https://thuvientoan.

net/

Chương I: Hệ thống bài tập aminoaxit

Bài 1. Viết cân bằng điện ly của lysin (một bazơ) và tính điểm đẳng điện của nó. Cho biết Lys có
các giá trị pKa1, pKa2,pKa3
Bài giải:
 COO COO COO
COOH

CHNH3 CHNH2 CHNH2

CHNH 3
OH OH
OH
(CH2)3 H (CH2)3 H (CH2)3
(CH 2 ) 3 H
CH2NH3 CH2NH3 CH2NH2
CH 2 NH
(+2)3 (+1) (0) (-1)
Điện tích tổng cộng của mỗi dạng được ghi trong ngoặc đơn ở trên, dạng có điện tích bằng không
tồn tại giữa hai dạng có pKa tương ứng là 8,95 và 10,53. Như vậy pI = (8,95+10,53)/2 = 9,74.
Bài 2. Các aminoaxit là cấu tử hình thành nên các phân tử protein. Sự tồn tại các nhóm -
NH2 và -COOH hình thành bản chất lưỡng tính của các aminoaxit. Một mắt xích aminoaxit
trong protein đóng vai trò quan trong trong việc quyết định khả năng phản ứng cũng như
vai trò xúc tác của nó. Axit glutamic (xem công thức dưới đây ) là một aminoaxit như vậy.
(pKa = 4,3) -OOC CH2 CH2 CH COO- (pKa = 2,2)
+
NH3
(pKa = 9,7)
1. Tại sao pKa của nhóm -COOH thấp hơn pKa của nhóm -COOH ?
2. Tính hàm lượng % nhóm -COOH không bị ion hóa tại pH = 6,3.
3. Trong qua trình điện di ở pH = 3,25, axit glutamic di chuyển về phía anot hay catot ?
Giải thích.
4. Nhóm -+NH3 hút electron làm tăng khả năng nhường proton cho nhóm -COOH (liên kết
O-H phân cực hơn và bazơ liên hợp -COO- bền vững hơn). Khi nhóm -+NH3 càng gần
nhóm -COOH thì ảnh hưởng này càng mạnh, do vậy pKa của nhóm -COOH thấp hơn
pKa của nhóm -COOH.
5. Sử dụng phương trình Henderson-Hasselbanlch để xác định tỉ lệ nồng độ nhóm -
COOH bị ion hóa [COO-] và chưa bị ion hóa [-COOH] :
[COO- ]
pH  pK a  lg
[COOH]
Thế các giá trị pH = 6,3 và pKa của -COOH bằng 4,3 vào phương trình ta được :
[COO- ]
6,3  4,3  lg
[COOH]
100
 %[COOH]  .100%  99% tại pH = 6,3
101
6. Axit glutamic có hai giá trị pKa thấp hơn 7,0 và một giá trị pKa cao hơn 7,0. Như vậy
điểm đẳng điện (pHI) cho axit glutamic sẽ nằm giữa hai giá trị pKa này :
1
pH I  (2,2  4,3)  3,25 .
2
 Hoặc nhận xét rằng :
COOH COO- COO- COO-
CH +NH3 CH +NH3 CH +NH3 CH NH2
(pKa1 = 2,2) CH (pKa2 = 4,3) (pKa3 = 9,7) CH
CH2 2 CH2 2
CH2 CH2 CH2 CH2
-
COOH COOH COO COO-
(+1) (0) (-1) (-2)
Dạng có điện tích bằng không tồn tại giữa hai dạng có pKa tương ứng là 2,2 và 4,3. Như
1
vậy pH I  (2,2  4,3)  3,25 .
2
Giá trị pH =3,25 trùng với pHI của axit glutamic (phân tử ở dạng ion lưỡng cực với điện
tích bằng không), nên axit glutamic không chuyển động về phía anot cũng như catot.
Bµi 3
So s¸nh pHi cña c¸c Amino axit sau:
Ala CH3-CH-COOH Lys : NH2-(CH2)4-CH-COOH
NH2 NH2

Thr : CH3-CH-CH-COOH Pro

N COOH
OH NH2 H
Glu : HOOC-CH2-CH2-CH-COOH

NH2
Bµi 4. Ph­¬ng tr×nh Handerson- Hassellatch cho biÕt tû lÖ gi÷a c¸c d¹ng pr«t«n ho¸ vµ
trung hoµ cña aa trong mèi quan hÖ víi pKa vµ pH nh­ sau:
pKa= pH - lg{A-}/{HA} . Chøng minh ph­¬ng tr×nh trªn., ¸p dông ph­¬ng tr×nh nµy tÝnh
% cña d¹ng pr«t«n ho¸ cña Ala (H2A+) vµ d¹ng trung hoµ HA ë pH=1 vµ pH=6. BiÕt pka
cña Al lµ 2,34 vµ 9,66.
Bài 5. Lys(axit- 2,6- điaminohexanoic) có pKa = 2,18. 8,95, 10,53.
Asp (axit aminobutanđioic ) cã pka : 1,88; 3,65, 9,6.
a. ViÕt biÓu thøc tÝnh pHi cña tõng chÊt.
a. ViÕt CT fiso cña L-lys vµ L- Asp ë pHi. Quy kÕt c¸c gi¸ trÞ pKa.
B i 6. L-Prolin hay axit (S)-piroli®in-2-cacboxylic cã pK1 = 1,99 vµ pK2 = 10,60. Piroli®in
(C4H9N) lµ amin vßng no n¨m c¹nh.
1. ViÕt c«ng thøc Fis¬ vµ c«ng thøc phèi c¶nh cña L-prolin. TÝnh pHI cña hîp chÊt nµy.
2. TÝnh gÇn ®óng tØ lÖ d¹ng proton ho¸ H2A+ vµ d¹ng trung hoµ HA cña prolin ë
pH = 2,50.
3. TÝnh gÇn ®óng tØ lÖ d¹ng ®eproton ho¸ A vµ d¹ng trung hoµ HA cña prolin ë
pH = 9,70.
1.
COOH
NH H COOH pHI = 1,99 + 10,60 = 6,30
H 2
N
H
2. ¸p dông ph­¬ng tr×nh Henderson - Hasselbalch
K1 HAH+
H2A+ HA + H+ K1 =  H2A+

HA
lg HA = pH - pK1 = 2,50 - 1,99 = 0,51 ; Suy ra: H A+ = 3,24
2

H2A+
VËy ë pH = 2,50 d¹ng trung hoµ chiÕm nhiÒu h¬n d¹ng proton ho¸ 3,24 lÇn.
1
Hay tØ lÖ gi÷a d¹ng proton ho¸ vµ d¹ng trung hoµ lµ = 0,309
3,24
3. K2
+ 
 A
HA H +A lg = pH  pK2 = 9,70  10,60 =  0,90
HA
 A 1
HA = 0,126 
8
VËy ë pH = 9,7 tØ lÖ gi÷a d¹ng ®eproton ho¸ vµ d¹ng trung hoµ lµ . 1
Bài 7. Gäi A, B lµ c¸c -aminoaxit ë m«i tr­êng axit, baz¬ t­¬ng øng vµ X 8lµ ion l­ìng
cùc.
a) X¸c ®Þnh tØ sè nång ®é cña A vµ B ë ®iÓm ®¼ng ®iÖn.
b) VÕt alanin chuyÓn vÒ cùc nµo khi pH < 5 vµ pH > 8?
c) X¸c ®Þnh hµm l­îng t­¬ng ®èi cña ion l­ìng cùc X cña alanin ë ®iÓm ®¼ng ®iÖn, biÕt
r»ng h»ng sè axit cña alanin: pK1 = 2,35 ®èi víi c©n b»ng A X + H+
pK2 = 9,69 ®èi víi c©n b»ng X B + H+ .
2.
a) VÕt cña aminoaxit ë ®iÓm ®¼ng ®iÖn kh«ng dÞch chuyÓn vÒ phÝa catot còng nh­ anot
nªn nång ®é c¸c ion tr¸i dÊu ph¶i b»ng nhau :
A   B nªn tØ sè b»ng ®¬n vÞ; A   1 (1)
B
b) LËp biÓu thøc tÝnh c¸c h»ng sè axit

X H   K A BH   K X

K1  ; H  
 1
(2) K2  ; H   2
(3)
A  X X B
K 1K 2 A X 
H   2

X B
1
tõ (1), (2), (3) cã H    (K 1 K 2 ) 2

pK1  pK 2 2,35  9,69

pH I  ; §èi víi alanin: pH I   6,02
2 2
V× ®iÓm ®¼ng ®Þªn cña alanin lµ 6,02 nªn vÕt di chuyÓn vÒ phÝa cùc ©m khi pH < 5, vµ
theo h­íng cùc d­¬ng khi pH > 8

Tõ (2):
X  K1

10 2,35
 4680
A K2 10 9, 69
 Nh­ vËy nång ®é t­¬ng ®èi cña X  lµ :
X 
1
 0,9996  1
A  B  X 2 A  1
X
Bµi 8
1. Cã 1 hçn hîp Protit gåm Pepsin (pHi=1,1 ), Hemoglobin (pHi=6,8) vµ Prolamin
(pHi=12) . Khi tiÕn hµnh ®iÖn di dung dÞch Protit nªu trªn ë pH=7 th× thu ®­îc 3
vÕt chÊt (xem h×nh)
XuÊt ph¸t
Cùc (+) Cùc (-)
A B C
Cho mçi vÕt chÊt ®Æc tr­ng cho protit nµo? Gi¶i thÝch?
giải:
C¸ch gi¶i:
1. VÕt A: Pepsin, v× Pepsin lµ protit cã tÝnh axit m¹nh (pHI = 1,1) nªn tån t¹i ë d¹ng anion,
do ®ã chuyÓn vÒ cùc d­¬ng.
VÕt B: Hemoglobin (pHI = 6,8), hÇu nh­ ë d¹ng ion l­ìng cùc.
VÕt C: prolamin (pHI = 12,0), v× lµ protit cã tÝnh baz¬ m¹nh nªn ë d¹ng cation, do ®ã
chuyÓn vÒ cùc ©m.
Bµi 9
Cã 1 hçn hîp amino axit gåm Gly (pHi=5,97) Ala (pHi= 6,00), Glu (pHi=3,22) vµ
Gln (pHi=5,7). Khi tiÕn hµnh ®iÖn di dung dÞch Amino Axit trªn ë pH=7 ®· thu ®­îc 4
vÕt chÊt sau :
XuÊt ph¸t
Cùc (+) Cùc (-)
A BCD
Cho biÕt mçi vÕt chÊt ®Æc tr­ng cho amino Axit nµo . Gi¶i thÝch?
Bài 10. Thuû ph©n mét protein (protit) thu ®­îc mét sè aminoaxit cã c«ng thøc vµ
pKa nh­ sau:
Ala CH3CH(NH2)COOH (2,34; 9,69); Pro COOH (1,99; 10,60);
Ser HOCH2CH(NH2)COOH (2,21; 9,15); N
Asp HOOCCH2CH(NH2)COOH (1,88; 3,65;9,60); H
Orn H2NCH23CH(NH2)COOH (2,10; 8,90; 10,50);
Arg H2NC(=NH)NHCH23CH(NH2)COOH (2,17; 9,04; 12,48);
ViÕt tªn IUPAC vµ c«ng thøc Fis¬ ë pHI cña Arg, Asp, Orn. Trªn mçi c«ng thøc ®ã h·y ghi
(trong ngoÆc) gi¸ trÞ pKa bªn c¹nh nhãm chøc thÝch hîp. BiÕt nhãm -NHC(=NH)NH2 cã
tªn lµ guani®ino.

1. Aminoaxit sinh ra tõ protein ®Òu cã cÊu h×nh L

COO (2,17) COO (1,88) COO (2,10)
H2N H H3N H H2N H
(9,04) (9,60) (8,90)
CH23-NHCNH2 CH2COOH CH23-NH3
NH2 (3,65) (10,50)
(12,48)
Axit (S)-2-amino-5- Axit (S)-2-amino- Axit (S)-2,5-®iamino-
guani®inopentanoic butan®ioic pentanoic
Bµi 11
Tõ c¸c protein thùc vËt ng­êi ta t¸ch ra ®­îc chÊt Y cã CTPT lµ C5H10O3N2. KÕt
qu¶ nghiªn cøu chøng tá r»ng Y chøa 1 nhãm NH2 liªn kÕt víi m¹ch Cacbon. Khi ®un
nãng víi dung dÞch kiÒm Y gi¶i phãng NH3, ®ång thêi t¹o thµnh aminoaxit ®icacboxilic
cã CTPT C3H5(NH2)(COOH)2. Khi tiÕn hµnh ph¶n øng tho¸i ph©n Hopman Y sÏ t¹o ra
axit ,  -®iamino butiric . Tõ c¸c d÷ kiÖn trªn h·y suy ra CTCT cña Y.
Bµi 12. §èt ch¸y 0,2 mol hîp chÊt A thuéc lo¹i t¹p chÊt thu ®­îc 26,2 g khÝ CO2, 12,6 g
h¬i n­íc vµ 2,24 l khÝ N2 . NÕu ®èt ch¸y 1 mol A cÇn 3,75 mol Oxi.
a. X¸c ®Þnh CTPT cña A
b. X¸c ®Þnh CTCT vµ tªn cña A . BiÕt r»ng A cã tÝnh chÊt l­ìng tÝnh , ph¶n øng víi
axit HNO2 gi¶i phãng khÝ N2, víi C2H5OH cã axit lµm xóc t¸c t¹o thµnh hîp chÊt
cã c«ng thøc C5H11O2N . Khi ®un nãng A chuyÓn thµnh hîp chÊt vßng cã c«ng
thøc C6H10N2O2 . H·y viÕt ®Çy ®ñ c¸c ph­¬ng tr×nh ph¶n øng x¶y ra vµ ghi ®iÒu
kiÖn nÕu cã . A cã ®ång ph©n lo¹i g× ?

Chương II :Hệ thống bài tập về peptit

Câu 1. ViÕt ph¶n øng tho¸i ph©n Edman cña Pep-NHCOCHRNH3+. (b) ­u thÕ cña viÖc sö dông
tho¸i ph©n Edman x¸c ®Þnh amino axit N-®Çu m¹ch lµ g× ?
 (a) Trong tho¸i ph©n Edman, PhN=C=S ph¶n øng víi -NH2 cña amino axit N-cuèi m¹ch.
PhN CS
OH- H3 O + OC NH
PhN=C=S + H3N+CHRCOCH-Pep PhNH-CS-NHCHRCONH-Pep C
-H3N-Pep HR
aminoaxit phenylthiohydantoin
(b) Do ®iÒu kiÖn thñy ph©n ªm dÞu nªn chØ cã amino axit cuèi m¹ch t¸ch ra, phÇn cßn l¹i
cña amino axit kh«ng thay ®æi. Sau ®ã nã tù ®éng khÐp vßng, ®iÒu nµy lµm cho qu¸ tr×nh
t¸ch x¶y ra hoµn toµn vµ x¸c ®Þnh ®­îc trËt tù trong amino axit cßn l¹i.
Câu 2. Thñy ph©n hoµn toµn hexapeptit (C) thu ®­îc Ala, Arg, Gly, Lys, Try, Val vµ NH3. ñ
hexapeptit C víi chymotrypsin thu ®­îc mét dipeptit lµ Arg.Try vµ mét tetrapeptit (D) chøa Gly,
Lys, Ala vµ Val. C hoÆc D ®Òu kh«ng ph¶n øng khi ñ víi cacboxypeptitdaza. Khi thñy ph©n tõng
phÇn D thu ®­îc Ala.Val, Gly.Lys, Lys.Ala vµ NH3. Khi thùc hiÖn ph¶n øng tho¸i ph©n Edman
®¬n víi D th× thu ®­îc chÊt E (c«ng thøc cho d­íi ®©y). X¸c ®Þnh cÊu tróc cña C.
S
Ph N N H

E: O

 Sù h×nh thµnh E cho thÊy r»ng aminoaxit N-®Çu m¹ch cña D lµ Gly. ViÕt dipeptit chøa Gly
®Çu tiªn sau ®ã l­îc bá c¸c aminoaxit lÆp l¹i : Gly.Lys...Lys.Ala...Ala.Val ta ®­îc trËt tù
cÊu tróc cña D : Gly.Lys.Ala.Val. Nhãm cacboxyl cuèi m¹ch ph¶i tån t¹i ë d¹ng amit (do
kh«ng ph¶n øng víi cacboxypeptidaza). Khi thñy ph©n liªn kÕt cacboxypeptit gi÷a Try vµ
chymotrypsin h×nh thµnh nªn Arg.Try cho thÊy Try liªn kÕt víi Gly cña D. VËy trËt tù liªn
kÕt trong C lµ : Arg.Try.Gly.Lys.Ala.Val-amit.
Câu 3 (Đề thi HSG quốc gia, Việt Nam - 1997)
Khi thñy ph©n hoµn toµn 1 mol polipeptit X thu ®­îc 2 mol CH3CH(NH2)COOH (Alanin hay viÕt
t¾t lµ Ala), 1 mol HOOC(CH2)2CH(NH2)COOH (Axit glutamic hay Glu), 1 mol
N CH2 CH COOH H2N(CH2)4CH(NH2)COOH (Lysin hay Lys) vµ
1 mol (Histidin hay His) N
NH2
H

NÕu cho X ph¶n øng víi 2,4-dinitroflobenzen (kÝ hiÖu ArF) råi míi thñy ph©n th× thu ®­îc Ala,
Glu, Lys vµ hîp N CH2 CH COOH chÊt :
NH-Ar
N
MÆt kh¸c nÕu thñy H ph©n X nhê enzim cacboxipeptidaza th× thu ®­îc Lys vµ mét
tetrapeptit. Ngoµi ra khi thñy ph©n kh«ng hoµn toµn X cho ta c¸c dipeptit Ala-Glu, Ala-Ala vµ
His-Ala.
1. X¸c ®Þnh c«ng thøc cÊu t¹o vµ tªn cña polipeptit X.
2. S¾p xÕp c¸c amino axit trªn theo trËt tù t¨ng dÇn pHI, biÕt c¸c gi¸ trÞ pHI lµ 3,22; 6,00; 7,59 vµ
9,74.
3. ViÕt c«ng thøc cÊu t¹o d¹ng chñ yÕu cña mçi aminoaxit trªn ë c¸c pH b»ng 1 vµ 13.
4. D­íi t¸c dông cña enzim thÝch hîp aminoaxit cã thÓ bÞ decacboxyl hãa (t¸ch nhãm cacboxyl).
ViÕt c«ng thøc cÊu t¹o c¸c s¶n phÈm decacboxyl hãa Ala vµ His. So s¸nh tÝnh baz¬ cña c¸c
nguyªn tö N trong ph©n tö gi÷a hai s¶n phÈm ®ã. Gi¶i thÝch.
1. Tõ sè mol vµ c«ng thøc cÊu t¹o cña c¸c aminoaxit suy ra X lµ mét pentapeptit.
- Tõ kÕt tña thuû ph©n s¶n phÈm ph¶n øng gi÷a X víi ArF suy ra ®Çu N(®Çu chøa nhãm NH2 tù
do ) cña X lµ His.
- Tõ s¶n phÈm thñy ph©n X nhê enzim cacboxipepti®aza suy ra ®Çu N (®Çu chøa nhãm COOH tù
do ) cña X lµ Lys.
-Khi thuû ph©n kh«ng hoµn toµn X cho c¸c ®ipeptis His Ala, Ala Ala , Ala- Glu.
TrËt tù s¾p xÕp c¸c aminoaxÝt trong m¹ch : His-Ala-Ala-Glu-Lys
C«ng thøc cÊu t¹o cña X:

   
H2N-CH-C-NH-CH-C-NH-CH-C-NH-CH - C -NH-CH-COOH
   
N CH2 O CH2 O CH2 O (CH2)2 O (CH2)2
COOH NH2
N
H
(ThÝ sinh cã thÓ viÕt c«ng thøc trong ®ã cã nhãm : CO-NH- gi÷a Glu vµ Lys ®­îc t¹o ra bëi
nhãm -COOH ë vÞ trÝ cña  Glu víi nhãm -NH2 ë vÞ trÝ  cña Lys).
2. Thø tù t¨ng dÇn pH1:
Glu < Ala < His < Lys
PH1 5,22 6,00 7,59 9,74
Gi¶i thÝch: TÝnh axÝt cña aminoaxit cµng lín th× gi¸ trÞ pH1 cµng nhá , tÝnh baz¬ cµng lín th× pH1
cµng lín .
Glu cã pH1 nhá nhÊt (3,22) , v× sè nhãm - COOH nhiÒu h¬n sè nhãm - NH2 . Muèn tån t¹i
ë d¹ng HOOC-(CH2) CH COO- ph¶i thªm H+ (®­a vÒ pH thÊp) ®Ó nhãm –COOH thø 2 kh«ng
ph©n li .
NH3
-Lys cã pH1 lín nhÊt (9,74) v× sè nhãm -NH2 nhiÒu h¬n sè nhãm COOH.
-Ala cã pH1=6,00 v× cã mét nhãm -COOH vµ mét sè nhãm NH2 .
-His cã pH1 trung gian gi÷a Ala vµ Lys , v× tuy sè nhãm - COOH vµ -NH2 b»ng nhau, nh­ng dÞ
vßng chøa N còng lµ trung t©m Baz¬(tuy yÕu h¬n –NH2).
3. pH=1 pH=15
Ala: CH3-CH-COOH CH3-CH-COO-

NH3 NH2
Glu: HOOC-(CH2)2-CH-COOH  OOC-(CH2)2-CH-COO
NH3 NH2
+
His: H- N -CH2-CH-COOH N CH2-CH-COO
NH2 NH2
N N
H H
Lys: H3N-(CH2)4-CH-COOH H2N-(CH2)4-CH-COO
NH3 NH2
(a)
enzim
4.CH3-CH-COOH CH3-CH2-NH2
 CO
N CH2-CH-COOH enzim : N CH2-CH2-NH2
-CO
N NH2 N
H H
TÝnh baz¬ gi¶m dÇn : N(a) > N(b) > N(c) > N(d)
Gi¶i thÝch: TÝnh baz¬ ë nguyªn tö N t¨ng khi mËt ®é eletron trªn nã t¨ng . MËt ®é electron ë N(a)
> N(b) v× liªn kÕt víi gèc C2H2 ®Çy eletron ,trong khi ®ã N(b) ¶nh h­ëng bëi gèc dÞ vßng hót
electron. MËt ®é electron ë N(c) < N(b) , v× N(c) ë tr¹ng th¸i lai ho¸ sp2 (cã ®é ©m ®iÖn lín h¬n
nguyªn tö N(b) lai ho¸ sp2) vµ N(c) l¹i liªn kÕt víi nh÷ng nguyªn tö C lai ho¸ sp2 (kh¶ n¨ng hót
electron cña C lai ho¸ sp2 m¹nh h¬n C lai ho¸ sp2). N(d) kh«ng cã tÝnh baz¬ , v× kh«ng cßn cÆp
electron tù do (do ®· tham gia t¹o hÖ liªn kÕt  trong vßng th¬m)
Câu 4. TRF là tên viết tắt một homon điều khiển hoạt động của tuyến giáp. Thủy phân hoàn toàn
1 mol TRF thu được 1 mol mỗi chất sau:
N CH2-CH-COOH
NH3 ; ; HOOC-CH2-CH2-CH-COOH ; NH2
COOH
N NH2 N
(Pro) (Glu) (His)
H H
Trong hỗn hợp sản phẩm thủy phân không hoàn toàn TRF có dipeptit His-Pro. Phổ khối lượng
cho biết phân tử khối của TRF là 362 đvC. Phân tử TRF không chứa vòng lớn hơn 5 cạnh.
1. Hãy xác định công thức cấu tạo và viết công thức Fisơ của TRF.
2. Đối với His người ta cho pKa1 = 1,8 ; pKa2 = 6,0 ; pKa3 = 9,2. Hãy viết các cân bằng điện ly
và ghi cho mỗi cân bằng đó một giá trị pKa thích hợp. Cho 3 biểu thức:
pHI = (pKa1+pKa2+pKa3) : 3 ; pHI = (pKa1+pKa2) : 2 ; pHI = (pKa2+pKa3) : 2 ;
biểu thức nào đúng với His, vì sao?
3. Hãy đề nghị sơ đồ phản ứng với đầy đủ điều kiện để tổng hợp axit (D, L) – glutamic từ
hidrocacbon chứa không quá 2 nguyên tử cacbon trong phân tử.
BÀI GIẢI:
1. *Từ dữ kiện thủy phân suy ra 2 công thức Glu-His-Pro và His-Pro-Glu (đều có 1 nhóm
–CO – NH2)
* Từ M = 362 đvC suy ra có tạo ra amit vòng (loại H2O)
* Từ dữ kiện vòng  5 cạnh suy ra Glu là aminoaxit đầu N và tạo lactam 5 cạnh, còn Pro là
aminoaxit đầu C và tạo nhóm – CO – NH2.
Vậy cấu tạo của TRF:
HN CH CO-NH CH CO N CH CO-NH2
CH2
O
N

NH
Công thức Fisơ:
CO NH2
CO N H
CO NH H
NH H CH2
O N
NH
2. Cân bằng điện ly của His:

COOH COO COO COO

+ + +
H3N H H3 N H H3 N H H2N H
+ + +
-H -H -H
CH2 CH2 CH2 CH2
(1) (2) (3)
+ +
HN HN N N
NH NH NH NH
(+2) 1,8 (+1) 6,0 (0) (-1)
(hoặc viết 3 cân bằng riêng rẽ; không cần công thức Fisơ)
* pHI = (pKa2 + pKa3) : 2 là đúng,
vì phân tử His trung hòa điện (điện tích = 0) nằm giữa 2 cân bằng (2) và (3)
Câu 5. . Thủy phân hoàn toàn một nonapeptit X thu được Arg, Ala, Met, Ser, Lys, Phe2, Val, và
Ile. Sử dụng phản ứng của X với 2,4-đinitroflobenzen xác định được Ala. Thuỷ phân X với trypsin
thu được pentapeptit (Lys, Met, Ser, Ala, Phe), đipeptit (Arg, Ile) và đipeptit (Val, Phe). Thuỷ
phân X với BrCN dẫn đến sự tạo thành một tripeptit (Ser, Ala, Met) và một hexapeptit. Thuỷ phân
với cacboxypeptiđaza cả X và hexapeptit đều cho Val.
Xác định thứ tự các amino axit trong X.

Theo đề bài xác định được đầu N là Ala; đầu C là Val.

Thủy phân với trypsin thu được: Ala-(Met, Ser, Phe)-Lys
Ile-Arg và Phe-Val
Dựa vào kết quả thủy phân với BrCN, suy ra: Ala-Ser-Met-Phe-Lys
Vậy X là: Ala-Ser-Met-Phe-Lys-Ile-Arg-Phe-Val
Câu 6. Thuỷ phân hoàn toàn 1 mol peptit X sinh ra Ala, Ser, Asp theo tỉ lệ tương ứng là 2:2:1.
Thuỷ phân X với enzim cacboxipeptiđaza nhận biết được aminoaxit Asp, còn phản ứng của X
với 1-Flo-2,4-đinitrobenzen nhận biết được aminoaxit Ala. Ngoài ra, khi thủy phân không hoàn
toàn X thu được các đipeptit Ala-Asp; Ala-Ser; Ser-Ala và Ser-Ser. Xác định trình tự các
aminoaxit trong X.
Từ dữ kiện đề bài suy ra X là 1 pentapeptit. Đầu chứa –COOH và Asp, đầu chứa
–NH2 là Ala. Từ các đipeptit sinh ra khi thuỷ phân không hoàn toàn X suy ra trình tự các
aminoaxit như sau:
Ala-Ser-Ser-Ala-Asp
Câu 7. Thủy phân hoàn toàn một hexapeptit M thu được Ala, Arg, Gly, Ile, Phe và Tyr. Các peptit
E (chứa Phe, Arg) và G (chứa Arg, Ile, Phe) được tạo thành trong số các sản phẩm thủy phân
không hoàn toàn M. Dùng 2,4-dinitroflobenzen xác định được amino axit Ala. Thủy phân M nhờ
tripsin thu được tripeptit A (chứa Ala, Arg, Tyr) và một chất B.
a. Xác định thứ tự liên kết của các amino axit trong M.
b. Amino axit nào có pHI lớn nhất và amino axit nào có pHI nhỏ nhất?

Biết cấu tạo chung của các amino axit là H2N-CHR-COOH

AA’: Ala Arg Gly Ile Phe Tyr

R : CH3 (CH2)3NHC(=NH)NH2 H CH(CH3)C2H5 CH2C6H5 p-HOC6H4CH2
giải:
a. Hexapeptit M có đầu N là Ala. Thuỷ phân M nhờ tripsin xác định được tripeptit là: Ala –
Tyr – Arg. Dipeptit E có cấu tạo Arg-Phe. Tripeptit G có cấu tạo: Arg-Phe-Ile. Do vậy amino axit
đầu C là: Gly.
Ala-Tyr – Arg
Arg-Phe
Arg- Phe-Ile
Gly
Vậy cấu tạo của M: Ala – Tyr – Arg – Phe – Ile – Gly.
b. pHI lớn nhất: Arg, vì có nhóm guanidin (có 3 nguyên tử N)
pHI nhỏ nhất: Phe, vì có nhóm phenyl.
Câu . 8 Khi thuû ph©n hoµn toµn 1 mol tripeptit X thu ®­îc 2 mol axit glutamic
( HOOC(CH2)2CH(NH2)COOH ), 1 mol alanin ( CH3CH(NH2)COOH ) vµ 1 mol NH3. X kh«ng
ph¶n øng víi 2,4-®initroflobenzen vµ X chØ cã mét nhãm cacboxyl tù do. Thuû ph©n X nhê enzim
cacboxipepti®aza thu ®­îc alanin vµ mét ®ipeptit Y.
ViÕt c«ng thøc cÊu t¹o cña X , Y vµ gäi tªn chóng.
C¸ch gi¶i:
7. Tripeptit X cã cÊu t¹o theo trËt tù Glu-Glu-Ala. V× theo d÷ kiÖn ®Çu bµi aminoaxit ®u«i (®u«i C)
lµ Ala, nhãm -NH2 cña aminoaxit ®Çu (®Çu N) ®· t¹o thµnh lactam víi nhãm -COOH cña ®¬n vÞ
Glu thø nhÊt, nhãm -COOH cña ®¬n vÞ thø Glu hai ë d¹ng chøc amit -CONH2 (do thuû ph©nt¹o ra
NH3). VËy:
O O
X: NH - CH - C - NH - CH - C - NH - CH - COOH ;
O=C (CH2)2-CONH2 CH3
CH2 - CH2 -Glutamolactam--ylglutaminylalanin
O
Y: NH - CH - C - NH - CH - COOH
O=C (CH2)2-CONH2
CH2 - CH2 -Glutamolactam--ylglutamin
C©u 9
Thuû ph©n mét protein (protit) thu ®­îc mét sè aminoaxit cã c«ng thøc vµ
pKa nh­ sau:
Ala CH3CH(NH2)COOH (2,34; 9,69); Pro COOH (1,99; 10,60);
Ser HOCH2CH(NH2)COOH (2,21; 9,15); N
Asp HOOCCH2CH(NH2)COOH (1,88; 3,65;9,60); H
Orn H2NCH23CH(NH2)COOH (2,10; 8,90; 10,50);
Arg H2NC(=NH)NHCH23CH(NH2)COOH (2,17; 9,04; 12,48);
1. ViÕt tªn IUPAC vµ c«ng thøc Fis¬ ë pHI cña Arg, Asp, Orn. Trªn mçi c«ng thøc ®ã h·y ghi
(trong ngoÆc) gi¸ trÞ pKa bªn c¹nh nhãm chøc thÝch hîp. BiÕt nhãm -NHC(=NH)NH2 cã tªn lµ
guani®ino.
2. Ala vµ Asp cã trong thµnh phÇn cÊu t¹o cña aspactam (mét chÊt cã ®é ngät cao h¬n saccaroz¬
tíi 160 lÇn). Thuû ph©n hoµn toµn aspactam thu ®­îc Ala, Asp vµ CH3OH. Cho aspactam t¸c dông
víi 2,4-®initroflobenzen råi thuû ph©n th× ®­îc dÉn xuÊt 2,4-®initrophenyl cña Asp vµ mét s¶n
phÈm cã c«ng thøc C4H9NO2. ViÕt c«ng thøc Fis¬ vµ tªn ®Çy ®ñ cña aspactam, biÕt r»ng nhãm -
COOH cña Asp kh«ng cßn tù do.
3. Arg, Pro vµ Ser cã trong thµnh phÇn cÊu t¹o cña nonapeptit bra®ikinin. Thuû ph©n bra®ikinin
sinh ra Pro-Pro-Gly ; Ser-Pro-Phe ; Gly-Phe-Ser ; Pro-Phe-Arg ; Arg-Pro-Pro ; Pro-Gly-Phe ; Phe-
Ser-Pro.
a) Dïng kÝ hiÖu 3 ch÷ c¸i (Arg, Pro, Gly,...), cho biÕt tr×nh tù c¸c aminoaxit trong ph©n tö
bra®ikinin.
b) ViÕt c«ng thøc Fis¬ vµ cho biÕt nonapeptit nµy cã gi¸ trÞ pHI trong kho¶ng nµo? ( 6; <6; << 6;
> 6; >> 6).
Lêi gi¶i:8
1. Aminoaxit sinh ra tõ protein ®Òu cã cÊu h×nh L
COO (2,17) COO (1,88) COO (2,10)
H2N H H3N H H2N H
(9,04) (9,60) (8,90)
CH23-NHCNH2 CH2COOH CH23-NH3
NH2 (3,65) (10,50)
(12,48)
Axit (S)-2-amino-5- Axit (S)-2-amino- Axit (S)-2,5-®iamino-
guani®inopentanoic butan®ioic pentanoic
COOCH3
2. Aspactam: H2N-CHC NH  CH-COOCH3 O=C NH H
CH2COOH CH3 H2N H CH3
CH2COOH
Metyl N-(L--aspactyl) L-alaninat
3. Bra®ikinin
Arg-Pro-Pro-Gly-Phe-Ser-Pro-Phe-Arg
pHI >> 6 v× ph©n tö chøa 2 nhãm guani®ino, ngoµi ra cßn cã 3 vßng piroliddin

COOH
CO-NHH
CO-NHH CH23NHC(=NH)NH2
CO-N H CH2C6H5
CO-NHH
CO-NH-CH2-CO-NHH CH2OH
CON H CH2C6H5
CO-N H
NH2H
CH23NHC(=NH)NH2
Câu 10: Người ta phân lập được một tetrapeptit (peptit A) từ prothrombin người. Cấu tạo của peptit
A được tiến hành xác định như sau:
a. Bằng phương pháp Edman thì nhận được trình tự aminoaxit của peptit A là Leu-Glu-Glu-Val.
b. Để tiếp tục xác định cấu tạo, người ta tiến hành điện di trên giấy ở pH 6,5 peptit A và một peptit
tổng hợp B (cũng có trình tự aminoaxit là Leu-Glu-Glu-Val) thì lại nhận được quãng đường di
chuyển không giống nhau, cụ thể như hình dưới đây:
2,5
Peptit A
Peptit B 1,7

0 1 2 3 đơn vị
độ dài
c. Khi thuỷ phân hai peptit A và B bằng HCl 6N ở 110oC, thì cả A và B đều cho Leu(1), Glu(2), Val(1);
nhưng khi thuỷ phân bằng kiềm thì peptit B cho Leu(1), Glu(2), Val(1) còn peptit A cho Leu(1), X(2),
Val(1).
Hãy giải thích các kết quả thực nghiệm để xác định cấu tạo của X và gọi tên X theo danh pháp
IUPAC.
 ĐÁP ÁN
Xác định cấu trúc của X
- Phương pháp Edman thực hiện ở pH thấp,biết được trình tự là Leu-Glu-Glu-Val.
- Điện di ở pH 6,5 cho thấy peptit A dịch chuyển nhanh hơn về phía cực dương(+), chứng tỏ A có
điện tích âm lớn hơn B,tính axit của A lớn hơn B.
- Khi thuỷ phân trong môi trường HCl 6N ở 110oC thì cả A và B đều thu được Leu(1), Glu(2) và
Val(1). Kết hợp với phương pháp Edman ở trên cho thấy các quá trình này thực hiện ở môi trường
axit mạnh,pH thấp.Ở pH thấp phân tử X bị đecacboxyl hoá,loại CO2 mất đi 1 nhóm –COOH.
- Khi thuỷ phân bằng kiềm peptit A tạo ra Leu(1),X(2) và Val(1),trong môi trường kiềm không có
quá trình decacboxyl hoá nên nhận được X(2).
- Kêt hợp các kết quả trhí nghiệm cho thấy X có thêm 1 nhóm –COOH so với Glu tức là khi loại
1 nhóm –COO thì X chuyển thành Glu.
X HOOC CH2 CH2 CH COOH
CO2
NH2
X: HOOC CH CH2 CH COOH
COOH NH2
Gọi tên: Axit 3-aminopropan-1,1,3-tricacboxylic
Câu 11. Pentapeptit A cã thµnh phÇn 2Gly, Ala, Phe vµ Val, kh«ng t¹o N2 khi t¸c dông víi
HNO2. Thñy ph©n A t¹o s¶n phÈm Ala.Gly vµ Gly.Ala. ViÕt c«ng thøc cã thÓ cã cña A.
*T¸c dông víi HNO2 kh«ng gi¶i phãng N2 cho thÊy A kh«ng cã N-®Çu m¹ch vµ A
ph¶i lµ mét peptit vßng. Mét phÇn trËt tù ph¶i cã cña A lµ Gly.Ala.Gly, cßn c¸c
aminoaxit Phe vµ Val h× cã thÓ cã hai thø tù liªn kÕt kh¸c nhau :
Gly.Ala.Gly Gly.Ala.Gly
Phe.ValhoÆc Val.Phe
Câu 12. (Bài tập chuẩn bị IChO, Thái lan - 1999)
1. Xystin (C6H12N2O4S2), một diamino-dicacboxilic, là sản phẩm nhị hợp của L-xystein
(H3N+CH(CH2SH)COO- ). Sản phẩm nhị hợp này có thể tách đôi khi sử lí với một thiol như
mercaptoetanol để cho L-xystein.
(a) Viết công thức cấu tạo của xystin với cấu hình tuyệt đối.
(b) Vai trò của mercaptoetanol trong phản ứng này là gì ?
Một mol xystein có thể được tách đôi nhờ sử lí với axit pefomic (HCOO2H), tạo thành 1 mol
axit xysteic (C3H7NO5S), là một axit mạnh.
(c) Viết cấu tạo của axit xysteic tại điểm đẳng điện.
(d) Khi một peptit gồm hai mạch, A và B, liên kết nhờ một liên kết đơn disunfua giữa hai gốc
xystein trong mỗi mạch, được xử lí với axit pefomic, thu được hai peptit mới, A’ và B’, tại
pH 7,0 với điện tích theo thứ tự bằng +5 và -3. Hãy xác định điện tích tổng cộng của peptit
ban đầu tại cùng pH.
Câu 13. Khi peptit C (PTK 464,5) được thủy phân hoàn toàn bằng dung dịch HCl trong nước, thì
trong dung dịch sau thủy phân thu được các lượng có số mol bằng nhau của glyxin (Gly),
phenylalanin (Phe), axit aspatic (Asp), axit glutamic (Glu) và một đương lượng amoniac (NH3).
Khi xử lí C với enzim cacboxypeptit thu được axit glutamic và một tripeptit. Thủy phân một phần
tripeptit trong axit cho một hỗn hợp sản phẩm, trong đó có hai chất được xác định là axit
glyxilaspatic (Gly-Asp) và aspatilphenilalanin (Asp-Phe).
(a) Từ các thông tin trên, suy ra trật tự của toàn bộ peptit C.
(b) Điểm đẳng điện gần đúng của peptit C (pH < 7, pH  7, pH > 7) là bao nhiêu ?


1. (a) Công thức của xystin :
+
NH3

-
S COO-
OOC S
+
NH3
(b) tác nhân khử
(c) Cấu tạo của axit xysteic tai điểm đẳng điện :
+
NH3
SO3-
HOOC
(d) +4
2. (a) Trật tự của toàn bộ peptit C : Gly-Asp-Phe-Glu
(b) <7
Câu 14. Thủy phân đođecapeptit (X) nhờ trypsin thu được 3 đoạn peptit: Ser-Met-Gly-Lys; Phe-
Ser-Pro và Glu-Ala-Phe-Arg. Khi thủy phân X có BrCN, trong số các sản phẩm thu được có tripeptit
Ala-Ser-Met. Hãy xác định trình tự amino axit của X.
Viết đúng các sản phẩm thủy phân bằng 2 tác nhân (0,5 điểm).
Kết quả thủy phân X với trypsin và với BrCN như sau:
BrCN : Ala-Ser-Met
Trypsin: Ser-Met-Gly-Lys
Glu-Ala-Phe-Arg
Phe-Ser-Pro
Viết đúng trình tự (0,5 điểm).
Nên: Ala-Ser-Met- Gly-Lys- Glu-Ala-Phe-Arg- Phe-Ser-Pro.
Câu 15. Thủy phân hoàn toàn polypeptit A người ta thu được các amino axit: Val Trp Met2 Gly2 Lys
Ala2 Ile Pro Asp Arg Tyr Cys. Thủy phân A bằng xúc tác trypsin thì thu được các phân đoạn sau: Val-
Trp-Met-Gly-Lys, Ala-Ile-Pro-Met-Asp-Arg, Tyr-Ala-Gly-Cys. Nếu dùng xúc tác chymotrypsin thì
thu được: Ala-Gly-Cys, Met-Gly-Lys-Ala-Ile-Pro-Met-Asp-Arg-Tyr, Val-Trp.
Hãy xác định trình tự các amino axit trong A.
Theo bài ra, ta có các phân đoạn sau:
Val-Trp-Met-Gly-Lys
Met-Gly-Lys-Ala-Ile-Pro-Met-Asp-Arg-Tyr
Val-Trp Ala-Ile-Pro-Met-Asp-Arg
Tyr-Ala-Gly-Cys
Ala-Gly-Cys
Dựa vào các phân đoạn trên, có thể kết luận trình tự các amino axit của polypeptit A là:
Val-Trp-Met-Gly-Lys-Ala-Ile-Pro-Met-Asp-Arg-Tyr-Ala-Gly-Cys