Professional Documents
Culture Documents
R1 = May-Kha river
R2 = Mali Kha river (Nam Kyu)
R3 = Ayeyarwaddy river
R4 = Tanai Kha river (headwater of Chindwin river) in Hu Gaung Valley
R5 = Thanlwin river
R6 = Mekong river
M = Khaka-bo-razi peak (5882 meters) - Khaka-bo-razi national park
1
rmwdum
aemufcHordkif;?
tpD&ifcHpm.&nf&G,fcsuf?
aemufqufwGJqkd;usKd;?
ppfwyfjyZ,m;?
odrf;qnf;cH&aomajr,mrsm;?
ar;jref;csuf?
ed*kH;
"gwfykH
1?aemufcHordkif;?
ylwmtdk®r@onf ucsifjynfe,fajrmufzsm;pGef;wGifwnf&SdjyD;jrefrmEdkifiH.ajrmufzuf
tpGefqkH;®r@vnf;jzpfygonf? ylwmtdkjrdK@onf awmifwef;a&cJawmifrsm;xlxyfjyD; &moDOwk
=urf;wrf;aomjrdK@wpfjrdK@jzpfonf? Ta'owGif rSDwif;aexdkif=uaom ucsifwdkif;&if;om;
rsKd;EG,fpkrsm;jzpf=uaom *sdef;azm/ &0rf/ r&_/ vcsdwf/ tZD;ESifh vDql;ponfh ucsifvlrsKd;EG,fpk (6)
pk wdk@aexdkif=uonf? a'ocHucsifvlrsKd;rsm;onf tajccHtm;jzifh awmif,mpdkufysKd;a&;udk
t"duvkyfudkif=uygonf? ajrjyef@ydkfif;wGifaexdkif=uaom ucsifvlrsKd;rsm;onf v,f,mpdkuf
ysKd;jcif;opfawmvkyfief;vkyfudkifjcif; a&Gusifjcif; ausmufwl; jcif; vkyfief;rsm;udk toufarG;0rf;
ausmif;taejzpfvkyfudkifpm;aomuf=uonf?Ta'owGiftzdk;wefaomobm0wGif;xGuf
owWKypPnf;rsm;ESifh tpGrf;xufaomaq;zuf0iftyif tjrpf ESifhaq;Orsm;tvGefayguf a&muf
vsuf&Sdonf? ylwmtdkjrdK@onf {&d,mtm;jzifh rdkifaygif; 2105³60 puGJ,m;rdkif&Sdum {utm;jzifh
134794 &SdjyD;vlOD;a&tm;jzifh 6aomif;ausmfcef@om&Sdonf?
1-1? okawoejyKvkyfykH?
okawoejyKvkyf&mwGif tcuftcJrsKd;pkH=um;xJrS c&D;aygufatmifoGm;a&mufavhvm
aumuf,lcJhygonf? yxrOD;pGm a'ocHvlrsm;.,Ofaus;r_t&usifhjyD;a'ocH vli,frsm;ESifh
qufoG,fyl;aygif;cJh&ygonf? vrf;yef;qufoG,fa&;cufcJaomae&mwGif wqifhcHar;jref;
cJh&ygonf? trsm;tm;jzifh rdrdudk,fwdkif pGef@pm;jyD; oGm;a&mufavhvm ar;jref;cJhygonf?
okawoejyKvkyfenf; yxrenf; ESifh'kwd, enf; ESpfrsKd;pvkH;udk tokH;jyKcJh&ygonf?
jrdK@ESifhtvGefa0;aom 3&ufc&D;udk ajcusifav#mufavh vmrSwfwrf;,lcJhygonf wpf&ufc&D;
tpmiwfcJhygonf? tcsKd@ae&ma'owGif etz vlawG&J@ppfaq;r_awGcHcJh&ygonf?
2
tm;enf;csufrSmowif;&,l&mwGiftokH;jyKrnfhypPnf;vkHavmufr_r&SdcJhyg?tcsKd@ae&mrsm;
wGif vkHjcKHa&;t&aomfvn;faumif; aiGa=u;rvkHavmufr_ponfhtajctaersm;a=umifh
roGm;EdkifcJhyg? tjzpf rSef owif;&,ljcif;onf ppftpkd;&.yxr tvdktyf qkH;aom&efol
jzpfjyDD;jrefrmjynfwGif;ppftpdk;&. axmifpcef; }udK;wrf;ay:wGif vrf;av#muf ae&jcif;
ESifhwlaomfvnf; &efol =um;rS rsKd;cspfpdwf"gwfjzpf trdajr. qkH;&_H;r_ trSefudk &&Sdap&ef
}udK;pm;azmfxkwf&ygonf?
2? tpD&ifcHpm.&nf&G,fcsuf?
usaemfwdk@jrefrmEdkifiHa'otoD;oD;wGif ppftpdk;&. zdESdyfr_tajctae rsm;/
twif;t"rRodrf;qnf;r_rsm;udk jrefrmhta&;vkyf&Sm;olrsm;/ tpdk;&r[kwfaom tzGJ@tpnf;rsm;
/ pmzwfolwdkif; ESifhEdkifiHwumtm;odem;vnfap&ef qkH;&_H;oGm;aom obm0ywf0ef;usif/
bdk;bGm;ydkifajr,mjcHrsm; zsufpD;cH&aom ae&ma'orsm; ppftpkd;&.a'otvdkuf jynfol
tay:vl@cGifhta&;csKd;azmufr_rsm;udk tjrifrSefaz:xkwf&&Sdap&ef ESifh jrefrmjynfolrsm;
cHpm;ae&aom'kuQrsm;udk urBmuodapjyD; ppftpkd;&.vkyf&yfrsm;udk yGifhyGifhvif;vif;jrifap&ef
EdkifiHwumtodkif;t0dkif;rsm;u etztpdk;&. ajr,m ydkifqdkif r_tcGifhta&;rsm ;csKd;azmufr_udk
od&Sdap&ef&nf&G,fjyD; Tpmwrf;udk vufawG@ uGif;qif; a&;om;&jcif;jzpfonf?
3
r=umc%jzpfaeygonf? ylwmtdkjrdK@ x0g'rf; aus;&GmwGif axmufydk@pcef;ESifh *sDtD; pcef;
wnfaqmufxm;jyD; xdk&GmrS ylwmjrdK@odk@ausmif;wufaom txufwef;ausmif;olta,muf
60 ausmf ausmif;xGuf ae&ygonf? ta=umif;rSm vrf
vrf;wav#mufwGif
ausmif;oGm;ausmif;jyefaemuf,SufjyD; &GmwGif; 0ifjyD; rk'drf;usifhr_rsm; a=umifh ausmif;olr 60
ausmf udkf,f0efaqmifaeonfudkpma&;olrsufjrif awG@ae&ygonf? xdkaemuf a'ocH&Gmrsm;rS
=uuf/ 0uf/ EGm;rsm; tdrfjcH&SdtoD;tESHrsm; r=umc% cdk;,l'kuQay;aeygonf? xdkuJhodk@
'kuQtrsKd;rsKd;&ifqdkifae&aoma=umifhrcHEdkifI tcsKd@aom rdom;pk rsm;onf rdrdtdrfrsm;udk pGef@I
jrdK@ ESifh tvGefa0;acgif aom awmifay:a'o odk@ ajymif;a&G@ae&ygonf? ESpfaygif;rsm;pGm
vkyfudkifvmaom jcHrsm;udkpGef@&avmufatmif ppfwyf rsm; . aemuf,Suf jcif; cHae&jyD;
a'ocHrsm;onf pDyGm;a&;/ vlr_a&;/ ynma&; tzufzuf wGif qkH;&_H; epfemjyD; pdwfwyf.
tEdkifusifhr_a=umifh pdwfydkif;qdkif&mudkygzsufpD;xdcdkufaeygonf?
3-
3-1 ylwmtdkjrdK@wGifppftpdk;&vufxufobm0ywf0ef;usifqkH;&kH;r_?
4
4? ylwmtdkjrdK@ppfwyfjyZ,m;?
5? ppf
ppfwyfodrf;qnf;cH&aomajr,mrsm;? 2003 -2005ckESpfwGif;
5
&? tdrfuGufvyfrsm; tdrf&Sifr&Sdaoma=umifh jrdK@ay: tdrfajc
50cef@
25/1204ae@
25/1204 nonfc&pfpPrwfnjzpfIwpf&GmvkH;rdrdbk&m;ausmif;wGifaysmfyGJ&GifyGJrsm;jyK
vkyf aysmf&GifoDcsif;qdkae=uonf? xdknwGif rlvm&SD;'DaeOD;rzef;cif&rf.tdrfwGif =uufaysmufr_
jzpfaeygonf? tdrf&SifTodk@&Sif;jyygonf “ usaemfwdk@rdom;pktm;vkH;bk&m;ausmif;oGm;=u
w,f tdrfrSm b,folrSraecJhbl; 'Dvdkvnf; wpfcgrS raysmufcJhbl;” xdknwGif tdrfatmuf
=uufjcH rS =uuftaumif 20 aysmufoGm;ojzifh &GmeD;&Sd cv& 138 wyf&if;odk@
noef;acgifwGiftdrf&Sifudk,fwkdifoGm;=unfhcJh&m ppfom;rsm;u =uufowfpm;jyD; tm;&yg;&
t&ufaomufaysmfae=uw,faysmufoGm;aom=uufrsm;onfwyf&if;wGifowfpm;aeonfudk
awG@aeygonfwpfcsKd@taumifrsm;tenf;i,fudkomtdrfodk@jyef,lvmcJhygonf?
Todk@cdk;pm;aeaomfvnf;bmwpfckrSavsmfa=u;r&&Sdyg?“vSnf;EGm;rsm;vnf;cdk;pm;onf
udk 5 }udrfwdkifwdkifawG@chJaomfvnf;wyf&if;rSL;udk,fwdkifyg0ifaeaoma=umifhta&;r,lyJrod[ef
aqmifaeygonf”[k ajymjyygonf? qufI“usaemfwdk@b0u'DpepfeJ@yJtqkH;owf &awmhrSm
vm; ae&mwum ppfzdeyfajc&mawGyJ r=unfhjcifawmhbl; tckawmhusaemfwdk@rSm EGm;vnf;
r&Sdawmhbl; 0g;awmawGvnf; tukefvkH;ppfwyfuckwfvdkufjyD (cv& 138) tjref aooGm; &if
vnf; aumif;ygw,f” [kajymygonf?
okH;oyfcsuf
6
jrefrmjynfwGif;aexdkif&aomwdkif;&if;om;rsm;;onfppftpdk;&. vufatmufwGif acwf
tqufquf zdESdyfhr_cHae&jyD; tcGifhta&;;aygif;pkHqkH;&_H;&jcif;udk etz tpdk;&u vspfvl&_
aeonf?ppfwyfrsm;a&S@wGif“wyfrawmfonf trdwyfrawmfomtz” [kuyfxm;jyD;wdkif;
oljynfom;rsm;.aoG;pkyfa=umifrsm;jzpfaeygonf? xdka=umifh obm0ywf0ef;usif/opfawmrsm;
udk rvdktyfbJzsufqD;aeolrsm;onf jynfolvlxktm;vkH;.&efolrsm;jzpf=uonff?opfawmfrsm;
ESifhajr,mjcHrsm;onfjynfolvlxk.&yfwnfa&;jzpfovdktoufvrf;a=umif;vnf;jzpfayonf?
xdka=umifhwef;zdk;&SdvSaomajr/opfawmrsm;ESifhawmwGif;&wemrsm;twGufxdef;odrf;umuG,f
vdkaom pdwfvltrsm;wGifjyif;jyvmatmif tpdk;&u vkyfaqmif&ayrnf? vuf&Sdtpdk;&.
opfawm Oya'onf ezt tkyfpk.EdkifiHjcm;0ifaiGwGift&nfaysmfoGm;cJhonf? xdkdokd@ ezt
.vkyfief;pDrHudef; rsm;onftypftcwf&yfpJa&; tzGJ@rsm;ESifhyl;aygif;jyD;rdrdwdkif; wdkif;&if;om;
a'owGift"du zsufqD; aeonfrSm wdkif;&if;om;rsm;.tcGifhta&;tm;vkH;udk csKd;azmufjcif;
jzpfonf?
ed*kH;
1989 ckESpfrSpI ylwmtdkjrdK@wGif ppfwyfwdk;csJ@jcif; tusOf;axmif rsm; wnfaqmuf
wdk;csJ@jcif;rsm; jyKvkyfvmcJhonf? ,ckvuf&SdwGif ppftm%m&Sifrsm; .vuf0g;atmufwGif
Xmaewdkif;&if;om; rsm;onf toufarG;0rf;ausmif;vkyfief;rsm;vrf;yef;qufoG,fa&;/
pD;yGm;a&;/ynma&;/ vlr_a&;/usef;rma&; tzufzufwGif ESdrfhusjyD; rdrda'o rdrdydkif qdkifaom
obm0a&ajr/ awmawmif tzdk;wef ausmufjrwf&wem rsm;udk ydkifqdkifcGifh pDrHcGifh
qkH;jzwfydkifcGifhrsm; tay:zdESdyfcsKyfcs,fr_/ qkH;&_H;r_rsm;&ifqdkifawG@}uKHae=u&ygonf?
"gwfykH
udkum;csuf www.kachinstate.com