پاسخ دما و گرما

‫ﻓﯿﺰﯾﮏ‬ ‫درس‬ ‫دﻫﻢ‬ ‫ﭘﺎﯾﻪ‬ ‫‪MrKonkori‬‬ ‫ﻣﺪرﺳﻪ‬
‫دﻣﺎ و ﮔﺮﻣﺎ‬ ‫ﻣﺒﺤﺚ‬ ‫دﺑﯿﺮ آﻗﺎی ﮐﻨﮑﻮر‬
‫‪1‬‬
‫ﮔﺰﯾﻨﻪ ‪3‬‬
‫ﮔﺎم اول‬
‫اﻟﻒ( ﻇﺮف ‪ A‬ﺑﻪ ﺣﺠﻢ ‪ 2‬ﻟﯿﺘﺮ ﺣﺎوی ﮔﺎز اﮐﺴﯿﮋن ﺑﺎ دﻣﺎی ‪ ۴۷ C‬و ﻓﺸﺎر ‪ 4‬اﺗﻤﺴﻔﺮ ← ‪V ۱ = V A = ۲lit , T ۱ = ۲۷۳ + ۴۷ = ۳۲۰K , P ۱ = ۴atm‬‬
‫∘‬
‫ب( ﻇﺮف ‪ B‬ﺑﻪ ﺣﺠﻢ ‪ 5‬ﻟﯿﺘﺮ ← ‪V B = ۵lit‬‬

‫ج( اﮔﺮ دﻣﺎی ﮔﺎز در ﻇﺮف ﻫﺎ ﺑﻪ ‪ 7‬درﺟﻪ ﺳﻠﺴﯿﻮس ﺑﺮﺳﺪ← ‪T ۲ = ۲۷۳ + ۷ = ۲۸۰K‬‬
‫د( ﻓﺸﺎر ﮔﺎز ﭼﻨﺪ اﺗﻤﺴﻔﺮ ﻣﯽﺷﻮد؟← ‪P ۲ =?atm‬‬
‫ﮔﺎم دوم‬
‫‪ V ۲‬اﺳﺖ‪ ،‬دارﯾﻢ‪:‬‬ ‫ﺑﺎ ﺑﺎز ﺷﺪن ﺷﯿﺮ راﺑﻂ‪ ،‬ﮔﺎز اﮐﺴﯿﮋن ﺗﻤﺎم ﺣﺠﻢ ﻇﺮف را اﺷﻐﺎل ﻣﯽ ﮐﻨﺪ‪ .‬ﺑﺎ ﺛﺎﺑﺖ ﺑﺎﻗﯽ ﻣﺎﻧﺪن ﺗﻌﺪاد ذرات ) ‪ (n۱ = n۲‬و اﯾﻨﮑﻪ ﺣﺠﻢ ﺛﺎﻧﻮﯾﻪ ﺑﺮاﺑﺮ ‪= V A + V B = ۲ + ۵ = ۷lit‬‬
‫‪P ۱V ۱‬‬ ‫‪P ۲V ۲‬‬ ‫‪۴×۲‬‬ ‫‪P۲ ×۷‬‬

‫=‬ ‫→‬ ‫=‬ ‫‪→ P ۲ = ۱atm‬‬
‫‪T۱‬‬ ‫‪T۲‬‬ ‫‪۳۲۰‬‬ ‫‪۲۸۰‬‬
‫‪2‬‬
‫اﻟﻒ( ﺣﺠﻢ ﺟﺴﻢ ‪ ،A‬دو ﺑﺮاﺑﺮ ﺣﺠﻢ ﺟﺴﻢ ‪ B‬اﺳﺖ← ‪V A = ۲V B‬‬

‫ب( ﭼﮕﺎﻟﯽ آن ‪ 0/8‬ﭼﮕﺎﻟﯽ ﺟﺴﻢ ‪ B‬اﺳﺖ← ‪ρA = ۰/۸ ρB‬‬
‫‪۱‬‬
‫ج( ﮔﺮﻣﺎی وﯾﮋۀ ‪ ،A‬ﻧﺼﻒ ﮔﺮﻣﺎی وﯾﮋۀ ‪ B‬اﺳﺖ← ‪cA = cB‬‬
‫‪۲‬‬
‫د( ﺑﻪ ﻫﺮ دو ﯾﮏاﻧﺪازه ﮔﺮﻣﺎ ﺑﺪﻫﯿﻢ ← ‪QA = QB‬‬
‫‪ΔθA‬‬
‫ﻫـ( اﻓﺰاﯾﺶ دﻣﺎی ﺟﺴﻢ ‪ ،A‬ﭼﻨﺪﺑﺮاﺑﺮ اﻓﺰاﯾﺶ دﻣﺎی ﺟﺴﻢ ‪ B‬ﻣﯽﺷﻮد؟← ?=‬
‫‪ΔθB‬‬
‫‪m‬‬
‫= ‪ ρ‬و ‪ Q = mcΔθ‬دارﯾﻢ‪:‬‬ ‫ﺑﺎﺗﻮﺟﻪﺑﻪ رواﺑﻂ‬
‫‪V‬‬
‫‪ΔθA‬‬ ‫‪mB cB‬‬
‫⇒ ‪QA = QB ⇒ mA cA ΔθA = mB cB ΔθB‬‬ ‫=‬
‫‪ΔθB‬‬ ‫‪mA cA‬‬
‫‪m=ρV‬‬ ‫‪ΔθA‬‬ ‫‪ρB V B cB‬‬ ‫‪ρB × V B × cB‬‬ ‫‪۱‬‬ ‫‪۵‬‬
‫=‬ ‫=‬ ‫=‬ ‫=‬
‫‪ΔθB‬‬ ‫‪ρA V A cA‬‬ ‫‪۰/۸ ρB × ۲ V B × ۲۱ cB‬‬ ‫‪۰/۸‬‬ ‫‪۴‬‬
‫‪3‬‬
‫ﯾﺦ‪ ‬ﺻﻔﺮ → ﯾﺦ ∘‪− ۱۰‬‬

‫‪Q = mcΔθ = ۰/۲ × ۲۱۰۰ × ۱۰ = ۴۲۰۰ J‬‬
‫‪۱s‬‬ ‫‪۲۱۰ J‬‬ ‫‪۴۲۰۰‬‬

‫= ‪⇒ t۱‬‬ ‫رد‪ ‬ﮔﺰﯾﻨﻪ ﻫﺎی‪ ۱ ‬و‪= ۲۰ s ⇒ ۲ ‬‬
‫‪t۱‬‬ ‫‪۴۲۰۰ J‬‬ ‫‪۲۱۰‬‬
‫آب‪ ‬ﺻﻔﺮ → ﯾﺦ‪ ‬ﺻﻔﺮ‬
‫‪Q = mLF = ۰/۲ × ۳۳۶۰۰۰ = ۶۷۲۰۰ J‬‬
‫‪۱s‬‬ ‫‪۲۱۰ J‬‬ ‫‪۶۷۲۰۰‬‬

‫= ‪⇒ t۲‬‬ ‫‪= ۳۲۰ s‬‬
‫‪t۲‬‬ ‫‪۶۷۲۰۰ J‬‬ ‫‪۲۱۰‬‬
‫رد‪ ‬ﮔﺰﯾﻨﮥ‪⇒ t = t۱ + t۲ = ۲۰ + ۳۲۰ = ۳۴۰ s ⇒ ۳ ‬‬
‫‪1/ 50‬‬ ‫ﻟﺮﻧﯿﺘ ﻮ ‪1399‬‬

‫‪4‬‬
‫اﻟﻒ( ﯾﮏ ﺷﻤﺶ آﻟﻮﻣﯿﻨﯿﻢ ﺑﻪ ﺣﺠﻢ ‪ ۲۰۰cm۳‬و ﭼﮕﺎﻟﯽ ‪ ۲/۷g/cm۳‬را ﮐﻪ دﻣﺎﯾﺶ ‪۱۰۰∘ C‬اﺳﺖ‪V Al = ۲۰۰cm۳ , ρAl = ۲/۷g/cm۳ , θ۱ = ۱۰۰∘ C ←.‬‬
‫ب( ‪ ۵۴۰cm۳‬آب ‪V ′ W = ۵۴۰cm۳ , θ۲ = ۲۰∘ C ← ۲۰∘ C‬‬
‫‪′‬‬ ‫‪′‬‬
‫ج( ﭘﺲ از ﺑﺮﻗﺮاری ﺗﻌﺎدل ﺣﺮارﺗﯽ ← آب و آﻟﻮﻣﯿﻨﯿﻢ ﻫﻢدﻣﺎ ﻣﯽﺷﻮﻧﺪ ) ‪(θ ۱ = θ ۲ = θe‬‬
‫د( دﻣﺎی آب ﺗﻘﺮﯾﺒﺎً ﺑﻪ ﭼﻨﺪ درﺟﮥ ﺳﻠﺴﯿﻮس ﻣﯽرﺳﺪ؟ ← ?= ) ‪θ۲ ′ (= θe‬‬
‫‪ m‬و ﭘﺎﯾﺴﺘﮕﯽ اﻧﺮژی ﺑﯿﻦ آب و ﺷﻤﺶ آﻟﻮﻣﯿﻨﯿﻢ دﻣﺎی ﻧﻬﺎﯾﯽ آن ﻫﺎ را ﺑﻪ دﺳﺖ ﻣﯽآورﯾﻢ‪.‬‬ ‫ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از راﺑﻄﮥ ‪= ρV‬‬
‫⎞ ‪⎛cAl = ۰/۹J /g.K = ۰/۹J /g C‬‬

‫∘‬
‫⎟ ‪⎜cW = ۴/۲J /g.K = ۴/۲J /g. C‬‬

‫∘‬
‫‪⎝ρW = ۱g/cm۳‬‬ ‫⎠‬
‫‪QAl + QW = ۰ ⇒ mAl cAl ΔθAl + mW cW ΔθW = ۰‬‬

‫‪⇒ ρAl V Al cAl (θe − ۱۰۰) + ۱ × ۵۴۰ × ۴/۲(θe − ۲۰) = ۰‬‬
‫‪⇒ ۲/۷ × ۲۰۰ × ۰/۹ × (θe − ۱۰۰) + ۲۲۶۸ × (θe − ۲۰) = ۰‬‬
‫‪⇒ ۲۷۵۴θe = (۴۸۶۰۰ + ۴۵۳۶۰) ⇒ θe ≃ ۳۴ ∘ C‬‬
‫‪5‬‬
‫‪۴‬‬
‫= ‪L = ۱۸cm = ۰/۱۸m , R‬‬ ‫‪D‬‬
‫‪۲‬‬
‫=‬ ‫‪۲‬‬
‫اﻟﻒ( ﯾﮏ ﺳﺮ ﻣﯿﻠﮥ آﻟﻮﻣﯿﻨﯿﻤﯽ ﺑﻪ ﻗﻄﺮ ﻣﻘﻄﻊ ‪ ۴cm‬و ﻃﻮل ‪= ۲cm = ۲ × ۱۰−۲ m ← ۱۸cm‬‬
‫ب( روی ﯾﮏ ﻗﺎﻟﺐ ﯾﺦ ﺻﻔﺮ درﺟﮥ ﺳﻠﺴﯿﻮس ﺑﻪ ﺟﺮم ‪ 100‬ﮔﺮم ﻗﺮار دارد‪.‬‬
‫← ‪θ۱ = ۰∘ C , m = ۱۰۰g = ۰/۱kg‬‬
‫ج( ﺳﺮ دﯾﮕﺮ ﻣﯿﻠﻪ درون آب ﺑﺎ دﻣﺎی ﺛﺎﺑﺖ ‪ ۱۰۰∘ C‬اﺳﺖ‪θ۲ = ۱۰۰∘ C ← .‬‬
‫د( ﭼﻨﺪ ﺛﺎﻧﯿﻪ ﻃﻮل ﻣﯽ ﮐﺸﺪ ﺗﺎ ﯾﺦ ﮐﺎﻣﻼً ذوب ﺷﻮد؟← ?= ‪t‬‬
‫اﺑﺘﺪا ﻣﻘﺪار ﮔﺮﻣﺎﯾﯽ را ﮐﻪ ﺑﺮای ذوب ﯾﺦ ‪ 100‬ﮔﺮﻣﯽ ﻣﻮردﻧﯿﺎز اﺳﺖ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻣﯽ ﮐﻨﯿﻢ‪.‬‬
‫‪L F =۳۳۶kJ/kg‬‬
‫‪Q = mLF‬‬ ‫‪Q = ۰/۱ × ۳۳۶ = ۳۳/۶kJ‬‬
‫ﺣﺎل ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از آﻫﻨﮓ رﺳﺎﻧﺶ ﮔﺮﻣﺎﯾﯽ ﻣﯽﺗﻮاﻧﯿﻢ ﻣﺪتزﻣﺎن ذوب ﯾﺦ را ﺑﻪ دﺳﺖ ﺑﯿﺎورﯾﻢ‪.‬‬
‫‪kAtΔθ‬‬ ‫‪QL‬‬ ‫‪π=۳‬‬ ‫‪۳۳۶۰۰ × ۰/۱۸‬‬ ‫‪۶۰۴۸‬‬

‫=‪Q‬‬ ‫=‪⇒t‬‬ ‫=‪t‬‬ ‫=‬ ‫‪= ۲۱۰s‬‬
‫‪L‬‬ ‫‪kπR ۲ Δθ‬‬ ‫‪k=۲۴۰W /m.K‬‬ ‫‪۲۴۰ × ۱۲ × ۱۰−۴ × ۱۰۰‬‬ ‫‪۲۸/۸‬‬
‫‪6‬‬
‫‪V H ۲ + V He = ۴۰ × ۱۰−۳ m۳‬‬

‫‪nH ۲ RT H ۲‬‬ ‫‪nHe RT He‬‬ ‫‪۸ × ۴۰۰‬‬
‫‪+‬‬ ‫⇒ ‪= ۴۰ × ۱۰−۳‬‬ ‫‪(nH ۲ + nHe ) = ۴ × ۱۰−۲‬‬
‫‪P H۲‬‬ ‫‪P He‬‬ ‫‪۲ × ۱۰۵‬‬
‫‪m‬‬ ‫‪m‬‬
‫‪⇒ nH ۲ + nHe = ۲/۵ mol ⇒ H ۲ + He = ۲/۵‬‬
‫‪M H۲‬‬ ‫‪M He‬‬
‫‪mH ۲‬‬ ‫‪mH e‬‬
‫⇒‬ ‫‪+‬‬ ‫‪= ۲/۵ ⇒ ۲mH ۲ + mHe = ۱۰ g‬‬
‫‪۲‬‬ ‫‪۴‬‬
‫‪mH ۲ + mHe = ۸ g‬‬ ‫‪⎧mH ۲ = ۲ g‬‬ ‫‪۲‬‬ ‫‪۱‬‬

‫⎨⇒}‬
‫‪mH ۲‬‬
‫‪ :‬ﻃﺒﻖ‪ ‬ﺻﻮرت‪ ‬ﺳﺆال‬
‫⎩‬
‫⇒‬ ‫= =‬
‫‪۲mH ۲ + mHe‬‬ ‫‪= ۱۰ g‬‬ ‫‪mHe‬‬ ‫‪۶‬‬ ‫‪۳‬‬
‫‪mHe = ۶ g‬‬
‫‪7‬‬
‫‪ ۱۰۰/۴cm − (۵۰ + ۵۰)cm‬ﺷﻮد‪:‬‬ ‫ﺑﺮای اﯾﻨﮑﻪ اﯾﻦ دو ﻣﯿﻠﻪ ﺑﻪ ﻫﻢ ﺑﺮﺳﻨﺪ ﮐﺎﻓﯽ اﺳﺖ ﻣﺠﻤﻮع اﻓﺰاﯾﺶ ﻃﻮل آن ﻫﺎ ﺑﺮاﺑﺮ ‪= ۰/۴cm‬‬
‫‪ΔLC u + ΔLAl = ۱۰۰/۴ − (۵۰ + ۵۰) = ۰/۴ cm‬‬
‫‪⇒ LC u αC u Δθ + LAl αAl Δθ = ۰/۴‬‬
‫‪⇒ ۵۰Δθ(۱/۷ × ۱۰−۵ + ۲/۳ × ۱۰−۵ ) = ۰/۴ ⇒ Δθ = ۲۰۰∘ C‬‬
‫‪2 / 50‬‬ ‫ﻟﺮﻧﯿﺘ ﻮ ‪1399‬‬

‫‪8‬‬
‫اﻟﻒ( ﯾﮏ ﻣﯿﻠﮥ ﻓﻠﺰی اﺳﺘﻮاﻧﻪای ﺷﮑﻞ ﺑﻪ ﻃﻮل ﯾﮏ ﻣﺘﺮ و ﺳﻄﺢ ﻣﻘﻄﻊ ‪ 4‬ﺳﺎﻧﺘﯽﻣﺘﺮ ﻣﺮﺑﻊ← ‪L = ۱m , A = ۴cm۲ = ۴ × ۱۰−۴ m۲‬‬
‫ب( ﻣﯿﻠﻪ را از ﯾﮏﻃﺮف درون آب در ﺣﺎل ﺟﻮش ‪ ۱۰۰∘ C‬و از ﻃﺮف دﯾﮕﺮ در ‪ 30‬ﮔﺮم ﯾﺦ ﺻﻔﺮ درﺟﮥ ﺳﻠﺴﯿﻮس ﻗﺮار ﻣﯽدﻫﯿﻢ‪Δθ = ۱۰۰∘ C , m = ۰/۰۳kg ←.‬‬
‫← ‪t = ۶۰ min‬‬ ‫ج( ﭘﺲ از ‪ 60‬دﻗﯿﻘﻪ ﺗﻤﺎم ﯾﺦ ذوب ﺷﺪه و ﺑﻪ آب ﺻﻔﺮ درﺟﮥ ﺳﻠﺴﯿﻮس ﺗﺒﺪﯾﻞ ﻣﯽﺷﻮد‪.‬‬
‫د( رﺳﺎﻧﻨﺪﮔﯽ ﮔﺮﻣﺎﯾﯽ اﯾﻦ ﻓﻠﺰ در ‪ SI‬ﮐﺪام اﺳﺖ؟ ← ?= ‪k‬‬
‫ﺑﺎ ﻣﺤﺎﺳﺒﮥ ﻣﻘﺪار ﮔﺮﻣﺎﯾﯽ ﮐﻪ ﺳﺒﺐ ذوب ﺷﺪن ﯾﺦ ﺷﺪه اﺳﺖ و اﺳﺘﻔﺎده از راﺑﻄﮥ رﺳﺎﻧﺶ ﮔﺮﻣﺎﯾﯽ ﻣﯽﺗﻮاﻧﯿﻢ رﺳﺎﻧﻨﺪﮔﯽ ﮔﺮﻣﺎﯾﯽ ﻣﯿﻠﻪ را ﺑﻪ دﺳﺖ ﺑﯿﺎورﯾﻢ‪.‬‬
‫‪L F =۳۳۶۰۰۰J/kg‬‬
‫‪Q = mLF‬‬ ‫‪Q = ۰/۰۳ × ۳۳۶۰۰۰ = ۱۰۰۸۰۰J‬‬
‫‪AΔθt‬‬ ‫‪۴ × ۱۰−۴ × ۱۰۰ × ۳۶۰۰‬‬

‫‪Q=k‬‬ ‫× ‪⇒ ۱۰۰۸۰۰ = k‬‬ ‫‪⇒ k = ۷۰ J /s.m.K‬‬
‫‪L‬‬ ‫‪۱‬‬
‫‪9‬‬
‫اﻟﻒ( ﻣﺴﺎﺣﺖ درﯾﺎﭼﻪای ‪A = ۵۰۰km ← ۵۰۰km‬‬

‫‪۲‬‬ ‫‪۲‬‬
‫ب( ﻻﯾﻪای از ﯾﺦ ﺻﻔﺮ درﺟﮥ ﺳﻠﺴﯿﻮس ﺑﻪ ﺿﺨﺎﻣﺖ ﻣﺘﻮﺳﻂ ‪ ۱۰cm‬ﺳﻄﺢ درﯾﺎﭼﻪ را ﭘﻮﺷﺎﻧﺪه← ‪h = ۱۰cm‬‬
‫ﺟﺮم آن ﺑﻪ دﺳﺖ آﯾﺪ‪.‬‬ ‫اﺑﺘﺪا ﺣﺠﻢ ﯾﺦ ﺻﻔﺮ درﺟﮥ ﺳﻠﺴﯿﻮس را ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻣﯽ ﮐﻨﯿﻢ ﺗﺎ ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از راﺑﻄﮥ ‪m = ρV‬‬
‫‪۱‬‬
‫× ‪V = Ah = ۵ × ۱۰۸‬‬ ‫‪= ۵ × ۱۰۷ m۳‬‬
‫‪۱۰‬‬
‫‪ρ=۰/۹g/cm۳ =۹۰۰kg/m۳‬‬ ‫‪m‬‬
‫‪m = ρV‬‬ ‫= ‪۹۰۰‬‬ ‫‪⇒ m = ۴۵ × ۱۰۹ kg‬‬
‫‪۵ × ۱۰۷‬‬
‫ﺣﺎل ﻣﻘﺪار اﻧﺮژی ﺑﺮای ذوب ﯾﺦ را ﺑﻪ دﺳﺖ ﻣﯽآورﯾﻢ‪.‬‬
‫‪Q = ۴۵ × ۱۰۹ × ۳۳۶‬‬

‫‪L f =۳۳۶KJ/kg‬‬
‫‪Q = mLF‬‬
‫‪= ۱۵۱۲ × ۱۰۱۰ kJ = ۱۵۱۲ × ۱۰۱۳ J = ۱۵۱۲ × ۱۰۷ M J = ۱/۵۱۲ × ۱۰۱۰ M J‬‬
‫‪10‬‬
‫ﺗﻐ ﺮ دﻣﺎ در ﯾﮏ ﻣﯿﻠﻪ ﺑﻪﺻﻮرت ﺧﻄﯽ ﺗﻐ ﺮ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ‪ .‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ‪:‬‬
‫‪L۱‬‬ ‫‪۱۰۰ − θM‬‬ ‫‪L۱‬‬ ‫‪۱۰۰ − ۳۰‬‬

‫=‬ ‫⇒‬ ‫=‬ ‫‪= ۰/۷‬‬
‫‪L‬‬ ‫‪۱۰۰ − ۰‬‬ ‫‪L‬‬ ‫‪۱۰۰‬‬
‫‪11‬‬
‫اﻟﻒ( ﻫﻢزﻣﺎن ﺑﺎ اﻓﺮاﯾﺶ ﺣﺠﻢ ﻣﻘﺪار ﻣﻌﯿﻨﯽ ﮔﺎز ﮐﺎﻣﻞ ← ‪V ۲ > V ۱‬‬
‫ب( ﻓﺸﺎر آن ﮐﻢ ﻣﯽﺷﻮد‪P ۲ < P ۱ ← .‬‬
‫‪T۲‬‬
‫‪T۱‬‬
‫=‬‫ج( دﻣﺎی ﮔﺎز ﭼﮕﻮﻧﻪ ﺗﻐ ﺮ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ؟ ← ?‬
‫ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﻗﺎﻧﻮن ﮔﺎز ﮐﺎﻣﻞ دارﯾﻢ‪:‬‬
‫‪P ۱V ۱‬‬ ‫‪P ۲V ۲‬‬ ‫‪T۲‬‬ ‫‪P ۲V ۲‬‬ ‫‪P۲‬‬ ‫‪V۲‬‬

‫=‬ ‫⇒‬ ‫=‬ ‫=‬ ‫×‬
‫‪T۱‬‬ ‫‪T۲‬‬ ‫‪T۱‬‬ ‫‪P ۱V ۱‬‬ ‫‪P۱‬‬ ‫‪V۱‬‬
‫‪ V‬اﺳﺖ‪ .‬ﭘﺲ دﻣﺎ ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ اﻓﺰاﯾﺶ‪ ،‬ﮐﺎﻫﺶ و ﺣﺘﯽ ﺛﺎﺑﺖ ﺑﻤﺎﻧﺪ‪.‬‬
‫‪V۱‬‬
‫‪۲‬‬
‫و‪>۱‬‬ ‫‪P۲‬‬
‫‪P۱‬‬‫ﻫﻤﺎنﻃﻮر ﮐﻪ از راﺑﻄﮥ ﺑﺎﻻ ﻣﺸﺨﺺ اﺳﺖ‪ ،‬ﻧﻤﯽﺗﻮان ﻧﻈﺮ ﻗﻄﻌﯽ در ﻣﻮرد ﺗﻐ ﺮات دﻣﺎی ﮔﺎز داد‪ ،‬زﯾﺮا ‪< ۱‬‬
‫‪ V‬ﺑﺰرگﺗﺮ )ﮐﻮﭼﮏﺗﺮ( از ﯾﮏ ﺑﻮدﻧﺪ ﻣﯽﺗﻮاﻧﺴﺘﯿﻢ ﺑﮕﻮ ﻢ دﻣﺎ اﻟﺰاﻣﺎً اﻓﺰاﯾﺶ )ﮐﺎﻫﺶ( ﯾﺎﻓﺘﻪ اﺳﺖ‪.‬‬ ‫‪P۲‬‬
‫اﻣﺎ اﮔﺮ ﻫﺮ دو ﻧﺴﺒﺖ ‪ P ۱‬و ‪V ۱‬‬
‫‪۲‬‬
‫‪3 / 50‬‬ ‫ﻟﺮﻧﯿﺘ ﻮ ‪1399‬‬

‫‪12‬‬
‫در اﯾﻦ ﮔﻮﻧﻪ ﺳﺆاﻻت ﺑﺎﯾﺪ ﻣﺸﺨﺺ ﮐﻨﯿﻢ ﺑﺮای ﯾﺦ ﭼﻪ اﺗﻔﺎﻗﯽ ﻣﯽاﻓﺘﺪ‪:‬‬
‫‪ : Q = ۱/۰۵ × ۱۲ = ۱۲/۶ kJ‬ﮔﺮﻣﺎی‪ ‬دادهﺷﺪه‪ ‬ﺑﻪ‪ ‬ﯾﺦ‬

‫‪ : Q۱ = mcΔT = ۰/۲ × ۲/۱ × ۱۰ = ۴/۲ kJ‬ﮔﺮﻣﺎی‪ ‬ﻻزم‪ ‬ﺑﺮای‪ ‬رﺳﯿﺪن‪ ‬ﯾﺦ‪ ‬ﺑﻪ‪ ‬ﺻﻔﺮ‪ ‬درﺟﻪ‬
‫‪ : Q۲ = mLF = ۰/۲ × ۳۳۶ = ۶۷/۲ kJ‬ﮔﺮﻣﺎی‪ ‬ﻻزم‪ ‬ﺑﺮای‪ ‬ذوب‪ ‬ﯾﺦ‬
‫‪⇒ Q۱ < Q < Q۱ + Q۲‬‬
‫ﯾﺦ ﺑﻪ ﺻﻔﺮ درﺟﻪ ﻣﯽ رﺳﺪ وﻟﯽ ﺗﻤﺎم ﯾﺦ ذوب ﻧﻤﯽﺷﻮد‪ .‬ﺣﺎﻟﺖ ﻧﻬﺎﯾﯽ آب و ﯾﺦ ﺻﻔﺮ درﺟﻪ اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪13‬‬
‫ﺑﺎﺗﻮﺟﻪﺑﻪ راﺑﻄﮥ آﻫﻨﮓ رﺳﺎﻧﺶ ﮔﺮﻣﺎﯾﯽ دارﯾﻢ‪:‬‬
‫) ‪A(θH − θe‬‬ ‫) ‪A(θe − θc‬‬

‫‪H ۲ = H ۱ ⇒ k۲‬‬ ‫‪= k۱‬‬
‫‪L۲‬‬ ‫‪L۱‬‬
‫)‪(۱۰۰ − ۲۵‬‬ ‫)‪(۲۵ − ۰‬‬ ‫‪۳‬‬
‫× ‪⇒ ۸۰‬‬ ‫× ‪= ۴۰۰‬‬ ‫⇒‬ ‫‪= ۲۵‬‬
‫‪L۲‬‬ ‫‪۰/۲‬‬ ‫‪L۲‬‬
‫‪⇒ L۲ = ۰/۱۲ m = ۱۲ cm‬‬
‫‪14‬‬
‫اﻟﻒ( ‪ 100‬ﮔﺮم آب ﺻﻔﺮ درﺟﮥ ﺳﻠﺴﯿﻮس ‪ 1680‬ژول ﮔﺮﻣﺎ دﻫﯿﻢ‪m = ۱۰۰g = ۰/۱kg , θ۱ = ۰∘ C , Q = ۱۶۸۰J ←.‬‬
‫ب( ﺣﺠﻢ آب ﭼﻪ ﺗﻐ ﺮی ﻣﯽ ﮐﻨﺪ؟ ← ?= ‪ΔV‬‬
‫ﮐﺎﻫﺶ ﻣﯽﯾﺎﺑﺪ و ﭘﺲازآن اﻓﺰاﯾﺶ ﻣﯽﯾﺎﺑﺪ‪.‬‬ ‫ﻣﯽداﻧﯿﻢ ﺣﺠﻢ آب از ‪ ۰∘ C‬ﺗﺎ ‪۴ ∘ C‬‬

‫اﺑﺘﺪا ﺑﺎﯾﺪ دﻣﺎی ﻧﻬﺎﯾﯽ آب را ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﮐﻨﯿﻢ‪.‬‬
‫∘‬
‫‪c=۴۲۰۰J/kg C‬‬
‫‪Q = mcΔθ‬‬ ‫‪۱۶۸۰ = ۰/۱ × ۴۲۰۰ × Δθ ⇒ Δθ = ۴ ∘ C‬‬
‫ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ ﺑﺎ دادن ‪ 1680‬ژول ﮔﺮﻣﺎ‪ ،‬دﻣﺎی آب از ﺻﻔﺮ درﺟﮥ ﺳﺎﻧﺘﯽ ﮔﺮاد ﺗﺎ ‪ 4‬درﺟﮥ ﺳﺎﻧﺘﯽ ﮔﺮاد ﺗﻐ ﺮ ﮐﺮده اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺑﺎﺗﻮﺟﻪﺑﻪ ﻧﻤﻮدار ﺣﺠﻢ‪ -‬دﻣﺎ‪ ،‬ﺣﺠﻢ آب در اﯾﻦ ﺑﺎزۀ دﻣﺎﯾﯽ ﮐﺎﻫﺶ ﻣﯽﯾﺎﺑﺪ‪.‬‬
‫‪4/ 50‬‬ ‫ﻟﺮﻧﯿﺘ ﻮ ‪1399‬‬

‫‪15‬‬
‫‪Q‬‬
‫‪P‬؛ ﻟﺬا‬ ‫=‬ ‫از راﺑﻄﮥ ﺗﻮان دارﯾﻢ‬
‫‪t‬‬
‫) ‪Q۱ = P .t = ۳۰۰ × ۲۴ (J‬‬
‫اﯾﻦ درواﻗﻊ ﮔﺮﻣﺎ ﯾﺎ اﻧﺮژی ورودی اﺳﺖ‪.‬‬

‫را از ‪ ۳۰∘ C‬ﺑﻪ ‪ ۵۰∘ C‬ﺑﺮﺳﺎﻧﺪ ﻋﺒﺎرت اﺳﺖ از‪:‬‬ ‫ازﻃﺮﻓﯽ ﮔﺮﻣﺎﯾﯽ ﮐﻪ ﻻزم اﺳﺖ ﺗﺎ دﻣﺎی ‪ 60‬ﮔﺮم ﻣﺎﯾﻊ ﺑﺎ ﮔﺮﻣﺎی وﯾﮋۀ ‪۱۵۰۰ J /kg.K‬‬
‫‪Q۲ = mcΔθ = ۰/۰۶ × ۱۵۰۰ (۵۰ − ۳۰) = ۱۸۰۰۰ J‬‬
‫ﮐﻪ ﮔﺮﻣﺎی ﻣﻔﯿﺪ ﯾﺎ اﻧﺮژی ﻣﻔﯿﺪ دادهﺷﺪه ﺑﻪ ﻣﺎﯾﻊ اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﺗﻌﺮﯾﻒ ﺑﺎزده دارﯾﻢ‪:‬‬
‫‪Q۲‬‬ ‫‪۱۸۰۰۰‬‬
‫=‪η‬‬ ‫=‬ ‫‪ = ۲۵%‬درﺻﺪ‪ ‬ﺑﺎزده ⇒ ‪= ۰/۲۵‬‬
‫‪Q۱‬‬ ‫‪۳۰۰ × ۲۴‬‬
‫ﮔﺮﻣﺎی ﺗﻮﻟﯿﺪی ﺑﻪ ﻣﺎﯾﻊ رﺳﯿﺪه اﺳﺖ‪.‬‬ ‫ﭘﺲ ‪۲۵%‬‬
‫‪16‬‬
‫اﻟﻒ( ‪ 200‬ﮔﺮم آب ‪ 22/5‬درﺟﮥ ﺳﻠﺴﯿﻮس ← ‪m۱ = ۲۰۰g = ۰/۲kg , θ۱ = ۲۲/۵ C‬‬

‫∘‬
‫ب( ‪ 150‬ﮔﺮم آب ‪ 40‬درﺟﮥ ﺳﻠﺴﯿﻮس ← ‪m۲ = ۱۵۰g = ۰/۱۵kg , θ۲ = ۴۰∘ C‬‬

‫ج( ﭘﺲ از ﺑﺮﻗﺮاری ﺗﻌﺎدل دﻣﺎی آب ﺑﻪ ﭼﻨﺪ درﺟﮥ ﺳﻠﺴﯿﻮس ﻣﯽرﺳﺪ؟ ← ?= ‪θ′ ۱ = θ′ ۲ = θe‬‬
‫ﮐﺎﻓﯽ اﺳﺖ از راﺑﻄﮥ ﺗﻌﺎدل ﮔﺮﻣﺎﯾﯽ اﺳﺘﻔﺎده ﮐﻨﯿﻢ‪:‬‬
‫‪Q۱ + Q۲ = ۰ ⇒ m۱ c۱ (θe − θ۱ ) + m۲ c۲ (θe − θ۲ ) = ۰‬‬

‫‪c۱ =c۲‬‬
‫)‪۰/۲ × (θe − ۲۲/۵) = −۰/۱۵ × (θe − ۴۰‬‬
‫‪⇒ ۰/۲θe + ۰/۱۵θe = ۴/۵ + ۶‬‬
‫‪⇒ ۰/۳۵θe = ۱۰/۵ ⇒ θe = ۳۰∘ C‬‬
‫‪17‬‬
‫‪P ΔV = nRΔT‬‬
‫‪۱/۵ × ۱۰۵ × ۴ × ۱۰−۳ = ۳ × ۸ × ΔT ⇒ ΔT = ۲۵ K‬‬
‫‪18‬‬
‫اﻟﻒ( ﻇﺮﻓﯽ ﻣﺴﯽ ﺣﺎوی آب ﺟﻮش ‪ ۱۰۰ C‬اﺳﺖ‪θ۱ = ۱۰۰ C ← .‬‬

‫∘‬ ‫∘‬
‫ب( ﻣﺴﺎﺣﺖ ﮐﻒ ﻇﺮف ‪ ۵۰۰cm۲‬و ﺿﺨﺎﻣﺖ آن ‪ ۵mm‬اﺳﺖ‪A = ۵۰۰cm۲ = ۵۰۰ × ۱۰−۴ m۲ , L = ۵mm = ۵ × ۱۰−۳ m ← .‬‬
‫ج( اﮔﺮ ﺻﻔﺤﮥ داغ در ﻫﺮ ﺛﺎﻧﯿﻪ ‪ 2000‬ژول ﮔﺮﻣﺎ ﺑﻪ ﮐﻒ ﻇﺮف ﺑﺪﻫﺪ‪Q = ۲۰۰۰J , t = ۱s ←.‬‬
‫د( دﻣﺎی ﺳﻄﺢ ﺑﺎﻻﯾﯽ ﺻﻔﺤﮥ داغ ﮐﻪ در ﺗﻤﺎس ﺑﺎ ﻇﺮف اﺳﺖ ﭘﺲ از ‪ 1‬ﺛﺎﻧﯿﻪ ﭼﻨﺪ درﺟﮥ ﺳﻠﺴﯿﻮس اﺳﺖ؟← ?= ‪t = ۱s , θ۲‬‬
‫از راﺑﻄﮥ آﻫﻨﮓ رﺳﺎﻧﺶ ﮔﺮﻣﺎﯾﯽ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﯽ ﮐﻨﯿﻢ ﺗﺎ ﺗﻐ ﺮات دﻣﺎ را ﺑﻪ دﺳﺖ ﺑﯿﺎورﯾﻢ‪.‬‬
‫‪Q‬‬ ‫‪kAΔθ‬‬ ‫‪QL‬‬ ‫‪k=۴۰۰J/s.m.K‬‬ ‫‪۲۰۰۰ × ۵ × ۱۰−۳‬‬

‫=‬ ‫= ‪⇒ Δθ‬‬ ‫= ‪Δθ‬‬ ‫‪= ۰/۵∘ C‬‬
‫‪t‬‬ ‫‪L‬‬ ‫‪kAt‬‬ ‫‪۴۰۰ × ۵۰۰ × ۱۰−۴ × ۱‬‬
‫ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ ‪ θ۲‬ﺑﺮاﺑﺮ اﺳﺖ ﺑﺎ‪:‬‬
‫‪Δθ=۰/۵∘ C‬‬
‫‪Δθ = θ۲ − θ۱‬‬ ‫‪۰/۵ = θ۲ − ۱۰۰ ⇒ θ۲ = ۱۰۰/۵∘ C‬‬
‫‪θ ۱ =۱۰۰∘ C‬‬
‫‪5/ 50‬‬ ‫ﻟﺮﻧﯿﺘ ﻮ ‪1399‬‬

‫‪19‬‬
‫اﻟﻒ( ﮔﺎز ﮐﺎﻣﻠﯽ ﺑﺎ دﻣﺎی ‪ ۵۷∘ C‬ﻣﺤﺒﻮس اﺳﺖ‪T ۱ = ۵۷ + ۲۷۳ = ۳۳۰K ← .‬‬
‫ب( دﻣﺎی ﮔﺎز را ﺑﻪﺗﺪرﯾﺞ ﺑﻪ ‪ ۲۷∘ C‬ﻣﯽرﺳﺎﻧﯿﻢ‪T ۲ = ۲۷ + ۲۷۳ = ۳۰۰K ← .‬‬
‫ج( ﭘﯿﺴﺘﻮن ﭼﻨﺪ ﺳﺎﻧﺘﯽﻣﺘﺮ ﺟﺎﺑﻪﺟﺎ ﻣﯽﺷﻮد؟ ← ?= ∣ ‪∣h۱ − h۲‬‬
‫ﻓﺸﺎر زﯾﺮ ﭘﯿﺴﺘﻮن ﺛﺎﺑﺖ ﺑﺎﻗﯽ ﻣﯽﻣﺎﻧﺪ و ﺑﺮاﺑﺮ اﺳﺖ ﺑﺎ‪:‬‬
‫‪mg‬‬
‫‪P۱ = P۲ = P۰ +‬‬
‫‪A‬‬
‫‪V‬‬
‫ﺑﺮای ﮔﺎزﻫﺎی ﮐﺎﻣﻞ ﺛﺎﺑﺖ اﺳﺖ؛ ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ ﺑﺮای دو ﺣﺎﻟﺖ ﮔﺎز دارﯾﻢ‪:‬‬ ‫در ﻓﺸﺎر ﺛﺎﺑﺖ ﻧﺴﺒﺖ‬
‫‪T‬‬
‫‪V۱‬‬ ‫‪V۲‬‬ ‫‪V ۱ =Ah ۱ =A×۲۲‬‬ ‫‪A × ۲۲‬‬ ‫‪A × h۲‬‬
‫=‬ ‫=‬ ‫‪⇒ h۲ = ۲۰cm‬‬
‫‪T۱‬‬ ‫‪T۲‬‬ ‫‪V ۲ =Ah ۲‬‬ ‫‪۳۳۰‬‬ ‫‪۳۰۰‬‬
‫ﭘﺲ ﺟﺎﺑﻪﺟﺎﯾﯽ ﭘﯿﺴﺘﻮن ﺑﺮاﺑﺮ اﺳﺖ ﺑﺎ‪:‬‬
‫‪∣h۱ − h۲ ∣ = ∣۲۲ − ۲۰∣ = ۲cm‬‬
‫‪20‬‬
‫اﻟﻒ( ﺟﺴﻤﯽ ﺑﻪ ﺟﺮم ‪m = ۲kg ← ۲kg‬‬

‫ب( ﺑﺪون ﺗﻐ ﺮ ﺣﺎﻟﺖ ‪ ۴۰kJ‬ﮔﺮﻣﺎ از دﺳﺖ ﻣﯽدﻫﺪ‪Q = −۴۰kJ ← .‬‬
‫ج( اﮔﺮ دﻣﺎی اوﻟﯿﮥ ﺟﺴﻢ ‪ ۵۰∘ C‬ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬دﻣﺎی ﺛﺎﻧﻮﯾﻪاش ﭼﻨﺪ درﺟﮥ ﺳﻠﺴﯿﻮس اﺳﺖ؟ ← ?= ‪θ۱ = ۵۰∘ C , θ۲‬‬
‫‪ θ۲ ،Q‬را ﺑﻪ دﺳﺖ ﻣﯽآورﯾﻢ‪.‬‬ ‫ﺑﺎﺗﻮﺟﻪﺑﻪ راﺑﻄﮥ ‪= mcΔθ‬‬

‫‪c=۴۰۰J/kg ∘ C‬‬
‫‪Q = mcΔθ‬‬ ‫)‪−۴۰ × ۱۰۳ = ۲ × ۴۰۰ × (θ۲ − ۵۰‬‬
‫‪⇒ −۵۰ = θ۲ − ۵۰ ⇒ θ۲ = ۰∘ C‬‬
‫‪21‬‬
‫ﭼﻨﺪ ﮐﯿﻠﻮژول ﮔﺮﻣﺎ ﻻزم اﺳﺖ ﺗﺎ ‪ 200‬ﮔﺮم ﯾﺦ )‪ (-5‬درﺟﮥ ﺳﻠﺴﯿﻮس ﺑﻪ آب ‪ 50‬درﺟﮥ ﺳﻠﺴﯿﻮس ﺗﺒﺪﯾﻞ ﺷﻮد ← ) ‪m = ۲۰۰g = ۰/۲kg , Q =? (kJ‬‬
‫)آب ‪ → 50‬آب ﺻﻔﺮ → ﯾﺦ ﺻﻔﺮ → ﯾﺦ ‪(-5‬‬
‫ﺑﺎﺗﻮﺟﻪﺑﻪ اﯾﻨﮑﻪ ﯾﺦ‪ ،‬ﻃﯽ ﺳﻪ ﻣﺮﺣﻠﻪ ﺑﺎﯾﺪ ﮔﺮﻣﺎ ﺑﮕﯿﺮد ﺗﺎ ﺑﻪ آب ‪ 50‬درﺟﮥ ﺳﻠﺴﯿﻮس ﺗﺒﺪﯾﻞ ﺷﻮد‪ ،‬دارﯾﻢ‪:‬‬
‫‪Δθ‬آب‪ Δθ + mLF + mc‬ﯾﺦ‪Q = mc‬‬
‫)‪= ۰/۲ (۲۱۰۰ × ۵ + ۳۳۵۰۰۰ + ۴۲۰۰ × ۵۰‬‬

‫‪= ۲۱۰۰ + ۶۷۰۰۰ + ۴۲۰۰۰ = ۱۱۱۱۰۰J = ۱۱۱/۱ kJ‬‬
‫‪6/ 50‬‬ ‫ﻟﺮﻧﯿﺘ ﻮ ‪1399‬‬

‫‪22‬‬
‫ﯾﮏ ﮐﯿﻠﻮﮔﺮم ﯾﺦ ‪ -10‬درﺟﮥ ﺳﻠﺴﯿﻮس را ﺑﻪ آب ﺗﺒﺪﯾﻞ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ‪ = ۱kg , θ۱ = −۱۰∘ C , θ۲ = ۰∘ C ← .‬ﯾﺦ‪m ‬‬
‫ﺑﺮای درک ﻣﺴﺌﻠﻪ‪ ،‬ﺗﻐ ﺮ دﻣﺎ و ﺗﻐ ﺮ ﺣﺎﻟﺖ ﯾﺦ را ﺑﻪﺻﻮرت ﺷﻤﺎﺗﯿﮏ زﯾﺮ ﻧﻤﺎﯾﺶ ﻣﯽدﻫﯿﻢ‪.‬‬
‫‪Q۱‬‬ ‫‪Q۲‬‬
‫ﯾﺦ‪−۱۰∘ C‬‬ ‫ﯾﺦ‪۰‬درﺟﻪ‬ ‫آب‪۰‬درﺟﻪ‬
‫ﭘﺲ ﯾﺦ در دو ﻣﺮﺣﻠﻪ ﮔﺮﻣﺎ ﻣﯽ ﮔﯿﺮد ﯾﮏ ﺑﺎر ﺑﻪ ﯾﺦ ﺻﻔﺮ درﺟﻪ و ﺳﭙﺲ ﺑﻪ آب ﺻﻔﺮ درﺟﻪ ﺗﺒﺪﯾﻞ ﻣﯽﺷﻮد‪ ،‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ‪:‬‬
‫‪⎧Q = Q۱ + Q۲‬‬
‫⎪‬
‫‪⎨Q۱ = mcΔθ ⇒ Q = mcΔθ + mLf‬‬
‫‪L f =۳۳۴×۱۰۳ J/kg‬‬
‫⎩‬
‫‪⎪Q = mL‬‬ ‫‪ =۲۱۰۰/kg.k‬ﯾﺦ‪c‬‬
‫‪۲‬‬ ‫‪f‬‬
‫‪Q = ۱ × ۲۱۰۰ × (۰ − (−۱۰)) + ۱ × ۳۲۴ × ۱۰۳‬‬
‫‪= ۲۱ × ۱۰۳ + ۳۳۴ × ۱۰۳ = ۳۵۵ × ۱۰۳ J = ۳۵۵kJ‬‬
‫‪23‬‬
‫راهﺣﻞ اول‪:‬‬
‫‪cθ − mLF‬آب‪m‬‬ ‫‪۸۰۰ × ۱ × ۲۰ − ۸۰۰ × ۸۰‬‬

‫= ‪ θe‬دﻣﺎی‪ ‬ﺗﻌﺎدل‪ ‬آب‪ ‬و‪ ‬ﯾﺦ‪ ‬ﺻﻔﺮ‪ ‬درﺟﻪ‬ ‫=‬ ‫‪.‬دﻣﺎی‪ ‬ﺗﻌﺎدل‪ ‬آب‪ ‬و‪ ‬ﯾﺦ‪ ‬ﺻﻔﺮ‪ ‬درﺟﻪ‪ ‬اﺳﺖ ⇒ ‪⇒ θe < ۰‬‬
‫‪ + m‬آب‪m‬‬ ‫‪۸۰۰ + ۸۰۰‬‬
‫‪cθ‬آب‪M m‬‬ ‫‪۸۰۰ × ۱ × ۲۰‬‬
‫= ‪ m′‬ﺟﺮم‪ ‬ﯾﺦ‪ ‬ذوبﺷﺪه‬ ‫=‬ ‫‪= ۲۰۰ g‬‬
‫‪LF‬‬ ‫‪۸۰‬‬
‫‪ = ۸۰۰ + ۲۰۰ = ۱۰۰۰ g = ۱ kg‬ﺟﺮم‪ ‬آب‬
‫راهﺣﻞ دوم‪:‬‬
‫ﻣﻄﺎﺑ ﻖ ﺷﮑﻞ زﯾﺮ ﻣﺎﻧﻨﺪ دو ﮐﻔﮥ ﺗﺮازو اﺑﺘﺪا اﻋﺪاد ﻃﺮﻓﯿﻦ را ﺣﺴﺎب ﻣﯽ ﮐﻨﯿﻢ ﺗﺎ ﺗﺸﺨﯿﺺ دﻫﯿﻢ اداﻣﮥ ﻓﺮآﯾﻨﺪﻫﺎ را ﺑﺎﯾﺪ در ﮐﺪام ﮐﻔﻪ ﻗﺮار دﻫﯿﻢ‪:‬‬
‫ﮐﻔﮥ ﮔﺮﻣﺎﮔﯿﺮ ﺳﻨﮕﯿﻦﺗﺮ اﺳﺖ‪ ،‬ﭘﺲ ﻫﻤﮥ ﺟﺮم ﯾﺦ ﻧﻤﯽﺗﻮاﻧﺪ ذوب ﺷﻮد‪ ،‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ دﻣﺎی ﺗﻌﺎدل ﺻﻔﺮ اﺳﺖ‪ .‬ﺣﺎل ﻣﻘﺪاری از ﯾﺦ ﮐﻪ ذوب ﻣﯽﺷﻮد ) ‪ (m′‬را ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻣﯽ ﮐﻨﯿﻢ‪:‬‬
‫‪۸۰۰ × ۴/۲ × ۲۰‬‬

‫= ‪m′ × ۳۳۶ = ۸۰۰ × ۴/۲ × ۲۰ ⇒ m′‬‬ ‫‪⇒ m′ = ۲۰۰ g‬‬
‫‪۳۳۶‬‬
‫ﺟﺮم ﮐﻞ آب در اﻧﺘﻬﺎی ﻓﺮآﯾﻨﺪ‪:‬‬
‫‪ = ۸۰۰ + ۲۰۰ = ۱۰۰۰ g = ۱ kg‬ﺟﺮم‪ ‬آب‬
‫‪24‬‬
‫اﻟﻒ( دﻣﺎی ﮔﺎز ﮐﺎﻣﻠﯽ ‪ 127‬درﺟﮥ ﺳﻠﺴﯿﻮس اﺳﺖ‪T ۱ = ۱۲۷ + ۲۷۳ = ۴۰۰K ← .‬‬
‫‪۲۵‬‬
‫‪P ۲ = P ۱ + ۱۰۰‬‬ ‫ب( اﮔﺮ ﻓﺸﺎر آن را ‪ 25‬درﺻﺪ اﻓﺰاﯾﺶ دﻫﯿﻢ‪P ۱ = ۱/۲۵P ۱ ← .‬‬
‫‪۳۶‬‬
‫ج( و ﺣﺠﻢ آن در اﯾﻦ ﻓﺮآﯾﻨﺪ ‪ 36‬درﺻﺪ ﮐﺎﻫﺶ ﯾﺎﺑﺪ‪V ۲ = V ۱ − ۱۰۰ V ۱ = ۰/۶۴V ۱ ← .‬‬
‫د( دﻣﺎی ﮔﺎز ﭼﻨﺪ درﺟﮥ ﺳﻠﺴﯿﻮس ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ؟ ← ?= ‪T ۲‬‬
‫ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﻗﺎﻧﻮن ﮔﺎز ﮐﺎﻣﻞ ‪ T ۲‬ﺑﻪ دﺳﺖ ﺧﻮاﻫﺪ آﻣﺪ‪.‬‬
‫‪P ۱V ۱‬‬ ‫‪P ۲V ۲‬‬ ‫‪P ۱V ۱‬‬ ‫‪۱/۲۵P ۱ × ۰/۶۴V ۱‬‬

‫=‬ ‫⇒‬ ‫=‬ ‫‪⇒ T ۲ = ۳۲۰K‬‬
‫‪T۱‬‬ ‫‪T۲‬‬ ‫‪۴۰۰‬‬ ‫‪T۲‬‬
‫دﻣﺎی ﺑﻪدﺳﺖآﻣﺪه ﺑﺮﺣﺴﺐ ﮐﻠﻮﯾﻦ اﺳﺖ و ﺑﺎﯾﺪ آن را ﺑﻪ ﺳﺎﻧﺘﯽ ﮔﺮاد ﺗﺒﺪﯾﻞ ﮐﻨﯿﻢ‪.‬‬
‫‪T = θ + ۲۷۳ ⇒ ۳۲۰ = θ + ۲۷۳ ⇒ θ = ۴۷∘ C‬‬
‫‪7 / 50‬‬ ‫ﻟﺮﻧﯿﺘ ﻮ ‪1399‬‬

‫‪25‬‬
‫اﻟﻒ( ﯾﮏ ﮐﯿﻠﻮﮔﺮم آب ﺑﺎ دﻣﺎی ‪ 30‬درﺟﮥ ﺳﻠﺴﯿﻮس ← ‪ = ۳۰∘ C‬آب‪ = ۱kg , θ ‬آب‪m ‬‬

‫ب( ﭼﻨﺪ ﮔﺮم ﯾﺦ ﺻﻔﺮ درﺟﮥ ﺳﻠﺴﯿﻮس ← ‪m۱ =? , θ۱ = ۰∘ C‬‬
‫ج( ﭘﺲ از ﺗﻌﺎدل ﮔﺮﻣﺎﯾﯽ آب ﺑﺎ دﻣﺎی ‪ 20‬درﺟﮥ ﺳﻠﺴﯿﻮس ﺣﺎﺻﻞ ﺷﻮد‪ = θe = ۲۰ C ←.‬آب‪θ ۱ = θ ‬‬
‫‪′‬‬ ‫‪′‬‬ ‫∘‬
‫ﺑﺎﺗﻮﺟﻪﺑﻪ ﻃﺮحوارۀ زﯾﺮ‪:‬‬
‫‪Q۱‬‬ ‫‪Q۲‬‬ ‫‪Q۳‬‬

‫ﯾﺦ‪۰∘ C‬‬ ‫آب ∘‪۰‬‬ ‫آب‪۲۰‬درﺟﻪ‪ ‬در‪ ‬ﺣﺎﻟﺖ‪ ‬ﺗﻌﺎدل‬ ‫آب‪۳۰∘ C‬‬
‫ﮐﺎﻓﯽ اﺳﺖ راﺑﻄﮥ ﺗﻌﺎدل ﮔﺮﻣﺎﯾﯽ را ﺑﻨﻮﯾﺴﯿﻢ‪:‬‬
‫‪) = ۰‬آب‪c(θe − θ‬آب‪Q۱ + Q۲ + Q۳ = ۰ ⇒ m۱ Lf + m۱ c(θe − θ۱ ) + m‬‬

‫‪⇒ m۱ × ۳۳۶ × ۱۰۳ + m۱ × ۴۲۰۰ × (۲۰ − ۰) + ۱ × ۴۲۰۰ × (۲۰ − ۱۰) = ۰‬‬
‫‪⇒ m۱ (۳۳۶۰۰۰ + ۸۴۰۰۰) = ۴۲۰۰۰ ⇒ m۱ (۴۲۰۰۰۰) = ۴۲۰۰۰ ⇒ m۲ = ۰/۱kg = ۱۰۰g‬‬
‫‪26‬‬
‫اﺳﺖ‪ .‬اﻣﺎ وﻗﺘﯽ اﻧﮕﺸﺖ ﺧﻮد را ﺑﺮ دﻫﺎﻧﻪ ﻟﻮﻟﻪ ﻣﯽ ﮔﺬارﯾﻢ و آن را ﺑﯿﺮون‬ ‫ﻗﺒﻞ از آﻧﮑﻪ اﻧﮕﺸﺖ ﺧﻮد را ﺑﺮ دﻫﺎﻧﮥ ﻟﻮﻟﻪ ﻗﺮار دﻫﯿﻢ ﻓﺸﺎر ﻫﻮای ﺑﺎﻻی ﻟﻮﻟﻪ ﻫﻤﺎن ﻓﺸﺎر ﻫﻮا ﯾﻌﻨﯽ ‪P ۱ = P ۰ = ۷۵ cmHg‬‬
‫ﻣﯽآورﯾﻢ ارﺗﻔﺎع ﺟﯿﻮه درون ﻟﻮﻟﻪ را ‪ x‬در ﻧﻈﺮ ﻣﯽ ﮔﻴﺮﻳﻢ‪.‬‬
‫‪P ۲ + x(cmHg) = ۷۵ cmHg ⇒ P ۲ = ۷۵ − x‬‬
‫ﺳﻄﺢ ﻣﻘﻄﻊ ﻟﻮﻟﻪ اﺳﺖ و ﺣﺠﻢ ﺛﺎﻧﻮﯾﻪ‬ ‫اﻣﺎ ﻫﻤﻮاره دﻣﺎی ﻫﻮای ﺑﺎﻻی ﻟﻮﻟﻪ ﺛﺎﺑﺖ اﺳﺖ و در دﻣﺎی ﺛﺎﺑﺖ‪ ،‬ﺣﺠﻢ و ﻓﺸﺎر ﮔﺎز ﺑﺎ ﻫﻢ ﻧﺴﺒﺖ وارون دارﻧﺪ‪ .‬ﺣﺠﻢ اﺑﺘﺪاﯾﯽ ﻫﻮای ﺑﺎﻻی ﻟﻮﻟﻪ‪ ۱۰A ،‬اﺳﺖ ﮐﻪ ‪A‬‬
‫‪ (۴۰ − x)A‬اﺳﺖ‪ ،‬ﻟﺬا‪:‬‬
‫)‪P ۱ V ۱ = P ۲ V ۲ ⇒ ۷۵ × ۱۰A = (۷۵ − x)(۴۰ − x)A ⇒ ۷۵۰ = (۷۵ − x)(۴۰ − x‬‬
‫ﺣﻞ اﯾﻦ ﻣﻌﺎدﻟﮥ درﺟﮥ دوم راﺣﺖ ﻧﯿﺴﺖ‪ ،‬اﻣﺎ ﺑﺎ ﮐﻤﯽ دﻗﺖ در ﮔﺰﯾﻨﻪ ﻫﺎ ﻣﯿﺘﻮان ﺟﻮاب درﺳﺖ ﯾﻌﻨﯽ ‪ 25‬را ﺣﺪس زد‪.‬‬
‫‪27‬‬
‫اﻟﻒ( ﻗﻄﻌﮥ ﯾﺨﯽ ﺑﻪ ﺟﺮم ‪ m‬و دﻣﺎی ﺻﻔﺮ درﺟﮥ ﺳﻠﺴﯿﻮس ← ‪θ۱ = ۰∘ C , m۱ = m‬‬
‫ب( درون ﻫﻤﺎن ﺟﺮم‪ ،‬آب ‪ 90‬درﺟﮥ ﺳﻠﺴﯿﻮس ﻣﯽاﻧﺪازﯾﻢ‪θ۲ = ۹۰∘ C , m۲ = m ← .‬‬
‫ج( دﻣﺎی ﺗﻌﺎدل ﭼﻨﺪ درﺟﮥ ﺳﻠﺴﯿﻮس ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ؟ ← ?= ‪θe‬‬
‫ﮔﺮم ﯾﺦ ﺻﻔﺮ درﺟﮥ ﺳﻠﺴﯿﻮس دارﯾﻢ‪.‬‬ ‫ﺑﺮای درک ﺑﻬﺘﺮ ﺳﺆال ﻧﻤﻮدار ﺷﻤﺎﺗﯿﮏ آن را رﺳﻢ ﮐﺮدﯾﻢ‪ .‬در ﻣﺨﻠﻮط ‪ m۲‬ﮔﺮم آب ‪ θ∘ C‬و ‪m۱‬‬
‫‪Q۱‬‬ ‫‪Q۲‬‬ ‫‪Q۳‬‬
‫‪ ‬ﯾﺦ‪۰‬درﺟﻪ‪ ‬‬ ‫‪ ‬آب‪ ‬ﺻﻔﺮ‪ ‬درﺟﮥ‪ ‬ﺳﻠﺴﯿﻮس‪ ‬‬ ‫‪ ‬آب ‪θe‬درﺟﻪ‪ ‬‬ ‫‪ ‬آب‪θ‬درﺟﻪ‪ ‬‬
‫راﺑﻄﮥ ﺗﻌﺎدل ﮔﺮﻣﺎﯾﯽ را ﻣﯽﻧﻮﯾﺴﯿﻢ‪.‬‬
‫‪Q۱ + Q۲ + Q۳ = ۰ ⇒ m۱ Lf + m۱ c(θe − ۰) + m۲ c(θe − ۹۰) = ۰‬‬

‫‪۹۰m۲ c − m۱ Lf‬‬
‫= ‪⇒ (m۱ + m۲ )cθe − ۹۰m۲ c − m۱ Lf = ۰ ⇒ θe‬‬
‫‪(m۱ + m۲ )c‬‬
‫‪L f =۸۰×۴۲۰۰J/kg‬‬ ‫‪m × ۴۲۰۰ × ۹۰ − m × ۸۰ × ۴۲۰۰‬‬
‫= ‪θe‬‬ ‫‪= ۵∘ C‬‬
‫‪c=۴۲۰۰J/kg.K‬‬ ‫‪(m + m) × ۴۲۰۰‬‬
‫‪8 / 50‬‬ ‫ﻟﺮﻧﯿﺘ ﻮ ‪1399‬‬

‫‪28‬‬
‫اﻟﻒ( ﻗﻄﻌﻪ ﻓﻠﺰی ﺑﻪ ﺟﺮم ‪ 2/5‬ﮐﯿﻠﻮﮔﺮم‪ ،‬ﺑﺎ دﻣﺎی ‪ 68‬درﺟﮥ ﺳﻠﺴﯿﻮس ← ‪m۱ = ۲/۵kg , θ۱ = ۶۸∘ C‬‬
‫ب( ﯾﮏ ﻗﻄﻌﻪ ﯾﺦ ﺑﺰرگ ﺻﻔﺮ درﺟﻪ ← ‪θ۲ = ۰‬‬
‫د( ﭼﻨﺪ ﮔﺮم از ﯾﺦ ذوب ﻣﯽﺷﻮد؟ ← ?= ‪m۲‬‬
‫ازآﻧﺠﺎﮐﻪ ﻗﻄﻌﮥ ﯾﺦ ﺑﺰرگ اﺳﺖ ﻓﻠﺰ ﺗﻤﺎم ﮔﺮﻣﺎی ﺧﻮد را ﺑﻪ ﯾﺦ ﻣﯽدﻫﺪ ﺗﺎ ﻣﻘﺪاری از آن ذوب ﺷﻮد؛ ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ ﻣﺨﻠﻮط آب و ﯾﺦ دارﯾﻢ و دﻣﺎی ﻧﻬﺎﯾﯽ ﻓﻠﺰ و ﻣﺨﻠﻮط آب و ﯾﺦ ﺻﻔﺮ درﺟﮥ ﺳﺎﻧﺘﯽ ﮔﺮاد اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪Q۱‬‬ ‫‪Q۲‬‬
‫ﻓﻠﺰ‪۶۸∘ C ‬‬ ‫‪ ‬ﻓﻠﺰ‪ ‬ﺑﺎ‪ ‬دﻣﺎی‪ ۰∘ C‬در‪ ‬ﺣﺎﻟﺖ‪ ‬ﺗﻌﺎدل‪ ‬ﺑﺎ‪ ‬آب‪۰∘ C‬‬ ‫ﯾﺦ‪۰∘ C‬‬
‫اﮔﺮ ﻣﻘﺪار ﮔﺮﻣﺎﯾﯽ ﮐﻪ ﻓﻠﺰ از دﺳﺖ ﻣﯽدﻫﺪ ﺗﺎ ﺑﻪ ﺗﻌﺎدل ﺑﺮﺳﺪ ﺑﺎ ‪ Q۱‬و ﻣﻘﺪار ﮔﺮﻣﺎﯾﯽ ﮐﻪ ﯾﺦ ﻣﯽ ﮔﯿﺮد ﺗﺎ ﺑﻪ آب ﺻﻔﺮ درﺟﻪ ﺗﻐ ﺮ ﺣﺎﻟﺖ دﻫﺪ ﺑﺎ ‪ Q۲‬ﻧﻤﺎﯾﺶ دﻫﯿﻢ‪ ،‬ﺑﺎﺗﻮﺟﻪﺑﻪ راﺑﻄﮥ ﺗﻌﺎدل ﮔﺮﻣﺎﯾﯽ دارﯾﻢ‪:‬‬
‫‪Q۱ + Q۲ = ۰ ⇒ Q۱ = −Q۲ ⇒ m۱ c(۰ − θ۱ ) = −m۲ Lf‬‬

‫‪L f =۳/۴×۱۰۵ J/kg‬‬
‫)‪۲/۵ × ۳۸۰ × (۰ − ۶۸‬‬
‫‪ =۳۸۰J/kg.K‬ﻓﻠﺰ‪c‬‬
‫‪= −m۲ × ۳/۴ × ۱۰۵ ⇒ m۲ = ۰/۱۹kg × ۱۰۳ = ۱۹۰g‬‬
‫‪29‬‬
‫اﻟﻒ( ﺣﺠﻢ ﮔﺎز ﮐﺎﻣﻞ ﺑﺮاﺑﺮ ‪V = ۱ cm۳ = ۱۰−۶ m۳ ← ۱ cm۳‬‬

‫ب( در ﻓﺸﺎر ‪P = ۱۰۵ P a ← ۱۰۵ P a‬‬
‫ج( دﻣﺎی ‪T = ۲۷ + ۲۷۳ = ۳۰۰K ← ۲۷∘ C‬‬
‫د( ﺗﻌﺪاد ﻣﻮﻟﮑﻮل ﻫﺎی ﮔﺎز )ﺗﻌﺪاد ذرات( ← ?= ‪N‬‬
‫اﺑﺘﺪا از ﻗﺎﻧﻮن ﮔﺎزﻫﺎی ﮐﺎﻣﻞ‪ n ،‬را ﺑﻪ دﺳﺖ ﻣﯽآورﯾﻢ و ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از آن‪ ،‬ﺗﻌﺪاد ذرات را ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻣﯽ ﮐﻨﯿﻢ‪:‬‬
‫‪⎧n = P V‬‬ ‫‪۱۰۵ × ۱۰−۶‬‬ ‫‪۱۰−۳‬‬

‫⎨‬
‫‪⎩R = ۸J /mol.K‬‬
‫‪RT‬‬ ‫=‪⇒n‬‬ ‫=‬
‫‪۸ × ۳۰۰‬‬ ‫‪۲۴‬‬
‫ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ ﺗﻌﺪاد ذرات ﺑﺮاﺑﺮ اﺳﺖ ﺑﺎ‪:‬‬
‫⎧‬
‫‪⎪n = N‬‬ ‫‪۱۰−۳‬‬
‫⎨‬ ‫∘‪N‬‬ ‫‪N‬‬
‫⇒‬ ‫=‬
‫⎩‬
‫‪⎪N ∘ = ۶ × ۱۰۲۳‬‬ ‫‪۲۴‬‬ ‫‪۶ × ۱۰۲۳‬‬
‫‪۱۰۲۰‬‬
‫= ‪⇒N‬‬ ‫‪= ۲/۵ × ۱۰۱۹‬‬
‫‪۴‬‬
‫‪30‬‬
‫در ﺳﻄﺢ آزاد ﻫﺮ ﻣﺎﯾﻊ ﻫﻤﻮاره در ﻫﺮ دﻣﺎﯾﯽ ﻋﻤﻞ ﺗﺒﺨﯿﺮ روی ﻣﯽدﻫﺪ ﺑﻪ اﯾﻦ ﭘﺪﯾﺪه ﺗﺒﺨﯿﺮ ﺳﻄﺤﯽ ﻣﯽ ﮔﻮﯾﻨﺪ؛ ﮐﻪ ﺑﻪ دﻣﺎ و ﻣﺴﺎﺣﺖ ﺳﻄﺢ ﻣﺎﯾﻊ و ﻓﺸﺎر و رﻃﻮﺑﺖ و ﻧﺎﺧﺎﻟﺼﯽ ﺑﺴﺘﮕﯽ دارد‪.‬‬
‫ﺣﺎل ﺑﻪ ﺑﺮرﺳﯽ ﮔﺰﯾﻨﻪ ﻫﺎ ﻣﯽﭘﺮدازﯾﻢ‪.‬‬
‫ﮔﺰﯾﻨﮥ ‪ (1‬ﺗﺒﺨﯿﺮ ﺳﻄﺤﯽ ﻣﺎﯾﻊ در ﻫﺮ دﻣﺎﯾﯽ اﺗﻔﺎق ﻣﯽاﻓﺘﺪ ← اﯾﻦ ﮔﺰﯾﻨﻪ ﺻﺤﯿﺢ اﺳﺖ؛ ﺗﺒﺨﯿﺮ ﺳﻄﺤﯽ در ﻫﺮ دﻣﺎﯾﯽ اﺗﻔﺎق ﻣﯽاﻓﺘﺪ و ﺑﺎ اﻓﺰاﯾﺶ دﻣﺎ اﻓﺰاﯾﺶ ﻣﯽﯾﺎﺑﺪ‪.‬‬
‫ﮔﺰﯾﻨﮥ ‪ (2‬ﺑﺎ اﻓﺰاﯾﺶ ﻓﺸﺎر ﻫﻮا‪ ،‬آﻫﻨﮓ ﺗﺒﺨﯿﺮ ﺳﻄﺤﯽ اﻓﺰاﯾﺶ ﻣﯽﯾﺎﺑﺪ ← اﯾﻦ ﮔﺰﯾﻨﻪ ﻧﺎدرﺳﺖ اﺳﺖ زﯾﺮا ﺑﺎ اﻓﺰاﯾﺶ ﻓﺸﺎر ﻫﻮا آﻫﻨﮓ ﺗﺒﺨﯿﺮ ﺳﻄﺤﯽ ﮐﺎﻫﺶ ﻣﯽﯾﺎﺑﺪ‪.‬‬
‫ﮔﺰﯾﻨﮥ ‪ (3‬ﺑﺎ اﻓﺰاﯾﺶ دﻣﺎ‪ ،‬آﻫﻨﮓ ﺗﺒﺨﯿﺮ ﺳﻄﺤﯽ اﻓﺮاﯾﺶ ﻣﯽﯾﺎﺑﺪ ← اﯾﻦ ﮔﺰﯾﻨﻪ ﺻﺤﯿﺢ اﺳﺖ؛ ﺑﺎ اﻓﺰاﯾﺶ دﻣﺎ اﻧﺮژی ﻣﻮﻟﮑﻮل ﻫﺎ در ﺳﻄﺢ ﻣﺎﯾﻊ اﻓﺰاﯾﺶ ﯾﺎﻓﺘﻪ و ﺑﺎ ﺳﺮﻋﺖ ﺑﯿﺸﺘﺮی از ﺳﻄﺢ ﻣﺎﯾﻊ ﺗﺒﺨﯿﺮ ﻣﯽﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬
‫اﯾﻦ ﮔﺰﯾﻨﻪ ﺻﺤﯿﺢ اﺳﺖ؛ ﺑﺎ اﻓﺰاﯾﺶ ﺳﻄﺢ آزاد ﻣﺎﯾﻊ ﺗﻌﺪاد ﻣﻮﻟﮑﻮل ﻫﺎی ﺳﻄﺤﯽ ﻣﺎﯾﻊ ﺑﯿﺸﺘﺮ ﺷﺪه و ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ ﺗﺒﺨﯿﺮ ﺳﻄﺤﯽ‬ ‫ﮔﺰﯾﻨﮥ ‪ (4‬ﺑﺎ اﻓﺰاﯾﺶ ﺳﻄﺢ آزاد ﻣﺎﯾﻊ‪ ،‬ﺗﺒﺨﯿﺮ ﺳﻄﺤﯽ آن ﻧﯿﺰ اﻓﺰاﯾﺶ ﻣﯽﯾﺎﺑﺪ ←‬
‫اﻓﺰاﯾﺶ ﻣﯽﯾﺎﺑﺪ‪.‬‬
‫‪31‬‬
‫را ﺑﻪ دﺳﺖ ﻣﯽآورﯾﻢ‪.‬‬ ‫ﺑﺎﺗﻮﺟﻪﺑﻪ راﺑﻄﮥ اﻧﺒﺴﺎط ﺳﻄﺤﯽ‪ ،‬ﯾﮑﺎی ‪۲α‬‬
‫‪ΔA = ۲ × α × A۱ × Δθ‬‬
‫ﮐﺎﻓﯽ اﺳﺖ ﯾﮑﺎی ﻫﺮ ﮐﻤﯿﺖ را ﻧﻮﺷﺘﻪ ﺗﺎ ﯾﮑﺎی ﺿﺮﯾﺐ اﻧﺒﺴﺎط ﻃﻮﻟﯽ ﺑﻪ دﺳﺖ ﺑﯿﺎﯾﺪ‪.‬‬
‫‪۱‬‬
‫= )‪ ‬واﺣﺪ‪ ) × m۲ × K ⇒ (α ‬واﺣﺪ‪m۲ = (α ‬‬
‫‪K‬‬
‫‪9/ 50‬‬ ‫ﻟﺮﻧﯿﺘ ﻮ ‪1399‬‬

‫‪32‬‬
‫اﻟﻒ( ﻣﮑﻌﺒﯽ ﺑﻪ ﺿﺮﯾﺐ اﻧﺒﺴﺎط ﻃﻮﻟﯽ ‪α = ۱۲ × ۱۰−۶ K −۱ ← ۱۲ × ۱۰−۶ K −۱‬‬

‫ب( در دﻣﺎی ﺻﻔﺮ درﺟﮥ ﺳﻠﺴﯿﻮس ﻗﺮار دارد ← ‪θ۱ = ۰ ∘ C‬‬
‫ج( اﮔﺮ دﻣﺎی آن ﺑﻪ ‪ ۱۰۰ ∘ C‬ﺑﺮﺳﺪ ← ‪θ۲ = ۱۰۰ ∘ C‬‬
‫‪ΔV‬‬
‫د( ﺣﺠﻢ ﻣﮑﻌﺐ ﭼﻨﺪ درﺻﺪ اﻓﺰاﯾﺶ ﻣﯽﯾﺎﺑﺪ؟ ← ?= ‪× ۱۰۰‬‬
‫‪V۱‬‬
‫ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از راﺑﻄﮥ اﻧﺒﺴﺎط ﺣﺠﻤﯽ ﺟﺎﻣﺪات دارﯾﻢ‪:‬‬
‫‪ΔV‬‬
‫⇒ ‪ΔV = V ۱ ۳αΔθ‬‬ ‫‪× ۱۰۰ = ۳αΔθ × ۱۰۰‬‬
‫‪V۱‬‬
‫‪= ۳ × ۱۲ × ۱۰−۶ × ۱۰۰ × ۱۰۰ = ۰/۳۶%‬‬
‫‪33‬‬
‫‪ = ۷۵ − ۷۲ = ۳ cmHg‬ﻓﺸﺎر‪ ‬ﮔﺎز‪ ‬درون‪ ‬ﻟﻮﻟﻪ‬
‫‪P۲‬‬ ‫‪T۲‬‬ ‫‪P‬‬ ‫‪۳۲۰‬‬ ‫‪۱۶‬‬
‫=‬ ‫⇒‬ ‫=‬ ‫=‬ ‫‪⇒ P ۲ = ۳/۲ cmHg‬‬
‫‪P۱‬‬ ‫‪T۱‬‬ ‫‪۳‬‬ ‫‪۳۰۰‬‬ ‫‪۱۵‬‬
‫‪ΔP = ۳/۲ − ۳ = ۰/۲ cmHg = ۲ mmHg‬‬
‫ﻓﺸﺎر ﻫﻮا ‪ 2‬ﻣﯿﻠﯽﻣﺘﺮ ﺟﯿﻮه اﻓﺰاﯾﺶ ﯾﺎﻓﺘﻪ اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪34‬‬
‫زﯾﺎد ﻣﯽﺷﻮد )ﮔﺰﯾﻨﮥ "‪ 1‬و ‪ "2‬ﻏﻠﻂ اﺳﺖ(‪.‬‬ ‫ﺑﺎ اﻓﺰاﯾﺶ دﻣﺎی ﺻﻔﺤﻪ‪ ،‬ﺷﻌﺎع داﯾﺮه ﻫﺎ و ﻓﺎﺻﻠﮥ ‪AB‬‬
‫‪ ،ΔL‬ﻓﺎﺻﻠﮥ ﺛﺎﻧﻮﯾﻪ را ﺑﻪ دﺳﺖ آورﯾﻢ‪:‬‬ ‫ﮐﺎﻓﯽ اﺳﺖ ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از راﺑﻄﮥ ‪= L۱ αΔθ‬‬
‫‪⎧ΔL‬‬
‫⎪‬ ‫)‪= L۱ αΔθ ⇒ L۲ = L۱ (۱ + αΔθ‬‬
‫⎪‬
‫⎪‬
‫‪⎪Δθ = ۲۰۰ ∘ C‬‬
‫⎨‬
‫⎪‬
‫⎪‬
‫‪۲α = ۳/۶ × ۱۰−۵ K −۱ ⇒ α = ۱/۸ × ۱۰−۵ K −۱‬‬
‫⎪‬
‫⎩‬
‫‪⎪L۱ = ۵۰ cm = ۵۰۰ mm‬‬
‫‪⇒ L۲ = ۵۰۰ × (۱ + ۱/۸ × ۱۰−۵ × ۲۰۰) = ۵۰۰ × (۱/۰۰۳۶) = ۵۰۱/۸ mm‬‬
‫‪35‬‬
‫دارد‪.‬‬ ‫ﻗﺮار‬ ‫ﺳﻠﺴﯿﻮس‬ ‫درﺟﮥ‬ ‫ﺻﻔﺮ‬ ‫ﯾﺦ‬ ‫و‬ ‫آب‬ ‫ﻣﺨﻠﻮط‬ ‫در‬ ‫آن‬ ‫دﯾﮕﺮ‬ ‫ﺳﺮ‬ ‫اﻟﻒ( ﯾﮏ ﺳﺮ ﻣﯿﻠﮥ آﻫﻨﯽ ﺑﻪ ﻃﻮل ‪ 30‬ﺳﺎﻧﺘﯽﻣﺘﺮ در ﯾﮏ ﻣﻨﺒﻊ ﮔﺮﻣﺎ ﺑﻪ دﻣﺎی ‪۱۵۰∘ C‬‬
‫← ‪L = ۳۰cm = ۰/۳m , Δθ = θ۲ − θ۱ = ۱۵۰ − ۰ = ۱۵۰∘ C‬‬
‫ب( در ﻫﺮ دﻗﯿﻘﻪ ‪ ۷۳۸J‬ﮔﺮﻣﺎ در ﻣﯿﻠﻪ ﺷﺎرش ﻣﯽ ﮐﻨﺪ‪Q = ۸۳۷J , t = ۶۰s ← .‬‬
‫ج( ﻗﻄﺮ ﻣﻘﻄﻊ ﻣﯿﻠﻪ ﭼﻨﺪ ﺳﺎﻧﺘﯽﻣﺘﺮ اﺳﺖ؟← ?= ‪D = ۲R‬‬
‫ﮐﺎﻓﯽ اﺳﺖ از راﺑﻄﮥ رﺳﺎﻧﺶ ﮔﺮﻣﺎﯾﯽ اﺳﺘﻔﺎده ﮐﻨﯿﻢ‪.‬‬
‫‪⎧Q = kAtΔθ‬‬
‫⎪‬
‫⎪‬ ‫‪kπD ۲ tΔθ‬‬ ‫‪۴QL‬‬ ‫‪۴ × ۷۳۸ × ۰/۳‬‬ ‫‪۲‬‬
‫⎨‬
‫‪L‬‬
‫= ‪⇒ D۲‬‬
‫‪k=۸۲J/s.m.K‬‬
‫=‪۲ ⇒ Q‬‬ ‫=‪D‬‬ ‫=‬ ‫‪m = ۲cm‬‬
‫⎪‬
‫⎩‬
‫) (‪⎪A = πR = π‬‬
‫‪۲‬‬ ‫‪D‬‬ ‫‪۴L‬‬ ‫‪πktΔθ‬‬ ‫‪π=۳‬‬ ‫‪۳ × ۸۲ × ۶۰ × ۱۵۰‬‬ ‫‪۱۰۰‬‬
‫‪۲‬‬
‫‪10 / 50‬‬ ‫ﻟﺮﻧﯿﺘ ﻮ ‪1399‬‬

‫‪36‬‬
‫از راﺑﻄﮥ ﭼﮕﺎﻟﯽ ﻣﯽﺗﻮاﻧﯿﻢ ﺟﺮم آب را ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻧﻤﺎ ﻢ‪.‬‬
‫‪m‬‬
‫=‪ρ‬‬ ‫‪⇒ m = ρV ⇒ m = ۱۰۰۰ × ۱۰۵ = ۱۰۸ kg‬‬
‫‪V‬‬
‫از ﻃﺮﻓﯽ‪:‬‬
‫‪Q=۲۱۰۰ GJ‬‬
‫) ‪Q = mcΔθ = mc (θ۲ − θ۱‬‬ ‫)‪۲/۱ × ۱۰۱۲ = ۱۰۸ × ۴۲۰۰ (θ۲ − ۲۵‬‬
‫‪Q=۲۱۰۰×۱۰۹ J‬‬
‫‪θ۲ = ۳۰ ∘ C‬‬
‫‪37‬‬
‫‪ P ۱‬ﺑﻮده اﺳﺖ‪.‬‬ ‫ﻓﺸﺎرﺳﻨﺞ ﻓﺸﺎر ﭘﯿﻤﺎﻧﻪای را ﻧﺸﺎن ﻣﯽدﻫﺪ و ﻓﺸﺎر ﭘﯿﻤﺎﻧﻪای اﺧﺘﻼف ﻓﺸﺎر داﺧﻞ و ﻓﺸﺎر ﻫﻮا اﺳﺖ‪ ،‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ ﻓﺸﺎر ﮔﺎز در اﺑﺘﺪا ‪= ۴ + ۱ = ۵ atm‬‬
‫اﮐﻨﻮن ﻃﺒ ﻖ ﻗﺎﻧﻮن ﮔﺎزﻫﺎی ﮐﺎﻣﻞ دارﯾﻢ‪:‬‬
‫‪P ۱V ۱‬‬ ‫‪P V‬‬ ‫‪۵×۴‬‬ ‫‪P۲ ×۸‬‬

‫⇒ ‪= ۲ ۲‬‬ ‫=‬
‫‪T۱‬‬ ‫‪T۲‬‬ ‫)‪(۲۷ + ۲۷۳‬‬ ‫)‪(۸۷ + ۲۷۳‬‬
‫‪۲۰‬‬ ‫‪P۲ ×۸‬‬ ‫‪۳۶۰ × ۲۰‬‬
‫⇒‬ ‫=‬ ‫= ‪⇒ P۲‬‬ ‫ﻓﺸﺎر‪ ‬ﮔﺎز‪ ‬داﺧﻞ‪ ‬اﺳﺘﻮاﻧﻪ ‪⇒ P ۲ = ۳ atm :‬‬
‫‪۳۰۰‬‬ ‫‪۳۶۰‬‬ ‫‪۳۰۰ × ۸‬‬
‫‪ = ۳ − ۱ = ۲ atm‬اﺧﺘﻼف‪ ‬ﻓﺸﺎر‪ ‬داﺧﻞ‪ ‬اﺳﺘﻮاﻧﻪ‪ ‬و‪ ‬ﻓﺸﺎر‪ ‬ﻫﻮا = ﻓﺸﺎری‪ ‬ﮐﻪ‪ ‬ﻓﺸﺎرﺳﻨﺞ‪ ‬ﻧﺸﺎن‪ ‬ﻣﯽدﻫﺪ ⇒‬
‫‪38‬‬
‫ﻣﻮل ‪P V = nRT ⇒ ۲ × ۱۰۵ × ۳۳/۶ × ۱۰−۳ = n × ۸ × ۲۸۰ ⇒ n = ۳‬‬
‫ﻓﺮض ﻣﯽ ﮐﻨﯿﻢ ‪ x‬ﻣﻮل ﮔﺎز ﻫﻠﯿﻢ و )‪ (۳ − x‬ﻣﻮل ﮔﺎز اﮐﺴﯿﮋن دارﯾﻢ؛ ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ‪:‬‬
‫ﻣﻮل ‪۵۴g = x × ۴ + (۳ − x) × ۳۲ ⇒ x = ۱/۵‬‬
‫ﭘﺲ ﻣﺨﻠﻮط ﻣﻮردﻧﻈﺮ از ‪ 1/5‬ﻣﻮل ﮔﺎز ﻫﻠﯿﻢ و ‪ 1/5‬ﻣﻮل ﮔﺎز اﮐﺴﯿﮋن ﺗﺸﮑﯿﻞ ﺷﺪه اﺳﺖ ﯾﻌﻨﯽ ﻫﺮﮐﺪام ‪ ۵۰%‬از ﮔﺎز ﻣﺨﻠﻮط را ﺗﺸﮑﯿﻞ ﻣﯽدﻫﻨﺪ‪.‬‬
‫‪39‬‬
‫اﻟﻒ( دﻣﺎی ‪ 3‬ﮔﺮم ﮔﺎز ﻫﯿﺪروژن را در ﻓﺸﺎر ﺛﺎﺑﺖ ← ‪m = ۳ g = ۳ × ۱۰ kg‬‬

‫‪−۳‬‬
‫‪θ۱ = ۲۷ ∘ C ⇒ T ۱ = ۳۰۰ K‬‬

‫{‬ ‫ب( از ‪ 27‬درﺟﮥ ﺳﻠﺴﯿﻮس ﺑﻪ ‪ 87‬درﺟﮥ ﺳﻠﺴﯿﻮس ﻣﯽرﺳﺎﻧﯿﻢ←‬
‫‪θ۲ = ۸۷ ∘ C ⇒ T ۲ = ۳۶۰ K‬‬
‫‪ΔV‬‬
‫ج( ﺣﺠﻢ ﮔﺎز در اﯾﻦ ﻓﺮآﯾﻨﺪ‪ ،‬ﭼﻨﺪ درﺻﺪ اﻓﺰاﯾﺶ ﻣﯽﯾﺎﺑﺪ؟ ← ?= ‪× ۱۰۰‬‬
‫‪V۱‬‬
‫ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﻗﺎﻧﻮن ﮔﺎزﻫﺎ در ﻓﺸﺎر ﺛﺎﺑﺖ )ﺷﺎرل‪ -‬ﮔﯿﻠﻮﺳﺎک( درﺻﺪ ﻣﯿﺰان ﺗﻐ ﺮات ﺣﺠﻢ را ﺑﻪ دﺳﺖ ﻣﯽآورﯾﻢ‪:‬‬
‫‪V۱‬‬ ‫‪V۲‬‬ ‫‪V۱‬‬ ‫‪V۲‬‬ ‫‪۶‬‬

‫=‬ ‫⇒‬ ‫=‬ ‫‪⇒V۲ = V۱‬‬
‫‪T۱‬‬ ‫‪T۲‬‬ ‫‪۳۰۰‬‬ ‫‪۳۶۰‬‬ ‫‪۵‬‬
‫‪۱‬‬ ‫‪ΔV‬‬ ‫‪۱‬‬
‫= ‪⇒ ΔV‬‬ ‫⇒ ‪V۱‬‬ ‫‪× ۱۰۰ = × ۱۰۰ = ۲۰%‬‬
‫‪۵‬‬ ‫‪V۱‬‬ ‫‪۵‬‬
‫‪40‬‬
‫اﻟﻒ( ﺿﺮﯾﺐ اﻧﺒﺴﺎط ﻃﻮﻟﯽ ﻓﻠﺰی ‪ ۱۰−۵ K −۱‬اﺳﺖ‪α = ۱۰−۵ K −۱ ← .‬‬

‫ب( اﮔﺮ دﻣﺎی ﻗﻄﻌﻪای از اﯾﻦ ﻓﻠﺰ را ‪ 100‬درﺟﮥ ﺳﻠﺴﯿﻮس اﻓﺰاﯾﺶ دﻫﯿﻢ‪Δθ = ۱۰۰ C ← .‬‬
‫∘‬
‫‪ΔV‬‬
‫ج( ﺣﺠﻢ آن ﭼﻨﺪ درﺻﺪ اﻓﺰاﯾﺶ ﻣﯽﯾﺎﺑﺪ؟ ← ?= ‪× ۱۰۰‬‬
‫‪V۱‬‬
‫‪ ΔV‬دارﯾﻢ‪:‬‬ ‫ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از راﺑﻄﮥ ‪= ۳αV ۱ Δθ‬‬
‫‪ΔV‬‬
‫⇒ ‪ΔV = ۳αV ۱ Δθ‬‬ ‫‪× ۱۰۰ = ۳ × ۱۰−۵ × ۱۰۰ × ۱۰۰ = ۰/۳%‬‬
‫‪V۱‬‬
‫‪11/ 50‬‬ ‫ﻟﺮﻧﯿﺘ ﻮ ‪1399‬‬

‫‪41‬‬
‫‪۹‬‬ ‫‪۹‬‬ ‫‪۹‬‬

‫= ‪F‬‬ ‫‪θ + ۳۲ ⇒ ۱۲۲ = θ + ۳۲ ⇒ ۹۰ = θ ⇒ θ = ۵۰∘ C‬‬
‫‪۵‬‬ ‫‪۵‬‬ ‫‪۵‬‬
‫‪T = θ + ۲۷۳ = ۵۰ + ۲۷۳ = ۳۲۳ k‬‬
‫‪42‬‬
‫اﻟﻒ( ‪ m۱‬ﮐﯿﻠﻮﮔﺮم آب ﺑﺎ دﻣﺎی ‪θ۱ = ۱۰∘ C ← ۱۰∘ C‬‬

‫ب( ‪ m۲‬ﮐﯿﻠﻮﮔﺮم آب ﺑﺎ دﻣﺎی ‪ ۵۰∘ C‬ﻣﺨﻠﻮط ﻣﯽ ﮐﻨﯿﻢ‪θ۲ = ۵۰∘ C ← .‬‬
‫ج( دﻣﺎی ﺗﻌﺎدل ﺑﺪون اﺗﻼف ﮔﺮﻣﺎ ‪ ۳۰∘ C‬ﻣﯽﺷﻮد‪θ′ ۱ = θ′ ۲ = θe = ۳۰∘ C ← .‬‬
‫‪m۲‬‬
‫د( ‪ m۲‬ﭼﻨﺪﺑﺮاﺑﺮ ‪ m۱‬اﺳﺖ؟ ← ?=‬
‫‪m۱‬‬
‫‪m۲‬‬
‫را ﺑﻪ دﺳﺖ آورﯾﻢ‪.‬‬ ‫ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از راﺑﻄﮥ ﺗﻌﺎدل ﮔﺮﻣﺎﯾﯽ ﻣﯽﺗﻮاﻧﯿﻢ ﻧﺴﺒﺖ‬
‫‪m۱‬‬
‫= ) ‪Q۱ + Q۲ = ۰ ⇒ m۱ c۱ (θe − θ۱ ) + m۲ c۲ (θe − θ۲‬‬
‫‪۰ ⇒ m۱ (θe − θ۱ ) + m۲ (θe − θ۲ ) = ۰‬‬
‫‪m۲‬‬
‫⇒ )‪⇒ m۱ (۳۰ − ۱۰) = −m۲ (۳۰ − ۵۰‬‬ ‫‪=۱‬‬
‫‪m۱‬‬
‫‪43‬‬
‫اﻟﻒ( ﺟﺴﻢ ﺟﺎﻣﺪی ﺑﻪ ﺟﺮم ‪ 100‬ﮔﺮم ← ‪m = ۱۰۰g = ۰/۱kg‬‬

‫ب( ﮔﺮﻣﺎی وﯾﮋۀ ﺟﺴﻢ ‪c = ۴۰۰J /kg ∘ C ← ۴۰۰J /kg ∘ C‬‬
‫ج( ﺟﺴﻢ در ﻫﺮ ﺛﺎﻧﯿﻪ ﭼﻨﺪ ژول ﮔﺮﻣﺎ ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ؟ ← ?= ‪ ‬در‪ ‬ﻫﺮ‪ ‬ﺛﺎﻧﯿﻪ‪Q ‬‬
‫‪ Q‬ﻣﯽﺗﻮان ﮔﺮﻣﺎﯾﯽ را ﮐﻪ در ﻣﺪتزﻣﺎن ‪ 120‬ﺛﺎﻧﯿﻪ ﺟﺴﻢ ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﮐﺮد‪.‬‬ ‫ﺑﺎﺗﻮﺟﻪﺑﻪ ﻧﻤﻮدار در ﻣﺪتزﻣﺎن ‪ ۱۲۰s‬دﻣﺎی ﺟﺴﻢ از ‪ −۲۰‬ﺗﺎ ‪ ۴۰‬درﺟﻪ ﺗﻐ ﺮ ﮐﺮده اﺳﺖ ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ‪= mcΔθ‬‬
‫‪Q = mcΔθ‬‬
‫{‬
‫‪Δθ = θ۲ − θ۱ = ۴۰ − (−۲۰) = ۶۰∘ C‬‬
‫‪⇒ Q = ۰/۱ × ۴۰۰ × ۶۰ = ۲۴۰۰J‬‬
‫ﺟﺴﻢ ﮔﺮﻣﺎﯾﯽ ﺑﺮاﺑﺮ ﺑﺎ ‪ ۲۴۰۰J‬در ﻣﺪت ‪ 120‬ﺛﺎﻧﯿﻪ ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ اﻣﺎ ﺻﻮرت ﺳﺆال ﻣﻘﺪار ﮔﺮﻣﺎی ﮔﺮﻓﺘﻪﺷﺪه در ﻫﺮ ﺛﺎﻧﯿﻪ را ﻣﯽﺧﻮاﻫﺪ؛ ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ‪:‬‬
‫ﮐﻞ‪Q‬‬ ‫‪۲۴۰۰‬‬
‫= ‪ ‬در‪ ‬ﻫﺮ‪ ‬ﺛﺎﻧﯿﻪ‪Q ‬‬ ‫=‬ ‫‪= ۲۰J /s‬‬
‫‪Δt‬‬ ‫‪۱۲۰‬‬
‫‪44‬‬
‫اﻟﻒ( دﻣﺎی ﻣﻘﺪاری ﮔﺎز ﮐﺎﻣﻞ را از ‪ ۲۷∘ C‬ﺑﻪ ‪T ۱ = ۲۷ + ۲۷۳ = ۳۰۰K , T ۲ = ۵۷ + ۲۷۳ = ۳۳۰K ← ۵۷∘ C‬‬
‫ب( و ﺣﺠﻢ آن را از ‪ 8‬ﻟﯿﺘﺮ ﺑﻪ ‪ 11‬ﻟﯿﺘﺮ ﻣﯽرﺳﺎﻧﯿﻢ‪V ۱ = ۸lit , V ۲ = ۱۱lit ←.‬‬
‫ج( در اﯾﻦ ﻋﻤﻞ ﻓﺸﺎر ﮔﺎز ‪ 10‬ﺳﺎﻧﺘﯽﻣﺘﺮ ﺟﯿﻮه ﮐﻢ ﻣﯽﺷﻮد‪P ۲ = P ۱ − ۱۰ ←.‬‬
‫د( ﻓﺸﺎر اوﻟﯿﮥ ﮔﺎز ﭼﻨﺪ ﺳﺎﻧﺘﯽﻣﺘﺮ ﺟﯿﻮه اﺳﺖ؟ ← ?= ‪P ۱‬‬
‫ﮐﺎﻓﯽ اﺳﺖ از ﻗﺎﻧﻮن ﮔﺎزﻫﺎی ﮐﺎﻣﻞ اﺳﺘﻔﺎده ﮐﻨﯿﻢ‪.‬‬
‫‪P ۱V ۱‬‬ ‫‪P ۲V ۲‬‬ ‫‪P۱ ×۸‬‬ ‫‪(P ۱ − ۱۰) × ۱۱‬‬

‫=‬ ‫⇒‬ ‫=‬ ‫‪⇒ ۱۰P ۱ − ۱۰۰ = ۸P ۱ ⇒ P ۱ = ۵۰cmHg‬‬
‫‪T۱‬‬ ‫‪T۲‬‬ ‫‪۳۰۰‬‬ ‫‪۳۳۰‬‬
‫‪12 / 50‬‬ ‫ﻟﺮﻧﯿﺘ ﻮ ‪1399‬‬

‫‪45‬‬
‫‪x۱ = ۲۰cm‬‬
‫{‬ ‫اﻟﻒ( در ﻇﺮﻓﯽ‪ ،‬ﻣﻘﺪاری ﻫﻮا ﺑﺎﻻی ﺳﺘﻮن ﺟﯿﻮه در ﻟﻮﻟﻪ وﺟﻮد دارد‪⇒ L = ۶۰cm ← .‬‬
‫‪h۱ = ۴۰cm‬‬
‫ب( ﻟﻮﻟﻪ را ﺑﻪآراﻣﯽ ﭼﻨﺪ ﺳﺎﻧﺘﯽﻣﺘﺮ ﭘﺎ ﻦ ﺑﺒﺮﯾﻢ ﺗﺎ ارﺗﻔﺎع ﺳﺘﻮن ﻫﻮا ﻧﺼﻒ ﺷﻮد‪x۲ = ۱۰cm , h۲ =? ← .‬‬
‫ج( ﻓﺸﺎر ﻫﻮا را ‪۷۶cmHg‬ﺑﮕﯿﺮﯾﺪ و دﻣﺎ ﺛﺎﺑﺖ اﺳﺖ‪P ۰ = ۷۶cmHg , T ۱ = T ۲ ← .‬‬
‫را در ﺗﺮاز اﻓﻘﯽ ﺳﻄﺢ ﻣﺎﯾﻊ در ﻧﻈﺮ ﻣﯽ ﮔﯿﺮﯾﻢ ﮐﻪ ﻓﺸﺎر آن ﺑﺮاﺑﺮ ﺑﺎ ﻓﺸﺎر ﻫﻮا اﺳﺖ ﭘﺲ‪:‬‬ ‫در ﻫﺮ دو ﺣﺎﻟﺖ ‪ 1‬و ‪ ،2‬ﻧﻘﻄﮥ ‪A‬‬
‫‪P A۱ = P A۲ = ۷۶cmHg‬‬
‫از اﯾﻦ راﺑﻄﻪ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﯽ ﮐﻨﯿﻢ ﺗﺎ ارﺗﻔﺎع ﺟﯿﻮه را در ﺣﺎﻟﺖ دوم ﺑﻪ دﺳﺖ ﺑﯿﺎورﯾﻢ‪:‬‬
‫‪P A۱ = P A۲ ⇒ P ۱ + h۱ = P ۲ + h۲ ⇒ h۲ = (P ۱ − P ۲ ) + ۴۰‬‬
‫را ﺑﻪ دﺳﺖ ﺑﯿﺎورﯾﻢ‪.‬‬ ‫ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ ﺑﺎﯾﺪ ‪ P ۱‬و ‪P ۲‬‬
‫‪P A = ۷۶cmHg‬‬
‫‪P A = h۱ + P ۱ ⇒ ۷۶ = ۴۰ + P ۱ ⇒ P ۱ = ۳۶cmHg‬‬
‫اﻣﺎ ﺑﺮای ﻣﺤﺎﺳﺒﮥ ‪ P ۲‬ﻧﻤﯽﺗﻮاﻧﯿﻢ از اﯾﻦ روش اﺳﺘﻔﺎده ﮐﻨﯿﻢ )زﯾﺮا ﻣﻘﺪار ‪ h۲‬را ﻧﺪارﯾﻢ(‪ .‬در ﻋﻮض ﭼﻮن ﺗﻌﺪاد ﻣﻮل ﻫﺎی ﻫﻮای ﻣﺤﺒﻮس در اﻧﺘﻬﺎی ﻟﻮﻟﻪ ﺛﺎﺑﺖ ﺑﺎﻗﯽ ﻣﯽﻣﺎﻧﺪ و دﻣﺎ ﺛﺎﺑﺖ اﺳﺖ دارﻳﻢ‪:‬‬
‫‪P ۱ V ۱ = P ۲V ۲‬‬
‫{‬
‫‪A۱ =A۲‬‬
‫) ‪⇒ ۳۶(Ax۱ ) = P ۲ (Ax۲‬‬ ‫‪۳۶ × ۲۰ = P ۲ × ۱۰ ⇒ P ۲ = ۷۲cmHg‬‬
‫‪V = ρAx‬‬
‫را ﺑﻪ دﺳﺖ آوردﯾﻢ ‪ h۲‬ﺑﺮاﺑﺮ اﺳﺖ ﺑﺎ‪:‬‬ ‫ﺣﺎل ﮐﻪ ‪ P ۱‬و ‪P ۲‬‬
‫‪h۲ = (P ۱ − P ۲ ) + ۴۰ ⇒ h۲ = (۳۶ − ۷۲) + ۴۰ = ۴cm‬‬
‫ﺑﻪ اﯾﻦ ﺗﺮﺗﯿﺐ‪ ،‬ﻃﻮل ﻟﻮﻟﮥ ﺧﺎرج از ﺟﯿﻮه در ﺣﺎﻟﺖ )‪ (1‬و )‪ (2‬را ﺑﻪ دﺳﺖ ﻣﯽآورﯾﻢ‪:‬‬
‫‪L(۱) = ۲۰ + ۴۰ = ۶۰ cm‬‬
‫‪⇒ L(۱) − L(۲) = ۶۰ − ۱۴ = ۴۶ cm‬‬
‫‪L(۲) = ۱۰ + ۴ = ۱۴ cm‬‬
‫ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ ﻟﻮﻟﻪ ﺑﻪاﻧﺪازۀ ‪ ۴۶ cm‬درون ﺟﯿﻮه ﭘﺎ ﻦ رﻓﺘﻪ اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪46‬‬
‫ﮔﺮﻣﺎ ﺑﻪ ﺟﺴﻢ داده ﺷﺪه اﺳﺖ؛ ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ‪:‬‬ ‫ﻃﺒ ﻖ ﻧﻤﻮدار‪ ،‬وﻗﺘﯽ دﻣﺎی ﺟﺴﻢ از ‪ −۳∘ C‬ﺑﻪ ‪ ۷∘ C‬رﺳﯿﺪه اﺳﺖ‪ ،‬ﻣﻘﺪار ‪۸ kJ‬‬
‫)‪Q۱ = mcΔθ۱ ⇒ ۸ = mc × (۷ − (−۳)) ⇒ ۸ = ۱۰mc(۱‬‬
‫ﺣﺎل ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻣﯽ ﮐﻨﯿﻢ ﺑﺮای ‪ ۳∘ C‬اﻓﺰاﯾﺶ دﻣﺎ ﭼﻨﺪ ﮐﯿﻠﻮژول ﮔﺮﻣﺎ ﻻزم اﺳﺖ‪:‬‬
‫‪Q۲ = mcΔθ۲ ⇒ Q۲ = mc × ۳ ⇒ Q۲ = ۳mc‬‬ ‫)‪(۲‬‬
‫ﺑﺎ ﻧﻮﺷﺘﻦ ﺗﻨﺎﺳﺐ ﺑﯿﻦ رواﺑﻂ )‪ (1‬و )‪ (2‬ﺧﻮاﻫﯿﻢ داﺷﺖ‪:‬‬
‫‪Q۲‬‬ ‫‪۳mc‬‬ ‫‪Q‬‬

‫=‬ ‫‪⇒ ۲ = ۰/۳ ⇒ Q۲ = ۲/۴ kJ‬‬
‫‪۸‬‬ ‫‪۱۰ mc‬‬ ‫‪۸‬‬
‫‪13 / 50‬‬ ‫ﻟﺮﻧﯿﺘ ﻮ ‪1399‬‬

‫‪47‬‬
‫اﻟﻒ( ﺑﻪ ﻣﻘﺪاری ﯾﺦ ﺑﺎ دﻣﺎی ﺻﻔﺮ درﺟﮥ ﺳﻠﺴﯿﻮس ﮔﺮﻣﺎ ﻣﯽدﻫﯿﻢ ﺗﺎ ﺗﺒﺪﯾﻞ ﺑﻪ آب ‪ 20‬درﺟﮥ ﺳﻠﺴﯿﻮس ﺷﻮد‪θ۱ = ۰ C , θ۲ = ۲۰ ← .‬‬
‫∘‬
‫‪Q۱‬‬
‫ب( ﭼﻨﺪ درﺻﺪ ﮔﺮﻣﺎی دادهﺷﺪه ﺻﺮف ذوب ﯾﺦ ﺷﺪه اﺳﺖ؟ ← ?= ‪× ۱۰۰‬‬
‫‪Q‬‬
‫‪Q۱‬‬ ‫‪Q۲‬‬
‫ﯾﺦ‪ ‬ﺻﻔﺮ‪ ‬درﺟﻪ‪ ‬‬ ‫آب‪ ‬ﺻﻔﺮ‪ ‬درﺟﻪ‪ ‬‬ ‫‪ ‬آب‪ ۲۰ ‬درﺟﻪ‪ ‬‬
‫ﺑﺎﺗﻮﺟﻪﺑﻪ اﯾﻨﮑﻪ درﺻﺪ ﮔﺮﻣﺎی ﺻﺮفﺷﺪه ﺑﺮای ذوب ﯾﺦ ﺧﻮاﺳﺘﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ ﺑﺎﯾﺪ اﺑﺘﺪا ﮐﻞ ﮔﺮﻣﺎی ﺻﺮفﺷﺪه ﺑﺮای ﺗﺒﺪﯾﻞ ﯾﺦ ﺑﻪ آب ‪ 20‬درﺟﻪ را ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﮐﻨﯿﻢ و ﺳﭙﺲ ﻣﻘﺪار درﺻﺪ ﮔﺮﻣﺎی ﺗﺒﺪﯾﻞ ﺣﺎﻟﺖ ﯾﺦ ﺑﻪ‬
‫ﻣﺎﯾﻊ را ﺑﺮ آن ﺗﻘﺴﯿﻢ ﻧﻤﺎ ﻢ؛ ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ‪:‬‬
‫‪⎧Q = Q۱ + Q۲‬‬
‫⎪‬
‫⎪‬
‫‪⎪Q = mL‬‬
‫⎪‬
‫⎪‬
‫‪⎪ ۱‬‬ ‫‪f‬‬
‫‪⎨Q۲ = mcΔθ‬‬
‫⎪‬
‫⎪‬
‫⎪‬
‫‪⎪Lf = ۳۳۶kJ /kg‬‬
‫⎪‬
‫⎩‬
‫‪⎪c = ۴۲۰۰J /kg ∘ C = ۴/۲ J /g ∘ C‬‬
‫‪W‬‬
‫‪⇒ Q = mLf + mcΔθ ⇒ Q = m × ۳۳۶ + m × ۴/۲ × (۲۰ − ۰) = m × ۴۲۰J‬‬

‫‪Q۱‬‬ ‫‪m × Lf‬‬ ‫‪۳۳۶‬‬
‫= ‪× ۱۰۰‬‬ ‫= ‪× ۱۰۰‬‬ ‫‪× ۱۰۰ = ۸۰%‬‬
‫‪Q‬‬ ‫‪m × ۴۲۰‬‬ ‫‪۴۲۰‬‬
‫‪48‬‬
‫‪α = ۲ × ۱۰‬‬ ‫‪−۵‬‬

‫‪K‬‬ ‫‪−۱‬‬
‫‪ ۲ × ۱۰‬اﺳﺖ ←‬
‫‪−۵‬‬ ‫‪−۱‬‬
‫اﻟﻒ( ﺿﺮﯾﺐ اﻧﺒﺴﺎط ﻃﻮﻟﯽ ‪K‬‬
‫‪∘ Δθ=ΔT‬‬
‫‪Δθ = ۵۰‬‬ ‫ب( دﻣﺎی ﺣﻠﻘﻪ را ‪ 50‬درﺟﮥ ﺳﻠﺴﯿﻮس اﻓﺰاﯾﺶ دﻫﯿﻢ← ‪ΔT = ۵۰ K‬‬
‫‪ΔL‬‬
‫ج( ﻗﻄﺮ ﺣﻠﻘﻪ ﭼﻨﺪ درﺻﺪ اﻓﺰاﯾﺶ ﻣﯽﯾﺎﺑﺪ؟ ← ?= ‪× ۱۰۰‬‬
‫‪L۱‬‬
‫‪ ΔL‬ﻣﯽﺗﻮان ﻣﯿﺰان اﻓﺰاﯾﺶ درﺻﺪ ﻗﻄﺮ را ﺑﻪ دﺳﺖ آورد‪:‬‬ ‫ﺑﺎﺗﻮﺟﻪﺑﻪ راﺑﻄﮥ ‪= L۱ αΔT‬‬
‫‪ΔL‬‬ ‫‪L۱ αΔT‬‬

‫⇒ ‪ΔL = L۱ αΔT‬‬ ‫= ‪× ۱۰۰‬‬ ‫‪× ۱۰۰‬‬
‫‪L۱‬‬ ‫‪L۱‬‬
‫‪= αΔT × ۱۰۰ = ۲ × ۱۰−۵ × ۵۰ × ۱۰۰ = ۰/۱‬‬
‫‪49‬‬
‫ﺑﻪ ﺑﺮرﺳﯽ ﮔﺰﯾﻨﻪ ﻫﺎ ﻣﯽﭘﺮدازﯾﻢ‪.‬‬

‫ﮔﺰﯾﻨﮥ ‪ (1‬ﭼﮕﺎﻟﺶ ﯾﺎ ﻣﯿﻌﺎن ﺗﺒﺪﯾﻞ ﺑﺨﺎر ﺑﻪ ﻣﺎﯾﻊ اﺳﺖ ﮐﻪ در اﯾﻦ ﻓﺮآﯾﻨﺪ ﮔﺎز ﮔﺮﻣﺎ از دﺳﺖ ﻣﯽدﻫﺪ‪ ،‬اﻣﺎ ﺗﺒﺨﯿﺮ ﻓﺮآﯾﻨﺪی ﮔﺮﻣﺎﮔﯿﺮ اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﮔﺰﯾﻨﮥ ‪ (2‬اﻧﺠﻤﺎد ﻓﺮآﯾﻨﺪی ﮔﺮﻣﺎده اﺳﺖ زﯾﺮا ﻣﺎﯾﻊ ﮔﺮﻣﺎی ﺧﻮد را از دﺳﺖ ﻣﯽدﻫﺪ ﺗﺎ ﺑﻪ ﺟﺎﻣﺪ ﺗﺒﺪﯾﻞ ﺷﻮد‪ .‬ﻣﯿﻌﺎن ﻧﯿﺰ واﮐﻨﺸﯽ ﮔﺮﻣﺎده اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﮔﺰﯾﻨﮥ ‪ (3‬ذوب واﮐﻨﺸﯽ ﮔﺮﻣﺎﮔﯿﺮ اﺳﺖ‪ ،‬اﻣﺎ ﻣﯿﻌﺎن واﮐﻨﺸﯽ ﮔﺮﻣﺎده اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﮔﺰﯾﻨﮥ ‪ (4‬ﺗﺼﻌﯿﺪ ﺗﺒﺪﯾﻞ ﺟﺎﻣﺪ ﺑﻪ ﮔﺎز اﺳﺖ ﮐﻪ ﻓﺮآﯾﻨﺪی ﮔﺮﻣﺎﮔﯿﺮ اﺳﺖ ﻫﻤﺎﻧﻨﺪ ذوب ﮐﻪ ﺗﺒﺪﯾﻞ ﺟﺎﻣﺪ ﺑﻪ ﻣﺎﯾﻊ اﺳﺖ و ﻓﺮآﯾﻨﺪی ﮔﺮﻣﺎﮔﯿﺮ اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪50‬‬
‫ﮔﺮم ﯾﺦ ﺟﺬبﺷﺪه اﺳﺖ ﺗﺎ‬ ‫ﺟﺮم آب را ‪ m‬در ﻧﻈﺮ ﻣﯽ ﮔﯿﺮﯾﻢ‪ .‬ﭼﻮن درﻧﻬﺎﯾﺖ ‪ 520‬ﮔﺮم آب ‪ ۰∘ C‬دارﯾﻢ‪ ،‬ﺟﺮم ﯾﺦ ذوبﺷﺪه ‪ ۵۲۰ − m‬ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪ .‬ﮔﺮﻣﺎﯾﯽ ﮐﻪ آب از دﺳﺖ ﻣﯽدﻫﺪ‪ ،‬ﺗﻮﺳﻂ )‪(۵۲۰ − m‬‬
‫آن را ذوب ﮐﻨﺪ؛ ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ‪:‬‬
‫‪ = ۰‬ﯾﺦ‪ ‬ذوبﺷﺪه‪ + Q‬آب‪Q‬‬
‫‪(θe − θ۱ ) + (۵۲۰ − m)LF = ۰‬آب‪⇒ mc‬‬
‫‪۱‬‬ ‫‪۸۰‬‬
‫‪⇒ m × ۴۲۰۰ × (۰ − ۵۰) + (۵۲۰ − m) × ۳۳۶۰۰۰ = ۰‬‬
‫‪−۵۰m + ۸۰(۵۲۰ − m) = ۰ ⇒ −۵m + ۴۱۶۰ − ۸m = ۰‬‬
‫‪⇒ ۱۳m = ۴۱۶۰ ⇒ m = ۳۲۰ g‬‬
‫‪14/ 50‬‬ ‫ﻟﺮﻧﯿﺘ ﻮ ‪1399‬‬

‫‪51‬‬
‫اﻟﻒ( ﯾﮏﺳﺮ ﻣﯿﻠﮥ آﻫﻨﯽ ﺑﻪ ﻃﻮل ‪ ۱۶cm‬را ﺑﻪ ﯾﮏﺳﺮ ﻣﯿﻠﻪای ﻣﺴﯽ ﺑﻪ ﻃﻮل ‪ ۲۰cm‬ﺟﻮش دادهاﻧﺪ‪L۱ = ۱۶cm , L۲ = ۲۰cm ←.‬‬
‫ب( ﺳﺮ آزاد ﻣﯿﻠﮥ آﻫﻨﯽ را در آب ﺟﻮش ‪ ۱۰۰∘ C‬و ﺳﺮ دﯾﮕﺮ ﻣﯿﻠﮥ ﻣﺴﯽ را در ﻣﺨﻠﻮط آب و ﯾﺦ ﺑﺎ دﻣﺎی ﺻﻔﺮ درﺟﮥ ﺳﻠﺴﯿﻮس ﻗﺮار ﻣﯽدﻫﻨﺪ← ‪θ۱ = ۱۰۰∘ C , θ۲ = ۰∘ C‬‬
‫ج( دﻣﺎی ﻧﻘﻄﮥ اﺗﺼﺎل دو ﻣﯿﻠﻪ ﭼﻨﺪ درﺟﮥ ﺳﻠﺴﯿﻮس اﺳﺖ؟ ← ?= ‪θ‬‬
‫د( ﺳﻄﺢ ﻣﻘﻄﻊ ﻫﺮ دو ﻣﯿﻠﻪ ﯾﮑﺴﺎن اﺳﺖ‪A۱ = A۲ = A ← .‬‬
‫ﺑﺎﺗﻮﺟﻪﺑﻪ اﯾﻨﮑﻪ آﻫﻨﮓ ﺷﺎرش ﮔﺮﻣﺎﯾﯽ آﻫﻦ و ﻣﺲ ﺑﺎﻫﻢ ﺑﺮاﺑﺮﻧﺪ ﻣﯽﺗﻮاﻧﯿﻢ دﻣﺎی ﻧﻘﻄﻪ اﺗﺼﺎل را ﺑﻪ دﺳﺖ ﺑﯿﺎورﯾﻢ‪:‬‬
‫‪Q۱‬‬ ‫‪Q۲‬‬ ‫‪Q‬‬ ‫‪kAΔθ‬‬

‫‪t= L‬‬
‫‪k ۱ A۱ Δθ۱‬‬ ‫‪k ۲ A۲ Δθ۲‬‬ ‫) ‪k ۱ (θ − θ۲‬‬ ‫)‪k ۲ (θ۱ − θ‬‬
‫=‬ ‫=‬ ‫⇒‬ ‫=‬
‫‪t۱‬‬ ‫‪t۲‬‬ ‫‪L۱‬‬ ‫‪L۲‬‬ ‫‪L۱‬‬ ‫‪L۲‬‬
‫‪k۱ =۴۰۰W /m.K‬‬ ‫)‪۴۰۰ × (θ − ۰‬‬ ‫)‪۸۰ × (۱۰۰ − θ‬‬
‫=‬ ‫‪⇒ θ = ۲۰ C‬‬ ‫∘‬
‫‪k۲ =۸۰W /m.K‬‬ ‫‪۲۰‬‬ ‫‪۱۶‬‬
‫‪52‬‬
‫اﻟﻒ( ﺟﺴﻤﯽ ﺑﻪ ﺟﺮم ‪ 300‬ﮔﺮم ← ‪m = ۳۰۰g = ۰/۳kg‬‬

‫‪Q‬‬ ‫‪mcΔθ‬‬
‫= ‪P‬‬ ‫=‬ ‫ب( ﺑﺎ آﻫﻨﮓ ﺛﺎﺑﺖ ‪ 3‬وات ﮔﺮﻣﺎ ﮔﺮﻓﺘﻪاﯾﻢ‪= ۳W ← .‬‬
‫‪Δt‬‬ ‫‪Δt‬‬
‫ج( ﮔﺮﻣﺎی وﯾﮋه اﯾﻦ ﺟﺴﻢ ﭼﻨﺪ ‪ J /kg.k‬اﺳﺖ؟ ← ?= ‪c‬‬
‫ﺑﺎﺗﻮﺟﻪﺑﻪ ﻧﻤﻮدار و راﺑﻄﮥ ﺗﻮان‪ ،‬ﺑﻪ راﺣﺘﯽ ‪ c‬ﺑﻪ دﺳﺖ ﻣﯽآﯾﺪ؛ ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ‪:‬‬
‫⎧‬
‫⎪‬
‫= ‪⎪P‬‬
‫‪mcΔθ‬‬
‫⎪‬
‫⎪‬
‫⎪‬
‫⎪‬
‫‪Δt‬‬
‫‪⎪Δt = ۲۰ min = ۱۲۰۰s‬‬
‫⎪‬
‫‪⎨Δθ = ΔT ⇒ ΔT = ۳۰ − ۵ = ۲۵K‬‬
‫⎪‬
‫⎪‬
‫⎪‬
‫‪⎪p = ۳W‬‬
‫⎪‬
‫⎪‬
‫⎪‬
‫⎪‬
‫⎩‬ ‫‪m = ۰/۳kg‬‬
‫‪۰/۳ × c × ۲۵‬‬
‫=‪⇒۳‬‬ ‫‪⇒ c = ۴۸۰J /kg.k‬‬
‫‪۱۲۰۰‬‬
‫ﺗﻮﺟﻪ ﺷﻮد ﮐﻪ ﺗﻐ ﺮات دﻣﺎ ﺑﺮﺣﺴﺐ ﺳﺎﻧﺘﯽ ﮔﺮاد و ﮐﻠﻮﯾﻦ ﺑﺎﻫﻢ ﺑﺮاﺑﺮ اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪53‬‬
‫)‪A۲ = A۱ (۱ + ۲αΔθ‬‬
‫‪A۲ = ۵۰(۱ + ۲ × ۲/۳ × ۱۰−۵ × ۸۰) = ۵۰ + ۰/۱۸۴ = ۵۰/۱۸۴ cm۲‬‬
‫‪15/ 50‬‬ ‫ﻟﺮﻧﯿﺘ ﻮ ‪1399‬‬

‫‪54‬‬
‫اﻟﻒ( ‪ 200‬ﮔﺮم ﯾﺦ ‪ -10‬درﺟﮥ ﺳﻠﺴﯿﻮس ﻗﺮار دارد‪m۱ = ۲۰۰g , θ۱ = −۱۰ C ← .‬‬

‫∘‬
‫ب( ﺣﺪاﻗﻞ ﭼﻨﺪ ﮔﺮم آب ﺑﺎ دﻣﺎی ‪ 20‬درﺟﮥ ﺳﻠﺴﯿﻮس ﺑﻪ آن اﺿﺎﻓﻪ ﮐﻨﯿﻢ ﺗﺎ ﺗﻤﺎم ﯾﺦ ذوب ﺷﻮد؟‬
‫← ‪m۲ =? , θ۲ = ۲۰∘ C‬‬
‫ﻣﻨﻈﻮر از ﺣﺪاﻗﻞ آب‪ ،‬ﻣﻘﺪار آﺑﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﯾﺦ ‪ -10‬درﺟﮥ ﺳﻠﺴﯿﻮس را ﺑﻪ آب ﺻﻔﺮ درﺟﻪ ﺗﺒﺪﯾﻞ ﮐﻨﺪ؛ ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ‪:‬‬
‫‪Q۱‬‬ ‫‪Q۲‬‬ ‫‪Q۳‬‬

‫ﯾﺦ‪ − ۱۰‬درﺟﻪ‬ ‫ﯾﺦ‪ ‬ﺻﻔﺮ‪ ‬درﺟﻪ‬ ‫آب‪ ‬ﺻﻔﺮ‪ ‬درﺟﻪ‬ ‫آب‪۲۰‬درﺟﻪ‬
‫درﻧﺘﯿﺠﻪ دارﯾﻢ‪:‬‬
‫‪Q۱ + Q۲ + Q۳ = ۰ ⇒ m۱ c۱ Δθ + m۱ Lf + m۲ c۲ Δθ = ۰‬‬
‫‪L f =۳۳۶J/g‬‬
‫‪۲۰۰ × ۲/۱ × (۰ − (−۱۰)) + ۲۰۰ × ۳۳۶ + m۲ × ۴/۲ × ((۰ − ۲۰)) = ۰‬‬
‫‪c۱ = ۲۱ c۲ =۲/۱J/g.K‬‬
‫‪⇒ ۴۲۰۰ + ۶۷۲۰۰ = m۲ × ۴/۲ × ۲۰ ⇒ ۷۱۴۰۰ = m۲ × ۸۵۰ ⇒ m۲ = ۸۵۰g‬‬
‫‪55‬‬
‫‪۲۵‬‬
‫‪P ۲ = P ۱ + ۱۰۰‬‬ ‫اﻟﻒ( اﮔﺮ ﻓﺸﺎر ﮔﺎز ﮐﺎﻣﻠﯽ را ‪ 25‬درﺻﺪ اﻓﺰاﯾﺶ داده ← ‪P ۱ = ۱/۲۵P ۱‬‬
‫‪V ۲ = V ۱ − ۳۶‬‬ ‫‪۱۰۰‬‬
‫ب( ﺣﺠﻢ آن را ‪ 36‬درﺻﺪ ﮐﻢ ﮐﻨﯿﻢ‪V ۱ = ۰/۶۴V ۱ ← .‬‬
‫‪T ۲ −T ۱‬‬
‫‪T۱‬‬
‫ج( دﻣﺎی ﻣﻄﻠ ﻖ آن ﭼﻪ ﺗﻐ ﺮی ﻣﯽ ﮐﻨﺪ؟ ← ?= ‪× ۱۰۰‬‬
‫درﺻﺪ ﺗﻐ ﺮات دﻣﺎ ﺑﺮاﺑﺮ اﺳﺖ ﺑﺎ‪:‬‬
‫‪T۲ − T۱‬‬ ‫‪T‬‬

‫‪× ۱۰۰ = ( ۲ − ۱) × ۱۰۰‬‬
‫‪T۱‬‬ ‫‪T۱‬‬
‫‪ T‬را ﺑﻪ دﺳﺖ ﺑﯿﺎورﯾﻢ‪ .‬ﺑﺮای اﯾﻦ ﻣﻨﻈﻮر از ﻗﺎﻧﻮن ﮔﺎزﻫﺎی ﮐﺎﻣﻞ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﯽ ﮐﻨﯿﻢ‪.‬‬
‫ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ ﮐﺎﻓﯽ اﺳﺖ ﻧﺴﺒﺖ ‪T ۱‬‬
‫‪۲‬‬
‫‪P ۱V ۱‬‬ ‫‪P ۲V ۲‬‬ ‫‪P۱ ×V ۱‬‬ ‫‪۱/۲۵P ۱ × ۰/۶۴V ۱‬‬ ‫‪T۲‬‬ ‫‪۸۰‬‬
‫=‬ ‫⇒‬ ‫=‬ ‫⇒‬ ‫=‬
‫‪T۱‬‬ ‫‪T۲‬‬ ‫‪T۱‬‬ ‫‪T۲‬‬ ‫‪T۱‬‬ ‫‪۱۰۰‬‬
‫ﭘﺲ درﺻﺪ ﺗﻐ ﺮات دﻣﺎ ﺑﺮاﺑﺮ اﺳﺖ ﺑﺎ‪:‬‬
‫‪T۲‬‬ ‫‪۸۰‬‬
‫(‬ ‫( = ‪− ۱) × ۱۰۰‬‬ ‫‪− ۱) × ۱۰۰ = −۲۰%‬‬
‫‪T۱‬‬ ‫‪۱۰۰‬‬
‫ﻋﻼﻣﺖ ﻣﻨﻔﯽ ﻧﺸﺎندﻫﻨﺪۀ ﮐﺎﻫﺶ دﻣﺎ اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪56‬‬
‫اﻟﻒ( ﻃﻮل ﺗﯿﺮآﻫﻦ ‪ 12‬ﻣﺘﺮ اﺳﺖ ← ‪L = ۱۲m‬‬

‫ب( اﮔﺮ دﻣﺎی آن از ﺻﻔﺮ درﺟﮥ ﺳﻠﺴﯿﻮس ﺑﻪ ‪ 50‬درﺟﮥ ﺳﻠﺴﯿﻮس ﺑﺮﺳﺪ ← ‪θ۱ = ۰ , θ۲ = ۵۰∘ C , Δθ = θ۲ − θ۱ = ۵۰∘ C‬‬
‫ج( ﻃﻮل آن ﭼﻨﺪ ﻣﯿﻠﯽﻣﺘﺮ اﻓﺰاﯾﺶ ﻣﯽﯾﺎﺑﺪ؟ ← ?= ‪ΔL‬‬
‫ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از راﺑﻄﮥ اﻧﺒﺴﺎط ﻃﻮﻟﯽ دارﯾﻢ‪:‬‬
‫‪α=۱/۲×۱۰−۵ ( ∘ C ) −۱‬‬
‫‪ΔL = L۱ αΔθ‬‬ ‫‪ΔL = ۱۲ × ۱/۲ × ۱۰−۵ × ۵۰ = ۷/۲ × ۱۰−۳ m = ۷/۲mm‬‬
‫‪57‬‬
‫اﺑﺘﺪا ﺗﻐ ﺮات دﻣﺎ را ﺑﺮﺣﺴﺐ درﺟﮥ ﺳﻠﺴﯿﻮس ﺣﺴﺎب ﻣﯽ ﮐﻨﯿﻢ )ﺗﻐ ﺮات دﻣﺎ ﺑﺮﺣﺴﺐ ﺳﻠﺴﯿﻮس و ﮐﻠﻮﯾﻦ ﺑﺮاﺑﺮﻧﺪ(‪:‬‬
‫‪۹‬‬ ‫‪۹‬‬
‫= ‪ΔF‬‬ ‫‪Δθ ⇒ ۹ = Δθ ⇒ Δθ = ۵∘ C‬‬
‫‪۵‬‬ ‫‪۵‬‬
‫‪Q = mcΔθ = ۱ × ۴/۲ (kJ /kg.K) × ۵∘ C = ۲۱ kJ‬‬
‫‪16/ 50‬‬ ‫ﻟﺮﻧﯿﺘ ﻮ ‪1399‬‬

‫‪58‬‬
‫‪⎧Q = k AtΔθ‬‬ ‫‪۸۲ × ۵ × ۱۰−۴ × ۲۸ × ۶۰ × ۱۰۰‬‬

‫⎨‬ ‫‪= m × ۳۳۶ × ۱۰۳‬‬
‫‪⎩Q = mL‬‬
‫‪ℓ‬‬ ‫⇒‬
‫‪F‬‬
‫‪۴۱‬‬ ‫×‬ ‫‪۱۰‬‬‫‪−۲‬‬
‫‪m = ۰/۰۵kg = ۵۰ g‬‬
‫‪59‬‬
‫‪P ۱V ۱‬‬ ‫‪P V‬‬ ‫‪۱/۸ × ۱۰۵ × ۱/۴‬‬ ‫‪۱۰۵ × V ۲‬‬

‫⇒ ‪= ۲ ۲‬‬ ‫=‬
‫‪T۱‬‬ ‫‪T۲‬‬ ‫‪۲۸۰‬‬ ‫‪۳۰۰‬‬
‫‪⇒ V ۲ = ۲/۷ cm۳ ⇒ ΔV = ۲/۷ − ۱/۴ = ۱/۳ cm۳‬‬
‫‪60‬‬
‫اﻟﻒ( دﻣﺎی ﯾﮏ ﻣﯿﻠﮥ ﻓﻠﺰی از ‪ θ۱‬ﺑﻪ ‪ θ۲‬ﻣﯽرﺳﺪ‪Δθ = θ۲ − θ۱ ← :‬‬

‫‪ΔL‬‬
‫ب( اﮔﺮ ﻃﻮل آن ‪ 0/1‬درﺻﺪ اﻓﺰاﯾﺶ ﯾﺎﺑﺪ‪× ۱۰۰ = ۱۰۱ ← .‬‬
‫‪L‬‬
‫‪Δρ‬‬
‫ج( ﭼﮕﺎﻟﯽ آن ﭼﻨﺪ درﺻﺪ ﺗﻐ ﺮ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ‪× ۱۰۰ = ( ρρ۲۱ − ۱) × ۱۰۰ =? ← .‬‬
‫‪ρ۱‬‬
‫ﺑﺎﺗﻮﺟﻪﺑﻪ اﯾﻨﮑﻪ ﺑﺎ اﻓﺰاﯾﺶ دﻣﺎ‪ ،‬ﺟﺮم ﻣﯿﻠﻪ ﺗﻐ ﺮ ﻧﻤﯽ ﮐﻨﺪ‪ ،‬ﻧﺴﺒﺖ ﭼﮕﺎﻟﯽ آن در دﻣﺎی ‪ θ۱‬و ‪ θ۲‬ﺑﺮاﺑﺮ اﺳﺖ ﺑﺎ‪:‬‬
‫‪m‬‬ ‫‪ρ۲‬‬ ‫‪m۲‬‬ ‫‪V۱‬‬ ‫‪m۱ =m۲‬‬ ‫‪ρ۲‬‬ ‫‪V۱‬‬

‫=‪ρ‬‬ ‫⇒‬ ‫=‬ ‫×‬ ‫=‬
‫‪V‬‬ ‫‪ρ۱‬‬ ‫‪m۱‬‬ ‫‪V۲‬‬ ‫‪ρ۱‬‬ ‫‪V۲‬‬
‫‪V۱‬‬
‫‪ V‬را ﺑﻪ دﺳﺖ ﺑﯿﺎورﯾﻢ‪ .‬ﺗﻐ ﺮات اﻧﺒﺴﺎط ﺣﺠﻤﯽ ﻣﯿﻠﻪ ﺑﺮاﺑﺮ اﺳﺖ ﺑﺎ‪:‬‬ ‫ﭘﺲ ﮐﺎﻓﯽ اﺳﺖ‬
‫‪۲‬‬
‫)‪V ۲ = V ۱ (۱ + ۳αΔθ‬‬
‫را ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻣﯽ ﮐﻨﯿﻢ‪:‬‬ ‫ﺳﭙﺲ ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﺗﻐ ﺮات ﻃﻮﻟﯽ ﻣﯿﻠﻪ ‪αΔθ‬‬
‫‪ΔL‬‬
‫⇒ ‪ΔL = LαΔθ‬‬ ‫‪= αΔθ ⇒ αΔθ = ۱۰−۳‬‬
‫‪L‬‬
‫‪ρ‬‬
‫ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ ﻧﺴﺒﺖ ‪ ρ۲۱‬و درﻧﻬﺎﯾﺖ درﺻﺪ ﺗﻐ ﺮات ﭼﮕﺎﻟﯽ ﺑﺮاﺑﺮ اﺳﺖ ﺑﺎ‪:‬‬
‫‪ρ۲‬‬ ‫‪V۱‬‬ ‫‪V۱‬‬ ‫‪۱‬‬

‫=‬ ‫⇒‬ ‫=‬
‫‪ρ۱‬‬ ‫‪V۲‬‬ ‫) ‪V ۱ (۱ + ۳ × ۱۰−۳‬‬ ‫‪۱/۰۰۳‬‬
‫‪Δρ‬‬ ‫‪ρ۲‬‬ ‫‪۱‬‬ ‫‪−۰/۰۰۳‬‬
‫( = ‪× ۱۰۰ = ( − ۱) × ۱۰۰‬‬ ‫= ‪− ۱) × ۱۰۰‬‬ ‫‪× ۱۰۰ = −۰/۳%‬‬
‫‪ρ۱‬‬ ‫‪ρ۱‬‬ ‫‪۱/۰۰۳‬‬ ‫‪۱/۰۰۳‬‬
‫‪61‬‬
‫ﺑﺎ اﻓﺰاﯾﺶ ﻓﺸﺎر‪ ،‬ﻧﻘﻄﮥ ذوب ﯾﺦ ﯾﺎ اﻧﺠﻤﺎد آب ﮐﺎﻫﺶ ﻣﯽﯾﺎﺑﺪ و ﮐﻤﺘﺮ از ﺻﻔﺮ درﺟﻪ ﻣﯽﺷﻮد‪.‬‬
‫‪62‬‬
‫اﻟﻒ( در ﻓﺸﺎر ﺛﺎﺑﺖ ← ‪P ۱ = P ۲‬‬

‫‪T ۱ = ۰ + ۲۷۳ = ۲۷۳K‬‬
‫{‬ ‫ب( از ﺻﻔﺮ درﺟﮥ ﺳﻠﺴﯿﻮس ﺑﻪ ‪ 273‬درﺟﮥ ﺳﻠﺴﯿﻮس ﻣﯽرﺳﺎﻧﯿﻢ‪← .‬‬
‫‪T ۲ = ۲۷۳ + ۲۷۳ = ۵۴۶K‬‬
‫‪V۲‬‬
‫ج( ﺣﺠﻢ ﮔﺎز در اﯾﻦ ﻓﺮآﯾﻨﺪ ﭼﻨﺪﺑﺮاﺑﺮ ﻣﯽﺷﻮد؟ ← ?=‬
‫‪V۱‬‬
‫‪V‬‬
‫‪T‬‬
‫‪V۱‬‬ ‫‪V۲‬‬ ‫‪V۱‬‬ ‫‪V۲‬‬ ‫‪V۲‬‬
‫=‬ ‫⇒‬ ‫=‬ ‫⇒‬ ‫‪=۲‬‬
‫‪T۱‬‬ ‫‪T۲‬‬ ‫‪۲۷۳‬‬ ‫‪۵۴۶‬‬ ‫‪V۱‬‬
‫‪17 / 50‬‬ ‫ﻟﺮﻧﯿﺘ ﻮ ‪1399‬‬

‫‪63‬‬
‫ﭼﻮن ﭘﯿﺴﺘﻮن ﺟﺎﺑﻪﺟﺎ ﻧﻤﯽﺷﻮد‪ ،‬ﺣﺠﻢ ﮔﺎز ﺛﺎﺑﺖ اﺳﺖ‪.‬‬

‫اﮔﺮ ﺣﺠﻢ ﻣﻘﺪار ﻣﻌﯿﻨﯽ از ﮔﺎز ﮐﺎﻣﻞ ﺛﺎﺑﺖ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻓﺸﺎر آن ﺑﺎ دﻣﺎ راﺑﻄﮥ ﻣﺴﺘﻘﯿﻢ دارد‪.‬‬
‫‪m۱ g‬‬ ‫‪(m۱ + m۲ )g‬‬

‫‪P۱‬‬ ‫‪P۲‬‬ ‫‪P۰ +‬‬ ‫‪P۰ +‬‬
‫=‬ ‫⇒‬ ‫‪A‬‬ ‫=‬ ‫‪A‬‬
‫‪T۱‬‬ ‫‪T۲‬‬ ‫‪T۱‬‬ ‫‪T۲‬‬
‫‪۳۶‬‬ ‫‪۶۰‬‬
‫‪۸۴ × ۱۰۳ +‬‬ ‫‪۸۴ × ۱۰۳ + −۳‬‬ ‫‪۱۲۰ × ۱۰۳‬‬ ‫‪۱۴۴ × ۱۰۳‬‬
‫⇒‬ ‫= ‪۱۰−۳‬‬ ‫‪۱۰‬‬ ‫⇒‬ ‫=‬ ‫‪⇒ T ۲ = ۳۳۶ K‬‬
‫‪۲۸۰‬‬ ‫‪T۲‬‬ ‫‪۲۸۰‬‬ ‫‪T۲‬‬
‫‪ΔT = T ۲ − T ۱ = ۳۳۶ − ۲۸۰ = ۵۶ K‬‬
‫‪64‬‬
‫‪kAΔθt‬‬
‫‪ Q‬اﺳﺘﻔﺎده ﮐﺮده و دﻣﺎی ﻣﺤﻞ اﺗﺼﺎل دو ورﻗﻪ را ﺑﻪ دﺳﺖ ﻣﯽآورﯾﻢ‪:‬‬ ‫=‬ ‫ﺑﺎﺗﻮﺟﻪﺑﻪ اﯾﻨﮑﻪ ﺷﺮاﯾﻂ ﭘﺎﯾﺪار اﺳﺖ‪ ،‬از راﺑﻄﮥ‬
‫‪L‬‬
‫‪k ۱ AΔθ۱‬‬ ‫‪k ۲ AΔθ۲‬‬
‫⇒ ‪H۱ = H۲‬‬ ‫=‬
‫‪L‬‬ ‫‪L‬‬
‫‪θ ۱ =۰ ∘ C‬‬ ‫‪, θ ۲ =۹۰ ∘ C‬‬
‫)‪۴۰۰ × (θ − ۰) = ۸۰ × (۹۰ − θ‬‬
‫‪k۱ =۴۰۰ W /m.K‬‬ ‫‪,‬‬ ‫‪k۲ =۸۰ W /m.K‬‬
‫‪⇒ ۵θ = ۹۰ − θ ⇒ θ = ۱۵ ∘ C‬‬
‫‪65‬‬
‫اﮔﺮ ﺿﻤﻦ ﻣﺒﺎدﻟﮥ ﮔﺮﻣﺎ‪ ،‬ﺗﻐ ﺮ ﺣﺎﻟﺖ رخ ﻧﺪﻫﺪ دﻣﺎی ﺗﻌﺎدل از راﺑﻄﮥ زﯾﺮ ﺑﻪ دﺳﺖ ﻣﯽآﯾﺪ‪.‬‬
‫‪m۱ c۱ θ۱ + m۲ c۲ θ۲‬‬ ‫‪۸۰ × ۴۲۰۰ × ۱۱/۵ + ۴۲۰ × ۳۸۰ × ۱۰۰‬‬

‫= ‪θe‬‬ ‫=‬ ‫‪= ۴۰∘ C‬‬
‫‪m۱ c۱ + mc۲‬‬ ‫‪۸۰ × ۴۲۰۰ + ۴۲۰ × ۳۸۰‬‬
‫‪ = ۴۰ − ۱۱/۵ = ۲۸/۵∘ C‬آب‪Δθ ‬‬
‫‪66‬‬
‫ﮔﺮﻣﺎﻫﺎی ﻣﺒﺎدﻟﻪﺷﺪه ﺑﯿﻦ ﻓﻠﺰ و آب را ﺗﺎ رﺳﯿﺪن ﺑﻪ دﻣﺎی ﺗﻌﺎدل ‪ θe‬ﻣﺴﺎوی ﻗﺮار داده و از ﻓﺮﻣﻮل زﯾﺮ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﯽ ﮐﻨﯿﻢ‪:‬‬
‫ﻓﻠﺰ‬ ‫آب‬
‫‪mcθ + m′ c′ θ′‬‬
‫= ‪θe‬‬
‫‪mc + m′ c′‬‬
‫‪۴۲۰ × ۴۰۰ × ۸۴ − ۰‬‬
‫= ‪θe‬‬ ‫‪= ۴ ∘C‬‬
‫‪۴۲۰ × ۴۰۰ + ۸۰۰ × ۴۲۰۰‬‬
‫‪67‬‬
‫ﮐﺎﻓﯽ اﺳﺖ در راﺑﻄﮥ رﺳﺎﻧﻨﺪﮔﯽ ﮔﺮﻣﺎﯾﯽ ﯾﮑﺎی ﻫﺮ ﮐﻤﯿﺖ را ﺑﻨﻮﯾﺴﯿﻢ ﺗﺎ ﯾﮑﺎی رﺳﺎﻧﻨﺪﮔﯽ ﮔﺮﻣﺎﯾﯽ ﺑﻪ دﺳﺖ آﯾﺪ‪.‬‬
‫‪kAtΔθ‬‬ ‫‪Q×L‬‬ ‫‪j×m‬‬ ‫‪j‬‬

‫=‪Q‬‬ ‫=‪⇒k‬‬ ‫‪⇒ [k ] = ۲‬‬ ‫=‬
‫‪L‬‬ ‫‪A × t × Δθ‬‬ ‫‪m ×s×k‬‬ ‫‪m×s×k‬‬
‫‪ ۱j‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ‪:‬‬ ‫ﺑﺎﺗﻮﺟﻪﺑﻪ اﯾﻨﮑﻪ ‪= ۱W .s‬‬
‫‪W ×s‬‬ ‫‪W‬‬ ‫وات‬

‫= ] ‪[k‬‬ ‫=‬ ‫=‬
‫‪m×s×k‬‬ ‫‪m×k‬‬ ‫‪.‬ﮐﻠﻮﯾﻦﻣﺘﺮ‬
‫‪68‬‬
‫اﻟﻒ( ﻓﺸﺎر ﻣﺨﺰن ﮔﺎزی ﺑﺎ ﺣﺠﻢ ﺛﺎﺑﺖ در دﻣﺎی ‪ 27‬درﺟﮥ ﺳﻠﺴﯿﻮس ﺑﺮاﺑﺮ ‪ 3‬ﺟﻮ اﺳﺖ‪T ۱ = ۲۷ + ۲۷۳ = ۳۰۰K , P ۱ = ۳atm , V ۲ = V ۱ ← .‬‬
‫ب( ﻓﺸﺎر اﯾﻦ ﮔﺎز در دﻣﺎی ‪ 127‬درﺟﮥ ﺳﻠﺴﯿﻮس ﭼﻨﺪ ﺟﻮ اﺳﺖ؟ ← ?= ‪T ۲ = ۱۲۷ + ۲۷۳ = ۴۰۰K , P ۲‬‬
‫ﺣﺠﻢ و ﺗﻌﺪاد ﻣﻮل ﻫﺎی داﺧﻞ ﻣﺨﺰن ﺛﺎﺑﺖ ﺑﺎﻗﯽ ﻣﯽﻣﺎﻧﺪ‪.‬‬

‫‪P‬‬
‫ﺑﺮای ﮔﺎزﻫﺎی ﮐﺎﻣﻞ ﺛﺎﺑﺖ اﺳﺖ؛ ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ ﺑﺮای دو ﺣﺎﻟﺖ ﮔﺎز دارﯾﻢ‪:‬‬ ‫ﺑﺎﺗﻮﺟﻪﺑﻪ اﯾﻨﮑﻪ در ﺣﺠﻢ ﺛﺎﺑﺖ ﻧﺴﺒﺖ‬
‫‪T‬‬
‫‪P۱‬‬ ‫‪P‬‬ ‫‪۳‬‬ ‫‪P‬‬
‫⇒ ‪= ۲‬‬ ‫‪= ۲ ⇒ P ۲ = ۴atm‬‬
‫‪T۱‬‬ ‫‪T۲‬‬ ‫‪۳۰۰‬‬ ‫‪۴۰۰‬‬
‫‪18 / 50‬‬ ‫ﻟﺮﻧﯿﺘ ﻮ ‪1399‬‬

‫‪69‬‬
‫اﻟﻒ( ﯾﮏ اﻧﺘﻬﺎی ﻣﯿﻠﮥ آﻟﻮﻣﯿﻨﯿﻤﯽ در دﻣﺎی ‪ ۲۰۰∘ C‬و اﻧﺘﻬﺎی دﯾﮕﺮ آن در دﻣﺎی ﺻﻔﺮ درﺟﮥ ﺳﻠﺴﯿﻮس ← ‪Δθ = θ۲ − θ۱ = ۲۰۰ − ۰ = ۲۰۰‬‬
‫ب( اﮔﺮ ﻃﻮل ﻣﯿﻠﻪ ﺑﺮاﺑﺮ ﺑﺎ ﯾﮏ ﻣﺘﺮ ← ‪L = ۱ m‬‬
‫‪D‬‬ ‫‪۲‬‬
‫=‪R‬‬ ‫ج( ﻗﻄﺮ ﻣﻘﻄﻊ آن ‪= = ۱cm = ۱۰−۲ m ⇒ A = πR ۲ = ۳ × ۱۰−۴ m۲ ← ۲cm‬‬
‫‪۲‬‬ ‫‪۲‬‬
‫‪Q‬‬
‫د( آﻫﻨﮓ رﺳﺎﻧﺶ ﮔﺮﻣﺎ در ﻣﯿﻠﻪ ﭼﻨﺪ وات اﺳﺖ؟ ← ?=‬
‫‪t‬‬
‫ﮐﺎﻓﯽ اﺳﺖ از راﺑﻄﮥ آﻫﻨﮓ رﺳﺎﻧﺶ ﮔﺮﻣﺎﯾﯽ اﺳﺘﻔﺎده ﮐﻨﯿﻢ‪.‬‬
‫‪Q‬‬ ‫‪kAΔθ‬‬ ‫‪kAl =۲۴۰W /m.K‬‬ ‫‪Q‬‬ ‫‪۲۴۰ × ۳ × ۱۰−۴ × ۲۰۰‬‬

‫=‬ ‫=‬ ‫‪= ۱۴/۴W‬‬
‫‪t‬‬ ‫‪L‬‬ ‫‪t‬‬ ‫‪۱‬‬
‫‪70‬‬
‫‪V۲‬‬
‫اﻟﻒ( ﺣﺠﻢ ﺣﺒﺎب ﻫﺎی ﻫﻮا در رﺳﯿﺪن از ﺗﻪ ﯾﮏ درﯾﺎﭼﻪ ﺗﺎ ﺳﻄﺢ آب ‪ 3‬ﺑﺮاﺑﺮ ﻣﯽﺷﻮد‪= ۳ ←.‬‬
‫‪V۱‬‬
‫ب( اﮔﺮ دﻣﺎی آب ﺛﺎﺑﺖ ﻓﺮض ﺷﻮد← ‪T ۱ = T ۲‬‬
‫ج( ﻋﻤ ﻖ آب ﺗﻘﺮﯾﺒﺎً ﭼﻨﺪ ﻣﺘﺮ اﺳﺖ؟ ← ?= ‪h۱‬‬
‫ﻓﺸﺎر ﻣﺎﯾﻌﺎت ﺑﺎ ﻋﻤ ﻖ راﺑﻄﻪ دارد و ﻣﯽﺗﻮاﻧﯿﻢ از آن اﺳﺘﻔﺎده ﮐﻨﯿﻢ ﺗﺎ ﻋﻤ ﻖ درﯾﺎﭼﻪ را ﺑﻪ دﺳﺖ ﺑﯿﺎورﯾﻢ‪:‬‬
‫‪P ۲ =P ۰ =۱۰۵ P a‬‬

‫‪P ۱ = P ۰ + ρgh‬‬ ‫‪P ۱ = ۱۰۵ + ۱۰۳ × ۱۰ × h‬‬
‫را ﺑﻪ دﺳﺖ ﺑﯿﺎورﯾﻢ‪ .‬دﻣﺎ و ﺗﻌﺪاد ﻣﻮل ﻫﺎی ﻫﻮای داﺧﻞ ﺣﺒﺎب ﺛﺎﺑﺖ ﺑﺎﻗﯽ ﻣﯽﻣﺎﻧﺪ‪.‬‬ ‫ﭘﺲ ﮐﺎﻓﯽ اﺳﺖ ‪P ۱‬‬
‫در دﻣﺎی ﺛﺎﺑﺖ‪ ،‬ﺣﺠﻢ و ﻓﺸﺎر ﮔﺎز ﺑﺎ ﻫﻢ ﻧﺴﺒﺖ وارون دارﻧﺪ‪:‬‬
‫‪P ۱V ۱‬‬ ‫‪P ۲V ۲‬‬

‫=‬ ‫‪⇒ P ۱ × V ۱ = ۱۰۵ × ۳V ۱ ⇒ P ۱ = ۳ × ۱۰۵ P a‬‬
‫‪T۱‬‬ ‫‪T۲‬‬
‫اﮐﻨﻮن ﮐﻪ ‪ P ۱‬ﺑﻪ دﺳﺖ آﻣﺪ ﻣﻘﺪار ‪ h‬ﺑﻪ راﺣﺘﯽ ﻗﺎﺑﻞ ﺣﺎﺳﺒﻪ اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪P ۱ = ۱۰۵ + ۱۰۴ × h ⇒ ۳ × ۱۰۵ = ۱۰۵ + ۱۰۴ h ⇒ ۲ × ۱۰۵ = ۱۰۴ h ⇒ h = ۲۰m‬‬
‫‪71‬‬
‫اﻟﻒ( ﭼﻨﺪ ﻟﯿﺘﺮ آب ‪ 50‬درﺟﮥ ﺳﻠﺴﯿﻮس ← ‪V ۱ =? , θ۱ = ۵۰∘ C‬‬

‫ب( ﭼﻨﺪ ﻟﯿﺘﺮ آب ‪ 20‬درﺟﮥ ﺳﻠﺴﯿﻮس ← ‪V ۲ =? , θ۲ = ۲۰∘ C‬‬
‫ج( ‪ 60‬ﻟﯿﺘﺮ آب ﺑﺎ دﻣﺎی ‪ 40‬ﺳﻠﺴﯿﻮس داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﯿﻢ ← ‪V ۱ + V ۲ = ۶۰lit , θe = ۴۰∘ C‬‬
‫را ﺑﻪ دﺳﺖ ﺑﯿﺎورﯾﻢ‪.‬‬ ‫ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از راﺑﻄﮥ ﺗﻌﺎدل ﮔﺮﻣﺎﯾﯽ و ﺑﺎﺗﻮﺟﻪﺑﻪ اﯾﻨﮑﻪ ﺣﺠﻢ ﻧﻬﺎﯾﯽ ﺑﺮاﺑﺮ ﺑﺎ ‪ 60‬ﻟﯿﺘﺮ اﺳﺖ ﻣﯽﺗﻮاﻧﯿﻢ ‪ m۱‬و ‪m۲‬‬
‫‪Q۱ + Q۲ = ۰ ⇒ m۱ c(θe − θ۱ ) + m۲ c(θe − θ۲ ) = ۰‬‬

‫)‪⇒ m۱ (۴۰ − ۵۰) = −m۲ (۴۰ − ۲۰‬‬
‫) ‪⇒ ۱۰m۱ = ۲۰m۲ ⇒ ۲m۲ − m۱ = ۰ (I‬‬
‫ازﻃﺮﻓﯽ ﭼﮕﺎﻟﯽ آب ﺑﺮاﺑﺮ اﺳﺖ ﺑﺎ ‪ ۱kg/lit‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ‪:‬‬
‫) ‪m۱ + m۲ = ρV ۱ + ρV ۲ = ρ(V ۱ + V ۲ ) = ۱ × ۶۰ = ۶۰kg (II‬‬
‫ﺑﺎﺗﻮﺟﻪﺑﻪ ﻗﺴﻤﺖ ) ‪ (I‬و ) ‪ (II‬دارﯾﻢ‪:‬‬
‫‪m۱ + m۲ = ۶۰kg‬‬
‫{‬ ‫‪⇒ m۱ = ۴۰kg , m۲ = ۲۰kg‬‬
‫‪۲m۲ − m۱ = ۰‬‬
‫‪19/ 50‬‬ ‫ﻟﺮﻧﯿﺘ ﻮ ‪1399‬‬

‫‪72‬‬
‫اﻟﻒ( اﺳﺘﻮاﻧﻪای ﺑﻪ ﺣﺠﻢ ‪ 100‬ﻟﯿﺘﺮ ﺣﺎوی ﮔﺎز ﮐﺎﻣﻠﯽ ﺑﺎ دﻣﺎی ‪ 27‬درﺟﮥ ﺳﻠﺴﯿﻮس و ﻓﺸﺎر ‪ 15‬ﺟﻮ ← ‪V ۱ = ۱۰۰lit , P ۱ = ۱۵atm , T ۱ = ۲۷ + ۲۷۳ = ۳۰۰K‬‬
‫ب( ﺣﺠﻢ ﻫﻤﺎن ﮔﺎز را ﺑﻪ ‪ 80‬ﻟﯿﺘﺮ و دﻣﺎی آن را ﻧﯿﺰ ﺑﻪ ‪ 47‬درﺟﮥ ﺳﻠﺴﯿﻮس ﺑﺮﺳﺎﻧﯿﻢ‪ ،‬ﻓﺸﺎر ﮔﺎز در اﯾﻦ ﺣﺎﻟﺖ ﭼﻨﺪ ﺟﻮ اﺳﺖ؟← ?= ‪V ۲ = ۸۰lit , T ۲ = ۴۷ + ۲۷۳ = ۳۲۰K , P ۲‬‬
‫در اﯾﻦ ﻓﺮاﯾﻨﺪ ﺗﻌﺪاد ﻣﻮل ﻫﺎی ﮔﺎز ﮐﺎﻣﻞ درون اﺳﺘﻮاﻧﻪ ﺛﺎﺑﺖ ﺑﺎﻗﯽ ﻣﯽﻣﺎﻧﺪ و ﻣﯽﺗﻮاﻧﯿﻢ از ﻗﺎﻧﻮن ﮔﺎزﻫﺎی ﮐﺎﻣﻞ اﺳﺘﻔﺎده ﮐﻨﯿﻢ‪.‬‬
‫‪P ۱V ۱‬‬ ‫‪P ۲V ۲‬‬ ‫‪۱۵ × ۱۰۰‬‬ ‫‪P ۲ × ۸۰‬‬

‫=‬ ‫⇒‬ ‫=‬ ‫‪⇒ P ۲ = ۲۰atm‬‬
‫‪T۱‬‬ ‫‪T۲‬‬ ‫‪۳۰۰‬‬ ‫‪۳۲۰‬‬
‫‪73‬‬
‫دﻣﺎی ﮔﺎز اﻟﺰاﻣﺎً ﺑﺎﯾﺪ ﺑﺮﺣﺴﺐ ﮐﻠﻮﯾﻦ ﺑﺎﺷﺪ؛ ﻟﺬا‪:‬‬
‫‪T ۱ = ۲۷ + ۲۷۳ = ۳۰۰ K‬‬

‫{‬
‫‪T ۲ = ۶۲۷ + ۲۷۳ = ۹۰۰ K‬‬
‫‪۱‬‬
‫= ‪V۲‬‬ ‫و ﻃﺒ ﻖ داده ﻫﺎی ﻣﺴﺌﻠﻪ ‪V ۱‬‬
‫‪۲‬‬
‫از ﻣﻌﺎدﻟﮥ ﻗﺎﻧﻮن ﮔﺎزﻫﺎ دارﯾﻢ‪:‬‬
‫‪P ۲V ۲‬‬ ‫‪P V‬‬ ‫‪P ۲ × ۲۱ V ۱‬‬ ‫‪P V‬‬ ‫‪P‬‬

‫⇒ ‪= ۱ ۱‬‬ ‫‪= ۱ ۱ ⇒ ۲ =۶‬‬
‫‪T۲‬‬ ‫‪T۱‬‬ ‫‪۹۰۰‬‬ ‫‪۳۰۰‬‬ ‫‪P۱‬‬
‫‪74‬‬
‫اﻟﻒ( در ﻣﺪت ‪ 10‬دﻗﯿﻘﻪ‪ 100 ،‬ﮔﺮم ﯾﺦ ﺻﻔﺮ درﺟﮥ ﺳﻠﺴﯿﻮس را ﺑﻪ آب ﺻﻔﺮ درﺟﮥ ﺳﻠﺴﯿﻮس ﺗﺒﺪﯾﻞ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ‪m = ۱۰۰g = ۰/۱kg , θ۱ = ۰ C , t۱ = ۱۰ min ← .‬‬
‫∘‬
‫ب( در ﻣﺪت ﭼﻨﺪ دﻗﯿﻘﻪ اﯾﻦ ‪ 100‬ﮔﺮم آب ﺻﻔﺮ درﺟﻪ را ﺑﻪ ﺑﺨﺎر آب ‪ 100‬درﺟﮥ ﺳﻠﺴﯿﻮس ﺗﺒﺪﯾﻞ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ؟ ← ?= ‪θ۲ = ۱۰۰∘ C , t۱‬‬
‫ﺗﻮان ﮔﺮﻣﮑﻦ ﺛﺎﺑﺖ اﺳﺖ و ﻣﯽﺗﻮاﻧﯿﻢ آن را ﺑﺎﺗﻮﺟﻪﺑﻪ ﮔﺮﻣﺎﯾﯽ ﮐﻪ ﺑﻪ ‪ 100‬ﮔﺮم ﯾﺦ داده ﻣﯽﺷﻮد ﺗﺎ ﺗﻐ ﺮ ﻓﺎز دﻫﺪ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﮐﺮد و ﺑﺎ ﺑﻪ دﺳﺖ آوردن ﺗﻮان و ﻣﻘﺪار ﮔﺮﻣﺎﯾﯽ ﮐﻪ ﻻزم اﺳﺖ آب ﺻﻔﺮ درﺟﻪ ﺑﻪ ﺑﺨﺎر‬
‫آب ‪ 100‬درﺟﻪ ﺗﺒﺪﯾﻞ ﺷﻮد‪ ،‬ﻣﯽﺗﻮاﻧﯿﻢ ﻣﺪتزﻣﺎﻧﯽ را ﮐﻪ اﯾﻦ ﻓﺮآﯾﻨﺪ ﺑﻪ ﻃﻮل ﻣﯽ ﮐﺸﺪ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﮐﻨﯿﻢ‪.‬‬
‫‪Q۱‬‬ ‫‪Q۱ =m۱ L f‬‬ ‫‪mLf‬‬ ‫‪L f =۳۳۴kJ/kg‬‬ ‫‪۰/۱ × ۳۳۴‬‬

‫= ‪P۱‬‬ ‫= ‪P۱‬‬ ‫= ‪P‬‬ ‫‪= ۳/۳۴kW‬‬
‫‪t۱‬‬ ‫‪۱۰‬‬ ‫‪۱۰‬‬
‫‪L V =۲۲۵۶kJ/kg‬‬
‫‪Q = mcΔθ + mLV‬‬ ‫‪Q = ۰/۱ × ۴/۲ × ۱۰۰ + ۰/۱ × ۲۲۵۶ = ۲۶۷/۶kJ‬‬
‫‪c=۴/۲kJ/kg ∘ C‬‬
‫‪Q‬‬ ‫‪P =۳/۳۴kW‬‬ ‫‪۲۶۷/۶۴‬‬

‫= ‪P‬‬ ‫= ‪۳/۳۴‬‬ ‫‪⇒ t = ۸۰ min‬‬
‫‪t‬‬ ‫‪Q=۲۶۷/۶kJ‬‬ ‫‪t‬‬
‫‪75‬‬
‫اﻟﻒ( اﮔﺮ در ﺣﺠﻢ ﺛﺎﺑﺖ← ‪V ۱ = V ۲‬‬

‫ب( دﻣﺎی ﻣﻘﺪار ﻣﻌﯿﻨﯽ ﮔﺎز ﮐﺎﻣﻞ را از ‪ ۲۷∘ C‬ﺑﻪ ‪ ۸۷∘ C‬ﺑﺮﺳﺎﻧﯿﻢ‪T ۱ = ۲۷ + ۲۷۳ = ۳۰۰K , T ۲ = ۸۷ + ۲۷۳ = ۳۶۰K ← .‬‬
‫‪P۲ −P۱‬‬ ‫‪P۲‬‬
‫( = ‪× ۱۰۰‬‬ ‫ج( ﻓﺸﺎر ﮔﺎز ﭼﻨﺪ درﺻﺪ اﻓﺰاﯾﺶ ﻣﯽﯾﺎﺑﺪ؟ ← ?= ‪− ۱) × ۱۰۰‬‬
‫‪P۱‬‬ ‫‪P۱‬‬
‫‪P۲‬‬
‫را ﺑﻪ دﺳﺖ ﺑﯿﺎورﯾﻢ‪ .‬ﺑﺎﺗﻮﺟﻪﺑﻪ اﯾﻨﮑﻪ ﺟﺮم و ﺣﺠﻢ ﺛﺎﺑﺖ ﻣﺎﻧﺪه اﺳﺖ‪ ،‬دارﯾﻢ‪:‬‬ ‫ﮐﺎﻓﯽ اﺳﺖ ﻧﺴﺒﺖ‬
‫‪P۱‬‬
‫‪P۱‬‬ ‫‪P۲‬‬ ‫‪P۱‬‬ ‫‪P۲‬‬ ‫‪P۲‬‬ ‫‪۳۶۰‬‬
‫=‬ ‫⇒‬ ‫=‬ ‫⇒‬ ‫=‬
‫‪T۱‬‬ ‫‪T۲‬‬ ‫‪۳۰۰‬‬ ‫‪۳۶۰‬‬ ‫‪P۱‬‬ ‫‪۳۰۰‬‬
‫ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ درﺻﺪ ﺗﻐ ﺮات ﻓﺸﺎر ﺑﺮاﺑﺮ اﺳﺖ ﺑﺎ‪:‬‬
‫‪P۲ −P۱‬‬ ‫‪P۲‬‬ ‫‪۳۶۰‬‬

‫( = ‪× ۱۰۰‬‬ ‫( = ‪− ۱) × ۱۰۰‬‬ ‫‪− ۱) × ۱۰۰ = ۲۰%‬‬
‫‪P۱‬‬ ‫‪P۱‬‬ ‫‪۳۰۰‬‬
‫‪20 / 50‬‬ ‫ﻟﺮﻧﯿﺘ ﻮ ‪1399‬‬

‫‪76‬‬
‫اﻟﻒ( ﻃﻮل ﯾﮏ ﻣﯿﻠﮥ آﻫﻨﯽ در دﻣﺎی ﺻﻔﺮ درﺟﮥ ﺳﻠﺴﯿﻮس‪ ،‬ﯾﮏ ﻣﯿﻠﯽﻣﺘﺮ ﺑﯿﺸﺘﺮ از ﻃﻮل ﯾﮏ ﻣﯿﻠﮥ ﻣﺴﯽ در ﻫﻤﯿﻦ دﻣﺎ اﺳﺖ ← ‪L۱ Cu = L۱ Fe − ۱۰−۳‬‬
‫ب( اﮔﺮ دﻣﺎی ﻣﯿﻠﻪ ﻫﺎ را ﺑﻪ ‪ 100‬درﺟﮥ ﺳﻠﺴﯿﻮس ﺑﺮﺳﺎﻧﯿﻢ‪ ،‬ﻃﻮل ﻣﯿﻠﮥ ﻣﺴﯽ ‪ 0/5‬ﻣﯿﻠﯽﻣﺘﺮ ﺑﯿﺸﺘﺮ از ﻃﻮل ﻣﯿﻠﮥ آﻫﻨﯽ ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ ← ‪L۲Cu = L۲Fe + ۰/۵ × ۱۰−۳‬‬
‫‪ ،ΔL‬ﻃﻮل اوﻟﯿﮥ ﻣﯿﻠﮥ آﻫﻨﯽ را ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻣﯽ ﮐﻨﯿﻢ‪:‬‬ ‫ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از راﺑﻄﮥ ‪= L۱ αΔθ‬‬
‫) ‪ΔLC u = L۱ Cu αC u Δθ = L۱ Cu × ۱/۸ × ۱۰−۵ × ۱۰۰ = ۱/۸ × ۱۰−۳ L۱ Cu (I‬‬
‫) ‪ΔLF e = L۱ Fe αF e Δθ = L۱ Fe × ۱/۲ × ۱۰−۵ × ۱۰۰ = ۱/۲ × ۱۰−۳ L۱ Fe (II‬‬
‫‪L۲Cu − L۱ Cu = L۲Fe + ۰/۵ × ۱۰−۳ − L۱ Fe + ۱۰−۳‬‬

‫)‪(I‬‬
‫‪۱/۸ × ۱۰−۳ L۱ Cu = ΔLF e + ۱/۵ × ۱۰−۳‬‬
‫) ‪( II‬‬
‫‪۱/۸ × ۱۰−۳ (L۱ Fe − ۱۰−۳ ) = ۱/۲ × ۱۰−۳ L۱ Fe + ۱/۵ × ۱۰−۳‬‬
‫‪⇒ ۰/۶L۱ Fe − ۰/۶ × ۱۰−۳ = ۰/۴L۱ Fe + ۰/۵‬‬
‫‪⇒ ۰/۲L۱ Fe = ۰/۶ × ۱۰−۳ + ۰/۵ ⇒ L۱ Fe = ۲/۵۰۳m‬‬
‫‪77‬‬
‫اﻟﻒ‪ :‬ﭼﻨﺪ ﮔﺮم ﺑﺨﺎر آب ‪ 100‬درﺟﮥ ﺳﻠﺴﯿﻮس ← ‪m۱ =? , θ۱ = ۱۰۰ C‬‬

‫∘‬
‫ب( ‪ 590‬ﮔﺮم آب ‪ 10‬درﺟﮥ ﺳﻠﺴﯿﻮس ← ‪m۲ = ۵۹۰g , θ۲ = ۱۰∘ C‬‬

‫ج( دﻣﺎی ﺗﻌﺎدل ﺑﻪ ‪ 50‬درﺟﮥ ﺳﻠﺴﯿﻮس ﺑﺮﺳﺪ‪θe = θ′ ۱ = θ′ ۲ = ۵۰∘ C ← .‬‬
‫ﻣﻄﺎﺑ ﻖ ﻓﺮآﯾﻨﺪ زﯾﺮ دارﯾﻢ‪.‬‬
‫‪Q۱‬‬ ‫‪Q۲‬‬ ‫‪Q۳‬‬

‫ﺑﺨﺎر‪ ‬آب‪۱۰۰∘ C‬‬ ‫آب‪۱۰۰∘ C‬‬ ‫‪ ‬آب‪۵۰∘ C‬ﺣﺎﻟﺖ‪ ‬ﺗﻌﺎدل‪ ‬‬ ‫آب‪۱۰∘ C‬‬
‫ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از راﺑﻄﮥ ﺗﻌﺎدل ﮔﺮﻣﺎﯾﯽ ﻣﯽﺗﻮان ﺟﺮم اوﻟﯿﮥ ﺑﺨﺎر آب را ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﮐﺮد؛ ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ‪:‬‬
‫‪c = ۴/۲J /g C‬‬ ‫∘‬

‫(‬ ‫)‬
‫‪LV = ۲۲۶۸J /g‬‬
‫‪Q۱ + Q۲ + Q۳ = ۰‬‬
‫‪⇒ −m۱ LV + m۱ c(θe − θ۱ ) + m۲ c(θe − θ۲ ) = ۰ ⇒ ۲۴۷۸m۱ = ۹۹۱۲۰ ⇒ m۱ = ۴۰g‬‬
‫‪78‬‬
‫ﺑﺎﺗﻮﺟﻪﺑﻪ اﯾﻨﮑﻪ ﻣﻘﺪار ﻣﺎده ﺛﺎﺑﺖ اﺳﺖ‪ ،‬دارﯾﻢ‪:‬‬
‫‪n۰ = n۱ + n۲‬‬
‫ﺧﻮاﻫﯿﻢ داﺷﺖ‪:‬‬ ‫ﺳﭙﺲ ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﻗﺎﻧﻮن ﮔﺎزﻫﺎی ﮐﺎﻣﻞ ) ‪(P V = nRT‬‬
‫‪P ۰V ۰‬‬ ‫‪P ۱V ۱‬‬ ‫‪P ۲V ۲‬‬ ‫‪P ۰V ۰‬‬ ‫‪P ۱V ۱‬‬ ‫‪P ۲V ۲‬‬
‫=‬ ‫‪+‬‬ ‫⇒‬ ‫=‬ ‫‪+‬‬
‫‪RT ۰‬‬ ‫‪RT ۱‬‬ ‫‪RT ۲‬‬ ‫‪T۰‬‬ ‫‪T۱‬‬ ‫‪T۲‬‬
‫‪ (T ۰‬دارﯾﻢ‪:‬‬ ‫ازآﻧﺠﺎﮐﻪ دﻣﺎ ﻫﻤﯿﺸﻪ ﺛﺎﺑﺖ اﺳﺖ ) ‪= T ۱ = T ۲‬‬
‫‪P ۰V ۰ = P ۱ V ۱ + P ۲V ۲ ⇒ ۴ × ۶ = ۲ × ۶ + ۱ V ۲‬‬
‫‪V ۲ = ۱۲ lit‬‬
‫‪21/ 50‬‬ ‫ﻟﺮﻧﯿﺘ ﻮ ‪1399‬‬

‫‪79‬‬
‫‪Δθ=ΔT‬‬
‫‪Δθ = ۲۵۰ ∘ C‬‬ ‫اﻟﻒ( دﻣﺎی ﻗﺮص ﻓﻠﺰی را ‪ 250‬درﺟﮥ ﺳﻠﺴﯿﻮس اﻓﺰاﯾﺶ ﻣﯽدﻫﯿﻢ ← ‪ΔT = ۲۵۰K‬‬
‫‪۱‬‬
‫= ‪ΔA‬‬ ‫ب( ﻣﺴﺎﺣﺖ آن ﯾﮏ درﺻﺪ اﻓﺰاﯾﺶ ﻣﯽﯾﺎﺑﺪ ← ‪A۱‬‬
‫‪۱۰۰‬‬
‫ج( ﺿﺮﯾﺐ اﻧﺒﺴﺎط ﺧﻄﯽ ﻓﻠﺰ در ‪ SI‬ﮐﺪام اﺳﺖ؟ ← ?= ‪α‬‬
‫ﮐﺎﻓﯽ اﺳﺖ از راﺑﻄﮥ اﻧﺒﺴﺎط ﺳﻄﺤﯽ اﺳﺘﻔﺎده ﮐﻨﯿﻢ‪.‬‬
‫‪ΔA = A۱ (۲α)ΔT ⇒ ۱۰−۲ A۱ = A۱ (۲α) × ۲۵۰‬‬
‫‪⇒ α = ۲ × ۱۰−۵ K −۱‬‬
‫‪80‬‬

‫ﮔﺰﯾﻨﮥ ‪ (1‬ﺑﺮای ﻟﺒﺎس ﻫﺎی آﺗﺶﻧﺸﺎﻧﯽ ﭘﻮﺷﺶ ﺑﺮاق ﻣﻨﺎﺳﺐﺗﺮ اﺳﺖ‪ .‬ﺳﻄﺢ ﺑﺮاق ﺳﺒﺐ ﻣﯽﺷﻮد ﮔﺮﻣﺎ ﺑﺎزﺗﺎﺑﺶ ﮐﺮده و ﻣﻘﺪار ﺟﺬب آن ﮐﻢ ﺷﻮد‪.‬‬
‫ﮔﺰﯾﻨﮥ ‪ (2‬ﻫﻨﮕﺎﻣﯽ ﮐﻪ در ﯾﺨﭽﺎل را ﺑﺎز ﻣﯽ ﮐﻨﯿﺪ ﻫﻮای ﺳﺮد از ﭘﺎ ﻦ آن ﺑﯿﺮون ﻣﯽ رود زﯾﺮا ﻣﻮﻟﮑﻮل ﻫﺎی ﻫﻮای ﺳﺮد ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻣﻮﻟﮑﻮل ﻫﺎی ﻫﻮای ﮔﺮم ﭼﮕﺎلﺗﺮ اﺳﺖ‪ .‬و ﭘﺎ ﻦﺗﺮ از ﻫﻮای ﮔﺮم ﻗﺮار ﻣﯽ ﮔﯿﺮﻧﺪ‪.‬‬
‫ﮔﺰﯾﻨﮥ ‪ (3‬رﻧﮓ ﺗﯿﺮه ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ رﻧﮓ روﺷﻦ ﺟﺬب ﮔﺮﻣﺎی ﺑﯿﺸﺘﺮی دارد؛ ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ در ﻣﻨﺎﻃ ﻖ ﮔﺮم رﻧﮓ روﺷﻦ ﺑﺮای ﻧﻤﺎی ﺑﯿﺮون ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن ﻫﺎ ﻣﻨﺎﺳﺐﺗﺮ اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﮔﺰﯾﻨﮥ ‪ (4‬ﻓﻠﺰ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﭼﻮب ﺿﺮﯾﺐ رﺳﺎﻧﺶ ﮔﺮﻣﺎﯾﯽ ﺑﺎﻻﺗﺮی دارد؛ ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ اﻧﺘﻘﺎل ﮔﺮﻣﺎ از دﺳﺖ ﻣﺎ ﺑﻪ ﻓﻠﺰ ﺳﺮﯾﻊﺗﺮ از ﭼﻮب اﺳﺖ و ﻓﻠﺰ ﺑﻪ ﻧﻈﺮ ﺳﺮدﺗﺮ ﻣﯽ رﺳﺪ‪.‬‬
‫ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ ﮔﺰﯾﻨﻪ "‪ "1‬ﺻﺤﯿﺢ اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪81‬‬
‫اﻟﻒ( ﯾﮏ ﮔﻠﻮﻟﮥ ﺳﺮﺑﯽ ﺑﻪ ﺟﺮم ‪ 20‬ﮔﺮم ← ‪m = ۲۰g = ۰/۰۲kg‬‬

‫ب( ﺑﺎ ﺳﺮﻋﺖ ‪v ۰ = ۴۰۰m/s ← ۴۰۰m/s‬‬
‫ج( درون آن ﻣﺘﻮﻗﻒ ﻣﯽﺷﻮد ← ‪v ۱ = ۰m/s‬‬
‫‪۱‬‬
‫د( اﮔﺮ ‪ 50‬درﺻﺪ اﻧﺮژی ﺟﻨﺒﺸﯽ اوﻟﯿﮥ ﮔﻠﻮﻟﻪ ﺻﺮف ﮔﺮم ﮐﺮدن ﺧﻮدش ﺷﻮد ← ‪Q = + K‬‬
‫‪۲‬‬
‫و( ﮔﺮﻣﺎی وﯾﮋۀ ﺳﺮب ‪ ۱۲۵J /kg.K‬ﺑﺎﺷﺪ ← ‪c = ۱۲۵J /kg.K‬‬
‫ﻫـ( دﻣﺎی ﮔﻠﻮﻟﻪ ﭼﻨﺪ ﮐﻠﻮﯾﻦ اﻓﺰاﯾﺶ ﻣﯽﯾﺎﺑﺪ؟ ← ?= ‪ΔT‬‬
‫‪۱‬‬
‫ﺑﺎﺗﻮﺟﻪﺑﻪ ‪ Q = K‬ﮐﺎﻓﯽ اﺳﺖ رواﺑﻂ ‪ K‬و ‪ Q‬را در آن ﺟﺎﯾﮕﺬاری ﮐﻨﯿﻢ ﺗﺎ ‪ Δθ‬ﺑﻪ دﺳﺖ ﺑﯿﺎﯾﺪ‪.‬‬
‫‪۲‬‬
‫⎧‬
‫= ‪⎪Q‬‬
‫‪۱‬‬
‫‪K‬‬
‫‪۱ ۱‬‬
‫⎨‬
‫‪۲‬‬
‫) ‪⇒ mcΔθ = ( mv۰۲‬‬
‫⎩‬
‫= ‪⎪K‬‬
‫‪۱‬‬ ‫‪۲‬‬ ‫‪۲‬‬ ‫‪۲‬‬
‫‪mv۰‬‬
‫‪۲‬‬
‫‪۱‬‬
‫‪⇒ ۱۲۵ × Δθ = × ۱۶۰۰۰۰‬‬
‫‪۴‬‬
‫‪+۴۰۰۰۰‬‬ ‫‪Δθ=ΔT‬‬
‫= ‪⇒ Δθ‬‬ ‫‪= ۳۲۰∘ C‬‬ ‫‪ΔT = ۳۲۰K‬‬
‫‪۱۲۵‬‬
‫‪22 / 50‬‬ ‫ﻟﺮﻧﯿﺘ ﻮ ‪1399‬‬

‫‪82‬‬
‫اﻟﻒ( ﺣﺪاﻗﻞ ﭼﻨﺪ ﮔﺮم ﯾﺦ ‪ −۲۰∘ C‬را داﺧﻞ ‪ 200‬ﮔﺮم آب ﺻﻔﺮ درﺟﮥ ﺳﻠﺴﯿﻮس ﺑﯿﻨﺪازﯾﻢ؟← ‪ = −۲۰∘ C‬ﯾﺦ‪ =? , θ‬ﯾﺦ‪ = ۰∘ C , m‬آب‪ = ۲۰۰g , θ‬آب‪m‬‬
‫ب( ﺗﺎ ﺗﻤﺎم آب ﯾﺦ ﺑﺒﻨﺪد؟ ← ‪ = θe = ۰‬ﯾﺦ ‪ = θ′‬ﯾﺦ ‪θ′‬‬
‫ﻣﻨﻈﻮر از ﺣﺪاﻗﻞ ﻣﻘﺪار ﯾﺦ‪ ،‬ﻣﻘﺪار ﯾﺦ ‪ -20‬ﺳﺎﻧﺘﯽ ﮔﺮادی اﺳﺖ ﮐﻪ ‪ 200‬ﮔﺮم آب ﺻﻔﺮ درﺟﻪ را ﺑﻪ ﯾﺦ ﺻﻔﺮ درﺟﻪ ﺗﺒﺪﯾﻞ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ‪.‬‬
‫‪Q۱‬‬ ‫‪Q۲‬‬
‫‪ ‬ﯾﺦ‪ − ۲۰‬درﺟﻪ‬ ‫‪ ‬ﯾﺦ‪ ‬ﺻﻔﺮ‪ ‬درﺟﻪ‪ ‬‬ ‫‪ ‬آب‪ ‬ﺻﻔﺮ‪ ‬درﺟﻪ‪ ‬‬
‫ﮐﺎﻓﯽ اﺳﺖ راﺑﻄﮥ ﺗﻌﺎدل ﮔﺮﻣﺎﯾﯽ را ﺑﺮای آب و ﯾﺦ ﺑﻨﻮﯾﺴﯿﻢ‬
‫‪ = ۲۱۰۰J /kg.K‬ﯾﺦ‪c‬‬
‫(‬ ‫)‬
‫‪LF = ۳/۳۶ × ۱۰۵ J /kg‬‬
‫‪Lf = ۰‬آب‪ × (θe − θ۱ ) − m‬ﯾﺦ‪ c‬ﯾﺦ‪ = ۰ ⇒ m‬آب‪ + Q‬ﯾﺦ‪Q‬‬

‫‪ × ۲۱۰۰ × (۰ − (۲۰)) − ۰/۲ × ۳/۳۶ × ۱۰۵ = ۰‬ﯾﺦ‪⇒ m‬‬
‫‪۶۷۲۰۰‬‬
‫= ﯾﺦ‪⇒ m‬‬ ‫‪ = ۱۶۰۰g‬ﯾﺦ‪= ۱/۶kg ⇒ m‬‬
‫‪۴۲۰۰۰‬‬
‫ﭼﻮن آب ﮔﺮﻣﺎ از دﺳﺖ ﻣﯽدﻫﺪ ﻋﻼﻣﺖ آب‪ Q‬در رواﺑﻂ ﺑﺎﻻ‪ ،‬ﻣﻨﻔﯽ ﺷﺪ‪.‬‬
‫‪83‬‬
‫اﻟﻒ( در دﻣﺎی ﺻﻔﺮ درﺟﮥ ﺳﻠﺴﯿﻮس‪ ،‬ﻣﺠﻤﻮع ﻃﻮل ﻣﯿﻠﻪ ﻫﺎی ﺑﻪ ﻫﻢ ﭼﺴﺒﯿﺪۀ ‪ L۱‬و ‪ L۲‬ﺑﺎ ﻃﻮل ﻣﯿﻠﮥ ‪ L۳‬ﺑﺮاﺑﺮ اﺳﺖ ← ‪L۳ = L۲ + L۱‬‬
‫ج( اﮔﺮ در ﻫﺮ دﻣﺎی ﺑﺎﻻﺗﺮ از ﺻﻔﺮ ﻧﯿﺰ اﯾﻦ ﺗﺴﺎوی ﻃﻮل ﺑﺮﻗﺮار ﺑﺎﺷﺪ‪ΔL۱ + ΔL۲ = ΔL۳ ←.‬‬
‫ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده ار راﺑﻄﮥ ﺗﺴﺎوی ذﮐﺮﺷﺪه در ﺻﻮرت ﺳﺆال و ﺟﺎﯾﮕﺬاری راﺑﻄﮥ اﻧﺒﺴﺎط ﻃﻮﻟﯽ در آن‪ ،‬دارﯾﻢ‪:‬‬
‫‪ΔL۱ + ΔL۲ = ΔL۳‬‬ ‫‪L ۱ α۱ + L ۲ α۲‬‬

‫{‬ ‫= ‪⇒ L۱ α۱ Δθ + L۲ α۲ Δθ = L۳ α۳ Δθ ⇒ α۳‬‬
‫‪Δθ۱ = Δθ۲ = Δθ۳‬‬ ‫‪L۳‬‬
‫‪84‬‬
‫‪۰/۰۶‬‬
‫⇒ ‪ΔL = L۱ αΔθ‬‬ ‫‪L۱ = L۱ α × ۵۰ ⇒ α = ۱/۲ × ۱۰−۵‬‬
‫‪۱۰۰‬‬
‫‪85‬‬
‫‪P۱‬‬ ‫‪P۲‬‬ ‫‪۷۵‬‬ ‫‪P۲‬‬

‫=‬ ‫⇒‬ ‫=‬ ‫‪⇒ P ۲ = ۱/۱ × ۷۵ = ۷۵ + ۰/۱ × ۷۵‬‬
‫‪T۱‬‬ ‫‪T۲‬‬ ‫‪۳۰۰‬‬ ‫‪۳۳۰‬‬
‫ﭼﻮن ﺳﻄﺢ ﺟﯿﻮه در ﺷﺎﺧﮥ ﺳﻤﺖ ﭼﭗ ﺛﺎﺑﺖ ﺑﺎﻗﯽ ﻣﺎﻧﺪه اﺳﺖ ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ اﻓﺰاﯾﺶ ﻓﺸﺎر ﮔﺎز ﻫﻤﺎن ارﺗﻔﺎع اﺿﺎﻓﻪﺷﺪه ﺑﻪ ﺷﺎﺧﮥ ﺳﻤﺖ راﺳﺖ اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪Δh = ۰/۱ × ۷۵ = ۷/۵ cmHg‬‬
‫‪23 / 50‬‬ ‫ﻟﺮﻧﯿﺘ ﻮ ‪1399‬‬

‫‪86‬‬
‫‪cAl‬‬
‫اﻟﻒ( ﮔﺮﻣﺎی وﯾﮋۀ آﻟﻮﻣﯿﻨﯿﻢ ﺑﯿﺶ از ‪ 2‬ﺑﺮاﺑﺮ ﮔﺮﻣﺎی وﯾﮋۀ ﻣﺲ اﺳﺖ‪> ۲ ←.‬‬
‫‪cC u‬‬
‫‪⎧θAl = ۲۰ C‬‬
‫⎪‬
‫∘‬
‫‪mAl = ۱kg‬‬
‫{‬ ‫ب( اﮔﺮ ‪ ۱kg‬آﻟﻮﻣﯿﻨﯿﻢ ‪ ۲۰∘ C‬و ‪ ۱kg‬ﻣﺲ ‪ ۲۰∘ C‬را ﺑﺎﻫﻢ داﺧﻞ ﻣﻘﺪاری آب ‪ ۱۰۰∘ C‬ﺑﯿﻨﺪازﯾﻢ‪, ⎨θC u = ۲۰ C ← .‬‬
‫∘‬
‫‪mC u = ۱kg‬‬ ‫‪⎩θ = ۱۰۰∘ C‬‬
‫⎪‬
‫آب‬
‫ج( ﭘﺲ از ﺑﺮﻗﺮاری ﺗﻌﺎدل ← آب ‪θe = θ′ Al = θ′ C u = θ′‬‬
‫ﮔﺰﯾﻨﮥ "‪ "1‬و "‪ :"2‬وﻗﺘﯽ اﺟﺴﺎم در ﺗﻌﺎدل ﮔﺮﻣﺎﯾﯽ ﺑﺎ ﯾﮑﺪﯾﮕﺮ ﺑﺎﺷﻨﺪ دﻣﺎی آن ﻫﺎ ﯾﮑﺴﺎن اﺳﺖ‪ .‬ﭼﻮن دﻣﺎﻫﺎی اوﻟﯿﮥ ﻗﻄﻌﮥ آﻟﻮﻣﯿﻨﯿﻢ و ﻣﺲ ﺑﺎﻫﻢ ﺑﺮاﺑﺮ ﺑﻮده و ﺳﭙﺲ ﺑﺎ آب ﺑﻪ دﻣﺎی ﺗﻌﺎدل رﺳﯿﺪهاﻧﺪ؛ ﭘﺲ اﻓﺰاﯾﺶ‬
‫دﻣﺎی آن ﻫﺎ ﯾﮑﺴﺎن ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪ .‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ ﮔﺰﯾﻨﮥ "‪ "1‬ﺻﺤﯿﺢ و ﮔﺰﯾﻨﮥ "‪ "2‬ﻧﺎدرﺳﺖ اﺳﺖ‪.‬‬
‫و ازآﻧﺠﺎﮐﻪ ﮔﺮﻣﺎی وﯾﮋۀ ﻣﻮاد ﻣﺨﺘﻠﻒ‪ ،‬ﻣﺘﻔﺎوت اﺳﺖ ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ ﮔﺮﻣﺎﯾﯽ ﮐﻪ ﻣﺲ و آﻟﻮﻣﯿﻨﯿﻢ ﻣﯽ ﮔﯿﺮﻧﺪ‪ ،‬ﯾﮑﺴﺎن ﻧﯿﺴﺖ‬ ‫ﮔﺰﯾﻨﮥ "‪ :"3‬ﮔﺮﻣﺎی ﻣﺒﺎدﻟﻪﺷﺪه ﺑﯿﻦ آب و ﻣﺲ و آﻟﻮﻣﯿﻨﯿﻢ ﺑﺮاﺑﺮ اﺳﺖ ﺑﺎ ‪Q = mcΔθ‬‬
‫وﮔﺰﯾﻨﮥ "‪ "3‬ﻧﺎدرﺳﺖ اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﮔﺰﯾﻨﮥ "‪:"4‬‬
‫‪QAl‬‬ ‫‪mAl cAl ΔθAl‬‬

‫⇒ ‪Q = mcΔθ‬‬ ‫=‬
‫‪QC u‬‬ ‫‪mC u cC u ΔθC u‬‬
‫‪Δθ Al =Δθ Cu‬‬ ‫‪cAl‬‬ ‫‪QAl‬‬
‫=‬ ‫⇒‪>۲‬‬ ‫‪>۲‬‬
‫‪cC u‬‬ ‫‪QC u‬‬
‫ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ ﮔﺮﻣﺎﯾﯽ ﮐﻪ ﻣﺲ ﻣﯽ ﮔﯿﺮد ﮐﻤﺘﺮ از ﮔﺮﻣﺎﯾﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ آﻟﻮﻣﯿﻨﯿﻢ ﻣﯽ ﮔﯿﺮد و ﮔﺰﯾﻨﮥ "‪ "4‬ﻧﺎدرﺳﺖ اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪87‬‬
‫اﻟﻒ( دو ﮐﺮۀ ﻓﻠﺰی ﻫﻢﺟﻨﺲ ‪ A‬و ‪ρA = ρB , cA = cB ← B‬‬

‫ﺗﻮﭘﺮ ﺑﻪ ﺷﻌﺎع ‪R A = ۲۰ cm ← ۲۰ cm‬‬‫ب( اوﻟﯽ ُ‬
‫ج( دﯾﮕﺮی ﺗﻮﺧﺎﻟﯽ ﮐﻪ ﺷﻌﺎع ﺧﺎرﺟﯽ آن ‪ ۲۰ cm‬و ﺷﻌﺎع ﺣﻔﺮه داﺧﻠﯽ ‪r B = ۱۰ cm , R B = ۲۰ cm ← ۱۰ cm‬‬
‫د( ﮔﺮ ﺑﻪ دو ﮐﺮه‪ ،‬ﺑﻪ ﯾﮏاﻧﺪازه ﮔﺮﻣﺎ ﺑﺪﻫﯿﻢ ← ‪QA = QB‬‬
‫‪ΔV A‬‬ ‫‪ΔV A‬‬
‫ﮐﺪام اﺳﺖ؟ ←‬ ‫ه( ﺗﻐ ﺮ ﺣﺠﻢ ﮐﺮۀ ‪ A‬ﺑﺮاﺑﺮ ‪ ΔV A‬و ﺗﻐ ﺮ ﺣﺠﻢ ﻓﻠﺰ ﺑﻪ ﮐﺎررﻓﺘﻪ در ﮐﺮۀ ‪ B‬ﺑﺮاﺑﺮ ‪ ΔV B‬اﺳﺖ‪ ،‬ﻧﺴﺒﺖ‬
‫‪ΔV B‬‬ ‫‪ΔV B‬‬
‫ﺑﺎﺗﻮﺟﻪﺑﻪ راﺑﻄﮥ اﻧﺒﺴﺎط ﺣﺠﻤﯽ در ﮐﺮۀ ﺗﻮﭘﺮ و ﮐﺮۀ ﺗﻮﺧﺎﻟﯽ و ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ راﺑﻄﮥ ﮔﺮﻣﺎ ﺧﻮاﻫﯿﻢ داﺷﺖ‪:‬‬
‫‪mA‬‬ ‫‪ΔT B‬‬

‫⇒ ‪QA = QB ⇒ mA cA ΔT A = mB cB ΔT B‬‬ ‫=‬ ‫)∗(‬
‫‪mB‬‬ ‫‪ΔT A‬‬
‫ﻧﺴﺒﺖ ﺣﺠﻢ واﻗﻌﯽ دو ﮐﺮه را ﻧﻮﺷﺘﻪ ﺗﺎ ﻧﺴﺒﺖ ﺟﺮم ﻫﺎ و ﻧﻬﺎﯾﺘﺎً ﻧﺴﺒﺖ ﺗﻐ ﺮات دﻣﺎ ﺑﻪ دﺳﺖ آﯾﺪ‪:‬‬
‫‪۴‬‬
‫‪VB‬‬ ‫) ‪π(R B۳ − rB۳‬‬ ‫‪۳‬‬
‫)‪(۲۰) − (۱۰‬‬
‫‪۳‬‬
‫‪۷‬‬
‫=‬ ‫‪۳‬‬ ‫=‬ ‫=‬
‫‪VA‬‬ ‫‪۴‬‬ ‫‪۳‬‬ ‫)‪(۲۰‬‬ ‫‪۳‬‬
‫‪۸‬‬
‫‪πR‬‬
‫‪۳ A‬‬
‫‪mA‬‬ ‫‪ρA V A‬‬ ‫‪۸‬‬ ‫∗‬ ‫‪ΔT B‬‬ ‫‪۸‬‬
‫⇒ ‪m = ρV‬‬ ‫=‬ ‫=‬ ‫=‬
‫‪mB‬‬ ‫‪ρB V B‬‬ ‫‪۷‬‬ ‫‪ΔT A‬‬ ‫‪۷‬‬
‫اﮐﻨﻮن ﻧﺴﺒﺖ ﺗﻐ ﺮات ﺣﺠﻤﯽ ﮐﺮه ﻫﺎ را ﺑﻪ دﺳﺖ ﻣﯽآورﯾﻢ‪:‬‬
‫‪ΔV A‬‬ ‫‪V A βΔT A‬‬ ‫‪VA‬‬ ‫‪ΔT A‬‬ ‫‪۸ ۷‬‬
‫⇒ ‪ΔV = V ۱ βΔT‬‬ ‫=‬ ‫=‬ ‫×‬ ‫‪= × =۱‬‬
‫‪ΔV B‬‬ ‫‪V B βΔT B‬‬ ‫‪VB‬‬ ‫‪ΔT B‬‬ ‫‪۷ ۸‬‬
‫‪88‬‬
‫ﮔﺮﻣﺎﯾﯽ ﮐﻪ ﻓﻠﺰ از دﺳﺖ ﻣﯽدﻫﺪ‪ ،‬ﺑﺮاﺑﺮ اﺳﺖ ﺑﺎ ﻣﻘﺪار ﮔﺮﻣﺎی ﮔﺮﻓﺘﻪﺷﺪه ﺗﻮﺳﻂ آب و ﯾﺦ؛ ﮔﺮﻣﺎی ﮔﺮﻓﺘﻪﺷﺪه اﺑﺘﺪا ﯾﺦ را ذوب و ﺳﭙﺲ ﻣﺠﻤﻮع ﺟﺮم آب و ﺟﺮم ﯾﺦ ذوبﺷﺪه را ﺑﻪ دﻣﺎی ‪ ۵ ∘ C‬ﻣﯽ رﺳﺎﻧﺪ؛‬
‫ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ دارﯾﻢ‪:‬‬
‫⎧‬
‫‪ Δθ‬ﻓﻠﺰ‪ c‬ﻓﻠﺰ‪ Δθ = m‬آب‪c ‬آب‪ ‬و‪ ‬ﯾﺦ‪ LF + m‬ﯾﺦ‪⎪m‬‬
‫⎪‬
‫⎪‬
‫‪ = ۲۰۰ g = ۰/۲ kg‬ﻓﻠﺰ‪ = ۴۰۰ g = ۰/۴ kg , m‬آب‪ ‬و‪ ‬ﯾﺦ‪⎪m ‬‬
‫⎨‬
‫⎪‬‫‪ = ۸۴۰ J /kg ∘ C‬ﻓﻠﺰ‪c = ۴۲۰۰ J /kg ∘ C , c ‬‬
‫‪ ‬آب‪⎪ ‬‬
‫⎪‬
‫⎩‬
‫‪⎪Lf = ۳۳۶۰۰۰ J /kg‬‬
‫‪ × ۳۳۶۰۰۰ + ۰/۴ × ۴۲۰۰ × (۵ − ۰) = ۰/۲ × ۸۴۰ × ۱۰۰‬ﯾﺦ‪⇒ m‬‬
‫‪ = ۰/۰۲۵ kg = ۲۵ g‬ﯾﺦ‪ + ۱۰ = ۲۰ ⇒ m‬ﯾﺦ‪⇒ ۴۰۰m‬‬
‫‪24/ 50‬‬ ‫ﻟﺮﻧﯿﺘ ﻮ ‪1399‬‬

‫‪89‬‬
‫اﻟﻒ( ﯾﮏ ﮐﯿﻠﻮﮔﺮم ﯾﺦ و ‪ 4‬ﮐﯿﻠﻮﮔﺮم آب در ﻓﺸﺎر ﯾﮏ ﺟﻮ در ﺗﻌﺎدل ﺣﺮارﺗﯽ ﻗﺮار دارﻧﺪ‪ .‬ﭼﻮن آب و ﯾﺦ در ﺗﻌﺎدل ﮔﺮﻣﺎﯾﯽ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ ،‬دﻣﺎی ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ در اﺑﺘﺪا ﺻﻔﺮ اﺳﺖ‪.‬‬
‫← ‪ = ۴kg , θ۱ = ۰‬آب‪ = ۱kg , m‬ﯾﺦ‪m‬‬
‫ب( ﺑﻪ اﯾﻦ ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ ‪ 546‬ﮐﯿﻠﻮژول ﮔﺮﻣﺎ ﻣﯽدﻫﯿﻢ‪Q = +۵۴۶kJ ← .‬‬

‫ج( ﺑﻌﺪ از رﺳﯿﺪن ﺑﻪ ﺗﻌﺎدل‪ ،‬دﻣﺎی آب ﺑﻪ ﭼﻨﺪ درﺟﮥ ﺳﻠﺴﯿﻮس ﻣﯽرﺳﺪ؟ ← ?= ‪θ۲‬‬
‫ﮔﺮﻣﺎی دادهﺷﺪه اﺑﺘﺪا ﯾﺦ را ذوب ﻣﯽ ﮐﻨﺪ‪ ،‬ﭘﺲ ﮔﺮﻣﺎی ﻣﻮردﻧﯿﺎز ﺑﺮای ذوب ﮐﺎﻣﻞ ﯾﮏ ﮐﯿﻠﻮﮔﺮم ﯾﺦ ﺻﻔﺮ درﺟﻪ را ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻣﯽ ﮐﻨﯿﻢ‪.‬‬
‫‪L f =۳۳۶kJ/kg‬‬
‫‪ Lf‬ﯾﺦ‪Qf = m ‬‬ ‫‪Qf = ۱ × ۳۳۶ = ۳۳۶kJ‬‬
‫ﮐﯿﻠﻮﮔﺮم آب ﺻﻔﺮ درﺟﻪ ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‪.‬‬ ‫ﭼﻮن ﮔﺮﻣﺎی دادهﺷﺪه از اﯾﻦ ﻣﻘﺪار ﺑﯿﺸﺘﺮ اﺳﺖ ﭘﺲ ﺑﺎﻗﯽﻣﺎﻧﺪۀ آن ﺻﺮف ﮔﺮم ﮐﺮدن ‪(۱ + ۴ =) 5‬‬
‫‪ Q = ۵۴۶ − ۳۳۶ = ۲۱۰kJ = ۲۱۰ × ۱۰۳ J‬ﺑﺎﻗﯽﻣﺎﻧﺪه‪ ‬‬
‫‪۲۱۰ × ۱۰۳ = ۵ × ۴۲۰۰ × (θ۲ − θ۱ ) ⇒ θ۲ = ۱۰∘ C‬‬

‫‪m=۱+۴=۵kg‬‬
‫‪Q = mcΔθ‬‬
‫‪90‬‬
‫اﻟﻒ( ﺑﺎ آﻫﻨﮓ ‪ ۰/۱۸‬ﻟﯿﺘﺮ ﺑﺮ دﻗﯿﻘﻪ ﺗﺒﺨﯿﺮ ﻣﯽﺷﻮد‪ ← .‬در ﯾﮏ دﻗﯿﻘﻪ ‪ 0/18‬ﻟﯿﺘﺮ آب ﺗﺒﺨﯿﺮ ﻣﯽﺷﻮد‪(t = ۶۰s , V = ۰/۱۸lit) .‬‬
‫ب( ﺿﺨﺎﻣﺖ ﮐﻒ ﻗﺎﺑﻠﻤﻪ ‪L = ۴/۸mm ← ۴/۸mm‬‬
‫‪R = D۲ = ۳۰‬‬ ‫‪۲‬‬
‫=‬ ‫ج( ﻗﻄﺮ آن ‪ ۳۰cm‬اﺳﺖ‪۱۵cm = ۱۵ × ۱۰−۲ m ← .‬‬
‫د( دﻣﺎی ﺗﻪ ﻇﺮف در ﺗﻤﺎس ﺑﺎ ﻣﻨﺒﻊ ﮔﺮﻣﺎ ﭼﻨﺪ درﺟﮥ ﺳﻠﺴﯿﻮس اﺳﺖ؟ ← ?= ‪θ‬‬
‫ﻣﻨﻈﻮر از ﺟﻮﺷﯿﺪن آب‪ ،‬ﺗﻐ ﺮ ﺣﺎﻟﺖ آن از ﻣﺎﯾﻊ ﺑﻪ ﺑﺨﺎر اﺳﺖ‪ .‬ﻣﻘﺪار ﮔﺮﻣﺎی ﻻزم ﺑﺮای ﺗﺒﺨﯿﺮ ‪ 0/18‬ﻟﯿﺘﺮ آب ﺑﺮاﺑﺮ اﺳﺖ ﺑﺎ‪:‬‬
‫‪Q = mLV‬‬
‫{‬
‫‪ρ=۱g/lit‬‬
‫‪⇒ Q = ρV LV‬‬ ‫‪Q = ۱ × (۰/۱۸) × ۲۲۵۰ = ۴۰۵kJ = ۴۰۵ × ۱۰۳ J‬‬
‫‪m = ρV‬‬ ‫‪L V =۲۲۵۰kJ/kg‬‬
‫ﺣﺎل ﮐﺎﻓﯽ اﺳﺖ از راﺑﻄﮥ رﺳﺎﻧﺶ ﮔﺮﻣﺎﯾﯽ اﺳﺘﻔﺎده ﮐﻨﯿﻢ ﺗﺎ ﺗﻐ ﺮات دﻣﺎی ﮐﻒ ﻇﺮف را ﺑﻪ دﺳﺖ ﺑﯿﺎورﯾﻢ‪.‬‬
‫‪۲‬‬
‫‪kAtΔθ‬‬ ‫‪kπR ۲ tΔθ kAL =۲۴۰W /m.K‬‬
‫‪A=πR ۲‬‬ ‫‪۲۴۰ × ۳ × (۱۵ × ۱۰−۲ ) × ۶۰ × Δθ‬‬
‫=‪Q‬‬ ‫=‪Q‬‬ ‫= ‪۴۰۵ × ۱۰۳‬‬
‫‪L‬‬ ‫‪L‬‬ ‫‪π=۳‬‬ ‫‪۴/۸ × ۱۰−۳‬‬
‫‪۴۰۵ × ۴/۸‬‬
‫= ‪⇒ Δθ‬‬ ‫‪= ۲∘ C‬‬
‫‪۲۴۰ × ۳ × ۲۲۵ × ۱۰−۴ × ۶۰‬‬
‫ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ اﺧﺘﻼف دﻣﺎی دو ﻃﺮف ﮐﻒ ﻇﺮف ﺑﺮاﺑﺮ اﺳﺖ ﺑﺎ ‪ ۲ ∘ C‬دﻣﺎی ﻃﺮف داﺧﻠﯽ آن ﮐﻪ در ﺗﻌﺎدل ﺑﺎ آب اﺳﺖ ﺑﺮاﺑﺮ ﺑﺎ ‪ ۱۰۰∘ C‬اﺳﺖ ﭘﺲ‪:‬‬
‫‪θ ۱ =۱۰۰∘ C‬‬

‫‪Δθ = ۲ ∘ C ⇒ θ۲ − θ۱ = ۲‬‬ ‫‪θ۲ − ۱۰۰ = ۲ ⇒ θ۲ = ۱۰۲ ∘ C‬‬
‫‪91‬‬
‫‪ΔT = Δθ ⇒ ΔT = ۱۰۰ K‬‬
‫‪ρ = ρ۰ (۱ − βΔT ) ⇒ ρ − ρ۰ = −ρ۰ βΔT‬‬
‫‪m‬‬ ‫‪۴۴ × ۱۰−۳‬‬

‫‪⇒ Δρ = −‬‬ ‫‪βΔT = −‬‬ ‫‪× ۳ × ۳ × ۱۰−۵ × ۱۰۰‬‬
‫‪V‬‬ ‫‪۴‬‬ ‫‪−۲ ۳‬‬
‫) ‪× ۳ × (۱۰‬‬
‫‪۳‬‬
‫‪Δρ = −۹۹ kg/m۳‬‬
‫ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ ﭼﮕﺎﻟﯽ ﺑﻪ اﻧﺪازۀ ‪ 99‬ﮔﯿﻠﻮﮔﺮم ﺑﺮ ﻣﺘﺮﻣﮑﻌﺐ ﮐﺎﻫﺶ ﻣﯽﯾﺎﺑﺪ‪.‬‬
‫‪25/ 50‬‬ ‫ﻟﺮﻧﯿﺘ ﻮ ‪1399‬‬

‫‪92‬‬
‫اﻟﻒ( ﻣﺨﺰﻧﯽ ﺑﺎ ﺣﺠﻢ ﺛﺎﺑﺖ ‪ 14‬ﻟﯿﺘﺮ ← ‪V = ۱۴ lit = ۱۴ × ۱۰ m‬‬

‫‪−۳‬‬ ‫‪۳‬‬
‫ب( ﻣﺤﺘﻮی ﻣﺨﻠﻮﻃﯽ از ‪ 6‬ﮔﺮم ﮔﺎز ﻫﯿﺪروژن و ‪ 12‬ﮔﺮم ﮔﺎز ﻧﯿﺘﺮوژن ‪ 27‬درﺟﻪ ﺳﻠﺴﯿﻮس اﺳﺖ ← ‪mH ۲ = ۶ g , mN ۲ = ۱۱۲ g , T = ۲۷ + ۲۷۳ = ۳۰۰ K‬‬
‫ج( ﻓﺸﺎر ﻣﺨﻠﻮط ﮔﺎزﻫﺎ ﭼﻨﺪ اﺗﻤﺴﻔﺮ اﺳﺖ؟← ?= ‪P‬‬
‫‪m‬‬
‫= ‪ n‬و ‪ P V = nRT‬اﺳﺘﻔﺎده ﮐﻨﯿﻢ ﺗﺎ ﻓﺸﺎر ﻣﺨﻠﻮط ﮔﺎزﻫﺎ را ﺑﻪ دﺳﺖ آورﯾﻢ‪:‬‬ ‫ﮐﺎﻓﯽ اﺳﺖ از راﺑﻄﻪ‬
‫‪M‬‬
‫‪mH ۲‬‬ ‫‪mN ۲‬‬
‫( = ‪ RT ⇒ P V‬ﮐﻞ‪P V = n‬‬ ‫‪+‬‬ ‫‪)RT‬‬
‫‪M H۲‬‬ ‫‪M N۲‬‬
‫)‪M H۲ =۲ g/mol , R=۸ J/(mol.K‬‬ ‫‪۶ ۱۱۲‬‬
‫( = ‪P × ۱۴ × ۱۰−۳‬‬ ‫‪+‬‬ ‫‪) × ۸ × ۳۰۰‬‬
‫‪M N ۲ =۲۸ g/mol‬‬ ‫‪۲ ۲۸‬‬
‫‪۷×۸×۳‬‬
‫= ‪⇒P‬‬ ‫‪× ۱۰۵ = ۱۲ × ۱۰۵ P a = ۱۲ atm‬‬
‫‪۱۴‬‬
‫‪93‬‬
‫ﺑﺎﺗﻮﺟﻪﺑﻪ ﻧﻘﺎط ﻫﻢﺳﻄﺢ در اﯾﻦ ﻟﻮﻟﻪ ﻫﺎ دارﯾﻢ‪:‬‬
‫‪P A =P ۰‬‬
‫‪PA = PB‬‬ ‫‪P B = P ۰ = ۷۸ cmHg‬‬ ‫)∗(‬
‫‪P ۰ =۷۸ cmHg‬‬
‫‪ = P D‬اﺧﺘﻼف‪ ‬ﺳﺘﻮن ‪P C = P D ⇒ P ۰ + P‬‬ ‫‪۷۸ + ۲ = P D‬‬
‫‪=۲ cmHg‬اﺧﺘﻼف‪ ‬ﺳﺘﻮن ‪P‬‬
‫)∗∗( ‪⇒ P D = ۸۰ cmHg‬‬
‫ﺣﺎﻻ ﺑﺎﺗﻮﺟﻪﺑﻪ اﯾﻨﮑﻪ ﮔﺎز در ﻟﻮﻟﮥ ﺳﻤﺖ راﺳﺖ ﻣﺤﺒﻮس ﻣﺎﻧﺪه ﻃﺒ ﻖ راﺑﻄﮥ زﯾﺮ ﺧﻮاﻫﯿﻢ داﺷﺖ‪:‬‬
‫‪PBV B‬‬ ‫‪P DV D‬‬ ‫‪(∗),(∗∗) , V =Ah‬‬ ‫‪۷۸ × A × ۵‬‬ ‫‪۸۰ × A × ۶‬‬
‫=‬ ‫=‬
‫‪TB‬‬ ‫‪TD‬‬ ‫‪T B =۱۷۳+۳۹ K‬‬ ‫‪۳۱۲‬‬ ‫‪TD‬‬
‫‪⇒ T D = ۳۸۴ K ⇒ ΔT = T D − T B = ۳۸۴ − ۳۱۲ = ۷۲ K‬‬
‫‪ΔT = Δθ ⇒ Δθ = ۷۲ ∘ C‬‬
‫‪94‬‬
‫‪Q‬‬ ‫‪AΔθ‬‬
‫= ‪P‬‬ ‫‪=K‬‬
‫‪t‬‬ ‫‪L‬‬
‫‪۶‬‬ ‫‪۲/۵ × ۲ × ۱۰‬‬
‫= ‪P‬‬ ‫=‬ ‫‪= ۶۰۰۰ W = ۶kW‬‬
‫‪۱۰‬‬ ‫‪۵ × ۱۰−۳‬‬
‫‪95‬‬
‫‪P ۱V ۱‬‬ ‫‪P ۲V ۲‬‬ ‫‪۱۰۵ V ۱‬‬ ‫‪۲ × ۱۰۵ × ۸‬‬

‫=‬ ‫⇒‬ ‫=‬ ‫‪⇒ V ۱ = ۱۵ Litr‬‬
‫‪T۱‬‬ ‫‪T۲‬‬ ‫‪۲۷ + ۲۷۳‬‬ ‫‪۴۷ + ۲۷۳‬‬
‫‪26/ 50‬‬ ‫ﻟﺮﻧﯿﺘ ﻮ ‪1399‬‬

‫‪96‬‬
‫اﻟﻒ( دﻣﺎی ﻣﻘﺪار ﻣﻌﯿﻨﯽ ﮔﺎز ﮐﺎﻣﻞ ‪ ۲۷ C‬اﺳﺖ‪T ۱ = ۲۷ + ۲۷۳ = ۳۰۰K ← .‬‬
‫∘‬
‫ب( دﻣﺎی آن را در ﻓﺸﺎر ﺛﺎﺑﺖ‪ ،‬ﭼﻨﺪ درﺟﮥ ﺳﻠﺴﯿﻮس زﯾﺎد ﮐﻨﯿﻢ ← ?= ‪P ۱ = P ۲ , ΔT ۲ − T ۱‬‬
‫‪۱‬‬ ‫‪۴‬‬ ‫‪۱‬‬
‫ج( ﺗﺎ اﻓﺰاﯾﺶ ﺣﺠﻢ آن ﺣﺠﻢ اوﻟﯿﻪاش ﺑﺎﺷﺪ ← ‪V ۲ = V ۱ + V ۱ = V ۱‬‬
‫‪۳‬‬ ‫‪۳‬‬ ‫‪۳‬‬
‫‪V‬‬
‫‪T‬‬
‫‪۴‬‬
‫‪V۱‬‬ ‫‪V۲‬‬ ‫‪V۱‬‬ ‫‪V۱‬‬
‫=‬ ‫⇒‬ ‫‪= ۳‬‬ ‫‪⇒ T ۲ = ۴۰۰K‬‬
‫‪T۱‬‬ ‫‪T۲‬‬ ‫‪۳۰۰‬‬ ‫‪T۲‬‬
‫ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ ﺗﻐ ﺮات دﻣﺎﯾﯽ ﺑﺮاﺑﺮ اﺳﺖ ﺑﺎ‪:‬‬
‫‪ΔT = T ۲ − T ۱ = ۴۰۰ − ۳۰۰ = ۱۰۰K‬‬ ‫‪Δθ = ۱۰۰∘ C‬‬
‫‪97‬‬
‫) ‪A(T H − T L‬‬
‫را ﺑﻪﺻﻮرت ﻧﺴﺒﺘﯽ ﻣﯽﻧﻮﯾﺴﯿﻢ‪:‬‬ ‫‪H =k‬‬ ‫راﺑﻄﮥ‬
‫‪L‬‬
‫‪HCu‬‬ ‫‪KCu‬‬ ‫‪AC u‬‬ ‫‪LF e‬‬ ‫‪(T H − T L )C u‬‬
‫=‬ ‫×‬ ‫×‬ ‫×‬
‫‪HFe‬‬ ‫‪KF e‬‬ ‫‪AF e‬‬ ‫‪LC u‬‬ ‫‪(T H − T L )F e‬‬
‫‪=( DCu ) ۲‬‬
‫‪ACu‬‬ ‫‪D‬‬
‫‪HCu‬‬ ‫‪۴۰۰‬‬ ‫‪۲‬‬ ‫‪۱‬‬ ‫‪۱۰۰‬‬ ‫‪HCu‬‬
‫× × ‪× ( )۲‬‬
‫‪AFe‬‬
‫‪= ۱۰‬‬
‫‪Fe‬‬
‫=‬ ‫⇒‬
‫‪HFe‬‬ ‫‪۸۰‬‬ ‫‪۱‬‬ ‫‪۲ ۱۰۰‬‬ ‫‪HFe‬‬
‫‪98‬‬
‫اﻟﻒ( ﻃﻮل ﻣﯿﻠﻪای در دﻣﺎی ﺻﻔﺮ درﺟﮥ ﺳﻠﺴﯿﻮس ﺑﺮاﺑﺮ ‪ ۸۰۰cm‬اﺳﺖ‪L۱ = ۸۰۰cm = ۸m , θ۱ = ۰ C ← .‬‬
‫∘‬
‫ب( اﮔﺮ ﻃﻮل آن در دﻣﺎی ‪ 50‬درﺟﮥ ﺳﻠﺴﯿﻮس ﺑﻪ ‪ ۸۰۱cm‬ﺑﺮﺳﺪ‪L۲ = ۸۰۱cm = ۸/۰۱m , θ۲ = ۵۰∘ C ←.‬‬
‫ج( ﺿﺮﯾﺐ اﻧﺒﺴﺎط ﻃﻮﻟﯽ آن در ‪ SI‬ﮐﺪام اﺳﺖ؟ ← ?= ‪α‬‬
‫از راﺑﻄﮥ اﻧﺒﺴﺎط ﻃﻮﻟﯽ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﯽ ﮐﻨﯿﻢ‪.‬‬
‫)‪L۲ = L۱ (۱ + αΔθ) ⇒ ۸/۰۱ = ۸ (۱ + α × (۵۰ − ۰)) ⇒ α = ۲/۵ × ۱۰−۵ (۱/ ∘ C‬‬
‫‪99‬‬
‫ﺑﺎﺗﻮﺟﻪﺑﻪ اﯾﻨﮑﻪ ﻓﺸﺎر اﻓﺰاﯾﺶ ﯾﺎﻓﺘﻪ‪ ،‬ﭘﺲ ﺣﺠﻢ ﮐﺎﻫﺶ ﻣﯽﯾﺎﺑﺪ و دارﯾﻢ‪:‬‬ ‫در دﻣﺎی ﺛﺎﺑﺖ‪ ،‬ﺣﺠﻢ ﮔﺎز ﮐﺎﻣﻠﯽ ‪ 60‬درﺻﺪ ﺗﻐ ﺮ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ‪ ،‬درﻧﺘﯿﺠﻪ ﻓﺸﺎر آن ‪ ۱۵ × ۱۰۴ P a‬اﻓﺰاﯾﺶ ﻣﯽﯾﺎﺑﺪ ←‬
‫‪V ۲ = ۰/۴V ۱ , P ۲ = P ۱ + ۱۵ × ۱۰۴‬‬
‫ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﻗﺎﻧﻮن ﮔﺎزﻫﺎی ﮐﺎﻣﻞ در دﻣﺎی ﺛﺎﺑﺖ )ﻗﺎﻧﻮن ﺑﻮﯾﻞ ‪ -‬ﻣﺎرﯾﻮت(‪ ،‬ﻓﺸﺎر اوﻟﯿﮥ ﮔﺎز را ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻣﯽ ﮐﻨﯿﻢ‪:‬‬
‫‪P ۱ V ۱ = P ۲ V ۲ ⇒ P ۱ × V ۱ = (P ۱ + ۱۵ × ۱۰۴ ) × ۰/۴V ۱‬‬

‫‪⇒ P ۱ = ۰/۴P ۱ + ۶ × ۱۰۴ ⇒ ۰/۶P ۱ = ۶ × ۱۰۴ ⇒ P ۱ = ۱۰۵ P a‬‬
‫‪27 / 50‬‬ ‫ﻟﺮﻧﯿﺘ ﻮ ‪1399‬‬

‫‪100‬‬
‫اﻟﻒ( دو ﮐﺮۀ ﻓﻠﺰی ﻫﻢﺟﻨﺲ ‪ A‬و ‪ ،B‬اوﻟﯽ ﺗﻮﭘﺮ و ﺷﻌﺎع آن‬
‫‪r A = ۲۰ cm , cA = cB , ρA = ρB ← ۲۰cm‬‬
‫ب( دوﻣﯽ ﺗﻮﺧﺎﻟﯽ و ﺷﻌﺎع ﺧﺎرﺟﯽ آن ‪ ۲۰ cm‬و ﺷﻌﺎع ﺣﻔﺮۀ داﺧﻠﯽ آن‪:‬‬
‫‪R B = ۲۰ cm , r B = ۱۰ cm ← ۱۰cm‬‬
‫‪ΔθB‬‬ ‫‪ΔθB‬‬
‫‪QA = QB ,‬‬ ‫ﮐﺪام اﺳﺖ؟← ?=‬ ‫ج( اﮔﺮ ﺑﻪ دو ﮐﺮه ﺑﻪ ﯾﮏاﻧﺪازه ﮔﺮﻣﺎ دﻫﯿﻢ‪ ،‬ﻧﺴﺒﺖ‬
‫‪ΔθA‬‬ ‫‪ΔθA‬‬
‫‪m‬‬
‫‪ ρ‬دارﯾﻢ‪:‬‬ ‫=‬ ‫‪V‬‬
‫‪Q‬و‬ ‫ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از رواﺑﻂ ‪= mcΔθ‬‬
‫‪ΔθB‬‬ ‫‪mA‬‬
‫⇒ ‪QA = QB ⇒ mA cA ΔθA = mB cB ΔθB‬‬ ‫=‬ ‫)‪(I‬‬
‫‪ΔθA‬‬ ‫‪mB‬‬
‫‪mA‬‬ ‫‪mB‬‬
‫⇒ ‪ : ρA = ρB‬ازﻃﺮﻓﯽ‪ ‬‬ ‫=‬
‫‪VA‬‬ ‫‪VB‬‬
‫‪۴‬‬
‫‪mA‬‬ ‫‪۳‬‬
‫‪πrA۳‬‬
‫⇒‬ ‫=‬ ‫‪۴‬‬
‫‪mB‬‬ ‫‪۳‬‬
‫‪πR B − ۳۴ πrB۳‬‬
‫‪۳‬‬
‫)‪(I‬‬ ‫‪ΔθB‬‬ ‫‪۲۰۳‬‬ ‫‪۸۰۰۰‬‬ ‫‪۸‬‬

‫‪= ۳‬‬ ‫=‬ ‫=‬
‫‪ΔθA‬‬ ‫‪۲۰ − ۱۰۳‬‬ ‫‪۷۰۰۰‬‬ ‫‪۷‬‬
‫‪101‬‬
‫اﻟﻒ( در ﻇﺮﻓﯽ ‪ 200‬ﮔﺮم ﯾﺦ ‪ -5‬درﺟﮥ ﺳﻠﺴﯿﻮس وﺟﻮد دارد ← ‪ = −۵ ∘ C‬ﯾﺦ‪ = ۲۰۰ g = ۰/۲ kg, θ ‬ﯾﺦ‪m ‬‬
‫ب( ﺣﺪاﻗﻞ ﭼﻨﺪ ﮔﺮم آب ‪ 100‬درﺟﮥ ﺳﻠﺴﯿﻮس در ﻇﺮف وارد ﮐﻨﯿﻢ؟← ?= ‪ ‬آب‪ = ۱۰۰ ∘ C, m ‬آب‪θ ‬‬
‫ج( ﺗﺎ ﯾﺨﯽ در ﻇﺮف ﺑﺎﻗﯽ ﻧﻤﺎﻧﺪ؟ ← ﺗﻤﺎم ﯾﺦ ﺑﺎﯾﺪ ذوب ﺷﻮد و دﻣﺎی ﺗﻌﺎدل‪ ،‬ﺻﻔﺮ درﺟﮥ ﺳﻠﺴﯿﻮس ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪.‬‬
‫ﺑﺎﺗﻮﺟﻪﺑﻪ اﯾﻨﮑﻪ دﻣﺎی ﺗﻌﺎدل‪ ،‬ﺻﻔﺮ درﺟﻪ اﺳﺖ دارﯾﻢ‪:‬‬
‫‪Δθ ۱ =۵ ∘ C‬‬ ‫‪θ ۲ =۰‬‬ ‫‪Δθ ۳ =−۱۰۰ ∘ C‬‬

‫ﯾﺦ‪−۵ ∘ C ‬‬ ‫ﯾﺦ‪ ‬ﺻﻔﺮ‬ ‫آب‪ ‬ﺻﻔﺮ‬ ‫آب ‪۱۰۰ ∘ C‬‬
‫‪Q۱‬‬ ‫‪Q۲‬‬ ‫‪Q۳‬‬
‫ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ‪:‬‬
‫‪ Δθ۳ = ۰‬آب‪ c ‬آب‪ LF + m ‬ﯾﺦ‪ Δθ۱ + m ‬ﯾﺦ‪ c ‬ﯾﺦ‪Q۱ + Q۲ + Q۳ = ۰ ⇒ m ‬‬

‫‪L F =۳۳۶۰۰۰ J/kg‬‬
‫‪ × ۴۲۰۰ × −۱۰۰ = ۰‬آب‪۰/۲ × ۲۱۰۰ × ۵ + ۰/۲ × ۳۳۶۰۰۰ + m ‬‬
‫‪ =۴۲۰۰ J/kg.K‬آب‪ =۲۱۰۰J kg.K,c ‬ﯾﺦ‪c ‬‬
‫‪۳۳‬‬
‫= آب‪ = ۰ ⇒ m‬آب‪⇒ ۱ + ۳۲ − ۲۰۰m ‬‬ ‫‪kg = ۰/۱۶۵ kg = ۱۶۵ g‬‬
‫‪۲۰۰‬‬
‫‪102‬‬
‫‪QA‬‬ ‫‪mA‬‬ ‫‪cA‬‬ ‫‪ΔθA‬‬ ‫‪ρA V A‬‬ ‫‪cA‬‬ ‫‪ΔθA‬‬

‫=‬ ‫×‬ ‫×‬ ‫=‪⇒۱‬‬ ‫×‬ ‫×‬
‫‪QB‬‬ ‫‪mB‬‬ ‫‪cB‬‬ ‫‪ΔθB‬‬ ‫‪ρB V B‬‬ ‫‪cB‬‬ ‫‪ΔθB‬‬
‫‪۲×۱‬‬ ‫‪ΔθA‬‬ ‫‪ΔθA‬‬ ‫‪۱‬‬
‫=‪⇒۱‬‬ ‫×‪×۲‬‬ ‫⇒‬ ‫=‬
‫‪۱×۱‬‬ ‫‪ΔθB‬‬ ‫‪ΔθB‬‬ ‫‪۴‬‬
‫‪103‬‬
‫ﺑﺎﺗﻮﺟﻪﺑﻪ اﯾﻨﮑﻪ در ﺻﻮرت ﺳﺆال ذﮐﺮ ﺷﺪه اﺳﺖ ﮐﻪ دﻣﺎی آب ﭼﻨﺪ درﺟﮥ ﺳﻠﺴﯿﻮس ﻣﯽﺷﻮد؛ ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ ﯾﺦ ﺑﻪﻃﻮر ﮐﺎﻣﻞ ذوب ﻣﯽﺷﻮد‪.‬‬
‫ﭘﺲ ﮐﺎﻓﯽ اﺳﺖ ﻣﻘﺪار ﮔﺮﻣﺎﯾﯽ ﮐﻪ ﯾﺦ ﻣﯽﺧﻮاﻫﺪ ﺗﺎ ذوب ﺷﻮد را ﺑﻪ دﺳﺖ آورﯾﻢ و ﺑﺎ ﮔﺮﻣﺎی آب ﻣﻘﺎﯾﺴﻪ ﮐﻨﯿﻢ‪.‬‬
‫‪ Lf = ۰/۱ × ۳۳۶۰۰۰ = ۳۳۶۰۰ J‬ﯾﺦ‪ = m‬ذوب‪Q‬‬

‫{‬ ‫ﯾﺦ‪ > Q‬آب‪⇒ Q‬‬
‫‪Δθ = ۰/۴ × ۴۲۰۰ × ۳۰ = ۵۰۴۰۰ J‬آب‪c‬آب‪ = m‬آب‪Q‬‬
‫ﭘﺲ دﻣﺎی ﺗﻌﺎدل ﺑﯿﺸﺘﺮ از ﺻﻔﺮ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪:‬‬
‫‪Q۱‬‬ ‫‪Q۲‬‬ ‫‪Q۳‬‬

‫ﯾﺦ ‪۰‬‬ ‫آب ‪۰‬‬ ‫آب ‪θe‬‬ ‫آب ‪۳۰ ∘ C‬‬
‫‪Q۱ + Q۲ + Q۳ = ۰ ⇒ ۳۳۶۰۰ + ۰/۱ × ۴۲۰۰ × θe + ۰/۴ × ۴۲۰۰ × (θe − ۳۰) = ۰‬‬
‫‪⇒ ۴۲۰۰θe + ۱۶۸۰θe = ۱۶۸۰ × ۳۰ − ۳۳۶۰۰ ⇒ θe = ۸ ∘ C‬‬
‫‪28 / 50‬‬ ‫ﻟﺮﻧﯿﺘ ﻮ ‪1399‬‬

‫‪104‬‬
‫اﺑﺘﺪا ﺑﺎ ﯾﮏ ﺗﻨﺎﺳﺐ ﺳﺎده ﻣﺘﻮﺟﻪ ﻣﯽﺷﻮﯾﻢ ﮐﻪ در ﻫﺮ دﻗﯿﻘﻪ اﻓﺰاﯾﺶ دﻣﺎی ﻣﺎﯾﻊ ﭼﻘﺪر ﻣﯽﺷﻮد‪:‬‬
‫‪ ۵۶‬دﻗﯿﻘﻪ‬ ‫‪۸۰∘ C‬‬ ‫‪۸۰‬‬ ‫‪۱۰‬‬

‫= ‪⇒ Δθ‬‬ ‫=‬
‫‪ ۱‬دﻗﯿﻘﻪ‬ ‫‪Δθ‬‬ ‫‪۵۶‬‬ ‫‪۷‬‬
‫‪۱۰‬‬
‫× ‪Q = mcΔθ ⇒ ۱۰۰ = ۰/۵ × c‬‬ ‫‪⇒ c = ۱۴۰ J /kg.K‬‬
‫‪۷‬‬
‫‪105‬‬
‫‪۲‬‬
‫‪ : V ۱ = A.h = πr ۲ .h ⇒ V ۱ = ۳(۱۰) × ۴ × ۱۰−۱ = ۱۲۰ cm۳‬ﺣﺠﻢ‪ ‬ﻗﺮص‬
‫‪ΔV = V ۱ (۳α)ΔT = ۱۲۰ × ۳ × ۵ × ۱۰−۵ × ۱۰۰ ⇒ ΔV = ۱/۸ cm۳‬‬
‫‪106‬‬
‫در اﺑﺘﺪا ﻣﺨﻠﻮط آب و ﯾﺦ در ﺗﻌﺎدلاﻧﺪ و دﻣﺎی ﺗﻌﺎدل ‪ ۰∘ C‬اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﻃﺒ ﻖ ﺻﻮرت ﺳﺆال و ﻧﯿﺰ ﺑﺎﺗﻮﺟﻪﺑﻪ ﮔﺰﯾﻨﻪ ﻫﺎ‪ ،‬ﻧﺘﯿﺠﻪ ﻣﯽﺷﻮد در اﯾﻦ ﻓﺮآﯾﻨﺪ ﺗﻤﺎم ﯾﺦ ذوب ﻧﺸﺪه اﺳﺖ؛ ﻟﺬا درﻧﻬﺎﯾﺖ دﻣﺎی آب و ﯾﺦ و ﮔﻠﻮﻟﻪ ﮐﻪ ﻫﺮ ﺳﻪ ﺑﻪ ﺗﻌﺎدل رﺳﯿﺪهاﻧﺪ ﻫﻤﭽﻨﺎن ﺻﻔﺮ اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺑﻪاﯾﻦﺗﺮﺗﯿﺐ دﻣﺎی ﮔﻠﻮﻟﻪ از ‪ ۸۰∘ C‬ﺑﻪ ‪ ۰∘ C‬ﻣﯽ رﺳﺪ و ﮔﺮﻣﺎﯾﯽ ﮐﻪ ﮔﻠﻮﻟﻪ از دﺳﺖ ﻣﯽدﻫﺪ ﺻﺮف ذوب ﻣﻘﺪاری از ﯾﺦ ﻣﯽﺷﻮد‪:‬‬
‫‪ LF‬ﯾﺦ‪ Δθ = m‬ﻓﻠﺰ‪ c‬ﻓﻠﺰ‪ ⇒ m‬ﯾﺦ‪ = Q‬ﻓﻠﺰ‪Q‬‬

‫‪ = ۰/۰۳kg = ۳۰g‬ﯾﺦ‪ × ۳۳۶۰۰۰ ⇒ m‬ﯾﺦ‪⇒ ۰/۳ × ۴۲۰ × ۸۰ = m‬‬
‫‪107‬‬
‫ﮔﺎم اول‪ :‬اﺑﺘﺪا ﺣﺠﻢ ﺛﺎﻧﻮﯾﻪ ﮔﺎز را در ﺗﻐ ﺮ اول ﺑﻪ دﺳﺖ ﻣﯽآورﯾﻢ‪.‬‬
‫‪P ۱V ۱‬‬ ‫‪P ۲V ۲‬‬ ‫‪۲‬‬ ‫‪V۲‬‬

‫=‬ ‫⇒‬ ‫=‬ ‫‪⇒ V ۲ = ۲/۲۵ L‬‬
‫‪T۱‬‬ ‫‪T۲‬‬ ‫‪۲۷۳ + ۴۷‬‬ ‫‪۲۷۳ + ۴۷ + ۴۰‬‬
‫ﮔﺎم دوم‪ :‬ﺑﺮای ﺗﻐ ﺮ دوم ﻧﯿﺰ راﺑﻄﮥ ﺑﺎﻻ را ﻣﯽﻧﻮﯾﺴﯿﻢ‪:‬‬
‫‪P ۲V ۲‬‬ ‫‪P ۳V ۳‬‬

‫=‬ ‫‪⇒ ۲ × ۱۰۵ × V ۲ = P ۳ × ۰/۸V ۲ ⇒ P ۳ = ۲/۵ × ۱۰۵ P a‬‬
‫‪T۲‬‬ ‫‪T۳‬‬
‫ﺗﻮﺟﻪ ﮐﻨﯿﺪ‪ :‬ﻣﯽﺗﻮاﻧﺴﺘﯿﻢ ﺑﺪون ﻣﺤﺎﺳﺒﮥ ‪ V ۲‬ﻧﯿﺰ ﺑﯿﻦ ﺣﺎﻟﺖ دوم و ﺳﻮم راﺑﻄﻪ را ﺑﻨﻮﯾﺴﯿﻢ‪:‬‬
‫‪P ۲V ۲‬‬ ‫‪P ۳ V ۳ T ۲ =T ۳ , P ۲ =P ۱‬‬

‫=‬ ‫‪۲ × ۱۰۵ V ۲ = P ۳ × ۰/۸V ۲‬‬
‫‪T۲‬‬ ‫‪T۳‬‬ ‫‪V ۳ =۰/۸ V ۲‬‬
‫‪⇒ P ۳ = ۲/۵ × ۱۰۵ P a‬‬
‫‪108‬‬
‫اﻟﻒ( ﯾﮏ ﻗﻄﻌﮥ آﻟﻮﻣﯿﻨﯿﻢ ﯾﮏ ﮐﯿﻠﻮﮔﺮﻣﯽ ﺑﺎ دﻣﺎی ‪ 90‬درﺟﮥ ﺳﻠﺴﯿﻮس ← ‪mAl = ۱kg , θ۱ = ۹۰ C‬‬
‫∘‬
‫ب( ﯾﮏ ﻗﻄﻌﮥ ﻣﺲ ‪ 2‬ﮐﯿﻠﻮﮔﺮﻣﯽ ﺑﺎ دﻣﺎی ‪ 95‬درﺟﮥ ﺳﻠﺴﯿﻮس ← ‪mC u = ۲kg , θ۲ = ۹۵∘ C‬‬
‫ج( ﻫﺮ ‪ 2‬ﻗﻄﻌﻪ را در ﯾﮏ ﻣﺤﯿﻂ ﻗﺮار ﻣﯽدﻫﯿﻢ ﺗﺎ ﺑﻪ ﺗﻌﺎدل ﺣﺮارﺗﯽ ﺑﺮﺳﻨﺪ‪θ′ ۱ = θ′ ۲ = θe ← .‬‬
‫‪QAl‬‬
‫د( ﻣﻘﺪار ﮔﺮﻣﺎﯾﯽ ﮐﻪ آﻟﻮﻣﯿﻨﯿﻢ در اﯾﻦ ﻓﺮآﯾﻨﺪ ازدﺳﺖداده ﭼﻨﺪﺑﺮاﺑﺮ ﻣﻘﺪار ﮔﺮﻣﺎﯾﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻣﺲ از دﺳﺖ داده اﺳﺖ؟← ?=‬
‫‪QC u‬‬
‫را ﺑﺮای ﻫﺮ ﻗﻄﻌﻪ ﻧﻮﺷﺘﻪ و ﺑﺮﻫﻢ ﺗﻘﺴﯿﻢ ﮐﻨﯿﻢ؛ ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ‪:‬‬ ‫ﮐﺎﻓﯽ اﺳﺖ راﺑﻄﮥ ‪Q = mcΔθ‬‬
‫‪cAl =۹۰۰J/kg ∘ C‬‬
‫‪QAl = mAl cAl ΔθAl‬‬ ‫)‪QAl = ۱ × ۹۰۰ × (θe − ۹۰‬‬
‫‪cCu =۴۰۰J/kgk‬‬
‫‪QC u = mC u C C u ΔθC u‬‬ ‫)‪QC u = ۲ × ۴۰۰ × (θe − ۹۵‬‬
‫‪QAl‬‬
‫را ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻣﯽ ﮐﻨﯿﻢ‪.‬‬ ‫ﺣﺎﻻ ﻣﻘﺪار‬
‫‪QC u‬‬
‫‪QAl‬‬ ‫)‪۱ × ۹۰۰ × (θe − ۹۰‬‬
‫=‬
‫‪QC u‬‬ ‫)‪۲ × ۴۰۰ × (θe − ۹۵‬‬
‫‪QAl‬‬
‫ﺑﻪ دﻣﺎی ﻣﺤﯿﻂ ﺑﺴﺘﮕﯽ دارد‪.‬‬ ‫ازآﻧﺠﺎﮐﻪ دﻣﺎی ﺗﻌﺎدل ﻧﻬﺎﯾﯽ آﻟﻮﻣﯿﻨﯿﻢ و ﻣﺲ )ﮐﻪ ﻫﻤﺎن دﻣﺎی ﻣﺤﯿﻂ اﺳﺖ( ﻣﺸﺨﺺ ﻧﯿﺴﺖ‪ ،‬ﻧﻤﯽﺗﻮان ﻣﯿﺰان ﮔﺮﻣﺎی ازدﺳﺖدادۀ دو ﺟﺴﻢ را ﺑﺮرﺳﯽ ﮐﺮد ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ ﻣﻘﺪار‬
‫‪QC u‬‬
‫‪29/ 50‬‬ ‫ﻟﺮﻧﯿﺘ ﻮ ‪1399‬‬

‫‪109‬‬
‫‪α = ۲ × ۱۰ K‬‬
‫‪−۵‬‬ ‫‪−۱‬‬
‫‪← ۲ × ۱۰ K‬‬
‫‪−۵‬‬ ‫‪−۱‬‬
‫اﻟﻒ( ﺿﺮﯾﺐ اﻧﺒﺴﺎط ﻃﻮﻟﯽ ﻣﯿﻠﻪای‬
‫‪Δθ = ۵۰ C‬‬ ‫∘‬
‫ب( اﮔﺮ دﻣﺎی اﯾﻦ ﻣﯿﻠﻪ ‪ ۵۰∘ C‬اﻓﺰاﯾﺶ ﯾﺎﺑﺪ‪ΔT = ۵۰K ← .‬‬
‫‪ΔL‬‬
‫ج( ﻃﻮل آن ﭼﻨﺪ درﺻﺪ اﻓﺰاﯾﺶ ﭘﯿﺪا ﻣﯽ ﮐﻨﺪ‪× ۱۰۰ =? ← .‬‬
‫‪L۱‬‬
‫‪ΔL‬‬
‫را ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻣﯽ ﮐﻨﯿﻢ‪.‬‬ ‫اﺑﺘﺪا از راﺑﻄﮥ اﻧﺒﺴﺎط ﻃﻮﻟﯽ ‪ ΔL‬را ﺑﻪ دﺳﺖ ﻣﯽآورﯾﻢ و ﺳﭙﺲ ﻧﺴﺒﺖ ‪× ۱۰۰‬‬
‫‪L۱‬‬
‫‪ΔL = L۱ αΔT = L۱ × ۲ × ۱۰−۵ × ۵۰ = ۱۰−۳ L۱‬‬
‫‪ΔL‬‬ ‫‪۱۰−۳ L۱‬‬

‫= ‪× ۱۰۰‬‬ ‫‪× ۱۰۰ = ۰/۱%‬‬
‫‪L۱‬‬ ‫‪L۱‬‬
‫‪110‬‬
‫اﻟﻒ( ‪ 800‬ﮔﺮم ﯾﺦ ﺻﻔﺮ درﺟﮥ ﺳﻠﺴﯿﻮس ← ‪m۱ = ۸۰۰g , θ۱ = ۰∘ C‬‬

‫ب( ‪ 800‬ﮔﺮم آب ‪ 60‬درﺟﮥ ﺳﻠﺴﯿﻮس ← ‪m۲ = ۸۰۰g , θ۲ = ۶۰∘ C‬‬
‫اﺑﺘﺪا ﺑﺎﯾﺪ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﮐﻨﯿﻢ ﮐﻪ ﻣﻘﺪار ﮔﺮﻣﺎﯾﯽ ﮐﻪ آب ‪ ۶۰∘ C‬از دﺳﺖ ﻣﯽدﻫﺪ ﺗﺎ ﺑﻪ دﻣﺎی ‪ ۰∘ C‬ﺑﺮﺳﺪ‪ ،‬ﺑﺎﻋﺚ ذوب ﺷﺪن ﭼﻪ ﻣﻘﺪار ﯾﺦ ‪ ۰∘ C‬ﻣﯽﺷﻮد؛ ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ‪:‬‬
‫∣ ‪ ∣ ⇒ ∣m۲ c۲ Δθ۲ ∣ = ∣m۱ Lf‬ﯾﺦ‪∣Q ∣ = ∣Q‬‬

‫∣ ∣ آب ∣‬ ‫∣‬
‫‪⇒ ∣۰/۸ × ۴۲۰۰ × (۰ − ۰/۶)∣ = ∣m × ۳۳۶۰۰۰∣ ⇒ m = ۰/۶kg = ۶۰۰g‬‬
‫ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ ‪ ۶۰۰g‬از ‪ ۸۰۰g‬ﯾﺦ ذوب ﻣﯽﺷﻮد و درﻣﺠﻤﻮع ‪ ۱۴۰۰g‬آب ﺻﻔﺮ درﺟﻪ دارﯾﻢ‪.‬‬
‫‪ = ۸۰۰ + ۶۰۰ = ۱۴۰۰g = ۱/۴kg‬ﮐﻞ‪ ‬آب‪ ‬‬
‫‪111‬‬
‫اﻟﻒ( ﯾﮏ ﮔﺮﻣﮑﻦ درون ﻇﺮﻓﯽ ﮐﻪ ﻣﺤﺘﻮی ‪ ۲kg‬آب اﺳﺖ ﻗﺮار دارد‪m = ۲kg ← .‬‬
‫‪Q‬‬
‫= ‪P‬‬ ‫ج( ﺗﻮان ﮔﺮﻣﮑﻦ ﭼﻨﺪ وات اﺳﺖ؟ ← ?=‬
‫‪t‬‬
‫‪Q‬‬
‫‪ P‬ﺗﻮان ﮔﺮﻣﮑﻦ را ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﮐﻨﯿﻢ‪.‬‬ ‫=‬ ‫ﮐﺎﻓﯽ اﺳﺖ ﻣﻘﺪار ﮔﺮﻣﺎﯾﯽ را ﮐﻪ آب در ﻣﺪت ‪ 7‬دﻗﯿﻘﻪ ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﮐﻨﯿﻢ و ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از راﺑﻄﮥ‬
‫‪t‬‬
‫ﺑﺎﺗﻮﺟﻪﺑﻪ ﻧﻤﻮدار ﻣﺸﺨﺺ اﺳﺖ ﮐﻪ در ﻣﺪتزﻣﺎن ‪ 7‬دﻗﯿﻘﻪ دﻣﺎی آب ‪ ۳۰∘ C‬اﻓﺰاﯾﺶ ﭘﯿﺪا ﻣﯽ ﮐﻨﺪ ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ‪:‬‬
‫‪⎧Q = mcΔθ‬‬
‫⎪‬
‫⎪‬
‫⎪‬
‫‪⎪m = ۲kg‬‬
‫⎨‬ ‫‪⇒ Q = ۲ × ۴۲۰۰ × ۳۰ = ۲۵۲۰۰۰J‬‬
‫⎪‬
‫⎪‬
‫‪Δθ = ۳۰ − ۰ = ۳۰∘ C‬‬
‫⎪‬
‫⎪‬
‫⎩‬‫‪c = ۴۲۰۰J /kg ∘ C‬‬
‫ﺗﻮان ﮔﺮﻣﮑﻦ ﺑﺮاﺑﺮ اﺳﺖ ﺑﺎ‪:‬‬
‫⎧‬
‫‪⎪P = Q‬‬
‫⎪‬
‫⎪‬ ‫‪۲۵۲۰۰۰‬‬
‫‪⎨Q = ۲۵۲۰۰۰‬‬
‫‪t‬‬
‫= ‪⇒P‬‬ ‫‪= ۶۰۰W‬‬
‫⎪‬
‫⎪‬
‫‪۴۲۰‬‬
‫⎩‬
‫‪⎪t = ۷ min = ۷ × ۶۰s = ۴۲۰s‬‬
‫‪30 / 50‬‬ ‫ﻟﺮﻧﯿﺘ ﻮ ‪1399‬‬

‫‪112‬‬
‫‪۸‬‬
‫‪= βΔθ × ۱۰۰‬‬
‫‪۱۰۰‬‬
‫‪۱‬‬
‫‪β = ۳α = × ۱۰−۵ K −۱‬‬
‫‪۳‬‬
‫‪ΔA‬‬
‫‪× ۱۰۰ = ۲αΔθ × ۱۰۰‬‬
‫‪A۱‬‬
‫‪۱‬‬
‫×‪=۲‬‬ ‫‪× ۱۰−۵ × ۶۰ × ۱۰۰ = ۴ × ۱۰−۲ = ۰/۰۴‬‬
‫‪۳‬‬
‫‪113‬‬
‫اﻟﻒ( ‪ 2‬ﻟﯿﺘﺮ ﮔﺎز ﮐﺎﻣﻞ ﺑﺎ ﻓﺸﺎر ﯾﮏ اﺗﻤﺴﻔﺮ و دﻣﺎی ‪ 27‬درﺟﮥ ﺳﻠﺴﯿﻮس ← ‪V ۱ = ۲lit , P ۱ = ۱atm , T ۱ = ۲۷ + ۲۷۳ = ۳۰۰K‬‬
‫ب( ﺣﺠﻢ ﮔﺎز را ﺑﻪ ‪ 4‬ﻟﯿﺘﺮ ﻣﯽرﺳﺎﻧﯿﻢ‪V ۲ = ۴lit ← .‬‬
‫‪Δθ = ۱۲ ∘ C‬‬ ‫ج( اﮔﺮ در اﯾﻦ ﻋﻤﻞ دﻣﺎی ﮔﺎز ‪ 12‬درﺟﮥ ﺳﻠﺴﯿﻮس ﮐﺎﻫﺶ ﯾﺎﻓﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ΔT = ۱۲K ←.‬‬
‫د( ﻓﺸﺎر آن ﺑﻪ ﭼﻨﺪ اﺗﻤﺴﻔﺮ رﺳﯿﺪه اﺳﺖ؟← ?= ‪P ۲‬‬
‫ﺗﻐ ﺮات دﻣﺎ ﺑﺮاﺑﺮ ‪ 12‬ﺳﺎﻧﺘﯽ ﮔﺮاد ﺑﻮده اﺳﺖ؛ ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ دﻣﺎی ﻧﻬﺎﯾﯽ ﺑﺮاﺑﺮ اﺳﺖ ﺑﺎ‪:‬‬
‫‪ΔT = ۱۲K ⇒ ۱۲ = ۳۰۰ − T ۲ ⇒ T ۲ = ۲۸۸K‬‬
‫ﺑﺎﺗﻮﺟﻪﺑﻪ اﯾﻨﮑﻪ ﺗﻌﺪاد ﻣﻮل ﻫﺎی ﮔﺎز ﮐﺎﻣﻞ ﺛﺎﺑﺖ ﺑﺎﻗﯽ ﻣﯽﻣﺎﻧﺪ ﻣﯽﺗﻮاﻧﯿﻢ ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﻗﺎﻧﻮن ﮔﺎزﻫﺎی ﮐﺎﻣﻞ ﻓﺸﺎر ﻧﻬﺎﯾﯽ را ﺑﻪ دﺳﺖ آورﯾﻢ‪.‬‬
‫‪P ۱V ۱‬‬ ‫‪P ۲V ۲‬‬ ‫‪۱×۲‬‬ ‫‪P۲ ×۴‬‬ ‫‪۱۴۴‬‬

‫=‬ ‫⇒‬ ‫=‬ ‫= ‪⇒ P۲‬‬ ‫‪= ۰/۴۸atm‬‬
‫‪T۱‬‬ ‫‪T۲‬‬ ‫‪۳۰۰‬‬ ‫‪۲۸۸‬‬ ‫‪۳۰۰‬‬
‫‪114‬‬
‫اﻟﻒ( ﮔﺎز ﮐﺎﻣﻠﯽ ﺑﻪ ﺣﺠﻢ ‪ 1/5‬ﻟﯿﺘﺮ در ﻓﺸﺎر ﯾﮏ اﺗﻤﺴﻔﺮ و دﻣﺎی ‪ ۲۷∘ C‬ﻗﺮار دارد ← ‪V ۱ = ۱/۵lit , P ۱ = ۱atm , T ۱ = ۲۷ + ۲۷۳ = ۳۰۰K‬‬
‫ب( اﮔﺮ ﻓﺸﺎر ﮔﺎز را ﺑﻪ ‪ 1/5‬اﺗﻤﺴﻔﺮ ﺑﺮﺳﺎﻧﯿﻢ و دﻣﺎی ﮔﺎز ﻧﯿﺰ ‪ 50‬ﮐﻠﻮﯾﻦ اﻓﺰاﯾﺶ ﯾﺎﺑﺪ‪ ،‬ﺣﺠﻢ ﮔﺎز ﭼﻨﺪ ﻟﯿﺘﺮ ﮐﺎﻫﺶ ﻣﯽﯾﺎﺑﺪ؟← ?= ‪P ۲ = ۱/۵atm , T ۲ = ۵۰ + T ۱ = ۳۵۰ , V ۱ − V ۲‬‬
‫ﮐﺎﻓﯽ اﺳﺖ از ﻗﺎﻧﻮن ﮔﺎزﻫﺎی ﮐﺎﻣﻞ اﺳﺘﻔﺎده ﮐﻨﯿﻢ‪.‬‬
‫‪P ۱V ۱‬‬ ‫‪P ۲V ۲‬‬ ‫‪۱ × ۱/۵‬‬ ‫‪۱/۵ × V ۲‬‬ ‫‪۷‬‬

‫=‬ ‫⇒‬ ‫=‬ ‫‪⇒ V ۲ = lit‬‬
‫‪T۱‬‬ ‫‪T۲‬‬ ‫‪۳۰۰‬‬ ‫‪۳۵۰‬‬ ‫‪۶‬‬
‫‪۷‬‬ ‫‪۳ ۷‬‬ ‫‪۱‬‬
‫‪V ۱ − V ۲ = ۱/۵ −‬‬ ‫‪= − = lit‬‬
‫‪۶‬‬ ‫‪۲‬‬ ‫‪۶‬‬ ‫‪۳‬‬
‫‪115‬‬
‫اﻟﻒ( ﭼﻨﺪ ﮔﺮم ﯾﺦ ﺻﻔﺮ درﺟﻪ ← ‪m۱ =? , θ۱ = ۰ C‬‬

‫∘‬
‫ب( ‪ 6‬ﮐﯿﻠﻮﮔﺮم آب ‪ 40‬درﺟﮥ ﺳﻠﺴﯿﻮس ← ‪m۲ = ۶kg , θ۲ = ۴۰∘ C‬‬

‫ج( درﻧﻬﺎﯾﺖ آب ﺑﺎ دﻣﺎی ‪ 10‬درﺟﮥ ﺳﻠﺴﯿﻮس ﺣﺎﺻﻞ ﺷﻮد‪θe = ۱۰∘ C ← .‬‬
‫ﺑﺮای درک راﺣﺖﺗﺮ ﻣﺴﺌﻠﻪ ﺗﻐ ﺮ ﺣﺎﻟﺖ و ﺗﻐ ﺮ دﻣﺎی ﯾﺦ و آب را ﺑﻪﺻﻮرت ﺷﻤﺎﺗﯿﮏ زﯾﺮ ﻧﻤﺎﯾﺶ ﻣﯽدﻫﯿﻢ‪.‬‬
‫‪ ‬ﯾﺦ‪۰∘ C ‬‬ ‫آب ∘‪۰‬‬ ‫‪ ‬ﺗﻌﺎدل‪ ‬و‪ ‬اﯾﺠﺎد‪ ‬آب‪۱۰∘ C ‬‬ ‫‪ ‬آب‪۴۰∘ C ‬‬

‫‪m۱ L f‬‬ ‫‪m۱ cΔθ ۱‬‬ ‫‪m۲ cΔθ ۲‬‬
‫را ﺑﺎ ‪ Q۲‬ﻧﺸﺎن دﻫﯿﻢ ﺑﺎ ﻧﻮﺷﺘﻦ راﺑﻄﮥ ﺗﻌﺎدل ﮔﺮﻣﺎﯾﯽ ‪ m۱‬ﺑﻪ راﺣﺘﯽ ﺑﻪ دﺳﺖ ﻣﯽآﯾﺪ؛ ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ‪:‬‬ ‫اﮔﺮ ﺗﻐ ﺮات دﻣﺎﯾﯽ ﺗﺒﺪﯾﻞ ﯾﺦ ﺑﻪ آب ‪ ۱۰∘ C‬را ﺑﺎ ‪ Q۱‬و ﺗﺒﺪﯾﻞ آب ‪ ۴۰∘ C‬ﺑﻪ آب ∘‪۱۰‬‬
‫‪Q۱ + Q۲ = ۰ ⇒ m۱ Lf + m۱ cΔθ۱ + m۲ cΔθ۲ = ۰‬‬

‫‪L F =۳۳۶J/g‬‬
‫‪m۱ ۳۳۶۰۰۰ + m۱ ۴۲۰۰(۱۰ − ۰) + ۶ × ۴۲۰۰(۱۰ − ۴۰) = ۰‬‬
‫‪c=۴۲۰۰J/kg‬‬
‫‪⇒ m۱ = ۲kg × ۱۰۰۰ = ۲۰۰۰g‬‬
‫‪31/ 50‬‬ ‫ﻟﺮﻧﯿﺘ ﻮ ‪1399‬‬

‫‪116‬‬
‫اﻟﻒ( ﭘﺲازاﯾﻨﮑﻪ ‪ ۴۰/۲kJ‬ﮔﺮﻣﺎ از ‪ 180‬ﮔﺮم آب ﺻﻔﺮ درﺟﻪ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﻮد ← ‪Q = ۴۰/۲kJ , m = ۱۸۰g , θ = ۰∘ C‬‬
‫ب( ﭼﻨﺪ ﮔﺮم آب ﯾﺦ ﻧﺰده ﺑﺎﻗﯽ ﻣﯽﻣﺎﻧﺪ؟ ← ?= ‪ ‬ﯾﺦزده‪۱۸۰ − m ‬‬
‫‪Q=۴۰/۲kJ‬‬
‫‪ ۱۸۰‬ﮔﺮم‪ ‬آب‪ ‬ﺻﻔﺮ‪ ‬درﺟﻪ‬ ‫) ‪ (۱۸۰ − m۱‬ﮔﺮم‪ ‬آب‪ ‬ﺻﻔﺮ‪ ‬درﺟﻪ ‪ m۱ +‬ﮔﺮم‪ ‬ﯾﺦ‪ ‬ﺻﻔﺮ‪ ‬درﺟﻪ‬
‫اﺑﺘﺪا ﺑﺎﯾﺪ ﺑﺒﯿﻨﻢ ﮐﻪ ﺑﺎ ‪ ۴۰/۲kJ‬اﻧﺮژی ﭼﻪ ﻣﻘﺪار آب ﺻﻔﺮ درﺟﻪ را ﻣﯽﺗﻮان ﺑﻪ ﯾﺦ ﺻﻔﺮ درﺟﻪ ﺗﺒﺪﯾﻞ ﮐﺮد و ﺳﭙﺲ آن را از ﻣﻘﺪار اوﻟﯿﮥ آب داﺧﻞ ﻇﺮف ﮐﻢ ﮐﻨﯿﻢ ﺗﺎ آب ﺑﺎﻗﯽﻣﺎﻧﺪه ﺑﻪ دﺳﺖ آﯾﺪ؛ ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ ﮐﺎﻓﯽ‬
‫‪ Q‬اﺳﺘﻔﺎده ﮐﻨﯿﻢ‪:‬‬ ‫اﺳﺖ از راﺑﻄﮥ ‪= −mLf‬‬
‫‪L f =۳۳۵ kJ/kg‬‬ ‫‪۴۰/۲‬‬

‫‪Q = −mLf‬‬ ‫= ‪−۴۰/۲ = −m × ۳۳۵ ⇒ m‬‬ ‫‪= ۰/۱۲ kg = ۱۲۰ g‬‬
‫‪۳۳۵‬‬
‫ﭘﺲ ﻣﯽﺗﻮاﻧﯿﻢ ‪ 120‬ﮔﺮم ﯾﺦ ﺻﻔﺮ درﺟﻪ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﯿﻢ‪.‬‬
‫ﯾﺦزده‪ = ۱۸۰ − m‬آب‪m‬‬

‫{‬ ‫‪ = ۱۸۰ − ۱۲۰ = ۶۰g‬آب‪⇒ m‬‬
‫‪ = ۱۲۰g‬ﯾﺦزده‪m‬‬
‫‪ 60‬ﮔﺮم آب ﯾﺦ ﻧﺰده ﺑﺎﻗﯽ ﻣﯽﻣﺎﻧﺪ‪.‬‬
‫‪117‬‬
‫اﻟﻒ( ﮔﺮﻣﺎی ‪ ،Q‬دﻣﺎی ‪ 3‬ﮔﺮم از ﻣﺎدۀ ‪ A‬را ‪ 5‬درﺟﮥ ﺳﻠﺴﯿﻮس و دﻣﺎی ‪ 2‬ﮔﺮم از ﻣﺎدۀ ‪ B‬را ‪ 3‬درﺟﮥ ﺳﻠﺴﯿﻮس ﺑﺎﻻ ﻣﯽﺑﺮد‪.‬‬
‫‪QA = Q, mA = ۳ g = ۳ × ۱۰‬‬ ‫‪−۳‬‬

‫‪kg, ΔθA = ۵ C‬‬ ‫∘‬
‫{⇒‬
‫‪QB = Q, mB = ۲ g = ۲ × ۱۰−۳ kg, ΔθB = ۳ ∘ C‬‬
‫‪cA‬‬
‫ب( ﮔﺮﻣﺎی وﯾﮋۀ ﻣﺎدۀ ‪ A‬ﭼﻨﺪﺑﺮاﺑﺮ ﮔﺮﻣﺎی وﯾﮋۀ ﻣﺎدۀ ‪ B‬اﺳﺖ؟ ← ?=‬
‫‪cB‬‬
‫‪ Q‬دارﯾﻢ‪:‬‬ ‫ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از راﺑﻄﮥ ‪= mcΔθ‬‬
‫‪QA‬‬ ‫‪mA cA ΔθA‬‬

‫⇒‪=۱‬‬ ‫‪=۱‬‬
‫‪QB‬‬ ‫‪mB cB ΔθB‬‬
‫‪cA‬‬ ‫‪۲‬‬ ‫‪۳‬‬ ‫‪۲‬‬
‫⇒‬ ‫‪= × = = ۰/۴‬‬
‫‪cB‬‬ ‫‪۳‬‬ ‫‪۵‬‬ ‫‪۵‬‬
‫‪118‬‬
‫اﻟﻒ( دو ﮐﺮۀ ﻓﻠﺰی ﻫﻢﺟﻨﺲ در ﻧﻈﺮ ﺑﮕﯿﺮﯾﺪ ﮐﻪ ﺷﻌﺎع ﻫﺎی ﻣﺴﺎوی دارﻧﺪ‪α۱ = α۲ , L۱ = L۲ , c۱ = c۲ ←.‬‬
‫ب( درون ﯾﮑﯽ از آن ﻫﺎ ﺣﻔﺮهای ﺧﺎﻟﯽ وﺟﻮد دارد‪m۱ > m۲ ← .‬‬
‫‪ΔL۱‬‬
‫‪Q۱ = Q۲ ,‬‬ ‫ج( اﮔﺮ ﺑﻪ دو ﮐﺮه اﻧﺮژی ﮔﺮﻣﺎﯾﯽ ﻣﺴﺎوی ﺑﺪﻫﯿﻢ‪ ،‬ﺷﻌﺎع آن ﻫﺎ در ﻣﻘﺎﯾﺴﻪ ﺑﺎﻫﻢ ﭼﮕﻮﻧﻪ ﺗﻐ ﺮ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ؟← ?=‬
‫‪ΔL۲‬‬
‫ﮐﺮۀ ﺗﻮﭘﺮ را ﺟﺴﻢ )‪ (1‬و ﮐﺮۀ ﺗﻮﺧﺎﻟﯽ را ﺟﺴﻢ )‪ (2‬در ﻧﻈﺮ ﻣﯽ ﮔﯿﺮﯾﻢ‪ .‬ﺑﺎﺗﻮﺟﻪﺑﻪ اﯾﻨﮑﻪ ﺑﻪ دو ﮐﺮۀ ﻫﻢﺟﻨﺲ و ﻫﻢﺷﻌﺎع ﮔﺮﻣﺎی ﯾﮑﺴﺎﻧﯽ داده ﺷﺪه‪ ،‬ﺑﺮای ﻣﻘﺎﯾﺴﮥ اﻓﺰاﯾﺶ ﺷﻌﺎع دو ﮐﺮه از راﺑﻄﮥ اﻧﺒﺴﺎط ﻃﻮﻟﯽ‬
‫اﺳﺘﻔﺎده ﻣﯽ ﮐﻨﯿﻢ‪.‬‬
‫‪ΔL۱‬‬ ‫‪α۱‬‬ ‫‪L۱‬‬ ‫‪Δθ۱‬‬ ‫‪Δθ۱‬‬

‫⇒ ‪ΔL = αLΔθ‬‬ ‫=‬ ‫×‬ ‫×‬ ‫=‬
‫‪ΔL۲‬‬ ‫‪α۲‬‬ ‫‪L۲‬‬ ‫‪Δθ۲‬‬ ‫‪Δθ۲‬‬
‫‪Δθ۱‬‬
‫را ﺑﻪ دﺳﺖ ﺑﯿﺎورﯾﻢ‪.‬‬ ‫ﭘﺲ ﮐﺎﻓﯽ اﺳﺖ ﻧﺴﺒﺖ‬
‫‪Δθ۲‬‬
‫‪Q۱‬‬ ‫‪Δθ۱‬‬
‫اﺳﺘﻔﺎده ﮐﻨﯿﻢ‪.‬‬ ‫ﺑﺎﯾﺪ از ﻧﺴﺒﺖ‬ ‫ﺑﺮای ﺑﻪ دﺳﺖ آوردن‬
‫‪Q۲‬‬ ‫‪Δθ۲‬‬
‫‪Q۱‬‬ ‫‪m۱ c۱ Δθ۱‬‬ ‫‪m۱ Δθ۱‬‬ ‫‪m۱‬‬ ‫‪Δθ۲‬‬
‫⇒ ‪Q = mcΔθ‬‬ ‫=‬ ‫=‪⇒۱‬‬ ‫⇒‬ ‫=‬
‫‪Q۲‬‬ ‫‪m۲ c۲ Δθ۲‬‬ ‫‪m۲ Δθ۲‬‬ ‫‪m۲‬‬ ‫‪Δθ۱‬‬
‫‪ΔL۱‬‬
‫ﻗﺎﺑﻞﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد؛ ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ ﺑﺮای ﮐﺮهای ﮐﻪ ﺣﻔﺮه دارد اﻓﺰاﯾﺶ ﺷﻌﺎع ﺑﯿﺸﺘﺮ اﺳﺖ‪.‬‬ ‫ﭼﻮن ‪ m۱ > m۲‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ ‪ .Δθ۲ > Δθ۱‬ﺣﺎل راﺑﻄﮥ‬
‫‪ΔL۲‬‬
‫‪ΔL۱‬‬ ‫‪Δθ۱‬‬
‫=‬ ‫‪⇒ ΔL۱ < ΔL۲‬‬
‫‪ΔL۲‬‬ ‫‪Δθ۲‬‬
‫‪32 / 50‬‬ ‫ﻟﺮﻧﯿﺘ ﻮ ‪1399‬‬

‫‪119‬‬
‫اﻟﻒ( ﭼﻨﺪ ﻟﯿﺘﺮ آب ‪ 80‬درﺟﮥ ﺳﻠﺴﯿﻮس ← ‪V ۱ =? , θ۱ = ۸۰∘ C‬‬

‫ب( ‪ 40‬ﻟﯿﺘﺮ آب ‪ 10‬درﺟﮥ ﺳﻠﺴﯿﻮس ← ‪V ۲ = ۴۰lit , θ۲ = ۱۰∘ C‬‬
‫ج( دﻣﺎی ﺗﻌﺎدل ﺗﻘﺮﯾﺒﯽ ‪ 40‬درﺟﮥ ﺳﻠﺴﯿﻮس ← ‪θ′ ۲ = θ′ ۱ = θe = ۴۰∘ C‬‬
‫را ﺑﻪ دﺳﺖ ﺑﯿﺎورﯾﻢ‪.‬‬ ‫ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از راﺑﻄﮥ ‪ m = ρV‬و ﭘﺎﯾﺴﺘﮕﯽ اﻧﺮژی ﺑﯿﻦ آب ‪ 10‬درﺟﻪای و ‪ 80‬درﺟﮥ ﺳﻠﺴﯿﻮس ﻣﯽﺗﻮاﻧﯿﻢ ‪V ۱‬‬
‫‪Q۱ + Q۲ = ۰ ⇒ m۱ c(θe − θ۱ ) + m۲ c(θe − θ۲ ) = ۰‬‬

‫‪m=ρV‬‬
‫‪ρV ۱ × (۴۰ − ۸۰) + ρV ۲ × (۴۰ − ۱۰) = ۰‬‬
‫‪⇒ V ۱ × −۴۰ = −۴۰ × ۳۰ ⇒ V ۱ = ۳۰ lit‬‬
‫‪120‬‬
‫اﻟﻒ( در دﻣﺎی ﺻﻔﺮ درﺟﮥ ﺳﻠﺴﯿﻮس ﺣﺠﻢ ﻇﺮف ﺷﯿﺸﻪای ﺗﻮﺳﻂ ﯾﮏ ﻟﯿﺘﺮ ﺟﯿﻮه ﮐﺎﻣﻼً ﭘﺮ ﺷﺪه اﺳﺖ‪θ۱ = ۰ C , V ۱ = ۱lit = ۱۰ cm ← .‬‬
‫∘‬ ‫‪۳‬‬ ‫‪۳‬‬
‫ب( وﻗﺘﯽ دﻣﺎی ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ را ﺑﻪ ‪ 80‬درﺟﮥ ﺳﻠﺴﯿﻮس ﻣﯽرﺳﺎﻧﯿﻢ‪θ۲ = ۸۰∘ C ← .‬‬

‫ج( ‪ ۱۲cm۳‬ﺟﯿﻮه از ﻇﺮف ﺧﺎرج ﻣﯽﺷﻮد‪ = ۱۲cm۳ ← .‬ﺷﯿﺸﻪ ‪ − ΔV‬ﺟﯿﻮه ‪ΔV‬‬
‫د( اﮔﺮ ﺿﺮﯾﺐ اﻧﺒﺴﺎط ﺣﺠﻤﯽ ﺟﯿﻮه ‪ ۱/۸ × ۱۰−۴ k −‬ﺑﺎﺷﺪ‪β = ۱/۸ × ۱۰−۴ K −۱ ←.‬‬
‫و( ﺿﺮﯾﺐ اﻧﺒﺴﺎط ﺧﻄﯽ ﺷﯿﺸﻪ در ‪ SI‬ﭼﻘﺪر اﺳﺖ؟ ← ?= ‪α‬‬
‫دﻣﺎی اوﻟﯿﻪ و ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ دﻣﺎی ﻧﻬﺎﯾﯽ ﻇﺮف و ﺟﯿﻮه ﺑﺎﻫﻢ ﺑﺮاﺑﺮ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ .‬وﻟﯽ اﻓﺰاﯾﺶ ﺣﺠﻢ ﻇﺮف و ﺟﯿﻮۀ درون آن ﯾﮑﺴﺎن ﻧﯿﺴﺖ و ﻇﺮف ﺷﯿﺸﻪای ﮐﻤﺘﺮ ﻣﻨﺒﺴﻂ ﺷﺪه اﺳﺖ ﺑﻪ ﻫﻤﯿﻦ دﻟﯿﻞ ﺟﯿﻮه از ﻇﺮف ﺑﯿﺮون‬
‫رﯾﺨﺘﻪ اﺳﺖ؛ و اﺧﺘﻼف اﻧﺒﺴﺎط ﺣﺠﻢ ﺟﯿﻮه و ﻇﺮف ﺑﺮاﺑﺮ ﺣﺠﻢ ﻣﺎﯾﻊ ﺧﺎرجﺷﺪه از ﻇﺮف اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﺮاﺑﺮ اﺳﺖ ﺑﺎ‪:‬‬
‫‪ = ۱۲cm۳‬ﻇﺮف ‪ − ΔV‬ﺟﯿﻮه ‪ΔV‬‬
‫را ﺑﻪ دﺳﺖ ﺑﯿﺎورﯾﻢ‪.‬‬ ‫ﭘﺲ ﮐﺎﻓﯽ اﺳﺖ ﻇﺮف ‪ ΔV‬و ﺟﯿﻮه ‪ΔV‬‬
‫‪۳‬‬
‫‪ = βV ۱ Δθ = ۱/۸ × ۱۰‬ﺟﯿﻮه ‪ΔV‬‬ ‫‪−۴‬‬
‫‪× ۱۰۰۰ × (۸۰ − ۰) = ۱۴/۴ cm‬‬
‫‪ = ۳αV ۱ Δθ = ۳α × ۱۰۰۰ × (۸۰ − ۰) = ۲۴ × ۱۰۴ α cm۳‬ﻇﺮف ‪ΔV‬‬
‫ﻣﻘﺎدﯾﺮ ﺑﻪدﺳﺖآﻣﺪه را ﺟﺎﯾﮕﺬاری ﻣﯽ ﮐﻨﯿﻢ‪.‬‬
‫‪ ⇒ ۱۲ = ۱۴/۴ − ۲۴ × ۱۰۴ α ⇒ α = ۱۰−۵ K −۱‬ﻇﺮف ‪ − ΔV‬ﺟﯿﻮه ‪۱۲cm۳ = ΔV‬‬
‫‪121‬‬
‫ﮐﻪ در ﺻﻮرت‬ ‫اﺑﺘﺪا ﺑﺎﯾﺪ دﻣﺎی ﺗﻌﺎدل را ﺑﻪ دﺳﺖ آورﯾﻢ‪ .‬آب ‪ ۴۰ ∘ C‬ﺑﺮای اﯾﻨﮑﻪ ﺑﻪ آب ‪ ۰ ∘ C‬ﺗﺒﺪﯾﻞ ﺷﻮد‪ ،‬ﻣﻘﺪار ﮔﺮﻣﺎی ‪ QW = mW cW Δθ‬را از دﺳﺖ ﻣﯽدﻫﺪ؛ ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ ﺑﺎ ﻣﻘﺎﯾﺴﮥ ﻣﻘﺪار ﮔﺮﻣﺎی ‪۲۹۴ kJ‬‬
‫ﺳﺆال ذﮐﺮ ﺷﺪه ﺑﺎ ‪ QW‬ﻣﯽﺗﻮان ﻓﻬﻤﯿﺪ دﻣﺎی ﺗﻌﺎدل در ﮐﺪام ﺣﺎﻟﺖ اﺳﺖ‪:‬‬
‫‪⎧Q‬‬
‫‪⎪ W = mW cW Δθ‬‬
‫⎪‬
‫⎪‬
‫‪⎪mW = ۲ kg‬‬
‫⎨‬
‫⎪‬‫‪c = ۴۲۰۰ J /kg ⋅ K‬‬
‫‪⎪ W‬‬
‫⎪‬
‫⎩‬
‫‪⎪Δθ = ۰ − ۴۰ = −۴۰ ∘ C‬‬
‫‪⇒ QW = ۲ × ۴۲۰۰ × −۴۰ = −۳۳۶۰۰۰ J = −۳۳۶ kJ ⇒ ∣QW ∣ = ۳۳۶ kJ > ۲۹۴ kJ‬‬
‫ﮔﺮﻣﺎ از دﺳﺖ ﻣﯽدﻫﺪ و ﺑﻪ آب ﺑﺎ دﻣﺎی ‪ θ‬ﻣﯽ رﺳﺪ‪ .‬دارﯾﻢ‪:‬‬ ‫ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ آب ‪۲۹۴ kJ ،۴۰ ∘ C‬‬
‫‪Qi‬‬ ‫‪Q′ i‬‬ ‫‪Q′′ i‬‬ ‫‪Q=۲۹۴ kJ‬‬
‫ﯾﺦ ‪−۵ ∘ C‬‬ ‫‪mi‬‬
‫ﯾﺦ‪ ‬ﺻﻔﺮ‬ ‫‪mi‬‬
‫آب‪ ‬ﺻﻔﺮ‬ ‫‪mi‬‬
‫آب‪θ ‬‬ ‫‪mW‬‬
‫آب‪۴۰ ∘ C ‬‬
‫‪Q = mW cW Δθ = ۲۹۴۰۰۰‬‬
‫)ﮔﺮﻣﺎ‪ ‬از‪ ‬دﺳﺖ‪ ‬داده( ‪⇒ ۲ × ۴۲۰۰ × (θ − ۴۰) = −۲۹۴۰۰۰‬‬
‫‪⇒ θ − ۴۰ = −۳۵ ⇒ θ = ۵ ∘ C‬‬
‫‪ci =۲۱۰۰ J/kg⋅K‬‬

‫‪Qi + Q′ i + Q′′ i = Q ⇒ mi ci Δθ + mi Lf + mi cW Δθ = ۲۹۴۰۰۰‬‬
‫‪L f =۳۳۶۰۰۰ J/kg‬‬
‫‪[mi × ۲۱۰۰ × (۰ − (−۵))] + (mi × ۳۳۶۰۰۰) + [mi × ۴۲۰۰ × (۵ − ۰)] = ۲۹۴۰۰۰‬‬
‫‪⇒ (mi × ۲۱ × ۵) + (mi × ۳۳۶۰) + (mi × ۴۲ × ۵) = ۲۹۴۰‬‬
‫‪⇒ mi = ۰/۸ kg = ۸۰۰ g‬‬
‫‪33 / 50‬‬ ‫ﻟﺮﻧﯿﺘ ﻮ ‪1399‬‬

‫‪122‬‬
‫‪Q‬‬
‫= ‪ = P‬آﻫﻨﮓ‪ ‬زﻣﺎﻧﯽ‪ ‬اﻧﺘﻘﺎل‪ ‬ﮔﺮﻣﺎ‪ ‬ﺑﻪ‪ ‬ﺟﺴﻢ‬ ‫اﻟﻒ( در ﻫﺮ دﻗﯿﻘﻪ ‪ ۳kJ‬ﮔﺮﻣﺎ ﺑﻪ ﺟﺴﻢ داده ﻣﯽﺷﻮد‪ = ۳kJ ← .‬در‪ ‬ﻣﺪت‪ ‬ﯾﮏ‪ ‬دﻗﯿﻘﻪ‪= ۳kJ / min ← Q‬‬
‫‪t‬‬
‫ب( ﺟﺮم اﯾﻦ ﺟﺴﻢ ﭼﻨﺪ ﮔﺮم اﺳﺖ؟ ← ‪m =?g‬‬
‫‪ ،Q‬ﺟﺮم ﺟﺴﻢ را‬ ‫ﻧﻤﻮدار ﺗﻐ ﺮات دﻣﺎﯾﯽ را در ﻣﺪتزﻣﺎن ‪ 180‬ﺛﺎﻧﯿﻪ ﺑﻪ ﻣﺎ داده اﺳﺖ؛ ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ ﺑﺎﯾﺪ ﺑﺴﻨﺠﯿﻢ ﮐﻪ در اﯾﻦ ﻣﺪت ﭼﻪ ﻣﻘﺪار ﮔﺮﻣﺎ ﺑﻪ ﺟﺴﻢ داده ﺷﺪه اﺳﺖ و ﺳﭙﺲ ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از راﺑﻄﮥ ‪= mcΔθ‬‬
‫ﺑﻪ دﺳﺖ ﺑﯿﺎورﯾﻢ‪.‬‬
‫ﻣﻘﺪار ﮔﺮﻣﺎی دادهﺷﺪه ﺑﻪ ﺟﺴﻢ ﺑﻌﺪ از ‪ 180‬ﺛﺎﻧﯿﻪ ﺑﺮاﺑﺮ اﺳﺖ ﺑﺎ‪:‬‬
‫‪ = Q = P . t‬ﻣﻘﺪار‪ ‬ﮔﺮﻣﺎ‪ ‬ﺑﻌﺪ‪ ‬از‪ t ‬دﻗﯿﻘﻪ‪⎧ ‬‬

‫⎪‬
‫‪ = Q = ۳kJ‬ﻣﻘﺪار‪ ‬ﮔﺮﻣﺎ‪ ‬ﺑﻌﺪ‪ ‬از‪ ۱ ‬دﻗﯿﻘﻪ‪⎨ ‬‬
‫‪ = Q = ۳ × ۳ = ۹kJ‬ﻣﻘﺪار‪ ‬ﮔﺮﻣﺎ‪ ‬ﺑﻌﺪ‪ ‬از‪ ۳ ‬دﻗﯿﻘﻪ‪⎪ ‬‬
‫⎩‬
‫درﻧﻬﺎﯾﺖ ﺟﺮم ﺑﺮاﺑﺮ اﺳﺖ ﺑﺎ‪:‬‬
‫‪⎧Q = mcΔθ‬‬
‫⎪‬
‫⎪‬
‫⎪‬
‫‪⎪Q = ۹kJ = ۹ × ۱۰۳ J‬‬
‫⎨‬
‫‪⎪c = ۵۰۰J /kg C‬‬
‫⎪‬
‫∘‬
‫⎪‬
‫⎩‬
‫‪⎪Δθ = ۳۵∘ C − (−۱۰) = ۴۵∘ C‬‬
‫‪⇒ ۹ × ۱۰۳ = m × ۵۰۰ × ۴۵ ⇒ m = ۰/۴kg = ۴۰۰g‬‬
‫‪123‬‬
‫اﻟﻒ( ﻣﯿﻠﮥ ﻓﻠﺰی ﺑﻪ ﻃﻮل ‪ 25‬ﺳﺎﻧﺘﯽﻣﺘﺮ ← ‪L = ۲۵ cm = ۰/۲۵ m‬‬

‫ب( ﺳﻄﺢ ﻣﻘﻄﻊ ‪ ۷ cm۲‬اﺳﺖ ← ‪A = ۷ cm۲ = ۷ × ۱۰−۴ m۲‬‬
‫ج( ﯾﮏﻃﺮف آن را در ﻇﺮف ﻣﺤﺘﻮی ﯾﺦ و آب ﺻﻔﺮ درﺟﮥ ﺳﻠﺴﯿﻮس و ﻃﺮف دﯾﮕﺮ آن را در ﺑﺨﺎر آب ‪ 100‬درﺟﮥ ﺳﻠﺴﯿﻮس ﻗﺮار ﻣﯽدﻫﯿﻢ ← ‪Δθ = ۱۰۰ ∘ C‬‬
‫د( اﮔﺮ در ﻣﺪت ‪ 10‬دﻗﯿﻘﻪ ‪ 200‬ﮔﺮم ﯾﺦ ذوب ﺷﻮد ← ‪t = ۶۰۰ s , m = ۰/۲ kg‬‬
‫ﻫـ( رﺳﺎﻧﻨﺪﮔﯽ ﮔﺮﻣﺎﯾﯽ ﻣﯿﻠﻪ ﭼﻨﺪ ‪ J /s.m.k‬اﺳﺖ؟ ← ?= ‪K‬‬
‫ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از راﺑﻄﮥ زﯾﺮ رﺳﺎﻧﻨﺪﮔﯽ ﮔﺮﻣﺎﯾﯽ ﻣﯿﻠﻪ را ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻣﯽ ﮐﻨﯿﻢ‪:‬‬
‫‪AtΔθ‬‬ ‫‪AtΔθ‬‬
‫‪Q=K‬‬ ‫‪⇒ mLF = K‬‬
‫‪L‬‬ ‫‪L‬‬
‫‪۷ × ۱۰−۴ × ۶۰۰ × ۱۰۰‬‬
‫× ‪⇒ ۰/۲ × ۳۳۶۰۰۰ = K‬‬
‫‪۲۵ × ۱۰−۲‬‬
‫‪⇒ K = ۴۰۰ J /s.m.k‬‬
‫‪124‬‬
‫اﻟﻒ( در ‪ 15‬ﻟﯿﺘﺮ ﮔﺎز ﮐﺎﻣﻞ دواﺗﻤﯽ← ‪V = ۱۵lit = ۱۵ × ۱۰−۳ m۳‬‬

‫ب( ﺑﺎ دﻣﺎی )‪ (-23‬درﺟﻪ ﺳﻠﺴﯿﻮس ← ‪T = ۲۷۳ − ۲۳ = ۲۵۰K‬‬
‫ج( ﻓﺸﺎر ‪ 8‬اﺗﻤﺴﻔﺮ← ‪P = ۸ atm = ۸ × ۱۰۵ P a‬‬
‫د( ﭼﻪ ﺗﻌﺪاد ﻣﻮﻟﮑﻮل ﮔﺎز وﺟﻮد دارد؟ ← ?= ‪N‬‬
‫ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﻗﺎﻧﻮن ﮔﺎزﻫﺎی ﮐﺎﻣﻞ ﺗﻌﺪاد ﻣﻮل ﮔﺎز را ﺑﻪ دﺳﺖ ﻣﯽ آورﯾﻢ ﺗﺎ ﺑﺘﻮاﻧﯿﻢ ﺗﻌﺪاد ﻣﻮﻟﮑﻮل ﻫﺎی ﮔﺎز را ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﮐﻨﯿﻢ‪:‬‬
‫‪P V = nRT‬‬
‫{‬
‫‪R = ۸J /mol.K‬‬
‫‪→ ۸ × ۱۰۵ × ۱۵ × ۱۰−۳ = n × ۸ × ۲۵۰ → n = ۶‬‬

‫‪N‬‬
‫‪N = ۶ × ۶ × ۱۰۲۳ = ۳/۶ × ۱۰۲۴‬‬
‫‪n=۶‬‬
‫=‪n‬‬
‫∘‪N‬‬ ‫‪N ∘ =۶×۱۰۲۳‬‬
‫‪34/ 50‬‬ ‫ﻟﺮﻧﯿﺘ ﻮ ‪1399‬‬

‫‪125‬‬
‫اﻟﻒ( ﻣﺴﺎﺣﺖ ﺟﺎﻧﺒﯽ ﯾﮏ ﻣﮑﻌﺐ ﻓﻠﺰی ‪ 0/25‬ﻣﺘﺮﻣﺮﺑﻊ اﺳﺖ‪A۰ = ۰/۲۵m۲ ← .‬‬

‫ب( ﺿﺮﯾﺐ اﻧﺒﺴﺎط ﺧﻄﯽ آن ‪ ۲ × ۱۰−۵ K −۱‬اﺳﺖ‪α = ۲ × ۱۰−۵ K −۱ ← .‬‬
‫ج( اﮔﺮ دﻣﺎی اﯾﻦ ﻣﮑﻌﺐ ‪ 100‬درﺟﮥ ﺳﻠﺴﯿﻮس اﻓﺰاﯾﺶ ﯾﺎﺑﺪ‪Δθ = ۱۰۰∘ C ← .‬‬
‫د( ﻣﺴﺎﺣﺖ ﺳﻄﺢ ﺟﺎﻧﺒﯽ آن ﭼﻨﺪ ﺳﺎﻧﺘﯽﻣﺘﺮ ﻣﺮﺑﻊ اﻓﺰاﯾﺶ ﻣﯽﯾﺎﺑﺪ؟ ← ?= ‪ΔA‬‬
‫ﮐﺎﻓﯽ اﺳﺖ از راﺑﻄﮥ اﻧﺒﺴﺎط ﺳﻄﺤﯽ اﺳﺘﻔﺎده ﮐﻨﯿﻢ‪.‬‬
‫‪ΔA = A۰ (۲αΔθ) ⇒ ΔA = ۰/۲۵(۲ × ۲ × ۱۰−۵ × ۱۰۰) = ۱۰−۳ m۲ = ۱۰cm۲‬‬
‫‪126‬‬

‫ﮔﺰﯾﻨﮥ ‪ (1‬ﻋﺎﻣﻠﯽ ﮐﻪ ﺳﺒﺐ اﻧﺘﻘﺎل ﮔﺮﻣﺎ ﻣﯽﺷﻮد دﻣﺎ اﺳﺖ؛ وﻗﺘﯽ دو ﺟﺴﻢ در ﺗﻌﺎدل ﮔﺮﻣﺎﯾﯽ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﺑﯿﻦ آن ﻫﺎ ﮔﺮﻣﺎﯾﯽ اﻧﺘﻘﺎل ﭘﯿﺪا ﻧﻤﯽ ﮐﻨﺪ و درواﻗﻊ ﻫﻢدﻣﺎ ﻣﯽﺑﺎﺷﻨﺪ‪ ،‬ﭘﺲ ﮔﺰﯾﻨﮥ ‪ 1‬ﺻﺤﯿﺢ اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪ (Q‬ﺑﺎ ﺣﺎﺻﻠﻀﺮب ﺟﺮم و ﻇﺮﻓﯿﺖ ﮔﺮﻣﺎﯾﯽ واﺑﺴﺘﻪ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻣﻘﺪار آن ﺑﺮای دو ﺟﺴﻢ ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ ﻣﺘﻔﺎوت ﺑﺎﺷﺪ؛ ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ اﻧﺮژی دروﻧﯽ دو ﺟﺴﻢ ﻧﯿﺰ ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ ﻣﺘﻔﺎوت ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬ ‫ﮔﺰﯾﻨﮥ ‪ (2‬اﻧﺮژی دروﻧﯽ )‪= mcΔθ‬‬
‫ﮔﺰﯾﻨﮥ ‪ (3‬ﻣﻘﺪار ﮔﺮﻣﺎی وﯾﮋه ﺑﺮای ﻣﻮاد ﻣﺨﺘﻠﻒ‪ ،‬ﻣﺘﻔﺎوت اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﮔﺰﯾﻨﮥ ‪ (4‬ﻫﻤﺎنﻃﻮر ﮐﻪ در ﮔﺰﯾﻨﮥ ‪ 2‬ﮔﻔﺘﻪ ﺷﺪ دو ﺟﺴﻢ ﻣﯽﺗﻮاﻧﻨﺪ اﻧﺮژی دروﻧﯽ ﻣﺘﻔﺎوﺗﯽ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪.‬‬
‫‪127‬‬
‫اﻟﻒ( ‪ 100‬ﮔﺮم آب ‪m۱ = ۱۰۰g = ۰/۱kg , θ۱ = ۱۰۰∘ C ← ۱۰۰∘ C‬‬

‫ب( ‪ 100‬ﮔﺮم ﯾﺦ ﺻﻔﺮ درﺟﻪ ← ‪m۲ = ۱۰۰g = ۰/۱kg , θ۲ = ۰∘ C‬‬
‫ج( دﻣﺎی ﻧﻬﺎﯾﯽ ﺳﯿﺴﺘﻢ ﭼﻨﺪ درﺟﮥ ﺳﻠﺴﯿﻮس ﻣﯽﺷﻮد؟ ← ?= ‪θe‬‬
‫‪Q۱‬‬ ‫‪Q۲‬‬ ‫‪Q۳‬‬

‫ﯾﺦ‪۰∘ C‬‬ ‫آب ∘‪۰‬‬ ‫‪ ‬آب‪ θe ∘ C‬در‪ ‬ﺣﺎﻟﺖ‪ ‬ﺗﻌﺎدل‬ ‫آب‪۱۰۰∘ C‬‬
‫ﮐﺎﻓﯽ اﺳﺖ از راﺑﻄﮥ ﺗﻌﺎدل ﮔﺮﻣﺎﯾﯽ اﺳﺘﻔﺎده ﮐﻨﯿﻢ‪.‬‬
‫‪Q۱ + Q۲ + Q۳ = ۰ ⇒ m۲ Lf + m۲ c(θe − ۰) + m۱ c(θe − ۱۰۰) = ۰‬‬

‫‪c۱ =c۲ =۴۲۰۰J/kg.K‬‬
‫‪۰/۱ × ۳۳۶۰۰۰ + ۰/۱ × ۴۲۰۰ × (θe − ۰) + ۰/۱ × ۴۲۰۰ × (θe − ۱۰۰) ⇒ θe = ۱۰∘ C‬‬
‫‪128‬‬
‫اﻟﻒ( ﯾﮏ ﻣﮑﻌﺐ ﻓﻠﺰی ﺑﻪ ﺿﻠﻊ ‪L۱ = ۲۰cm = ۲۰۰mm ← ۲۰cm‬‬

‫ب( ﺣﻔﺮۀ ﺧﺎﻟﯽ ﮐﺮوی ﺑﻪ ﺷﻌﺎع ‪ ۵cm‬وﺟﻮد دارد ← ‪R = ۵cm = ۵۰mm‬‬
‫ج( اﮔﺮ در اﺛﺮ اﻓﺰاﯾﺶ دﻣﺎ ﺿﻠﻊ ﻣﮑﻌﺐ ﺑﻪاﻧﺪازۀ ‪ 0/004‬ﻣﯿﻠﯽﻣﺘﺮ اﻓﺰاﯾﺶ ﯾﺎﺑﺪ‪ΔL = ۰/۰۰۴mm ← .‬‬
‫د( ﺷﻌﺎع ﺣﻔﺮه ﭼﻪ ﺗﻐ ﺮی ﻣﯽ ﮐﻨﺪ؟ ← ?= ‪ΔR‬‬
‫ﻣﺘﻨﺎﺳﺐ ﺑﺎ اﻓﺰاﯾﺶ ﺣﺠﻢ ﻣﮑﻌﺐ‪ ،‬ﺣﺠﻢ ﮐﺮه ﻧﯿﺰ اﻓﺰاﯾﺶ ﭘﯿﺪا ﻣﯽ ﮐﻨﺪ؛ ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ ﺿﺮﯾﺐ اﻧﺒﺴﺎط ﻃﻮﻟﯽ ﺑﺮای ﻣﮑﻌﺐ و ﮐﺮه ﯾﮑﺴﺎن اﺳﺖ؛ و ﺑﺎﺗﻮﺟﻪﺑﻪ اﯾﻨﮑﻪ ﺗﻐ ﺮات دﻣﺎ ﺑﺮای ﻫﺮ دو اﻧﺒﺴﺎط ﻃﻮﻟﯽ ﯾﮑﺴﺎن اﺳﺖ‪،‬‬
‫را از ﺗﻐ ﺮ اﻧﺪازۀ ﻣﮑﻌﺐ ﺑﻪ دﺳﺖ ﺑﯿﺎورﯾﻢ و درﻧﻬﺎﯾﺖ ﺗﻐ ﺮات ﺷﻌﺎع را ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﮐﻨﯿﻢ‪:‬‬ ‫ﭘﺲ ﮐﺎﻓﯽ اﺳﺖ ﻣﻘﺪار ‪αΔθ‬‬
‫‪ΔL = L۱ × αΔθ ⇒ ۴ × ۱۰−۳ = ۲۰۰ × αΔθ ⇒ αΔθ = ۲ × ۱۰−۵‬‬
‫‪ΔR = R ۱ αΔθ = ۵۰ × ۲ × ۱۰−۵ = ۱۰−۳ mm‬‬
‫‪35/ 50‬‬ ‫ﻟﺮﻧﯿﺘ ﻮ ‪1399‬‬

‫‪129‬‬
‫ﺑﺎﺗﻮﺟﻪﺑﻪ اﯾﻨﮑﻪ ﭘﯿﺴﺘﻮن ﺟﺎﺑﻪﺟﺎ ﻧﻤﯽﺷﻮد‪ ،‬ﭘﺲ ﺣﺠﻢ ﮔﺎز درون ﻣﺤﻔﻈﻪ ﺛﺎﺑﺖ اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪P۱‬‬ ‫‪P۲‬‬
‫=‬ ‫در ﺣﺠﻢ ﺛﺎﺑﺖ‪ ،‬ﻓﺸﺎر ﻣﻘﺪار ﻣﻌﯿﻨﯽ ﮔﺎز ﺑﺎ دﻣﺎی ﻣﻄﻠ ﻖ ﮔﺎز ﻧﺴﺒﺖ ﻣﺴﺘﻘﯿﻢ دارد‪:‬‬
‫‪T۱‬‬ ‫‪T۲‬‬
‫‪ = ۴ kg‬وزﻧﻪ‪ = ۱ kg , m‬ﭘﯿﺴﺘﻮن‪m‬‬
‫‪P ۰ = ۱۰۵ P a , g = ۱۰ m/s۲‬‬
‫‪T ۱ = ۲۷ + ۲۷۳ = ۳۰۰ K‬‬
‫‪T ۲ = ۸۷ + ۲۷۳ = ۳۶۰ K‬‬
‫‪A = ۵ cm۲ = ۵ × ۱۰−۴ m۲‬‬

‫‪ )g‬وزﻧﻪ‪ +m‬ﭘﯿﺴﺘﻮن‪(m‬‬ ‫‪ +m)g‬ﻓﻠﺰ‪ +m‬ﭘﯿﺴﺘﻮن‪(m‬‬
‫‪P۱‬‬ ‫‪P۲‬‬ ‫‪P۰ +‬‬ ‫‪A‬‬
‫‪P۰ +‬‬ ‫‪A‬‬
‫=‬ ‫⇒‬ ‫=‬
‫‪T۱‬‬ ‫‪T۲‬‬ ‫‪T۱‬‬ ‫‪T۲‬‬
‫‪۱۰۵ + (۱+۴)×۱۰‬‬
‫‪۵×۱۰−۴‬‬
‫‪۱۰۵ + (۱+۴+m)×۱۰‬‬
‫‪۵×۱۰−۴‬‬
‫⇒‬ ‫=‬
‫‪۳۰۰‬‬ ‫‪۳۶۰‬‬
‫‪۲ × ۱۰۵‬‬ ‫)‪۱۰۵ + ۲ × ۱۰۴ × (۵ + m‬‬
‫⇒‬ ‫=‬
‫‪۵‬‬ ‫‪۶‬‬
‫‪⇒ ۲۴ = ۱۰ + ۱۰ + ۲m ⇒ ۲m = ۴ ⇒ m = ۲ kg‬‬
‫‪130‬‬
‫اﻟﻒ( دو ﻣﯿﻠﻪ ﺑﻪ ﻃﻮل ‪ ۵۰cm‬ﺑﺎ ﺳﻄﺢ ﻣﻘﻄﻊ ﯾﮑﺴﺎن ﺑﻪ ﻫﻢ ﻣﺘﺼﻞ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪LAl = LF e = ۵۰cm , AAl = AF e ←.‬‬
‫‪kAl‬‬
‫‪kFe‬‬
‫ب( درﺻﻮرﺗﯽ ﮐﻪ رﺳﺎﻧﻨﺪﮔﯽ آﻟﻮﻣﯿﻨﯿﻢ ﺳﻪ ﺑﺮاﺑﺮ رﺳﺎﻧﻨﺪﮔﯽ آﻫﻦ ﺑﺎﺷﺪ‪= ۳ ← .‬‬
‫ج( دﻣﺎی ﻣﺤﻞ اﺗﺼﺎل دو ﻣﯿﻠﻪ ﭼﻨﺪ درﺟﮥ ﺳﻠﺴﯿﻮس اﺳﺖ؟ ← ?= ‪θ‬‬
‫آﻫﻨﮓ رﺳﺎﻧﺶ ﮔﺮﻣﺎﯾﯽ ﺑﺮای آﻟﻮﻣﯿﻨﯿﻢ و آﻫﻦ ﯾﮑﺴﺎن اﺳﺖ‪ ،‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ‪:‬‬
‫‪Q‬‬ ‫‪kAΔθ‬‬ ‫‪Q۱‬‬ ‫‪Q۲‬‬ ‫‪k Al AAl ΔθAl‬‬ ‫‪k F e AF e ΔθF e‬‬
‫=‬ ‫⇒ ) (= ) (⇒‬ ‫=‬
‫‪t‬‬ ‫‪L‬‬ ‫‪t۱ Al‬‬ ‫‪t۲ F e‬‬ ‫‪LAl‬‬ ‫‪LF e‬‬
‫‪⇒ k Al ΔθAl = k F e ΔθF e ⇒ k Al × (θ − ۱۰۰) = ۳k Al (۲۰ − θ) ⇒ θ = ۴۰∘ C‬‬
‫‪131‬‬
‫ﺑﻪ دﺳﺖ ﻣﯽآﯾﺪ‪.‬‬ ‫وﻗﺘﯽ ﺑﻪ ﻣﯿﻠﻪای ﮔﺮﻣﺎ داده ﻣﯽﺷﻮد ﻃﻮل آن اﻓﺰاﯾﺶ ﻣﯽﯾﺎﺑﺪ و ﻃﻮل ﺟﺪﯾﺪ آن از راﺑﻄﮥ )‪ℓ۲ = ℓ۱ (۱ + αΔθ‬‬
‫ﻣﯿﺰان ﺗﻐ ﺮ ﻃﻮل دو ﻣﯿﻠﻪ ﺑﻪ ﮔﻮﻧﻪای اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﻌﺪ از اﻧﺒﺴﺎط ﻧﯿﺰ اﺧﺘﻼف ﻃﻮل دو ﻣﯿﻠﻪ ‪ 20‬ﺳﺎﻧﺘﯽﻣﺘﺮ اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪ℓ۱B − ℓ۱A = ۲۰ ⇒ ℓ۱B (۱ + αB Δθ) − ℓ۱A (۱ + αA Δθ) = ۲۰‬‬

‫‪۷۰ (۱ + αB × ۳۰) − ۵۰ (۱ + αA × ۳۰) = ۲۰‬‬
‫‪۷۰ + ۷۰αB × ۳۰ − ۵۰ + ۵۰αA × ۳۰ = ۲۰‬‬
‫‪αA‬‬ ‫‪۷۰‬‬ ‫‪۷‬‬
‫⇒ ‪۷۰αB × ۳۰ = ۵۰αA × ۳۰‬‬ ‫=‬ ‫=‬
‫‪αB‬‬ ‫‪۵۰‬‬ ‫‪۵‬‬
‫راهﺣﻞ دوم‪:‬‬
‫ﻫﻨﮕﺎﻣﯽ ﮐﻪ اﺧﺘﻼف ﻃﻮل دو ﻣﯿﻠﻪ در ﭘﺎﯾﺎن اﻧﺒﺴﺎط ﻧﯿﺰ ﻫﻤﺎﻧﻨﺪ اﺑﺘﺪا ﺑﺎﻗﯽ ﻣﯽﻣﺎﻧﺪ؛ اﯾﻦ ﯾﻌﻨﯽ ﺗﻐ ﺮ ﻃﻮل آن ﻫﺎ ﻣﺸﺎﺑﻪ ﯾﮑﺪﯾﮕﺮ اﺳﺖ‪:‬‬
‫‪ℓB αB ΔθB = ℓA αA ΔθA‬‬

‫‪αA‬‬ ‫‪ℓA‬‬ ‫‪αA‬‬ ‫‪۷۰‬‬ ‫‪۷‬‬
‫⇒‬ ‫=‬ ‫⇒‬ ‫=‬ ‫=‬
‫‪αB‬‬ ‫‪ℓB‬‬ ‫‪αB‬‬ ‫‪۵۰‬‬ ‫‪۵‬‬
‫‪36/ 50‬‬ ‫ﻟﺮﻧﯿﺘ ﻮ ‪1399‬‬

‫‪132‬‬
‫‪۱‬‬ ‫‪۱‬‬
‫= ‪AA‬‬ ‫ﺳﻄﺢ ﻣﻘﻄﻊ ﻣﯿﻠﮥ ‪ B‬اﺳﺖ ← ‪AB‬‬ ‫اﻟﻒ( ﺳﻄﺢ ﻣﻘﻄﻊ ﻣﯿﻠﮥ ‪،A‬‬
‫‪۳‬‬ ‫‪۳‬‬
‫ب( رﺳﺎﻧﻨﺪﮔﯽ ﮔﺮﻣﺎﯾﯽ ﻣﯿﻠﮥ ‪ ،A‬ﺷﺶ ﺑﺮاﺑﺮ رﺳﺎﻧﻨﺪﮔﯽ ﻣﯿﻠﮥ ‪ B‬اﺳﺖ ← ‪k A = ۶k B‬‬
‫‪QA‬‬
‫‪t‬‬ ‫‪QA‬‬
‫‪QB‬‬
‫=‬ ‫ج( آﻫﻨﮓ رﺳﺎﻧﺶ ﮔﺮﻣﺎﯾﯽ در ﻣﯿﻠﮥ ‪ A‬ﭼﻨﺪﺑﺮاﺑﺮ آﻫﻨﮓ رﺳﺎﻧﺶ ﮔﺮﻣﺎﯾﯽ در ﻣﯿﻠﮥ ‪ B‬اﺳﺖ؟ ← ?=‬
‫‪t‬‬
‫‪QB‬‬
‫‪kAtΔθ‬‬
‫‪ ،Q‬ﻧﺴﺒﺖ ﻣﻮردﻧﻈﺮ را ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻣﯽ ﮐﻨﯿﻢ؛‬ ‫=‬ ‫ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از راﺑﻄﮥ‬
‫‪L‬‬
‫دﻗﺖ ﺷﻮد ﮐﻪ ﻃﻮل و ﺗﻐ ﺮات دﻣﺎی ﻫﺮ دو ﻣﯿﻠﻪ ﯾﮑﺴﺎن اﺳﺖ‪.‬‬
‫⎧‬
‫‪⎪ QA = k A AA tΔθ‬‬ ‫‪QA‬‬
‫‪۶k B × ۳۱ AB Δθ‬‬
‫⎨‬
‫‪QA‬‬
‫‪L‬‬
‫⇒ ‪k A tΔθ‬‬
‫‪t‬‬
‫=‬ ‫=‬ ‫‪L‬‬
‫‪=۲‬‬
‫⎩‬
‫‪⎪QB = B B‬‬
‫‪QB‬‬
‫‪t‬‬
‫‪QB‬‬ ‫‪k B × AB × Δθ‬‬‫‪L‬‬
‫‪L‬‬
‫‪133‬‬
‫‪ΔL‬‬
‫‪L‬‬
‫اﻟﻒ( ﻃﻮل آن ﯾﮏ درﺻﺪ اﻓﺰاﯾﺶ ﯾﺎﺑﺪ‪× ۱۰۰ = ۱ ← .‬‬
‫‪ΔV‬‬
‫‪V۱‬‬
‫ب( ﺣﺠﻢ آن ﺗﻘﺮﯾﺒﺎً ﭼﻨﺪ درﺻﺪ اﻓﺰاﯾﺶ ﻣﯽﯾﺎﺑﺪ‪× ۱۰۰ =? ← .‬‬
‫‪ ،ΔV‬درﺻﺪ ﺗﻐ ﺮات ﺣﺠﻢ ﺑﺮاﺑﺮ اﺳﺖ ﺑﺎ‪:‬‬ ‫ﺑﺎﺗﻮﺟﻪﺑﻪ راﺑﻄﮥ ﺗﻐ ﺮات ﺣﺠﻢ ‪= ۳αV ۱ Δθ‬‬
‫‪ΔV‬‬ ‫‪۳αV ۱ Δθ‬‬

‫= ‪× ۱۰۰‬‬ ‫‪× ۱۰۰ = ۳۰۰αΔθ‬‬
‫‪V۱‬‬ ‫‪V۱‬‬
‫را ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از اﻧﺒﺴﺎط ﻃﻮﻟﯽ ﻣﯿﻠﻪ ﺑﻪ دﺳﺖ آورﯾﻢ و در راﺑﻄﮥ ﺑﺎﻻ ﺟﺎﯾﮕﺬاری ﮐﻨﯿﻢ‪:‬‬ ‫ﺣﺎل ﮐﺎﻓﯽ اﺳﺖ ‪αΔθ‬‬
‫‪ΔL=۰/۰۱L‬‬
‫‪ΔL = LαΔθ‬‬ ‫‪αΔθ = ۰/۰۱‬‬
‫‪ΔV‬‬
‫‪× ۱۰۰ = ۳۰۰αΔθ = ۳۰۰ × ۰/۰۱ = ۳%‬‬
‫‪V‬‬
‫‪134‬‬
‫آب ‪ ۱۰۰∘ C‬ﺑﺎ ﮔﺮﻓﺘﻦ ﮔﺮﻣﺎ از ﻣﺲ ﺷﺮوع ﺑﻪ ﺑﺨﺎر ﺷﺪن ﻣﯽ ﮐﻨﺪ؛ ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ‪:‬‬
‫‪QV = Qcu ⇒ mLV = M CΔθ ⇒ ۵ × ۲۲۵۶ = ۲۸۲ × ۰/۴Δθ ⇒ Δθ = ۱۰۰∘ C‬‬
‫‪Δθ = θ۲ − θ۱ ⇒ −۱۰۰ = ۱۰۰ − θ۱ ⇒ θ۱ = ۲۰۰∘ C‬‬
‫ﺗﺬﮐﺮ‪ :‬ﭼﻮن ﻣﺲ ﮔﺮﻣﺎ از دﺳﺖ داده اﺳﺖ و دﻣﺎﯾﺶ ﮐﺎﻫﺶ ﭘﯿﺪا ﮐﺮده‪ ،‬ﺗﻐ ﺮات دﻣﺎی آن را ﺑﺎ ﻋﻼﻣﺖ ﻣﻨﻔﯽ در ﻧﻈﺮ ﻣﯽ ﮔﯿﺮﯾﻢ‪.‬‬
‫‪135‬‬
‫اﻟﻒ( دو ﮐﺮۀ ﻣﺴﯽ ‪ A‬و ‪ B‬ﺑﺎ ﺷﻌﺎع و دﻣﺎی اوﻟﯿﮥ ﻣﺴﺎوی در ﻧﻈﺮ ﺑﮕﯿﺮﯾﺪ‪αA = αB , cA = cB , R A = R B , θA = θB ← .‬‬
‫ب( درون ﮐﺮۀ ‪ A‬ﺣﻔﺮۀ ﺗﻮﺧﺎﻟﯽ وﺟﻮد دارد‪mA < mB ← .‬‬
‫ج( اﮔﺮ دﻣﺎی آن ﻫﺎ را ﺑﻪ ﯾﮏاﻧﺪازه ﺑﺎﻻ ﺑﺒﺮﯾﻢ ← ‪ΔθA = ΔθB‬‬
‫‪ΔR A‬‬ ‫‪QA‬‬
‫‪=? ,‬‬ ‫د( ﮐﺪام راﺑﻄﻪ ﺑﯿﻦ اﻓﺰاﯾﺶ ﺷﻌﺎع ﮐﺮه ﻫﺎ و ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﮔﺮﻣﺎی ﮔﺮﻓﺘﻪﺷﺪه ﺗﻮﺳﻂ ﮐﺮه ﻫﺎ ﺑﺮﻗﺮار اﺳﺖ؟← ?=‬
‫‪ΔR B‬‬ ‫‪QB‬‬
‫ﺑﺮای ﻣﻘﺎﯾﺴﮥ اﻓﺰاﯾﺶ ﺷﻌﺎع دو ﮐﺮه از راﺑﻄﮥ اﻧﺒﺴﺎط ﻃﻮﻟﯽ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﯽ ﮐﻨﯿﻢ؛ ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ‪:‬‬
‫‪ΔR A‬‬ ‫‪αA‬‬ ‫‪RA‬‬ ‫‪ΔθA‬‬

‫⇒ ‪ΔR = αRΔθ‬‬ ‫=‬ ‫×‬ ‫×‬ ‫‪= ۱ ⇒ ΔR A = ΔR B‬‬
‫‪ΔR B‬‬ ‫‪αB‬‬ ‫‪RB‬‬ ‫‪ΔθB‬‬
‫ﺑﺮای ﻣﻘﺎﯾﺴﮥ ﮔﺮﻣﺎی ﮔﺮﻓﺘﻪﺷﺪه از راﺑﻄﮥ اﻧﺮژی ﮔﺮﻣﺎﯾﯽ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﯽ ﮐﻨﯿﻢ‪.‬‬
‫‪QA‬‬ ‫‪mA‬‬ ‫‪cA‬‬ ‫‪ΔθA‬‬ ‫‪mA‬‬

‫⇒ ‪Q = mcΔθ‬‬ ‫=‬ ‫×‬ ‫×‬ ‫=‬
‫‪QB‬‬ ‫‪mB‬‬ ‫‪cB‬‬ ‫‪ΔθB‬‬ ‫‪mB‬‬
‫‪ QA‬ﻣﯽﺷﻮد‪.‬‬ ‫ﭼﻮن ‪ mA < mB‬اﺳﺖ؛ ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ ‪< QB‬‬
‫‪37 / 50‬‬ ‫ﻟﺮﻧﯿﺘ ﻮ ‪1399‬‬

‫‪136‬‬
‫اﻟﻒ( ﺿﺨﺎﻣﺖ دﯾﻮاری از ﺑﺘﻦ ﺑﻪ اﺑﻌﺎد ‪ ۳m × ۵m‬ﺑﺮاﺑﺮ ‪ ۳۰cm‬اﺳﺖ‪.‬‬
‫← ‪A = ۳ × ۵ = ۱۵m۲ , L = ۳۰cm = ۰/۳m‬‬

‫‪θ ۱ =−۱۵∘ C‬‬
‫‪Δθ = θ۲ − θ۱‬‬ ‫ب( در روزی ﮐﻪ دﻣﺎی ﺳﻄﺢ ﺧﺎرﺟﯽ دﯾﻮار ‪ −۱۵∘ C‬و دﻣﺎی ﺳﻄﺢ داﺧﻠﯽ آن ‪ ۲۵∘ C‬اﺳﺖ‪Δθ = ۲۵ − (−۱۵) = ۴۰∘ C ← .‬‬
‫‪θ ۲ =۲۵∘ C‬‬
‫‪Q‬‬
‫‪t‬‬
‫ج( آﻫﻨﮓ ﺷﺎرش ﮔﺮﻣﺎ از دﯾﻮار ﺑﺮاﺑﺮ ‪ ۳۴۰۰J /s‬اﺳﺖ‪= ۳۴۰۰J /s ← .‬‬
‫ﮐﺎﻓﯽ اﺳﺖ از راﺑﻄﮥ آﻫﻨﮓ رﺳﺎﻧﺶ ﮔﺮﻣﺎﯾﯽ اﺳﺘﻔﺎده ﮐﻨﯿﻢ‪.‬‬
‫‪Q‬‬ ‫‪AΔθ‬‬ ‫‪k=۰/۰۴W /m∘ C‬‬ ‫‪۱۵ × ۴۰‬‬

‫‪=k‬‬ ‫× ‪۳۴۰۰ = ۰/۰۴‬‬ ‫‪⇒ L ≃ ۰/۰۷m = ۷mm‬‬
‫‪t‬‬ ‫‪L‬‬ ‫‪L‬‬
‫‪137‬‬
‫اﻟﻒ( ﺿﺮﯾﺐ اﻧﺒﺴﺎط ﻃﻮﻟﯽ ﻓﻠﺰی ‪ ۲/۵ × ۱۰−۵ k −۱‬اﺳﺖ‪α = ۲/۵ × ۱۰−۵ k −۱ ← .‬‬
‫ب( دﻣﺎی ﯾﮏ ﻣﯿﻠﻪ از آن ﻓﻠﺰ را ﭼﻨﺪ درﺟﮥ ﺳﻠﺴﯿﻮس اﻓﺰاﯾﺶ دﻫﯿﻢ‪Δθ =? ←.‬‬
‫ج( ﻃﻮل آن ﺗﻘﺮﯾﺒﺎً ﺑﻪاﻧﺪازۀ ‪ 0/001‬ﻃﻮل اوﻟﯿﻪ اﺿﺎﻓﻪ ﺷﻮد‪ΔL = ۰/۰۰۱L۱ ← .‬‬
‫ﮐﺎﻓﯽ اﺳﺖ از راﺑﻄﮥ اﻧﺒﺴﺎط ﻃﻮﻟﯽ اﺳﺘﻔﺎده ﮐﻨﯿﻢ‪.‬‬
‫‪ΔL = L۱ αΔθ ⇒ ۰/۰۰۱L۱ = L۱ × ۲/۵ × ۱۰−۵ × Δθ ⇒ Δθ = ۴۰∘ C‬‬
‫‪138‬‬
‫ﻧﺴﺒﺖ ﺗﻐ ﺮات ﺷﻌﺎع دو ﺻﻔﺤﻪ‪:‬‬
‫‪ΔR ۲‬‬ ‫‪R ۲ α۲ Δθ۲‬‬ ‫‪α۱ =α۲‬‬ ‫‪ΔR ۲‬‬ ‫‪R۲‬‬ ‫‪Δθ۲‬‬
‫⇒ ‪ΔR = RαΔθ‬‬ ‫=‬ ‫=‬ ‫×‬ ‫)‪(۱‬‬
‫‪ΔR ۱‬‬ ‫‪R ۱ α۱ Δθ۱‬‬ ‫‪ΔR ۱‬‬ ‫‪R۱‬‬ ‫‪Δθ۱‬‬
‫ﭘﺲ ﺑﺎﯾﺪ ﻧﺴﺒﺖ ﺷﻌﺎع و ﺗﻐ ﺮات دﻣﺎی آن ﻫﺎ را ﺑﻪ دﺳﺖ آورﯾﻢ‪.‬‬
‫ﺑﺎﺗﻮﺟﻪﺑﻪ ﻣﺴﺎﺣﺖ ﺻﻔﺤﺎت‪ ،‬ﻧﺴﺒﺖ ﺷﻌﺎع دو داﯾﺮه ﺑﺮاﺑﺮ اﺳﺖ ﺑﺎ‪:‬‬
‫= ‪S ۲ = ۲S ۱ ⇒ πR ۲۲ = ۲πR ۱۲ ⇒ R ۲۲ = ۲R ۱۲ ⇒ R ۲‬‬ ‫‪۲ R۱‬‬ ‫)‪(۲‬‬
‫‪ Δθ‬را ﻣﯽﯾﺎﺑﯿﻢ‪:‬‬
‫‪Δθ‬‬‫‪۱‬‬
‫‪۲‬‬
‫‪ Q‬اﺳﺘﻔﺎده ﻣﯽ ﮐﻨﯿﻢ و ﻧﺴﺒﺖ‬
‫‪Q‬‬
‫‪۲‬‬
‫‪۱‬‬
‫ﺑﺎﺗﻮﺟﻪﺑﻪ داده ﻫﺎی ﻣﺴﺌﻠﻪ از ﻧﺴﺒﺖ اﻧﺮژی ﮔﺮﻣﺎﯾﯽ ‪= ۲‬‬
‫‪Q۲‬‬ ‫‪m۲ c۲ Δθ۲‬‬ ‫‪c۱ =c۲‬‬ ‫‪m۲ Δθ۲‬‬

‫⇒ ‪Q = mcΔθ‬‬ ‫=‬ ‫⇒‪۲‬‬ ‫‪=۲‬‬
‫‪Q۱‬‬ ‫‪m۱ c۱ Δθ۱‬‬ ‫‪m۱ Δθ۱‬‬
‫ﻫﺮ دو ﺻﻔﺤﻪ از ﯾﮏ ور ق ﻣﺴﯽ ﺟﺪا ﺷﺪهاﻧﺪ و ﺳﻄﺢ ‪ S ۲‬دو ﺑﺮاﺑﺮ ‪ S ۱‬اﺳﺖ ﭘﺲ ﻣﯽﺗﻮاﻧﯿﻢ ﺑﮕﻮ ﻢ ﺟﺮم ‪ m۲‬دو ﺑﺮاﺑﺮ ‪ m۱‬اﺳﺖ؛ ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ‪:‬‬
‫‪m۲ Δθ۲‬‬ ‫‪Δθ۲‬‬ ‫‪Δθ۲‬‬

‫×‪=۲⇒۲‬‬ ‫⇒‪=۲‬‬ ‫‪=۱‬‬ ‫)‪(۳‬‬
‫‪m۱ Δθ۱‬‬ ‫‪Δθ۱‬‬ ‫‪Δθ۱‬‬
‫ﺣﺎل از ﺟﺎﯾﮕﺬاری رواﺑﻂ )‪ (۲‬و )‪ (۳‬در راﺑﻄﮥ )‪ (۱‬دارﯾﻢ‪:‬‬
‫‪ΔR ۲‬‬ ‫‪R۲‬‬ ‫‪Δθ۲‬‬ ‫‪۲ R۱‬‬

‫=‬ ‫×‬ ‫=‬ ‫= ‪×۱‬‬ ‫‪۲‬‬
‫‪ΔR ۱‬‬ ‫‪R۱‬‬ ‫‪Δθ۱‬‬ ‫‪R۱‬‬
‫‪38 / 50‬‬ ‫ﻟﺮﻧﯿﺘ ﻮ ‪1399‬‬

‫‪139‬‬
‫اﻟﻒ( دﻣﺎی ﯾﮏ ﻣﯿﻠﮥ ﻣﺴﯽ را ‪ ۱۰۰∘ C‬اﻓﺰاﯾﺶ ﻣﯽدﻫﯿﻢ‪Δθ = ۱۰۰∘ C ← .‬‬

‫‪ΔL‬‬
‫‪L۱‬‬
‫ب( ﻃﻮل آن ‪ 0/17‬درﺻﺪ اﻓﺰاﯾﺶ ﻣﯽﯾﺎﺑﺪ‪× ۱۰۰ = ۰/۱۷ ← .‬‬
‫‪A۲‬‬
‫‪A۱‬‬
‫ج( اﮔﺮ دﻣﺎی ﯾﮏ ورﻗﮥ ﻣﺴﯽ را ‪ ۱۰۰∘ C‬اﻓﺰاﯾﺶ دﻫﯿﻢ ﻣﺴﺎﺣﺖ آن ﭼﻨﺪﺑﺮاﺑﺮ ﻣﯽﺷﻮد؟ ← ?=‬
‫راﺑﻄﮥ اﻧﺒﺴﺎط ﺳﻄﺤﯽ را ﺑﺮای ورﻗﮥ ﻣﺴﯽ ﻣﯽﻧﻮﯾﺴﯿﻢ‪.‬‬
‫‪A۲‬‬
‫⇒ )‪A۲ = A۱ (۱ + ۲αΔθ‬‬ ‫‪= ۱ + ۲αΔθ‬‬
‫‪A۱‬‬
‫را ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﮐﻨﯿﻢ ﮐﻪ ﺑﺮای اﯾﻦ ﮐﺎر از راﺑﻄﮥ اﻧﺒﺴﺎط ﻃﻮﻟﯽ ﻣﯿﻠﻪ ﮐﻪ در ﺻﻮرتﻣﺴﺌﻠﻪ ﻗﯿﺪ ﺷﺪه اﺳﺖ ﮐﻤﮏ ﻣﯽ ﮔﯿﺮﯾﻢ‪.‬‬ ‫ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ ﮐﺎﻓﯽ اﺳﺖ ‪αΔθ‬‬
‫‪ΔL۱‬‬ ‫‪ΔL=L ۱ αΔθ‬‬ ‫‪L۱ αΔθ‬‬

‫‪× ۱۰۰ = ۰/۱۷‬‬ ‫‪× ۱۰۰ = ۰/۱۷ ⇒ αΔθ = ۱۷ × ۱۰−۴‬‬
‫‪L۱‬‬ ‫‪L۱‬‬
‫‪A۲‬‬
‫‪= ۱ + ۲αΔθ = ۱ + ۲ × ۱۷ × ۱۰−۴ = ۱ + ۳۴ × ۱۰−۴ = ۱/۰۰۳۴‬‬
‫‪A۱‬‬
‫‪140‬‬
‫ﮔﺮﻣﺎی وﯾﮋه ﺑﻪ ﺟﻨﺲ ﻣﺎده ﺑﺴﺘﮕﯽ دارد اﻣﺎ ﺑﻪ ﺟﺮم آن ﺑﺴﺘﮕﯽ ﻧﺪارد و ﺑﺎ ‪ c‬ﻧﺸﺎن داده ﻣﯽﺷﻮد؛ ﻟﺬا ﺑﺎ ﺗﻐ ﺮ ﺟﺮم ﮔﺮﻣﺎی وﯾﮋه ﺛﺎﺑﺖ ﻣﯽﻣﺎﻧﻨﺪ‪.‬‬
‫ﻇﺮﻓﯿﺖ ﮔﺮﻣﺎﯾﯽ ﺑﺮاﺑﺮ اﺳﺖ ﺑﺎ ﺣﺎﺻﻞﺿﺮب ﮔﺮﻣﺎی وﯾﮋه در ﺟﺮم ﻣﺎده ) ‪ ،(mc‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ اﮔﺮ ﺟﺮم اﮔﺮ ﺟﺮم ﻧﺼﻒ ﺷﻮد ﻇﺮﻓﯿﺖ ﮔﺮﻣﺎﯾﯽ ﻧﯿﺰ ﻧﺼﻒ ﻣﯽﺷﻮد‪.‬‬
‫‪141‬‬
‫‪AB = ۲AA , LA = LB , ΔθA = ΔθB‬‬

‫‪Q‬‬ ‫‪Q‬‬ ‫‪K A AA ΔθA‬‬ ‫‪K B AB ΔθB‬‬
‫⇒ ) (‪( ) = ۲/۵‬‬ ‫‪= ۲/۵‬‬
‫‪t A‬‬ ‫‪t B‬‬ ‫‪LA‬‬ ‫‪LB‬‬
‫‪⇒ K A = ۵K B‬‬
‫‪142‬‬
‫ﮔﺮﻣﮑﻦ اﻟﮑﺘﺮﯾﮑﯽ ﺑﺎ ﺗﻮﻟﯿﺪ ﮔﺮﻣﺎ ﺑﺎﻋﺚ ذوب ﯾﺦ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ ،‬ﭘﺲ ﻣﻘﺪار ﮔﺮﻣﺎی ﺗﻮﻟﯿﺪی ﺑﻪ وﺳﯿﻠﮥ ﮔﺮﻣﮑﻦ اﻟﮑﺘﺮﯾﮑﯽ را ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻣﯽ ﮐﻨﯿﻢ‪:‬‬
‫‪Q‬‬
‫= ‪ : P ۲‬ﺗﻮان‪ ‬ﻣﻔﯿﺪ‬ ‫‪⇒ Q = P۲ ⋅ t‬‬ ‫)‪(۱‬‬
‫‪t‬‬
‫‪۸۰‬‬
‫= ‪ × P ۱‬ﺑﺎزده = ‪ : P ۲‬ﺗﻮان‪ ‬ﻣﻔﯿﺪ‬ ‫‪× ۷۵۰ = ۶۰۰ W‬‬ ‫)‪(۲‬‬
‫‪۱۰۰‬‬
‫)‪(۱) , (۲‬‬
‫ﮔﺮﻣﺎی‪ ‬ﺗﻮﻟﯿﺪﺷﺪه‪ ‬ﺗﻮﺳﻂ‪ ‬ﮔﺮﻣﮑﻦ‪ ‬اﻟﮑﺘﺮﯾﮑﯽ ‪Q = ۶۰۰ × ۱۲۲/۵ = ۷۳۵۰۰ J :‬‬
‫ﮔﺮﻣﺎﯾﯽ ﮐﻪ ﮔﺮﻣﮑﻦ اﻟﮑﺘﺮﯾﮑﯽ ﺗﻮﻟﯿﺪ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ ﺑﺎﻋﺚ ﻣﯽﺷﻮد دﻣﺎی ﯾﺦ از ‪ −۶∘ C‬ﺑﻪ ﺻﻔﺮ رﺳﯿﺪه و ﻧﯿﺰ ﻗﺴﻤﺘﯽ از ﯾﺦ ذوب ﺷﻮد‪.‬‬
‫‪Q = Q۱ + Q۲ ⇒ ۷۳۵۰۰ = mcΔθ +‬‬ ‫‪m′‬‬ ‫‪LF ⇒ ۷۳۵۰۰ = ۰/۵ × ۲۱۰۰ × (۰ − (−۶)) + m′ × ۳۳۶۰۰۰‬‬
‫↓‬
‫ﺟﺮم‪ ‬ﯾﺦ‪ ‬ذوبﺷﺪ ه‬
‫‪۶۷۲۰۰‬‬
‫= ‪⇒ ۷۳۵۰۰ − ۶۳۰۰ = m′ × ۳۳۶۰۰۰ ⇒ m′‬‬ ‫‪= ۰/۲ kg = ۲۰۰ g‬‬
‫‪۳۳۶۰۰۰‬‬
‫ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ‪:‬‬
‫‪ : ۵۰۰ − ۲۰۰ = ۳۰۰ g‬ﺟﺮم‪ ‬ﯾﺦ‪ ‬ﺑﺎﻗﯽﻣﺎﻧﺪه‬
‫‪143‬‬
‫ﺑﺎﺗﻮﺟﻪﺑﻪ اﯾﻨﮑﻪ آﻫﻨﮓ ﺷﺎرش ﮔﺮﻣﺎ در ﺳﻄﺢ ﻣﺸﺘﺮک دو ﻓﻠﺰ ﺑﺎﻫﻢ ﺑﺮاﺑﺮ اﺳﺖ‪ ،‬دارﯾﻢ‪:‬‬
‫‪k ۱ = ۹۰ J /s.m.K‬‬
‫‪k ۲ = ۲۰۰ J /s.m.K‬‬

‫‪Q۱‬‬ ‫‪Q۲‬‬ ‫‪k ۱ A۱ Δθ۱‬‬ ‫‪k ۲ A۲ Δθ۲‬‬
‫=‬ ‫⇒‬ ‫=‬
‫‪t‬‬ ‫‪t‬‬ ‫‪d۱‬‬ ‫‪d۲‬‬
‫‪A۱ =A۲‬‬ ‫)‪۹۰ × (۱۰۰ − θ‬‬ ‫)‪۲۰۰ × (θ − ۰‬‬
‫=‬
‫‪۴/۵‬‬ ‫‪۲/۵‬‬
‫‪⇒ ۱۰۰ − θ = ۴θ ⇒ θ = ۲۰ ∘ C‬‬
‫‪39/ 50‬‬ ‫ﻟﺮﻧﯿﺘ ﻮ ‪1399‬‬

‫‪144‬‬
‫اﻟﻒ( دﻣﺎی ﺑﯿﺮون ﺧﺎﻧﻪ ‪ −۵‬درﺟﮥ ﺳﻠﺴﯿﻮس و دﻣﺎی ﺧﺎﻧﻪ ‪ 20‬درﺟﮥ ﺳﻠﺴﯿﻮس ← ‪Δθ = ۲۰ − (−۵) = ۲۵ ∘ C‬‬
‫ب( اﮔﺮ دﻣﺎی داﺧﻞ ﺧﺎﻧﻪ را اﻓﺰاﯾﺶ داده و در ‪ 25‬درﺟﮥ ﺳﻠﺴﯿﻮس ﺛﺎﺑﺖ ﻧﮕﻪ دارﯾﻢ ← ‪Δθ′ = ۲۵ − (−۵) = ۳۰ ∘ C‬‬
‫‪Q′‬‬
‫ج( آﻫﻨﮓ اﺗﻼف اﻧﺮژی ﮔﺮﻣﺎﯾﯽ از ﻃﺮﯾ ﻖ رﺳﺎﻧﺶ‪ ،‬ﭼﻨﺪﺑﺮاﺑﺮ ﻣﯽﺷﻮد؟ ← ?=‬
‫‪Q‬‬
‫‪Q‬‬ ‫‪kAΔθ‬‬
‫دارﯾﻢ‪:‬‬ ‫=‬ ‫ﺑﺎﺗﻮﺟﻪﺑﻪ راﺑﻄﮥ‬
‫‪t‬‬ ‫‪L‬‬
‫‪Q′‬‬ ‫‪kAΔθ′‬‬
‫= ‪t‬‬ ‫‪L‬‬ ‫‪Δθ′‬‬ ‫‪۳۰‬‬ ‫‪۶‬‬
‫=‬ ‫=‬ ‫=‬
‫‪Q‬‬ ‫‪kAΔθ‬‬ ‫‪Δθ‬‬ ‫‪۲۵‬‬ ‫‪۵‬‬
‫‪t‬‬ ‫‪L‬‬
‫‪145‬‬
‫اﻟﻒ( دﻣﺎی ﻫﻮا ‪ −۳∘ C‬اﺳﺖ‪T ۱ = −۳ + ۲۷۳ = ۲۷۰K ← .‬‬

‫ب( ﻓﺸﺎر ﻫﻮای درون ﺗﺎﯾﺮ اﺗﻮﻣﺒﯿﻞ ‪ 2/7‬اﺗﻤﺴﻔﺮ ← ‪P ۱ = ۲/۷atm‬‬
‫ج( ﻓﺸﺎر ﮔﺎز درون ﺗﺎﯾﺮ ﺑﻪ ‪ 3‬اﺗﻤﺴﻔﺮ ﺑﺮﺳﺪ ← ‪P ۲ = ۳atm‬‬
‫د( دﻣﺎی اﯾﻦ ﻣﻨﻄﻘﻪ ﭼﻨﺪ درﺟﮥ ﺳﻠﺴﯿﻮس اﺳﺖ‪T ۲ =? ← .‬‬
‫و( ﺣﺠﻢ ﺗﺎﯾﺮ را ﺛﺎﺑﺖ ﺑﮕﯿﺮﯾﺪ‪V ۱ = V ۲ ← .‬‬
‫‪P‬‬
‫ﺑﺮای ﮔﺎزﻫﺎی ﮐﺎﻣﻞ ﺛﺎﺑﺖ اﺳﺖ؛ ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ ﺑﺮای دو ﺣﺎﻟﺖ ﮔﺎز دارﯾﻢ‪:‬‬ ‫ﺣﺠﻢ و ﺟﺮم ﮔﺎز داﺧﻞ ﻻﺳﺘﯿﮏ ﺛﺎﺑﺖ ﺑﺎﻗﯽ ﻣﺎﻧﺪه اﺳﺖ‪ ،‬ﭘﺲ ﺑﺎﺗﻮﺟﻪﺑﻪ اﯾﻨﮑﻪ در ﺣﺠﻢ و ﺟﺮم ﺛﺎﺑﺖ‪ ،‬ﻧﺴﺒﺖ‬
‫‪T‬‬
‫‪P۱‬‬ ‫‪P۲‬‬ ‫‪۲/۷‬‬ ‫‪۳‬‬
‫=‬ ‫⇒‬ ‫=‬ ‫‪⇒ T ۲ = ۳۰۰K‬‬
‫‪T۱‬‬ ‫‪T۲‬‬ ‫‪۲۷۰‬‬ ‫‪T۲‬‬
‫‪T = θ + ۲۷۳ ⇒ ۳۰۰ = θ + ۲۷۳ ⇒ θ = ۲۷∘ C‬‬
‫‪146‬‬
‫‪ Δl‬ﺑﻪ دﺳﺖ ﻣﯽآﯾﺪ‪:‬‬ ‫ﻣﯿﺰان اﻧﺒﺴﺎط ﻃﻮﻟﯽ ﺟﺎﻣﺪات از راﺑﻄﮥ ‪= l ۱ αΔθ‬‬
‫‪Δl B − Δl A = ۸ × ۱۰−۴‬‬
‫‪l ۱ αB Δθ − l ۱ αA Δθ = ۸ × ۱۰−۴ ⇒ ۲ × ۲۰ × ۱۰−۶ Δθ − ۲ × ۱۲ × ۱۰−۶ Δθ = ۸ × ۱۰−۴‬‬
‫‪۱۶ × ۱۰−۶ Δθ = ۸ × ۱۰−۴ ⇒ Δθ = ۵۰∘ C‬‬
‫‪147‬‬
‫‪V‬‬
‫‪T‬‬
‫‪V۱‬‬ ‫‪V۲‬‬ ‫‪V۲‬‬ ‫‪T۲‬‬
‫=‬ ‫⇒‬ ‫=‬
‫‪T۱‬‬ ‫‪T۲‬‬ ‫‪V۱‬‬ ‫‪T۱‬‬
‫‪ΔV‬‬ ‫‪ΔT‬‬ ‫‪۰/۴‬‬ ‫‪ΔT‬‬
‫⇒‬ ‫=‬ ‫⇒‬ ‫=‬ ‫‪⇒ ΔT = ۵۶‬‬
‫‪V۱‬‬ ‫‪T۱‬‬ ‫‪۲‬‬ ‫‪۲۸۰‬‬
‫‪148‬‬
‫ﺿﺮﯾﺐ اﻧﺒﺴﺎط ﻃﻮﻟﯽ ‪ α‬و ﺿﺮﯾﺐ اﻧﺒﺴﺎط ﺣﺠﻤﯽ ﺑﺮاﺑﺮ ‪ ۳α‬اﺳﺖ؛ ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ‪:‬‬
‫‪α‬‬ ‫‪α‬‬ ‫‪۱‬‬

‫=‬ ‫=‬
‫‪β‬‬ ‫‪۳α‬‬ ‫‪۳‬‬
‫‪40 / 50‬‬ ‫ﻟﺮﻧﯿﺘ ﻮ ‪1399‬‬

‫‪149‬‬
‫ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از راﺑﻄﮥ ﻓﺸﺎر در ﻟﻮﻟﻪ ﻫﺎﯾﯽ ﮐﻪ ﯾﮏ ﻧﻮع ﻣﺎﯾﻊ در آن وﺟﻮد دارد )ﻧﻘﺎط ﻫﻢﻓﺸﺎر( دارﯾﻢ‪:‬‬
‫‪۱۰۵‬‬
‫= ‪P A = P B ⇒ P ۰ = P ۱ ⇒ P ۱ = ۱۰۵ P a‬‬ ‫‪≃ ۷۴ cmHg‬‬
‫‪۱۳۵۰‬‬
‫‪PC = PD ⇒ P۰ +Ph = P۲‬‬
‫‪۷۴ × ۷/۷‬‬
‫= ‪ : P ۱ V ۱ = P ۲ V ۲ ⇒ ۷۴ × A(۷/۷) = P ۲ × A(۵) ⇒ P ۲‬ازﻃﺮﻓﯽ‪ ‬دﻣﺎ‪ ‬ﺛﺎﺑﺖ‪ ‬اﺳﺖ‪ ‬‬
‫‪۵‬‬
‫‪۷۴ × ۷/۷‬‬
‫= ‪Ph = P۲ −P۰ ⇒ h‬‬ ‫‪− ۷۴ = ۳۹/۹۶ cm ≃ ۴۰ cm‬‬
‫‪۵‬‬
‫‪H = h + ۲ × ۲/۷ = ۴۰ + ۵/۴ = ۴۵/۴ cm‬‬
‫‪150‬‬
‫‪۲‬‬
‫∣∣‪cΔθ‬آب‪ LF = ∣∣m‬ﯾﺦ‪m‬‬
‫‪۳‬‬
‫‪۲‬‬
‫∣)‪ × (۸۰ × ۴۲۰۰) = ∣۰/۸ × ۴۲۰۰ × (۰ − ۲۰‬ﯾﺦ‪⇒ × m‬‬
‫‪۳‬‬
‫‪۲‬‬
‫⇒‬ ‫‪ = ۰/۳ kg = ۳۰۰ g‬ﯾﺦ‪ × ۸۰ = ۱۶ ⇒ m‬ﯾﺦ‪m‬‬
‫‪۳‬‬
‫‪151‬‬
‫‪ : P A = P B ⇒ P ۱ = P ۰‬ﺷﮑﻞ )‪(۱‬‬
‫‪ : pM = P N ⇒ P ۲ = P ۰ + ۳۸‬ﺷﮑﻞ )‪(۲‬‬
‫در دﻣﺎی ﺛﺎﺑﺖ‪ ،‬ﺣﺠﻢ و ﻓﺸﺎر ﮔﺎز ﮐﺎﻣﻞ ﺑﺎ ﻫﻢ ﻧﺴﺒﺖ وارون دارﻧﺪ‪:‬‬
‫‪P ۱ V ۱ = P ۲ V ۲ ⇒ P ۰ × ۳۰ × A = (P ۰ + ۳۸)(۳۰ − x)A‬‬

‫‪P ۰ =۷۶ cm Hg‬‬
‫‪۷۶ × ۳۰ = ۱۱۴(۳۰ − x) ⇒ x = ۱۰ cm‬‬
‫‪ ۳۰ − ۱۰‬اﺳﺖ‪.‬‬ ‫درﻧﺘﯿﺠﻪ ارﺗﻔﺎع ﺳﺘﻮن ﮔﺎز ﺑﺮاﺑﺮ ‪= ۲۰ cm‬‬
‫‪152‬‬
‫اﻟﻒ( اﮔﺮ رﺳﺎﻧﻨﺪﮔﯽ ﮔﺮﻣﺎﯾﯽ ﻓﻮﻻد و ﻣﺲ ﺑﻪ ﺗﺮﺗﯿﺐ ‪ ۵۰J /m.s.k‬و ‪ ۴۰۰J /m.s.k‬ﺑﺎﺷﺪ‪k ۱ = ۵۰۰J /m.s.K, k ۲ = ۴۰۰J /m.s.K ← .‬‬
‫ب( دﻣﺎی ﺳﻄﺢ ﻣﺸﺘﺮک دو ﻣﯿﻠﻪ ‪ 20‬درﺟﮥ ﺳﻠﺴﯿﻮس ﺑﺎﺷﺪ‪A۱ = A۲ , θ = ۲۰∘ C ←.‬‬
‫ج( ﻃﻮل ‪ L۲‬ﭼﻨﺪ ﺳﺎﻧﺘﯽﻣﺘﺮ اﺳﺖ؟ ← ?= ‪L۲‬‬
‫‪Q‬‬ ‫‪Q‬‬ ‫‪k ۱ A۱ Δθ۱‬‬ ‫‪k ۲ A۲ Δθ۲‬‬ ‫)‪۵۰ × (۱۰۰ − ۲۰‬‬ ‫)‪۴۰۰ × (۲۰ − ۰‬‬
‫(‬ ‫) (= )‬
‫‪Q‬‬ ‫‪kAΔθ‬‬
‫‪t= L‬‬
‫=‬ ‫⇒‬ ‫=‬ ‫‪⇒ L۲ = ۲۰cm‬‬
‫‪t ۱‬‬ ‫‪t ۲‬‬ ‫‪L۱‬‬ ‫‪L۲‬‬ ‫‪۱۰‬‬ ‫‪L۲‬‬
‫‪41/ 50‬‬ ‫ﻟﺮﻧﯿﺘ ﻮ ‪1399‬‬

‫‪153‬‬
‫اﻟﻒ( ‪ ۱kg‬ﯾﺦ ‪ −۱۰ C‬را در ﻓﺸﺎر ﯾﮏ ﺟﻮ ← ‪m۱ = ۱kg , θ۱ = −۱۰ C‬‬

‫∘‬ ‫∘‬
‫ب( ‪ ۵kg‬آب ‪ ۲۰∘ C‬ﻣﯽاﻧﺪازﯾﻢ‪m۲ = ۵kg , θ۲ = ۲۰∘ C ← .‬‬
‫‪Q۱‬‬ ‫‪Q۲‬‬ ‫‪Q۳‬‬ ‫‪Q۴‬‬

‫ﯾﺦ‪ − ۱۰‬درﺟﻪ‬ ‫‪ ‬ﯾﺦ‪ ‬ﺻﻔﺮ‪ ‬درﺟﻪ‪ ‬‬ ‫‪ ‬آب‪ ‬ﺻﻔﺮ‪ ‬درﺟﻪ‪ ‬‬ ‫ﺗﻌﺎدل‬ ‫‪ ‬آب‪۲۰∘ C‬‬
‫ﮐﺎﻓﯽ اﺳﺖ راﺑﻄﮥ ﺗﻌﺎدل ﮔﺮﻣﺎﯾﯽ را ﺑﻨﻮﯾﺴﯿﻢ‪.‬‬
‫ﯾﺦ ⎛‬ ‫⎞‬
‫‪c = ۲۱۰۰J /kgK‬‬
‫‪ = ۴۲۰۰J /kg C‬آب‪⎜c‬‬ ‫⎟‬
‫∘‬
‫⎠ ‪⎝Lf = ۳۳۶J /g = ۳۳۶ × ۱۰۳ J /kg‬‬
‫)‪(θe − ۲۰‬آب‪(θe − ۰) + m۲ c‬آب‪ (۰ − (−۱۰)) + m۱ Lf + m۱ c‬ﯾﺦ‪Q۱ + Q۲ + Q۳ + Q۴ = ۰ ⇒ m۱ c‬‬

‫‪(θe − ۲۰) = ۰‬آب‪(θe − ۰) + m۲ c‬آب‪ (۰ − (−۱۰)) + m۲ Lf + m۱ c‬ﯾﺦ‪⇒ m۱ c‬‬
‫‪⇒ ۱ × ۲۱۰۰ × ۱۰ + ۱ × ۳۳۶ × ۱۰۳ + ۱ × ۴۲۰۰ × θe + ۵ × ۴۲۰۰(θe − ۲۰) = ۰‬‬
‫‪۶۳۰۰۰‬‬
‫= ‪۲۱۰۰۰ + ۳۳۶۰۰۰ + ۶ × ۴۲۰۰ × θe = ۴۲۰۰۰۰ ⇒ θe‬‬ ‫‪= ۲/۵∘ C‬‬
‫‪۶ × ۴۲۰۰۰‬‬
‫ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ ‪ ۶kg‬آب ﺑﺎ دﻣﺎی ‪ ۲/۵∘ C‬دارﯾﻢ‪.‬‬
‫‪154‬‬
‫ﺑﺮﺳﺪ‬ ‫ﺧﻮد‬ ‫اوﻟﯿﮥ‬ ‫ﺣﺠﻢ‬ ‫‪۱‬‬

‫‪۶‬‬
‫ﺑﻪ‬ ‫آن‬ ‫ﺣﺠﻢ‬ ‫ﺗﺎ‬ ‫ﻣﯽ ﮐﻨﯿﻢ‬ ‫ﻣﺘﺮاﮐﻢ‬ ‫آﻧﻘﺪر‬ ‫اﺳﺖ‬ ‫اﺗﻤﺴﻔﺮ‬ ‫ﯾﮏ‬ ‫ﻓﺸﺎرش‬ ‫و‬ ‫اﻟﻒ( ﻣﻘﺪاری ﮔﺎز ﮐﺎﻣﻞ را ﮐﻪ دﻣﺎی آن ‪۲۷∘ C‬‬
‫← ‪V ۲ = ۶۱ V ۱ , T ۱ = ۲۷ + ۲۷۳ = ۳۰۰K , P ۱ = ۱atm‬‬
‫ب( اﮔﺮ در اﯾﻦ ﺣﺎﻟﺖ ﻓﺸﺎر ﮔﺎز ﻣﺘﺮاﮐﻢ ‪ 6/5‬اﺗﻤﺴﻔﺮ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬دﻣﺎی آن ﭼﻨﺪ درﺟﮥ ﺳﻠﺴﯿﻮس اﺳﺖ؟ ← ‪P ۲ = ۶/۵atm , θ۲ =?∘ C‬‬
‫در اﯾﻦ ﻓﺮاﯾﻨﺪ ﺗﻌﺪاد ﻣﻮل ﻫﺎی ﮔﺎز ﮐﺎﻣﻞ ﺛﺎﺑﺖ ﺑﺎﻗﯽ ﻣﯽﻣﺎﻧﺪ و ﻣﯽﺗﻮاﻧﯿﻢ از ﻗﺎﻧﻮن ﮔﺎزﻫﺎی ﮐﺎﻣﻞ اﺳﺘﻔﺎده ﮐﻨﯿﻢ‪.‬‬
‫‪۱‬‬
‫‪P ۱V ۱‬‬ ‫‪P V‬‬ ‫‪۱×V۱‬‬ ‫× ‪۶/۵‬‬ ‫‪V۱‬‬
‫⇒ ‪= ۲ ۲‬‬ ‫=‬ ‫‪۶‬‬
‫‪⇒ T ۲ = ۳۲۵K‬‬
‫‪T۱‬‬ ‫‪T۲‬‬ ‫‪۳۰۰‬‬ ‫‪T۲‬‬
‫‪T = θ + ۲۷۳ ⇒ ۳۲۵ = θ + ۲۷۳ ⇒ θ = ۵۲ ∘ C‬‬
‫‪155‬‬
‫اﻟﻒ( ﻇﺮﻓﯽ ﺣﺎوی ‪ 100‬ﮔﺮم ﯾﺦ ﺻﻔﺮ درﺟﮥ ﺳﻠﺴﯿﻮس اﺳﺖ ← ‪ = ۱۰۰g = ۰/۱kg , θ۱ = ۰ C‬ﯾﺦ‪m ‬‬
‫∘‬
‫ب( ﺣﺪاﻗﻞ ﭼﻨﺪ ﮔﺮم آب ‪ ۵۰∘ C‬ﺑﺎﯾﺪ داﺧﻞ آن ﺑﺮﯾﺰﯾﻢ‪ =? , θ۲ = ۵۰∘ C ← .‬آب‪m ‬‬
‫ج( ﺗﺎ ﺗﻤﺎم ﯾﺦ ذوب ﺷﻮد‪θ′ ۱ = θ′ ۲ = θe = ۰∘ C ← .‬‬
‫از راﺑﻄﮥ ﺗﻌﺎدل ﮔﺮﻣﺎﯾﯽ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﯽ ﮐﻨﯿﻢ‪:‬‬
‫‪cΔθ = ۰‬آب‪ LF + m‬ﯾﺦ‪Q۱ + Q۲ = ۰ ⇒ m‬‬

‫‪L F =۳۳۴۰۰۰J/kg‬‬
‫)‪ × ۴۲۰۰ × (۰ − ۵۰‬آب‪۰/۱ × ۳۳۴۰۰۰ = −m‬‬
‫‪cW =۴۲۰۰J/kg.K‬‬
‫‪۰/۱ × ۳۳۴۰۰۰‬‬
‫= آب‪⇒ m‬‬ ‫‪= ۰/۱۵۹kg ≃ ۱۶۰g‬‬
‫‪۴۲۰۰ × ۵۰‬‬
‫‪42 / 50‬‬ ‫ﻟﺮﻧﯿﺘ ﻮ ‪1399‬‬

‫‪156‬‬
‫‪m۱ = ۲۵۰g‬‬ ‫?= ‪m۲‬‬

‫{‬ ‫{ ‪,‬‬ ‫اﻟﻒ( ﯾﺦ ﺑﺎ دﻣﺎی ‪ -20‬درﺟﮥ ﺳﻠﺴﯿﻮس را درون ‪ 250‬ﮔﺮم آب ﺑﺎ دﻣﺎی ‪ 20‬درﺟﮥ ﺳﻠﺴﯿﻮس ﻣﯽاﻧﺪازﯾﻢ ←‬
‫‪θ۱ = ۲۰∘ C‬‬ ‫‪θ۲ = −۲۰∘ C‬‬
‫ب( ﺑﻌﺪ از ﺑﺮﻗﺮاری ﺗﻌﺎدل ← ‪θ′ ۱ = θ′ ۲ = θe‬‬
‫‪′‬‬
‫ج( ‪ 50‬ﮔﺮم ﯾﺦ ذوبﻧﺸﺪه ﺑﺎﻗﯽ ﻣﺎﻧﺪه اﺳﺖ‪ ← .‬ﭼﻮن در اﺑﺘﺪا آب ﺑﺎ دادن ﮔﺮﻣﺎ ﺑﻪ ﯾﺦ‪ ،‬ﮐﻞ ﯾﺦ را ﺑﻪ ﯾﺦ ﺻﻔﺮ درﺟﻪ ﺗﺒﺪﯾﻞ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ و ﺳﭙﺲ ﺟﺮم ‪ m‬از آن را ذوب ﻣﯽ ﮐﻨﺪ‪ ،‬دﻣﺎی ﺗﻌﺎدل ﺑﺮاﺑﺮ ﺻﻔﺮ ﻣﯽﺷﻮد‪:‬‬
‫‪θe = ۰∘ C‬‬
‫‪′‬‬
‫د( ﺟﺮم ﯾﺦ اوﻟﯿﻪ ﭼﻨﺪ ﮔﺮم ﺑﻮده اﺳﺖ؟← اﮔﺮ ﯾﺦ ذوبﺷﺪه را ‪ m‬در ﻧﻈﺮ ﺑﮕﯿﺮﯾﻢ و ‪ 50‬ﮔﺮم ﯾﺦ ﺻﻔﺮ درﺟﻪ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﯿﻢ آﻧﮕﺎه‪:‬‬
‫?= ‪M = m′ + ۵۰‬‬
‫ﺑﺎﺗﻮﺟﻪﺑﻪ ﭘﺎﯾﺴﺘﮕﯽ اﻧﺮژی اﺑﺘﺪا ﻣﻘﺪار ﯾﺦ ذوبﺷﺪه را ﺑﻪ دﺳﺖ ﻣﯽآورﯾﻢ ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ‪:‬‬
‫⎞ ‪⎛c۱ = ۴/۲J /g.K‬‬

‫⎟ ‪⎜c۲ = ۲/۱J /g.K‬‬
‫⎠ ‪⎝Lf = ۳۳۶J /g‬‬
‫‪ + m′ LF = ۰‬ﯾﺦ‪ + (m′ + ۵۰)c۲ Δθ‬آب‪∑ Q = ۰ ⇒ m۱ c۱ Δθ‬‬

‫‪⇒ ۲۵۰ × ۴/۲ × (−۲۰) + (m′ + ۵۰) × ۲/۱ × ۲۰ + m′ × ۳۳۶ = ۰‬‬
‫‪⇒ ۹m′ = ۴۵۰ ⇒ m′ = ۵۰g‬‬
‫ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ ﺟﺮم ﮐﻞ ﯾﺦ ﺑﺮاﺑﺮ اﺳﺖ ﺑﺎ‪:‬‬
‫‪m۲ = m′ + ۵۰‬‬
‫{‬ ‫‪⇒ m۲ = ۵۰ + ۵۰ = ۱۰۰g‬‬
‫‪m′ = ۵۰g‬‬
‫‪157‬‬
‫‪۲۵‬‬
‫‪P ۲ = P ۱ + ۱۰۰‬‬ ‫اﻟﻒ( اﮔﺮ ﻓﺸﺎر ﮔﺎز ﮐﺎﻣﻠﯽ را ‪ 25‬درﺻﺪ اﻓﺰاﯾﺶ داده ← ‪P ۱ = ۱/۲۵P ۱‬‬
‫‪۲۰‬‬
‫‪T ۲ = T ۱ − ۱۰۰‬‬ ‫ب( دﻣﺎی ﻣﻄﻠ ﻖ آن ‪ 20‬درﺻﺪ ﮐﺎﻫﺶ دﻫﯿﻢ‪T ۱ = ۰/۸T ۱ ← .‬‬
‫‪V ۲ −V ۱‬‬
‫‪V۱‬‬
‫پ( ﺣﺠﻢ ﮔﺎز ﭼﮕﻮﻧﻪ ﺗﻐ ﺮ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ؟ ← ?= ‪× ۱۰۰‬‬
‫درﺻﺪ ﺗﻐ ﺮات ﺣﺠﻢ ﺑﺮاﺑﺮ اﺳﺖ ﺑﺎ‪:‬‬
‫‪V۲ −V۱‬‬ ‫‪V۲‬‬

‫( = ‪× ۱۰۰‬‬ ‫‪− ۱) × ۱۰۰‬‬
‫‪V۱‬‬ ‫‪V۱‬‬
‫‪ V‬را ﺑﻪ دﺳﺖ ﺑﯿﺎورﯾﻢ‪ .‬ﺑﺮای اﯾﻦ ﻣﻨﻈﻮر از ﻗﺎﻧﻮن ﮔﺎزﻫﺎی ﮐﺎﻣﻞ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﯽ ﮐﻨﯿﻢ‪.‬‬
‫‪V‬‬
‫‪۲‬‬
‫ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ ﮐﺎﻓﯽ اﺳﺖ ﻧﺴﺒﺖ‬
‫‪۱‬‬
‫‪P ۱V ۱‬‬ ‫‪P ۲V ۲‬‬ ‫‪P۱ ×V ۱‬‬ ‫‪۱/۲۵P ۱ × V ۲‬‬ ‫‪V۲‬‬ ‫‪۸۰‬‬
‫=‬ ‫⇒‬ ‫=‬ ‫⇒‬ ‫=‬
‫‪T۱‬‬ ‫‪T۲‬‬ ‫‪T۱‬‬ ‫‪۰/۸T ۱‬‬ ‫‪V۱‬‬ ‫‪۱۲۵‬‬
‫‪V۲‬‬ ‫‪۸۰‬‬
‫(‬ ‫( = ‪− ۱) × ۱۰۰‬‬ ‫‪− ۱) × ۱۰۰ = −۳۶%‬‬
‫‪V۱‬‬ ‫‪۱۲۵‬‬
‫ﻋﻼﻣﺖ ﻣﻨﻔﯽ ﻧﺸﺎن ﻣﯽدﻫﺪ ﮐﻪ ﺣﺠﻢ ﮔﺎز ‪ 36‬درﺻﺪ ﮐﺎﻫﺶ ﯾﺎﻓﺘﻪ اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪158‬‬
‫اﻟﻒ( ﻃﻮل ﯾﮏ ﭘﻞ ﺑﺮاﺛﺮ ‪ ۲۵ C‬اﻓﺰاﯾﺶ دﻣﺎ‪ ۲/۵cm ،‬اﺿﺎﻓﻪ ﺷﺪه← ‪Δθ = ۲۵ C , ΔL = ۲/۵cm = ۲/۵ × ۱۰ m‬‬
‫∘‬ ‫‪−۲‬‬ ‫∘‬
‫ب( اﮔﺮ ﺿﺮﯾﺐ اﻧﺒﺴﺎط ﻃﻮﻟﯽ ﭘﻞ ‪ ۱/۲۵ × ۱۰−۵ k −۱‬ﺑﺎﺷﺪ ← ‪α = ۱/۲۵ × ۱۰−۵ k −۱‬‬
‫ج( ﻃﻮل اوﻟﯿﮥ ﭘﻞ ﭼﻨﺪ ﻣﺘﺮ اﺳﺖ؟ ← ?= ‪L۱‬‬
‫ﮐﺎﻓﯽ اﺳﺖ از راﺑﻄﮥ اﻧﺒﺴﺎط ﻃﻮﻟﯽ اﺳﺘﻔﺎده ﮐﻨﯿﻢ‪.‬‬
‫‪ΔL = L۱ αΔθ ⇒ ۲/۵ × ۱۰−۲ = L۱ × ۱/۲۵ × ۱۰−۵ × ۲۵ ⇒ L۱ = ۸۰m‬‬
‫‪43 / 50‬‬ ‫ﻟﺮﻧﯿﺘ ﻮ ‪1399‬‬

‫‪159‬‬
‫ﺗﺒﺪﯾﻞ ﺑﺨﺎر ﺑﻪ ﻣﺎﯾﻊ ← ﻣﯿﻌﺎن‬

‫ﺗﺒﺪﯾﻞ ﺟﺎﻣﺪ ﺑﻪ ﺑﺨﺎر ← ﺗﺼﻌﯿﺪ‬
‫ﺗﺒﺪﯾﻞ ﻣﺎﯾﻊ ﺑﻪ ﺑﺨﺎر ← ﺗﺒﺨﯿﺮ‬
‫‪160‬‬
‫اﻟﻒ( دﻣﺎی ﯾﮏ ورﻗﮥ ﻓﻠﺰی را ‪ 250‬درﺟﮥ ﺳﻠﺴﯿﻮس اﻓﺰاﯾﺶ ﻣﯽدﻫﯿﻢ‪Δθ = ۲۵۰ C ← .‬‬
‫∘‬
‫‪ΔA‬‬
‫‪A‬‬
‫ب( ﻣﺴﺎﺣﺖ آن ﯾﮏ درﺻﺪ اﻓﺰاﯾﺶ ﻣﯽﯾﺎﺑﺪ‪× ۱۰۰ = ۱ ← .‬‬
‫ج( ﺿﺮﯾﺐ اﻧﺒﺴﺎﻃﯽ ﺣﺠﻤﯽ آن ﻓﻠﺰ در ‪ SI‬ﮐﺪام اﺳﺖ؟ ← ?= ‪β = ۳α‬‬
‫را ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻣﯽ ﮐﻨﯿﻢ‪.‬‬ ‫ﺑﺮای ﻣﺤﺎﺳﺒﮥ ﺿﺮﯾﺐ اﻧﺒﺴﺎط ﺣﺠﻤﯽ اﯾﻦ ﻓﻠﺰ ﯾﻌﻨﯽ )‪ β (= ۳α‬اﺑﺘﺪا از راﺑﻄﮥ اﻧﺒﺴﺎط ﺳﻄﺤﯽ‪α ،‬‬
‫‪ΔA‬‬
‫⇒ ‪ΔA = ۲αAΔθ‬‬ ‫‪= ۲αΔθ ⇒ ۰/۰۱ = ۲α × ۲۵۰ ⇒ α = ۲ × ۱۰−۵ K −۱‬‬
‫‪A‬‬
‫ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ ‪ β‬ﺑﺮاﺑﺮ اﺳﺖ ﺑﺎ‪:‬‬
‫‪β = ۳α = ۳ × ۲ × ۱۰−۵ = ۶ × ۱۰−۵ K −۱‬‬
‫‪161‬‬
‫اﻟﻒ( دﯾﻮارﻫﺎی آﺟﺮی ﺑﻪ ﺿﺨﺎﻣﺖ ‪L۱ = ۳۰cm = ۰/۳m ← ۳۰cm‬‬

‫ب( از داﺧﻞ ﺑﺎ روﮐﺶ ﭼﻮﺑﯽ ﺑﻪ ﺿﺨﺎﻣﺖ ‪L۲ = ۱cm = ۰/۰۱m ← ۱cm‬‬
‫ج( اﮔﺮ دﻣﺎی ﺳﻄﺢ داﺧﻞ روﮐﺶ )ﺳﻤﺖ داﺧﻞ ﺧﺎﻧﻪ( ‪ ۲۰∘ C‬و دﻣﺎی ﺳﻄﺢ ﺧﺎرﺟﯽ دﯾﻮار ‪ −۱۰∘ C‬ﺑﺎﺷﺪ‪θ۱ = ۲۰∘ C , θ۳ = −۱۰∘ C ← .‬‬
‫د( دﻣﺎی ﺳﻄﺢ ﻣﺸﺘﺮک ﭼﻮب ﺑﺎ آﺟﺮ ﺗﻘﺮﯾﺒﺎً ﭼﻨﺪ درﺟﮥ ﺳﻠﺴﯿﻮس اﺳﺖ؟ ← ?= ‪θ۲‬‬
‫اﮔﺮ اﺗﻼف اﻧﺮژی ﻧﺎﭼﯿﺰ ﺑﺎﺷﺪ و ﮔﺮﻣﺎی داﺧﻞ ﺧﺎﻧﻪ ﻓﻘﻂ از ﻃﺮﯾ ﻖ دﯾﻮارۀ ﭼﻮﺑﯽ و آﺟﺮی ﺑﻪ ﺑﯿﺮون ﻣﻨﺘﻘﻞ ﺷﻮد اﻟﺰاﻣﺎً آﻫﻨﮓ رﺳﺎﻧﺶ ﮔﺮﻣﺎﯾﯽ آن ﻫﺎ ﺑﺎﻫﻢ ﺑﺮاﺑﺮﻧﺪ ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ‪:‬‬
‫⎧‬
‫ﭼﻮب‪ = Q‬آﺟﺮ‪⎪ Q‬‬
‫⎪‬
‫⎪‬
‫‪⎪ t۱‬‬
‫⎪‬
‫⎪‬ ‫‪t۲‬‬
‫‪⎨A۱ = A۲‬‬
‫‪k ۱ A۱ Δθ۱‬‬ ‫‪k ۲ A۲ Δθ۲‬‬
‫⇒‬ ‫=‬
‫⎪‬
‫⎪‬
‫‪L‬‬ ‫‪L۲‬‬
‫⎪‬‫‪k ۱ = ۰/۶W /m.K‬‬ ‫‪۱‬‬
‫⎪‬
‫‪⎪k = ۰/۰۸W /m.K‬‬
‫⎪‬
‫⎩‬ ‫‪۲‬‬
‫) ‪۰/۶(−۱۰ − θ۲‬‬ ‫)‪۰/۰۸(θ۲ − ۲۰‬‬

‫⇒‬ ‫=‬ ‫⇒ ‪⇒ ۲(−۱۰ − θ۲ ) = ۸(θ۲ − ۲۰) ⇒ ۱۰θ۲ = ۱۴۰‬‬
‫‪۰/۳‬‬ ‫‪۰/۰۱‬‬
‫‪.(A۱‬‬ ‫ﺗﻮﺟﻪ ﺷﻮد ﮐﻪ ﺳﻄﺢ اﻧﺘﻘﺎل دﯾﻮارﻫﺎ ﺑﺎﻫﻢ ﺑﺮاﺑﺮ ﻫﺴﺘﻨﺪ ) ‪= A۲‬‬
‫‪162‬‬
‫اﻟﻒ( رﯾﻞ ﻫﺎی ‪ 10‬ﻣﺘﺮی راه آﻫﻨﯽ ← ‪L۱ = ۱۰m‬‬

‫ب( در ﯾﮏ روز زﻣﺴﺘﺎﻧﯽ ﺑﻪ دﻣﺎی ‪θ۱ = −۱۰∘ C ← −۱۰∘ C‬‬
‫ج( اﮔﺮ دﻣﺎ در ﺗﺎﺑﺴﺘﺎن ﺗﺎ ‪ ۴۰∘ C‬ﺑﺎﻻ رود‪θ۲ = ۴۰∘ C ← .‬‬
‫د( ﺣﺪاﻗﻞ ﭼﻨﺪ ﻣﯿﻠﯽﻣﺘﺮ ﺑﺎﯾﺪ ﻓﺎﺻﻠﮥ ﺑﯿﻦ رﯾﻞ ﻫﺎ ﺧﺎﻟﯽ ﺑﻤﺎﻧﺪ ﺗﺎ در اﺛﺮ اﻧﺒﺴﺎط ﺣﺮارﺗﯽ ﺑﻪ ﻫﻢ ﻓﺸﺎر ﻧﯿﺎورد‪ΔL =? ← .‬‬
‫ﺑﺮای ﻣﺤﺎﺳﺒﮥ ﻓﺎﺻﻠﮥ ﺑﯿﻦ رﯾﻞ ﻫﺎ از راﺑﻄﮥ اﻧﺒﺴﺎط ﻃﻮﻟﯽ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﯽ ﮐﻨﯿﻢ؛ ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ‪:‬‬
‫‪α=۱۲×۱۰−۶∘ C −۱‬‬
‫‪ΔL = α۱ LΔθ‬‬ ‫‪ΔL = ۱۲ × ۱۰−۶ × ۱۰ × (۴۰ − (−۱۰)) = ۶ × ۱۰−۳ = ۶mm‬‬
‫‪44/ 50‬‬ ‫ﻟﺮﻧﯿﺘ ﻮ ‪1399‬‬

‫‪163‬‬
‫‪۹۰‬‬ ‫‪۹‬‬
‫‪(mcΔθ) = m′ LF ⇒ (۰/۸ × ۴/۲ × ۵۰) = m′ × ۳۳۶‬‬
‫‪۱۰۰‬‬ ‫‪۱۰‬‬
‫‪۴ × ۴/۲ × ۹‬‬
‫= ‪⇒ m′‬‬ ‫‪= ۰/۴۵ kg = ۴۵۰ g‬‬
‫‪۳۳۶‬‬
‫دﻗﺖ‪ :‬ﺑﺮای ﺳﺎده ﺷﺪن ﻣﺤﺎﺳﺒﺎت‬
‫‪C = ۴۲۰۰ J /kg.K = ۴/۲ kJ /kg.K‬‬
‫‪LF = ۳۳۶۰۰۰ J /kg = ۳۳۶ kJ /kg‬‬
‫‪164‬‬
‫در ﺣﺎﻟﺖ اول )ﻗﺒﻞ از اﺿﺎﻓﻪ ﮐﺮدن ﺟﯿﻮه( دو ﻧﻘﻄﮥ ‪ M‬و ‪ N‬ﺑﺮ روی ﺳﻄﺢ ﺟﯿﻮه و ﻫﻢارﺗﻔﺎع ﻫﺴﺘﻨﺪ؛ ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ ﻓﺸﺎر ﯾﮑﺴﺎﻧﯽ دارﻧﺪ‪.‬‬
‫ﻓﺸﺎر در ﻧﻘﻄﮥ ‪ N‬ﺑﺮاﺑﺮ ﺑﺎ ﻓﺸﺎر ﻫﻮا اﺳﺖ؛ ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ‪:‬‬
‫‪PM = PN‬‬
‫{‬ ‫‪⇒ P M = P G۱ = P ۰‬‬
‫‪PN = P۰‬‬
‫درﻧﺘﯿﺠﻪ در ﺣﺎﻟﺖ اول ﻓﺸﺎر ﻫﻮای ﻣﺤﺒﻮس ﺑﺮاﺑﺮ ﻓﺸﺎر ﻫﻮای ﻣﺤﯿﻂ اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺟﯿﻮه در ﻟﻮﻟﮥ ﺳﻤﺖ راﺳﺖ ﻣﯽ رﯾﺰﯾﻢ‪ ،‬اﺑﺘﺪا ﺑﺎﯾﺪ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﮐﻨﯿﻢ ﮐﻪ اﯾﻦ ﺣﺠﻢ ﺟﯿﻮه ﭼﻪ ﻣﻘﺪار ارﺗﻔﺎع ﺟﯿﻮه را در ﻟﻮﻟﮥ ﺳﻤﺖ راﺳﺖ ﺑﺎﻻ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﺮد‪:‬‬ ‫در ﺣﺎﻟﺖ دوم ﮐﻪ ‪۲۱ cm۳‬‬
‫⎧‬
‫⎪‬
‫= ‪⎪h‬‬
‫‪V‬‬
‫⎪‬ ‫‪A‬‬ ‫‪۲۱‬‬
‫= ‪⎨A = ۱ cm۲ ⇒ h‬‬ ‫‪= ۲۱ cm‬‬
‫⎪‬
‫⎪‬
‫‪۱‬‬
‫⎩‬
‫‪⎪V = ۲۱ cm۳‬‬
‫درﻧﺘﯿﺠﻪ ارﺗﻔﺎع ﺳﺘﻮن ﺟﯿﻮه ﺑﻪاﻧﺪازۀ ‪ 21‬ﺳﺎﻧﺘﯽﻣﺘﺮ در دﻫﺎﻧﮥ ﺳﻤﺖ راﺳﺖ اﺿﺎﻓﻪ ﻣﯽﺷﻮد‪ .‬ﺑﺎﺗﻮﺟﻪﺑﻪ اﯾﻨﮑﻪ ﺟﯿﻮه در ﺳﻤﺖ ﭼﭗ ﻟﻮﻟﻪ ‪ 3‬ﺳﺎﻧﺘﯽﻣﺘﺮ ﺑﺎﻻ رﻓﺘﻪ‪ ،‬در دﻫﺎﻧﮥ ﺳﻤﺖ راﺳﺖ ﻧﯿﺰ ﻧﻘﻄﮥ ‪ N‬ﺑﻪاﻧﺪازۀ ‪3‬‬
‫ﺳﺎﻧﺘﯽﻣﺘﺮ ﭘﺎ ﻦﺗﺮ ﻣﯽ رود‪.‬‬
‫ﺣﺎل ﺑﺎﺗﻮﺟﻪﺑﻪ ﺷﮑﻞ )‪ (2‬و ﺑﺎﺗﻮﺟﻪﺑﻪ اﯾﻨﮑﻪ دﻣﺎ ﺛﺎﺑﺖ اﺳﺖ و در دﻣﺎی ﺛﺎﺑﺖ ﺣﺎﺻﻞﺿﺮب ﻓﺸﺎر و ﺣﺠﻢ ﮔﺎز ﻣﻘﺪاری ﺛﺎﺑﺖ اﺳﺖ‪ ،‬دارﯾﻢ ‪:‬‬
‫‪ : P G۲ + ρgh′′ = P ۰ + ρgh′ ⇒ P G۲ + ۶ = P ۰ + ۲۱ ⇒ P G۲ = P ۰ + ۱۵‬در‪ ‬ﺣﺎﻟﺖ)‪(۲‬‬

‫‪V =Ah‬‬ ‫‪A۱ =A۲‬‬
‫‪P ۱ V ۱ = P ۲V ۲‬‬ ‫‪P ۱ × A۱ h۱ = P ۲ A۲ h۲‬‬ ‫‪P ۰ × ۱۸ = (P ۰ + ۱۵) × ۱۵ ⇒ P ۰ = ۷۵cmHg‬‬
‫‪165‬‬
‫دﻣﺎی ﮔﺎز ﺑﺎﯾﺪ ﺑﻪ ﮐﻠﻮﯾﻦ ﺗﺒﺪﯾﻞ ﺷﻮد‪.‬‬
‫‪T ۱ = ۲۷ + ۲۷۳ = ۳۰۰ K‬‬

‫‪T ۲ = ۴۲ + ۲۷۳ = ۳۱۵ K‬‬
‫‪V‬‬
‫‪T‬‬
‫‪V۱‬‬ ‫‪V۲‬‬ ‫‪V۱‬‬ ‫‪V۲‬‬ ‫‪V۲‬‬ ‫‪۳۱۵‬‬
‫=‬ ‫⇒‬ ‫=‬ ‫⇒‬ ‫=‬ ‫‪= ۱/۰۵‬‬
‫‪T۱‬‬ ‫‪T۲‬‬ ‫‪۳۰۰‬‬ ‫‪۳۱۵‬‬ ‫‪V۱‬‬ ‫‪۳۰۰‬‬
‫‪ΔV‬‬
‫⇒ ‪V ۲ = ۱/۰۵V ۱ ⇒ ΔV = ۰/۰۵V ۱‬‬ ‫‪× ۱۰۰ = ۵%‬‬
‫‪V۱‬‬
‫ﯾﻌﻨﯽ ﺣﺠﻢ ‪ 5‬درﺻﺪ اﻓﺰاﯾﺶ ﻣﯽﯾﺎﺑﺪ‪.‬‬
‫‪45/ 50‬‬ ‫ﻟﺮﻧﯿﺘ ﻮ ‪1399‬‬

‫‪166‬‬
‫اﻟﻒ( ﻟﻮﻟﻪای ﺑﻪ ﻃﻮل ‪L = ۲۴m ← L = ۲۴m‬‬

‫ب( ﺣﺎوی ﻫﻮا در ﻓﺸﺎر ‪P ۱ = ۱۰۵ P a ← ۱۰۵ pa‬‬
‫ج( ﻟﻮﻟﻪ ﭼﻨﺪ ﻣﺘﺮ در آب ﻓﺮورﻓﺘﻪ اﺳﺖ؟ ← ‪x = h + ۸‬‬
‫د( دﻣﺎ در ﺗﻤﺎم ﻧﻘﺎط ﺑﺮاﺑﺮ و ﺛﺎﺑﺖ ﻓﺮض ﺷﻮد‪T ۲ = T ۱ ← .‬‬
‫را ﺑﻪ دﺳﺖ ﺑﯿﺎورﯾﻢ‪.‬‬ ‫ﻧﻘﻄﮥ ‪ A‬در ﺳﻄﺢ ﺟﺪاﯾﯽ ﻣﺎﯾﻊ و ﻫﻮا و ﻧﻘﻄﮥ ‪ B‬را در ﺗﺮاز اﻓﻘﯽ ‪ A‬در ﻧﻈﺮ ﻣﯽ ﮔﯿﺮﯾﻢ‪ ،P A = P B .‬از اﯾﻦ راﺑﻄﻪ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﯽ ﮐﻨﯿﻢ ﺗﺎ ‪h‬‬
‫‪PA −P۰‬‬
‫= ‪P A = P B ⇒ P A = P ۰ + ρgh ⇒ h‬‬
‫‪ρg‬‬
‫اﺳﺖ ﺑﻌﺪ از ﻓﺮوﺑﺮدن ﻟﻮﻟﻪ در آب‪ ،‬ﺑﺎﺗﻮﺟﻪﺑﻪ ﺛﺎﺑﺖ ﻣﺎﻧﺪن ﺗﻌﺪاد ﻣﻮل ﻫﺎی ﮔﺎز ﻣﺤﺒﻮس در اﻧﺘﻬﺎی ﻟﻮﻟﻪ و ﺛﺎﺑﺖ ﺑﻮدن‬ ‫ﭘﺲ ﮐﺎﻓﯽ اﺳﺖ ‪ P A‬را ﺑﻪ دﺳﺖ ﺑﯿﺎورﯾﻢ‪ P A ،‬ﻓﺸﺎر در ﻧﻘﻄﮥ ‪A‬‬
‫را ﺑﻪ دﺳﺖ ﺑﯿﺎورﯾﻢ‪ .‬در دﻣﺎی ﺛﺎﺑﺖ‪ ،‬ﺣﺠﻢ و ﻓﺸﺎر ﮔﺎز ﺑﺎ ﻫﻢ ﻧﺴﺒﺖ وارون دارﻧﺪ‪:‬‬
‫دﻣﺎ‪ ،‬ﻓﺸﺎر در ﺣﺎﻟﺖ دوم ) ‪(P A‬‬
‫‪L ۲ =۲۴−۸=۱۶m‬‬
‫‪P ۱ V ۱ = P ۲V ۲‬‬ ‫‪P ۱ AL۱ = P ۲ AL۲‬‬
‫‪⇒ P ۱ L۱ = P ۲ L۲ ⇒ ۱۰۵ × ۲۴ = P ۲ × ۱۶ ⇒ P ۲ = P A = ۱/۵ × ۱۰۵ P a‬‬
‫ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ ‪ h‬ﺑﺮاﺑﺮ اﺳﺖ ﺑﺎ‪:‬‬
‫‪PA −P۰‬‬ ‫‪ρ=۱۰۰۰kg/m۳‬‬ ‫‪۱/۵ × ۱۰۵ − ۱۰۵‬‬ ‫‪۱۰‬‬

‫=‪h‬‬ ‫=‪h‬‬ ‫‪= = ۵m‬‬
‫‪ρg‬‬ ‫‪g=۱۰N /kg‬‬ ‫‪۱۰۰۰ × ۱۰‬‬ ‫‪۲‬‬
‫ﺑﺎ ﺑﻪ دﺳﺖ آﻣﺪن اﻧﺪازۀ ‪ h‬ﻣﯽﺗﻮاﻧﯿﻢ ﻣﻘﺪار ﻃﻮل ﻟﻮﻟﻪ را ﮐﻪ در آب ﻓﺮورﻓﺘﻪ اﺳﺖ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﮐﻨﯿﻢ‪:‬‬
‫‪x = h + ۸ = ۵ + ۸ = ۱۳m‬‬
‫‪167‬‬
‫اﻟﻒ( ﯾﮏ ﻗﻄﻌﮥ ‪ 500‬ﮔﺮﻣﯽ از ﻣﺲ ﮐﻪ دﻣﺎی آن ‪ ۶۷∘ C‬اﺳﺖ‪mC u = ۵۰۰g = ۰/۵kg , θC u = ۶۷∘ C ← .‬‬
‫ب( ﻇﺮﻓﯽ ﻋﺎﯾ ﻖ ﺣﺮارت ﮐﻪ ﺣﺎوی ‪ 380‬ﮔﺮم آب در دﻣﺎی ‪ ۲۰∘ C‬اﺳﺖ‪.‬‬
‫← ‪mW = ۳۸۰g = ۰/۳۸kg , θW = ۲۰∘ C‬‬
‫ج( دﻣﺎی ﺗﻌﺎدل ﭼﻨﺪ درﺟﮥ ﺳﻠﺴﯿﻮس ﻣﯽﺷﻮد؟ ← ?= ‪θe‬‬
‫ﮐﺎﻓﯽ اﺳﺖ از راﺑﻄﮥ ﺗﻌﺎدل ﮔﺮﻣﺎﯾﯽ اﺳﺘﻔﺎده ﮐﻨﯿﻢ‪:‬‬
‫‪Q۱ + Q۲ = ۰ → mC u C C u (θe − ۶۷) + mW C W (θe − ۲۰) = ۰‬‬

‫∘‬
‫‪cW =۴۲۰۰J/kg C‬‬
‫)‪۰/۵ × ۳۸۰ × (θe − ۶۷‬‬
‫‪cCu =۳۸۰g/kg ∘ C‬‬
‫‪= −۰/۳۸ × ۴۲۰۰ × (θe − ۲۰) ⇒ θe = ۲۵∘ C‬‬
‫‪46/ 50‬‬ ‫ﻟﺮﻧﯿﺘ ﻮ ‪1399‬‬

‫‪168‬‬
‫اﻟﻒ( در ﻋﻤ ﻖ ‪ 70‬ﻣﺘﺮی اﯾﺠﺎد ﻣﯽﺷﻮد‪h = ۷۰m ←.‬‬

‫ب( دﻣﺎ را ﺛﺎﺑﺖ ﻓﺮض ﻣﯽ ﮐﻨﯿﻢ‪T ۱ = T ۲ ← .‬‬
‫‪R۲‬‬
‫‪R۱‬‬
‫ج( ﺷﻌﺎع اﯾﻦ ﺣﺒﺎب در ﺳﻄﺢ آب ﭼﻨﺪﺑﺮاﺑﺮ ﻣﯽﺷﻮد؟← ?=‬
‫ﺗﻌﺪاد ﻣﻮل ﻫﺎی داﺧﻞ ﺣﺒﺎب ﺛﺎﺑﺖ ﺑﺎﻗﯽ ﻣﯽﻣﺎﻧﺪ و ﻣﯽﺗﻮاﻧﯿﻢ از ﻗﺎﻧﻮن ﮔﺎزﻫﺎی ﮐﺎﻣﻞ اﺳﺘﻔﺎده ﮐﻨﯿﻢ‪.‬‬
‫در دﻣﺎی ﺛﺎﺑﺖ‪ ،‬ﺣﺠﻢ و ﻓﺸﺎر ﮔﺎز ﺑﺎ ﻫﻢ ﻧﺴﺒﺖ وارون دارﻧﺪ‪:‬‬
‫‪⎧P ۱ V ۱ = P ۲ V ۲‬‬ ‫‪۱‬‬
‫⎨‬ ‫‪۳‬‬ ‫‪۳‬‬ ‫‪R۲‬‬ ‫‪P۱ ۳‬‬

‫‪۴‬‬
‫‪⎩V = πR ۳‬‬
‫⇒‬ ‫‪P‬‬ ‫‪۱‬‬ ‫‪R‬‬ ‫‪۱‬‬ ‫=‬ ‫‪P‬‬ ‫‪۲‬‬ ‫‪R‬‬ ‫‪۲‬‬ ‫⇒‬ ‫=‬ ‫(‬ ‫)‬
‫‪R۱‬‬ ‫‪P۰‬‬
‫‪۳‬‬
‫را ﺑﻪ دﺳﺖ ﺑﯿﺎورﯾﻢ‪.‬‬ ‫ﭘﺲ ﮐﺎﻓﯽ اﺳﺖ ‪P ۱‬‬
‫‪P ۲ =P ۰ =۱۰۵ P a‬‬

‫‪P ۱ = P ۰ + ρgh‬‬ ‫‪P ۱ = ۱۰۵ + ۱۰۰۰ × ۱۰ × ۷۰ = ۸ × ۱۰۵ P a‬‬
‫‪ρ=۱۰۰۰kg/m۳‬‬
‫‪R‬‬
‫ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ ﻧﺴﺒﺖ ‪ R۲۱‬ﺑﺮاﺑﺮ اﺳﺖ ﺑﺎ‪:‬‬
‫‪۱‬‬ ‫‪۱‬‬
‫‪R۲‬‬ ‫‪P۱ ۳‬‬ ‫‪R۲‬‬ ‫‪۸ × ۱۰۵ ۳‬‬
‫(=‬ ‫⇒ )‬ ‫(=‬ ‫‪) =۲‬‬
‫‪R۱‬‬ ‫‪P۰‬‬ ‫‪R۱‬‬ ‫‪۱۰۵‬‬
‫‪169‬‬
‫ﺑﺮای اﯾﻨﮑﻪ ﯾﺦ ﺻﻔﺮ درﺟﻪ در ﻇﺮف ﺑﺎﻗﯽ ﻧﻤﺎﻧﺪ‪ ،‬ﺑﺎﯾﺪ ﺣﺪاﻗﻞ ﻣﻘﺪار ﻓﻠﺰ ﻣﻮرد ﻧﯿﺎز ﮐﻪ ﮔﺮﻣﺎی ﺧﻮد را ﺑﻪ ﯾﺦ ﻣﯽدﻫﺪ ﺗﺎ ﺗﻤﺎم ﯾﺦ ذوب ﺷﻮد‪ ،‬ﺣﺴﺎب ﮐﻨﯿﻢ‪ ،‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ ﺧﻮاﻫﯿﻢ داﺷﺖ‪:‬‬
‫⎧‬
‫‪ = ۲۰۰ g = ۰/۲ kg‬ﯾﺦ‪⎪m‬‬
‫⎪‬
‫⎪‬
‫⎪‬‫‪LF = ۳۳۶۰۰۰ J /kg‬‬
‫⎨‬
‫⎪‬
‫⎪‬
‫)‪ = ۴۰۰ J /(kg.K‬ﻓﻠﺰ‪c‬‬
‫⎪‬
‫⎩‬
‫‪ = ۲۵۰ ∘ C‬ﻓﻠﺰ ‪⎪ΔV‬‬
‫ﻓﻠﺰ‪ Δθ‬ﻓﻠﺰ‪ c‬ﻓﻠﺰ‪ LF = m‬ﯾﺦ‪m‬‬

‫‪ × ۴۰۰ × ۲۵۰‬ﻓﻠﺰ‪⇒ ۰/۲ × ۳۳۶۰۰۰ = m‬‬
‫‪ = ۰/۶۷۲ kg = ۶۷۲ g‬ﻓﻠﺰ‪⇒ m‬‬
‫‪170‬‬
‫اﻟﻒ( اﺧﺘﻼف دﻣﺎی ﺑﯿﻦ اﺗﺎق و ﻫﻮای ﺑﯿﺮون ‪ 20‬درﺟﻪ اﺳﺖ‪Δθ = ۲۰∘ C ← .‬‬
‫ﻣﯽﺷﻮد‪.‬‬ ‫ﻣﻨﺘﻘﻞ‬ ‫رﺳﺎﻧﺶ‬ ‫ﻃﺮﯾ ﻖ‬ ‫از‬ ‫ﻣﯿﻠﯽﻣﺘﺮ‬ ‫‪5‬‬ ‫ﺿﺨﺎﻣﺖ‬ ‫و‬ ‫‪۱/۵m × ۱/۵m‬‬ ‫اﺑﻌﺎد‬ ‫ﺑﻪ‬ ‫ﺷﯿﺸﻪ‬ ‫از‬ ‫ﮔﺮﻣﺎ‬ ‫ﮐﯿﻠﻮژول‬ ‫ﭼﻨﺪ‬ ‫دﻗﯿﻘﻪ‬ ‫ﻫﺮ‬ ‫در‬ ‫ب(‬
‫‪t = ۱ min = ۶۰s , A = ۱/۵ × ۱/۵m , L = ۵ × ۱۰‬‬‫‪۲‬‬ ‫‪−۳‬‬
‫← ‪m , Q =?kJ‬‬
‫ﮐﺎﻓﯽ اﺳﺖ از راﺑﻄﮥ ﮔﺮﻣﺎی ﺗﻠﻒﺷﺪه از ﻃﺮﯾ ﻖ رﺳﺎﻧﺶ اﺳﺘﻔﺎده ﮐﻨﯿﻢ‪.‬‬
‫‪kAtΔθ‬‬ ‫‪۱ × ۱/۵ × ۱/۵ × ۶۰ × ۲۰‬‬

‫=‪Q‬‬ ‫=‪⇒Q‬‬ ‫‪= ۵۴۰ × ۱۰۳ J = ۵۴۰kJ‬‬
‫‪L‬‬ ‫‪۵ × ۱۰−۳‬‬
‫‪47 / 50‬‬ ‫ﻟﺮﻧﯿﺘ ﻮ ‪1399‬‬

‫‪171‬‬
‫ﺣﺴﺎس اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﻪ ﮐﻤﮏ ‪ 2‬ﺳﯿﻢ‬ ‫ﺗﺮﻣﻮﮐﻮﭘﻞ دﻣﺎﺳﻨﺠﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﺮای اﻧﺪازه ﮔﯿﺮی دﻣﺎﻫﺎی ﺑﺎﻻ ﺗﺎ ﺣﺪود ‪ 1500‬درﺟﮥ ﺳﺎﻧﺘﯽ ﮔﺮاد ﻣﻨﺎﺳﺐ اﺳﺖ و ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ اﺧﺘﻼف دﻣﺎی ﺑﺴﯿﺎر ﮐﻮﭼﮏ ﺗﺎ ﺣﺪود ‪۰/۰۰۱∘ C‬‬
‫ﻓﻠﺰی ﻏﯿﺮ ﻫﻢﺟﻨﺲ ﺳﺎﺧﺘﻪ ﻣﯽﺷﻮد ﮐﻪ ﯾﮑﯽ از اﺗﺼﺎل ﻫﺎ در دﻣﺎﯾﯽ ﺛﺎﺑﺖ اﺳﺖ و اﺗﺼﺎل دﯾﮕﺮ ﺑﻪ ﺟﺴﻤﯽ ﮐﻪ دﻣﺎی آن ﻣﻮردﻧﻈﺮ اﺳﺖ ﺗﻤﺎس داده ﻣﯽﺷﻮد‪.‬‬
‫ﺣﺎل ﺑﻪ ﺑﺮرﺳﯽ ﮔﺰﯾﻨﻪ ﻫﺎ ﻣﯽﭘﺮدازﯾﻢ‪.‬‬
‫ﮔﺰﯾﻨﮥ "‪ "1‬ﺗﺮﻣﻮﮐﻮﭘﻞ ﺑﺮای اﻧﺪازه ﮔﯿﺮی دﻣﺎی اﺟﺴﺎم اﺳﺖ ﻧﻪ ﻣﯿﺰان رﺳﺎﻧﺎﯾﯽ آن ﻫﺎ‪.‬‬
‫ﮔﺰﯾﻨﮥ "‪ "2‬اﺧﺘﻼف دﻣﺎی ‪ 2‬اﺗﺼﺎل ﺑﺎﻋﺚ اﯾﺠﺎد ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ در ﻣﺪار ﻣﯽﺷﻮد ﮐﻪ آﻣﭙﺮﺳﻨﺞ آن را ﻧﺸﺎن ﻣﯽدﻫﺪ ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ ﺻﺤﯿﺢ اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﮔﺰﯾﻨﮥ "‪ "3‬در ﺗﺮﻣﻮﮐﻮﭘﻞ ﺗﻐ ﺮ دﻣﺎ ﺑﺎﻋﺚ اﯾﺠﺎد ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ در ﻣﺪار ﻣﯽﺷﻮد ﻧﻪ ﺗﻐ ﺮ ﺣﺠﻢ‪.‬‬
‫ﮔﺰﯾﻨﮥ "‪ "4‬ﺗﺮﻣﻮﮐﻮﭘﻞ دﻣﺎ را ﺛﺎﺑﺖ ﻧﻤﯽ ﮐﻨﺪ‪ ،‬ﺑﻠﮑﻪ ﺗﻐ ﺮات دﻣﺎ را ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ‪.‬‬
‫‪172‬‬
‫ﺑﻪ ﺑﺮرﺳﯽ ﮔﺰﯾﻨﻪ ﻫﺎ ﻣﯽﭘﺮدازﯾﻢ‪:‬‬

‫ﺗﻐ ﺮات و ﮐﺎر ﻫﺮ دو ﺑﺮاﺑﺮ ﺻﻔﺮ اﺳﺖ ﭘﺲ‪:‬‬
‫ﮔﺰﯾﻨﮥ "‪"1‬‬
‫‪ = Q = mcΔθ‬اﻧﺮژی‪ ‬دروﻧﯽ‪⎧ ‬‬
‫⎪‬
‫⎪‬
‫⎪‬
‫⎪‬‫‪mA > mB‬‬
‫⎨‬ ‫‪⇒ mA cΔθ > mB cΔθ ⇒ QA > QB‬‬
‫⎪‬
‫⎪‬
‫‪cA = cB‬‬
‫⎪‬
‫⎩‬
‫‪⎪ΔθA = ΔθB‬‬
‫ﮔﺰﯾﻨﻪ "‪"2‬‬
‫‪ = mc‬ﻇﺮﻓﯿﺖ‪ ‬ﮔﺮﻣﺎﯾﯽ‪ ‬‬
‫{‬ ‫‪⇒ mA c > mB c‬‬
‫‪c۱ = c۲‬‬
‫ﮔﺰﯾﻨﻪ "‪ "3‬ﻧﯿﺮوی وارده ﺑﺮ ﮐﻒ ﻇﺮف ﻫﺎ‬
‫‪F = W = mg ⇒ mA g > mB g‬‬
‫ﮔﺰﯾﻨﻪ "‪ "4‬اﻧﺮژی ﺟﻨﺒﺸﯽ ﻣﺘﻮﺳﻂ ﻣﻮﻟﮑﻮل ﻫﺎ‬
‫‪ ‬اﻧﺮژی‪ ‬ﺟﻨﺒﺸﯽ‪ ‬ﻣﺘﻮﺳﻂ‪ ‬ﻣﻮﻟﮑﻮل ﻫﺎ‪ ‬در‪ ‬ﻇﺮف‪ = B ‬اﻧﺮژی‪ ‬ﺟﻨﺒﺸﯽ‪ ‬ﻣﺘﻮﺳﻂ‪ ‬ﻣﻮﻟﮑﻮل ﻫﺎ‪ ‬در‪ ‬ﻇﺮف‪θA = θB ⇒ A ‬‬
‫ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ ﮔﺰﯾﻨﮥ "‪ "4‬ﺻﺤﯿﺢ اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪173‬‬
‫‪QA = QB ⇒ mA cA ΔθA = mB cB ΔθB ⇒ cA ΔθA = cB ΔθB‬‬

‫‪۱‬‬ ‫‪۱‬‬
‫‪⇒ cB ΔθA = cB ΔθB ⇒ ΔθA = ΔθB‬‬
‫‪۲‬‬ ‫‪۲‬‬
‫⎧‬
‫⎪‬
‫⎪‬
‫‪ΔV = V (۳α)Δθ‬‬
‫‪⎪V = ۴V‬‬
‫⎪‬
‫⎪‬
‫‪⎪ B‬‬ ‫‪A‬‬ ‫‪۱‬‬
‫‪V A ۳( αB ) ΔθA‬‬ ‫‪۱‬‬
‫‪⎨αA = αB‬‬
‫‪۱‬‬ ‫‪ΔV A‬‬ ‫‪V A (۳αA )ΔθA‬‬ ‫‪ΔV A‬‬ ‫‪۲‬‬ ‫‪ΔV A‬‬
‫⇒‬ ‫=‬ ‫⇒‬ ‫=‬ ‫⇒‬ ‫=‬
‫⎪‬
‫⎪‬ ‫‪۲‬‬ ‫‪۱‬‬ ‫‪۴‬‬
‫⎪‬
‫‪ΔV B‬‬ ‫‪V B (۳αB )ΔθB‬‬ ‫‪ΔV B‬‬ ‫) ‪(۴ V A )۳αB ( ΔθA‬‬ ‫‪ΔV‬‬
‫⎪‬
‫‪B‬‬
‫⎪‬
‫⎩‬
‫‪⎪ ΔθA = ΔθB‬‬
‫‪۱‬‬ ‫‪۲‬‬
‫‪۲‬‬
‫‪48 / 50‬‬ ‫ﻟﺮﻧﯿﺘ ﻮ ‪1399‬‬

‫‪174‬‬
‫اﻟﻒ( ﭼﮕﺎﻟﯽ ﮔﺎز ﮐﺎﻣﻠﯽ در دﻣﺎی ﺻﻔﺮ درﺟﮥ ﺳﻠﺴﯿﻮس و ﻓﺸﺎر ﯾﮏ ﺟﻮ ﺑﺮاﺑﺮ ‪ 1/4‬ﮐﯿﻠﻮﮔﺮم ﺑﺮ ﻣﺘﺮﻣﮑﻌﺐ اﺳﺖ‪ρ۱ = ۱/۴kg/m , T ۱ = ۰ + ۲۷۳ = ۲۷۳K , P ۱ = ۱atm ←.‬‬
‫‪۳‬‬
‫ب( ﭼﮕﺎﻟﯽ اﯾﻦ ﮔﺎز در ﻓﺸﺎر ‪ 2‬ﺟﻮ و دﻣﺎی ‪ 273‬درﺟﻪ ﺳﻠﺴﯿﻮس ﭼﻨﺪ ﮐﯿﻠﻮﮔﺮم ﺑﺮ ﻣﺘﺮﻣﮑﻌﺐ اﺳﺖ؟← ?= ‪P ۲ = ۲atm , T ۲ = ۲۷۳ + ۲۷۳ = ۵۴۶K , ρ۲‬‬
‫در اﯾﻦ ﻓﺮآﯾﻨﺪ ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﭼﮕﺎﻟﯽ و ﺣﺠﻢ ﺗﻐ ﺮ ﮐﻨﺪ‪ ،‬اﻣﺎ ﻣﻘﺪار ﺟﺮم ﮔﺎز ﺛﺎﺑﺖ ﺑﺎﻗﯽ ﻣﯽﻣﺎﻧﺪ ﭘﺲ‪:‬‬
‫‪m۱‬‬ ‫‪m=ρV‬‬ ‫‪ρ۱ V ۱‬‬ ‫‪۱/۴ × V ۱‬‬ ‫‪V۱‬‬

‫‪=۱‬‬ ‫⇒‬ ‫⇒‪=۱‬‬ ‫× ‪= ۱ ⇒ ρ۲ = ۱/۴‬‬
‫‪m۲‬‬ ‫‪ρ۲ V ۲‬‬ ‫‪ρ۲ × V ۲‬‬ ‫‪V۲‬‬
‫‪V۱‬‬
‫را ﺑﻪ دﺳﺖ ﺑﯿﺎورﯾﻢ‪ .‬ﺑﺎﺗﻮﺟﻪﺑﻪ ﺛﺎﺑﺖ ﺑﻮدن ﺗﻌﺪاد ﻣﻮل ﻫﺎی ﮔﺎز در اﯾﻦ ﻓﺮآﯾﻨﺪ از ﻗﺎﻧﻮن ﮔﺎزﻫﺎی ﮐﺎﻣﻞ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﯽ ﮐﻨﯿﻢ‪.‬‬ ‫ﭘﺲ ﮐﺎﻓﯽ اﺳﺖ ﻧﺴﺒﺖ‬
‫‪V۲‬‬
‫‪P ۱V ۱‬‬ ‫‪P V‬‬ ‫‪۱×V۱‬‬ ‫‪۲×V۲‬‬ ‫‪V‬‬
‫⇒ ‪= ۲ ۲‬‬ ‫=‬ ‫‪⇒ ۱ =۱‬‬
‫‪T۱‬‬ ‫‪T۲‬‬ ‫‪۲۷۳‬‬ ‫‪۵۴۶‬‬ ‫‪V۲‬‬
‫ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ ‪ ρ۲‬ﺑﺮاﺑﺮ اﺳﺖ ﺑﺎ‪:‬‬
‫‪V۱‬‬
‫× ‪ρ۲ = ۱/۴‬‬ ‫‪= ۱/۴kg/m۳‬‬
‫‪V۲‬‬
‫‪175‬‬
‫اﻟﻒ( ﯾﮏ ﻗﻄﻌﮥ ﯾﺦ ﺻﻔﺮ درﺟﮥ ﺳﻠﺴﯿﻮس وﺟﻮد دارد ‪ = ۰ C‬ﯾﺦ‪θ‬‬

‫∘‬
‫ب( ‪ 800‬ﮔﺮم آب ‪ 50‬درﺟﮥ ﺳﻠﺴﯿﻮس ← ‪ = ۵۰∘ C‬آب‪ = ۰/۸kg, θ‬آب‪m‬‬

‫ج( ﭘﺲ از ﺑﺮﻗﺮاری ﺗﻌﺎدل ﮔﺮﻣﺎﯾﯽ‪ 100 ،‬ﮔﺮم ﯾﺦ در ﻇﺮف ﺑﺎﻗﯽ ﻣﯽﻣﺎﻧﺪ ← ﭘﺲ دﻣﺎی ﺗﻌﺎدل ﺑﺎﯾﺪ ﺻﻔﺮ درﺟﮥ ﺳﺎﻧﺘﯽ ﮔﺮاد ﺑﺎﺷﺪ ﮐﻪ در آن ﻣﻘﺪاری آب ﺻﻔﺮ درﺟﻪ و ‪ 100‬ﮔﺮم ﯾﺦ ﺻﻔﺮ درﺟﻪ ﻗﺮار دارد‪،‬‬
‫‪ = ۰/۱kg‬ﯾﺦ‪m۲‬‬
‫د( ﺟﺮم اوﻟﯿﮥ ﯾﺦ ﭼﻨﺪ ﮔﺮم ﺑﻮده اﺳﺖ؟ ← ‪ =?g‬ﯾﺦ‪m۱‬‬
‫ﺑﺎﺗﻮﺟﻪﺑﻪ اﯾﻨﮑﻪ دﻣﺎی ﺗﻌﺎدل را دارﯾﻢ‪ ،‬از راﺑﻄﮥ زﯾﺮ اﺳﺘﻔﺎده ﮐﺮد و ﻣﻘﺪار ﯾﺨﯽ را ﮐﻪ ذوب ﺷﺪه اﺳﺖ‪ ،‬ﺑﻪ دﺳﺖ ﻣﯽآورﯾﻢ‪:‬‬
‫‪ × Δθ = ۰‬آب‪c‬آب‪ Lf + m‬ﯾﺦ ‪ = ۰ ⇒ m۱‬آب‪Qf = Q‬‬

‫‪ × ۳۳۶۰۰۰ + ۰/۸ × ۴۲۰۰ × (۰ − ۵۰) = ۰‬ﯾﺦ ‪⇒ m۱‬‬
‫‪ = ۰/۵kg = ۵۰۰g‬ﯾﺦ ‪⇒ m۱‬‬
‫ﺑﺮای ﻣﺤﺎﺳﺒﮥ ﺟﺮم اوﻟﯿﮥ ﯾﺦ‪ ،‬ﮐﺎﻓﯽ اﺳﺖ ﻣﻘﺪار ﯾﺦ ذوبﺷﺪه را ﺑﺎ ﯾﺦ ﺑﺎﻗﯽﻣﺎﻧﺪه ﺟﻤﻊ ﮐﻨﯿﻢ‪:‬‬
‫‪ = ۱۰۰ + ۵۰۰ = ۶۰۰g‬ﯾﺦ‪ + m۲‬ﯾﺦ‪ = m۱‬ﯾﺦ‪m‬‬
‫‪176‬‬
‫اﻟﻒ( ‪ 500‬ﮔﺮم آب ﺻﻔﺮ درﺟﮥ ﺳﻠﺴﯿﻮس← ‪ = ۵۰۰g = ۰/۵kg , θ۲ = ۰ C‬ﮐﻞ‪m‬‬

‫∘‬
‫ب( ‪ ۱۰۰/۸kg ∘ C‬ﮔﺮﻣﺎ ﻣﯽ ﮔﯿﺮﯾﻢ‪Q = ۱۰۰/۸kJ ← .‬‬

‫ج( ﮔﺮﻣﺎی ﻧﻬﺎن ذوب ﯾﺦ ‪LF = ۳۳۶kJ /kg ← ۳۳۶kJ /kg‬‬
‫‪ ‬ﻣﻨﺠﻤﺪ‪ ‬ﺷﺪه‪m ‬‬
‫د( ﭼﻨﺪ درﺻﺪ آب‪ ،‬ﻣﻨﺠﻤﺪ ﻣﯽﺷﻮد؟ ← ?= ‪× ۱۰۰‬‬
‫‪ ‬ﮐﻞ‪m ‬‬
‫ﮔﺮم از آب ﺑﻪ ﯾﺦ ﺗﺒﺪﯾﻞ ﺷﺪه اﺳﺖ؛ ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ‪:‬‬ ‫ﻓﺮض ﻣﯽ ﮐﻨﯿﻢ در اﺛﺮ ﮔﺮﻓﺘﻦ ﮔﺮﻣﺎ‪m۱ ،‬‬
‫‪Q = m۱ Lf ⇒ ۱۰۰/۸ = m۱ × ۳۳۶ ⇒ m۱ = ۰/۳kg‬‬
‫درﺻﺪ ﺗﺒﺪﯾﻞ آب ﺑﻪ ﯾﺦ ﺑﺮاﺑﺮ ﻣﯽﺷﻮد ﺑﺎ‪:‬‬
‫‪m۱‬‬ ‫‪۰/۳‬‬
‫= ‪× ۱۰۰‬‬ ‫‪× ۱۰۰ = ۶۰%‬‬
‫ﮐﻞ‪m‬‬ ‫‪۰/۵‬‬
‫‪49/ 50‬‬ ‫ﻟﺮﻧﯿﺘ ﻮ ‪1399‬‬

‫‪177‬‬
‫اﻟﻒ( اﮔﺮ در ﺣﺠﻢ ﺛﺎﺑﺖ← ‪V ۱ = V ۲‬‬

‫‪T ۱ = ۴۵/۵ + ۲۷۳ = ۳۱۸/۵K‬‬
‫{‬ ‫ب( ﺗﻐ ﺮ دﻣﺎ از ‪ 45/5‬درﺟﮥ ﺳﻠﺴﯿﻮس ﺑﻪ ‪ 91‬درﺟﮥ ﺳﻠﺴﯿﻮس ←‬
‫‪T ۲ = ۹۱ + ۲۷۳ = ۳۶۴K‬‬
‫‪P۲‬‬
‫ج( ﻓﺸﺎر ﮔﺎز ﭼﻨﺪﺑﺮاﺑﺮ ﻣﯽﺷﻮد؟← ?=‬
‫‪P۱‬‬
‫ﺑﺎﺗﻮﺟﻪﺑﻪ اﯾﻨﮑﻪ ﺟﺮم و ﺣﺠﻢ ﮔﺎز ﺛﺎﺑﺖ ﻣﺎﻧﺪه اﺳﺖ‪:‬‬
‫‪P‬‬ ‫‪P‬‬ ‫‪T‬‬ ‫‪۳۶۴‬‬ ‫‪۸‬‬

‫= ‪ ⇒ ۲ = ۲‬ﺛﺎﺑﺖ =‬ ‫=‬
‫‪T‬‬ ‫‪P۱‬‬ ‫‪T۱‬‬ ‫‪۳۱۸/۵‬‬ ‫‪۷‬‬
‫‪178‬‬
‫اﻟﻒ( دﻣﺎی ﮔﺎز ﮐﺎﻣﻠﯽ ‪ 27‬درﺟﮥ ﺳﻠﺴﯿﻮس اﺳﺖ‪T ۱ = ۲۷ + ۲۷۳ = ۳۰۰K ←.‬‬
‫ب( اﮔﺮ دﻣﺎی آن را در ﻓﺸﺎر ﺛﺎﺑﺖ ﺑﻪ ‪ 87‬درﺟﮥ ﺳﻠﺴﯿﻮس ﺑﺮﺳﺎﻧﯿﻢ‪P ۱ = P ۲ , T ۲ = ۸۷ + ۲۷۳ = ۳۶۰K ← .‬‬
‫‪V۲ −V۱‬‬ ‫‪V‬‬
‫ج( ﺣﺠﻢ آن ﭼﻨﺪ درﺻﺪ اﻓﺰاﯾﺶ ﻣﯽﯾﺎﺑﺪ؟ ← ?= ‪× ۱۰۰ = ( ۲ − ۱) × ۱۰۰‬‬
‫‪V۱‬‬ ‫‪V۱‬‬
‫‪V۲‬‬
‫را ﺑﻪ دﺳﺖ ﺑﯿﺎورﯾﻢ‪.‬‬ ‫ﮐﺎﻓﯽ اﺳﺖ ﻧﺴﺒﺖ‬
‫‪V۱‬‬
‫‪V‬‬
‫‪T‬‬
‫‪V۱‬‬ ‫‪V۲‬‬ ‫‪V۱‬‬ ‫‪V۲‬‬ ‫‪V۲‬‬
‫=‬ ‫⇒‬ ‫=‬ ‫⇒‬ ‫‪= ۱/۲‬‬
‫‪T۱‬‬ ‫‪T۲‬‬ ‫‪۳۰۰‬‬ ‫‪۳۶۰‬‬ ‫‪V۱‬‬
‫ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ درﺻﺪ اﻓﺰاﯾﺶ ﺣﺠﻢ ﺑﺮاﺑﺮ اﺳﺖ ﺑﺎ‪:‬‬
‫‪V۲‬‬
‫(‬ ‫‪− ۱) × ۱۰۰ = (۱/۲ − ۱) × ۱۰۰ = ۰/۲ × ۱۰۰ = ۲۰%‬‬
‫‪V۱‬‬
‫‪50 / 50‬‬ ‫ﻟﺮﻧﯿﺘ ﻮ ‪1399‬‬

پاسخ دما و گرما

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

پاسخ دما و گرما

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

‫ﻓﯿﺰﯾﮏ‬ ‫درس‬ ‫دﻫﻢ‬ ‫ﭘﺎﯾﻪ‬ ‫‪MrKonkori‬‬ ‫ﻣﺪرﺳﻪ‬

‫دﻣﺎ و ﮔﺮﻣﺎ‬ ‫ﻣﺒﺤﺚ‬ ‫دﺑﯿﺮ آﻗﺎی ﮐﻨﮑﻮر‬

‫ب( ﻇﺮف ‪ B‬ﺑﻪ ﺣﺠﻢ ‪ 5‬ﻟﯿﺘﺮ ← ‪V B = ۵lit‬‬

‫‪P ۱V ۱‬‬ ‫‪P ۲V ۲‬‬ ‫‪۴×۲‬‬ ‫‪P۲ ×۷‬‬

‫اﻟﻒ( ﺣﺠﻢ ﺟﺴﻢ ‪ ،A‬دو ﺑﺮاﺑﺮ ﺣﺠﻢ ﺟﺴﻢ ‪ B‬اﺳﺖ← ‪V A = ۲V B‬‬

‫ﯾﺦ‪ ‬ﺻﻔﺮ → ﯾﺦ ∘‪− ۱۰‬‬

‫‪۱s‬‬ ‫‪۲۱۰ J‬‬ ‫‪۴۲۰۰‬‬

‫‪۱s‬‬ ‫‪۲۱۰ J‬‬ ‫‪۶۷۲۰۰‬‬

‫رد‪ ‬ﮔﺰﯾﻨﮥ‪⇒ t = t۱ + t۲ = ۲۰ + ۳۲۰ = ۳۴۰ s ⇒ ۳ ‬‬

‫‪1/ 50‬‬ ‫ﻟﺮﻧﯿﺘ ﻮ ‪1399‬‬

‫⎞ ‪⎛cAl = ۰/۹J /g.K = ۰/۹J /g C‬‬

‫⎟ ‪⎜cW = ۴/۲J /g.K = ۴/۲J /g. C‬‬

‫‪⎝ρW = ۱g/cm۳‬‬ ‫⎠‬

‫‪QAl + QW = ۰ ⇒ mAl cAl ΔθAl + mW cW ΔθW = ۰‬‬

‫← ‪θ۱ = ۰∘ C , m = ۱۰۰g = ۰/۱kg‬‬

‫‪kAtΔθ‬‬ ‫‪QL‬‬ ‫‪π=۳‬‬ ‫‪۳۳۶۰۰ × ۰/۱۸‬‬ ‫‪۶۰۴۸‬‬

‫‪V H ۲ + V He = ۴۰ × ۱۰−۳ m۳‬‬

‫‪mH ۲ + mHe = ۸ g‬‬ ‫‪⎧mH ۲ = ۲ g‬‬ ‫‪۲‬‬ ‫‪۱‬‬

‫‪ΔLC u + ΔLAl = ۱۰۰/۴ − (۵۰ + ۵۰) = ۰/۴ cm‬‬

‫‪⇒ LC u αC u Δθ + LAl αAl Δθ = ۰/۴‬‬

‫‪⇒ ۵۰Δθ(۱/۷ × ۱۰−۵ + ۲/۳ × ۱۰−۵ ) = ۰/۴ ⇒ Δθ = ۲۰۰∘ C‬‬

‫‪2 / 50‬‬ ‫ﻟﺮﻧﯿﺘ ﻮ ‪1399‬‬

‫‪AΔθt‬‬ ‫‪۴ × ۱۰−۴ × ۱۰۰ × ۳۶۰۰‬‬

‫اﻟﻒ( ﻣﺴﺎﺣﺖ درﯾﺎﭼﻪای ‪A = ۵۰۰km ← ۵۰۰km‬‬

‫‪Q = ۴۵ × ۱۰۹ × ۳۳۶‬‬

‫ﺗﻐ ﺮ دﻣﺎ در ﯾﮏ ﻣﯿﻠﻪ ﺑﻪﺻﻮرت ﺧﻄﯽ ﺗﻐ ﺮ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ‪ .‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ‪:‬‬

‫‪L۱‬‬ ‫‪۱۰۰ − θM‬‬ ‫‪L۱‬‬ ‫‪۱۰۰ − ۳۰‬‬

‫ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﻗﺎﻧﻮن ﮔﺎز ﮐﺎﻣﻞ دارﯾﻢ‪:‬‬

‫‪P ۱V ۱‬‬ ‫‪P ۲V ۲‬‬ ‫‪T۲‬‬ ‫‪P ۲V ۲‬‬ ‫‪P۲‬‬ ‫‪V۲‬‬

‫‪3 / 50‬‬ ‫ﻟﺮﻧﯿﺘ ﻮ ‪1399‬‬

‫‪ : Q = ۱/۰۵ × ۱۲ = ۱۲/۶ kJ‬ﮔﺮﻣﺎی‪ ‬دادهﺷﺪه‪ ‬ﺑﻪ‪ ‬ﯾﺦ‬

‫ﺑﺎﺗﻮﺟﻪﺑﻪ راﺑﻄﮥ آﻫﻨﮓ رﺳﺎﻧﺶ ﮔﺮﻣﺎﯾﯽ دارﯾﻢ‪:‬‬

‫) ‪A(θH − θe‬‬ ‫) ‪A(θe − θc‬‬

‫ﮐﺎﻫﺶ ﻣﯽﯾﺎﺑﺪ و ﭘﺲازآن اﻓﺰاﯾﺶ ﻣﯽﯾﺎﺑﺪ‪.‬‬ ‫ﻣﯽداﻧﯿﻢ ﺣﺠﻢ آب از ‪ ۰∘ C‬ﺗﺎ ‪۴ ∘ C‬‬

‫‪4/ 50‬‬ ‫ﻟﺮﻧﯿﺘ ﻮ ‪1399‬‬

‫اﯾﻦ درواﻗﻊ ﮔﺮﻣﺎ ﯾﺎ اﻧﺮژی ورودی اﺳﺖ‪.‬‬

‫‪Q۲ = mcΔθ = ۰/۰۶ × ۱۵۰۰ (۵۰ − ۳۰) = ۱۸۰۰۰ J‬‬

‫ﮐﻪ ﮔﺮﻣﺎی ﻣﻔﯿﺪ ﯾﺎ اﻧﺮژی ﻣﻔﯿﺪ دادهﺷﺪه ﺑﻪ ﻣﺎﯾﻊ اﺳﺖ‪.‬‬

‫اﻟﻒ( ‪ 200‬ﮔﺮم آب ‪ 22/5‬درﺟﮥ ﺳﻠﺴﯿﻮس ← ‪m۱ = ۲۰۰g = ۰/۲kg , θ۱ = ۲۲/۵ C‬‬

‫ب( ‪ 150‬ﮔﺮم آب ‪ 40‬درﺟﮥ ﺳﻠﺴﯿﻮس ← ‪m۲ = ۱۵۰g = ۰/۱۵kg , θ۲ = ۴۰∘ C‬‬

‫ﮐﺎﻓﯽ اﺳﺖ از راﺑﻄﮥ ﺗﻌﺎدل ﮔﺮﻣﺎﯾﯽ اﺳﺘﻔﺎده ﮐﻨﯿﻢ‪:‬‬

‫‪Q۱ + Q۲ = ۰ ⇒ m۱ c۱ (θe − θ۱ ) + m۲ c۲ (θe − θ۲ ) = ۰‬‬

‫‪۱/۵ × ۱۰۵ × ۴ × ۱۰−۳ = ۳ × ۸ × ΔT ⇒ ΔT = ۲۵ K‬‬

‫اﻟﻒ( ﻇﺮﻓﯽ ﻣﺴﯽ ﺣﺎوی آب ﺟﻮش ‪ ۱۰۰ C‬اﺳﺖ‪θ۱ = ۱۰۰ C ← .‬‬

‫‪Q‬‬ ‫‪kAΔθ‬‬ ‫‪QL‬‬ ‫‪k=۴۰۰J/s.m.K‬‬ ‫‪۲۰۰۰ × ۵ × ۱۰−۳‬‬

‫‪5/ 50‬‬ ‫ﻟﺮﻧﯿﺘ ﻮ ‪1399‬‬

‫ﻓﺸﺎر زﯾﺮ ﭘﯿﺴﺘﻮن ﺛﺎﺑﺖ ﺑﺎﻗﯽ ﻣﯽﻣﺎﻧﺪ و ﺑﺮاﺑﺮ اﺳﺖ ﺑﺎ‪:‬‬

‫‪∣h۱ − h۲ ∣ = ∣۲۲ − ۲۰∣ = ۲cm‬‬

‫اﻟﻒ( ﺟﺴﻤﯽ ﺑﻪ ﺟﺮم ‪m = ۲kg ← ۲kg‬‬

‫‪ θ۲ ،Q‬را ﺑﻪ دﺳﺖ ﻣﯽآورﯾﻢ‪.‬‬ ‫ﺑﺎﺗﻮﺟﻪﺑﻪ راﺑﻄﮥ ‪= mcΔθ‬‬

‫‪⇒ −۵۰ = θ۲ − ۵۰ ⇒ θ۲ = ۰∘ C‬‬

‫‪Δθ‬آب‪ Δθ + mLF + mc‬ﯾﺦ‪Q = mc‬‬

‫)‪= ۰/۲ (۲۱۰۰ × ۵ + ۳۳۵۰۰۰ + ۴۲۰۰ × ۵۰‬‬

‫‪6/ 50‬‬ ‫ﻟﺮﻧﯿﺘ ﻮ ‪1399‬‬

‫ﯾﮏ ﮐﯿﻠﻮﮔﺮم ﯾﺦ ‪ -10‬درﺟﮥ ﺳﻠﺴﯿﻮس را ﺑﻪ آب ﺗﺒﺪﯾﻞ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ‪ = ۱kg , θ۱ = −۱۰∘ C , θ۲ = ۰∘ C ← .‬ﯾﺦ‪m ‬‬

‫‪Q = ۱ × ۲۱۰۰ × (۰ − (−۱۰)) + ۱ × ۳۲۴ × ۱۰۳‬‬

‫‪= ۲۱ × ۱۰۳ + ۳۳۴ × ۱۰۳ = ۳۵۵ × ۱۰۳ J = ۳۵۵kJ‬‬

‫‪cθ − mLF‬آب‪m‬‬ ‫‪۸۰۰ × ۱ × ۲۰ − ۸۰۰ × ۸۰‬‬

‫‪۸۰۰ × ۴/۲ × ۲۰‬‬

‫‪ = ۸۰۰ + ۲۰۰ = ۱۰۰۰ g = ۱ kg‬ﺟﺮم‪ ‬آب‬

‫ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﻗﺎﻧﻮن ﮔﺎز ﮐﺎﻣﻞ ‪ T ۲‬ﺑﻪ دﺳﺖ ﺧﻮاﻫﺪ آﻣﺪ‪.‬‬

‫‪P ۱V ۱‬‬ ‫‪P ۲V ۲‬‬ ‫‪P ۱V ۱‬‬ ‫‪۱/۲۵P ۱ × ۰/۶۴V ۱‬‬

‫‪T = θ + ۲۷۳ ⇒ ۳۲۰ = θ + ۲۷۳ ⇒ θ = ۴۷∘ C‬‬

‫‪7 / 50‬‬ ‫ﻟﺮﻧﯿﺘ ﻮ ‪1399‬‬