知识。善男子，
yī qiè pú sà chūxiàn shì jiān zuì jí xī yǒu nán kě dé wén nán kě
一切菩萨出现世间，最极希有，难可得闻，难可
dé jiàn rú zhònɡshēnɡzhōnɡ fēn tuó lì huā yú xiǎnnànchù wéi ɡuī wéi
得见，如众生中芬陀利华；于险难处为归为
jiù rú ān wěnchénɡ yú hēi àn chù zuò dà ɡuānɡmínɡ yóu rú lǎnɡ
救，如安隐城；于黑暗处作大光明，犹如朗
rì yòu rú dǎo shī yǐn zhū zhònɡshēnɡ rù fó fǎ mén yì rú měnɡjiànɡ
日；又如导师引诸众生入佛法门，亦如猛将
shànnénɡshǒu hù yī qiè zhì chénɡ shànnán zǐ pú sà rú shì nán kě
善能守护一切智城。善男子，菩萨如是难可
yù huì wéi shēn yǔ yì jù zú qīnɡ jìnɡ wú zhū ɡuò shī rán hòu
遇会，唯身、语、意具足清净，无诸过失，然后
nǎi dé jiàn qí xínɡxiànɡ wén qí biàn cái yú yī qiè shí chánɡxiàn zài
乃得见其形相，闻其辩才，于一切时常现在
qián shànnán zǐ wǒ yǐ chénɡ jiù pú sà jiě tuō mínɡ wéi yún wǎnɡ
前。善男子，我已成就菩萨解脱，名为云网。‛
shàn cái bó yán shènɡ zhě yún wǎnɡ jiě tuō jìnɡ jiè yún hé
善财白言：
‚ 圣者！云网解脱境界云何？‛
ěr shí dà tiān yú shàn cái qián shì xiànzhǒnɡzhǒnɡ jīn jù yín
尔时，大天于善财前示现种种金聚、银
jù liú lí jù bō lí jù chē qú jù mǎ nǎo jù mó ní bǎo
聚、琉璃聚、玻瓈聚、砗磲聚、码碯聚、摩尼宝
jù wú ɡòuzànɡbǎo jù pí lú zhē nà bǎo jù pǔ xiàn shí fānɡbǎo
聚、无垢藏宝聚、毗卢遮那宝聚、普现十方宝
jù bǎoɡuān jù bǎo yìn jù bǎomán jù bǎodānɡ jù bǎochuàn
聚、宝冠聚、宝印聚、宝鬘聚、宝珰聚、宝钏
jù bǎo suǒ jù bǎo línɡ jù bǎoyīnɡ luò jù bǎo zhū wǎnɡ jù
聚、宝锁聚、宝铃聚、宝璎珞聚、宝珠网聚、
zhǒnɡzhǒnɡzhònɡ sè mó ní bǎo jù zhǒnɡzhǒnɡ yī qiè bǎozhuānɡyán jù
种种众色摩尼宝聚、种种一切宝庄严聚、
zhǒnɡ zhǒnɡ rú yì mó ní bǎo jù yī yī zhǒnɡ jù jiē rú dà shān
141
种种如意摩尼宝聚，一一种聚皆如大山。
141
丽本：积；永乐北藏本及龙藏本：种
- 137 -
yòu fù shì xiàn yī qiè huā yī qiè xiānɡ yī qiè mán yī qiè ɡài
又复示现一切华、一切香、一切鬘、一切盖、
yī qiè chuánɡ yī qiè fān yī qiè tú xiānɡ yī qiè mò xiānɡ yī
一切幢、一切幡、一切涂香、一切末香、一
qiè yī fú yī qiè yīn yuè yī qiè wǔ yù yú lè zhī jù yì rú shān
切衣服、一切音乐、一切五欲娱乐之具，亦如山
jī jí xiàn wú shù bǎi qiānwàn yì zhū tónɡ nǚ zhònɡ
积，及现无数百千万亿诸童女众。
ér bǐ dà tiānɡàoshàn cái yán shànnán zǐ jīn zì rǔ yì kě
而彼大天告善财言：
‚ 善男子，今恣汝意可
qǔ cǐ wù ɡònɡyǎnɡ rú lái xiū zhū fú dé bìnɡ shī yī qiè shè
取此物，供养如来，修诸福德，并施一切，摄
qǔ zhònɡshēnɡ xiǎn shì nán shě ér nénɡ shě ɡù lìnɡ qí xiū xué tán bō luó
取众生，显示难舍而能舍故，令其修学檀波罗
mì shànnán zǐ rú wǒ wèi rǔ shì xiàn cǐ wù jiào rǔ xínɡ shī nǎi
蜜。善男子，如我为汝示现此物，教汝行施，乃
zhì pǔ wèi yī qiè zhònɡshēnɡ xī yì rú shì jiē lìnɡ yǐ cǐ bù shī shàn
至普为一切众生，悉亦如是，皆令以此布施善
ɡēn xūn xí lì ɡù lìnɡ qí xī miè bú yù xínɡ shī zhànɡshènɡxínɡ xīn yú
根熏习力故，令其息灭不欲行施障胜行心，于
fó fǎ sēnɡ zuì shènɡ fú tián shàn zhī shí suǒ ɡōnɡ jìnɡ ɡònɡyǎnɡ
佛、法、僧最胜福田善知识所，恭敬供养，
zhònɡ zhū shànɡēn zēnɡzhǎnɡshàn fǎ fā ā nòuduō luó sān miǎo sān pú
种诸善根，增长善法，发阿耨多罗三藐三菩
tí xīn
提心。
fù cì shàn nán zǐ ruò yǒu zhònɡ shēnɡ tān zhuó wǔ yù
‚复次，善男子，若有众生贪著五欲，
zì fànɡ yì zhě wèi qí shì xiàn bú jìnɡ jìnɡ jiè hé yǐ ɡù yóu bǐ
自放逸者，为其示现不净境界。何以故？由彼
zhònɡshēnɡ yú chī mí huò bèi zhū nǚ sè hūn zuì qí xīn yóu rú yīnɡ hái
众生愚痴迷惑，被诸女色昏醉其心，犹如婴孩
wú yǒu zì xìnɡ yì rú sù yī yì shòu rǎn sè wéi yù suǒ nì bù nénɡ dé
无有自性；亦如素衣易受染色，为欲所溺不能得
chū rú fèn zhōnɡchónɡ yàozhuó fèn chù rú huì bì zhū bú jìnɡ yán
出；如粪中虫，乐著粪处；如秽弊猪，不净严
shēn rú fàn zuì rén zhǒnɡzhǒnɡ xì fù rú shì jié zéi hénɡduó
身；如犯罪人，种种系缚；如世劫贼，恒夺
- 138 -
fǎ cái rú fàn jí xínɡ jiānɡ fù kuí kuài rú ɡǔ dǎománɡ jù duò
法财；如犯极刑，将付魁脍；如瞽导盲，俱堕
kēnɡxiǎn rú chuán fàn hǎi zāo yù è fēnɡ sǔn hài shànɡēn sànɡ
坑险；如船泛海，遭遇恶风，损害善根，丧
zhū fǎ bǎo rú jìn è lónɡ dú qì xūn rǎn yǒnɡ lí jiè xiānɡ yāo
诸法宝；如近恶龙，毒气熏染，永离戒香，夭
shānɡ huì mìnɡ yǐ yàoyán zhī yú chī yīnɡ hái wéi yù suǒ mánɡ wéi yù
伤慧命。以要言之，愚痴婴孩为欲所盲、为欲
suǒ xì wéi yù suǒ shǐ wéi yù suǒ mí hénɡshùn yù xīn ér wéi tónɡ
所系、为欲所使、为欲所迷，恒顺欲心而为僮
pú chánɡ suí yù zhuǎn rú dú zhú mǔ wéi yù suǒ fù bù dé zì zài
仆，常随欲转如犊逐母，为欲所缚不得自在。
shànnán zǐ wǒ wèi cǐ děnɡmánɡmínɡzhònɡshēnɡshēnɡ lián mǐn xīn fānɡ
善男子，我为此等盲瞑众生生怜愍心，方
biàn jì bá xiānxiànduānzhènɡ kě ài nǚ shēn chènyuè qí xīn lìnɡ
便济拔。先现端正可爱女身，称悦其心，令
qí dānzhuó fù xiànmìnɡzhōnɡ qí shēnhuài làn wéi zhū niǎoshòu zhī
其耽著；复现命终，其身坏烂，为诸鸟兽之
suǒ dàn shí zhǒnɡzhǒnɡ bú jìnɡ rú shī tuó lín fù xiànkǒnɡ bù luó chà nǚ
所噉食，种种不净如尸陀林；复现恐怖罗刹女
xínɡ shēnzhuànɡ hēi yún bìn fà dān chì dà fù xià chuí ɡōu yá
142
形，身状黑云，鬓发丹赤，大腹下垂，钩牙
shànɡchū yǐ rén dú lóu ér wéi yán shì shǒu zhí lì jiàn fā dà è shēnɡ
上出，以人髑髅而为严饰，手执利剑发大恶声。
xiàn rú shì shēnxiànɡ rǎn yù zhě lìnɡ qǐ jīnɡ yàn xīn shēnɡhuánɡ bù
现如是身向染欲者，令起惊厌，心生惶怖，
yīn sī fā qǐ qiú jiàn wǒ xīn wǒ yìnɡ bǐ xínɡ wèi qí shuō fǎ lìnɡ chúyàn
因斯发起求见我心，我应彼形为其说法，令除厌
bù ān zhù jiè shēn chénɡ jiù zuì shènɡ jiè bō luó mì jù zú shí zhǒnɡ
怖，安住戒身，成就最胜戒波罗蜜，具足十种
bō luó mì mén nǎi zhì yuánmǎn pú tí shènɡɡuǒ
波罗蜜门，乃至圆满菩提胜果。‛
ěr shí dà tiān jí wèi shàn cái zhǒnɡzhǒnɡchēnɡ zàn jiè bō luó mì
尔时，大天即为善财种种称赞戒波罗蜜，
ér shuō jì yán
而说偈言：
142
丽本：狗；永乐北藏本及龙藏本：钩
- 139 -
rú zhū zhònɡ shēnɡ jí cǎo mù yī qiè shēnɡchánɡxián yī dì
如诸众生及草木一切生长咸依地
shì jí chū shì zhū shàn ɡēn jiē yī zuì shènɡ shī luó dì
世及出世诸善根皆依最胜尸罗地
wú jiè yù qiú shēnɡ shàn dào rú niǎo wú yì yù fēi kōnɡ
无戒欲求生善道如鸟无翼欲飞空
rú rén wú zú yù yóu xínɡ yì rú dù hǎi wú chuán fá
如人无足欲游行亦如渡海无船筏
rú zhū kǔ xínɡ shí ɡēn ɡuǒ yǐn shuǐ zì huó zhù shān lín
如诸苦行食根果饮水自活住山林
huò yī shù pí rú shòu jū wú jiè bù dé wéi qīnɡ jìnɡ
或衣树皮如兽居无戒不得为清净
yǒu tì sì zhōu liú dǐnɡ fà huò bú mù fà yínɡ wéi jì
有剃四周留顶发或不沐发萦为髻
huò yǒu luǒ xínɡ huò yì fú cǐ děnɡ wú jiè jiē rú xì
或有裸形或异服此等无戒皆如戏
huò yú bīnɡ hé ér xǐ yù huò tóu shènɡ huǒ yǐ fén shēn
或于冰河而洗浴或投盛火以焚身
huò shēnɡ ɡāo shān zì zhuì xínɡ cǐ děnɡ wú jiè tú wéi sǐ
143
或升高山自坠形此等无戒徒为死
huò yù huā chí biàn cái shuǐ huò hénɡ yǐn yù jìnɡ qié hé
或浴华池辩才水或恒饮浴殑伽河
zhòu yè qiú fú yǐ wéi yī cǐ děnɡ wú jiè kōnɡ wú ɡuǒ
昼夜求福以为依此等无戒空无果
huò yú rì xī sān shí yù huò fù sān shí zuò hù mó
或于日夕三时浴或复三时作护摩
què lì zì mò rú yǎ yánɡ wú jiè kǔ shēn wú suǒ lì
却粒自默如哑羊无戒苦身无所利
yù wǎnɡ tiānɡōnɡ jìn tiānshòu fú tiān yīnɡ luò yǐ yán shēn
144
欲往天宫尽天寿服天璎珞以严身
yǐn shí tiān zhōnɡ zhū shànɡ wèi chí jiè yī qiè jiē yuán mǎn
饮食天中诸上味持戒一切皆圆满
huò dà zú zǐ zhān tuó zǐ jù nénɡ chí jiè děnɡshēnɡtiān
145
或大族子旃陀子俱能持戒等生天
143
丽本：升；永乐北藏本及龙藏本：升
144
丽本：住；永乐北藏本及龙藏本：往
145
丽本：姓旃陀类；永乐北藏本及龙藏本：子旃陀子
- 140 -
ɡuì jiàn zhǒnɡ xìnɡ xì jiè shēn jiē duò dì yù wú chā bié
146
贵贱种姓戏戒身皆堕地狱无差别
bēi mén chí jiè shēnɡ tiān shànɡ shènɡ zú huǐ fàn duò yōu mínɡ
卑门持戒生天上胜族毁犯堕幽冥
mó dēnɡ chí jiè yì shēnɡ tiān xiān rén pò jiè rù zhū yù
摩登持戒亦生天仙人破戒入诸狱
wánɡ zú duō wén jù sè lì è jiàn wú jiè rú shòu wán
王族多闻具色力恶见无戒如兽蚖
rú ɡān ɡuǒ shù měnɡ shòu wéi yóu lián huā chí dú shé zhǐ
如甘果树猛兽围犹莲华池毒蛇止
nìnɡ shǒu pín jiàn hénɡ chí jiè jù shènɡ cái bǎo dé yán shēn
宁守贫贱恒持戒具圣财宝德严身
pò jiè zhònɡ rén zhī suǒ qīnɡ chí jiè tiān rén xián xìn zhònɡ
破戒众人之所轻持戒天人咸信重
zhān tán yù jīn jí chén shè rú shì yī qiè bù wéi xiānɡ
栴檀郁金及沉麝如是一切不为香
pú sà chí jiè zuì shènɡ xiānɡ biàn chū rén tiān wú yǒu jìn
菩萨持戒最胜香遍出人天无有尽
bēi lòu chí jiè hòu shēnɡ tiān xiànménɡwánɡ zhě suǒ zhān lǐ
卑陋持戒后生天现蒙王者所瞻礼
cǐ shì tā shēnɡ ān wěn lè rú shì jiè ɡuǒ móu ní shuō
此世他生安隐乐如是戒果牟尼说
yù shēnɡ rén tiān jí niè pán rú yìnɡ jù jiè bì dānɡ dé
欲生人天及涅槃如应具戒必当得
shì ɡù jīnɡ qín chí jìnɡ jiè suí xīn suǒ yuàn jiē yuán mǎn
是故精勤持净戒随心所愿皆圆满
ruò yǒu lín zhōnɡ zhī jié tònɡ yī qiè qīn shǔ yù fēn lí
若有临终肢节痛一切亲属欲分离
dì sī wǒ yǒu qīnɡ jìnɡ jiè shēn xīn huān lè wú yōu wèi
谛思我有清净戒身心欢乐无忧畏
jiè wéi huò bìnɡ zuì shènɡ yào hù zhū kǔ è rú fù mǔ
戒为惑病最胜药护诸苦厄如父母
chī àn dēnɡ jù shēnɡ sǐ qiáo wú yá yè hǎi wéi chuán fá
痴暗灯炬生死桥无涯业海为船筏
dì shì zhuàn lún wēi dé wánɡ fù ɡuì zūn yán wú děnɡ lún
147
帝释转轮威德王富贵尊严无等伦
146
丽本：亏；永乐北藏本及龙藏本：戏
147
丽本：主；永乐北藏本及龙藏本：王
- 141 -
jiā yǒu pú lì nénɡ chí jiè chénɡ shì ɡònɡyǎnɡ ér qīn jìnɡ
家有仆隶能持戒承事供养而亲敬
ruò yǒu lín zhì mìnɡ zhōnɡ shí chí jiè pò jiè shēnɡ ān wèi
若有临至命终时持戒破戒生安畏
yù dé dānɡ lái jí lè chù yīnɡ dānɡ zhuān yì qín hù chí
欲得当来极乐处应当专意勤护持
jiè zhū bù jiǎ dāo bīnɡ hù jiè wéi fú zànɡ wú suǒ qīn
戒珠不假刀兵护戒为伏藏无所侵
jiè wéi yǒnɡ bàn dǎo qián xínɡ jiè wéi chū shì zhuānɡ yán jù
戒为勇伴导前行戒为出世庄严具
wǒ zàn chí jiè zhū ɡōnɡ dé rú fó shì zūn zhēn shí shuō
我赞持戒诸功德如佛世尊真实说
wèi jué wù bǐ pò jiè zhě lìnɡ xīn jiān zhù chí jìnɡ jiè
为觉悟彼破戒者令心坚住持净戒
shànnán zǐ rú wǒ yǐ cǐ zhǒnɡ zhǒnɡ fānɡ biàn jiào huà zhònɡ
‚ 善男子，如我以此种种方便教化众
shēnɡ lìnɡ zhù jìnɡ jiè bō luó mì zhōnɡ ruò yǒuzhònɡshēnɡchēn huì jiāo
生，令住净戒波罗蜜中。若有众生瞋恚、憍
màn duōzhēnɡ jìnɡ zhě wǒ yǐ qiánɡ lì zhé fú qí xīn wèi qí shì xiàn
慢、多诤竞者，我以强力折伏其心，为其示现
jí kě bù xínɡ rú luó chàděnɡ yǐn xuè dàn ròu lìnɡ qí jiàn yǐ jīnɡ kǒnɡ
极可怖形，如罗刹等饮血噉肉，令其见已，惊恐
huánɡ jù xīn yì hé róu shì lí yuàn jié ruò yǒu zhònɡ shēnɡ
148
惶惧，心意和柔，誓离怨结。若有众生，
hūnchén lǎn duò wèi qí shì xiànwánɡ zéi shuǐ huǒ jí zhū zhònɡ
149
惛沉懒墯，为其示现王、贼、水、火及诸重
jí zhǒnɡzhǒnɡ wēi nàn lìnɡ qí jiàn yǐ xīn shēnɡhuánɡ jù zhī yǒu yōu
疾种种危难，令其见已，心生惶惧，知有忧
kǔ yàn lí hūnduò ér zì miǎn cè rì yè jīnɡ qín yǐ rú shì děnɡ
150
苦，厌离昏堕而自勉策，日夜精勤。以如是等
zhǒnɡzhǒnɡfānɡbiàn lìnɡ shě yī qiè zhū bú shàn fǎ xiū xí yī qiè qīnɡ
种种方便，令舍一切诸不善法，修习一切清
jìnɡ shàn fǎ lìnɡ chú yī qiè bō luó mì zhànɡ lìnɡ kāi yī qiè bō luó mì
净善法；令除一切波罗蜜障，令开一切波罗蜜
148
丽本：舍；永乐北藏本及龙藏本：誓
149
丽本：懒憜；永乐北藏本及龙藏本：懒墯
150
丽本：惛憜；永乐北藏本及龙藏本：昏堕
- 142 -
mén lìnɡ chāo yī qiè zhànɡ ài xiǎndào lìnɡ dào yī qiè wú zhànɡ ài chù
门；令超一切障碍险道，令到一切无障碍处。
shànnán zǐ wǒ wéi dé cǐ pú sà yún wǎnɡ jiě tuō rú zhū
‚ 善男子，我唯得此菩萨云网解脱。如诸
pú sà mó hē sà yóu rú dì shì yǐ nénɡ cuī miè yī qiè fán nǎo ā xiū luó
菩萨摩诃萨犹如帝释已能摧灭一切烦恼阿修罗
jūn rú dà hǎi shuǐ pǔ nénɡxiāo miè yī qiè zhònɡshēnɡ zhū fán nǎohuǒ
151
军，如大海水普能销灭一切众生诸烦恼火，
rú jié jìn huǒ pǔ nénɡɡān jié yī qiè zhònɡshēnɡ zhū ài yù shuǐ rú dà
如劫尽火普能干竭一切众生诸爱欲水，如大
měnɡ fēnɡ pǔ nénɡ chuī suì yī qiè zhònɡ shēnɡ zhū jiàn qǔ chuánɡ yóu rú
猛风普能吹碎一切众生诸见取幢，犹如
jīn ɡānɡ xī nénɡ cuī pò yī qiè zhònɡshēnɡ zhū wǒ jiàn shān ér wǒ yún hé
金刚悉能摧破一切众生诸我见山；而我云何
nénɡ zhī nénɡshuō bǐ ɡōnɡ dé xínɡ shànnán zǐ cǐ yán fú tí mó jié
能知能说彼功德行？善男子，此阎浮提摩竭
tí ɡuó pú tí chǎnɡzhōnɡ yǒu zhǔ dì shén mínɡ zì xìnɡ bú dònɡ rǔ
提国菩提场中，有主地神，名自性不动。汝
诣彼问菩萨云何学菩萨行、修菩萨道？‛
shí shàn cái tónɡ zǐ lǐ dà tiān zú rào wú shù zā yī xīn zhān
时，善财童子礼大天足，绕无数匝，一心瞻
liàn cí tuì ér xínɡ
恋，辞退而行。
ěr shí shàn cái tónɡ zǐ shòutiānshén jiào jiàn cì qiánxínɡ wǎnɡ
尔时，善财童子受天神教，渐次前行，往
dōnɡ běi fānɡ qù mó jié ɡuó pú tí shù wánɡ dà dàochǎnɡchù jiānɡ yì zì
东北方趣摩竭国菩提树王大道场处，将诣自
xìnɡ bú dònɡshén suǒ shí qiān dì shéntónɡ zài qí zhōnɡ ɡènɡxiānɡ wèi yán
性不动神所，十千地神同在其中，更相谓言：
cǐ lái tónɡ zǐ jí shì yī qiè rú lái bǎozànɡ bì dānɡ pǔ wèi yī qiè
‚此来童子即是一切如来宝藏，必当普为一切
zhònɡshēnɡ zuò suǒ yī hù bì dānɡ pǔ huài yī qiè zhònɡshēnɡ wú mínɡquè
众生作所依怙，必当普坏一切众生无明㲉
zànɡ cǐ rén yǐ shēnɡ fǎ wánɡzhǒnɡzhōnɡ dānɡ yǐ fǎ zēnɡ ér ɡuàn qí
藏。此人已生法王种中，当以法缯而冠其
151
丽本：消；永乐北藏本及龙藏本：销
- 143 -
shǒu dānɡ kāi zhì huì dà zhēnbǎozànɡ dānɡ zhí pú sà jīn ɡānɡ huì jiàn
首，当开智慧大珍宝藏；当执菩萨金刚慧剑，
yǒnɡměnɡ zì zài dé fǎ wú wèi cuī fú yī qiè yì dào xié lùn dānɡ
勇猛自在，得法无畏，摧伏一切异道邪论；当
yǐ fǎ chuán yú shēnɡ sǐ hǎi yùn jì zhònɡshēnɡ lìnɡ dá bǐ àn zhì jiě
以法船于生死海运济众生，令达彼岸。智解
yuán mǎn yóu rú bái yuè bì dānɡ xī miè yī qiè zhònɡ shēnɡ rè nǎo luàn
圆满犹如白月，必当息灭一切众生热恼乱
xīn
心。‛
ěr shí zì xìnɡ bú dònɡshénděnɡ yī wàn dì shén jí yǐ shén lì
尔时，自性不动神等一万地神，即以神力
zhèndònɡ dà dì chū léi hǒushēnɡ fànɡ dà ɡuānɡmínɡbiànzhào sān qiān
震动大地，出雷吼声，放大光明遍照三千
dà qiān shì jiè zhǒnɡzhǒnɡbǎo wù chùchùzhuānɡyán yǐnɡ jié ɡuānɡ liú
大千世界。种种宝物处处庄严，影洁光流
dì xiānɡ jiàn chè yī qiè yè shù jù shí shēnɡzhǎnɡ yī qiè huā shù xián
递相鉴彻。一切叶树俱时生长，一切华树咸
ɡònɡ kāi fū yī qiè ɡuǒ shù mǐ bù chénɡ shú yī qiè hé liú hù xiānɡ
共开敷，一切果树靡不成熟，一切河流互相
ɡuàn zhù yī qiè chí zhǎo xī jiē yínɡmǎn xīnɡ dà mì yún yù xì xiānɡ
灌注，一切池沼悉皆盈满。兴大密云，雨细香
yǔ biàn sǎ qí dì xiānɡfēnɡ shí lái chuīzhònɡmínɡhuā pǔ sàn qí
雨，遍洒其地。香风时来，吹众名华普散其
shànɡ wú shù yīn yuè yī shí jù zòu chū kě ài shēnɡ tiānzhuānɡyán
上。无数音乐一时俱奏，出可爱声；天庄严
jù xiánchūměi yīn lìnɡ rén huānyuè tiān ā xiū luó nǎi zhì fēi rén
具咸出美音，令人欢悦。天、阿修罗，乃至非人、
niú wánɡ xiànɡwánɡ shī zǐ wánɡděnɡ jiē dà huān xǐ yǒnɡyuèxiào
牛王、象王、师子王等皆大欢喜，踊跃哮
hǒu yóu rú dà shānxiānɡ jī chūshēnɡ bǎi qiān fú zànɡ zì rán yǒnɡxiàn
吼，犹如大山相击出声。百千伏藏自然涌现。
shí bǐ dì shénɡàoshàn cái yán shàn lái tónɡ zǐ rǔ yú cǐ
时，彼地神告善财言：
‚ 善来童子，汝于此
chùcéngzhònɡshànɡēn wǒ wèi rǔ xiàn rǔ yù jiàn fǒu
处曾种善根，我为汝现，汝欲见不？‛
ěr shí shàn cái lǐ dì shén zú rào wú shù zā hé zhǎnɡ ér
尔时，善财礼地神足，绕无数匝，合掌而
- 144 -
lì bó yán shènɡ zhě wěi rán yù jiàn
立，白言：‚ 圣者！唯然欲见。‛
shí bǐ dì shén yǐ zú àn dì bǎi qiān yì ā sēnɡ qí mó ní
时，彼地神以足按地，百千亿阿僧祇摩尼
bǎozànɡ zì rán yǒnɡchū kāi fā xiǎnxiàn dì shénɡàoyán shànnán
宝藏自然涌出，开发显现。地神告言：
‚善男
zǐ jīn cǐ bǎozànɡ suí zhú rǔ xínɡ shì rǔ wǎnɡ xī shànɡēnɡuǒbào
子，今此宝藏随逐汝行，是汝往昔善根果报，
shì rǔ fú lì zhī suǒ shǒu hù rǔ yīnɡ zì yì zì zài ér yònɡ shànnán
是汝福力之所守护，汝应恣意自在而用。善男
zǐ wǒ dé pú sà jiě tuō mínɡnán cuī fú zhì huì zànɡ chánɡ yǐ cǐ
子，我得菩萨解脱，名难摧伏智慧藏，常以此
fǎ jù zú yuánmǎnchénɡ shú zhònɡshēnɡ
法具足圆满成熟众生。
shànnán zǐ wǒ yì zì cónɡ rán dēnɡ fó lái chánɡ suí pú
‚ 善男子，我忆自从然灯佛来，常随菩
sà ɡōnɡ jìnɡ shǒu hù rú yǐnɡ suí xínɡ cónɡ shǐ zhì jīn niànniàn wú
萨，恭敬守护，如影随形，从始至今，念念无
jiàn ɡuānchá pú sà suǒ yǒu xīn xínɡ pǔ biàn xún qiú shēn rù pú sà yī
间，观察菩萨所有心行，普遍寻求深入菩萨一
qiè shì yuàn zhì huì jìnɡ jiè yuánmǎn pú sà yī qiè suǒ xiū zhū qīnɡ jìnɡ
切誓愿、智慧境界，圆满菩萨一切所修诸清净
xínɡ sī wéi pú sà yī qiè sān mèi suí shùn mínɡ dá ān zhù pú sà
行，思惟菩萨一切三昧，随顺、明达、安住菩萨
yī qiè fǎ mén jiū jìnɡ liǎo zhī yī qiè xīn xìnɡ yuánmǎn yī qiè dà zì
一切法门，究竟了知一切心性，圆满一切大自
zài lì zēnɡzhǎnɡ yī qiè wú nénɡhuài fǎ biànwǎnɡ yī qiè zhū fó chà
在力，增长一切无能坏法，遍往一切诸佛刹
tǔ pǔ shòu yī qiè zhū rú lái jì yì chí xiàn jué yī qiè zhì xìnɡ zhuàn
土，普受一切诸如来记，忆持现觉一切智性，转
yú yī qiè zhū fó fǎ lún ɡuǎnɡ shuō yī qiè xiū duō luó mén dà fǎ
于一切诸佛法轮，广说一切修多罗门，大法
ɡuānɡmínɡ pǔ jiē zhàoyào jiào huàtiáo fú yī qiè zhònɡshēnɡ shì xiàn yī
光明普皆照耀，教化调伏一切众生，示现一
qiè zhū fó shénbiàn suí shùn jiě zhī shòu chí yì niàn chánɡ wú wànɡ
切诸佛神变，随顺解知，受持忆念，常无忘
shī shànnán zǐ nǎi wǎnɡ ɡǔ shì ɡuò xū mí shān jí wēi chén shù jié
失。善男子，乃往古世过须弥山极微尘数劫，
- 145 -
yǒu jié mínɡzhuānɡyán shì jiè mínɡyuèchuánɡ fó hàomiàoyǎn yú
有劫名庄严，世界名月幢，佛号妙眼，于
bǐ fó suǒ zuì chūhuò dé cǐ jiě tuō mén shànnán zǐ wǒ cónɡ shì lái
彼佛所最初获得此解脱门。善男子，我从是来
yú cǐ fǎ mén ruò rù ruò chū xiū xí zēnɡzhǎnɡ chánɡ jiàn zhū fó wèi
于此法门，若入若出修习增长，常见诸佛未
céng shě lí shǐ cónɡchū dé nǎi zhì xián jié yú qí zhōnɡ jiān zhí yù bù
曾舍离，始从初得乃至贤劫，于其中间值遇不
kě shuō bù kě shuō fó chà jí wēi chén shù rú lái yīnɡ zhènɡděnɡ jué
可说不可说佛刹极微尘数如来、应、正等觉，
xī jiē chénɡ shì ɡōnɡ jìnɡ ɡònɡyǎnɡ yì jiàn bǐ fó yì pú tí shù zuò
悉皆承事，恭敬供养；亦见彼佛诣菩提树坐
dàochǎnɡ shí xiàn dà shéntōnɡzhǒnɡzhǒnɡ fó shì yì jiàn bǐ fó suǒ yǒu
道场时，现大神通种种佛事；亦见彼佛所有
yī qiè ɡōnɡ dé shànɡēn
一切功德善根。
shànnán zǐ wǒ wéi zhī cǐ nán cuī fú zhì huì zànɡ jiě tuō mén
‚ 善男子，我唯知此难摧伏智慧藏解脱门。
rú zhū pú sà mó hē sà chánɡ nénɡ suí shì yī qiè zhū fó nénɡ chí yī
如诸菩萨摩诃萨常能随侍一切诸佛，能持一
qiè fó suǒ shuō fǎ rù yī qiè fó shènshēn zhì huì niànniànchōnɡbiàn
切佛所说法，入一切佛甚深智慧，念念充遍
yī qiè fǎ jiè děnɡ rú lái shēn shēnɡ zhū fó xīn jù zhū fó fǎ
一切法界，等如来身，生诸佛心，具诸佛法，
zuò zhū fó shì xīn xīn chūshēnɡ yī qiè zhū fó qīnɡ jìnɡ fǎ zànɡ lí fēn
作诸佛事，心心出生一切诸佛清净法藏，离分
bié xīn chánɡ wú jiàn duàn ér wǒ yún hé nénɡ zhī nénɡ shuō bǐ ɡōnɡ dé
别心常无间断；而我云何能知能说彼功德
xínɡ shànnán zǐ cǐ yán fú tí mó jié tí ɡuóhénɡ hé běi àn yǒu yī
行？善男子，
此阎浮提摩竭提国恒河北岸，
有一
dà chénɡ mínɡ jiā pí luó yǒu zhǔ yè shén mínɡyuēchūn hé rǔ
大城，名迦毗罗；有主夜神，名曰春和。汝
诣彼问菩萨云何学菩萨行、修菩萨道？‛
shí shàn cái tónɡ zǐ lǐ dì shén zú rào wú shù zā yīn qín
时，善财童子礼地神足，绕无数匝，殷勤
- 146 -
ěr shí shàn cái tónɡ zǐ ménɡ dì shén jiào yī xīn sī wéi yì
尔时，善财童子蒙地神教，一心思惟，忆
chí pú sà nán cuī fú zhì huì zànɡ jiě tuō mén xiū qí sān mèi xué qí ɡuǐ
持菩萨难摧伏智慧藏解脱门，修其三昧，学其轨
zé ɡuān qí yóu xì rù qí zhì hǎi wù qí shènshēn xínɡ qí shènɡ
则，观其游戏，入其智海，悟其甚深，行其胜
xínɡ zhù qí dà yuàn dé qí zhì huì dá qí pínɡděnɡ rú shì sī
行，住其大愿，得其智慧，达其平等。如是思
wéi jiàn cì qiánxínɡ běi dù hénɡ hé xiànɡ jiā pí luó chénɡ zhì chénɡ
惟，渐次前行，北度恒河，向迦毗罗城，至城
nánmén jìnɡ xīn yòu rào cónɡdōnɡmén rù zhù lì wèi jiǔ yù rì
南门，敬心右绕，从东门入，伫立未久，遇日
mò shí xīn niàn suí shùn zhū pú sà xínɡ kě yǎnɡ yù jiàn chūn hé yè shén
没时，心念随顺诸菩萨行，渴仰欲见春和夜神，
yú shàn zhī shí shēnɡ rú lái xiǎnɡ fù zuò shì niàn yóushàn zhī shí dé
于善知识生如来想。复作是念：
‚由善知识得
zhōubiànyǎn pǔ nénɡmínɡ jiàn shí fānɡ jìnɡ jiè yóushàn zhī shí dé ɡuǎnɡ
周遍眼，普能明见十方境界；由善知识得广
dà jiě pǔ nénɡ liǎo dá yī qiè suǒ yuán yóushàn zhī shí dé sān mèiyǎn
大解，普能了达一切所缘；由善知识得三昧眼，
pǔ nénɡɡuānchá yī qiè fǎ mén yóushàn zhī shí dé zhì huì yǎn pǔ nénɡ
普能观察一切法门；由善知识得智慧眼，普能
mínɡzhào shí fānɡchà hǎi zuò shì niàn shí jiàn bǐ yè shén yú xū kōnɡ
明照十方刹海。‛作是念时，见彼夜神于虚空
zhōnɡ chǔzhònɡ sè bǎo mó ní lóu ɡé xiānɡ lián huāzànɡbǎo shī zǐ zuò
中，处众色宝摩尼楼阁香莲华藏宝师子座，
shēnzhēn jīn sè dǐnɡ fà ɡànqīnɡ yǎn rú ɡuǎnɡ dà qīnɡ lián huā yè xínɡ
身真金色，顶发绀青，眼如广大青莲华叶，形
màoduānyán jiàn zhě huān xǐ zhònɡbǎoyīnɡ luò yǐ wéi yán shì shēn
152
貌端严，见者欢喜，众宝缨络以为严饰，身
fú zhū yī shǒu dài fàn ɡuān yī qiè xīnɡ xiù bǐnɡ rán zài tǐ yú qí
服朱衣，首戴梵冠，一切星宿炳然在体。于其
shēn shànɡ yī yī máo kǒnɡ jiē xiàn huà dù wú liànɡ wú shù shì jiè zhònɡ
身上一一毛孔皆现化度无量无数世界众
shēnɡ lín yù diānzhuìduò è dào zhě xī lìnɡ miǎn lí ér dé jiě tuō shì
生临欲颠坠堕恶道者，悉令免离而得解脱。是
152
丽本：璎珞；永乐北藏本及龙藏本：缨络
- 147 -
zhū zhònɡshēnɡhuòshēnɡ rén zhōnɡ huòshēnɡtiān rén huòyǒu qù xiànɡ
153
诸众生或生人中，或生天人，或有趣向
sān shènɡ pú tí huòyǒu xiū xínɡ yī qiè zhì dào rú shì yǐnɡxiànɡbǐnɡ
154
三乘菩提，或有修行一切智道，如是影像炳
rán xiǎnxiàn yòu bǐ yī yī zhū máokǒnɡzhōnɡ shì xiànzhǒnɡzhǒnɡ jiào huà
然显现。又彼一一诸毛孔中，示现种种教化
fānɡbiànchénɡ shú zhònɡshēnɡ huò wèi xiànshēnzhǒnɡzhǒnɡxínɡ sè huò wèi
方便成熟众生，或为现身种种形色，或为
shuō fǎ zhǒnɡzhǒnɡyán yīn huò wèi shì xiànshēnɡwénshènɡdào huò wèi
说法种种言音，或为示现声闻乘道，或为
shì xiàn dú jué shènɡdào huò wèi shì xiàn zhū pú sà xínɡ pú sà yǒnɡměnɡ
示现独觉乘道，或为示现诸菩萨行、菩萨勇猛、
pú sà sān mèi pú sà zì zài pú sà zhù chù pú sà ɡuānchá pú
菩萨三昧、菩萨自在、菩萨住处、菩萨观察、菩
sà sī wéi pú sà shéntōnɡ pú sà jìnɡ jiè pú sà shī zǐ pín shēn
萨思惟、菩萨神通、菩萨境界、菩萨师子颦伸
pú sà jiě tuō yóu xì rú shì zhǒnɡzhǒnɡchénɡ shú zhònɡshēnɡ shàn
155
、菩萨解脱游戏，如是种种成熟众生。善
cái tónɡ zǐ jiàn wén cǐ yǐ xīn dà huān xǐ yǒnɡyuè xīn qìnɡ xīn yuàn
财童子见闻此已，心大欢喜，踊跃欣庆，心愿
yuánmǎn ài jìnɡ zūn zhònɡ yǐ shēn tóu dì lǐ yè shén zú rào wú
圆满，爱敬尊重，以身投地，礼夜神足，绕无
shù zā yú qián hé zhǎnɡ ér zuò shì yán shènɡ zhě wǒ yǐ xiān fā
数匝，于前合掌而作是言：
‚ 圣者！我已先发
ā nòu duō luó sān miǎo sān pú tí xīn wǒ xīn jì wànɡ yī shàn zhī shí
阿耨多罗三藐三菩提心，我心冀望依善知识
wēi shén lì ɡù huò zhū rú lái ɡōnɡ dé fǎ zànɡ wéi yuànshènɡ zhě yǔ
威神力故，获诸如来功德法藏，唯愿圣者与
wǒ jué dìnɡ zuò yī zhǐ chù shì wǒ qù xiànɡ yī qiè zhì dào lìnɡ wǒ yú
我决定作依止处，示我趣向一切智道，令我于
zhōnɡ xiū xínɡzēnɡ jìn zhì shí lì dì
中修行增进，至十力地。‛
shí bǐ yè shénɡàoshàn cái yán shàn zāi shàn zāi shàn
时，彼夜神告善财言：
‚ 善哉！善哉！善
153
丽本：上；永乐北藏本及龙藏本：人
154
丽本：二；永乐北藏本及龙藏本：三
155
- 148 -
nán zǐ rǔ nénɡshēn xīn jìnɡ shàn zhī shí fǎ lì shènɡ lì rù rǔ shēn
男子，汝能深心敬善知识，法力圣力入汝身
zhōnɡ lìnɡ rǔ qín qiú bù xī shēnmìnɡ yī xīn qīn jìn yàowén qí yǔ
中，令汝勤求不惜身命，一心亲近乐闻其语，
suí shùn tīnɡ wén xiū xínɡ qí jiào yǐ rǔ qīn jìn wén jiào xiū xínɡ jué dìnɡ
随顺听闻修行其教，以汝亲近、闻教、修行决定
xīn ɡù dānɡ dé ā nòuduō luó sān miǎo sān pú tí shànnán zǐ wǒ
心故，当得阿耨多罗三藐三菩提。善男子，我
dé pú sà jiào huà tiáo fú pò yī qiè zhònɡ shēnɡ chī àn fǎ ɡuānɡ mínɡ jiě
得菩萨教化调伏破一切众生痴暗法光明解
tuō mén shànnán zǐ wǒ yú è huì zhònɡshēnɡ qǐ dà cí xīn yú bú
脱门。善男子，我于恶慧众生起大慈心，于不
shàn yè zhònɡshēnɡ qǐ dà bēi xīn yú zuò shàn fǎ zhònɡshēnɡ qǐ yú xǐ
善业众生起大悲心，于作善法众生起于喜
xīn yú shàn è èr xínɡzhònɡshēnɡ qǐ bú èr xīn yú zá rǎn zhònɡshēnɡ
心，于善恶二行众生起不二心，于杂染众生
qǐ lìnɡ shēnɡqīnɡ jìnɡ xīn yú xié xínɡzhònɡshēnɡ qǐ lìnɡ shēnɡzhènɡxínɡ xīn
起令生清净心，于邪行众生起令生正行心，
yú liè jiě zhònɡshēnɡ qǐ lìnɡ xīnɡ dà jiě xīn yú lǎn duò zhònɡshēnɡ qǐ
156
于劣解众生起令兴大解心，于懒墯众生起
lìnɡ shēnɡ jīnɡ jìn xīn yú yàoshēnɡ sǐ zhònɡshēnɡ qǐ lìnɡ shě lún zhuǎn xīn
令生精进心，于乐生死众生起令舍轮转心，
yú zhù èr shènɡdàozhònɡshēnɡ qǐ lìnɡ zhù yī qiè zhì xīn shànnán zǐ
于住二乘道众生起令住一切智心。善男子，
wǒ yǐ dé cǐ jiě tuō mén ɡù chánɡ yǔ rú shì xīn ɡònɡxiānɡyìnɡ
我以得此解脱门故，常与如是心共相应。
shànnán zǐ wǒ yú yè àn rén jìnɡ ɡuǐ shén dào zéi
‚ 善男子，我于夜暗人静，鬼、神、盗贼、
zhū è zhònɡshēnɡ suǒ yóuxínɡ shí mì yún zhònɡ wù è fēnɡ bào
诸恶众生所游行时，密云、重雾、恶风、暴
yǔ rì yuèxīnɡ xiù bìnɡ jiē hūn bì bú jiàn sè shí jiàn zhū zhònɡshēnɡ
雨、日月星宿并皆昏蔽不见色时，见诸众生，
ruò rù yú hǎi ruò xínɡ yú lù shān lín kuànɡ yě shā qì xiǎnnàn
若入于海，若行于陆，山林旷野，沙碛险难，
yī qiè wēi è zhū kǒnɡ bù chù huò zāo dào zéi huò fá zī liánɡ huò
一切危厄诸恐怖处，或遭盗贼，或乏资粮，或
156
丽本：懒憜；永乐北藏本及龙藏本：懒墯
- 149 -
mí huòfānɡ yú huòwànɡ shī dào lù zhānɡhuánɡyōu bù bù nénɡ zì chū
迷惑方隅，或忘失道路，慞惶忧怖不能自出，
wǒ shí jí yǐ zhǒnɡzhǒnɡfānɡbiàn ér jiù jì zhī wèi hǎi nàn zhě shì zuò
我时即以种种方便而救济之。为海难者，示作
chuán shī yú wánɡ mǎ wánɡ ɡuī wánɡ xiànɡwánɡ ā xiū luó
船师、鱼王、马王、龟王、象王、阿修罗
wánɡ jí yǐ hǎi shén bǔ yú rén xiànɡ wèi bǐ zhǒnɡzhǒnɡ hǎi nànzhònɡ
157
王及以海神、捕鱼人像，为彼种种海难众
shēnɡ ér zuò jiù hù suǒ wèi zhǐ è fēnɡ yǔ xī dà bō lànɡ yú huí
生而作救护，所谓止恶风雨，息大波浪，于洄
fú zhōnɡ jí mí fānɡzhōnɡ yǐn qí dào lù shì qí zhōu àn lìnɡ miǎn bù
澓中及迷方中引其道路，示其洲岸，令免怖
wèi xī dé ān wěn fù zuò shì niàn yǐ cǐ shànɡēn huí shī zhònɡ
畏，悉得安隐。复作是念：‘以此善根回施众
shēnɡ yuàn lìnɡ shě lí yī qiè zhū kǔ wèi zài lù dì yī qiè zhònɡshēnɡ
生，愿令舍离一切诸苦。’为在陆地一切众生，
yú yè àn zhōnɡ zāo zhū kǒnɡ bù wǎ lì jīnɡ jí hǔ bào cháilánɡ
于夜暗中遭诸恐怖，瓦砾、荆棘、虎豹、豺狼、
shī zǐ è shòu dú shé xiǎn lù dào zéi ɡuǐ shén sì bào zhī
师子、恶兽、毒蛇、险路、盗贼、鬼神肆暴之
chù xiàn zuò rì yuè jí zhū xīnɡ xiù chén xiá xī diànzhǒnɡzhǒnɡɡuānɡ
处，现作日月及诸星宿、晨霞、夕电种种光
mínɡ huò zuò wū zhái huò wéi rén zhònɡ tiānlónɡ bā bù pú sà
明，或作屋宅，或为人众、天龙八部、菩萨、
rú lái zhǒnɡ zhǒnɡ xínɡ xiànɡ yǐn dǎo fù hù lìnɡ qí dé miǎn kǒnɡ bù zhī
如来种种形相引导覆护，令其得免恐怖之
è fù zuò shì niàn yǐ cǐ shànɡēn huí shī zhònɡshēnɡ xī lìnɡ chú
厄。复作是念：
‘以此善根回施众生，悉令除
miè zhū fán nǎo àn yī qiè zhònɡshēnɡ yǒu xī shòumìnɡ yǒu ài mínɡ
灭诸烦恼暗。’一切众生，有惜寿命，有爱名
wén yǒu tān cái bǎo yǒuzhònɡɡuān wèi yǒuzhuónán nǚ yǒu liàn qī
闻，有贪财宝，有重官位，有著男女，有恋妻
qiè juàn shǔ chóu lín zhǒnɡzhǒnɡchán fù wèi chèn suǒ qiú duōshēnɡ
妾、眷属稠林，种种缠缚，未称所求，多生
yōu bù wǒ jiē jiù jì lìnɡ qí lí kǔ wèi xínɡshānxiǎn ér liú nàn zhě
忧怖，我皆救济，令其离苦。为行山险而留难者，
157
丽本：渔；永乐北藏本及龙藏本：鱼
- 150 -
wèi zuò shànshén xiàn xínɡ qīn jìn wèi zuò hǎo niǎo fā yīn wèi yuè
为作善神，现形亲近；为作好鸟，发音慰悦；
wèi zuò línɡ yào shū ɡuānɡzhàoyào shì qí ɡuǒ shù shì qí quán jǐnɡ
为作灵药，舒光照耀；示其果树，示其泉井，
shì zhènɡ zhí dào shì pínɡ tǎn dì huòxiànkān shì huòxiànshènɡ jū
示正直道，示平坦地；或现龛室，或现胜居，
lìnɡ qí miǎn lí yī qiè yōu kǔ wèi xínɡkuànɡ yě xiǎndào chóu lín
令其免离一切忧苦。为行旷野、险道、稠林，
dú shù ténɡ luó jiāo bì yǐn mì shé nǔ luó shòuqián fú shānɡcán zhèn
毒树、藤萝交蔽隐密，阇努啰兽潜伏伤残，震
hǒuchūshēnɡ jīnɡ hài wén zhě duò cǐ nànzhōnɡzhǒnɡzhǒnɡyōu bù yún wù
吼出声惊骇闻者，堕此难中种种忧怖，云雾
suǒ àn xīn shí hūn mí zhǒnɡzhǒnɡ shì zhōnɡ ér kǒnɡ bù zhě xiàn dà lì
所暗心识昏迷，种种事中而恐怖者，现大力
shēn jiù qí wēi nàn shì qí zhènɡdào lìnɡ dé chū lí zuò shì niàn
身，救其危难，示其正道，令得出离，作是念
yán yuàn yī qiè zhònɡshēnɡ fá jiàn chóu lín jié ài luó wǎnɡ chū
言：
‘ 愿一切众生伐见稠林，截爱罗网，出
shēnɡ sǐ yě miè fán nǎo àn rù yī qiè zhì wú wèi dà chénɡ dàopínɡ
生死野，灭烦恼暗，入一切智无畏大城，到平
tǎn chù bì jìnɡ ān lè
坦处，毕竟安乐。’
shànnán zǐ ruò yǒuzhònɡshēnɡzhànzhēnɡchénɡ yì nǎi zhì
‚ 善男子，若有众生战诤城邑，乃至
xiǎoshòu fèn jìnɡ wú shí wǒ yǐ fānɡbiàn shǐ qí hé hǎo ɡè qǐ cí xīn
小兽忿竞无时，我以方便使其和好，各起慈心
yǒnɡ xī ɡuāizhēnɡ zuò shì niànyán yuàn yī qiè zhònɡshēnɡ lí fán nǎo
永息乖诤。作是念言：
‘ 愿一切众生离烦恼
zhēnɡ dé fǎ hé hé shànnán zǐ ruò yǒuzhònɡshēnɡyàozhuóɡuó
诤，得法和合。’善男子，若有众生乐著国
tǔ jué lì qiú qǔ shènɡ fù bù ān zhǒnɡzhǒnɡzhēnɡsònɡ ér yōu
158
土，捔力求取，胜负不安，种种诤讼而忧
kǔ zhě wǒ yǐ fānɡbiàn lìnɡ shě jiān zhí shì xiàn wú chánɡ lìnɡ shēnɡ
苦者，我以方便，令舍坚执，示现无常，令生
yàn lí zuò shì niànyán yuàn yī qiè zhònɡshēnɡ bù zhuó zhū yùn zhù
厌离。作是念言：
‘ 愿一切众生不著诸蕴，住
158
丽本：角；永乐北藏本及龙藏本：捔
- 151 -
yī qiè fó sà pó rě jìnɡ shànnán zǐ ruò yǒuzhònɡshēnɡyàozhuó jù
一切佛萨婆若境。
’善男子，若有众生乐著聚
luò tān ài zhái shè chánɡchǔ hēi àn ɡān bèi xì fù shòu zhū kǔ
落，贪爱宅舍，常处黑暗，甘被系缚，受诸苦
zhě wǒ wèi shuō fǎ lìnɡ shēnɡyàn lí lìnɡ fǎ mǎn zú lìnɡ yī fǎ
者，我为说法，令生厌离，令法满足，令依法
zhù zuò shì niànyán yuàn yī qiè zhònɡshēnɡ xī bù tān yào liù chù jù
住。作是念言：
‘ 愿一切众生悉不贪乐六处聚
luò sù dé chū lí shēnɡ sǐ jìnɡ jiè jiū jìnɡ ān zhù yī qiè zhì chénɡ
落，速得出离生死境界，究竟安住一切智城。
’
shànnán zǐ ruò yǒuzhònɡshēnɡ xínɡ àn yè zhōnɡ mí huò shí fānɡ
善男子，若有众生，行暗夜中，迷惑十方，
yú pínɡ tǎn lù shēnɡxiǎnnánxiǎnɡ yú xiǎnnándào qǐ pínɡ tǎn xiǎnɡ yǐ
于平坦路生险难想，于险难道起平坦想，以
ɡāo wéi xià yǐ xià wéi ɡāo qí xīn mí huòshēnɡ dà kǔ nǎo wǒ yǐ
高为下，以下为高，其心迷惑生大苦恼，我以
fānɡbiàn shū ɡuānɡzhào jí ruò yù chū zhě shì qí mén hù ruò yù xínɡ
方便舒光照及。若欲出者，示其门户；若欲行
zhě shì qí dào lù yù jì bǐ àn shì qí qiáoliánɡ yù shè hé hǎi
者，示其道路；欲济彼岸，示其桥梁；欲涉河海，
yǔ qí chuán fá ruò yú rè shí shì qí qīnɡlěnɡ ruò yú hán jì
与其船筏。若于热时，示其清冷；若于寒际，
shì zuò wēn hé nuǎndiànliánɡɡōnɡ suí shí shì yì ruò huòyóuɡuān
示作温和；暖殿凉宫，随时适意。若或游观，
chánɡdǎo qí qián shì qí xiǎn yì ān wēi zhī chù yù xiū xī zhě shì
常导其前，示其险易安危之处；欲休息者，示
qí chénɡ yì jìn chùɡōnɡ shì lìnɡ qí qì zhǐ yuǎnxínɡ kě fá shì qí
其城邑近处宫室，令其憩止；远行渴乏，示其
chí zhǎo hé shuǐ liú quán lìnɡ qí yǐn mù huā lín ɡuǒ shù shǐ dé
池沼、河水、流泉令其饮沐，华林果树，使得
qīnɡliánɡ shēn xīn ān lè ruò yǒu fù mǔ qī zǐ juàn shǔ ēn ài
清凉，身心安乐。若有父母、妻子、眷属恩爱
fēn lí lìnɡ qí hé huì wú zhū kǔ nǎo zuò shì niànyán rú wǒ yú
分离，令其合会无诸苦恼。作是念言：
‘如我于
cǐ zhàochú àn yè jiù zhònɡ zāi è lìnɡ zhū shì shì xī dé xuān xù yuàn
此照除暗夜救众灾厄，令诸世事悉得宣叙；愿
wǒ pǔ yú yī qiè zhònɡshēnɡshēnɡ sǐ chánɡ yè wú mínɡ àn chù yǐ zhì
我普于一切众生生死长夜、无明暗处，以智
- 152 -
huì ɡuānɡ pǔ jiē zhào liǎo shì zhū zhònɡshēnɡ wú yǒu zhì yǎn xiǎnɡ xīn jiàn
慧光普皆照了。是诸众生无有智眼，想心见
dào zhī suǒ fù yì wú chánɡchánɡxiǎnɡ kǔ zhōnɡ lè xiǎnɡ wú wǒ
倒之所覆翳，无常常想，苦中乐想，无我
wǒ xiǎnɡ bú jìnɡ jìnɡ xiǎnɡ jiān ɡù zhí zhuó wǒ rén zhònɡshēnɡ yùn jiè
我想，不净净想，坚固执著我人众生、蕴界
chù fǎ mí huò yīn ɡuǒ bù liǎo shàn è shā hài zhònɡshēnɡ nǎi zhì
处法，迷惑因果，不了善恶，杀害众生，乃至
xié jiàn bú xiào fù mǔ bú jìnɡ shā mén jí pó luó mén bù zhī è rén
邪见，不孝父母，不敬沙门及婆罗门，不知恶人，
bù shí shàn rén tān zhuó è shì ān zhù xié fǎ huǐ bànɡ rú lái
不识善人，贪著恶事，安住邪法，毁谤如来，
huàizhènɡ fǎ lún yú zhū pú sà zǐ rǔ shānɡ hài qīnɡ dà shènɡdào
坏正法轮，于诸菩萨呰辱伤害，轻大乘道，
duàn pú tí xīn yú yǒu ēn rén fǎn jiā shā hài yú wú ēn chùchánɡhuái
断菩提心，于有恩人反加杀害，于无恩处常怀
yuàn jié huǐ bànɡxiánshènɡ qīn jìn è bàn dào tǎ sì wù zuò
159
怨结，毁谤贤圣，亲近恶伴，盗塔寺物，作
wǔ nì zuì bù jiǔ dānɡduò sān è dàozhōnɡ yuàn wǒ sù yǐ dà zhì
五逆罪，不久当堕三恶道中。愿我速以大智
ɡuānɡmínɡ pò bǐ zhònɡshēnɡ wú mínɡ hēi àn lìnɡ qí jí fā ā nòuduō
光明，破彼众生无明黑暗，令其疾发阿耨多
luó sān miǎo sān pú tí xīn jì fā xīn yǐ shì pǔ xiánshènɡ kāi shí fānɡ
罗三藐三菩提心。既发心已，示普贤乘开十方
dào yì shì rú lái fǎ wánɡ jìnɡ jiè yì shì zhū fó yī qiè zhì chénɡ
160
道，亦示如来法王境界，亦示诸佛一切智城、
zhū fó suǒ xínɡ zhū fó zì zài zhū fó chénɡ jiù zhū fó zǒnɡ chí
诸佛所行、诸佛自在、诸佛成就、诸佛总持、
yī qiè zhū fó tónɡɡònɡ yī shēn yī qiè zhū fó pínɡděnɡ zhī chù jiē lìnɡ
一切诸佛同共一身、一切诸佛平等之处，皆令
ān zhù
安住。’
shànnán zǐ yī qiè zhònɡshēnɡ huòbìnɡ suǒ chán huò lǎo
‚ 善男子，一切众生，或病所缠，或老
suǒ qīn huò kǔ pín qiónɡ huò zāo huònàn huò fàn wánɡ fǎ lín dānɡ
所侵，或苦贫穷，或遭祸难，或犯王法，临当
159
丽本：怀；永乐北藏本及龙藏本：坏；校勘：怀
160
丽本：力；永乐北藏本及龙藏本：方
- 153 -
shòuxínɡ wú suǒ yī hù shēnɡ dà bù wèi wǒ jiē jiù jì shǐ dé
受刑，无所依怙，生大怖畏，我皆救济，使得
ān wěn wèi yǐ fānɡyàochú zhū bìnɡ kǔ ɡònɡ shì lǎo xiǔ ān lè zhōnɡnián
安隐。谓以方药除诸病苦，供事老朽安乐终年，
jǐ zú zī jù lìnɡ wú pín fá wú zhǔ zuò zhǔ wú ɡuī zuò ɡuī kǔ nàn
给足资具令无贫乏，无主作主，无归作归，苦难
bī pò tónɡ shì jiù shè lìnɡ lí yōunǎo lìnɡ wú bù jù fù zuò shì
逼迫，同事救摄，令离忧恼，令无怖惧。复作是
niàn yuàn wǒ yǐ fǎ pǔ shè zhònɡshēnɡ lìnɡ qí jiě tuō yī qiè fán nǎo
念：
‘ 愿我以法普摄众生，令其解脱一切烦恼、
shēnɡ lǎo bìnɡ sǐ yōu bēi kǔ huàn jìn shàn zhī shí chánɡxínɡ fǎ shī
生老病死、忧悲苦患，近善知识，常行法施，
qín xiū shàn yè sù dé rú lái qīnɡ jìnɡ fǎ shēn zhù yú jiū jìnɡ wú biàn
勤修善业，速得如来清净法身，住于究竟无变
yì chù shànnán zǐ yī qiè zhònɡshēnɡ rù jiàn chóu lín zhù yú xié
易处。’善男子，一切众生入见稠林，住于邪
dào yú zhū jìnɡ jiè qǐ xié fēn bié chánɡxínɡ bú shànshēn yǔ yì
道，于诸境界起邪分别，常行不善身、语、意
yè wànɡ zuò zhǒnɡzhǒnɡ zhū xié kǔ xínɡ yú fēi zhènɡ jué shēnɡzhènɡ jué
业，妄作种种诸邪苦行，于非正觉生正觉
xiǎnɡ yú zhènɡ jué suǒ fēi zhènɡ jué xiǎnɡ wéi zhū è yǒu zhī suǒ shè chí
想，于正觉所非正觉想，为诸恶友之所摄持，
yǐ qǐ è jiàn jiānɡduò è dào wǒ yǐ zhǒnɡzhǒnɡ zhū fānɡbiànmén ér wéi
以起恶见将堕恶道，我以种种诸方便门而为
jiù hù lìnɡ zhù zhènɡ jiàn dānɡshēnɡ rén tiān fù zuò shì niàn rú
救护，令住正见，当生人天。复作是念：
‘如
wǒ jiù cǐ jiānɡ zhuì è dào zhū zhònɡ shēnɡ děnɡ yuàn wǒ pǔ jiù yī qiè
我救此将坠恶道诸众生等，愿我普救一切
zhònɡshēnɡ xī lìnɡ jiě tuō yī qiè zhū kǔ zhù bō luó mì chū shì shènɡ
众生，悉令解脱一切诸苦，住波罗蜜出世圣
dào yú yī qiè zhì dé bú tuì zhuǎn jù pǔ xiányuàn jìn fó pú tí
道，
于一切智得不退转，具普贤愿，
近佛菩提，
ér bù shě lí zhū pú sà xínɡ chánɡ qín jiào huà yī qiè zhònɡshēnɡ
而不舍离诸菩萨行，常勤教化一切众生。’‛
ěr shí chūn hé zhǔ yè shén yù chónɡxuān cǐ jiě tuō yì chénɡ
尔时，春和主夜神欲重宣此解脱义，承
fó wēi lì pǔ ɡuān shí fānɡ yī qiè fǎ jiè wèi shàn cái tónɡ zǐ ér shuō
佛威力，普观十方一切法界，为善财童子而说
- 154 -
jì yán
偈言161：
wǒ cǐ jì jìnɡ jiě tuō hǎi chū shēnɡ jù zú zhì ɡuānɡ mínɡ
我此寂静解脱海出生具足智光明
yuǎn lí yī qiè yú chī àn ɡuān zhònɡ shēnɡ ɡēn ér yǎn shuō
远离一切愚痴暗观众生根而演说
wǒ yú wǎnɡ xī wú biān jié jù xiū ɡuǎnɡ dà qīnɡ jìnɡ cí
我于往昔无边劫具修广大清净慈
rú rì pǔ zhào yú shì jiān rǔ yīnɡ yǒnɡ měnɡ qín xiū xí
如日普照于世间汝应勇猛勤修习
wǒ cǐ nán liànɡ dà bēi hǎi chū shēnɡ sān shì zhū rú lái
我此难量大悲海出生三世诸如来
nénɡ jiù fǎ jiè kǔ zhònɡ shēnɡ rǔ yīnɡ yǒnɡ měnɡ qín xiū xí
能救法界苦众生汝应勇猛勤修习
nénɡ shēnɡ shènɡ dào wú wéi lè shì shēnɡ shì jiān ān wěn lè
162
能生圣道无为乐示生世间安隐乐
lìnɡ wǒ yǒnɡ yuè xīn huān xǐ rǔ yīnɡ rù cǐ shèn shēn mén
令我踊跃心欢喜汝应入此甚深门
yǐ bèi yǒu wéi rú huàn fǎ yì qì shēnɡ wén jiě tuō shènɡ
已背有为如幻法亦弃声闻解脱乘
chánɡ xiū fó lì jù zhuānɡ yán rǔ yīnɡ rù cǐ nán sī jiào
常修佛力具庄严汝应入此难思教
wǒ yǎn qīnɡ jìnɡ ɡuǎnɡ wú biān pǔ jiàn shí fānɡ zhū chà tǔ
我眼清净广无边普见十方诸刹土
qí zhōnɡ suǒ yǒu yī qiè fó xī zuò pú tí shù wánɡ xià
其中所有一切佛悉坐菩提树王下
jiàn fó chǔ yú dà zhònɡ huì xiànɡ hǎo zhuānɡ yán miào sè shēn
见佛处于大众会相好庄严妙色身
yú zhū máo kǒnɡ fànɡ ɡuānɡ mínɡ yī yī ɡuānɡ mínɡ hénɡ pǔ zhào
于诸毛孔放光明一一光明恒普照
jiàn zhū qún shēnɡ duò yè hǎi sǐ cǐ shēnɡ bǐ ɡè chā bié
见诸群生堕业海死此生彼各差别
xiānɡ xù lún huí wǔ qù zhōnɡ chánɡshòuzhǒnɡzhǒnɡ wú biān kǔ
相续轮回五趣中常受种种无边苦
wǒ ěr qīnɡ jìnɡ liànɡ wú biān yī niàn tīnɡ zhōu zhū chà hǎi
我耳清净量无边一念听周诸刹海
161
丽本：曰；永乐北藏本及龙藏本：言
162
丽本：亦；永乐北藏本及龙藏本：示
- 155 -
zhònɡ shēnɡ suǒ yǒu yǔ yán fǎ jiē xī yì chí wú wànɡ shī
众生所有语言法皆悉忆持无忘失
jí wén zhū fó zhuàn fǎ lún qí yīn shènɡ miào wú nénɡ bǐ
及闻诸佛转法轮其音胜妙无能比
yán cí xùn shì zhū fānɡ biàn wǒ xī yì chí wú wànɡ shī
163
言词训释诸方便我悉忆持无忘失
wǒ bí ɡuǎnɡ bó shèn qīnɡ jìnɡ yú zhū fǎ zhōnɡ wú suǒ zhuó
我鼻广博甚清净于诸法中无所著
zhù yī qiè chù jiě tuō mén rǔ yīnɡ rù cǐ wú yí huò
住一切处解脱门汝应入此无疑惑
wǒ shé ɡuānɡ mínɡ chì tónɡ xiànɡ jù zú qīnɡ jìnɡ miào biàn cái
我舌光明赤铜相具足清净妙辩才
qiǎo xuān miào fǎ yìnɡ qún xīn rǔ yīnɡ rù cǐ wú yí huò
巧宣妙法应群心汝应入此无疑惑
wǒ shēn lí xiànɡ hénɡ qīnɡ jìnɡ chánɡ biàn yī qiè zhū shì jiān
我身离相恒清净常遍一切诸世间
pǔ suí xìn yào zhònɡ shēnɡ xīn wèi xiàn sè shēn lìnɡ dé jiàn
普随信乐众生心为现色身令得见
wǒ xīn lí zhuó wú zhū ɡòu rú xiǎnɡ pǔ yìnɡ zhū zhònɡ shēnɡ
我心离著无诸垢如响普应诸众生
suí niàn xī jiàn zhū rú lái ér yú qí zhōnɡ bù fēn bié
随念悉见诸如来而于其中不分别
bù sī zhū chàzhònɡshēnɡ hǎi suǒ yǒu lè yù jí zhū ɡēn
164
不思诸刹众生海所有乐欲及诸根
wǒ yú yī niàn xī nénɡ zhī ér yú qí zhōnɡ bù fēn bié
我于一念悉能知而于其中不分别
wǒ yǐ ɡuǎnɡ dà miào shén tōnɡ pǔ zhèn nán sī zhū fó chà
我以广大妙神通普震难思诸佛刹
wēi lì ɡuānɡ mínɡ wú bú xiàn tiáo fú yī qiè nán tiáo zhònɡ
威力光明无不现调伏一切难调众
wǒ fú ɡuǎnɡ dà shèn qīnɡ jìnɡ wú liànɡ zhuānɡ yán wú jìn zànɡ
我福广大甚清净无量庄严无尽藏
pǔ nénɡ ɡònɡ yǎnɡ zhū rú lái děnɡ yǔ yī qiè zhònɡ shēnɡ lè
普能供养诸如来等与一切众生乐
wǒ zhì ɡuǎnɡ bó shèn qīnɡ jìnɡ liǎo dá wú biān zhū fǎ hǎi
我智广博甚清净了达无边诸法海
163
164
丽本：议；永乐北藏本及龙藏本：诸
- 156 -
pǔ duàn yī qiè zhònɡ shēnɡ yí fó zǐ yí yīnɡ shàn xiū xué
普断一切众生疑佛子宜应善修学
wǒ zhī sān shì zhū fó hǎi jí liǎo yī qiè zhū fǎ hǎi
我知三世诸佛海及了一切诸法海
yì rù bǐ zhū dà yuàn mén cǐ wú děnɡ xínɡ yīnɡ xiū xí
亦入彼诸大愿门此无等行应修习
wǒ yú sān shì chà chén zhōnɡ xī jiàn shí fānɡ zhū chà hǎi
我于三世刹尘中悉见十方诸刹海
yì jiàn qí zhōnɡ suǒ yǒu fó cǐ shì pǔ mén wú děnɡ lì
亦见其中所有佛此是普门无等力
pǔ yú shí fānɡ yī qiè chà xī jiàn dà zhì lú shè nà
普于十方一切刹悉见大智卢舍那
yī qiè chén zhōnɡ zuò dào chǎnɡ yǐ jì jìnɡ yīn xuān miào fǎ
一切尘中坐道场以寂静音宣妙法
ěr shí shàn cái tónɡ zǐ bó chūn hé zhǔ yè shényán rǔ fā ā
尔时，善财童子白春和主夜神言：
‚汝发阿
nòuduō luó sān miǎo sān pú tí xīn jīnɡ jǐ shí yé dé cǐ jiě tuō qí yǐ
耨多罗三藐三菩提心经几时耶？得此解脱其已
jiǔ rú nǎi yǒu rú shì dà wēi dé lì nénɡ zuò rú shì lì yì zhònɡ
久如，乃有如是大威德力，能作如是利益众
shēnɡ
生？‛
yè shénɡàoyán fó zǐ wǒ niànwǎnɡ ɡǔ ɡuò xū mí shān jí wēi
夜神告言：
‚佛子，
我念往古过须弥山极微
chén shù jié yǒu jié mínɡ jì jìnɡ ɡuānɡ shì jiè mínɡchūshēnɡ jí xiánɡbǎo
尘数劫，有劫名寂静光，世界名出生吉祥宝，
wǔ bǎi yì fó yú zhōnɡchūxiàn bǐ shì jiè zhōnɡ yǒu sì tiān xià mínɡbǎo
五百亿佛于中出现。彼世界中，有四天下名宝
yuèdēnɡɡuānɡ yǒuchénɡmínɡ lián huāɡuānɡ yǒuzhuàn lún wánɡmínɡmiào
月灯光，有城名莲华光，有转轮王名妙
fǎ àn jù zú qī bǎo lǐnɡ sì tiān xià yǐ shènɡwánɡdào ān lè zhònɡ
法岸，具足七宝，领四天下，以圣王道安乐众
shēnɡ wánɡyǒu fū rén mínɡ fǎ zhì yuè jì yuè zì yú yè jiǔ mián qǐn
生。王有夫人名法智月，妓乐自娱，夜久眠寝。
shí bǐ chénɡdōnɡyǒu yī dà lín mínɡ jì jìnɡ chūshēnɡmiào dé lín
时，彼城东有一大林，名寂静出生妙德，林
zhōnɡyǒu yī dà pú tí shù mínɡ yī qiè shènɡ fǎ mó ní wánɡzhuānɡyán
中有一大菩提树，名一切胜法摩尼王庄严
- 157 -
shēnchūshēnɡ zhū fó shén lì ɡuānɡmínɡ
身出生诸佛神力光明。
ěr shí yǒu fó mínɡ yī qiè fǎ dà hǒushēnɡwánɡ yú cǐ shù
‚尔时，有佛名一切法大吼声王，于此树
xià chénɡděnɡzhènɡ jué fànɡ wú liànɡ sè ɡuǎnɡ dà ɡuānɡmínɡ mínɡ mó
下成等正觉，放无量色广大光明，名摩
ní wánɡ pǔ zhào yī qiè miàobǎo shì jiè lián huāchénɡ nèi yǒu zhǔ yè
尼王，普照一切妙宝世界。莲华城内有主夜
shén mínɡ jìnɡ yuèɡuānɡ yì wánɡ fū rén fǎ zhì yuè suǒ dònɡshēnyīnɡ
神，名净月光，诣王夫人法智月所，动身璎
luò huán pèi chūshēnɡ yǐ jué fū rén ér ɡào zhī yán fū rén dānɡ
165
珞、环佩出声以觉夫人，而告之言：
‘夫人当
zhī yī qiè fǎ dà hǒushēnɡwánɡ rú lái yú jì jìnɡ chūshēnɡmiào dé
知，一切法大吼声王如来，于寂静出生妙德
dà lín zhī zhōnɡ ér chénɡ zhènɡ jué jí ɡuǎnɡ chēnɡ zàn zhū fó ɡōnɡ
166
大林之中而成正觉，及广称赞诸佛功
dé zì zài shén lì pǔ xián pú sà suǒ yǒuxínɡyuàn lìnɡ wánɡ fū rén fā
德自在神力、普贤菩萨所有行愿。
’令王夫人发
ā nòuduō luó sān miǎo sān pú tí xīn ɡònɡyǎnɡ ɡōnɡ jìnɡ chénɡ shì
阿耨多罗三藐三菩提心，供养、恭敬、承事
bǐ fó jí zhū pú sà shēnɡwénsēnɡzhònɡ shànnán zǐ shí wánɡ fū
彼佛及诸菩萨、声闻僧众。善男子，时王夫
rén fǎ zhì yuè zhě qǐ yì rén hū wǒ shēn shì yě wǒ yú bǐ fó fā
人法智月者岂异人乎？我身是也。我于彼佛发
pú tí xīn shēnzhònɡ ài jìnɡ zhònɡshànɡēn ɡù yú xū mí shān jí wēi
菩提心，深重爱敬种善根故，于须弥山极微
chén shù jié bù shēnɡ dì yù è ɡuǐ chùshēnɡ zhū è qù zhōnɡ yì
尘数劫不生地狱、饿鬼、畜生诸恶趣中，亦
bù shēnɡ yú xià jiàn zhī jiā zhū ɡēn jù zú wú yǒuzhònɡ kǔ yú tiān
不生于下贱之家，诸根具足，无有众苦，于天
rén zhōnɡ fú dé shū shènɡ bù shēnɡ è shì hénɡ bù lí fó jí zhū pú
人中福德殊胜，不生恶世，恒不离佛及诸菩
sà dà shàn zhī shí chánɡ yú qí suǒ zhònɡ zhí shànɡēn jīnɡ bā shí
萨、大善知识，常于其所种植善根，经八十
yì xū mí shān jí wēi chén shù jié chánɡshòu ān lè ér wèi mǎn zú
亿须弥山极微尘数劫，常受安乐，而未满足
165
丽本：夫；永乐北藏本及龙藏本：大；校勘：夫
166
丽本：等正；永乐北藏本及龙藏本：正
- 158 -
pú sà zhū ɡēn ɡuò cǐ jié yǐ fù ɡuòwàn jié yú xián jié qián yǒu
菩萨诸根。过此劫已，复过万劫，于贤劫前，有
jié mínɡ wú yōubiànzhào shì jiè mínɡ lí ɡòushènɡ dé qí shì jiè zhōnɡ
劫名无忧遍照，世界名离垢胜德。其世界中
jìnɡ huì xiānɡ zá yǒu wǔ bǎi fó yú zhōnɡchūxiàn qí dì yī fó mínɡ
净秽相杂，有五百佛于中出现。其第一佛，名
xū mí chuánɡ dà jì jìnɡ jí xiánɡyǎn rú lái yīnɡ zhènɡděnɡ jué wǒ
须弥幢大寂静吉祥眼如来、应、正等觉。我
wéi mínɡchēnɡzhǎnɡ zhě nǚ zì miào huì ɡuānɡmínɡ duānzhènɡ shū miào
为名称长者女，字妙慧光明，端正殊妙，
rén xiànɡ jù zú bǐ jìnɡ yuè yè shén yǐ běnyuàn lì yú lí ɡòushènɡ dé
人相具足。彼净月夜神以本愿力，于离垢胜德
shì jiè yī sì tiān xià zhònɡ sè chuánɡwánɡchénɡzhōnɡ zuò zhǔ yè shén
世界一四天下众色幢王城中作主夜神，
mínɡmiào jìnɡ yǎn wǒ yú yī shí zài fù mǔ biān yè jiǔ mián xī bǐ
名妙净眼。我于一时在父母边，夜久眠息。彼
miào jìnɡ yǎn lái yì wǒ suǒ zhèndònɡ wǒ zhái fànɡ dà ɡuānɡmínɡ chū
妙净眼来诣我所，震动我宅，放大光明，出
xiàn qí shēn zàn fó ɡōnɡ dé yán bǐ rú lái zuò pú tí shù shǐ chénɡ
现其身，赞佛功德，言彼如来坐菩提树始成
zhènɡ jué quàn yù yú wǒ jí yǐ fù mǔ bìnɡ zhū juàn shǔ lìnɡ sù jiàn fó
正觉，劝谕于我及以父母并诸眷属，令速见佛，
zì wéi qiándǎo yǐn zhì fó suǒ ɡuǎnɡxīnɡɡònɡyǎnɡ wǒ cái jiàn fó
自为前导，引至佛所，广兴供养。我才见佛，
jí dé tiáo fú zhònɡshēnɡ jiàn fó sān mèi jí dé pǔ zhào sān shì zhì ɡuānɡ
即得调伏众生见佛三昧，及得普照三世智光
mínɡ lún sān mèi huò cǐ sān mèi ɡù nénɡ yì niàn xū mí shān jí wēi chén
明轮三昧。获此三昧故，能忆念须弥山极微尘
shù jié yì jiàn qí zhōnɡ yī qiè zhū fó pú sà chūxiàn yú bǐ rú lái jí
数劫，亦见其中一切诸佛菩萨出现于彼如来及
pú sà suǒ tīnɡ wénmiào fǎ yǐ wén fǎ ɡù jí dé cǐ jiào huàtiáo
菩萨所，听闻妙法。以闻法故，即得此教化调
fú pò yī qiè zhònɡ shēnɡ chī àn fǎ ɡuānɡ mínɡ jiě tuō mén dé cǐ jiě
伏破一切众生痴暗法光明解脱门。得此解
tuō ɡù jí jiàn qí shēnbiàn shí fó chà jí wēi chén shù shì jiè yì jiàn
脱故，即见其身遍十佛刹极微尘数世界，亦见
bǐ shì jiè suǒ yǒu rú lái yòu jiàn zì shēn yī yī qīn jìn yì jiàn bǐ shì
彼世界所有如来，又见自身一一亲近，亦见彼世
- 159 -
jiè yī qiè zhònɡshēnɡ jiě qí yán yīn shí qí ɡēnxìnɡ zhī qí wǎnɡ xī
界一切众生，解其言音，识其根性，知其往昔
céng wéi shàn yǒu zhī suǒ shè shòu suí qí suǒ yào ér wèi xiàn shēn lìnɡ
曾为善友之所摄受，随其所乐而为现身，令
shēnɡhuān xǐ wǒ shí yú bǐ suǒ dé jiě tuō niànniànzēnɡzhǎnɡ cǐ
生欢喜。我时于彼所得解脱，念念增长，此
xīn wú jiàn yòu jiàn zì shēnbiànwǎnɡ bǎi fó chà jí wēi chén shù shì jiè
心无间；又见自身遍往百佛刹极微尘数世界，
cǐ xīn wú jiàn yòu jiàn zì shēnbiànwǎnɡqiān fó chà jí wēi chén shù shì
此心无间；又见自身遍往千佛刹极微尘数世
jiè cǐ xīn wú jiàn yòu jiàn zì shēnbiànwǎnɡ bǎi qiān fó chà jí wēi chén
界，此心无间；又见自身遍往百千佛刹极微尘
shù shì jiè rú shì niànniàn nǎi zhì bù kě shuō bù kě shuō fó chà jí wēi
数世界；如是念念乃至不可说不可说佛刹极微
chén shù shì jiè yì jiàn bǐ shì jiè zhōnɡ yī qiè rú lái yì jiàn zì shēn
尘数世界，亦见彼世界中一切如来；亦见自身
zài bǐ fó suǒ tīnɡ wénmiào fǎ shòu chí yì niàn ɡuānchá jué liǎo yì
在彼佛所听闻妙法，受持忆念，观察决了；亦
zhī bǐ fó zhū běn shì hǎi zhū dà yuàn hǎi bǐ zhū rú lái yán jìnɡ fó chà
知彼佛诸本事海、诸大愿海，彼诸如来严净佛刹，
wǒ yì yán jìnɡ yì jiàn bǐ shì jiè yī qiè zhònɡshēnɡ xīn xìnɡ ɡēn qì
我亦严净；亦见彼世界一切众生心性、根器、
xínɡliànɡchā bié zhǒnɡ lèi bù tónɡ suí qí suǒ yìnɡ ér wèi xiànshēn jiào
形量差别，种类不同，随其所应而为现身，教
huàtiáo fú lìnɡ cǐ jiě tuō niànniànzēnɡzhǎnɡ rú shì nǎi zhì chōnɡ
化调伏，令此解脱，念念增长，如是乃至充
mǎn fǎ jiè
满法界。
shànnán zǐ wǒ wéi zhī cǐ pú sà jiào huàtiáo fú pò yī qiè
‚ 善男子，我唯知此菩萨教化调伏破一切
zhònɡ shēnɡ chī àn fǎ ɡuānɡ mínɡ jiě tuō mén rú zhū pú sà mó hē sà
众生痴暗法光明解脱门。如诸菩萨摩诃萨
chénɡ jiù pǔ xián wú biānxínɡyuàn pǔ rù yī qiè zhū fǎ jiè hǎi dé zhū
成就普贤无边行愿，普入一切诸法界海，得诸
pú sà jīn ɡānɡ zhì chuáng zì zài sān mèi yóu xì shéntōnɡ xīn wú zhànɡ
菩萨金刚智幢自在三昧游戏神通，心无障
ài chūshēnɡ dà yuàn zhù chí fó zhǒnɡ yú niànniànzhōnɡchénɡmǎn
碍，出生大愿，住持佛种，于念念中成满
- 160 -
yī qiè dà ɡōnɡ dé hǎi yán jìnɡ yī qiè ɡuǎnɡ dà shì jiè yǐ zì zài zhì
一切大功德海，严净一切广大世界，以自在智
jiào huàchénɡ shú yī qiè zhònɡshēnɡ yǐ zhì huì rì mièchú yī qiè shì jiān
教化成熟一切众生，以智慧日灭除一切世间
àn zhànɡ yǐ yǒnɡměnɡ zhì jué wù yī qiè zhònɡshēnɡhūn shuì yǐ zhì
167
暗障，以勇猛智觉悟一切众生惛睡，以智
huì yuè jué liǎo yī qiè zhònɡshēnɡ yí huò yǐ qīnɡ jìnɡ yì duànchú yī qiè
慧月决了一切众生疑惑，以清净意断除一切
zhū yǒu zhí zhuó yú yī qiè fǎ jiè yī yī chén zhōnɡ shì xiàn yī qiè zì
诸有执著，于一切法界一一尘中示现一切自
zài shén lì zhì yǎnmínɡ jìnɡ děnɡ jiàn sān shì ér wǒ hé nénɡ zhī qí
在神力，智眼明净，等见三世；而我何能知其
miàoxínɡ shuō qí ɡōnɡ dé rù qí jìnɡ jiè shì qí zì zài yóu xì shén
妙行、说其功德、入其境界、示其自在游戏神
tōnɡ shànnán zǐ cǐ yán fú tí hénɡ hé nán àn mó jié tí ɡuó pú tí
通？善男子，此阎浮提恒河南岸摩竭提国菩提
chǎnɡzhōnɡ yǒu zhǔ yè shén mínɡ pǔ biàn jí xiánɡ wú ɡòuɡuānɡ wǒ
场中，有主夜神，名普遍吉祥无垢光，我
běncónɡ qí fā ā nòuduō luó sān miǎo sān pú tí xīn chánɡ yǐ miào fǎ
本从其发阿耨多罗三藐三菩提心，常以妙法
kāi wù yú wǒ rǔ yì bǐ wèn pú sà yún hé xué pú sà xínɡ xiū pú sà
开悟于我。汝诣彼问菩萨云何学菩萨行、修菩萨
dào
道？‛
ěr shí shàn cái tónɡ zǐ hé zhǎnɡɡōnɡ jìnɡ xiànɡchūn hé yè shén
尔时，善财童子合掌恭敬向春和夜神，
yǐ jì zàn yuē
以偈赞曰：
wǒ jīn jiàn rǔ qīnɡ jìnɡ shēn sè xiànɡ duān yán rú miào dé
我今见汝清净身色相端严如妙德
wēi ɡuānɡchāo shì wú nénɡ bǐ shū tè yóu ruò bǎo shān wánɡ
威光超世无能比殊特犹若宝山王
jiàn rǔ qīnɡ jìnɡ miào fǎ shēn děnɡ yú sān shì wú fēn bié
见汝清净妙法身等于三世无分别
pǔ rù yī qiè zhū shì jiān ruò huài ruò chénɡ wú suǒ zhuó
普入一切诸世间若坏若成无所著
167
丽本：昏；永乐北藏本及龙藏本：惛
- 161 -
wǒ jīn pǔ ɡuān yī qiè qù jiàn rǔ suǒ xiàn chā bié shēn
我今普观一切趣见汝所现差别身
yóu rú xīnɡ yuè chǔ xū kōnɡ yī yī máo zhōnɡ jiē dé jiàn
168
犹如星月处虚空一一毛中皆得见
rǔ xīn ɡuǎnɡ dà chánɡqīnɡ jìnɡ rú kōnɡ pǔ biàn yú shí fānɡ
汝心广大常清净如空普遍于十方
yī qiè zhū fó xī rù zhōnɡ zhì huì pínɡ děnɡ wú fēn bié
一切诸佛悉入中智慧平等无分别
rǔ shēn yī yī zhū máo kǒnɡ fànɡ chà chén shù ɡuānɡ mínɡ yún
汝身一一诸毛孔放刹尘数光明云
xī biàn shí fānɡ fó chà zhōnɡ pǔ yù yī qiè zhuānɡ yán jù
悉遍十方佛刹中普雨一切庄严具
rǔ shēn yī yī zhū máo kǒnɡ děnɡ zhònɡ shēnɡ shù ér xiàn shēn
汝身一一诸毛孔等众生数而现身
pǔ yú shí fānɡ shì jiè zhōnɡ fānɡ biàn huà dù lìnɡ tiáo fú
普于十方世界中方便化度令调伏
rǔ shēn yī yī zhū máo kǒnɡ shì xiàn bù kě sī yì chà
汝身一一诸毛孔示现不可思议刹
pǔ suí yī qiè zhònɡ shēnɡ xīn zhuānɡ yán xiǎn xiàn lìnɡ qīnɡ jìnɡ
普随一切众生心庄严显现令清净
ruò yǒu zhònɡ shēnɡ jiàn rǔ shēn wén mínɡ ài yào shēnɡ huān xǐ
若有众生见汝身闻名爱乐生欢喜
huò ɡōnɡ dé lì qīnɡ jìnɡ mìnɡ dānɡ bì chénɡ jiù dà pú tí
获功德利清净命当必成就大菩提
suí yú è qù wú biān jié hénɡshòuzhǒnɡzhǒnɡ wú liànɡ kǔ
169
随于恶趣无边劫恒受种种无量苦
wén mínɡ zàn fā huān xǐ xīn zhū fán nǎo yè jiē xiāo miè
闻名暂发欢喜心诸烦恼业皆销灭
yú qiān fó chà wēi chén jié zàn tàn rǔ shēn yī máo dé
于千佛刹微尘劫赞叹汝身一毛德
wēi chén jié shù yóu kě qiónɡ rǔ shēn ɡōnɡ dé zhōnɡ wú jìn
微尘劫数犹可穷汝身功德终无尽
ěr shí shàn cái tónɡ zǐ yǐ cǐ miào jì zàn yè shén yǐ lǐ yè
尔时，善财童子以此妙偈赞夜神已，礼夜
shén zú rào wú shù zā yīn qín zhānyǎnɡ cí tuì ér qù
神足，绕无数匝，殷勤瞻仰，辞退而去。
168
丽本：毛孔；永乐北藏本及龙藏本：一毛
169
丽本：堕；永乐北藏本及龙藏本：随
- 162 -
大方广佛华严经卷第十七
- 163 -
《大方广佛华严经卷第十八》
dà fānɡ ɡuǎnɡ fó huā yán jīnɡ juàn dì shí bā
大方广佛华严经卷第十八

ěr shí shàn cái tónɡ zǐ yī xīn sī wéi bǐ yè shén jiào liǎo zhī
尔时，善财童子一心思惟彼夜神教，了知
bǐ shénchū fā pú tí xīn yuánmǎnqīnɡ jìnɡ suǒ shēnɡ pú sà zànɡ suǒ fā
彼神初发菩提心圆满清净所生菩萨藏、所发
pú sà yuàn suǒ jìnɡ pú sà bō luó mì suǒ rù pú sà zhū zhù dì suǒ
菩萨愿、所净菩萨波罗蜜、所入菩萨诸住地、所
xiū pú sà xínɡ suǒ xínɡchū lí dào suí shùn yī qiè zhì ɡuānɡ hǎi fā
修菩萨行、所行出离道、随顺一切智光海、发
pǔ jiù yī qiè zhònɡshēnɡ xīn qǐ dà bēi yún pǔ fù yī qiè yú zhū fó
普救一切众生心、起大悲云普覆一切、于诸佛
chà jìn wèi lái jì chánɡnénɡchūshēnɡ pǔ xiánxínɡyuàn jiàn cì yóu xínɡ
刹尽未来际常能出生普贤行愿。渐次游行，
yì bǐ yè shén dǐnɡ lǐ qí zú rào wú shù zā yú qián hé zhǎnɡ
诣彼夜神，顶礼其足，绕无数匝，于前合掌，
ér zuò shì yán shènɡ zhě wǒ yǐ xiān fā ā nòuduō luó sān miǎo sān pú
而作是言：
tí xīn ér wèi zhī pú sà yún hé xiū xínɡ pú sà dì yún hé chūshēnɡ
提心，而未知菩萨云何修行菩萨地？云何出生
pú sà dì yún hé chénɡ jiù pú sà dì
菩萨地？云何成就菩萨地？‛
yè shén dá yán shàn zāi shàn zāi shànnán zǐ rǔ yǐ nénɡ
夜神答言：
‚ 善哉，善哉！善男子，汝已能
fā ā nòuduō luó sān miǎo sān pú tí xīn fù nénɡwèn yú zhū pú sà dì
发阿耨多罗三藐三菩提心，复能问于诸菩萨地
170
- 164 -
xiū xínɡchūshēnɡ jí yǐ chénɡ jiù shànnán zǐ pú sà jù zú shí fǎ
修行出生及以成就。善男子，菩萨具足十法，
zé nénɡyuánmǎn zhū pú sà xínɡ hé děnɡ wéi shí yī zhě dé qīnɡ jìnɡ
则能圆满诸菩萨行。何等为十？一者，得清净
sān mèi chánɡ jiàn yī qiè rú lái xiànqián èr zhě yǐ qīnɡ jìnɡ yǎnchánɡ
三昧，常见一切如来现前；二者，以清净眼常
ɡuān yī qiè rú lái xiànɡhǎo sān zhě yǐ shènshēn zhì zhī zhū rú lái fú
观一切如来相好；三者，以甚深智知诸如来福
zhì dà hǎi sì zhě zhī děnɡ fǎ jiè wú liànɡ zhū fó fǎ ɡuānɡmínɡ hǎi
智大海；四者，知等法界无量诸佛法光明海；
wǔ zhě zhī zhū rú lái yī yī máokǒnɡfànɡděnɡzhònɡshēnɡ shù dà ɡuānɡ
五者，知诸如来一一毛孔放等众生数大光
mínɡ hǎi lì yì yī qiè liù zhě jiàn zhū rú lái yī yī máokǒnɡchū
明海，利益一切；六者，见诸如来一一毛孔出
zhònɡbǎo sè ɡuānɡmínɡyàn hǎi qī zhě niànniànchūxiàn fó biànhuà hǎi
众宝色光明焰海；七者，念念出现佛变化海，
pǔ biàn fǎ jiè tiáo fú zhònɡshēnɡ bā zhě dé fó yīn shēnɡtónɡ zhū
普遍法界，调伏众生；八者，得佛音声同诸
zhònɡshēnɡ yǔ yán yīn hǎi nénɡzhuàn sān shì zhū fó fǎ lún jiǔ zhě
众生语言音海，能转三世诸佛法轮；九者，
zhī yī qiè fó wú biānmínɡhào hǎi shí zhě zhī yī qiè fó tiáo fú zhònɡ
知一切佛无边名号海；十者，知一切佛调伏众
shēnɡ bù kě sī yì zì zài wēi lì shànnán zǐ pú sà jù zú cǐ shí
生不可思议自在威力。善男子，菩萨具足此十
zhǒnɡ fǎ zé nénɡyuánmǎn zhū pú sà xínɡ shànnán zǐ wǒ dé pú
种法，则能圆满诸菩萨行。善男子，我得菩
sà jiě tuō mínɡ jì jìnɡ chándìnɡyào pǔ yóu bù yǒnɡměnɡ fǎ mén pǔ
萨解脱，名寂静禅定乐普游步勇猛法门，普
jiàn sān shì yī qiè zhū fó yì jiàn bǐ fó qīnɡ jìnɡ ɡuó tǔ dàochǎnɡ
见三世一切诸佛，亦见彼佛清净国土、道场、
zhònɡ huì sān mèi shén tōnɡ xiānɡ yìnɡ xínɡ hǎi zhǒnɡ zhǒnɡ mínɡ hào
众会、三昧、神通相应行海，种种名号、
shuō fǎ shòumìnɡ yán yīn shēnxiànɡ zhǒnɡzhǒnɡ bù tónɡ chōnɡ
说法、寿命、言音、身相，种种不同，充
mǎn fǎ jiè xī jiē mínɡ jiàn shènshēn qù rù ér wú qǔ zhuó yì wú
满法界，悉皆明见，甚深趣入而无取著，亦无
rù chù hé yǐ ɡù zhī zhū rú lái fēi qù shì qù yǒnɡmiè ɡù fēi
入处。何以故？知诸如来非去，世趣永灭故；非
- 165 -
lái tǐ xìnɡ wú shēnɡ ɡù fēi shēnɡ fǎ shēnpínɡděnɡ ɡù fēi miè
来，体性无生故；非生，法身平等故；非灭，
wú yǒushēnɡxiànɡ ɡù fēi shí zhù rú huàn fǎ ɡù fēi xū lì yì
无有生相故；非实，住如幻法故；非虚，利益
zhònɡshēnɡ ɡù fēi qiān chāoɡuòshēnɡ sǐ ɡù fēi huài xìnɡchánɡ
众生故；非迁，超过生死故；非坏，性常
bú biàn ɡù yī xiànɡ yán yǔ xī lí ɡù wú xiànɡ xìnɡxiànɡběnkōnɡ
不变故；一相，言语悉离故；无相，性相本空
ɡù shànnán zǐ wǒ rú shì zhī yī qiè rú lái shí yú pú sà jì jìnɡ
故。善男子，我如是知一切如来时，于菩萨寂静
chándìnɡyào pǔ yóu bù yǒnɡměnɡ jiě tuō mén fēn mínɡ liǎo dá chénɡ
171
禅定乐普游步勇猛解脱门，分明了达，成
jiù zēnɡzhǎnɡ sī wéi ɡuānchá jiān ɡù zhuānɡyán pǔ biànzhàomínɡ
就增长，思惟观察，坚固庄严，普遍照明
zhǒnɡzhǒnɡ jìnɡ jiè yuánmǎnɡuǎnɡ dà shènshēn suí shùn zhù pínɡděnɡ
种种境界，圆满广大，甚深随顺，住平等
jì bù qǐ yī qiè wànɡxiǎnɡ fēn bié dà bēi jiù hù yī qiè zhònɡshēnɡ
际，不起一切妄想分别，大悲救护一切众生，
yī xīn bú dònɡ xiū xí chūchán xī zhū yì yè shè zhū zhònɡshēnɡ
一心不动，修习初禅；息诸意业，摄诸众生，
zhì lì yǒnɡměnɡ xǐ xīn yuè yì xiū dì èr chán sī wéi yī qiè zhònɡ
智力勇猛，喜心悦怿，修第二禅；思惟一切众
shēnɡ zì xìnɡ yàn lí shēnɡ sǐ zhù niè pán lè xiū dì sān chán xī
生自性，厌离生死，住涅槃乐，修第三禅；悉
nénɡ xī miè yī qiè zhònɡshēnɡzhònɡ kǔ rè nǎo xiū dì sì chán zēnɡ
能息灭一切众生众苦热恼，修第四禅；增
zhǎnɡyuánmǎn yī qiè zhì yuàn shànqiǎochūshēnɡ zhū sān mèi hǎi rù zhū
长圆满一切智愿，善巧出生诸三昧海，入诸
pú sà jiě tuō hǎi mén yóu xì yī qiè pú sà shéntōnɡ chénɡ jiù yī qiè
菩萨解脱海门，游戏一切菩萨神通，成就一切
qīnɡ jìnɡ biànhuà yǐ qīnɡ jìnɡ zhì pǔ rù fǎ jiè shànnán zǐ wǒ xiū
清净变化，以清净智普入法界。善男子，我修
xí cǐ jiě tuō mén shí yǐ zhǒnɡzhǒnɡfānɡbiànchénɡ shú zhònɡshēnɡ suǒ
习此解脱门时，以种种方便成熟众生。所
wèi yú zài jiā fànɡ yì tān yù zhònɡshēnɡ lìnɡ shēnɡ bú jìnɡ xiǎnɡ bú
谓：于在家放逸贪欲众生，令生不净想、不
171
丽本：别；永乐北藏本及龙藏本：明
- 166 -
ài yàoxiǎnɡ kě yànxiǎnɡ pí láo xiǎnɡ bī pò xiǎnɡ xì fù xiǎnɡ
爱乐想、可厌想、疲劳想、逼迫想、系缚想、
luó chàxiǎnɡ wú chánɡxiǎnɡ kǔ xiǎnɡ kōnɡxiǎnɡ wú wǒ xiǎnɡ
罗刹想、无常想、苦想、空想、无我想、
wú zhǔ xiǎnɡ bú zì zài xiǎnɡ lǎo bìnɡ sǐ xiǎnɡ zì yú yù jìnɡ bù shēnɡ
无主想、不自在想、老病死想。自于欲境不生
ài yào yì quànzhònɡshēnɡ bù zhuó yù lè wéi zhù fǎ lè chū lí
爱乐，亦劝众生不著欲乐，唯住法乐，出离
yú jiā rù yú fēi jiā ruò yǒuzhònɡshēnɡ zhù yú kònɡxián wǒ wèi
于家，入于非家。若有众生，住于空闲，我为
zhǐ xī zhū è yīn shēnɡ yú jìnɡ yè shí wèi shuōshēn fǎ yǔ shùnxínɡyuán
止息诸恶音声，于静夜时为说深法，与顺行缘，
kāi chū jiā mén shì zhènɡdào lù wèi zuò ɡuānɡmínɡ chú qí àn zhànɡ
开出家门，示正道路，为作光明，除其暗障，
miè qí bù wèi zàn chū jiā yè tàn fó fǎ sēnɡ jí shàn zhī shí jù
灭其怖畏，赞出家业，叹佛、法、僧及善知识具
zhū ɡōnɡ dé yì tàn qīn jìn chénɡ shì ɡònɡyǎnɡshàn zhī shí xínɡ shàn
172
诸功德，亦叹亲近承事供养善知识行。善
nán zǐ wǒ xiū rú shì jiě tuō mén shí lìnɡ zhū zhònɡshēnɡ lí fēi fǎ
男子，我修如是解脱门时，令诸众生，离非法
tān shě xié fēn bié wèi shēnɡ è fǎ lìnɡ qí bù shēnɡ ruò yǐ zuò
贪，舍邪分别；未生恶法，令其不生；若已作
zhě jiē lìnɡ zhǐ xī wànɡxiǎnɡ jìnɡ jiè suǒ bù nénɡzhuǎn wèi shēnɡ zhū
者，皆令止息，妄想境界所不能转；未生诸
shàn fǎ wèi xiū bō luó mì wèi qiú yī qiè zhì wèi qǐ shū shènɡyuàn
善法、
未修波罗蜜、未求一切智、
未起殊胜愿、
wèi fā dà cí bēi wèi zào rén tiān yè jiē lìnɡ dé shēnɡ ruò yǐ shēnɡ
未发大慈悲、未造人天业，皆令得生；若已生
zhě lìnɡ qí zēnɡzhǎnɡ wǒ yǔ rú shì shùndào yīn yuán nǎi zhì lìnɡ chénɡ
者，令其增长。我与如是顺道因缘，乃至令成
yī qiè zhì zhì
一切智智。
shànnán zǐ wǒ wéi dé cǐ pú sà jì jìnɡ chándìnɡyào pǔ yóu
‚ 善男子，我唯得此菩萨寂静禅定乐普游
bù yǒnɡměnɡ jiě tuō mén rú zhū pú sà mó hē sà jù zú pǔ xián suǒ
步勇猛解脱门。如诸菩萨摩诃萨，具足普贤所
172
丽本：劝；永乐北藏本及龙藏本：叹
- 167 -
yǒuxínɡyuàn liǎo dá yī qiè wú biān fǎ jiè chánɡnénɡzēnɡzhǎnɡ yī qiè
有行愿，了达一切无边法界，常能增长一切
shànɡēn zhào jiàn yī qiè rú lái zhì lì zhù yú yī qiè rú lái jìnɡ jiè
善根，照见一切如来智力，住于一切如来境界，
hénɡchǔshēnɡ sǐ xīn wú zhànɡ ài jí nénɡmǎn zú yī qiè zhì yuàn pǔ
恒处生死心无障碍，疾能满足一切智愿，普
nénɡwǎnɡ yì yī qiè chà hǎi xī nénɡɡuān jiàn yī qiè fó hǎi biànnénɡ
能往诣一切刹海，悉能观见一切佛海，遍能
tīnɡ shòu yī qiè fǎ yún nénɡ pò yī qiè zhònɡshēnɡ chī àn nénɡ yú shēnɡ
听受一切法云，能破一切众生痴暗，能于生
sǐ dà yè zhī zhōnɡ chū shēnɡ yī qiè zhì huì ɡuānɡ mínɡ ér wǒ yún hé
死大夜之中出生一切智慧光明；而我云何
nénɡ zhī nénɡshuō bǐ ɡōnɡ dé xínɡ shànnán zǐ qù cǐ bù yuǎn pú
能知、能说彼功德行？善男子，去此不远菩
tí shù wánɡdàochǎnɡyòumiàn yǒu zhǔ yè shén mínɡ xǐ mù ɡuānchá yī
提树王道场右面，有主夜神，名喜目观察一
qiè zhònɡshēnɡ rǔ yì bǐ wèn pú sà yún hé xué pú sà xínɡ xiū pú sà
切众生。汝诣彼问菩萨云何学菩萨行、修菩萨
dào
道？‛
ěr shí pǔ biàn jí xiánɡ wú ɡòuɡuānɡ zhǔ yè shén yù chónɡmínɡ
尔时，普遍吉祥无垢光主夜神，欲重明
cǐ jiě tuō mén yì wèi shàn cái tónɡ zǐ ér shuō jì yuē
此解脱门义，为善财童子而说偈曰：
yī qiè sān shì zhū rú lái jiē wèi xìn xīn ér chū xiàn
一切三世诸如来皆为信心而出现
ruò jù qīnɡ jìnɡ ɡuǎnɡ dà yǎn zé nénɡ pǔ jiàn zhū fó hǎi
若具清净广大眼则能普见诸佛海
rǔ ɡuān zhū fó wú ɡòu shēn miào xiànɡ zhuānɡ yán jí qīnɡ jìnɡ
汝观诸佛无垢身妙相庄严极清净
xī zuò zhònɡ huì dào chǎnɡ zhōnɡ shì xiàn shén tōnɡ wú bú biàn
悉坐众会道场中示现神通无不遍
pí lú zhē nà shàn shì zūn dào shù xiánɡ mó chénɡ zhènɡ jué
毗卢遮那善逝尊道树降魔成正觉
pǔ suí yī qiè zhònɡ shēnɡ xīn zhuàn dà fǎ lún chōnɡ fǎ jiè
普随一切众生心转大法轮充法界
fó zhènɡ shèn shēn zhēn fǎ xìnɡ miào tǐ jì jìnɡ wú chā bié
佛证甚深真法性妙体寂静无差别
- 168 -
sè shēn qīnɡ jìnɡ jù zhuānɡ yán pǔ shì zhònɡ shēnɡ wú yǒu jìn
色身清净具庄严普示众生无有尽
fó shēn ɡuǎnɡ dà bù sī yì biàn zhōu fǎ jiè chánɡ wú jìn
佛身广大不思议遍周法界常无尽
pínɡ děnɡ pǔ xiàn yú shí fānɡ yī qiè chà zhōnɡ wú bú jiàn
平等普现于十方一切刹中无不见
zhū fó yuánɡuānɡchánɡbiànmǎn pǔ zhào yī qiè wēi chén chà
诸佛圆光常遍满普照一切微尘刹
hù xiānɡ zhào xiàn sè wú biān yī yī zhōu yuán chōnɡ fǎ jiè
互相照现色无边一一周圆充法界
rú lái máo kǒnɡ chū ɡuānɡ yún ɡuǎnɡ dà nán sī wú yǒu jìn
如来毛孔出光云广大难思无有尽
pǔ zhào yī qiè zhònɡ shēnɡ xīn lìnɡ qí fán nǎo jiē chú miè
普照一切众生心令其烦恼皆除灭
rú lái máo kǒnɡ chū huà yún yī yī shén tōnɡ wú yǒu liànɡ
如来毛孔出化云一一神通无有量
tiáo fú yī qiè zhū zhònɡ shēnɡ suǒ yǒu zhònɡ kǔ jiē chú miè
调伏一切诸众生所有众苦皆除灭
rú lái ɡuǎnɡ dà yuán mǎn yīn shēnɡ ɡuānɡ suǒ chū yán cí hǎi
如来广大圆满音声光所出言辞海
yù dà fǎ yǔ biàn qún shēnɡ lìnɡ qí pǔ jué pú tí xìnɡ
雨大法雨遍群生令其普觉菩提性
fó xī wú biān jié hǎi zhōnɡ wèi shè shòu wǒ xiū zhū xínɡ
佛昔无边劫海中为摄受我修诸行
lìnɡ wǒ jīn dé jiàn rú lái yǐnɡ xiàn shí fānɡ zhū chà hǎi
令我今得见如来影现十方诸刹海
rú lái chū xiàn zhū shì jiān yǐnɡ děnɡ yī qiè zhònɡshēnɡ shù
173
如来出现诸世间影等一切众生数
jìnɡ jiè shèn shēn nán qù rù bǐ fēi wǒ zhì suǒ nénɡ zhī
境界甚深难趣入彼非我智所能知
jù dà wēi dé zhū pú sà rù yú shàn shì yī máo zhōnɡ
具大威德诸菩萨入于善逝一毛中
bǐ jiě tuō jìnɡ pǒ sī yì fēi wǒ nénɡ zhī zhū fó zhì
彼解脱境叵思议非我能知诸佛智
yú cǐ jìn chù yǒu yè tiān mínɡ xīnɡ xiù ɡuānɡ dà xǐ mù
于此近处有夜天名星宿光大喜目
173
丽本：量；永乐北藏本及龙藏本：影
- 169 -
rǔ yīnɡ wǎnɡ wèn suǒ xiū xínɡ bǐ dānɡ shòu rǔ pú tí dào
汝应往问所修行彼当授汝菩提道
shí shàn cái tónɡ zǐ lǐ yè tiān zú rào wú shù zā yīn qín zhān
时，善财童子礼夜天足，绕无数匝，殷勤瞻
ěr shí shàn cái tónɡ zǐ jìnɡ shùnshàn zhī shí jiào fènɡxínɡshàn zhī
尔时，善财童子敬顺善知识教，奉行善知
shí yǔ zuò rú shì niàn shàn zhī shí zhě nán jiàn nán yù jiàn shàn
识语，作如是念：
‚ 善知识者，难见难遇。见善
zhī shí lìnɡ xīn zuò yì wú yǒu sǎn luàn jiàn shàn zhī shí nénɡ pò fán
知识，令心作意无有散乱；见善知识，能破烦
nǎo dà zhànɡ ài shān jiàn shàn zhī shí nénɡ rù dà bēi jiù zhònɡshēnɡ hǎi
恼大障碍山；见善知识，能入大悲救众生海；
jiàn shàn zhī shí dé zhì huì ɡuānɡ pǔ zhào fǎ jiè jiàn shàn zhī shí xī
见善知识，得智慧光普照法界；见善知识，悉
nénɡ xiū xínɡ yī qiè zhì dào jiàn shàn zhī shí pǔ nénɡ dǔ jiàn shí fānɡ fó
能修行一切智道；见善知识，普能睹见十方佛
hǎi jiàn shàn zhī shí dé jiàn zhū fó zhuànzhènɡ fǎ lún yì chí bú
海；见善知识，得见诸佛转正法轮，忆持不
wànɡ zuò shì niàn yǐ fā yì yù yì xǐ mù ɡuānchá yī qiè zhònɡshēnɡ
忘。‛作是念已，发意欲诣喜目观察一切众生
yè shén suǒ
夜神所。
shí xǐ mù shén yǐ wēi shén lì jiā pī shàn cái tónɡ zǐ lìnɡ
174
时，喜目神以威神力加被善财童子，令
zhī qīn jìn shàn zhī shí nénɡshēnɡshànɡēn zēnɡzhǎnɡchénɡ shú suǒ
知亲近善知识，能生善根，增长成熟。所
wèi lìnɡ zhī qīn jìn shàn zhī shí nénɡ xiū zhù dào jù lìnɡ zhī qīn jìn
谓：令知亲近善知识，能修助道具；令知亲近
shàn zhī shí nénɡ qǐ yǒnɡměnɡ xīn lìnɡ zhī qīn jìn shàn zhī shí nénɡ
善知识，能起勇猛心；令知亲近善知识，能
zuò nánhuài yè lìnɡ zhī qīn jìn shàn zhī shí nénɡ dé jiān ɡù lì lìnɡ
作难坏业；令知亲近善知识，能得坚固力；令
zhī qīn jìn shàn zhī shí nénɡ rù wú biānfānɡ lìnɡ zhī qīn jìn shàn zhī shí
知亲近善知识，能入无边方；令知亲近善知识，
174
丽本：加；永乐北藏本及龙藏本：加被
- 170 -
nénɡ jiǔ yuǎn xiū xínɡ lìnɡ zhī qīn jìn shàn zhī shí nénɡbàn wú biān yè
175
能久远修行；令知亲近善知识，能办无边业；
lìnɡ zhī qīn jìn shàn zhī shí nénɡxínɡ wú liànɡdào lìnɡ zhī qīn jìn shàn zhī
令知亲近善知识，能行无量道；令知亲近善知
shí nénɡ dé sù jí lì pǔ yì zhū chà lìnɡ zhī qīn jìn shàn zhī shí
识，能得速疾力，普诣诸刹；令知亲近善知识，
nénɡ bù lí běnchù biàn zhì shí fānɡ shí shàn cái tónɡ zǐ jù fā shì
能不离本处，遍至十方。时，善财童子遽发是
niàn yóu qīn jìn shàn zhī shí nénɡyǒnɡměnɡ qín xiū yī qiè zhì dào
念：‚由亲近善知识，能勇猛勤修一切智道；
yóu qīn jìn shàn zhī shí nénɡ sù jí chūshēnɡ zhū dà yuàn hǎi yóu qīn jìn
由亲近善知识，能速疾出生诸大愿海；由亲近
shàn zhī shí nénɡ wèi lì lè yī qiè zhònɡshēnɡ jìn wèi lái jié shòu wú
善知识，能为利乐一切众生，尽未来劫受无
biān kǔ yóu qīn jìn shàn zhī shí nénɡ pī yǒnɡměnɡ jīnɡ jìn jiǎ yú yī
边苦；由亲近善知识，能被勇猛精进甲，于一
jí wēi zhōnɡshuō fǎ shēnɡbiàn fǎ jiè yóu qīn jìn shàn zhī shí nénɡ sù
极微中说法声遍法界；由亲近善知识，能速
wǎnɡ yì biàn shí fānɡ hǎi yóu qīn jìn shàn zhī shí yú yī máodào jìn wèi
往诣遍十方海；由亲近善知识，于一毛道尽未
lái jié xiū pú sà xínɡ yóu qīn jìn shàn zhī shí yú niànniànzhōnɡxínɡ pú
来劫修菩萨行；由亲近善知识，于念念中行菩
sà xínɡ jiū jìnɡ ān zhù yī qiè zhì dì yóu qīn jìn shàn zhī shí nénɡ rù
萨行，究竟安住一切智地；由亲近善知识，能入
sān shì yī qiè rú lái zì zài shén lì zhū zhuānɡyándào yóu qīn jìn shàn
三世一切如来自在神力诸庄严道；由亲近善
zhī shí chánɡyuán fǎ jiè wèi céngdònɡchū ér nénɡbiànwǎnɡ wú biān
知识，常缘法界，未曾动出而能遍往无边
ɡuó tǔ yóu qīn jìn shàn zhī shí nénɡ chánɡ biàn rù jìnɡ fǎ jiè mén
国土；由亲近善知识，能常遍入净法界门，
lí qù lái xiǎnɡ biànwǎnɡ shí fānɡ
离去来想，遍往十方。‛
ěr shí shàn cái tónɡ zǐ fā shì niàn yǐ jí yì xǐ mù yè shén
尔时，善财童子发是念已，即诣喜目夜神
suǒ jiàn bǐ yè shén zài yú rú lái zhònɡ huì dàochǎnɡ zuò lián huāzànɡ
所，见彼夜神在于如来众会道场，坐莲华藏
175
丽本：辨；永乐北藏本及龙藏本：办
- 171 -
shī zǐ zhī zuò rù dà sù jí pǔ xǐ chuánɡ wú ɡòu jiě tuō mén yú qí
师子之座，入大速疾普喜幢无垢解脱门，于其
shēnshànɡ yī yī máokǒnɡ chū wú liànɡzhǒnɡbiànhuàshēn yún suí qí suǒ
身上一一毛孔，出无量种变化身云，随其所
yìnɡ yǐ miàoyán yīn ér wèi shuō fǎ pǔ shè wú liànɡ yī qiè zhònɡshēnɡ
应，以妙言音而为说法，普摄无量一切众生，
jiē lìnɡ huān xǐ ér dé lì yì suǒ wèi chū wú liànɡhuàshēn yún chōnɡ
皆令欢喜而得利益。所谓：出无量化身云，充
mǎn shí fānɡ yī qiè shì jiè shuō zhū pú sà xínɡ tán bō luó mì yú yī
满十方一切世界，说诸菩萨行檀波罗蜜，于一
qiè shì jiē wú liàn zhuó yú yī qiè zhònɡshēnɡ pǔ jiē shī yǔ fǎ jiè yī
切事皆无恋著，于一切众生普皆施与，法界一
xiànɡ qí xīn pínɡděnɡ ɡònɡyǎnɡchénɡ shì wú yǒuqīnɡmàn nèi wài xī
相，其心平等，供养承事无有轻慢，内外悉
shī nán shě nénɡ shě
施难舍能舍。
yòu cónɡ yī yī máo kǒnɡ chū děnɡ zhònɡ shēnɡ shù wú liànɡ huà shēn
又从一一毛孔出等众生数无量化身
yún chōnɡmǎn fǎ jiè pǔ xiàn yī qiè zhū zhònɡshēnɡqián shuō chí jìnɡ
云，充满法界，普现一切诸众生前，说持净
jiè wú yǒuquē fàn xiū zhū kǔ xínɡ jiē xī yuánmǎn yú zhū shì jiān wú
176
戒无有阙犯，修诸苦行皆悉圆满，于诸世间无
suǒ yǒu yī yú zhū jìnɡ jiè wú suǒ ài zhuó shuō zài shēnɡ sǐ lún huí
177
所有依，于诸境界无所爱著；说在生死轮回
wǎnɡ fǎn shuō zhū rén tiānshènɡshuāi kǔ lè shuō zhū jìnɡ jiè jiē shì bú
往返，说诸人天盛衰苦乐，说诸境界皆是不
jìnɡ shuōyǒu wéi fǎ jiē shì wú chánɡ shuō zhū yǒu lòu xī kǔ wú wèi
净，说有为法皆是无常，说诸有漏悉苦无味，
shuō yī qiè fǎ kōnɡ wú yǒu wǒ lìnɡ zhū zhònɡshēnɡ shě lí xiǎnɡ xīn wànɡ
说一切法空无有我；令诸众生舍离想心、妄
jiàn diāndǎo zhù rú lái jìnɡ liǎo bù sī yì chánɡ lè wǒ jìnɡ jiū
见、颠倒，住如来境，了不思议常乐我净，究
jìnɡ zhēn shí chí rú lái jiè rú shì yǎnshuōzhǒnɡzhǒnɡ jiè xínɡ jiè xiānɡ
竟真实持如来戒。如是演说种种戒行，戒香
pǔ xūn lìnɡ zhū zhònɡshēnɡ xī dé chénɡ shú
普熏，令诸众生悉得成熟。
176
丽本：缺；永乐北藏本及龙藏本：阙
177
丽本：有所；永乐北藏本及龙藏本：所有
- 172 -
yòu cónɡ yī yī máo kǒnɡ chū děnɡ zhònɡ shēnɡ shù zhǒnɡ zhǒnɡ shēn
又从一一毛孔出等众生数种种身
yún shuōnénɡ rěn shòu yī qiè zhònɡ kǔ suǒ wèi ɡē jié chuíchǔ
云，说能忍受一切众苦。所谓：割截、捶楚、
hē mà qīnɡ rǔ qí xīn tài rán wú yǒu fèn huì ān shòu dì sī bú dònɡ
诃骂、轻辱，其心泰然无有忿恚，安受谛思不动
bú luàn yú yī qiè xínɡ bù bēi bù ɡāo yú zhū zhònɡshēnɡ bù qǐ wǒ màn
不乱；于一切行不卑不高，于诸众生不起我慢，
yú zhū fǎ xìnɡshěn dì ɡuānchá shuō pú tí xīn wú yǒuqiónɡ jìn xīn wú
于诸法性审谛观察；说菩提心无有穷尽，心无
jìn ɡù zhì yì wú jìn pǔ duàn yī qiè zhònɡshēnɡ fán nǎo shuō zhū zhònɡ
尽故智亦无尽，普断一切众生烦恼；说诸众
shēnɡ bēi jiàn chǒu lòu xínɡxiànɡ bǐ è bú jù zú shēn lìnɡ shēnɡyàn lí
生卑贱丑陋形相鄙恶不具足身，令生厌离，
fānɡbiànchúmiè rú shì děnɡ yīn zàn zhū rú lái qīnɡ jìnɡ miào sè wú shànɡ
方便除灭如是等因；赞诸如来清净妙色无上
zhī shēn lìnɡ shēnɡ xīn yào rú shì fānɡbiàn chénɡ shú zhònɡshēnɡ
之身，令生欣乐。如是方便，成熟众生。
yún suí zhū zhònɡshēnɡ xīn zhī suǒ yào shuōyǒnɡměnɡ jīnɡ jìn xiū yī
云，随诸众生心之所乐，说勇猛精进，修一
qiè zhì zhù dào zhī fǎ yǒnɡměnɡ jīnɡ jìn cuī fú mó yuàn yǒnɡměnɡ
切智助道之法；勇猛精进，摧伏魔怨；勇猛
jīnɡ jìn fā pú tí xīn bú dònɡ bú tuì yǒnɡměnɡ jīnɡ jìn dù zhū
精进，发菩提心，不动不退；勇猛精进，度诸
zhònɡshēnɡchūshēnɡ sǐ hǎi yǒnɡměnɡ jīnɡ jìn chúmiè yī qiè è dào zhū
众生出生死海；勇猛精进，除灭一切恶道诸
nàn yǒnɡměnɡ jīnɡ jìn yǐ zhì huì lì huài wú zhì shān yǒnɡměnɡ jīnɡ
难；勇猛精进，以智慧力坏无智山；勇猛精
jìn ɡònɡyǎnɡchénɡ shì yī qiè rú lái xīn wú pí yàn yǒnɡměnɡ jīnɡ
进，供养承事一切如来，心无疲厌；勇猛精
jìn shòu chí yī qiè zhū fó fǎ lún chánɡ bú wànɡ shī yǒnɡměnɡ jīnɡ
进，受持一切诸佛法轮，常不忘失；勇猛精
jìn huài sàn yī qiè zhū zhònɡ fán nǎo dà zhànɡ ài shān yǒnɡměnɡ jīnɡ jìn
进，坏散一切诸重烦恼大障碍山；勇猛精进，
jiào huàchénɡ shú yī qiè zhònɡshēnɡ yǒnɡměnɡ jīnɡ jìn yán jìnɡ yī qiè zhū
教化成熟一切众生；勇猛精进，严净一切诸
- 173 -
fó chà tǔ rú shì fānɡbiàn chénɡ shú zhònɡshēnɡ
佛刹土。如是方便，成熟众生。
yòu cónɡ yī yī máo kǒnɡ chū děnɡ zhònɡ shēnɡ shù wú liànɡ shēn yún
又从一一毛孔出等众生数无量身云，
yǐ zhǒnɡzhǒnɡfānɡbiàn lìnɡ zhū zhònɡshēnɡchú miè chóu tàn yōu bēi
以种种方便，令诸众生除灭愁叹、忧悲、
kǔ nǎo xīn shēnɡhuān xǐ shě lí è yì yàn yī qiè yù wèi shuō
苦恼，心生欢喜，舍离恶意，厌一切欲；为说
cán kuì lìnɡ zhū zhònɡshēnɡcáng hù zhū ɡēn wèi shuō wú shànɡqīnɡ jìnɡ fàn
惭愧，令诸众生藏护诸根；为说无上清净梵
xínɡ wèi shuō zhū yù shì mó jìnɡ jiè lìnɡ shēnɡkǒnɡ bù wèi xiàn bú yào
行；为说诸欲是魔境界，令生恐怖；为现不乐
shì jiān yù lè zhù fǎ yuányuàn shòu yú fǎ lè suí qí cì dì
178
世间欲乐，住法园苑，受于法乐，随其次第，
rù shēnchándìnɡ zhū sān mèi lè lìnɡ sī wéi ɡuānchá chúmiè yī qiè suǒ
入深禅定诸三昧乐，令思惟观察，除灭一切所
yǒu fán nǎo zàn tàn xīn xìnɡ xiǎn shì wú shēnɡ yòu wèi yǎnshuō yī qiè
有烦恼，赞叹心性，显示无生；又为演说一切
pú sà zhū sān mèi hǎi shén lì biànxiàn zì zài yóu xì lìnɡ zhū zhònɡshēnɡ
菩萨诸三昧海神力变现自在游戏，令诸众生
huān xǐ shì yuè lí zhū huò bù qí xīn qīnɡ jìnɡ xīn xìnɡtiáo róu kān
欢喜适悦，离诸惑怖，其心清净，心性调柔，堪
rèn shòuyònɡ zhū ɡēnmínɡ lì ài zhònɡ yú fǎ xiū xí zēnɡzhǎnɡ
任受用，诸根明利，爱重于法，修习增长。
yǐ shì fānɡbiàn chénɡ shú zhònɡshēnɡ
以是方便，成熟众生。
yún wèi shuōwǎnɡ yì yī qiè fó chà qīn jìn chénɡ shì ɡònɡyǎnɡ zhū fó
云，为说往诣一切佛刹，亲近承事供养诸佛
jí yǐ shī zhǎnɡzhēn shàn zhī shí shòu chí yī qiè zhū fó fǎ lún jīnɡ qín
及以师长真善知识，受持一切诸佛法轮精勤
bú xiè yòu wèi yǎnshuōchēnɡ zàn yī qiè zhū rú lái hǎi ɡuānchá yī qiè
不懈；又为演说称赞一切诸如来海，观察一切
zhū fǎ mén hǎi xiǎn shì yī qiè zhū fǎ xìnɡxiànɡ kāi chǎn yī qiè zhū sān
诸法门海，显示一切诸法性相，开阐一切诸三
178
丽本：诸；永乐北藏本及龙藏本：于
- 174 -
mèimén zhào zhì huì jìnɡ jiè kū jié yī qiè zhònɡshēnɡ yí hǎi shì jīn
昧门，照智慧境界，枯竭一切众生疑海，示金
ɡānɡ zhì huài xié jiàn shān shēnɡ huì rì lún pò zhū chī àn jiē lìnɡ
刚智，坏邪见山，升慧日轮，破诸痴暗。皆令
huān xǐ chénɡ yī qiè zhì
欢喜，成一切智。
yún xiànzhǒnɡzhǒnɡ sè xiànɡ zhǒnɡzhǒnɡxínɡmào bù sī yì shēn
179
云，现种种色相、种种形貌不思议身，
pǔ yì yī qiè zhū zhònɡshēnɡqián suí qí suǒ yìnɡ yǐ zhǒnɡzhǒnɡyán cí
普诣一切诸众生前，随其所应，以种种言辞、
biàn cái xùn shì ér wèi shuō fǎ huòshuō shì jiān shéntōnɡ fú lì huò
辩才、训释而为说法。或说世间神通福力；或
shuō sān jiè jiē shì kě bù lìnɡ qí bú zuò shì jiān yè xínɡ lí sān jiè chù
说三界皆是可怖，令其不作世间业行，离三界处，
chū jiàn chóu lín huò wèi chēnɡ zàn yī qiè zhì dào lìnɡ qí chāoyuè yī qiè
出见稠林；或为称赞一切智道，
令其超越一切
shēnɡwén pì zhī fó dì huò wèi yǎnshuō bú zhù shēnɡ sǐ bú zhù niè
声闻、辟支佛地；或为演说不住生死、不住涅
pán lìnɡ qí bù zhuóyǒu wéi wú wéi yú jìnɡ yú màn xīn wú yōu xǐ
槃，令其不著有为、无为，于敬于慢，心无忧喜；
huò wèi yǎnshuō zhù yú tiānɡōnɡ nǎi zhì dàochǎnɡchénɡděnɡzhènɡ jué
或为演说住于天宫，乃至道场成等正觉，
lìnɡ qí xīn yào fā pú tí yì xiǎn shì rú shì fānɡbiànshànqiǎo bō luó mì
令其欣乐发菩提意。显示如是方便善巧波罗蜜
mén jiào huàchénɡ shú yī qiè zhònɡshēnɡ jiē lìnɡ jiū jìnɡ dé yī qiè zhì
门，教化成熟一切众生，皆令究竟得一切智。
yòu cónɡ yī yī máo kǒnɡ chū yī qiè shì jiè jí wēi chén shù zhǒnɡ
又从一一毛孔出一切世界极微尘数种
zhǒnɡshēn yún pǔ xiàn yī qiè zhū zhònɡshēnɡqián yú niànniànzhōnɡ
种身云，普现一切诸众生前，于念念中，
shì pǔ xián pú sà yī qiè xínɡyuàn yú niànniànzhōnɡ shì qīnɡ jìnɡ dà
示普贤菩萨一切行愿；于念念中，示清净大
yuànchōnɡmǎn fǎ jiè yú niànniànzhōnɡ shì yán jìnɡ yī qiè shì jiè hǎi
愿充满法界；于念念中，示严净一切世界海；
179
丽本：貌；永乐北藏本：藐；龙藏本：貌
- 175 -
yú niànniànzhōnɡ shì ɡònɡyǎnɡ yī qiè rú lái hǎi yú niànniànzhōnɡ
于念念中，示供养一切如来海；于念念中，
shì rù yī qiè fǎ mén hǎi yú niànniànzhōnɡ shì rù yī qiè chà hǎi jí
示入一切法门海；于念念中，示入一切刹海极
wēi chén shù zhū shì jiè hǎi yú niànniànzhōnɡ shì yú yī qiè chà jìn wèi
微尘数诸世界海；于念念中，示于一切刹尽未
lái jié qīnɡ jìnɡ xiū xínɡ yī qiè zhì dào yú niànniànzhōnɡ shì rù shí fānɡ
来劫清净修行一切智道；于念念中，示入十方
yī qiè rú lái lì yú niànniànzhōnɡ shì rù sān shì yī qiè fānɡbiàn hǎi
一切如来力；于念念中，示入三世一切方便海；
yú niàn niàn zhōnɡ shì wǎnɡ yī qiè chà xiàn zhǒnɡ zhǒnɡ shén tōnɡ biàn huà
于念念中，示往一切刹现种种神通变化
zì zài yú niànniànzhōnɡ shì yī qiè pú sà zhǒnɡzhǒnɡxínɡyuàn xiǎn
自在；于念念中，示一切菩萨种种行愿。显
shì rú shì yuàn bō luó mì lìnɡ zhū zhònɡshēnɡ zhù yī qiè zhì rú shì suǒ
示如是愿波罗蜜，令诸众生住一切智。如是所
zuò hénɡ wú xiū xī
作，恒无休息。
yòu cónɡ yī yī máokǒnɡchū děnɡ yī qiè zhònɡshēnɡzhǒnɡzhǒnɡ xīn
又从一一毛孔出等一切众生种种心
shù biànhuàshēn yún pǔ yì yī qiè zhū zhònɡshēnɡqián shuō zhū pú sà
数变化身云，普诣一切诸众生前，说诸菩萨
jí yī qiè zhì zhù dào zhī fǎ wú biān jì lì bú pò huài lì wú qiónɡ
集一切智助道之法无边际力、不破坏力、无穷
jìn lì xiū wú shànɡxínɡ bú tuì zhuǎn lì wú jiàn duàn lì yú shēnɡ
尽力、修无上行不退转力、无间断力、于生
sǐ fǎ wú rǎn zhuó lì nénɡ pò yī qiè zhū mó jūn lì yuǎn lí yī qiè
死法无染著力、能破一切诸魔军力、远离一切
fán nǎoɡòu lì nénɡ pò yī qiè yè zhànɡshān lì zhù yī qiè jié xiū dà
烦恼垢力、能破一切业障山力、住一切劫修大
bēi xínɡ wú pí juàn lì zhèndònɡ yī qiè zhū fó chà tǔ lìnɡ zhū zhònɡshēnɡ
悲行无疲倦力、震动一切诸佛刹土令诸众生
shēnɡhuān xǐ lì pǔ yú shì jiān zhuàn fǎ lún lì yǐ rú shì děnɡ lì
生欢喜力、普于世间转法轮力。以如是等力
bō luó mì fānɡbiànchénɡ shú lìnɡ zhū zhònɡshēnɡ zhì yī qiè zhì
波罗蜜方便成熟，令诸众生至一切智。
yòu cónɡ yī yī máokǒnɡchū děnɡ yī qiè zhònɡshēnɡzhǒnɡzhǒnɡ xīn
又从一一毛孔出等一切众生种种心
- 176 -
shù zhǒnɡzhǒnɡ sè xiànɡbiànhuàshēn yún pǔ yì shí fānɡ wú liànɡ shì jiè
数种种色相变化身云，普诣十方无量世界，
suí zhònɡshēnɡ xīn yǎnshuō yī qiè pú sà zhì xínɡ suǒ wèi shuō rù yī
随众生心，演说一切菩萨智行。所谓：说入一
qiè zhònɡshēnɡ jiè hǎi zhì shuō rù yī qiè zhònɡshēnɡ xīn hǎi zhì shuō
切众生界海智，说入一切众生心海智，说
rù yī qiè zhònɡshēnɡɡēn hǎi zhì shuō rù yī qiè zhònɡshēnɡxínɡ hǎi zhì
入一切众生根海智，说入一切众生行海智，
shuō dù yī qiè zhònɡshēnɡchénɡ shú tiáo fú wèi céng shī shí zhì shuōchū
说度一切众生成熟调伏未曾失时智，说出
yī qiè fǎ jiè yīn shēnɡ zhì shuōniànniànbiàn yī qiè fǎ jiè hǎi zhì shuō
一切法界音声智，说念念遍一切法界海智，说
niànniàn zhī yī qiè shì jiè hǎi mièhuài zhì shuōniànniàn zhī yī qiè shì jiè
念念知一切世界海灭坏智，说念念知一切世界
hǎi chénɡ zhù zhuānɡyánxínɡxiànɡchā bié zhì shuōniànniànshéntōnɡ zì zài
海成住庄严形相差别智，说念念神通自在
qīn jìn ɡònɡyǎnɡ yī qiè rú lái tīnɡ shòu fǎ lún zhì xiǎn shì rú shì zhì bō
亲近供养一切如来听受法轮智。显示如是智波
luó mì lìnɡ zhū zhònɡshēnɡ jiē dà huān xǐ tiáochànɡ shì yuè qí xīn
罗蜜，令诸众生皆大欢喜，调畅适悦，其心
jì jìnɡ shēnɡ jué dìnɡ jiě qiú yī qiè zhì wú yǒu tuì zhuǎn rú shuō pú
寂静，生决定解，求一切智无有退转。如说菩
sà zhū bō luó mì zhǒnɡzhǒnɡtiáo fú chénɡ shú zhònɡshēnɡ yú zhǒnɡ
萨诸波罗蜜，种种调伏，成熟众生，于种
zhǒnɡ shí suí zhǒnɡzhǒnɡ xīn zhī zhǒnɡzhǒnɡɡēn lìnɡ qí mínɡ lì yǒu
种时，随种种心，知种种根，令其明利有
suǒ kān rèn nénɡshēnɡ ài yào shēn xìn jiě lì yú yī qiè zhì jiū
所堪任，能生爱乐，深信解力，于一切智，究
jìnɡ yuánmǎn rú shì xuānshuō yī qiè pú sà zhǒnɡzhǒnɡxínɡ fǎ ér wèi
竟圆满，如是宣说一切菩萨种种行法，而为
lì yì chénɡ shú zhònɡshēnɡ yì fù rú shì
利益成熟众生，亦复如是。
yòu yú yī yī máokǒnɡxiàn bǐ yè shéncónɡchū fā xīn suǒ jí ɡōnɡ
又于一一毛孔现彼夜神从初发心所集功
dé suǒ wèi chénɡ shì zhū shàn zhī shí qīn jìn zhū fó xiū xí shàn
德。所谓：承事诸善知识，亲近诸佛，修习善
fǎ xínɡ shī bō luó mì nán shě nénɡ shě xínɡ jiè bō luó mì qì shě
法，行施波罗蜜，难舍能舍。行戒波罗蜜，弃舍
- 177 -
wánɡ wèi fù ɡuì zì zài ɡōnɡdiànjuàn shǔ yǐ zēnɡshènɡ xīn chū jiā
王位、富贵自在、宫殿眷属，以增胜心出家
xué dào xínɡ rěn bō luó mì nénɡ rěn shì jiān yī qiè nánxínɡzhǒnɡzhǒnɡ kǔ
学道。行忍波罗蜜，能忍世间一切难行种种苦
shì jí yǐ pú sà yuánmǎnqīnɡ jìnɡ suǒ xiū kǔ xínɡ suǒ chí zhènɡ fǎ jiē
事及以菩萨圆满清净所修苦行、所持正法，皆
xī jiān láo qí xīn bú dònɡ yì nénɡ rěn shòu yī qiè zhònɡshēnɡ yú jǐ
悉坚牢，其心不动；亦能忍受一切众生于己
shēn xīn è zuò è shuō rěn yī qiè yè jiē bù shī huài rěn yī qiè fǎ
身心恶作恶说；
忍一切业，
皆不失坏；忍一切法，
shēn xìn jué dìnɡ shēnɡzhènɡ jiě xīn rěn zhū fǎ xìnɡ nénɡ dì sī wéi
深信决定，生正解心；忍诸法性，能谛思惟，
wú yǒu fēn bié xínɡ jīnɡ jìn bō luó mì qǐ yī qiè zhì xínɡ chénɡ yī
无有分别。行精进波罗蜜，起一切智行，成一
qiè fó fǎ pǔ biànchénɡ shú ér wú tuì zhuǎn xínɡchán bō luó mì
切佛法，普遍成熟而无退转。行禅波罗蜜，
mǎn zú qīnɡ jìnɡ qí chán bō luó mì suǒ yǒu zī jù suǒ yǒu qín qiú
满足清净，其禅波罗蜜所有资具、所有勤求、
suǒ yǒu xiū xínɡ suǒ yǒuchénɡ jiù suǒ yǒuqīnɡ jìnɡ suǒ yǒuyuánmǎn
所有修行、所有成就、所有清净、所有圆满、
qǐ sān mèishéntōnɡ suǒ rù sān mèi hǎi mén jiē xī xiǎn shì xínɡ bō
180
起三昧神通、所入三昧海门，皆悉显示。行般
rě bō luó mì xīn wú qǔ zhuó qí bō rě bō luó mì suǒ yǒu zī jù
若波罗蜜，心无取著，其般若波罗蜜所有资具、
suǒ yǒuqīnɡ jìnɡ dà zhì huì rì dà zhì huì yún dà zhì huì zànɡ dà
所有清净、大智慧日、大智慧云、大智慧藏、大
zhì huì hǎi dà zhì huì xínɡ dà zhì huì mén jiē xī xiǎn shì fù shì
智慧海、大智慧行、大智慧门，皆悉显示。复示
xiū xínɡfānɡbiànshànqiǎo bō luó mì mén qí fānɡbiàn bō luó mì suǒ yǒu
修行方便善巧波罗蜜门，其方便波罗蜜所有
zī jù suǒ yǒu xiū xínɡ suǒ yǒu tǐ xìnɡ suǒ yǒu lǐ qù suǒ yǒuqīnɡ
资具、所有修行、所有体性、所有理趣、所有清
jìnɡ suǒ yǒuxiānɡyìnɡ shì jiē xī xiǎn shì xínɡyuàn bō luó mì qí
净、所有相应事，皆悉显示。行愿波罗蜜，其
yuàn bō luó mì suǒ yǒu tǐ xìnɡ suǒ yǒuchénɡ jiù suǒ yǒu xiū xí suǒ
愿波罗蜜所有体性、所有成就、所有修习、所
180
丽本：所起；永乐北藏本及龙藏本：起
- 178 -
yǒuxiānɡyìnɡ shì jiē xī xiǎn shì xínɡ lì bō luó mì qí lì bō luó mì
有相应事，皆悉显示。行力波罗蜜，其力波罗蜜
suǒ yǒu zī jù suǒ yǒu yīn yuán suǒ yǒu lǐ qù suǒ yǒuyǎnshuō suǒ
所有资具、所有因缘、所有理趣、所有演说、所
yǒuxiānɡyìnɡ shì jiē xī xiǎn shì xínɡ zhì bō luó mì qí zhì bō luó mì
有相应事，皆悉显示。行智波罗蜜，其智波罗蜜
suǒ yǒu zī jù suǒ yǒu tǐ xìnɡ suǒ yǒu xiū xínɡ suǒ yǒu chénɡ jiù
所有资具、所有体性、所有修行、所有成就、
suǒ yǒuchūshēnɡ suǒ yǒuqīnɡ jìnɡ suǒ yǒuchù suǒ suǒ yǒuzēnɡzhǎnɡ
所有出生、所有清净、所有处所、所有增长、
suǒ yǒushēn rù suǒ yǒuɡuānɡmínɡ suǒ yǒuxiǎn shì suǒ yǒu lǐ qù
所有深入、所有光明、所有显示、所有理趣、
suǒ yǒuxiānɡyìnɡ shì suǒ yǒunénɡ jiǎn zé suǒ yǒu zhū xínɡxiànɡ suǒ yǒu
所有相应事、所有能拣择、所有诸行相、所有
xiānɡyìnɡ fǎ suǒ yǒu suǒ shè fǎ suǒ zhī fǎ suǒ zhī yè suǒ zhī chà
相应法、所有所摄法、所知法、所知业、所知刹、
suǒ zhī jié suǒ zhī shì suǒ zhī fó chūxiàn suǒ zhī fó suǒ zhī pú
所知劫、所知世、所知佛出现、所知佛、所知菩
sà suǒ zhī pú sà xīn pú sà wèi pú sà zī jù pú sà fā qù
萨、所知菩萨心、菩萨位、菩萨资具、菩萨发趣、
pú sà huí xiànɡ pú sà suǒ xínɡ pú sà dà yuàn pú sà fǎ lún
菩萨回向、菩萨所行、菩萨大愿、菩萨法轮、
pú sà jiǎn zé pú sà fǎ hǎi pú sà fǎ mén hǎi pú sà fǎ xuán
菩萨拣择、菩萨法海、菩萨法门海、菩萨法旋 181
liú pú sà fǎ fú zànɡ pú sà fǎ lǐ qù rú shì děnɡ zhì bō luó mì
流、菩萨法伏藏、菩萨法理趣，如是等智波罗蜜
xiānɡyìnɡ jìnɡ jiè jiē xī xiǎn shì cónɡ bǐ yè shén yī yī máokǒnɡ jiē
相应境界，皆悉显示，从彼夜神一一毛孔，皆
xī jù zú xiǎnxiàn rú shì shí bō luó mì jiào huàchénɡ shú yī qiè zhònɡ
悉具足，显现如是十波罗蜜，教化成熟一切众
shēnɡ
生。
ěr shí shàn cái tónɡ zǐ jiàn xǐ mù ɡuānchá yī qiè zhònɡshēnɡ yè
尔时，善财童子见喜目观察一切众生夜
shén fù yú yī yī zhū máokǒnɡzhōnɡchūxīnɡ wú liànɡzhònɡshēnɡxínɡ
182
神，复于一一诸毛孔中出兴无量众生形
181
丽本：漩；永乐北藏本及龙藏本：旋
182
丽本：主夜；永乐北藏本及龙藏本：夜
- 179 -
xiànɡxiānɡ sì shēn yún suǒ wèi chūxīnɡ sè jiū jìnɡ tiān shànxiàntiān
相相似身云，所谓：出兴色究竟天、善现天、
shàn jiàn tiān wú rè tiān wú fán tiānxiānɡ sì shēn yún rú shì chūxīnɡ
善见天、无热天、无烦天相似身云，如是出兴
ɡuǎnɡɡuǒ fú shēnɡ wú yún tiānxiānɡ sì shēn yún chūxīnɡbiàn jìnɡ
广果、福生、无云天相似身云；出兴遍净、
wú liànɡ jìnɡ shǎo jìnɡ tiānxiānɡ sì shēn yún chūxīnɡ jí ɡuānɡ jìnɡ wú
无量净、少净天相似身云；出兴极光净、无
liànɡɡuānɡ shǎoɡuānɡtiānxiānɡ sì shēn yún chūxīnɡ dà fàn fàn fǔ
量光、少光天相似身云；出兴大梵、梵辅、
fàn zhònɡtiānxiānɡ sì shēn yún chūxīnɡ tā huà zì zài tiān huà lè tiān
梵众天相似身云；出兴他化自在天、化乐天、
dōushuài tuó tiān xū yè mó tiān dāo lì tiān rú shì tiānwánɡ jí tiān cǎi
兜率陀天、须夜摩天、忉利天如是天王及天婇
nǚ zhū tiān zǐ zhònɡ ɡè xiānɡ sì shēn yún chūxīnɡ tí tóu lài zhà
183 184
女、诸天子众各相似身云；出兴提头赖吒
qián tà pó wánɡ qián tà pó zǐ qián tà pó nǚ xiānɡ sì shēn yún
乾闼婆王、乾闼婆子、乾闼婆女相似身云；
chūxīnɡ pí lóu lè chā jiū pán tú wánɡ jiū pán tú zǐ jiū pán tú nǚ
出兴毗楼勒叉鸠槃茶王、鸠槃茶子、鸠槃茶女
xiānɡ sì shēn yún chūxīnɡ pí lóu bó chālónɡwánɡ lónɡ zǐ lónɡ nǚ xiānɡ
相似身云；出兴毗楼博叉龙王、龙子、龙女相
sì shēn yún chūxīnɡ pí shā mén yè chāwánɡ yè chā zǐ yè chā nǚ
似身云；出兴毗沙门夜叉王、夜叉子、夜叉女
xiānɡ sì shēn yún chūxīnɡ dà shù jǐn nà luó wánɡ jǐn nà luó zǐ jǐn
相似身云；出兴大树紧那罗王、紧那罗子、紧
nà luó nǚ xiānɡ sì shēn yún chūxīnɡmiào zhì mó hóu luó qié wánɡ mó hóu
那罗女相似身云；出兴妙智摩睺罗伽王、摩睺
luó qié zǐ mó hóu luó qié nǚ xiānɡ sì shēn yún chūxīnɡ dà shì sù jí
罗伽子、摩睺罗伽女相似身云；出兴大势速疾
lì jiā lóu luó wánɡ jiā lóu luó zǐ jiā lóu luó nǚ xiānɡ sì shēn yún
力迦楼罗王、迦楼罗子、迦楼罗女相似身云；
chūxīnɡ luó hóu ā xiū luó wánɡ ā xiū luó zǐ ā xiū luó nǚ xiānɡ sì
出兴罗睺阿修罗王、阿修罗子、阿修罗女相似
shēn yún chūxīnɡyán luó fǎ wánɡ yán luó wánɡ zǐ yán luó wánɡ nǚ
身云；出兴阎罗法王、阎罗王子、阎罗王女
183
丽本：采；永乐北藏本及龙藏本：婇
184
丽本：众；永乐北藏本及龙藏本：众各
- 180 -
xiānɡ sì shēn yún chūxīnɡ shì jiān yī qiè rén wánɡ jí wánɡ fū rén wánɡ
相似身云；出兴世间一切人王及王夫人、王
zǐ wánɡ nǚ xiānɡ sì shēn yún chū rú shì děnɡ yī qiè zhǒnɡ lèi zhū qù
子、王女相似身云；出如是等一切种类诸趣
shēn yún chūxīnɡ yī qiè shēnɡwén dú jué yī qiè pú sà jí zhū fó
身云。出兴一切声闻、独觉、一切菩萨及诸佛
zhònɡxiānɡ sì shēn yún chūxīnɡ yī qiè dì shén shuǐ shén huǒshén
众相似身云；出兴一切地神、水神、火神、
fēnɡshén hé shén hǎi shén shānshén lín shén zhǔ jià shén
风神、河神、海神、山神、林神、主稼神、
zhǔ yàoshén zhǔ shù shén zhǔ dì shén zhǔ chénɡshén zhǔ zhòushén
主药神、主树神、主地神、主城神、主昼神、
zhǔ yè shén zhǔ kōnɡshén zhǔ fānɡshén shēnzhònɡshén zú xínɡshén
主夜神、主空神、主方神、身众神、足行神、
zhǔ dàochǎnɡshén nǎi zhì zhí jīn ɡānɡshénděnɡxiānɡ sì shēn yún zhōu
主道场神，乃至执金刚神等相似身云。周
biàn shí fānɡ chōnɡmǎn fǎ jiè yú bǐ yī qiè zhū zhònɡshēnɡqiánxiàn
遍十方，充满法界。于彼一切诸众生前现
zhǒnɡzhǒnɡshēnɡ suǒ wèi fēnɡ lún shēnɡ shuǐ lún shēnɡ huǒyànshēnɡ
种种声。所谓：风轮声、水轮声、火焰声、
hǎi cháoshēnɡ dì zhènshēnɡ dà shānxiānɡ jī shēnɡ tiānchénɡzhèn
海潮声、地震声、大山相击声、天城震
dònɡshēnɡ mó ní xiānɡ jī shēnɡ tiānwánɡshēnɡ lónɡwánɡshēnɡ
动声、摩尼相击声、天王声、龙王声、
yè chāwánɡshēnɡ qián tà pó wánɡshēnɡ ā xiū luó wánɡshēnɡ jiā
夜叉王声、乾闼婆王声、阿修罗王声、迦
lóu luó wánɡshēnɡ jǐn nà luó wánɡshēnɡ mó hóu luó qié wánɡshēnɡ
楼罗王声、紧那罗王声、摩睺罗伽王声、
rén wánɡshēnɡ fàn wánɡshēnɡ tiān nǚ ɡē yǒnɡshēnɡ zhū tiān yīn yuè
人王声、梵王声、天女歌咏声、诸天音乐
shēnɡ mó ní bǎowánɡshēnɡ shēnɡwénshēnɡ dú jué shēnɡ pú sà
声、摩尼宝王声、声闻声、独觉声、菩萨
shēnɡ yǐ rú shì děnɡzhǒnɡzhǒnɡ yīn shēnɡ xuānshuō xǐ mù ɡuānchá
声，以如是等种种音声，宣说喜目观察
zhònɡshēnɡ yè shéncónɡchū fā xīn suǒ jí ɡōnɡ dé xiānɡ xù cì dì
185
众生夜神从初发心所集功德，相续次第；
185
丽本：主夜；永乐北藏本及龙藏本：夜
- 181 -
suǒ xí shànɡēn xiānɡ xù cì dì fā pú tí xīn xiānɡ xù cì dì
所习善根，相续次第；发菩提心，相续次第；
suǒ xiū wú liànɡ zhū bō luó mì xiānɡ xù cì dì sǐ cǐ shēnɡ bǐ jí qí
所修无量诸波罗蜜，相续次第；死此生彼及其
mínɡhào xiānɡ xù cì dì qīn jìn shànyǒu chénɡ shì zhū fó xiānɡ
名号，相续次第；亲近善友，承事诸佛，相
xù cì dì tīnɡ zhū rú lái zhǒnɡzhǒnɡ fǎ lún xiānɡ xù cì dì shòu
续次第；听诸如来种种法轮，相续次第；受
chí zhènɡ fǎ xiānɡ xù cì dì xiū pú sà xínɡ xiānɡ xù cì dì rù
持正法，相续次第；修菩萨行，相续次第；入
zhū sān mèi xiānɡ xù cì dì yǐ sān mèi lì pǔ jiàn zhū fó xiānɡ xù
诸三昧，相续次第；以三昧力普见诸佛，相续
cì dì pǔ jiàn zhū chà xiānɡ xù cì dì pǔ zhī zhū jié xiānɡ xù
次第；普见诸刹，相续次第；普知诸劫，相续
cì dì shēn rù fǎ jiè xiānɡ xù cì dì ɡuāncházhònɡshēnɡ xiānɡ
次第；深入法界，相续次第；观察众生，相
xù cì dì rù fǎ jiào hǎi xiānɡ xù cì dì zhī zhū zhònɡshēnɡ sǐ cǐ
续次第；入法教海，相续次第；知诸众生死此
shēnɡ bǐ xiānɡ xù cì dì dé jìnɡ tiān ěr wén yī qiè shēnɡ zhǒnɡ
生彼，相续次第；得净天耳，闻一切声，种
zhǒnɡbiàn cái suí shùn sī wéi xiānɡ xù cì dì dé jìnɡ tiānyǎn jiàn
种辩才，随顺思惟，相续次第；得净天眼，见
yī qiè sè zhǒnɡzhǒnɡxínɡxiànɡ shànqiǎoɡuānchá xiānɡ xù cì dì
一切色，种种形相，善巧观察，相续次第；
dé tā xīn zhì zhī zhònɡshēnɡ xīn xiānɡ xù cì dì dé sù zhù zhì
得他心智，知众生心，相续次第；得宿住智，
zhī qián jì shì xiānɡ xù cì dì dé bù sī yì wú yī wú zuò shén zú
知前际事，相续次第；得不思议无依无作神足
zhì tōnɡ zì zài yóuxínɡbiàn shí fānɡchà xiānɡ xù cì dì dé pú sà chā
智通自在游行遍十方刹，相续次第；得菩萨差
bié jiě tuō rù pú sà bù kě sī yì jiě tuō jiào hǎi zhù pú sà sān mèi
别解脱，入菩萨不可思议解脱教海，住菩萨三昧
shéntōnɡ dé pú sà yǒnɡměnɡyóu bù zhù pú sà xīn xiǎnɡ wéi pú sà
神通，得菩萨勇猛游步，住菩萨心想，为菩萨
juàn shǔ rù pú sà dàochǎnɡ rú shì yī qiè suǒ yǒuɡōnɡ dé xiānɡ xù
眷属，入菩萨道场，如是一切所有功德，相续
- 182 -
cì dì jiē xī yǎn shuō fēn bié xiǎn shì chénɡ jiù zhònɡ shēnɡ
186
次第。皆悉演说，分别显示，成就众生。
rú shì shuō shí yú niànniànzhōnɡ shí fānɡ ɡè yán jìnɡ bù kě shuō bù kě
如是说时，于念念中，十方各严净不可说不可
shuō zhū fó chà tǔ dù tuō wú liànɡ è qù zhònɡshēnɡ lìnɡ wú liànɡzhònɡ
说诸佛刹土，度脱无量恶趣众生，令无量众
shēnɡ shēnɡtiān rén zhōnɡ fù ɡuì zì zài lìnɡ wú liànɡzhònɡshēnɡ chū
生，生天人中富贵自在；令无量众生，出
shēnɡ sǐ hǎi lìnɡ wú liànɡzhònɡshēnɡ ān zhù shēnɡwén pì zhī fó dì
生死海；令无量众生，安住声闻、辟支佛地；
lìnɡ wú liànɡzhònɡ shēnɡ dé pú sà fǎ mén lìnɡ wú liànɡzhònɡ shēnɡ
令无量众生，得菩萨法门；令无量众生，
zhù rú lái zhì dì
住如来智地。
大方广佛华严经卷第十八
186
丽本：熟；永乐北藏本及龙藏本：就
- 183 -
《大方广佛华严经卷第十九》
dà fānɡ ɡuǎnɡ fó huā yán jīnɡ juàn dì shí jiǔ
大方广佛华严经卷第十九

ěr shí shàn cái tónɡ zǐ jiàn wén rú shànɡ suǒ xiàn yī qiè zhū xī
尔时，善财童子见闻如上所现一切诸希
yǒu shì niànniànɡuānchá sī wéi jiě liǎo suí shùn xiū xínɡ shēn rù
有事，念念观察，思惟解了，随顺修行，深入
ān zhù pínɡděnɡchénɡ jiù chénɡ fó wēi lì jí jiě tuō lì dé pú
安住，平等成就，承佛威力及解脱力，得菩
sà bù kě sī yì dà sù jí lì pǔ xǐ chuánɡ wú ɡòu jiě tuō mén hé
萨不可思议大速疾力普喜幢无垢解脱门。何
yǐ ɡù yǔ bǐ yè shén yú wǎnɡ xī shí tónɡ xiū xínɡ ɡù rú lái wēi lì
以故？与彼夜神于往昔时同修行故，如来威力
suǒ jiā chí ɡù bù sī yì shànɡēn suǒ yòu zhù ɡù dé pú sà zhū ɡēn ɡù
所加持故，不思议善根所佑助故，得菩萨诸根故，
shēnɡ rú lái zhǒnɡzhōnɡ ɡù dé shànyǒu lì suǒ shè shòu ɡù shòu zhū rú
生如来种中故，得善友力所摄受故，受诸如
lái suǒ hù niàn ɡù pí lú zhē nà rú lái céng suǒ huà ɡù bǐ fèn shàn
来所护念故，毗卢遮那如来曾所化故，彼分善
ɡēn yǐ chénɡ shú ɡù kān xiū pǔ xián pú sà xínɡ ɡù
根已成熟故，堪修普贤菩萨行故。
ěr shí shàn cái tónɡ zǐ dé cǐ jiě tuō yǐ xīn shēnɡhuān xǐ
尔时，善财童子得此解脱已，心生欢喜，
shí fānɡ rú lái wēi shén lì ɡù hé zhǎnɡxiànɡ xǐ mù ɡuānchá yè shén
十方如来威神力故，合掌向喜目观察夜神，
yǐ jì zàn yuē
以偈赞曰：
187
- 184 -
tiān yú wú liànɡ dà jié zhōnɡ shàn xué zhū fó shèn shēn fǎ
天于无量大劫中善学诸佛甚深法
pǔ suí yī qiè zhònɡ shēnɡ lèi xiǎn xiàn sè shēn wú suǒ zhuó
普随一切众生类显现色身无所著
liǎo zhī chén nì zhū zhònɡ shēnɡ wú zhǔ wú qīn yīnɡ wànɡ xiǎnɡ
了知沉溺诸众生无主无亲婴妄想
wèi xiàn shén tōnɡ zhǒnɡ zhǒnɡ shēn xuān shì zhènɡ fǎ lìnɡ tiáo fú
为现神通种种身宣示正法令调伏
fǎ shēn jì jìnɡ hénɡ wú èr wú yī wú zhuó wú fēn bié
法身寂静恒无二无依无著无分别
wèi huà zhònɡ shēnɡ pǔ xiàn shēn yǎn shuō zhènɡ fǎ lìnɡ tiáo fú
为化众生普现身演说正法令调伏
rén yú zhū yùn jí jiè chù liǎo fǎ jiē kōnɡ wú suǒ zhuó
仁于诸蕴及界处了法皆空无所著
shì xiàn sè xiànɡ zhuānɡ yán shēn yǎn shuō zhènɡ fǎ lìnɡ tiáo fú
示现色相庄严身演说正法令调伏
bù zhuó nèi wài yī qiè fǎ yǐ chū wú biān shēnɡ sǐ hǎi
不著内外一切法已出无边生死海
yù bá zhònɡ shēnɡ lí yǒu wú xiàn tónɡ lèi shēn wú bú biàn
欲拔众生离有无现同类身无不遍
rén xīn nénɡ yú yī qiè jìnɡ yǒnɡ lí zhū yù jí fēn bié
仁心能于一切境永离诸欲及分别
pǔ wèi chī àn zhū zhònɡ shēnɡ xiǎn zì jué fǎ lìnɡ tiáo fú
普为痴暗诸众生显自觉法令调伏
rén xīn nénɡ zhù yú sān mèi jīnɡ yú duō jié hénɡ bú dònɡ
仁心能住于三昧经于多劫恒不动
yú shēn máo kǒnɡ chū huà yún wèi ɡònɡ shí fānɡ zhū shàn shì
于身毛孔出化云为供十方诸善逝
rǔ rù rú lái shí lì mén niàn niàn fānɡ biàn wú biān jì
汝入如来十力门念念方便无边际
suí yìnɡ huà xiàn ɡè bù tónɡ pǔ shè yī qiè zhū qún pǐn
随应化现各不同普摄一切诸群品
rǔ shěn dì ɡuān zhū yǒu hǎi zhǒnɡzhǒnɡ yè lì jù zhuānɡyán
汝审谛观诸有海种种业力具庄严
yú wú zhànɡ ài dào fǎ zhōnɡ wèi shuō lìnɡ xīn dé qīnɡ jìnɡ
于无障碍道法中为说令心得清净
rǔ shēn sè xiànɡ rú pǔ xián qīnɡ jìnɡ zhuānɡ yán miào wú bǐ
汝身色相如普贤清净庄严妙无比
- 185 -
suí zhū zhònɡshēnɡzhǒnɡzhǒnɡ yù pǔ nénɡ xiǎn shì yú shì jiān
随诸众生种种欲普能显示于世间
ěr shí shàn cái tónɡ zǐ yǐ miào jì zàn yè shén yǐ bó yán
188
尔时，善财童子以妙偈赞夜神已，白言：
shènɡtiān rǔ fā ā nòuduō luó sān miǎo sān pú tí xīn qí yǐ jiǔ rú
‚ 圣天！汝发阿耨多罗三藐三菩提心其已久如？
dé cǐ jiě tuō wéi jǐ shí yé
得此解脱为几时耶？‛
ěr shí yè tiān yǐ jì dá yuē
尔时，夜天以偈答曰：
wǒ niàn ɡuò qù jīnɡ duō jié ɡuò yú fó chà wēi chén shù
我念过去经多劫过于佛刹微尘数
chà hào mó ní ān lè ɡuānɡ jié mínɡ jì jìnɡ dà yīn shēnɡ
刹号摩尼安乐光劫名寂静大音声
chà zhōnɡ suǒ yǒu sì tiān xià bǎi qiān jù zhī nà yóu tā
刹中所有四天下百千俱胝那由他
qí zhōnɡ yǒu yī sì tiān xià mínɡ mó ní shān zhònɡ sè ɡuānɡ
其中有一四天下名摩尼山众色光
qí zhōnɡ suǒ yǒu ɡuǎnɡ dà chénɡ bǎi qiān wàn yì nà yóu tā
其中所有广大城百千万亿那由他
yú zhōnɡyǒu yī wánɡ dū chénɡ mínɡzhònɡxiānɡɡuānɡ mó ní zhǒnɡ
189
于中有一王都城名众香光摩尼种 190
jù zú miào bǎo suǒ zhuānɡ yán rén tiān jiàn zhě jiē xīn yuè
具足妙宝所庄严人天见者皆欣悦
bǐ shí yǒu yī zhuàn lún wánɡ mínɡ ɡuǎnɡ dà shēn wéi shì zhǔ
彼时有一转轮王名广大身为世主
sān shí èr xiànɡ jiē yuán mǎn zhǒnɡ zhǒnɡ suí hǎo yǐ yán shēn
三十二相皆圆满种种随好以严身
zhēn jīn miào sè ɡuānɡ mínɡ jù qīnɡ jìnɡ lián huā zhī suǒ shēnɡ
真金妙色光明聚清净莲华之所生
ténɡ kōnɡ zì zài fànɡ shēn ɡuānɡ qí ɡuānɡ pǔ jí yán fú jiè
腾空自在放身光其光普及阎浮界
qí zhuàn lún wánɡ yǒu qiān zǐ wēi shì yǒnɡ měnɡ xiànɡ duān yán
其转轮王有千子威势勇猛相端严
188
丽本：以此；永乐北藏本及龙藏本：以
189
丽本：王；永乐北藏本：王；龙藏本：三；校勘：王
190
丽本：幢；永乐北藏本及龙藏本：种
- 186 -
liánɡ chén fǔ zuǒ yī jù zhī zhì huì duō wén xián jù zú
良臣辅佐一俱胝智慧多闻咸具足
hòu fēi pín yù yǒu shí yì jiē rú tiān nǚ yuè rén xīn
后妃嫔御有十亿皆如天女悦人心
nénɡ suí wánɡ yì xìnɡ tiáo róu hénɡ qǐ cí xīn ér jǐ shì
能随王意性调柔恒起慈心而给侍
shí wánɡ yǐ fǎ lì qún shēnɡ zhènɡ fǎ xuān liú sì tiān xià
时王以法利群生正法宣流四天下
tiě wéi dà dì jiē chén shǔ fù lè fēnɡ ráo rén shù huān
铁围大地皆臣属富乐丰饶人庶欢
wǒ shí yǔ wánɡ wéi bǎo nǚ yán cí jù zú fàn yīn shēnɡ
191
我时与王为宝女言词具足梵音声
shēn ɡuānɡ zhào jí qiān yóu xún ɡuānɡ rú wú ɡòu zhēn jīn sè
身光照及千由旬光如无垢真金色
yǒu shí rì ɡuānɡ jì yǐ mò suǒ zòu yīn yuè xián jì rán
有时日光既已没所奏音乐咸寂然
dà wánɡ jí wǒ zhū fēi pín yī qiè wú bù jiē ān qǐn
大王及我诸妃嫔一切无不皆安寝
bǐ shí yǒu fó chū shì jiān hào yuē jí xiánɡ ɡōnɡ dé hǎi
彼时有佛出世间号曰吉祥功德海
xiǎn xiàn wú liànɡ shén tōnɡ lì pǔ biàn shí fānɡ zhū shì jiè
显现无量神通力普遍十方诸世界
fù chū wú liànɡ ɡuānɡ mínɡ hǎi děnɡ yī qiè chà wēi chén shù
复出无量光明海等一切刹微尘数
shì xiàn zhǒnɡ zhǒnɡ zì zài shēn biàn mǎn shí fānɡ wú yǒu jìn
示现种种自在身遍满十方无有尽
dà dì zhū shān jiē zhèn dònɡ fā shēnɡ pǔ ɡào fó chū xīnɡ
大地诸山皆震动发声普告佛出兴
tiān rén lónɡ zhònɡ ā xiū luó wén fó chū shì jiē huān xǐ
天人龙众阿修罗闻佛出世皆欢喜
fù cónɡ yī yī máo kǒnɡ zhōnɡ chū fó huà shēn shén biàn hǎi
复从一一毛孔中出佛化身神变海
shí fānɡ shì jiè jiē chōnɡ mǎn suí zhònɡ shēnɡ xīn shuō miào fǎ
十方世界皆充满随众生心说妙法
wǒ shí yú bǐ yè mènɡ zhōnɡ jiàn fó zhǒnɡ zhǒnɡ zhū shén biàn
我时于彼夜梦中见佛种种诸神变
191
- 187 -
yì wén yǎn shuō shèn shēn fǎ ài yào xǐ huān wèi céng yǒu
192
亦闻演说甚深法爱乐喜欢未曾有
shí yǒu shí qiān zhǔ yè shén zài wánɡ ɡōnɡ shànɡ kōnɡ zhōnɡ zhù
时有十千主夜神在王宫上空中住
tónɡ shí zàn fó zhū ɡōnɡ dé yǐ miào yán yīn jué wù wǒ
同时赞佛诸功德以妙言音觉悟我
shènɡ zhì xián hòu rǔ yīnɡ qǐ fó yǐ chū xīnɡ yú rǔ ɡuó
胜智贤后汝应起佛已出兴于汝国
bǎi qiān jié hǎi nán zhí yù jiàn zhě lì lè jiē qīnɡ jìnɡ
百千劫海难值遇见者利乐皆清净
wǒ shí xīnɡ wù xīn xīn jìnɡ jí dǔ qīnɡ jìnɡ miào ɡuānɡ mínɡ
193
我时惺寤心欣敬即睹清净妙光明
ɡuān cǐ ɡuānɡ xiànɡ cónɡ hé lái jiàn fó zuò yú shù wánɡ xià
观此光相从何来见佛坐于树王下
sān shí èr xiànɡ zhuānɡ yán tǐ miào sè chū ɡuò bǎo shān wánɡ
三十二相庄严体妙色出过宝山王
fù yú yī qiè máo kǒnɡ zhōnɡ pǔ fànɡ ɡuǎnɡ dà ɡuānɡ mínɡ hǎi
复于一切毛孔中普放广大光明海
wǒ shí jiàn yǐ shēnɡ huān xǐ jí fā ɡuǎnɡ dà xī yǒu xīn
我时见已生欢喜即发广大希有心
yuàn wǒ yì dānɡ rú shì zūn jù zú ɡuǎnɡ dà shén tōnɡ lì
愿我亦当如世尊具足广大神通力
wǒ yú shì shí xún jué wù dà wánɡ fēi pín zhū juàn shǔ
我于是时寻觉悟大王妃嫔诸眷属
xián lìnɡ jiàn fó dà ɡuānɡ mínɡ yī qiè shēn xīn jiē qìnɡ yuè
咸令见佛大光明一切身心皆庆悦
wǒ shí yǔ bǐ zhuàn lún zhǔ sì bīnɡ qiān yì tónɡ wéi rào
194
我时与彼转轮主四兵千亿同围绕
jí yǔ wú liànɡ zhū zhònɡ shēnɡ jù xínɡ ɡònɡ yì rú lái suǒ
及与无量诸众生俱行共诣如来所
wǒ shí jīnɡ yú èr wàn suì yī xīn ɡònɡ yǎnɡ bǐ rú lái
我时经于二万岁一心供养彼如来
qī bǎo dà dì sì tiān xià jìnɡ xīn fènɡ shī céng wú juàn
七宝大地四天下敬心奉施曾无倦
192
丽本：叹；永乐北藏本及龙藏本：欢
193
丽本：寝；永乐北藏本及龙藏本：惺
194
丽本：王；永乐北藏本及龙藏本：主
- 188 -
shí bǐ rú lái wèi wǒ shuō xiū duō luó hǎi ɡōnɡ dé yún
时彼如来为我说修多罗海功德云
yǐ fó wēi lì yìnɡ qún xīn fā qǐ zhuānɡ yán zhū yuàn hǎi
以佛威力应群心发起庄严诸愿海
bǐ shí yè shén jué wù wǒ lìnɡ wǒ jiàn fó xīn zēnɡ yì
彼时夜神觉悟我令我见佛心增益
wǒ shí yuàn dé rú shì shēn jué wù yī qiè zhū fànɡ yì
我时愿得如是身觉悟一切诸放逸
wǒ cónɡ yú cǐ chū fā xīn yuàn qù wú shànɡ pú tí dào
我从于此初发心愿趣无上菩提道
wǎnɡ lái shēnɡ sǐ zhū yǒu hǎi nénɡ miè zhònɡ kǔ xīn wú shī
往来生死诸有海能灭众苦心无失
cǐ hòu fù yǐ shēn xìn xīn ɡònɡ fó shí yì nà yóu tā
195
此后复以深信心供佛十亿那由他
hénɡ shòu rén tiān ān wěn lè ráo yì yī qiè zhū qún shēnɡ
恒受人天安隐乐饶益一切诸群生
chū fó hào mínɡ jí xiánɡ hǎi èr mínɡ ɡōnɡ dé wú jìn dēnɡ
初佛号名吉祥海二名功德无尽灯
dì sān fó hào miào bǎo chuánɡ dì sì fó hào xū kōnɡ huì
第三佛号妙宝幢第四佛号虚空慧
dì wǔ fó hào jū sū mó dì liù zhì yuè wú suǒ zhuó
第五佛号拘苏摩第六智月无所著
dì qī fǎ yuè ɡuānɡ mínɡ wánɡ dì bā zhì lún ɡuānɡ pǔ zhào
第七法月光明王第八智轮光普照
dì jiǔ rú lái liǎnɡ zú zūn hào wéi bǎo yàn shān dēnɡ ɡuānɡ
第九如来两足尊号为宝焰山灯光
dì shí tiáo yù tiān rén shī mínɡ yuē sān shì dà ɡuānɡ yīn
第十调御天人师名曰三世大光音
rú shì shí yì nà yóu tā wǒ jiē ɡònɡ yǎnɡ xīn huān xǐ
如是十亿那由他我皆供养心欢喜
rán yóu wèi dé zhì huì yǎn rù cǐ shèn shēn jiě tuō hǎi
然犹未得智慧眼入此甚深解脱海
cónɡ cǐ cì dì fù yǒu chà mínɡ yī qiè fó bǎo ɡuānɡ mínɡ
从此次第复有刹名一切佛宝光明
qí jié mínɡ wéi tiān jí xiánɡ wǔ bǎi rú lái chū xīnɡ shì
其劫名为天吉祥五百如来出兴世
195
丽本：常；永乐北藏本及龙藏本：复
- 189 -
chū fó yuè lún yuán mǎn ɡuānɡ dì èr fó mínɡ wéi rì dēnɡ
初佛月轮圆满光第二佛名为日灯
dì sān fó hào xīnɡ xiù chuánɡ dì sì fó mínɡ miào bǎo fēnɡ
第三佛号星宿幢第四佛名妙宝峰
wǔ huā yàn ɡuānɡ liù hǎi dēnɡ qī yàn jí xiánɡ bā tiān dé
五华焰光六海灯七焰吉祥八天德
dì jiǔ fǎ wánɡ hào ɡuānɡ chuánɡ dì shí pǔ zhì ɡuānɡ mínɡ wánɡ
第九法王号光幢第十普智光明王
rú shì wǔ bǎi zhū rú lái yī yī wǒ jiē céng ɡònɡ yǎnɡ
如是五百诸如来一一我皆曾供养
shànɡ yú wǒ ài ā lài yē bù zhī wú yī jì wéi yǒu
尚于我爱阿赖耶不知无依计为有
cónɡ cǐ cì dì fù yǒu jié mínɡ zhònɡ miào sè fàn ɡuānɡ mínɡ
从此次第复有劫名众妙色梵光明
shì jiè jù zú bǎo zhuānɡ yán mínɡ shènɡ jí xiánɡ huā dēnɡ yún
世界具足宝庄严名胜吉祥华灯云
bǐ zhōnɡ wú liànɡ fó chū xīnɡ yī yī wǒ jiē céng ɡònɡ yǎnɡ
彼中无量佛出兴一一我皆曾供养
yì ɡònɡ rú lái dà zhònɡ huì ɡōnɡ jìnɡ tīnɡ fǎ xīn huān xǐ
亦供如来大众会恭敬听法心欢喜
chū fó hào yuē bǎo xū mí èr mínɡ ɡuānɡ mínɡ ɡōnɡ dé hǎi
初佛号曰宝须弥二名光明功德海
sān mínɡ fǎ jiè miào yīn chuánɡ sì hào fǎ hǎi dà shēnɡ wánɡ
三名法界妙音幢四号法海大声王
wǔ fǎ chuánɡ fó liù wēi yán qī fǎ lì ɡuānɡ bā kōnɡ zhì
五法幢佛六威严七法力光八空智
dì jiǔ fǎ yàn xū mí ɡuānɡ dì shí fó mínɡ yún jí xiánɡ
第九法焰须弥光第十佛名云吉祥
rú shì shànɡ shǒu děnɡ zhū fó yī yī wǒ jiē qīn ɡònɡ yǎnɡ
如是上首等诸佛一一我皆亲供养
wèi nénɡ mínɡ liǎo shēn fǎ xìnɡ ér dé rù yú zhū fó hǎi
未能明了深法性而得入于诸佛海
cǐ hòu cì dì fù yǒu jié qí jié mínɡ wéi yuè jí xiánɡ
此后次第复有劫其劫名为月吉祥
dānɡ yú bǐ shí yǒu fó chà hào yuē rì dēnɡ jí xiánɡ chuánɡ
当于彼时有佛刹号曰日灯吉祥幢
bǐ shí yǒu fó chū yú shì qí shù bā shí nà yóu tā
彼时有佛出于世其数八十那由他
- 190 -
ɡuǎnɡ chén yī qiè zhuānɡ yán jù jiē yǐ shēn xīn ér jìnɡ fènɡ
广陈一切庄严具皆以深心而敬奉
zuì chū ɡān lù wèi wánɡ fó dì èr fó mínɡ dà shù wánɡ
最初甘露味王佛第二佛名大树王
sān mínɡ ɡōnɡ dé xū mí fēnɡ sì mínɡ pínɡ děnɡ miào bǎo yǎn
三名功德须弥峰四名平等妙宝眼
wǔ ɡuānɡ biàn zhào liù ɡuānɡ yán qī fǎ hǎi fó bā shènɡ lì
五光遍照六光严七法海佛八胜力
jiǔ mínɡ shì zhǔ wēi lì xián dì shí yī jié fǎ ɡuānɡ wánɡ
196
九名世主威力贤第十一劫法光王
rú shì shànɡ shǒu děnɡ zhū fó wǒ xī ɡònɡ yǎnɡ xián qīn jìn
如是上首等诸佛我悉供养咸亲近
rán yóu wèi huò shēn miào zhì nénɡ rù shèn shēn zhū fǎ hǎi
然犹未获深妙智能入甚深诸法海
cǐ hòu wú jiàn fù yǒu jié mínɡ wéi jì jìnɡ zhì wēi lì
此后无间复有劫名为寂静智威力
qí chà mínɡ yuē pǔ ɡuānɡ yún jīn ɡānɡ jiān ɡù mó ní bǎo
其刹名曰普光云金刚坚固摩尼宝
wú shù zhuānɡ yán jù zhònɡ sè yú zhōnɡ qiān fó chū xīnɡ shì
无数庄严具众色于中千佛出兴世
zhònɡ shēnɡ duō jìnɡ shǎo fán nǎo lí ɡòu zhònɡ huì jù zhuānɡ yán
众生多净少烦恼离垢众会具庄严
zuì chū fó hào jīn ɡānɡ qí dì èr shòu chí wú zhuó lì
最初佛号金刚䐡第二受持无著力
dì sān fǎ jiè yǐnɡ xiànɡ fó sì pǔ ɡuānɡ zhào shí fānɡ wánɡ
第三法界影像佛四普光照十方王
dì wǔ dà bēi wēi dé fó dì liù mínɡ wéi kǔ xínɡ hǎi
第五大悲威德佛第六名为苦行海
dì qī rěn rǔ yuán mǎn dēnɡ dì bā jué fǎ yuán mǎn ɡuānɡ
第七忍辱圆满灯第八觉法圆满光
dì jiǔ fó hào hǎi zhuānɡ yán zuì hòu jì jìnɡ ɡuānɡ wánɡ fó
第九佛号海庄严最后寂静光王佛
rú shì shànɡ shǒu děnɡ shí fó wǒ xī yī yī céng ɡònɡ yǎnɡ
197
如是上首等十佛我悉一一曾供养
rán yú fǎ xìnɡ wèi shēn wù pínɡ děnɡ rú kōnɡ xìnɡ qīnɡ jìnɡ
然于法性未深悟平等如空性清净
196
丽本：切；永乐北藏本及龙藏本：劫
197
丽本：千；永乐北藏本及龙藏本：十
- 191 -
jí biàn yóu xínɡ yī qiè chà ér yú bǐ chà xiū zhū xínɡ
及遍游行一切刹而于彼刹修诸行
cì dì wú jiàn fù yǒu jié qí jié mínɡ wéi miào chū shēnɡ
次第无间复有劫其劫名为妙出生
chà hào xiānɡ dēnɡ yún jí xiánɡ yú zhōnɡ jìnɡ huì hénɡ xiānɡ zá
刹号香灯云吉祥于中净秽恒相杂
yú zhōnɡ yì fó chū xīnɡ shì bǐ chà jí jié miào zhuānɡ yán
于中亿佛出兴世彼刹及劫妙庄严
bǐ fó suǒ shuō miào fǎ lún wǒ yǐ niàn lì jiē nénɡ shòu
彼佛所说妙法轮我以念力皆能受
chū wú ɡòu chēnɡ èr fǎ hǎi dì sān fó hào yún jí xiánɡ
初无垢称二法海第三佛号云吉祥
sì mínɡ fǎ zhǔ wǔ dé yún liù mínɡ fǎ shān xū mí ɡuān
四名法主五德云六名法山须弥冠
dì qī zhì yàn wēi dé fó dì bā xū kōnɡ dà shēnɡ fó
第七智焰威德佛第八虚空大声佛
dì jiǔ fù yǒu liǎnɡ zú zūn mínɡ pǔ chū shēnɡ shū shènɡ dēnɡ
第九复有两足尊名普出生殊胜灯
zuì hòu dì shí wú shànɡ shì hào méi jiān ɡuānɡ zhì jí xiánɡ
最后第十无上士号眉间光智吉祥
ɡònɡ bǐ yī qiè rén zhōnɡ zūn wèi nénɡ jìnɡ zhì wú ài dào
供彼一切人中尊未能净治无碍道
cì dì wú jiàn fù yǒu jié mínɡ jí jiān ɡù miào ɡāo wánɡ
次第无间复有劫名集坚固妙高王
chà hào bǎo fēnɡ shènɡ dǐnɡ lǐ shànɡ miào zá bǎo wéi yán shì
198
刹号宝峰胜顶礼上妙杂宝为严饰
yǒu wǔ bǎi fó yú zhōnɡ xiàn sè shēn biàn mǎn shènɡ zhuānɡ yán
有五百佛于中现色身遍满胜庄严
ɡònɡ bǐ yī qiè zì jué zūn qiú cǐ shèn shēn zhēn jiě tuō
供彼一切自觉尊求此甚深真解脱
dì yī ɡōnɡ dé yuán mǎn fó èr jì jìnɡ yīn sān hǎi shān
第一功德圆满佛二寂静音三海山
sì wēi dé fó wǔ shān wánɡ liù xū mí xiànɡ dà yún shēnɡ
四威德佛五山王六须弥相大云声
qī fǎ zì zài bā ɡōnɡ dé jiǔ fú xū mí shí jì ɡuānɡ
七法自在八功德九福须弥十寂光
198
丽本：幢；永乐北藏本及龙藏本：礼
- 192 -
cǐ děnɡ shànɡ shǒu wǔ bǎi fó wǒ jiē cì dì xīnɡ ɡònɡ yǎnɡ
此等上首五百佛我皆次第兴供养
bǐ fó suǒ yǒu zhēn jìnɡ dào wǒ jiē pǔ rù jìn wú yú
彼佛所有真净道我皆普入尽无余
rán wèi nénɡ yú fó fǎ zhōnɡ chénɡ jiù shèn shēn pínɡ děnɡ rěn
然未能于佛法中成就甚深平等忍
cì dì wú jiàn hòu yǒu jié mínɡ wéi ān lè zhuānɡ yán ɡuānɡ
199
次第无间后有劫名为安乐庄严光
chà hào jì yīn yīnɡ luò zhì zhònɡ shēnɡ qīnɡ jìnɡ shǎo fán nǎo
刹号寂音璎珞智众生清净少烦恼
yú zhōnɡ suǒ yǒu zhū fó xiàn qí shù bā shí nà yóu tā
于中所有诸佛现其数八十那由他
wǒ xī ɡònɡ bǐ rén zhōnɡ zūn xiū fó zuì shènɡ qīnɡ jìnɡ dào
我悉供彼人中尊修佛最胜清净道
chū fó huā jù jū sū mó èr hǎi zànɡ fó sān dé shēnɡ
初佛华聚拘苏摩二海藏佛三德生
dì sì fó hào tiān wánɡ jì dì wǔ mó ní shènɡ zànɡ wánɡ
第四佛号天王髻第五摩尼胜藏王
dì liù fó mínɡ zhēn jīn shān dì qī fó hào bǎo jù zūn
第六佛名真金山第七佛号宝聚尊
dì bā fǎ chuánɡ jiǔ cái shènɡ zuì hòu mínɡ wéi zhì huì wánɡ
第八法幢九财胜最后名为智慧王
rú shì shànɡ shǒu tiān rén zhǔ wǒ jiē ɡònɡ yǎnɡ wú bú jìn
如是上首天人主我皆供养无不尽
cǐ hòu cì dì fù yǒu jié qí jié mínɡ wéi qiān jí xiánɡ
此后次第复有劫其劫名为千吉祥
chà hào miào dēnɡ biàn huà chuánɡ yì nà yóu tā fó chū xiàn
刹号妙灯变化幢亿那由他佛出现
zuì chū fó mínɡ jì jìnɡ chuánɡ dì èr fó hào shē mó tā
最初佛名寂静幢第二佛号奢摩他
dì sān jì jìnɡ bǎi dēnɡ yún dì sì shì zūn jí xiánɡ wánɡ
第三寂静百灯云第四世尊吉祥王
dì wǔ fó hào zuì shènɡ zhǔ dì liù fó mínɡ rú yún xínɡ
200
第五佛号最胜主第六佛名如云行
dì qī rú lái rì wēi dé dì bā shènɡ fǎ xū mí dēnɡ
第七如来日威德第八胜法须弥灯
199
丽本：复；永乐北藏本及龙藏本：后
200
丽本：王；永乐北藏本及龙藏本：主
- 193 -
jiǔ mínɡ tiān yàn miào jí xiánɡ shí shī zǐ hǒu zhì huì dēnɡ
九名天焰妙吉祥十师子吼智慧灯
rú shì shànɡ shǒu zhū shàn shì wǒ xī ɡònɡ yǎnɡ wú kōnɡ ɡuò
如是上首诸善逝我悉供养无空过
rán yóu wèi dé qīnɡ jìnɡ rěn rù bǐ shèn shēn zhū fǎ hǎi
然犹未得清净忍入彼甚深诸法海
cǐ hòu cì dì fù yǒu jié mínɡ wéi wú zhuó biàn zhuānɡ yán
此后次第复有劫名为无著遍庄严
dānɡ yú bǐ shí yǒu shì jiè mínɡ wú biān ɡuānɡ pǔ jí xiánɡ
当于彼时有世界名无边光普吉祥
qí zhōnɡ zhū fó chū xīnɡ shì sān shí liù yì nà yóu tā
其中诸佛出兴世三十六亿那由他
chū fó mínɡ pǔ ɡōnɡ dé yún dì èr wú jiàn xū kōnɡ xīn
初佛名普功德云第二无间虚空心
sān fó miào shēnɡ jù zhuānɡ yán sì mínɡ fǎ hǎi dà hǒu shēnɡ
三佛妙生具庄严四名法海大吼声
dì wǔ fǎ jiè dà yīn shēnɡ liù miào biàn huà ɡōnɡ dé shān
第五法界大音声六妙变化功德山
dì qī pǔ lì wēi dé zūn dì bā chū shēnɡ fǎ hǎi shēnɡ
201
第七普力威德尊第八出生法海声
dì jiǔ hǎi dēnɡ ɡōnɡ dé shān dì shí suí shùn zhì rì wánɡ
第九海灯功德山第十随顺智日王
bǐ suǒ chū xiàn zhū rú lái wǒ jiē ɡònɡ yǎnɡ xīn huān xǐ
彼所出现诸如来我皆供养心欢喜
zuì hòu yǒu fó chū xīnɡ shì mínɡ bǎo jí xiánɡ ɡōnɡ dé chuánɡ
最后有佛出兴世名宝吉祥功德幢
wǒ wéi tiān hòu mínɡ yuè miàn ɡònɡ yǎnɡ yú bǐ rén zhōnɡ zūn
我为天后名月面供养于彼人中尊
shí fó wèi wǒ shuō qì jīnɡ mínɡ wú yī zhuó zhuānɡ yán mén
时佛为我说契经名无依著庄严门
chénɡ jiù chū shēnɡ zhū yuàn hǎi wǒ yǐ niàn lì jiē shòu chí
成就出生诸愿海我以念力皆受持
huò dé ɡuǎnɡ dà qīnɡ jìnɡ yǎn jì jìnɡ zǒnɡ chí sān mèi lì
获得广大清净眼寂静总持三昧力
hénɡ yú xiānɡ xù niàn niàn zhōnɡ xī jiàn shí fānɡ zhū fó hǎi
恒于相续念念中悉见十方诸佛海
201
丽本：方；永乐北藏本及龙藏本：力
- 194 -
dé bǐ zhū fó dà bēi zàng jí pǔ fānɡ biàn dà cí mén
得彼诸佛大悲藏及普方便大慈门
zēnɡ zhǎnɡ rú kōnɡ dà zhì xīn chénɡ jiù wú liànɡ rú lái lì
增长如空大智心成就无量如来力
jiàn zhū zhònɡ shēnɡ diān dǎo xīn jiān zhí chánɡ lè wǒ jìnɡ xiǎnɡ
见诸众生颠倒心坚执常乐我净想
hēi àn yú chī yún suǒ mí huò luàn wànɡ qǐ zhū fán nǎo
黑暗愚痴云所迷惑乱妄起诸烦恼
xínɡ zhǐ hénɡ yóu xié jiàn lín lái wǎnɡ rù yú tān yù hǎi
行止恒游邪见林来往入于贪欲海
jī jí zhǒnɡ zhǒnɡ lún huí yè duò luò zhǒnɡ zhǒnɡ zhū kǔ qù
积集种种轮回业堕落种种诸苦趣
yī qiè zhònɡ shēnɡ zhū qù zhōnɡ ɡè suí qí yè ér shòu shēn
一切众生诸趣中各随其业而受身
shēnɡ lǎo bìnɡ sǐ suǒ bī pò shēn xīn hénɡ shòu wú biān kǔ
生老病死所逼迫身心恒受无边苦
wèi yù ān lè bǐ zhònɡ shēnɡ fā qǐ zuì shènɡ pú tí zhì
为欲安乐彼众生发起最胜菩提志
yuàn rú shí fānɡ yī qiè chà suǒ yǒu chū xiàn shí lì zūn
愿如十方一切刹所有出现十力尊
wèi qiú chénɡ fó lì zhònɡ shēnɡ qǐ dà yuàn yún zhōu fǎ jiè
为求成佛利众生起大愿云周法界
cónɡ shì jù xiū ɡōnɡ dé jù qù rù fó dào zǒnɡ chí mén
从是具修功德聚趣入佛道总持门
fā qǐ ɡuǎnɡ dà xínɡ yuàn yún sù jí pǔ rù wú shēnɡ dào
发起广大行愿云速疾普入无生道
jù zú ɡuǎnɡ dà bō luó mì fǎ jiè chū shēnɡ wú bú biàn
具足广大波罗蜜法界出生无不遍
sù jí pǔ rù yú zhū dì yì rù sān shì fānɡ biàn fǎ
速疾普入于诸地亦入三世方便法 202
yī niàn pǔ xiū yī qiè fó suǒ yǒu dì dù wú ài xínɡ
一念普修一切佛所有地度无碍行
wǒ shí dé wéi fó zhǎnɡ zǐ dé rù pǔ xián shēn xínɡ yuàn
我时得为佛长子得入普贤深行愿
liǎo shí fǎ jiè chā bié mén tōnɡ dá shèn shēn zhū fó jiào
了十法界差别门通达甚深诸佛教
202
丽本：海；永乐北藏本及龙藏本：法
- 195 -
shànnán zǐ yú rǔ yì yún hé bǐ shí zhuàn lún shènɡwánɡ
‚ 善男子，于汝意云何？彼时转轮圣王，
mínɡ shí fānɡ zhǔ nénɡ jiàn zhènɡ fǎ shào jì fó zhǒnɡ shǐ bú duàn zhě
名十方主，能建正法，绍继佛种使不断者，
qǐ yì rén hū wén shū shī lì tónɡ zǐ shì yě ěr shí yè shén jué wù
岂异人乎？文殊师利童子是也。尔时，夜神觉悟
wǒ zhě pǔ xián pú sà zhī suǒ huà ěr shànnán zǐ wǒ yú bǐ shí wéi
我者，普贤菩萨之所化耳。善男子，我于彼时为
wánɡbǎo nǚ ménɡ bǐ yè shén jué wù yú wǒ lìnɡ wǒ jiàn fó fā ā
王宝女，蒙彼夜神觉悟于我，令我见佛，发阿
nòuduō luó sān miǎo sān pú tí xīn cónɡ shì yǐ lái jīnɡ fó chà jí wēi
耨多罗三藐三菩提心。从是以来，经佛刹极微
chén shù jié wèi céngshēnɡ yú è dào zhī zhōnɡ chánɡshēnɡ rén tiān
尘数劫，未曾生于恶道之中，常生人天，
hénɡ dé zì zài yú yī qiè chù bù shě jiàn fó qí xīn jiān ɡù nǎi zhì
恒得自在，于一切处不舍见佛，其心坚固，乃至
yú ɡōnɡ dé chuánɡ bǎo jí xiánɡ dēnɡ fó suǒ dé cǐ pú sà dà sù jí
于功德幢宝吉祥灯佛所，得此菩萨大速疾
lì pǔ xǐ chuánɡ wú ɡòu jiě tuō yǐ cǐ jiě tuō nénɡ dé rú shì ɡōnɡ dé
力普喜幢无垢解脱，以此解脱能得如是功德
yánshēn zhǒnɡzhǒnɡɡònɡyǎnɡ qīn jìn zhū fó jí shàn zhī shí chénɡ shú
严身，种种供养亲近诸佛及善知识，成熟
tiáo fú lì yì zhònɡshēnɡ lìnɡ xiū miàoxínɡ
调伏利益众生，令修妙行。
shàn nán zǐ wǒ wéi zhī cǐ dà sù jí lì pǔ xǐ chuánɡ wú
‚ 善男子，我唯知此大速疾力普喜幢无
ɡòu jiě tuō mén rú zhū pú sà mó hē sà yú niànniànzhōnɡ pǔ yì
垢解脱门。如诸菩萨摩诃萨，于念念中，普诣
yī qiè zhū rú lái suǒ sù jí qù rù yī qiè zhì hǎi yú niànniànzhōnɡ
一切诸如来所，速疾趣入一切智海；于念念中，
yǐ fā qù mén rù yú yī qiè zhū dà yuàn hǎi yú niànniànzhōnɡ yǐ
以发趣门，入于一切诸大愿海；于念念中，以
yuàn hǎi mén jìn wèi lái jié niànniànchūshēnɡ yī qiè zhū xínɡ yī yī xínɡ
愿海门，尽未来劫念念出生一切诸行；一一行
zhōnɡ biànhuàchūshēnɡ yī qiè fó chà jí wēi chén shù shēn yī yī shēn
中，变化出生一切佛刹极微尘数身；一一身，
biàn rù yī qiè fǎ jiè mén yī yī fǎ jiè mén yī qiè fó chàzhōnɡ
遍入一切法界门；一一法界门，一切佛刹中，
- 196 -
yìnɡ zhònɡ shēnɡ xīn shuō zhū miào xínɡ yī qiè fó chà yī yī chén zhōnɡ
应众生心说诸妙行；一切佛刹一一尘中，
xī jiàn wú biān zhū rú lái hǎi yī yī rú lái suǒ xī jiàn biàn fǎ jiè zhū
悉见无边诸如来海；一一如来所，悉见遍法界诸
fó shéntōnɡyóu xì zì zài yī yī rú lái suǒ xī jiàn wǎnɡ jié xiū zhū
佛神通游戏自在；一一如来所，悉见往劫修诸
pú sà zhǒnɡzhǒnɡmiàoxínɡ yī yī rú lái suǒ shòu chí shǒu hù suǒ yǒu
菩萨种种妙行；一一如来所，受持守护所有
fǎ lún chánɡ bú wànɡ shī xī jiàn sān shì yī qiè rú lái zhǒnɡzhǒnɡshén
法轮常不忘失，悉见三世一切如来种种神
biànfānɡbiàn jiào huì ér wǒ yún hé nénɡ zhī nénɡshuō bǐ ɡōnɡ dé xínɡ
203
变方便教诲；而我云何能知、能说彼功德行？
shànnán zǐ yú cǐ rú lái dà zhònɡ huì zhōnɡ yǒu zhǔ yè shén mínɡ
善男子，于此如来大众会中，有主夜神，名
pǔ jiù hù yī qiè zhònɡshēnɡ wēi dé jí xiánɡ rǔ yì bǐ wèn pú sà yún
普救护一切众生威德吉祥。汝诣彼问菩萨云
hé rù pú sà xínɡ yuánmǎnqīnɡ jìnɡ zhū pú sà dào
何入菩萨行、圆满清净诸菩萨道？‛
shí shàn cái tónɡ zǐ lǐ yè shén zú rào wú shù zā yīn qín
时，善财童子礼夜神足，绕无数匝，殷勤
ěr shí shàn cái tónɡ zǐ cónɡ xǐ mù yè shén suǒ wén pǔ xǐ
尔时，善财童子从喜目夜神所，闻普喜
chuánɡ jiě tuō shēn xìn qù rù suí shùnɡuānchá niànshàn zhī shí suǒ
幢解脱，深信趣入，随顺观察，念善知识所
yǒu jiào huì xīn wú zàn shě zuò yì sī wéi zhū ɡēn bù sǎn yī xīn
有教诲，心无暂舍，作意思惟，诸根不散，一心
yuàn dé yù shàn zhī shí pǔ yú shí fānɡ qín qiú fěi xiè yuànchánɡ qīn
愿得遇善知识，普于十方勤求匪懈，愿常亲
jìn zhū shàn zhī shí shēnɡ zhū ɡōnɡ dé yú shàn zhī shí chénɡ shì ɡònɡyǎnɡ
近诸善知识生诸功德，于善知识承事供养
chánɡ lìnɡ huān xǐ yǔ shàn zhī shí suǒ yǒushànɡēntónɡ yī tǐ xìnɡ dé
常令欢喜，与善知识所有善根同一体性，得
shàn zhī shí qiǎofānɡbiànxínɡ wú nénɡ pò huài yī shàn zhī shí sù jí zēnɡ
善知识巧方便行无能破坏，依善知识速疾增
203
丽本：海；永乐北藏本及龙藏本：诲
- 197 -
zhǎnɡ rù jīnɡ jìn hǎi yǔ shàn zhī shí suí shùnɡònɡ zhù chánɡ bù yuǎn lí
长入精进海，与善知识随顺共住常不远离。
zuò shì yuàn yǐ wǎnɡ yì pǔ jiù zhònɡshēnɡ wēi dé shén suǒ
作是愿已，往诣普救众生威德神所。
shí bǐ yè shén jí wèi shàn cái shì xiàn pú sà tiáo fú zhònɡshēnɡ
时，彼夜神即为善财示现菩萨调伏众生
jiě tuō shén lì yǐ zhū xiànɡhǎozhuānɡyán qí shēn jí yú méi jiān fànɡ
解脱神力，以诸相好庄严其身，即于眉间放
dà ɡuānɡmínɡ mínɡ pǔ zhì yàn wú ɡòuxīnɡ xiù chuánɡ wú liànɡɡuānɡmínɡ
大光明，名普智焰无垢星宿幢，无量光明
yǐ wéi juàn shǔ qí ɡuānɡ pǔ zhào yī qiè shì jiān zhào shì jiān yǐ rù
以为眷属，其光普照一切世间，照世间已，入
shàn cái dǐnɡ chōnɡmǎn qí shēn shàn cái jí shí dé jí qīnɡ jìnɡ yuánmǎn
善财顶，充满其身。善财即时得极清净圆满
sān mèi dé sān mèi yǐ xī jiàn xǐ mù pǔ jiù èr shénliǎnɡchùzhōnɡ
三昧，得三昧已，悉见喜目、普救二神两处中
jiān suǒ yǒu yī qiè dì chén shuǐ chén jí yǐ huǒchén jīn ɡānɡ mó ní
间所有一切地尘、水尘及以火尘、金刚摩尼
zhònɡbǎo wēi chén huāxiānɡ yīnɡ luò zhū zhuānɡyán jù rú shì yī
众宝微尘，华香、璎珞、诸庄严具，如是一
qiè suǒ yǒu jí wēi yī yī chénzhōnɡ ɡè jiàn fó chà jí wēi chén shù shì
切所有极微一一尘中，各见佛刹极微尘数世
jiè chénɡhuài jí jiàn yī qiè dì shuǐ huǒ fēnɡ zhū dà jī jù
界成坏，及见一切地、水、火、风诸大积聚，
yì jiàn yī qiè shì jiè lián jiē jiē yǐ dì lún rèn chí ér zhù zhǒnɡzhǒnɡ
亦见一切世界连接，皆以地轮任持而住。种种
xínɡxiànɡ zhǒnɡzhǒnɡjuàn shǔ zhǒnɡzhǒnɡshān hǎi zhǒnɡzhǒnɡ hé chí
形像、种种眷属、种种山海、种种河池、
zhǒnɡzhǒnɡ shù lín zhǒnɡzhǒnɡɡōnɡdiàn suǒ wèi tiānɡōnɡdiàn lónɡ
种种树林、种种宫殿，所谓：天宫殿、龙
ɡōnɡdiàn yè chāɡōnɡdiàn qián tà pó ā xiū luó jiā lóu luó
宫殿、夜叉宫殿、乾闼婆、阿修罗、迦楼罗、
jǐn nà luó mó hóu luó qié rén fēi rén děnɡɡōnɡdiàn wū zhái zhǒnɡ
紧那罗、摩睺罗伽、人、非人等宫殿屋宅，种
zhǒnɡzhuānɡyán dì yù chùshēnɡ yán luó wánɡ jiè yī qiè zhù chù
种庄严；地狱、畜生、阎罗王界一切住处，
zhū qù lún zhuǎn shēnɡ sǐ wǎnɡ lái suí yè shòubào ɡè ɡè chā bié
诸趣轮转，生死往来，随业受报，各各差别；
- 198 -
pǔ biànchūshēnɡ bù xiānɡ zá luàn mǐ bù zhī jiàn shàn cái yòu jiàn yī
普遍出生，不相杂乱，靡不知见。善财又见一
qiè shì jiè zhǒnɡzhǒnɡchā bié suǒ wèi huòyǒu shì jiè zá huì huòyǒu
切世界种种差别，所谓：或有世界杂秽，或有
shì jiè qīnɡ jìnɡ huòyǒu shì jiè qù zá huì huòyǒu shì jiè qù qīnɡ jìnɡ
世界清净，或有世界趣杂秽，或有世界趣清净，
huòyǒu shì jiè zá huì qīnɡ jìnɡ huòyǒu shì jiè qīnɡ jìnɡ zá huì huòyǒu shì
或有世界杂秽清净，或有世界清净杂秽，或有世
jiè qí xínɡpínɡzhènɡ huòyǒu shì jiè suí xīn xiǎnɡ zhù huòyǒu fù zhù
界其形平正，或有世界随心想住，或有覆住，
huòyǒu cè zhù rú shì shì jiè yī qiè qù lèi yī qiè shēnɡzhōnɡ jiē
或有侧住。如是世界一切趣类，一切生中，皆
xī jiàn cǐ pǔ jiù zhònɡshēnɡ wēi dé yè shén yú yī qiè shí biàn yī qiè
悉见此普救众生威德夜神，于一切时遍一切
chù suí zhū zhònɡ shēnɡ rú shì shòuliànɡ rú shì xìn yào xínɡ mào
处，随诸众生如是寿量、如是信乐、形貌、
yán cí xínɡ jiě chā bié yǐ fānɡbiàn lì pǔ xiàn qí qián suí yí tiáo
言辞、行解差别，以方便力普现其前，随宜调
fú ér chénɡ shú zhī lìnɡ dì yù zhònɡ shēnɡ miǎn zhū kǔ dú lìnɡ chù
伏而成熟之。令地狱众生免诸苦毒，令畜
shēnɡ zhònɡ shēnɡ bù xiānɡ shí dàn lìnɡ yán luó jiè è ɡuǐ zhònɡ shēnɡ wú
生众生不相食噉，令阎罗界饿鬼众生无
yǒu jī kě lìnɡ zhū lónɡděnɡ lí yī qiè bù lìnɡ yù jiè zhònɡshēnɡ lí yù
有饥渴，令诸龙等离一切怖，令欲界众生离欲
jiè bù lìnɡ rén qù zhònɡshēnɡ lí àn yè bù huǐ zǐ bù è mínɡ
204
界怖，令人趣众生离暗夜怖、毁呰怖、恶名
bù dà zhònɡ bù bù huó bù sǐ bù è dào bù duànshànɡēn
怖、大众怖、不活怖、死怖、恶道怖、断善根
bù tuì pú tí xīn bù yù è zhī shí bù lí shàn zhī shí bù duò
怖、退菩提心怖、遇恶知识怖、离善知识怖、堕
èr shènɡ dì bù zhǒnɡzhǒnɡshēnɡ sǐ bù yì lèi zhònɡshēnɡtónɡ zhù bù
二乘地怖、种种生死怖、异类众生同住怖、
è shí shòushēnɡ bù è zhǒnɡ zú zhōnɡshòushēnɡ bù zào è yè bù
恶时受生怖、恶种族中受生怖、造恶业怖、
yè fán nǎo zhànɡ bù zhí zhuó zhū xiànɡzhǒnɡ zhǒnɡ xì fù bù rú shì
业烦恼障怖、执著诸相种种系缚怖，如是
204
丽本：訾；永乐北藏本及龙藏本：呰
- 199 -
děnɡ bù xī lìnɡ shě lí huí xiànɡ pú tí
等怖悉令舍离，回向菩提。
shàn cái yòu jiàn yī qiè zhònɡshēnɡ luǎnshēnɡ tāi shēnɡ shī shēnɡ
善财又见一切众生，卵生、胎生、湿生、
huà shēnɡ yǒu sè wú sè yǒu xiǎnɡ wú xiǎnɡ fēi yǒu xiǎnɡ
化生、有色、无色、有想、无想、非有想、
fēi wú xiǎnɡ pǔ xiàn qí qián chánɡ qín jiù hù wèi chénɡ jiù pú sà
非无想，普现其前，常勤救护，为成就菩萨
dà yuàn lì ɡù shēn rù pú sà sān mèi lì ɡù jiān ɡù pú sà shéntōnɡ
大愿力故，深入菩萨三昧力故，坚固菩萨神通
lì ɡù chūshēnɡ pǔ xiánxínɡyuàn lì ɡù zēnɡɡuǎnɡ pú sà dà bēi hǎi
力故，出生普贤行愿力故，增广菩萨大悲海
ɡù dé pǔ fù zhònɡshēnɡ wú ài dà cí ɡù dé pǔ yǔ zhònɡshēnɡ wú
故，得普覆众生无碍大慈故，得普与众生无
liànɡ xǐ lè ɡù dé pǔ shè zhònɡshēnɡ zhì huì fānɡbiàn ɡù dé pú sà
量喜乐故，得普摄众生智慧方便故，得菩萨
jiě tuō zì zài shéntōnɡ ɡù yán jìnɡ yī qiè zhū fó chà ɡù jué wù liǎo zhī
解脱自在神通故，严净一切诸佛刹故，觉悟了知
yī qiè fǎ ɡù chénɡ shì ɡònɡyǎnɡ yī qiè fó ɡù shòu chí yī qiè zhū fó
一切法故，承事供养一切佛故，受持一切诸佛
jiào ɡù jī jí yī qiè shènɡshànɡēn ɡù xiū zhū pú sà zhū miàoxínɡ ɡù
教故，积集一切胜善根故，修诸菩萨诸妙行故，
rù zhònɡshēnɡ xīn wú zhànɡ ài ɡù zhī zhònɡshēnɡɡēnnénɡchénɡ shú ɡù
入众生心无障碍故，知众生根能成熟故，
jìnɡ yī qiè zhònɡ shēnɡ xìn jiě hǎi ɡù pò yī qiè zhònɡ shēnɡ wú zhī àn
净一切众生信解海故，破一切众生无知暗
ɡù dé yī qiè zhì qīnɡ jìnɡ ɡuānɡmínɡ ɡù
故，得一切智清净光明故。
ěr shí shàn cái tónɡ zǐ jiàn pǔ jiù zhònɡshēnɡ wēi dé yè shén rù
尔时，善财童子见普救众生威德夜神入
tiáo fú yī qiè zhònɡshēnɡ jiě tuō mén xiàn bù sī yì shènshēn jìnɡ jiè shén
调伏一切众生解脱门，现不思议甚深境界神
tōnɡ lì yǐ xīn dà huān xǐ yǒnɡyuè wú liànɡ tóu miàn zuò lǐ yī
通力已，心大欢喜，踊跃无量，头面作礼，一
xīn zhānyǎnɡ shí bǐ yè shén jí shě pú sà zhǒnɡzhǒnɡxiànɡhǎomiào
心瞻仰。时，彼夜神即舍菩萨种种相好妙
zhuānɡyánshēn huán fù běnxínɡ ér bù shě qí shéntōnɡbiànhuà zì zài
庄严身，还复本形，而不舍其神通变化自在
- 200 -
wēi lì
威力。
ěr shí shàn cái tónɡ zǐ ɡōnɡ jìnɡ hé zhǎnɡ què zhù yī miàn
尔时，善财童子恭敬合掌，却住一面，
ɡuānchá yè shén yǐ jì zàn yuē
观察夜神，以偈赞曰：
wǒ jiàn rén zūn jīn suǒ xiàn rú shì ɡuǎnɡ dà shén tōnɡ lì
我见仁尊今所现如是广大神通力
lìnɡ wǒ fā shēnɡ huān xǐ xīn jí shuō miào jì ér chēnɡ zàn
令我发生欢喜心即说妙偈而称赞
wǒ jiàn shènɡ zhě ɡuǎnɡ dà shēn shū shènɡ miào bǎo zhuānɡ yán yǐ
我见圣者广大身殊胜妙宝庄严已 205
pì rú xīnɡ yuè chǔ kōnɡ zhōnɡ nán sī xiànɡ hǎo jiē wēi miào
譬如星月处空中难思相好皆微妙
shēn fànɡ qīnɡ jìnɡ ɡuānɡ mínɡ lún liànɡ děnɡ wú biān chà chén shù
身放清净光明轮量等无边刹尘数
zhǒnɡ zhǒnɡ sè xiànɡ jiē shū miào pǔ zhào shí fānɡ wú bú biàn
种种色相皆殊妙普照十方无不遍
yú rén yī yī máo kǒnɡ chū děnɡ zhū zhònɡ shēnɡ xīn shù ɡuānɡ
于仁一一毛孔出等诸众生心数光
ɡuānɡ zhōnɡ fó zuò bǎo lián huā huà xiàn nénɡ miè zhònɡ shēnɡ kǔ
光中佛坐宝莲华化现能灭众生苦
ɡuānɡ zhōnɡ fù chū miào xiānɡ yún pǔ xūn yī qiè zhònɡ shēnɡ lèi
光中复出妙香云普熏一切众生类
fù nénɡ pǔ yù zhònɡ miào huā pǔ ɡònɡ shí fānɡ yī qiè fó
复能普雨众妙华普供十方一切佛
méi fànɡ ɡuǎnɡ dà ɡuānɡ mínɡ jù bǎo ɡuānɡ wú ɡòu děnɡ xū mí
眉放广大光明聚宝光无垢等须弥
pǔ zhào shí fānɡ shì jiè zhōnɡ chù zhě lìnɡ miè yú chī àn
普照十方世界中触者令灭愚痴暗
kǒu chánɡ pǔ fànɡ wú ɡòu ɡuānɡ ɡuānɡ lún ɡuǎnɡ dà rú qiān rì
口常普放无垢光光轮广大如千日
pǔ zhào shí fānɡ zhū shì jiè pí lú zhē nà suǒ xínɡ jìnɡ
普照十方诸世界毗卢遮那所行境
yǎn fànɡ wú ɡòu ɡuānɡ mínɡ yún ɡuānɡ mínɡ huǎnɡ yào rú xīnɡ yuè
眼放无垢光明云光明晃耀如星月
205
丽本：色；永乐北藏本及龙藏本：已
- 201 -
pǔ zhào yī qiè shí fānɡ chà miè chú sān yǒu zhū chī yì
普照一切十方刹灭除三有诸痴翳
rén suǒ huà xiàn zhǒnɡ zhǒnɡ shēn qí shēnxiànɡzhuànɡděnɡzhònɡshēnɡ
仁所化现种种身其身相状等众生
chōnɡ mǎn shí fānɡ fǎ jiè zhōnɡ tiáo fú wú liànɡ zhònɡ shēnɡ hǎi
充满十方法界中调伏无量众生海
lìnɡ shēn pǔ wǎnɡ biàn shí fānɡ xī xiàn yī qiè zhònɡ shēnɡ qián
206
令身普往遍十方悉现一切众生前
miè chú wánɡ zéi shuǐ huǒ bù lìnɡ xīn tiáo fú shēnɡ huān xǐ
灭除王贼水火怖令心调伏生欢喜
wǒ chénɡ xǐ yǎn tiān shén jiào niàn zūn ɡōnɡ dé lái fènɡ shì
我承喜眼天神教念尊功德来奉事
jiàn zūn háo xiànɡ fànɡ ɡuānɡ yún yuán mínɡ ɡuǎnɡ dà wú zhū ɡòu
见尊毫相放光云圆明广大无诸垢
cǐ ɡuānɡ pǔ zhào yú shí fānɡ xī miè zhònɡ shēnɡ fán nǎo àn
此光普照于十方悉灭众生烦恼暗
xiǎn xiàn zhǒnɡ zhǒnɡ shén tōnɡ lì rán hòu ér lái rù wǒ shēn
显现种种神通力然后而来入我身
wǒ shí yù cǐ yuán mǎn ɡuānɡ shēn xīn ān lè shēnɡ huān xǐ
我时遇此圆满光身心安乐生欢喜
dé bǎi zǒnɡ chí sān mèi hǎi pǔ jiàn shí fānɡ shàn shì zūn
得百总持三昧海普见十方善逝尊
wǒ yú suǒ yǒu jīnɡ xínɡ chù xī jiàn yī qiè jí wēi chén
我于所有经行处悉见一切极微尘
yú bǐ yī yī jí wēi zhōnɡ ɡè jiàn fó chà rú chén shù
于彼一一极微中各见佛刹如尘数
huò yǒu chén zhōnɡ wú shù chà yī xiànɡ zá rǎn hénɡ zhuó huì
或有尘中无数刹一向杂染恒浊秽
zhònɡ shēnɡ wú jiù shòu zhū kǔ fā shēnɡ bēi tàn chánɡ háo qì
众生无救受诸苦发声悲叹常号泣
huò yǒu zhū chà rǎn jìnɡ zá zhònɡ shēnɡ shǎo lè duō yōu kǔ
或有诸刹染净杂众生少乐多忧苦
xiàn fó dú jué shēnɡ wén xínɡ dà bēi wǎnɡ bǐ ér jiù dù
现佛独觉声闻形大悲往彼而救度
yǒu chà xiān jìnɡ hòu zá rǎn nán nǚ duān yán jiē kě lè
有刹先净后杂染男女端严皆可乐
206
丽本：分；永乐北藏本及龙藏本：令
- 202 -
pú sà chōnɡ mǎn jù zhuānɡ yán zhù chí wú liànɡ zhū fó fǎ
菩萨充满具庄严住持无量诸佛法
shí fānɡ yī yī jí wēi zhōnɡ jiē yǒu wú liànɡ jìnɡ chà hǎi
十方一一极微中皆有无量净刹海
pí lú zhē nà yú wǎnɡ xī pǔ xiū xínɡ hǎi suǒ zhuānɡ yán
毗卢遮那于往昔普修行海所庄严
fó yú shí fānɡ yī qiè chà xī zuò zuì shènɡ pú tí chǎnɡ
佛于十方一切刹悉坐最胜菩提场
chénɡděnɡzhènɡ jué xiànshéntōnɡ shuō fǎ tiáo fú qún shēnɡ lèi
成等正觉现神通说法调伏群生类
wǒ jiàn pǔ jiù wēi dé tiān qí shēn pǔ wǎnɡ wú biān chà
我见普救威德天其身普往无边刹
pí lú zhē nà jìnɡ jiè zhōnɡ ɡònɡ shì shí fānɡ yī qiè fó
毗卢遮那境界中供事十方一切佛
ěr shí shàn cái tónɡ zǐ shuō cǐ jì yǐ bó pǔ jiù zhònɡshēnɡ
尔时，善财童子说此偈已，白普救众生
wēi dé shényán xī yǒu shènɡ zhě nǎi nénɡ zhù cǐ shènshēn jiě tuō
威德神言：
‚希有！圣者！乃能住此甚深解脱！
dé cǐ jiě tuō qí yǐ jiǔ rú běn xiū hé xínɡ ér nénɡqīnɡ jìnɡ
得此解脱其已久如？本修何行而能清净？‛
yè shénɡàoyán shànnán zǐ cǐ chùnán zhī yī qiè shì jiān
夜神告言：
‚ 善男子，此处难知，一切世间
tiān rén èr shènɡ suǒ bù nénɡ cè hé yǐ ɡù cǐ shì zhù pǔ xián
天、人、二乘所不能测。何以故？此是住普贤
pú sà xínɡ zhě jìnɡ jiè ɡù suí shùn dà bēi zànɡ zhě jìnɡ jiè ɡù jiù hù yī
菩萨行者境界故，随顺大悲藏者境界故，救护一
qiè zhònɡshēnɡ zhě jìnɡ jiè ɡù nénɡ jìnɡ yī qiè sān è bā nàn zhě jìnɡ jiè
切众生者境界故，能净一切三恶八难者境界
ɡù nénɡ yǐ wú shànɡqīnɡ jìnɡ zhuānɡyán yī qiè fó chà zhě jìnɡ jiè ɡù
故，能以无上清净庄严一切佛刹者境界故，
nénɡ yú yī qiè zhū fó chà zhōnɡ shào jì fó zhǒnɡ bú duàn zhě jìnɡ jiè ɡù
能于一切诸佛刹中绍继佛种不断者境界故，
nénɡ chí yī qiè zhū fó zhènɡ fǎ zhě jìnɡ jiè ɡù nénɡ yú yī qiè jié xiū
能持一切诸佛正法者境界故，能于一切劫修
pú sà xínɡchénɡmǎn dà yuàn hǎi zhě jìnɡ jiè ɡù nénɡ yú yī qiè fǎ jiè
菩萨行成满大愿海者境界故，能于一切法界
hǎi yǐ qīnɡ jìnɡ zhì ɡuānɡmiè wú mínɡ àn zhànɡ zhě jìnɡ jiè ɡù nénɡ yǐ yī
海以清净智光灭无明暗障者境界故，能以一
- 203 -
niàn zhì huì ɡuānɡ mínɡ pǔ zhào yī qiè sān shì fānɡ biàn hǎi zhě jìnɡ jiè ɡù
念智慧光明普照一切三世方便海者境界故，
wǒ dānɡchénɡ fó wēi lì wèi rǔ xuānshuō
我当承佛威力为汝宣说。
shànnán zǐ nǎi wǎnɡ ɡǔ shì ɡuò fó chà jí wēi chén shù jié
‚ 善男子，乃往古世，过佛刹极微尘数劫，
ěr shí yǒu jié mínɡ wú ɡòuyuánmǎn shì jiè mínɡ pí lú zhē nà wēi dé
尔时有劫，名无垢圆满，世界名毗卢遮那威德
jí xiánɡ yǒu xū mí shān jí wēi chén shù rú lái yú zhōnɡchūxiàn qí
吉祥，有须弥山极微尘数如来于中出现。其
fó shì jiè yǐ yī qiè xiānɡwánɡ mó ní bǎo jīn ɡānɡ wéi tǐ yǐ tiān lónɡ
佛世界以一切香王摩尼宝金刚为体，以天龙
ɡōnɡdiànzhònɡbǎozhuānɡyán zhù wú ɡòuɡuānɡmínɡ mó ní wánɡ hǎi shànɡ
宫殿众宝庄严，住无垢光明摩尼王海上。
qí xínɡzhènɡyuán qīnɡ jìnɡ wú ɡòu yī qiè yīnɡ luò yán jù zhànɡ yún ér fù
其形正圆，清净无垢；一切璎珞严具帐云而覆
qí shànɡ yī qiè zhuānɡyán mó ní lún shānqiān zā wéi rào shí wàn yì
其上，一切庄严摩尼轮山千匝围绕。十万亿
nà yóu tā sì tiān xià jiē miàozhuānɡyán huòyǒu sì tiān xià è yè zhònɡ
那由他四天下皆妙庄严，或有四天下恶业众
shēnɡ yú zhōnɡ zhǐ zhù huòyǒu sì tiān xià zá yè zhònɡshēnɡ yú zhōnɡ zhǐ
生于中止住，或有四天下杂业众生于中止
zhù huòyǒu sì tiān xià shànɡēnzhònɡshēnɡ yú zhōnɡ zhǐ zhù huòyǒu sì
住，或有四天下善根众生于中止住，或有四
tiān xià yī xiànɡqīnɡ jìnɡ zhū dà pú sà zhī suǒ zhǐ zhù shànnán zǐ bǐ
天下一向清净诸大菩萨之所止住。善男子，彼
jiè dōnɡ jì lún wéi shān cè yǒu sì tiān xià mínɡbǎodēnɡhuāchuánɡ
界东际轮围山侧，有四天下，名宝灯华幢。
ɡuó jiè qīnɡ jìnɡ ān wěnfēnɡ lè bú jiè ɡēnɡ yún ér shēnɡdàoliánɡ jiē
国界清净，安隐丰乐，不藉耕耘而生稻粱，皆
yóuwǎnɡ yè shènɡ lì chénɡ shú ɡōnɡdiàn lóu ɡé xī jiē qí miào zhū
由往业胜力成熟；宫殿楼阁，悉皆奇妙；诸
rú yì shù chùchùháng liè zhǒnɡzhǒnɡxiānɡ shù hénɡchūxiānɡ yún zhū
如意树处处行列，种种香树恒出香云，诸
mò xiānɡ shù yù mò xiānɡ yún zhǒnɡzhǒnɡmán shù hénɡchūmán yún zhǒnɡ
末香树雨末香云，种种鬘树恒出鬘云，种
zhǒnɡhuā shù yù bù sī yì zhònɡmiàohuā yún zhǒnɡzhǒnɡbǎo shù yù dà
种华树雨不思议众妙华云；种种宝树雨大
- 204 -
mó ní zhēn qí miàobǎo wú liànɡ sè ɡuānɡzhōu zā zhàoyào zhū yīn
207
摩尼珍奇妙宝，无量色光周匝照耀；诸音
yuè shù chū zhū yīn yuè suí fēnɡchuīdònɡyǎnmiào yīn shēnɡ rì yuèɡuānɡ
乐树出诸音乐，随风吹动演妙音声；日月光
mínɡ mó ní bǎowánɡ pǔ zhào yī qiè zhòu yè shòu lè wú shí jiàn duàn
明摩尼宝王普照一切，昼夜受乐无时间断。
cǐ sì tiān xià yǒu bǎi wàn yì nà yóu tā zhū wánɡɡuó tǔ yī yī ɡuó tǔ
此四天下有百万亿那由他诸王国土，一一国土
yǒuqiān dà hé zhōu zā wéi rào yī yī jiē yǐ miàohuā fù shànɡ suí liú
有千大河周匝围绕，一一皆以妙华覆上，随流
piāodònɡ chūtiānyuè yīn yī qiè bǎo shù liè zhí qí àn zhǒnɡzhǒnɡ
漂动，出天乐音，一切宝树列植其岸，种种
zhēn qí yǐ wéi yán shì zhōuchuán lái wǎnɡchènqínɡ xī xì zhǒnɡzhǒnɡ
珍奇以为严饰，舟船来往称情嬉戏，种种
zī yuánshòuyònɡ ān lè yī yī hé jiān yǒu bǎi wàn yì chénɡ yī yī
资缘受用安乐。一一河间有百万亿城，一一
chénɡyǒu bǎi wàn yì nà yóu tā jù luò rú shì yī qiè chénɡ yì jù luò
城有百万亿那由他聚落，如是一切城邑聚落
ɡè yǒu wú liànɡ bǎi qiān yì nà yóu tā ɡōnɡdiànyuán lín zhōu zā wéi rào
各有无量百千亿那由他宫殿园林周匝围绕，
yǐ wéi juàn shǔ cǐ sì tiān xià yán fú tí zhōnɡ yǒu yī ɡuó tǔ mínɡ
以为眷属。此四天下阎浮提中，有一国土，名
bǎohuādēnɡ ān wěnfēnɡ lè rén mín chì shènɡ ɡōnɡdiànyán hǎo
宝华灯，安隐丰乐，人民炽盛，宫殿严好，
zì zài yuánmǎn qí zhōnɡzhònɡshēnɡ jù xínɡ shí shàn yǒuzhuàn lún wánɡ
自在圆满，其中众生具行十善。有转轮王
yú zhōnɡchūxiàn mínɡ pí lú zhē nà bǎo lián huāzànɡ yú lián huāzhōnɡ
于中出现，名毗卢遮那宝莲华藏，于莲华中
xū rán huàshēnɡ sān shí èr xiànɡzhuānɡyán qí shēn qī bǎochénɡ jiù
欻然化生，三十二相庄严其身，七宝成就，
wànɡ sì tiān xià hénɡ yǐ zhènɡ fǎ jiào dǎoqúnshēnɡ wánɡyǒuqiān zǐ
王四天下，恒以正法教导群生。王有千子，
duānzhènɡyǒnɡ jiàn wēi lì zì zài nénɡ fú yuàn dí bǎi wàn yì nà
端正勇健，威力自在，能伏怨敌；百万亿那
yóu tā ɡōnɡ rén cǎi nǚ yǐ wéi juàn shǔ jiē xī yǔ wánɡtónɡzhònɡ
208
由他宫人、婇女以为眷属，皆悉与王同种
207
208
丽本：采；永乐北藏本及龙藏本：婇
- 205 -
shànɡēn tónɡ xiū zhū xínɡ tónɡ shí dànshēnɡ tónɡ yǐ bǎo shì yīnɡ luò
善根，同修诸行，同时诞生，同以宝饰璎珞
zhuānɡ yán duān zhènɡ shū miào yóu rú tiān nǚ shēn zhēn jīn sè
庄严，端正姝妙，犹如天女，身真金色，
chánɡfànɡɡuānɡmínɡ zhū máokǒnɡzhōnɡhénɡchūmiàoxiānɡ liánɡchén
常放光明，诸毛孔中恒出妙香；良臣
měnɡjiànɡ jù zú shí yì wánɡyǒu zhènɡ fēi mínɡ jù zú yuánmǎn jí
猛将具足十亿。王有正妃，名具足圆满吉
xiánɡmiàn shì wánɡ nǚ bǎo duānyán shū tè ɡuān zhě wú yàn zuì
祥面，是王女宝，端严殊特，观者无厌，最
shènɡqīnɡ jìnɡ pí fū jīn sè mù fà ɡànqīnɡ yántónɡ fàn yīn shēn
胜清净，皮肤金色，目发绀青，言同梵音，身
yǒutiānxiānɡ chánɡfànɡɡuānɡmínɡzhàoqiānyóu xún qí fēi yǒu nǚ mínɡ
有天香，常放光明照千由旬。其妃有女，名
pǔ xǐ jí xiánɡ lián huāyǎn xínɡ tǐ duānyán dé xínɡ jù zú xiànɡhǎo
普喜吉祥莲华眼，形体端严，德行具足，相好
yuánmǎn rú zhuàn lún wánɡ zhònɡshēnɡ jiàn zhě xīn wú yàn zú bǐ shí
圆满如转轮王，众生见者心无厌足。彼时，
zhònɡshēnɡshòumìnɡ wú liànɡ huòyǒu bú dìnɡ ér zhōnɡyāo zhě zhǒnɡzhǒnɡ
众生寿命无量，或有不定而中夭者；种种
xínɡ sè zhǒnɡzhǒnɡ yīn shēnɡ zhǒnɡzhǒnɡmínɡ zì zhǒnɡzhǒnɡ zú xìnɡ
形色、种种音声、种种名字、种种族姓，
chánɡduǎn dà xiǎo yǒnɡ qiè yú zhì pín fù kǔ lè xìn yào
长短、大小、勇怯、愚智、贫富、苦乐，信乐
shènɡ liè wú liànɡ pǐn lèi jiē xī bù tónɡ shí huòyǒu rén wèi yú rén
胜劣，无量品类皆悉不同。时，或有人谓余人
yán wǒ shēnduānzhènɡ rǔ xínɡchǒu lòu zuò shì yǔ yǐ hù xiānɡ
言：
‘我身端正，汝形丑陋。’作是语已，互相
huǐ rǔ jí bú shàn yè yǐ shì yè ɡù shòumìnɡ sè lì yī qiè lè
毁辱，集不善业；以是业故，寿命色力一切乐
shì xī jiē sǔn jiǎn
事，悉皆损减。
大方广佛华严经卷第十九
- 206 -
《大方广佛华严经卷第二十》
dà fānɡ ɡuǎnɡ fó huā yán jīnɡ juàn dì èr shí
大方广佛华严经卷第二十

ěr shí bǎohuādēnɡchénɡ běi yǒu pú tí shù mínɡ pǔ ɡuānɡ
‚尔时，宝华灯城北有菩提树，名普光
biàn zhào fǎ yún shēnɡ chuánɡ yǐ niàn niàn xiǎn shì yī qiè rú lái zhuānɡ
遍照法云声幢，以念念显示一切如来庄
yándàochǎnɡ jīn ɡānɡ jiān ɡù mó ní bǎowánɡ ér wéi qí ɡēn yī qiè mó
严道场金刚坚固摩尼宝王而为其根，一切摩
ní yǐ wéi qí ɡàn zhònɡ zá miàobǎo yǐ wéi qí yè zhī tiáohuāɡuǒ
210
尼以为其干，众杂妙宝以为其叶，枝条华果
cì dì fēn bù bìnɡxiānɡchèn kě sì fānɡ shànɡ xià yuánmǎnzhuānɡ
次第分布，并相称可，四方、上下圆满庄
yán fànɡzhǒnɡzhǒnɡ sè bǎoyànɡuānɡmínɡ chūmiào yīn shēnɡ yǎnshuō
严；放种种色宝焰光明，出妙音声，演说
yī qiè zhū fó rú lái zì zài shéntōnɡshènshēn jìnɡ jiè yú bǐ shù qiányǒu
一切诸佛如来自在神通甚深境界。于彼树前有
yī xiānɡ chí mínɡbǎohuāɡuānɡ fǎ yún shēnɡ xiānɡshuǐyínɡmǎn miào
211
一香池，名宝华光法云声，香水盈满，妙
bǎo wéi àn bǎi wàn yì nà yóu tā bǎo shù wéi rào yī yī shù xínɡ rú pú
宝为岸，百万亿那由他宝树围绕，一一树形如菩
tí shù zhònɡbǎoyīnɡ luò zhōu zā chuí xià fù yǒu wú liànɡɡōnɡdiàn lóu
提树，众宝璎珞周匝垂下；复有无量宫殿楼
ɡé zhònɡbǎo suǒ chénɡ zhōubiàndàochǎnɡ yǐ wéi yán shì bǐ xiānɡ
阁，众宝所成，周遍道场以为严饰。彼香
chí nèi chū dà lián huā mínɡ pǔ xiàn sān shì yī qiè rú lái zhuānɡ yán jìnɡ
池内出大莲华，名普现三世一切如来庄严境
209
210
丽本：干；永乐北藏本及龙藏本：干
211
丽本：雷；永乐北藏本及龙藏本：云
- 207 -
jiè yún xū mí shān jí wēi chén shù rú lái yú zhōnɡchūxiàn qí dì yī
界云，须弥山极微尘数如来于中出现。其第一
fó mínɡ pǔ zhì bǎoyàn jí xiánɡ wēi dé wánɡ yú cǐ huāshànɡ zuì
佛，名普智宝焰吉祥威德王，于此华上，最
chū dé ā nòuduō luó sān miǎo sān pú tí wú liànɡqiān suì yǎnshuōmiào
初得阿耨多罗三藐三菩提，无量千岁演说妙
fǎ chénɡ jiù zhònɡshēnɡ qí bǐ rú lái wèi chénɡ fó shí shí qiānnián
212
法成就众生。其彼如来未成佛时，十千年
zhōnɡ pú tí shù wánɡ fànɡ dà ɡuānɡ mínɡ xiǎn xiàn shén tōnɡ chénɡ shú
中菩提树王放大光明，显现神通，成熟
zhònɡshēnɡ suǒ wèi shí qiānniánqiánfànɡ jìnɡ ɡuānɡmínɡ mínɡ yī qiè
众生。所谓：十千年前放净光明，名一切
zhònɡshēnɡ lí ɡòudēnɡ ruò yǒuzhònɡshēnɡ yù sī ɡuānɡ zhě xīn zì kāi
众生离垢灯；若有众生遇斯光者，心自开
wù zhī shí qiānniánhòu fó dānɡchūxiàn jiǔ qiānniánqiánfànɡ jìnɡ ɡuānɡ
悟，知十千年后佛当出现。九千年前放净光
mínɡ mínɡ jù zú wú ɡòu jí xiánɡzànɡ ruò yǒuzhònɡshēnɡ yù sī ɡuānɡ
明，名具足无垢吉祥藏；若有众生遇斯光
zhě dé qīnɡ jìnɡ yǎn jiàn yī qiè sè zhī jiǔ qiānniánhòu fó dānɡchū
者，得清净眼，见一切色，知九千年后佛当出
xiàn bā qiānniánqiánfànɡ dà ɡuānɡmínɡ mínɡ yī qiè zhònɡshēnɡ yè ɡuǒ
现。八千年前放大光明，名一切众生业果
yīn shēnɡ ruò yǒuzhònɡshēnɡ yù sī ɡuānɡ zhě xī nénɡ zì zhī yè hǎi
音声；若有众生遇斯光者，悉能自知业海
chā bié zhǒnɡzhǒnɡɡuǒbào zhī bā qiānniánhòu fó dānɡchūxiàn qī
差别、种种果报，知八千年后佛当出现。七
qiānniánqiánfànɡ dà ɡuānɡmínɡ mínɡshēnɡ yī qiè shànɡēn yīn shēnɡ ruò
千年前放大光明，名生一切善根音声；若
yǒuzhònɡshēnɡ yù sī ɡuānɡ zhě yī qiè shànɡēn xī jiē yuánmǎn zhī qī
有众生遇斯光者，一切善根悉皆圆满，知七
qiānniánhòu fó dānɡchūxiàn liù qiānniánqiánfànɡ dà ɡuānɡmínɡ mínɡ
千年后佛当出现。六千年前放大光明，名
fó bù sī yì jìnɡ jiè yīn shēnɡ ruò yǒuzhònɡshēnɡ yù sī ɡuānɡ zhě qí
佛不思议境界音声；若有众生遇斯光者，其
xīn ɡuǎnɡ dà pǔ dé zì zài zhī liù qiānniánhòu fó dānɡchūxiàn wǔ
心广大，普得自在，知六千年后佛当出现。五
212
丽本：熟；永乐北藏本及龙藏本：就
- 208 -
qiānniánqiánfànɡ dà ɡuānɡmínɡ mínɡyán jìnɡ yī qiè fó chà yīn shēnɡ ruò
千年前放大光明，名严净一切佛刹音声；若
yǒuzhònɡshēnɡ yù sī ɡuānɡ zhě xī jiàn yī qiè qīnɡ jìnɡ fó tǔ zhī wǔ
有众生遇斯光者，悉见一切清净佛土，知五
qiānniánhòu fó dānɡchūxiàn sì qiānniánqiánfànɡ dà ɡuānɡmínɡ mínɡ
千年后佛当出现。四千年前放大光明，名
yī qiè rú lái jìnɡ jiè wú zá luàn dēnɡ ruò yǒu zhònɡ shēnɡ yù sī ɡuānɡ
一切如来境界无杂乱灯；若有众生遇斯光
zhě xī nénɡshēn rù rú lái jìnɡ jiè biàn yī qiè chùwǎnɡ jìn zhū fó
者，悉能深入如来境界，遍一切处往觐诸佛，
zhī sì qiānniánhòu fó dānɡchūxiàn sān qiānniánqiánfànɡ dà ɡuānɡmínɡ
知四千年后佛当出现。三千年前放大光明，
mínɡ yī qiè zhònɡ shēnɡ pǔ zhào sān shì xiàn qián dēnɡ ruò yǒu zhònɡ shēnɡ
名一切众生普照三世现前灯；若有众生
yù sī ɡuānɡ zhě xī nénɡxiàn jiàn yī qiè rú lái zhū běn shì hǎi zhī sān
遇斯光者，悉能现见一切如来诸本事海，知三
qiānniánhòu fó dānɡchūxiàn èr qiānniánqiánfànɡ dà ɡuānɡmínɡ mínɡ
千年后佛当出现。二千年前放大光明，名
sān shì zhì diàndēnɡ ruò yǒuzhònɡshēnɡ yù sī ɡuānɡ zhě zé jiàn yī qiè
三世智电灯；若有众生遇斯光者，则见一切
rú lái ɡuò qù xiānɡyìnɡxínɡ hǎi zhī èr qiānniánhòu fó dānɡchūxiàn yī
如来过去相应行海，知二千年后佛当出现。一
qiānniánqiánfànɡ dà ɡuānɡmínɡ mínɡ rú lái wú yì zhì huì dēnɡ ruò yǒu
千年前放大光明，名如来无翳智慧灯；若有
zhònɡshēnɡ yù sī ɡuānɡ zhě jù zú pǔ yǎn nénɡ jiàn zhū fó shéntōnɡ
众生遇斯光者，具足普眼，能见诸佛神通
biànhuà jìnɡ yī qiè chà zhī yī qiānniánhòu fó dānɡchūxiàn yī bǎi
变化，净一切刹，知一千年后佛当出现。一百
niánqiánfànɡ dà ɡuānɡmínɡ mínɡ lìnɡ yī qiè zhònɡshēnɡ jiē dé jiàn fó jí
年前放大光明，名令一切众生皆得见佛集
zhū shànɡēn ruò yǒuzhònɡshēnɡ yù sī ɡuānɡ zhě zé dé chénɡ jiù jiàn
诸善根；若有众生遇斯光者，则得成就见
fó sān mèi zhī bǎi nián hòu fó dānɡ chū xiàn cì qī rì qián fànɡ dà
佛三昧，知百年后佛当出现。次七日前放大
ɡuānɡmínɡ mínɡ yī qiè zhònɡshēnɡ dà xǐ ài yuè yīn ruò yǒuzhònɡshēnɡ
光明，名一切众生大喜爱乐音；若有众生
yù sī ɡuānɡ zhě zé dé jiàn fó nénɡshēnɡ ài jìnɡ zhī qī rì hòu fó
遇斯光者，则得见佛，能生爱敬，知七日后佛
- 209 -
dānɡchūxiàn shànnán zǐ rú shì zhǒnɡzhǒnɡ wú liànɡ wú biānqīnɡ jìnɡ
当出现。善男子，如是种种无量无边清净
ɡuānɡmínɡ shí qiānniánzhōnɡ nǎi zhì qī rì tiáo fú zhònɡshēnɡ lìnɡ qí
光明，十千年中乃至七日调伏众生，令其
chénɡ shú mǎn qī rì yǐ yī qiè shì jiè xī jiē zhèndònɡ chún yī
成熟。满七日已，一切世界悉皆震动，纯一
qīnɡ jìnɡ wú zhū huì zá niànniàn pǔ xiàn shí fānɡ yī qiè qīnɡ jìnɡ fó chà
清净，无诸秽杂，念念普现十方一切清净佛刹，
yì xiàn bǐ chàzhǒnɡzhǒnɡzhuānɡyán ruò yǒuzhònɡshēnɡɡēnxìnɡchún shú
亦现彼刹种种庄严；若有众生根性淳熟，
yīnɡ jiàn fó zhě xián yì dàochǎnɡ ěr shí bǐ shì jiè zhōnɡ yī qiè
应见佛者，咸诣道场。尔时，彼世界中，一切
lún wéi yī qiè xū mí yī qiè zhū shān yī qiè hé hǎi yī qiè dà
轮围、一切须弥、一切诸山、一切河海、一切大
dì yī qiè chénɡ yì yī qiè yuánqiánɡ yī qiè ɡōnɡdiàn yī qiè
地、一切城邑、一切垣墙、一切宫殿、一切
yīn yuè yī qiè zī jù yī qiè yīnɡ luò yī qiè yǔ yán jiē chū yīn
音乐、一切资具、一切璎珞、一切语言，皆出音
shēnɡ zàn shuō yī qiè zhū fó rú lái shén tōnɡ jìnɡ jiè biàn huà zhuānɡ yán
声赞说一切诸佛如来神通境界变化庄严；
yòuchū yī qiè xiānɡ yún yī qiè shāoxiānɡ yún yī qiè mò xiānɡ yún yī
又出一切香云、一切烧香云、一切末香云、一
qiè tú xiānɡ yún yī qiè xiānɡ mó ní xínɡxiànɡ yún yī qiè mó ní yī yún
切涂香云、一切香摩尼形像云、一切摩尼衣云、
yī qiè bǎoyàn yún yī qiè yànzànɡ yún yī qiè yīnɡ luò yún yī qiè miào
一切宝焰云、一切焰藏云、一切璎珞云、一切妙
huā yún yī qiè yīn yuè yún yī qiè rú lái ɡuānɡmínɡ yún yī qiè rú
华云、一切音乐云、一切如来光明云、一切如
lái yuánɡuānɡ yún yī qiè rú lái yuànshēnɡ yún yī qiè rú lái yán yīn
来圆光云、一切如来愿声云、一切如来言音
hǎi yún yī qiè rú lái zhǒnɡzhǒnɡxiànɡhǎo sè ɡuānɡmínɡ yún xiǎn shì rú
海云、一切如来种种相好色光明云，显示如
lái chūxiàn shì jiān bù sī yì xiànɡ shànnán zǐ cǐ pǔ xiàn sān shì yī
来出现世间不思议相。善男子，此普现三世一
qiè rú lái zhuānɡyán jìnɡ jiè dà bǎo lián huāwánɡ yǒu shí fó chà jí wēi
切如来庄严境界大宝莲华王，有十佛刹极微
chén shù miàobǎo lián huā yǐ wéi juàn shǔ zhōu zā wéi rào qí zhū lián huā
尘数妙宝莲华以为眷属，周匝围绕。其诸莲华
- 210 -
yī yī tái shànɡ jiē yǒu mó ní bǎo shī zǐ zuò yī yī zuò shànɡ jiē
一一台上，皆有摩尼宝师子座；一一座上，皆
yǒu pú sà jié jiā fū zuò
有菩萨结跏趺坐。
shàn nán zǐ bǐ pǔ zhì bǎo yàn jí xiánɡ wēi dé wánɡ rú lái
‚ 善男子，彼普智宝焰吉祥威德王如来
yú cǐ chénɡ ā nòu duō luó sān miǎo sān pú tí shí jí yú shí fānɡ yī
于此成阿耨多罗三藐三菩提时，即于十方一
qiè shì jiè chénɡ ā nòuduō luó sān miǎo sān pú tí suí zhònɡshēnɡ xīn
切世界成阿耨多罗三藐三菩提，随众生心，
xī xiàn qí qián wèi zhuàn fǎ lún yú yī yī shì jiè lìnɡ wú liànɡzhònɡ
悉现其前，为转法轮。于一一世界，令无量众
shēnɡ lí è dào kǔ lìnɡ wú liànɡzhònɡshēnɡshēnɡ rén tiānzhōnɡ lìnɡ wú
生离恶道苦，令无量众生生人天中，令无
liànɡzhònɡshēnɡ zhù yú shēnɡwén pì zhī fó dì lìnɡ wú liànɡzhònɡshēnɡ
量众生住于声闻、辟支佛地，令无量众生
chénɡ jiù chū lí pú tí zhī xínɡ lìnɡ wú liànɡzhònɡshēnɡchénɡ jiù wú ɡòu
成就出离菩提之行，令无量众生成就无垢
yǒnɡměnɡchuánɡ pú tí zhī xínɡ lìnɡ wú liànɡzhònɡshēnɡchénɡ jiù qīnɡ jìnɡ
勇猛幢菩提之行，令无量众生成就清净
fǎ ɡuānɡmínɡ pú tí zhī xínɡ lìnɡ wú liànɡzhònɡshēnɡchénɡ jiù wēi dé qīnɡ
法光明菩提之行，令无量众生成就威德清
jìnɡ ɡēn pú tí zhī xínɡ lìnɡ wú liànɡzhònɡshēnɡchénɡ jiù suí shùnpínɡděnɡ
净根菩提之行，令无量众生成就随顺平等
lì pú tí zhī xínɡ lìnɡ wú liànɡzhònɡshēnɡchénɡ jiù xiànqián rù fǎ chénɡ
力菩提之行，令无量众生成就现前入法城
pú tí zhī xínɡ lìnɡ wú liànɡ zhònɡ shēnɡ chénɡ jiù biàn zhì yī qiè chù bù
菩提之行，令无量众生成就遍至一切处不
kě huàishéntōnɡ lì pú tí zhī xínɡ lìnɡ wú liànɡzhònɡshēnɡ pǔ yú shí fānɡ
可坏神通力菩提之行，令无量众生普于十方
yī qiè rú lái yīnɡ zhènɡděnɡ jué shēnɡ xī yǒu xīn ān zhù pínɡděnɡ pú
一切如来、应、正等觉生希有心安住平等菩
tí zhī xínɡ lìnɡ wú liànɡzhònɡshēnɡ ān zhù sān mèimén pú tí zhī xínɡ lìnɡ
提之行，令无量众生安住三昧门菩提之行，令
wú liànɡzhònɡshēnɡchénɡ jiù yuán yī qiè qīnɡ jìnɡ jìnɡ jiè pú tí zhī xínɡ
无量众生成就缘一切清净境界菩提之行，
lìnɡ wú liànɡzhònɡshēnɡ fā pú tí xīn lìnɡ wú liànɡzhònɡshēnɡ zhù pú sà
令无量众生发菩提心，令无量众生住菩萨
- 211 -
dào xiū pú sà xínɡ lìnɡ wú liànɡzhònɡshēnɡ ān zhù qīnɡ jìnɡ bō luó mì dào
道修菩萨行，令无量众生安住清净波罗蜜道，
lìnɡ wú liànɡzhònɡshēnɡ zhù pú sà chū dì lìnɡ wú liànɡzhònɡshēnɡ ān zhù
令无量众生住菩萨初地，令无量众生安住
pú sà èr dì sān dì nǎi zhì shí dì lìnɡ wú liànɡzhònɡshēnɡ rù yú pú
菩萨二地、三地乃至十地，令无量众生入于菩
sà shū shènɡxínɡ yuàn lìnɡ wú liànɡzhònɡ shēnɡ ān zhù pǔ xiánqīnɡ jìnɡ xínɡ
萨殊胜行愿，令无量众生安住普贤清净行
yuàn shànnán zǐ bǐ pǔ zhì bǎoyàn jí xiánɡ wēi dé wánɡ rú lái xiàn
愿。善男子，彼普智宝焰吉祥威德王如来现
rú shì děnɡ fó bù sī yì zì zài shén lì zhuàn fǎ lún shí yú bǐ yī
如是等佛不思议自在神力转法轮时，于彼一
yī zhū shì jiè zhōnɡ suí qí suǒ yìnɡ niànniàntiáo fú jiào huàchénɡ shú wú
一诸世界中，
随其所应，念念调伏教化成熟无
liànɡzhònɡshēnɡ
量众生。
shí pǔ xián pú sà zhī bǎo huā dēnɡ wánɡ chénɡ zhōnɡ zhònɡ
‚时，普贤菩萨知宝华灯王城中众
shēnɡ zì shì sè mào jí zhū jìnɡ jiè fànɡ yì hūn zuì ér shēnɡ jiāo màn
213
生，自恃色貌及诸境界，放逸惛醉而生憍慢；
wèi yù tiáo fú bǐ zhònɡshēnɡ ɡù huàxiànmiàoshēn duānzhènɡ shū tè
为欲调伏彼众生故，化现妙身，端正殊特，
wǎnɡ yì bǐ chénɡ fànɡ dà ɡuānɡmínɡ pǔ zhào yī qiè lìnɡ bǐ shènɡwánɡ
往诣彼城。放大光明普照一切，令彼圣王
jí zhū miào bǎo rì yuè xīnɡ xiù bǎo shù bǎo yī mó ní
及诸妙宝、日月、星宿、宝树、宝衣、摩尼、
yīnɡ luò zhònɡshēnɡshēnděnɡ yī qiè ɡuānɡmínɡ wēi dé duānyán xī jiē bú
璎珞、众生身等一切光明威德端严悉皆不
xiàn pì rú rì chū zhònɡxīnɡduóyào yì rú jù mò duì yán fú jīn
214
现，譬如日出，众星夺耀，亦如聚墨对阎浮金。
shí zhū zhònɡshēnɡ ɡè xīn niànyán cǐ wéi shì shéi wéi tiān wéi
时，诸众生各心念言：
‘此为是谁？为天？为
fàn jīn fànɡ cǐ ɡuānɡyìnɡ bì yī qiè lìnɡ wǒ děnɡshēn suǒ yǒu wēi dé
梵？今放此光映蔽一切，令我等身所有威德
ɡuānɡ sè duānyán jiē bù xiǎnxiàn zhǒnɡzhǒnɡ sī wéi wú nénɡ jiě liǎo
光色端严皆不显现，种种思惟无能解了。
’
213
丽本：昏；永乐北藏本及龙藏本：惛
214
丽本：众景夺曜；永乐北藏本及龙藏本：众星夺耀
- 212 -
ěr shí pǔ xián pú sà zài bǐ lún wánɡɡōnɡdiàn zhī shànɡ xū
‚尔时，普贤菩萨在彼轮王宫殿之上虚
kōnɡzhōnɡ zhù ér ɡào zhī yán dà wánɡdānɡ zhī jīn rǔ ɡuózhōnɡ
空中住，而告之言：
‘大王当知，今汝国中
yǒu fó chū xīnɡ zài pǔ ɡuānɡ biàn zhào fǎ yún shēnɡ chuánɡ pú tí shù
有佛出兴，在普光遍照法云声幢菩提树
xià shí lún wánɡ nǚ pǔ xǐ jí xiánɡ lián huāyǎn jiàn pǔ xián pú sà
下。’时，轮王女普喜吉祥莲华眼，见普贤菩萨
suǒ xiàn sè shēn ɡuānɡ mínɡ zì zài jí wén shēn shànɡ zhǒnɡ zhǒnɡ yīnɡ luò
所现色身光明自在，及闻身上种种璎珞
zhū zhuānɡyán jù suǒ chūmiào yīn shēnɡ ài jìnɡ xīn shēnɡhuān xǐ xīn
诸庄严具所出妙音，生爱敬心，生欢喜心，
shēnɡshēn xìn xīn zuò rú shì niàn yuàn wǒ suǒ yǒu yī qiè shànɡēn
生深信心，作如是念：‘ 愿我所有一切善根，
dé rú shì shēn rú shì zhuānɡyán rú shì xiànɡhǎo rú shì wēi yí
得如是身、如是庄严、如是相好、如是威仪、
rú shì shéntōnɡ rú shì wēi dé jīn cǐ dà shènɡ nénɡ yú zhònɡshēnɡ
如是神通、如是威德。今此大圣，能于众生
shēnɡ sǐ chánɡ yè hēi àn zhī zhōnɡfànɡ dà ɡuānɡmínɡ xiǎn shì rú lái chū
生死长夜黑暗之中放大光明，显示如来出
xīnɡ yú shì yuàn lìnɡ yú wǒ yì dé rú shì wèi zhū zhònɡshēnɡ zuò zhì
兴于世；愿令于我亦得如是，为诸众生作智
ɡuānɡmínɡ pò bǐ suǒ yǒu wú zhī hēi àn yuàn wǒ suǒ zài shòushēnɡ zhī
光明，破彼所有无知黑暗；愿我所在受生之
chù chánɡ dé bù lí cǐ shàn zhī shí
处，常得不离此善知识。’
shànnán zǐ shí pí lú zhē nà bǎo lián huāzànɡmiào jí xiánɡ
‚ 善男子，时，毗卢遮那宝莲华藏妙吉祥
jì zhuàn lún shènɡwánɡ yǔ qí bǎo nǚ qiān zǐ juàn shǔ dà chén
髻转轮圣王与其宝女、千子、眷属、大臣、
fǔ zuǒ qī bǎo sì bīnɡ jí qí chénɡ nèi wú liànɡ rén zhònɡ qiánhòu
辅佐、七宝、四兵及其城内无量人众，前后
wéi rào yǐ wánɡshén lì jù shēnɡ xū kōnɡɡāo yī yóu xún fànɡ dà
围绕，以王神力，俱升虚空高一由旬，放大
ɡuānɡmínɡzhào sì tiān xià pǔ shǐ yī qiè xián dé zhānyǎnɡ yù lìnɡ zhònɡ
光明照四天下，普使一切咸得瞻仰，欲令众
shēnɡ jù wǎnɡ jiàn fó yǐ jì zàn yuē
生俱往见佛，以偈赞曰：
- 213 -
fó jīn yǐ chū yú shì jiān pǔ jiù yī qiè zhū qún pǐn
佛今已出于世间普救一切诸群品
rǔ děnɡ yí yīnɡ sù fā xīn wǎnɡ yì zuì shènɡ dǎo shī suǒ
汝等宜应速发心往诣最胜导师所
jīnɡ yú wú liànɡ jù zhī jié nǎi yǒu rú lái xīnɡ chū shì
经于无量俱胝劫乃有如来兴出世
kāi shì shèn shēn wēi miào fǎ pǔ wèi lì lè zhū zhònɡ shēnɡ
开示甚深微妙法普为利乐诸众生
fó ɡuān yī qiè zhū shì jiān diān dǎo wú mínɡ chánɡ yì huò
佛观一切诸世间颠倒无明常翳惑
shēnɡ sǐ bī pò lún huí kǔ ér qǐ jiù hù dà bēi xīn
生死逼迫轮回苦而起救护大悲心
wú shù qiān wàn jù zhī jié xiū xí zhǒnɡ zhǒnɡ pú tí xínɡ
无数千万俱胝劫修习种种菩提行
chénɡ jiù zuì shènɡ dà bēi xīn pǔ miè yī qiè zhònɡ shēnɡ kǔ
成就最胜大悲心普灭一切众生苦
tóu mù ěr bí shēn shǒu zú rú shì yī qiè jiē nénɡ shě
头目耳鼻身手足如是一切皆能舍
wèi zhènɡ ɡān lù fó pú tí jīnɡ yú wú liànɡ wú biān jié
为证甘露佛菩提经于无量无边劫
ɡuò yú wú liànɡ jù zhī jié chū shì dǎo shī nán kě yù
过于无量俱胝劫出世导师难可遇
jiàn wén ɡònɡ yǎnɡ jí qīn chénɡ yī qiè huò yì wú kōnɡ ɡuò
见闻供养及亲承一切获益无空过
wǒ jīn yǔ rǔ jù wǎnɡ yì ɡuān bǐ zuì shènɡ tiáo yù shī
我今与汝俱往诣观彼最胜调御师
wèi zhuàn wú shànɡ dà fǎ lún dào shù xiánɡ mó chénɡzhènɡ jué
为转无上大法轮道树降魔成正觉
rǔ yīnɡ ɡuān fó miào sè shēn fànɡ wú biān jì ɡuānɡmínɡwǎnɡ
汝应观佛妙色身放无边际光明网
zhǒnɡzhǒnɡmiào sè xiánqīnɡ jìnɡ chú miè zhònɡ shēnɡ huò kǔ àn
种种妙色咸清净除灭众生惑苦暗
cónɡ yú yī yī máo kǒnɡ zhōnɡ pǔ fànɡ wú shù ɡuānɡ mínɡ yún
从于一一毛孔中普放无数光明云
biàn zhào yī qiè zhū qún shēnɡ xián lìnɡ ài jìnɡ xīn huān xǐ
遍照一切诸群生咸令爱敬心欢喜
rǔ děnɡ ɡè ɡè yīnɡ sī niàn fā qǐ ɡuǎnɡ dà jīnɡ jìn xīn
汝等各各应思念发起广大精进心
- 214 -
jí shí tónɡ yì bǐ rú lái qīn jìn zhì chénɡ ér ɡònɡ yǎnɡ
即时同诣彼如来亲近至诚而供养
ěr shí zhuàn lún shènɡwánɡshuō jì zàn fó kāi wù ɡuó nèi
‚尔时，转轮圣王说偈赞佛，开悟国内
yī qiè zhònɡshēnɡ yǐ cónɡ lún wánɡshànɡēn chū shí qiānzhǒnɡ dà ɡònɡ
一切众生已，从轮王善根，出十千种大供
yǎnɡ yún wǎnɡ yì dàochǎnɡ xiànɡ rú lái suǒ suǒ wèi chū yī qiè
养云，往诣道场，向如来所。所谓：出一切
bǎo ɡài yún yī qiè huāzhànɡ yún yī qiè bǎo yī yún yī qiè xiānɡ hǎi
宝盖云、一切华帐云、一切宝衣云、一切香海
yún yī qiè bǎo zuò yún yī qiè bǎochuánɡ yún yī qiè ɡōnɡdiàn yún
云、一切宝座云、一切宝幢云、一切宫殿云、
yī qiè miàohuā yún yī qiè bǎo línɡ wǎnɡ yún yī qiè zhuānɡyán jù yún
一切妙华云、一切宝铃网云、一切庄严具云，
yú xū kōnɡzhōnɡzhōubiànyán shì dào yǐ dǐnɡ lǐ pǔ zhì bǎoyàn jí
于虚空中周遍严饰。到已，顶礼普智宝焰吉
xiánɡ wēi dé wánɡ rú lái zú yòu rào wú shù bǎi qiānwàn zā jí yú fó
祥威德王如来足，右绕无数百千万匝，即于佛
qián zuò pǔ zhào shí fānɡɡuānɡmínɡ mó ní bǎo lián huā zuò
前，坐普照十方光明摩尼宝莲华座。
shí lún wánɡ nǚ pǔ xǐ jí xiánɡ lián huā yǎn jí jiě shēn
‚时，轮王女普喜吉祥莲华眼，即解身
shànɡ yī qiè yīnɡ luò zhū zhuānɡyán jù chí yǐ fènɡ sàn shí zhuānɡyán
上一切璎珞诸庄严具，持以奉散。时，庄严
jù yú xū kōnɡzhōnɡbiànchénɡ dà mó ní bǎo ɡài yǒuzhǒnɡzhǒnɡ sè mó
具于虚空中变成大摩尼宝盖，有种种色摩
ní bǎowǎnɡzhōu zā chuí xià yī qiè lónɡwánɡɡònɡ suǒ zhí chí yī qiè
尼宝网周匝垂下，一切龙王共所执持，一切
ɡōnɡdiàn yú zhōnɡ jiàn liè shí zhǒnɡbǎo ɡài juàn shǔ wéi rào xínɡ rú lóu
宫殿于中间列，十种宝盖眷属围绕，形如楼
ɡé nèi wài qīnɡ jìnɡ zhū yīnɡ luò yún biàn fù qí shànɡ jí zhū bǎo lóu
阁，内外清净，诸璎珞云遍覆其上，及诸宝楼
xiānɡ hǎi mó ní zhǒnɡzhǒnɡmiào shì yǐ wéi yánhǎo yú cǐ
215
、香海、摩尼、种种妙饰以为严好。于此
ɡài zhōnɡyǒu pú tí shù zhī yè rónɡmào pǔ fù fǎ jiè niànniàn shì
盖中有菩提树，枝叶荣茂，普覆法界，念念示
215
丽本：树；永乐北藏本及龙藏本：楼
- 215 -
xiàn wú liànɡzhuānɡyán pí lú zhē nà rú lái zuò cǐ shù xià yǒu bù kě
现无量庄严。毗卢遮那如来坐此树下，有不可
shuō bù kě shuō fó chà jí wēi chén shù pú sà qiánhòu wéi rào yī qiè jiē
说不可说佛刹极微尘数菩萨前后围绕，一切皆
cónɡ pǔ xián pú sà xínɡ yuànchū shēnɡ zhù zhū pú sà bù kě sī yì wú
从普贤菩萨行愿出生，住诸菩萨不可思议无
chā bié zhù yì jiàn yī qiè zhū shì jiān zhǔ hé zhǎnɡzhānyǎnɡ wéi rào
差别住；亦见一切诸世间主，合掌瞻仰，围绕
rú lái yì jiàn yī qiè rú lái zì zài shéntōnɡ zhī lì yòu jiàn yī qiè zhū
如来；亦见一切如来自在神通之力；又见一切诸
jié cì dì shì jiè chénɡhuài yòu yì jiàn bǐ yī qiè shì jiè yī qiè zhū fó
劫次第世界成坏；又亦见彼一切世界一切诸佛
chūxīnɡ cì dì yòu yì jiàn bǐ yī qiè shì jiè yī yī jiē yǒu pǔ xián pú
出兴次第；又亦见彼一切世界，一一皆有普贤菩
sà zhǒnɡ zhǒnɡɡònɡyǎnɡ yī qiè rú lái zhǒnɡ zhǒnɡtiáo fú yī qiè zhònɡ
萨种种供养一切如来、种种调伏一切众
shēnɡ yòu yì jiàn bǐ yī qiè pú sà jí qí zì shēn mò bù jiē zài pǔ xián
生；又亦见彼一切菩萨及其自身莫不皆在普贤
shēnzhōnɡ yì jiàn zì shēn zài yī qiè rú lái qián yī qiè pǔ xiánqián
身中；亦见自身在一切如来前、一切普贤前、
yī qiè pú sà qián yī qiè zhònɡshēnɡqián yòu yì jiàn bǐ yī qiè shì jiè
一切菩萨前、一切众生前；又亦见彼一切世界，
yī yī ɡè yǒu fó chà jí wēi chén shù shì jiè zhǒnɡ zhǒnɡ jì pàn zhǒnɡ
一一各有佛刹极微尘数世界种种际畔、种
zhǒnɡ rèn chí zhǒnɡzhǒnɡxínɡzhuànɡ zhǒnɡzhǒnɡ tǐ xìnɡ zhǒnɡzhǒnɡ
种任持、种种形状、种种体性、种种
ān bù zhǒnɡzhǒnɡzhuānɡyán zhǒnɡzhǒnɡqīnɡ jìnɡ zhǒnɡzhǒnɡzhuānɡ
安布、种种庄严、种种清净、种种庄
yán yún ér fù qí shànɡ zhǒnɡzhǒnɡ jié mínɡ zhǒnɡzhǒnɡ fó xīnɡ zhǒnɡ
严云而覆其上、种种劫名、种种佛兴、种
zhǒnɡ sān shì zhǒnɡzhǒnɡfānɡchù zhǒnɡzhǒnɡ zhù fǎ jiè zhǒnɡzhǒnɡ
种三世、种种方处、种种住法界、种种
rù fǎ jiè zhǒnɡzhǒnɡ zhù xū kōnɡ zhǒnɡzhǒnɡ pú sà zhuānɡyán zhǒnɡ
入法界、种种住虚空、种种菩萨庄严、种
zhǒnɡ pú sà zhù chù zhǒnɡzhǒnɡ rú lái pú tí chǎnɡ zhǒnɡzhǒnɡ rú lái
种菩萨住处、种种如来菩提场、种种如来
shéntōnɡ lì zhǒnɡzhǒnɡ rú lái shī zǐ zuò zhǒnɡzhǒnɡ rú lái dà huì
神通力、种种如来师子座、种种如来大会
- 216 -
hǎi zhǒnɡzhǒnɡ rú lái zhònɡchā bié zhǒnɡzhǒnɡ rú lái qiǎofānɡbiàn
海、种种如来众差别、种种如来巧方便、
zhǒnɡzhǒnɡ rú lái zhuàn fǎ lún zhǒnɡzhǒnɡ rú lái miào yīn shēnɡ zhǒnɡ
种种如来转法轮、种种如来妙音声、种
zhǒnɡ rú lái yánshuō hǎi zhǒnɡzhǒnɡ rú lái qì jīnɡ yún jì jiàn shì yǐ
种如来言说海、种种如来契经云；既见是已，
qí xīn qīnɡ jìnɡ shēnɡ dà huān xǐ
其心清净，生大欢喜。
shí bǐ rú lái wèi cǐ nǚ rén shuō xiū duō luó mínɡ yī qiè rú
‚时，彼如来为此女人说修多罗，名一切如
lái zhuàn fǎ lún yīn shí fó chà jí wēi chén shù xiū duō luó ér wéi juàn
来转法轮音，十佛刹极微尘数修多罗而为眷
shǔ shí bǐ nǚ rén wén cǐ jīnɡ yǐ jí dé chénɡ jiù shí qiān sān mèi
属。时，彼女人闻此经已，即得成就十千三昧
mén shēn xīn róu ruǎn wú yǒu cū qiánɡ rú chūshòu tāi rú shǐ dàn
门，身心柔软，无有粗强，如初受胎，如始诞
shēnɡ rú suō luó shù chū shǐ shēnɡ yá bǐ sān mèi xīn róu ruǎn kě ài yì
生，如娑罗树初始生芽。彼三昧心柔软可爱亦
fù rú shì suǒ wèi xiàn jiàn yī qiè fó sān mèi pǔ zhào yī qiè chà sān
复如是，所谓：现见一切佛三昧、普照一切刹三
mèi shēn rù yī qiè sān shì mén sān mèi yǎnshuō yī qiè fó fǎ lún sān
昧、深入一切三世门三昧、演说一切佛法轮三
mèi liǎo zhī yī qiè fó yuàn hǎi sān mèi kāi wù yī qiè zhònɡshēnɡ lìnɡ chū
昧、了知一切佛愿海三昧、开悟一切众生令出
shēnɡ sǐ kǔ sān mèi chánɡyuàn pò yī qiè zhònɡshēnɡ àn sān mèi chánɡ
生死苦三昧、常愿破一切众生暗三昧、常
yuànmiè yī qiè zhònɡshēnɡ kǔ sān mèi chánɡyuànshēnɡ yī qiè zhònɡshēnɡ
愿灭一切众生苦三昧、常愿生一切众生
lè sān mèi jiào huà yī qiè zhònɡshēnɡ bù shēnɡ pí yàn sān mèi yī qiè
乐三昧、教化一切众生不生疲厌三昧、一切
pú sà zhù yī qiè dì zì zài zhuānɡyán sān mèi yī qiè pú sà wú zhànɡ
菩萨住一切地自在庄严三昧、一切菩萨无障
ài chuánɡ sān mèi pǔ yì yī qiè qīnɡ jìnɡ fó chà sān mèi dé rú shì děnɡ
碍幢三昧、普诣一切清净佛刹三昧。得如是等
shí qiān sān mèi yǐ fù dé wēi xì děnɡ yǐn wèi bú dònɡ xīn huān
十千三昧已，复得微细等引，谓：不动心、欢
xǐ xīn ān wèi xīn pǔ ɡuānɡzhào xīn shùnshàn zhī shí jiào xīn yuán
喜心、安慰心、普光照心、顺善知识教心、缘
- 217 -
shènshēn yī qiè zhì xīn suí shùn cí wú liànɡ jiào xínɡ xīn shě lí yī qiè
甚深一切智心、随顺慈无量教行心、舍离一切
zhí zhuó xīn bú zhù yī qiè shì jiān jìnɡ jiè xīn shēn rù rú lái jìnɡ jiè xīn
执著心、不住一切世间境界心、深入如来境界心、
pǔ zhào yī qiè fó sè xiànɡ hǎi xīn bù sǎn luàn xīn bù piāodònɡ xīn
普照一切佛色相海心、不散乱心、不飘动心、
wú zhànɡ ài xīn wú ɡāo xià xīn wú pí juàn xīn wú tuì zhuǎn xīn
无障碍心、无高下心、无疲倦心、无退转心、
dé zì zài xīn lí xiè dài xīn zhènɡniàn zhū fǎ zì xìnɡ xīn ān zhù
得自在心、离懈怠心、正念诸法自性心、安住
yī qiè fǎ mén hǎi xīn xiū xínɡ yī qiè fǎ mén hǎi xīn liǎo zhī yī qiè
一切法门海心、修行一切法门海心、了知一切
zhònɡshēnɡ hǎi xīn jiù hù yī qiè zhònɡshēnɡ hǎi xīn pǔ zhào yī qiè shì
众生海心、救护一切众生海心、普照一切世
jiè hǎi xīn pǔ shēnɡ yī qiè fó yuàn hǎi xīn xī pò yī qiè zhànɡ ài
界海心、普生一切佛愿海心、悉破一切障碍
shān xīn jī jí ɡuǎnɡ dà fú jù xīn xiàn jiàn rú lái shí lì xīn pǔ
山心、积集广大福聚心、现见如来十力心、普
zhào pú sà jìnɡ jiè xīn zēnɡzhǎnɡ pú sà zhù dào xīn biànyuán yī qiè
照菩萨境界心、增长菩萨助道心、遍缘一切
fānɡ hǎi xīn yī xīn sī wéi ɡuānchá pǔ xián suǒ yǒu dà yuàn fā yī qiè
方海心。一心思惟观察普贤所有大愿，发一切
rú lái shí fó chà jí wēi chén shù pínɡděnɡyuàn hǎi suǒ wèi yuànyán jìnɡ
如来十佛刹极微尘数平等愿海。所谓：愿严净
yī qiè fó ɡuó yuànchénɡ shú yī qiè zhònɡshēnɡ yuànbiàn zhī yī qiè fǎ
一切佛国，愿成熟一切众生，愿遍知一切法
jiè yuàn pǔ rù yī qiè fǎ jiè hǎi yuàn yú yī qiè fó chà jìn wèi lái
界，愿普入一切法界海，愿于一切佛刹尽未来
jié xiū pú sà xínɡ yuàn jìn wèi lái jì jié bù shě yī qiè zhònɡshēnɡ
劫修菩萨行，愿尽未来际劫不舍一切众生，
yuàn dé qīn jìn yī qiè rú lái yuàn dé chénɡ shì yī qiè shànyǒu xī lìnɡ
愿得亲近一切如来，愿得承事一切善友悉令
huān xǐ yuàn dé ɡònɡyǎnɡ yī qiè rú lái xī lìnɡ biànmǎn yuàn yú niàn
欢喜，愿得供养一切如来悉令遍满，愿于念
niànzhōnɡ xiū pú sà xínɡzēnɡ yī qiè zhì wú yǒu jiàn duàn fā rú shì děnɡ
念中修菩萨行增一切智无有间断。发如是等
shí fó chà jí wēi chén shù yuàn hǎi chénɡ jiù pǔ xián suǒ yǒu dà yuàn hǎi
十佛刹极微尘数愿海，成就普贤所有大愿海
- 218 -
shí bǐ rú lái fù wèi qí nǚ kāi shì yǎnshuō fā xīn yǐ lái suǒ zhònɡ
216
。时，彼如来复为其女开示演说发心已来所种
shànɡēn suǒ xiū miàoxínɡ suǒ dé dà ɡuǒ lìnɡ qí kāi wù shènshēn
善根、所修妙行、所得大果，令其开悟，甚深
xìn jiě chénɡ jiù rú lái yuánmǎnɡuǎnɡ dà suǒ yǒuyuàn hǎi yī xīn qù
信解，成就如来圆满广大所有愿海，一心趣
xiànɡ yī qiè zhì wèi
向一切智位。
shànnán zǐ fù yú cǐ qiánɡuò shí dà jié yǒu shì jiè mínɡ
‚ 善男子，复于此前过十大劫，有世界名
rì lún ɡuānɡzhào mó ní wánɡ fó hào yīn tuó luó chuánɡ jí xiánɡxiànɡ
日轮光照摩尼王，佛号因陀罗幢吉祥相。
shí cǐ lián huāyǎn nǚ yú bǐ rú lái yí fǎ zhī zhōnɡ pǔ xián pú sà
时，此莲华眼女于彼如来遗法之中，普贤菩萨
quàn qí xiū bǔ lián huā zuò shànɡ ɡù huài fó xiànɡ jì xiū bǔ yǐ ér fù
劝其修补莲华座上故坏佛像；既修补已，而复
cǎi huà jì cǎi huà yǐ fù bǎozhuānɡyán fā ā nòuduō luó sān miǎo
彩画；既彩画已，复宝庄严，发阿耨多罗三藐
sān pú tí xīn shànnán zǐ wǒ niànɡuò qù yóu pǔ xián pú sà shàn zhī
三菩提心。善男子，我念过去由普贤菩萨善知
shí ɡù zhònɡ cǐ shànɡēn cónɡ shì yǐ lái bú duò è qù chánɡ
识故，种此善根；从是已来，不堕恶趣，常
yú yī qiè tiānwánɡ rén wánɡzhǒnɡ zú zhōnɡshēnɡ yī qiè shēnɡchùshēn
于一切天王、人王种族中生，一切生处身
xínɡ shū miào duānzhènɡ kě xǐ sè xiànɡyuánmǎn lìnɡ rén yào jiàn
形殊妙，端正可喜，色相圆满，令人乐见，
chánɡ jiàn yú fó chánɡ dé qīn jìn pǔ xián pú sà lìnɡ wǒ yì chí suǒ dé
常见于佛，常得亲近普贤菩萨，令我忆持所得
fǎ mén nǎi zhì yú jīn shì dǎo kāi wù chénɡ shú yú wǒ lìnɡ shēnɡhuān
法门，乃至于今示导开悟，成熟于我，令生欢
xǐ
喜。
shànnán zǐ yú yì yún hé ěr shí pí lú zhē nà bǎo lián
‚ 善男子，于意云何？尔时毗卢遮那宝莲
huāzànɡmiào jí xiánɡ jì zhuàn lún wánɡ zhě qǐ yì rén hū jīn mí lè
华藏妙吉祥髻转轮王者，岂异人乎？今弥勒
216
丽本：愿；永乐北藏本及龙藏本：愿海
- 219 -
pú sà shì yě shì shí wánɡ fēi jù zú yuánmǎn jí xiánɡmiàn zhě jù
菩萨是也。是时王妃具足圆满吉祥面者，具
zú ɡōnɡ dé jì jìnɡ yīn hǎi yè shén shì yě jīn suǒ zhù chù qù cǐ bù yuǎn
足功德寂静音海夜神是也，今所住处去此不远。
shí pǔ xǐ jí xiánɡ lián huāyǎntónɡ nǚ zhě jí wǒ shēn shì wǒ yú xī
时普喜吉祥莲华眼童女者，即我身是。我于昔
shí shēn wéi tónɡ nǚ pǔ xián pú sà quàn wǒ xiū bǔ lián huā zuò xiànɡ
时，身为童女，普贤菩萨劝我修补莲华座像，
yǐ wéi wú shànɡ pú tí yīn yuán lìnɡ wǒ fā ā nòu duō luó sān miǎo sān
以为无上菩提因缘，令我发阿耨多罗三藐三
pú tí xīn wǒ yú bǐ shí chū shǐ fā xīn cì fù yǐn dǎo lìnɡ wǒ
菩提心。我于彼时，初始发心；次复引导，令我
dé jiàn pǔ zhì bǎoyàn jí xiánɡ wēi dé wánɡ rú lái jiě shēnyīnɡ luò sàn
得见普智宝焰吉祥威德王如来，解身璎珞，散
fó ɡònɡyǎnɡ jiàn fó shénbiàn wén fó shuō fǎ jí dé pú sà pǔ xiàn
佛供养，见佛神变，闻佛说法，即得菩萨普现
yī qiè shì jiān tiáo fú zhònɡshēnɡ jiě tuō mén cónɡ shì dé jiàn xū mí shān
一切世间调伏众生解脱门。从是得见须弥山
jí wēi chén shù fó wǒ jiē zūn zhònɡɡōnɡ jìnɡ ɡònɡyǎnɡ tīnɡ bǐ rú lái
极微尘数佛，我皆尊重恭敬供养，听彼如来
zhǒnɡzhǒnɡshuō fǎ wén fǎ huān xǐ yī jiào xiū xínɡ yú niànniànzhōnɡ
种种说法，闻法欢喜，依教修行，于念念中
chánɡ dé jiàn bǐ yī qiè rú lái jí bǐ fó chà pú sà dà huì
常得见彼一切如来及彼佛刹菩萨大会。
shànnán zǐ ɡuò bǐ pí lú zhē nà wēi dé jí xiánɡ shì jiè wú
‚ 善男子，过彼毗卢遮那威德吉祥世界无
ɡòuyuánmǎn jié yǐ cì yǒu shì jiè mínɡ mó ní lún zhǒnɡzhǒnɡmiào sè
垢圆满劫已，次有世界，名摩尼轮种种妙色
zhuānɡyán jié mínɡ dà ɡuānɡ yǒu wǔ bǎi fó yú zhōnɡchūxiàn wǒ jiē
庄严，劫名大光，有五百佛于中出现，我皆
chénɡ shì ɡōnɡ jìnɡ ɡònɡyǎnɡ lìnɡ qí huān xǐ qí zuì chū fó mínɡ dà bēi
承事恭敬供养，令其欢喜。其最初佛名大悲
yún chuánɡ wǒ wéi yè shén jiàn fó chūxínɡ ɡōnɡ jìnɡ ɡònɡyǎnɡ cì
云幢，我为夜神，见佛出行，恭敬供养。次
yǒu fó chū mínɡ jīn ɡānɡ nà luó yán chuánɡ wǒ wéi lún wánɡ qīn
217
有佛出，名金刚那罗延幢，我为轮王，亲
217
丽本：延；永乐北藏本：延；龙藏本：廷；校勘：延
- 220 -
jìn chénɡ shì ɡōnɡ jìnɡ ɡònɡyǎnɡ shí fó wèi wǒ shuō xiū duō luó mínɡ
近承事，恭敬供养，时佛为我说修多罗，名
yī qiè fó chūxiàn shí fó chà jí wēi chén shù xiū duō luó yǐ wéi juàn shǔ
一切佛出现，十佛刹极微尘数修多罗以为眷属，
wǒ jiē shòu chí cì yǒu fó chū mínɡ jīn ɡānɡ wú ài dé wǒ yú bǐ
我皆受持。次有佛出，名金刚无碍德，我于彼
shí wéi zhuàn lún wánɡ ɡōnɡ jìnɡ ɡònɡyǎnɡ qí fó wèi wǒ shuō xiū duō luó
时为转轮王，恭敬供养，其佛为我说修多罗，
mínɡ pǔ zhào yī qiè zhònɡ shēnɡ ɡēn xū mí shān jí wēi chén shù xiū duō
名普照一切众生根，须弥山极微尘数修多
luó ér wéi juàn shǔ wǒ jiē shòu chí cì yǒu fó chū mínɡhuǒyànshān
罗而为眷属，我皆受持。次有佛出，名火焰山
jí xiánɡzhuānɡyán wǒ yú bǐ shí wéi zhǎnɡ zhě nǚ ɡònɡyǎnɡɡōnɡ jìnɡ
吉祥庄严，我于彼时为长者女，供养恭敬，
qí fó wèi wǒ shuō xiū duō luó mínɡ pǔ zhào sān shì zàngzhuānɡyányán fú
其佛为我说修多罗，名普照三世藏庄严阎浮
tí jí wēi chén shù xiū duō luó ér wéi juàn shǔ wǒ jiē shòu chí cì
提，极微尘数修多罗而为眷属，我皆受持。次
yǒu fó chū mínɡ yī qiè fǎ hǎi ɡāoshènɡwánɡ wǒ wéi tiānwánɡ ɡōnɡ
有佛出，名一切法海高胜王，我为天王，恭
jìnɡ ɡònɡyǎnɡ qí fó wèi wǒ shuō xiū duō luó mínɡ fēn bié yī qiè fǎ jiè
敬供养，其佛为我说修多罗，名分别一切法界
zhì wǔ bǎi xiū duō luó ér wéi juàn shǔ wǒ jiē shòu chí cì yǒu fó chū
智，五百修多罗而为眷属，我皆受持。次有佛出，
mínɡshènshēn fǎ jí xiánɡ hǎi ɡuānɡ wǒ yú bǐ shí wéi lónɡwánɡ nǚ yù
名甚深法吉祥海光，我于彼时为龙王女，雨
rú yì mó ní bǎo yún ér wéi ɡònɡyǎnɡ qí fó wèi wǒ shuō xiū duō luó
如意摩尼宝云而为供养，其佛为我说修多罗，
mínɡ sù jí zēnɡzhǎnɡhuān xǐ hǎi bǎi wàn yì nà yóu tā xiū duō luó ér
名速疾增长欢喜海，百万亿那由他修多罗而
wéi juàn shǔ wǒ jiē shòu chí cì yǒu fó chū mínɡbǎofēnɡɡuānɡyàndēnɡ
为眷属，我皆受持。次有佛出，名宝峰光焰灯，
wǒ wéi hǎi shén yù bǎo lián huā yún qīn jìn chénɡ shì ɡōnɡ jìnɡ ɡònɡyǎnɡ
我为海神，雨宝莲华云，亲近承事，恭敬供养，
qí fó wèi wǒ shuō xiū duō luó mínɡ fǎ jiè fānɡbiàn hǎi ɡuānɡmínɡ fó
其佛为我说修多罗，名法界方便海光明，佛
chà jí wēi chén shù xiū duō luó ér wéi juàn shǔ wǒ jiē shòu chí cì yǒu
刹极微尘数修多罗而为眷属，我皆受持。次有
- 221 -
fó chū mínɡɡōnɡ dé hǎi ɡuānɡzhàoyuánmǎn jí xiánɡ wǒ yú bǐ shí wéi
佛出，名功德海光照圆满吉祥，我于彼时为
wǔ tōnɡxiān xiàn dà shén lì liù qiān zhū xiānjuàn shǔ wéi rào yù miào
五通仙，现大神力，六千诸仙眷属围绕，雨妙
xiānɡhuāɡāoshānfēnɡ yún ér wéi ɡònɡyǎnɡ qí fó wèi wǒ shuō xiū duō luó
香华高山峰云而为供养，其佛为我说修多罗，
mínɡ wú zhuó fǎ dēnɡ liù qiān xiū duō luó ér wéi juàn shǔ wǒ jiē shòu chí
名无著法灯，六千修多罗而为眷属，我皆受持。
cì yǒu fó chū mínɡ pí lú zhē nà jí xiánɡzànɡ wǒ yú bǐ shí wéi zhǔ
次有佛出，名毗卢遮那吉祥藏，我于彼时为主
dì shén mínɡpínɡděnɡ lì yì yǔ wú liànɡ dì shén jù yù yī qiè bǎo
地神，名平等利益，与无量地神俱，雨一切宝
shù yún yī qiè bǎozànɡ yún yī qiè bǎoyīnɡ luò yún yī qiè bǎozhuānɡ
树云、一切宝藏云、一切宝璎珞云、一切宝庄
yán yún ér wéi ɡònɡyǎnɡ qí fó wèi wǒ shuō xiū duō luó mínɡchūshēnɡ
严云而为供养，其佛为我说修多罗，名出生
yī qiè rú lái zhì zànɡ wú liànɡ xiū duō luó ér wéi juàn shǔ wǒ jiē tīnɡ
一切如来智藏，无量修多罗而为眷属，我皆听
wén yì chí bú wànɡ
闻，忆持不忘。
shànnán zǐ rú shì cì dì wǔ bǎi rú lái qí zuì hòu fó mínɡ
‚ 善男子，如是次第五百如来，其最后佛名
fǎ jiè xū kōnɡ bǎo shān yuán mǎn jí xiánɡ dēnɡ wǒ yú bǐ shí shēn wéi
法界虚空宝山圆满吉祥灯，我于彼时身为
jì nǚ mínɡ kě xǐ jí xiánɡmiàn yù fó rù chénɡ ɡē wǔ ɡònɡyǎnɡ
妓女，名可喜吉祥面，遇佛入城，歌舞供养，
chénɡ fó wēi lì yǒnɡ zài kōnɡzhōnɡ yǐ qiānmiào jì zàn tàn yú fó
承佛威力，踊在空中，以千妙偈赞叹于佛，
fó wèi yú wǒ fànɡ méi jiān ɡuānɡ mínɡ pǔ zhào fǎ jiè ɡuānɡ mínɡ zhuānɡ
佛为于我放眉间光，名普照法界光明庄
yán ɡuānɡzhào wǒ shēn yī qiè biànmǎn wǒ ménɡɡuānɡchù jí dé jiě
严，光照我身一切遍满，我蒙光触即得解
tuō mínɡ fǎ jiè fānɡbiàn bú tuì zànɡmén
脱，名法界方便不退藏门。
shànnán zǐ cǐ shì jiè zhōnɡ yǒu rú shì děnɡ fó chà jí wēi
‚ 善男子，此世界中，有如是等佛刹极微
chén shù jié yī qiè rú lái yú zhōnɡchūxiàn wǒ jiē chénɡ shì ɡōnɡ
尘数劫，一切如来于中出现，我皆承事，恭
- 222 -
jìnɡ ɡònɡyǎnɡ lìnɡ qí huān xǐ bǐ zhū rú lái wèi wǒ yǎnshuōzhǒnɡzhǒnɡ
敬供养，令其欢喜；彼诸如来为我演说种种
zhènɡ fǎ wǒ jiē yì niàn rú fǎ shòu chí nǎi zhì bú wànɡ yī wén yī
正法，我皆忆念，如法受持，乃至不忘一文一
jù yú bǐ yī yī zhū rú lái suǒ chēnɡyánɡ zàn tàn yī qiè fó fǎ
句。于彼一一诸如来所，称扬赞叹一切佛法，
wèi wú liànɡzhònɡshēnɡɡuǎnɡ zuò lì yì yú bǐ yī yī zhū rú lái suǒ
为无量众生广作利益；于彼一一诸如来所，
dé xiàn sān shì fǎ jiè zànɡ zhù ɡuǎnɡ dà fǎ jiè shēn dé rù yī qiè zhì
得现三世法界藏，住广大法界身，得入一切智
ɡuānɡmínɡ rù yī qiè pǔ xiánxínɡ shànnán zǐ wǒ yī yī qiè zhì ɡuānɡ
光明，入一切普贤行。善男子，我依一切智光
mínɡ ɡù yú niànniànzhōnɡ jiàn wú liànɡ fó jì jiàn fó yǐ xiān suǒ wèi
明故，于念念中见无量佛，既见佛已，先所未
dé xiān suǒ wèi jiàn xiān suǒ wèi wén pǔ xián pú sà suǒ yǒu miào xínɡ
得、先所未见、先所未闻普贤菩萨所有妙行，
xī dé chénɡ jiù hé yǐ ɡù yǐ dé yī qiè zhì ɡuānɡmínɡ ɡù chā bié
悉得成就。
何以故？以得一切智光明故，差别
xiǎn shì wú liànɡ wú biān fǎ jiè mén ɡù
显示无量无边法界门故。‛
ěr shí pǔ jiù zhònɡshēnɡ yè shén yù chónɡmínɡ cǐ jiě tuō yì
尔时，普救众生夜神欲重明此解脱义218，
chénɡ fó wēi lì wèi shàn cái tónɡ zǐ ér shuō jì yán
承佛威力，为善财童子而说偈言：
shàn cái rǔ yīnɡ tīnɡ wǒ shuō shèn shēn nán rù nán jiàn fǎ
善财汝应听我说甚深难入难见法
pǔ ɡuānɡ biàn zhào yú sān shì yī qiè chā bié zhì mínɡ mén
普光遍照于三世一切差别智明门
rú wǒ chū fā pú tí xīn qín qiú fó zhì zhū ɡōnɡ dé
如我初发菩提心勤求佛智诸功德
suǒ zhènɡ wú biān jiě tuō mén wèi rǔ xuān yánɡ yīnɡ dì tīnɡ
所证无边解脱门为汝宣扬应谛听
yì xī ɡuò chà jí wēi jié shí yǒu jié mínɡ wú ɡòu lún
忆昔过刹极微劫时有劫名无垢轮
chàhàoshènɡchuánɡbiànzhàodēnɡ zhuānɡ yán ɡuǎnɡ dà wú zhū ɡòu
刹号胜幢遍照灯庄严广大无诸垢
218
丽本：门义；永乐北藏本及龙藏本：义
- 223 -
yú zhōnɡ shí lì chū shì jiān liànɡ yǔ xū mí chén shù děnɡ
于中十力出世间量与须弥尘数等
chū fó bǎo yàn jí xiánɡ ɡuānɡ dì èr fǎ wánɡɡōnɡ dé chuánɡ
初佛宝焰吉祥光第二法王功德幢
dì sān fǎ chuánɡ fú xū mí dì sì wú wèi zì zài wánɡ
第三法幢福须弥第四无畏自在王
dì wǔ fó mínɡ jì jìnɡ wánɡ dì liù fó mínɡ jì jìnɡ chénɡ
第五佛名寂静王第六佛名寂静城
dì qī rú lái mínɡ chēnɡ shān dì bā dǎo shī xū mí dé
第七如来名称山第八导师须弥德
dì jiǔ fó hào jí xiánɡ ɡuānɡ dì shí mínɡ wéi yuè miàn fó
第九佛号吉祥光第十名为月面佛
yú cǐ shí fó shì zūn suǒ lìnɡ wǒ kāi wù zuì chū mén
于此十佛世尊所令我开悟最初门
cǐ hòu cì dì yǒu shí fó xiānɡ xù chū xīnɡ yú shì jiān
此后次第有十佛相续出兴于世间
zuì chū fó hào xū kōnɡ zhù dì èr rú lái mínɡ pǔ ɡuānɡ
最初佛号虚空住第二如来名普光
sān mínɡ chū shēnɡ zhù zhū fānɡ dì sì rú lái zhènɡ niàn hǎi
三名出生住诸方第四如来正念海
dì wǔ fó mínɡ ɡāo shènɡ ɡuānɡ dì liù shì zūn xū mí yún
第五佛名高胜光第六世尊须弥云
dì qī rú lái fǎ yàn ɡuānɡ dì bā rú lái mínɡ chēnɡ shān
第七如来法焰光第八如来名称山
dì jiǔ chū shēnɡ lián huā wánɡ dì shí dà bēi fǎ jiè huā
第九出生莲华王第十大悲法界华
cǐ shí fó hǎi ɡuānɡ mínɡ zhào lìnɡ wǒ wù rù dì èr mén
此十佛海光明照令我悟入第二门
cǐ hòu xiānɡ xù shí wú jiàn cì dì fù yǒu shí fó chū
此后相续时无间次第复有十佛出
dì yī rú lái ɡuānɡ chuánɡ wánɡ dì èr fó mínɡ zhì huì ɡuānɡ
第一如来光幢王第二佛名智慧光
dì sān fó mínɡ lì yì xīn dì sì rú lái dì jí xiánɡ
第三佛名利益心第四如来帝吉祥
dì wǔ rú lái mínɡ tiān zhì dì liù fó hào zūn huì wánɡ
第五如来名天智第六佛号尊慧王
dì qī fó mínɡ zhì jí xiánɡ dì bā fó hào ɡuānɡ zhào wánɡ
第七佛名智吉祥第八佛号光照王
- 224 -
dì jiǔ yǒnɡ měnɡ tiān xínɡ fó dì shí fǎ jiè lián huā zūn
第九勇猛天行佛第十法界莲华尊
cǐ shí nénɡ xiǎn ɡuǎnɡ dà fǎ lìnɡ wǒ chénɡ jiù dì sān mén
此十能显广大法令我成就第三门
cǐ hòu wú jiàn fù zhí yù cì dì xiānɡ xù shí fó chū
此后无间复值遇次第相续十佛出
zuì chū bǎo yàn shān jí xiánɡ dì èr ɡōnɡ dé jí xiánɡ fó
最初宝焰山吉祥第二功德吉祥佛
dì sān fó hào fǎ ɡuānɡ mínɡ dì sì fó mínɡ lián huā zànɡ
第三佛号法光明第四佛名莲华藏
dì wǔ zhì yuè miào yǎn fó dì liù rú lái xiānɡ bǎo ɡuānɡ
第五智月妙眼佛第六如来香宝光
dì qī shàn shì xū mí dé bā mínɡ qián tà pó ɡuānɡ mínɡ
第七善逝须弥德八名乾闼婆光明
dì jiǔ mó ní zànɡ wánɡ fó dì shí jù zú wēi dé fó
第九摩尼藏王佛第十具足威德佛
zuì chū fó hào ɡuǎnɡ dà zhì dì èr fó hào bǎo ɡuānɡ mínɡ
最初佛号广大智第二佛号宝光明
dì sān rú lái ɡōnɡ dé yún dì sì fó mínɡ zuì shènɡ xiànɡ
第三如来功德云第四佛名最胜相
dì wǔ kǔ xínɡ yuán mǎn ɡuānɡ dì liù fó hào nà luó yán
第五苦行圆满光第六佛号那罗延
dì qī shì zūn xū mí dé dì bā ɡōnɡ dé lún wéi wánɡ
第七世尊须弥德第八功德轮围王
dì jiǔ rú lái wú shènɡ chuánɡ dì shí fó mínɡ dà shù wánɡ
第九如来无胜幢第十佛名大树王
chū mínɡ dì dé suō luó wánɡ èr mínɡ pǔ xiàn shì zhǔ shēn
初名帝德娑罗王二名普现世主身
dì sān fó hào ɡāo xiǎn ɡuānɡ dì sì fó mínɡ jīn ɡānɡ ɡuānɡ
第三佛号高显光第四佛名金刚光
dì wǔ shì zūn dì wēi dé dì liù shèn shēn fǎ dé wánɡ
第五世尊地威德第六甚深法德王
dì qī fǎ hǎi dà zhì yīn dì bā fó hào xū mí chuánɡ
第七法海大智音第八佛号须弥幢
- 225 -
dì jiǔ rú lái zhì ɡuānɡ zhào dì shí miào bǎo jí xiánɡ wánɡ
第九如来智光照第十妙宝吉祥王
chū fàn ɡuānɡ èr xū kōnɡ yīn dì sān fǎ jiè xiànɡ jí xiánɡ
219
初梵光二虚空音第三法界像吉祥
dì sì yuán mǎn ɡuānɡ mínɡ lún dì wǔ zhū fānɡ zhì ɡuānɡchuánɡ
第四圆满光明轮第五诸方智光幢
liù xū kōnɡ dēnɡ qī miào dé dì bā biàn zhào jí xiánɡ ɡuānɡ
六虚空灯七妙德第八遍照吉祥光
dì jiǔ fú ɡuānɡ jì jìnɡ dé dì shí dà bēi yún jí xiánɡ
第九福光寂静德第十大悲云吉祥
chū zhēn dì lì zhì ɡuānɡ mínɡ èr xiàn yī qiè zhònɡ shēnɡ qián
初真谛力智光明二现一切众生前
dì sān mínɡ wéi ɡāo xiǎn ɡuānɡ dì sì fó hào ɡuānɡ mínɡ shēn
第三名为高显光第四佛号光明身
dì wǔ shàn shì fǎ chū shēnɡ dì liù mínɡ wéi sù jí fēnɡ
第五善逝法出生第六名为速疾风
dì qī shì zūn jí xiánɡ xiànɡ dì bā rú lái yǒnɡměnɡchuánɡ
第七世尊吉祥相第八如来勇猛幢
dì jiǔ fó mínɡ bǎo zhī jié dì shí pǔ xiàn sān shì ɡuānɡ
第九佛名宝肢节第十普现三世光
chū fó yuàn hǎi jí xiánɡ dēnɡ èr fó jí xiánɡ jīn ɡānɡ shān
初佛愿海吉祥灯二佛吉祥金刚山
dì sān jiān ɡù xū mí dé dì sì fó mínɡniànchuánɡwánɡ
第三坚固须弥德第四佛名念幢王
dì wǔ rú lái fǎ zhì zūn dì liù fó mínɡ bō rě dēnɡ
第五如来法智尊第六佛名般若灯
dì qī fó hào dé ɡuānɡ chuánɡ dì bā fó mínɡ ɡuǎnɡ dà zhì
第七佛号德光幢第八佛名广大智
dì jiǔ zhì xínɡ fǎ jiè mén dì shí fǎ hǎi zhì jí xiánɡ
第九智行法界门第十法海智吉祥
219
丽本：佛；永乐北藏本及龙藏本：二
- 226 -
cǐ hòu cì dì shí sì fó xiānɡ xù chū xīnɡ yú shì jiān
220
此后次第十四佛相续出兴于世间
zuì chū fú shān ɡōnɡ dé wánɡ cì fó mínɡ wéi zhì jí xiánɡ
最初福山功德王次佛名为智吉祥
dì sān rú lái fǎ jià lún dì sì bǎo wánɡ jí xiánɡ fó
第三如来法驾轮第四宝王吉祥佛
dì wǔ ɡōnɡ dé lún jí xiánɡ dì liù pǔ zhì yàn ɡuānɡ fó
第五功德轮吉祥第六普智焰光佛
dì qī fó hào xū mí dēnɡ dì bā shì zūn xùn jí ɡuānɡ
第七佛号须弥灯第八世尊迅疾光
dì jiǔ rú lái dà jì shēnɡ dì shí fó mínɡ jì jìnɡ chuánɡ
第九如来大寂声第十佛名寂静幢
shí yī zhònɡ shēnɡ jí xiánɡ dēnɡ shí èr dà yuàn sù jí xiánɡ
十一众生吉祥灯十二大愿速吉祥
shí sān wú nénɡ shènɡ lì chuánɡ shí sì shì zūn zhì yàn hǎi
十三无能胜力幢十四世尊智焰海
jiē yú shì jiān wéi shànɡ shǒu pǔ lì yī qiè zhū zhònɡ shēnɡ
皆于世间为上首普利一切诸众生
dì yī fó mínɡ fǎ zì zài dì èr wú zhuó zhì rú lái
第一佛名法自在第二无著智如来
dì sān shì zūn hǎi huì yīn dì sì zhònɡ mì yīn tiáo yù
第三世尊海慧音第四众密音调御
wǔ mínɡ jù zú yán cí fó dì liù miào yīn dà jí xiánɡ
五名具足言辞佛第六妙音大吉祥
dì qī fó zhì zì zài zhuǎn dì bā pǔ xiàn zhònɡ shēnɡ qián
第七佛智自在转第八普现众生前
jiǔ děnɡ zhònɡ shēnɡ jí xiánɡ shēn shí mínɡ dé xián zì xìnɡ shān
九等众生吉祥身十名德贤自性山
rú shì xū mí chén shù jié suǒ yǒu shànɡ shǒu zhū rú lái
如是须弥尘数劫所有上首诸如来
pǔ wèi zhònɡ shēnɡ zuò shì dēnɡ wǒ jiē ɡònɡ yǎnɡ wú kōnɡ ɡuò
普为众生作世灯我皆供养无空过
fù ɡuò fó chà jí wēi shù jié zhōnɡ suǒ yǒu zhū rú lái
复过佛刹极微数劫中所有诸如来
220
丽本：有十；永乐北藏本及龙藏本：十四
- 227 -
wǒ yú yī qiè xián ɡònɡ yǎnɡ rù cǐ shèn shēn jiě tuō hǎi
我于一切咸供养入此甚深解脱海
wǒ yú rú shì wú biān jié xiū xínɡ dé cǐ jiě tuō mén
我于如是无边劫修行得此解脱门
rǔ jīn wén yǐ sù xiū xínɡ bù jiǔ yì dānɡ rú wǒ dé
汝今闻已速修行不久亦当如我得
shànnán zǐ wǒ wéi zhī cǐ pú sà pǔ xiàn yī qiè shì jiān tiáo
‚ 善男子，我唯知此菩萨普现一切世间调
fú zhònɡshēnɡ jiě tuō mén rú zhū pú sà mó hē sà jí wú biānxínɡ hǎi
伏众生解脱门。如诸菩萨摩诃萨集无边行海、
fā zhǒnɡzhǒnɡ jiě xīn xiànzhǒnɡzhǒnɡshēn jù zhǒnɡzhǒnɡɡēn mǎn
发种种解心、现种种身、具种种根、满
zhǒnɡzhǒnɡyuàn rù zhǒnɡzhǒnɡ sān mèi qǐ zhǒnɡzhǒnɡshéntōnɡ chénɡ
种种愿、入种种三昧、起种种神通、成
jiù zhǒnɡzhǒnɡfānɡbiàn nénɡ zuò zhǒnɡzhǒnɡ lì yì yóu rù zhǒnɡzhǒnɡ
就种种方便、能作种种利益、游入种种
zhì zànɡ zhào zhǒnɡ zhǒnɡ fǎ mén hǎi dé zhǒnɡ zhǒnɡ fǎ ɡuānɡ mínɡ
智藏、照种种法门海、得种种法光明、
wǎnɡzhǒnɡzhǒnɡ fó chà hǎi shòuzhǒnɡzhǒnɡ fó ɡuàndǐnɡ shì zhǒnɡzhǒnɡ
往种种佛刹海、受种种佛灌顶、事种种
shàn zhī shí wù zhǒnɡzhǒnɡ jiě tuō mén zhènɡzhǒnɡzhǒnɡ zì zài xīn
善知识、悟种种解脱门、证种种自在心、
qǐ zhǒnɡzhǒnɡ wú zuò xínɡ xiànzhǒnɡzhǒnɡnán sī sè shùnzhǒnɡzhǒnɡ
起种种无作行、现种种难思色、顺种种
zhònɡshēnɡ xīn qǐ zhǒnɡzhǒnɡbiànhuàshēn rù zhǒnɡzhǒnɡ pú sà dì
众生心、起种种变化身、入种种菩萨地、
zhī zhǒnɡzhǒnɡ fǎ yīn yuán lí zhǒnɡzhǒnɡwànɡ fēn bié yī zhǒnɡzhǒnɡ
知种种法因缘、离种种妄分别、依种种
pú sà yuàn chí zhǒnɡzhǒnɡ fó yí jiào ān zhù chūshēnɡ pǔ xiánmiàoxínɡ
菩萨愿、持种种佛遗教，安住出生普贤妙行；
ér wǒ yún hé nénɡ zhī nénɡshuō bǐ ɡōnɡ dé xínɡ shànnán zǐ qù cǐ
而我云何能知、能说彼功德行？善男子，去此
bù yuǎn pú tí chǎnɡzhōnɡ yǒu zhǔ yè shén mínɡ jù zú ɡōnɡ dé jì jìnɡ
不远菩提场中，有主夜神，名具足功德寂静
yīn hǎi zuò xīnɡ xiù ɡuānɡchuánɡ mó ní wánɡzhuānɡyán bǎo lián huāzànɡ
音海，坐星宿光幢摩尼王庄严宝莲华藏
shī zǐ zhī zuò bǎi wàn ā sēnɡ qí yè shén yǐ wéi juàn shǔ qiánhòu wéi rào
师子之座，百万阿僧祇夜神以为眷属前后围绕。
- 228 -
汝诣彼问菩萨云何学菩萨行、修菩萨道？‛
yǎnɡ yī xīn liàn mù cí tuì ér qù
仰，一心恋慕，辞退而去。
大方广佛华严经卷第二十
- 229 -
 结诵仪
bǔ quēzhēnyán
补阙真言
（三遍）
ná mó hē là dá nuó duō là yè yē qié là qié là jù zhù jù zhù mó
南無喝啰怛那.哆啰夜耶.佉啰佉啰.俱住俱住.摩
là mó là hǔ là hōng hè hè sū dá ná hōng pō mò ná suō pó
啰摩啰.虎啰. 吽 .贺贺.苏怛拏. 吽 .泼抹拏.娑婆
hē
诃.
bǔ quēyuánmǎnzhēnyán
补阙圆满真言
（三遍）
ōng hū lú hū lú shè yì mù qiè suō hē
唵.呼嚧呼嚧.社曳穆契.莎诃.
pǔ huí xiàngzhēnyán
普回向真言
（三遍）
ōng suō mó là suō mó là mí mó nǎng sà hā là mó hē zán hā là
唵 .娑摩啰 .娑摩啰 .弥摩曩 .萨哈啰 .摩诃咱哈啰
hòng
吽.
ná mó huáyán hǎi huì fó pú sà
南無华严海会佛菩萨（合掌三称）
ná mó běn shī shì jiā móu ní fó
南無本师释迦牟尼佛（合掌三称）
ná mó dà fāngguǎng fó huáyán jīng
南無大方广佛华严经（合掌三称）
- 230 -
ná mó pǔ xián pú sà mó hē sà
南無普贤菩萨摩诃萨（合掌三称）
lǐ fó fā yuànwén
礼佛发愿文
（一遍）
ɡuī mìnɡ shí fānɡ tiáo yù shī yǎnyánɡqīnɡ jìnɡ wēi miào fǎ
归命十方调御师演扬清净微妙法
sān shènɡ sì ɡuǒ jiě tuō sēnɡ yuàn cì cí bēi āi shè shòu
三乘四果解脱僧愿赐慈悲哀摄受
dàn zì wéi zhēnxìnɡ wǎnɡ rù mí liú suí shēnɡ sǐ yǐ
但（某甲）自违真性，枉入迷流。随生死以
piāochén zhú sè shēnɡ ér tān rǎn shí chán shí shǐ jī chénɡyǒu lòu
飘沉，逐色声而贪染。十缠十使，积成有漏
zhī yīn liù ɡēn liù chén wànɡ zuò wú biān zhī zuì mí lún kǔ hǎi
之因；六根六尘，妄作无边之罪。迷沦苦海，
shēn nì xié tú zhuó wǒ dān rén jǔ wǎnɡcuò zhí lěi shēnɡ yè zhànɡ
深溺邪途。著我耽人，举枉措直。累生业障，
yī qiè qiānyóu yǎnɡ sān bǎo yǐ cí bēi lì yī xīn ér chàn huǐ
一切愆尤。仰三宝以慈悲，沥一心而忏悔。
suǒ yuànnénɡ rén zhěnɡ bá shànyǒu tí xié chū fán nǎo zhī shēn
所愿能仁拯拔，善友提携。出烦恼之深
yuán dào pú tí zhī bǐ àn cǐ shì fú jī mìnɡ wèi ɡè yuànchānɡ
源，到菩提之彼岸。此世福基命位，各愿昌
lónɡ lái shēnɡ zhì zhǒnɡ línɡ miáo tónɡ xī zēnɡ xiù shēnɡfénɡzhōnɡɡuó
隆；来生智种灵苗，同希增秀。生逢中国，
zhǎng yù mínɡ shī zhènɡ xìn chū jiā tónɡzhēn rù dào liù ɡēntōnɡ lì
长遇明师。正信出家，童真入道。六根通利，
sān yè chún hé bù rǎn shì yuán chánɡ xiū fàn xínɡ zhí chí jìn jiè
三业纯和。不染世缘，常修梵行。执持禁戒，
chén yè bù qīn yán hù wēi yí yuān fēi wú sǔn bù fénɡ bā nàn
尘业不侵。严护威仪，蜎飞无损。不逢八难，
bù quē sì yuán bō rě zhì yǐ xiànqián pú tí xīn ér bú tuì xiū
不缺四缘。般若智以现前，菩提心而不退。修
- 231 -
xí zhènɡ fǎ liǎo wù dà shènɡ kāi liù dù zhī xínɡmén yuè sān qí zhī
习正法，了悟大乘。开六度之行门，越三祇之
jié hǎi jiàn fǎ chuánɡ yú chùchù pò yí wǎnɡ yú chónɡchónɡ xiánɡ
劫海。建法幢于处处，破疑网于重重。降
fú zhònɡ mó shàolónɡ sān bǎo chénɡ shì shí fānɡ zhū fó wú yǒu pí
伏众魔，绍隆三宝。承事十方诸佛，无有疲
láo xiū xué yī qiè fǎ mén xī jiē tōnɡ dá ɡuǎnɡ zuò fú huì pǔ
劳。修学一切法门，悉皆通达。广作福慧，普
lì chén shā dé liù zhǒnɡ zhī shéntōnɡ yuán yī shēnɡ zhī fó ɡuǒ rán
利尘沙。得六种之神通，圆一生之佛果。然
hòu bù shě fǎ jiè biàn rù chén láo děnɡɡuān yīn zhī cí xīn xínɡ pǔ
后不舍法界，遍入尘劳。等观音之慈心，行普
xián zhī yuàn hǎi tā fānɡ cǐ jiè zhú lèi suí xínɡ yìnɡxiàn sè shēn
贤之愿海。他方此界，逐类随形。应现色身，
yǎnyánɡmiào fǎ ní lí kǔ qù è ɡuǐ dàozhōnɡ huòfànɡ dà ɡuānɡ
演扬妙法。泥犁苦趣，饿鬼道中，或放大光
mínɡ huòxiàn zhū shénbiàn qí yǒu jiàn wǒ xiànɡ nǎi zhì wén wǒ mínɡ
明，或现诸神变，其有见我相，乃至闻我名，
jiē fā pú tí xīn yǒnɡchū lún huí kǔ huǒhuòbīnɡ hé zhī dì biàn
皆发菩提心，永出轮回苦。火镬冰河之地，变
zuò xiānɡ lín yǐn tónɡ shí tiě zhī tú huàshēnɡ jìnɡ tǔ pī máo dài jiǎo
作香林；饮铜食铁之徒，化生净土。披毛戴角，
fù zhàihányuàn jìn bà xīn suān xiánzhān lì lè jí yì shì ér xiàn
负债含怨，尽罢辛酸，咸沾利乐。疾疫世而现
wéi yàocǎo jiù liáo chén kē jī jǐn shí ér huà zuò dàoliánɡ jì zhū
为药草，救疗沉疴；饥馑时而化作稻粱，济诸
pín něi dànyǒu lì yì wú bù xīnɡchónɡ cì qī lěi shì yuān qīn
贫馁。但有利益，无不兴崇。次期累世冤亲，
xiàncúnjuàn shǔ chū sì shēnɡ zhī ɡǔ mò shě wàn jié zhī ài chán děnɡ
现存眷属，出四生之汩没，舍万劫之爱缠。等
yǔ hánshēnɡ qí chénɡ fó dào xū kōnɡyǒu jìn wǒ yuàn wú qiónɡ
与含生，齐成佛道。虚空有尽，我愿无穷。
qínɡ yǔ wú qínɡ tónɡyuánzhǒnɡ zhì
情与无情，同圆种智。
- 232 -
huí xiàng jì
回向偈
（一遍）
yuàn yǐ cǐ ɡōnɡ dé zhuānɡyán fó jìnɡ tǔ
愿以此功德庄严佛净土
shànɡbào sì chónɡ ēn xià jì sān tú kǔ
上报四重恩下济三途苦
ruò yǒu jiàn wén zhě xī fā pú tí xīn
若有见闻者悉发菩提心
jìn cǐ yī bào shēn tónɡ shēnɡ jí lè ɡuó
尽此一报身同生极乐国
shí fānɡ sān shì yí qiè fó yí qiè pú sà mó hē sà mó hē bō
十方三世一切佛．一切菩萨摩诃萨．摩诃般
rě bō luó mì
若波罗蜜。
sān ɡuī yī
三皈依
（一遍）
zì ɡuī yī fó dānɡyuànzhònɡshēnɡ tǐ jiě dà dào fā wú
自皈依佛，当愿众生，体解大道，发无
shànɡ xīn zì ɡuī yī fǎ dānɡ yuànzhònɡ shēnɡ shēn rù jīnɡ zànɡ
上心；自皈依法，当愿众生，深入经藏，
zhì huì rú hǎi zì ɡuī yī sēnɡ dānɡyuànzhònɡshēnɡ tǒnɡ lǐ dà zhònɡ
智慧如海；自皈依僧，当愿众生，统理大众，
yī qiè wú ài hé nánshènɡzhònɡ
一切无碍。和南圣众。
- 233 -
此咒置经书中可灭误跨之罪
- 234 -

《大方广佛华严经》（40卷：11 20）（简体注音版）

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

《大方广佛华严经》（40卷：11 20）（简体注音版）

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

（四十卷：第十一卷至第二十卷）

jìng sān yè zhēnyán

ná mó běn shī shì jiā móu ní fó

dà fānɡ ɡuǎnɡ fó huā yán jīnɡ juàn dì shí yī

rù bù sī yì jiě tuō jìnɡ jiè pǔ xiánxínɡyuàn pǐn

dà fānɡ ɡuǎnɡ fó huā yán jīnɡ juàn dì shí èr

rù bù sī yì jiě tuō jìnɡ jiè pǔ xiánxínɡyuàn pǐn

dà fānɡ ɡuǎnɡ fó huā yán jīnɡ juàn dì shí sān

rù bù sī yì jiě tuō jìnɡ jiè pǔ xiánxínɡyuàn pǐn

dà fānɡ ɡuǎnɡ fó huā yán jīnɡ juàn dì shí sì

rù bù sī yì jiě tuō jìnɡ jiè pǔ xiánxínɡyuàn pǐn

dà fānɡ ɡuǎnɡ fó huā yán jīnɡ juàn dì shí wǔ

rù bù sī yì jiě tuō jìnɡ jiè pǔ xiánxínɡyuàn pǐn

dà fānɡ ɡuǎnɡ fó huā yán jīnɡ juàn dì shí liù

rù bù sī yì jiě tuō jìnɡ jiè pǔ xiánxínɡyuàn pǐn

dà fānɡ ɡuǎnɡ fó huā yán jīnɡ juǎn dì shí qī

rù bù sī yì jiě tuō jìnɡ jiè pǔ xiánxínɡyuàn pǐn

dà fānɡ ɡuǎnɡ fó huā yán jīnɡ juàn dì shí bā

rù bù sī yì jiě tuō jìnɡ jiè pǔ xiánxínɡyuàn pǐn

dà fānɡ ɡuǎnɡ fó huā yán jīnɡ juàn dì shí jiǔ

rù bù sī yì jiě tuō jìnɡ jiè pǔ xiánxínɡyuàn pǐn

dà fānɡ ɡuǎnɡ fó huā yán jīnɡ juàn dì èr shí

rù bù sī yì jiě tuō jìnɡ jiè pǔ xiánxínɡyuàn pǐn

You might also like