You are on page 1of 8

‘;dfhjfb :yfkgf ug{ ;dfhjfbL df]rf{’

sf7df8f}F . g]kfn sDo'lgi6 k|jQmf k|sf08 ;Ln] ;a} sDo'lgi6


kf6L{sf :yfoL ;ldlt ;b:o Pjd\ qmflGtsf/L zlQmx?nfO{ Pstfa4
agfO{ ;dfhjfblt/ n}hfg ;dfhjfbL
df]rf{ ag]sf] atfPsf 5g\ . g]kfn
sDo'lgi6 kf6L{sf] s]Gb|Lo sfof{no
a'4gu/df d+unaf/ cgf}krfl/s
s'/fsfgLsf qmddf k|jQmf k|sf08 ;Ln]
;dfhjfbdf hfg @))^ ;fnb]lvsf
;a} qmflGtsf/L sDo'lgi6x¿ Pstfj4
x'g'kg]{ atfPsf x'g\ .
k|jQmf k|sf08 ;Ln] g]kfndf bnfn
k'h
F Ljfbn] b]z ;+s6df k/]sf] bfaL ub}{
bnfn k'h F LjfbL Joj:yf kl/jt{gsf nflu
Ps dfq p2]Zo /fvL ;dfhjfbL df]rf{
ag]sf] atfP . clxn] ;dfhjfbL df]rf{
u7gn] sDo'lgi6, qmflGtsf/L, zlQm,
jif{ !^, c+s $), @)*) ;fn ;fpg & ut] cfOtaf/ (July 23, 2023) d"No ?= !).– -af“ s L clGtd k] h df_

;dfhjfbL df]rf{lj?4 bnfnx?sf] lrTsf/


sf7df8f}F . g]kfn sDo'lg:6 kf6L{,
g]skf dfcf]jfbL s]Gb|, g]skf PsLs[t
;dfhjfbL df]rf{lj?4 ljleGg xs{t
ub}{ laleGg e|d 5g]{ k|of; ul/Psf]
To;}n] pgLx? ;dfhjfbL df]rf{lj?4
laif adg ul//x]sf 5g\ .
;a}sf] nflu xflgsf/s 5 . ;+;bLo
Joj:yfsf sf/0f b] z / hgtf
lglZrt 5 . jt{dfg /fhgLlts
;+s6df ;a} bn ;dfhjfbL df]rf{df
nflu g]kfnsf ;a} zlQmx? ;dfhjfbL
df]rf{df cfpg'kg]{ atfp5g\ . pgn]
;dfhjfbL / h;kf ldn]/ ;dfhjfbL b] l vG5 . ;+ ; bLo Joj:yfsf] o; ljifodf g]skf dfcf]jfbL ;+ s 6df kl//x] s f] ;dodf ;a} ;fd]n x'bF } b]zdf ;dfhjfb :yfkgf b] z nfO{ cu| u fdL lgsf; lbg
df]rf{ u7g u/]kl5 b]zsf] /fhgLlt c;kmntfsf] sf/0f b]z / hgtfdfly s]Gb|sf Ps g]tfn] eg]– …;dfhjfbL dfcf]jfbL, cfdqmflGtsf/L sDo'lg:6, ug{s' f] lasNk 5}g . To;}n] ;dfhjfbL ;dfhjfbL df]rf{ u7g ePsf] eGb} of]
t/+lut ag]sf] 5 . ;dfhjfbL df]rf{ rf}tkmL{?kdf ;+s6 cfOnfu]kl5 df] r f{ at{ d fg /fhgLlts ;+ s 6 k|ultzLn nf]stGqjfbL Psh'6 eP/ df]rf{nfO{ eTsfpg cg]s hfnem]n ug]{ df] r f{ n ] sDo' l gi6 / cu| u fdL
u7g ePkl5 cfdqmflGtsf/L To;sf] ;dfwfgsf nflu g]kfn lgjf/0fsf] nflu u7g ul/Psf] xf] . ;dfwfg vf]Hg' kg]{ ;dodf ;dfhjfbL ;fd|fHojfbsf bnfnx?nfO{ g]kfnL zlQmx?sf] Pstf / /fli6« o
sDo'lg:6, k|ultzLn nf]stGqjfbL, sDo'lg:6 kf6L{, g]skf dfcf]jfbL s]Gb|, t/, of] sof} ;fd|fHojfbL bnfnx?nfO{ df]rf{sf lj?4 l;nl;n]jf/ 9+un] hgtfn] lrlg;s]sf 5g\ . pgLx? :jfwLgtfsf] /Iff ug]{ p2]Zo lnPsf]
b]zeQm / cfdhgtfdf pT;fx / gofF g]skf PsLs[t ;dfhjfbL / h;kf dg kl//fv]sf] 5}g . h'g kl5Nnf] ;do cfqmd0fdf pqg' xb bhf{sf] a]OdfgL a]nd } f ;lRrg' h?/L 5 . cGoyf ;d]t atfP .

cfzf k}bf ePsf] b]lvG5 eg] bnfn ldn]/ ;dfhjfbL df]rf{ u7g u/]sf ;+rf/ dfWoddf 5tf5'n ePsf] 5 .Ú xf], o:tf ;fd|fHojfbsf bnfnsf] hgtfn] g} km};nf ug]{ lglZrt 5 .Ú dxf;lrj ljKnj ;Ln] eg]
k'FhLjfbL tTj / ;fd|fHojfbLx?sf] x' g \ . t/, of] b] z L – ljb] z L pgn] cufl8 eg]– …cfˆgf] :jfy{sf] d'v'08f] g]kfnL hgtf;fd' phfu/ otf, g]kfn sDo'lg:6 kf6L{sf æ;dfhjfbL df]rf{df ;a} sDo'lgi6 /
lglDt df]rf{ u7g 6fpsf] b'vfO{sf] ;fd|fHojfbsf bnfn / k|ltqmofjfbL lglDt ;a} dfcf]jfbLx?nfO{ Ps x'g eO;s] s f] 5 . ca l5§} To:tf dxf;lrj ljKnj ;L b]z uDeL/ cu|ufdL zlQm cfpg' k5{ . xfdLn]
ljifo ag]sf] 5 . To;}n] pgLx?n] tTjx?nfO{ ;}Xo x'g] ljifo ePg . glbg] h'g qmflGt, kf6L{, b]z / hgtf bnfnx?lj?4 cfGbf]ng ;'? x'g] ;+s6lt/ uPsf] / To;sf] lgsf;sf -af“ s L clGtd k] h df_
qmflGtsf/L sDo'lg:6 kf6L{ g]kfn
‘;fd|fHojfbsf] lgb]z{ gdf g]kfndf lgd{d kmf;Ljfb nflb“b5} ’ kl/Tofu ug]{ g]tf–sfo{stf{sf] nsf]{
sf7df8f}F . qmflGtsf/L sDo'lg:6 ! g+= k|bz
] ;ldlt ;b:o tyf kf6L{sf
sf7df8f} F . g] k fn sDo' l g:6 dxf;lrj ljKnj ;Ln] ;f] 7f]sj' f clxn]s} ;/sf/n] Pd;L;L sfof{Gjogdf cfdhg;d' b fox?nfO{ pgLx?sf] kf6L{ g]kfn kl/Tofu ug]{ g]tf– ef]hk'/ lhNnf ;]qm]6/L w|j' /fh /fO{, !
kf6L{ s f dxf;lrj ljKnj ;Ln] u/]sf x'g\ . ;fy lbP pgLx?nfO{ g} l6sfpg] yf]/} if8\oGqaf/] dl;gf] u/L a'emfpg'kg]{ 5 .Ú sfo{stf{sf] nsf]{ nfu]sf] 5 . ;f] g+= k|bz
] ;ldlt ;b:o tyf kf6L{sf
;fd|fHojfbsf] lgb]{zgdf g]kfndf ljdf]rg sfo{qmdnfO{ ;Daf]wg u8a9 b]lvof] eg] tL ljZjfl;nf dxf;lrj ljKnj ;Ln] kf6L{sf dxflwj]zg cfof]hs ;ldlt wgs'6f lhNnf ;]qm]6/L cfnf]s >]i7, !
lgd{d kmf;Ljfb nfb\g vf]hs
] f] 7f]sj' f ub}{ dxf;lrj ljKnj ;Ln] cd]l/sL Ph]G8nfO{ ;Qfdf k'¥ofpg lgd{d ;fd|fHojfbsf] rl/qnfO{ k|:6 kfg{ ;b:o;lxt lhNnf ;]qm]6/L txsf g+= k|bz] sld6L ;b:o r'gf v'nfn
u/]sf 5g\ . g]kfn sDo'lg:6 kf6L{sf] ;fd| f Hojfbn] g] k fndf Pd;L;L kmf;Ljfb nfb]/ b]znfO{ g} /0fe"ld ljdf]lrt hgkqsf/n] ;"rgf k|jfx g]tfx?n] k|]; lj1KtL hf/L ub}{ sfsL{, # g+= k|bz
] sld6L ;b:o tyf
s]Gb|Lo sfo{no a'4gu/df dª\naf/ h'g;'s} xfntdf sfof{Gjog ug{ agfpg] if8\oGq cd]l/sL ;fd|fHojbsf] ug{ dxTjk"0f{ e"ldsf lgjf{x ug]{
cfof]lht hgkqsf/ ;+u7g g]kfnsf] g]kfndf cfˆgf ljZjfl;nf] Ph]G6 v8f 5 . e"d08nLs[t ;fd|fHojfbsf] ljZjf; JoQm ub}{ eg]– …ljBdfg
d'vkq …hgkqsf/Ú sf] ljdf]rg ub}{ u/]sf] atfpFb} eg]– …;fd|fHojfbn] kmf;Ljfbsf] la?4df ;+;bLo Joj:yf, ;fd|fHojfb /
k| l tudgsf lj?4 xfd| f ] kf6L{
nl8/x]sf] 5, To;nfO{ k/f:t kfg]{
dxTjk" 0 f{ xltof/sf] e" l dsf
hgklqsf, hgkqsf/ / of] ;‹7gn]
lgefO/x]sf] 5 . clxn]sf] j}1flgs
o' u df ;" r gf ;+ r f/sf] e" l dsf
cu|kª\ltdf 5 . of] kl/jlt{t ljZjdf
ldl8of df]rf{ cyf{t\ ;"rgf ;+rf/nfO{
d' V o Aof6n agfpg h?/L 5,
To;}nfO{ dx;'; u/L xfdLn] b:tfj]hd}
;d] 6 ] / o;sf] sfof{ G jognfO{
k|efjsf/L agfpg tn;Dd ;Dk|]if0f
u/]sf 5f}+ .Ú PstfkZrft\ kf6L{leq bfz{lgs, tfdfª /fli6«o d'lQm df]rf{sf s]Gb|Lo
dxf;lrj ljKnj ;Ln] casf] ;}4flGts, j}rfl/s tyf ;+u7gfTds pkfWoIf ljho :ofª\tfg /x]sf 5g\ .
ljZjdf ;a}eGbf 7"nf] xltof/ ;"rgf ?kdf uDeL/ ;d:ofx? b]vfk/]sf] eGb} qmflGtsf/L sDo'lg:6 kf6L{df
;+rf/ ePsf] eGb} of] ztfAbLdf ;fd'lxs /fhLgfdf lbPsf 5g\ . PstfkZrft\ kf6L{leq Jofks c;Gt'li6
qmflGtsf] g]tT[ j g]skfn] ug]{ atfP . ;fd'lxs /fhLgfdf lbg]x?df ;f] r'lnPsf] 5 . Pstf k|lqmof k"/f gx'bF }
*) sf] bzs qmflGtsf], ;dfhjfbsf] kf6L{sf dxflwj]zg cfof]hs ;ldlt Pp6f kIfn] tTsfnLg ax'dt ;d"x
bzs x'g] eGb} dxf;lrj ljKnj ;Ln] ;b:o df]xg lnDa", ! g+= k|bz
] ;ldlt hLljt /fv]sf] 5 . pQm kIfn] ax'dt
eg], …casf] qmflGtdf k|of]u ul/g] ;b:o tyf qmflGtsf/L o'jf lnu lj36g gePsf] a? wd]G{ b|–;'bz{g df]xg
-af“ s L clGtd k] h df_ g]kfnsf s]Gb|Lo ;lrj /ljg lnDa", -af“ s L clGtd k] h df_
2 @)*) ;fn ;fpg & ut] cfOtaf/
ltdL ltd|f] tl/sfn] n8, xfdL xfd|f] tl/sfn] n8\5f}

;+;bLo Joj:yfsf] uf]nrSs/af6 d'Qm agf}“


✍ ;DkfbsLo
– s= dfcf]T;] t'ª
;+3if{sf cfofdx?
hLjgsf] kof{o xf] ;+3if{ . x/]s
lbg ;+3if{ . ;fFem laxfg ;+3if{ .
nflu ySn]gLsf] agaf6 sf7 NofO{Yof] .
kl5 ;/sf/n] ;LcfO{8L k7fPsf]
To;cl3 d l5d]sL #–$ lhNnfdf klg
cWofkg sfo{df xflh/ ePsf] lyPF .
6+saxfb'/ v8\sf, wd{/fh k+l8t,
bfdf]b/ kf]v|]n cflb :jtGqtf, Gofo
b]zsf] /fhgLlts, cfly{s, ;fdflhs / ;f+:s[ltsnufot ;Dk"0f{ r'Nxf]rf}sf ;+3if{ . v]tLkftL ;+3if{ . k|wfgfWofksnfO{ c;xof]u ug{ %–^ ;fy} ;+u7gsf] sfddf klg . / zflGtsf nflu . klxn] hgo'4df
ufF; af; ;+3if{ . lnglbg ;+3if{ . lzIfsn] /fhLgfdf lbPsf lyof}+ . d]/f] hLjgdf ptf/–r9fj cfPsf] dfgjclwsf/sf] dxTj lyof] . o;df
If]q lbgk|ltlbg b"lift aGb} uPsf] 5 eg] /fi6«, /fli6«otf / hghLljsfdfly k|d
] df ;+3if{ . >Ldfg\–>LdtL ;+3if{ . dnufot % hgfnfO{ Ko"7fg lhNnfdf 5 . ;Fu} Pp6} ;+u7gdf sfd u/]sf w]/} ;xefuL eP . t/, cfhsn o;sf]
lbgk|ltlbg ;+s6 ylkFb} 5 . ;+;bLo Joj:yfsf] c;kmntfsf sf/0f ;aeGbf 7"nf] xf] cfkm}F leq ;+3if{ . g} k9fpg aGb]h u/]sf] lyof] lhNnf ;fyL dGqL k|wfgdGqL ePsf 5g\ . dxTj /fv]sf] kfOFb}g .
e|i6frf/, dxFuL, sfnf]ahf/L, a]/f]huf/L, clgoldttf, ;]l6Ë, 3';vf]/L, klxn] cfk"mnfO{ abn clg ;dfh ;/sf/n] . t/ xfdLnfO{ /fhLgfdf ug{ s k'iksdn bfxfn k|r08 cWoIfsf] d]/f] k|d'v rf;f]sf] ljifo eg]sf]
gftfjfb, s[kfjfbn] ;Ldf gf3]sf] 5 . h;sf] k'li6 xfn} Ps;o ;'g abn . ca cfkm\g} ;+3if{sf] ofqf ;'? pTk| ] l /t ug] { / of] h gf a' G g] ;fydf d s]Gb|Lo ;Nnfxsf/ /x]sf] /fhgLlt xf] . cfk"m pDd]bjf/ gp7\g]
u/f}+ . k"af{4df cefadf ;+3if{ . hLjg sDo'lgi6sf tTsfnLg xflsdn] xft lyPF . To;a]nf bh{gf}+ ;Nnfxsf/ /fVg] t/ c?nfO{ p7fpg] . Ko" 7 fgdf
a/fdb k|s/0f, nlntf lgjf; k|s/0f, e'6fgL z/0ffyL{sf gfddf ePsf] lhpgsf] nflu ;+3if{ . cWoogsf] rng lyPg . kl5 s df]xg a}B df]xglaqmd l;+x g]tT[ jsf] d;fnaf6
7uLwGbfnufot Pg;]n k|s/0f, afn'jf6f/ hUuf k|s/0f, :jf:Yo ;fdu|L nflu ;+3if{ . v]tL nufpg ;+3if{ . ls/0f;Fu d ;Nnfxsf/df hf]l8PF . xl/ cfrfo{, gj/fh ;'ab] L tyf bLks
vl/b -cf]DgL_ 3f]6nf sf08, ;]So'l/6L lk|lG6ª k|;] vl/b k|s/0f, u'0f:t/xLg hLjgsf] x/]s df]8df ;+3if{ . d]/L clxn] eGg' k bf{ s g] s kfsf s];LnfO{ ;+;bLo ;b:odf p7fP/
cfdf ;+3if{zLn . cfdf;Fu} lhpg dxf;lra;F u hf] l 8Pssf] 5' ljho u/fPsf] tfhf ;+:d/0f 5 .
dn vl/b k|s/0f, gf/fo0flx6Lleq} xf]6n / /]i6'/G] 6 vf]Ng lbg] -atf; 3if{ . afp gePsf] cj:yfdf cfdf ;Nnfxsf/df . d]/f] ;+3if{ oyfat g} To; kl5 clxn] ; Dd r' g fjdf
;d"x_ k|s/0f, ## lsnf] ;'gsf08, jfO8a8L hxfh sf08, /]n ljefu d]/f] cleefjs . cfdf ;Fu} ;+3if{ . /x]sf] 5 . hLjgsf] pQ/fw{df d nfluPsf] 5}g . o; c;kmn ;+;bLo
k|s/0f, olt ;d"x sf08, lul/aGw' l6–:6]6sf] hUuf laqmL sf08, k':ts clg d]/f] dfjnL xh'/ af cleefjs . Go"/f]sf] sf/0f lxF88"n ug{ g;Sg] eP/ Joj:yfaf6 hgtfsf hghLljsf
/ ljB'tLo ;jf/Ldf s/, rsn]6df eG;f/ 5'6 sf08, sflnu08sL xh'/ af ;fydf k7gkf7gdf ;+3if{ . sf7df8f}Fdf a;f]af; ul/a;]sf] 5' . ;d:ofx? ;dfwfg x'g ;Sb}g eg]/
;dflhs sfddf ;+ 3 if{ . O{ t / t/, n]vgaf6 cGofola?4 ;+3if{ lgjf{rgnfO{ alxisf/ ub}{ cfPsf]
8fOe;{gsf] k|s/0f, kKk' sG:6«S;g sf08, ;f+;b ckx/0f, vl/b–laqmL ju{lj?4 ;+3if{ . ;fdGtLla?4 ;+3if{ . ul//x]sf] 5' . d}n] ^) – &) sf] cj:yf 5 . ;+ ; bLo Joj:yfdf
sf08, cj}w ¿kdf r'g pTvgg\nufot ofjt\ k|s/0fn] k|dfl0ft ub{5 . r'gfjdf ;+3if{ . k|wfgk~rsf] ckm/df bzs;Dd ;flxTosf] ;fwgf u/]F . * bnfn g]tf pTkfbg x'G5g\ . bnfn
otf, hgtf ljQLo ;+:yf, n3'ljQ / ld6/AofhLsf] cft+saf6 qflxdfd lt/:sf/ . r'gfj alxisf/df ;+3if{ . – !) j6f sLlt{ k|sfzg u/]sf] 5' . g]tfx?n] g} Pd;L;L leqfPsf x'g\ .
5g\, dxFuLn] hgtfsf] r'nf]rf}sf] aGb x'g] l:ylt ag]sf] 5, ls;fgn] ;dodf ;+;bLo lgjf{rgdf efu lnFbg} eg]/
;+ 3 if{ . ;+ ; bLo lgjf{ r gdf b' O { emk]Gb|/fh a}B %\ – ^ j6f klqsfsf] ;Dkfbs /
xhf/f}+ n]vx? xf]nfg\ d}n] ;"rgf
ca P;kLkL klg qmdzM cfpFb}5 .
lxhf] c;f/ #) ut] cd] l /sg
dn–aLp kfPsf 5}gg\, nDkL l:sg /f]usf sf/0f ls;fgsf] uf]7 l/lQPsf] tl/sfn] efu lng] s'/f ePg . Pp6f xNnfpFb} :s'ndf k9fpg uPsf] b]Vbf laefudf k]z u/]/ kqsfl/tfsf] ;xfos lab] z dGqL 8f] g fN8 n"
5 . kLl8tn] plrt / ;dodf Gofo kfPsf 5}gg\ . zflGt ;'/Iff Psfb]zsf] t lzIfssf] gftfn] . csf] { xf] cfZro{ nfu]sf] lyof] . of] wf]sf lyof] nfO;]G; NofO;s]sf] cj:yf 5 . cfPsf 5g\ . pgn] Pd;L;L
sxfgL ePsf] 5 . ljsf; lgdf{0fsf sfo{ 7Kk ePsf 5g\ . b]z cfGtl/s k'hF LjfbL r'gfjdf efu glng] eg]/ . t/ qmflGt ;a}sf] nflu lyof] . b]zsf kl5Nnf] ;do a"9\of}nLsf] sf/0f sfof{Gjog ug{ sfof{no :yfkgf ug]{
k~rfotL Joj:yfdf e"ldut g/x]sfn] nflu lyof] . d vl6g} /x]F . kl5 xfdL nfO;]G; l/Go" ug{ 5f8]sf] 5' . kqsf/ ePsf 5g\ . o;df bnfnx?n]
?kdf sdhf]/ ePsf] 5 eg] j}bl] zs x:tIf]kn] v'nf ?k lnPsf] 5 . htf bh{gf}F k6s k'ln; rf}sLdf xf];\ jf ^ hgf lzIfs dWo] sf]xL laBfno dxf;+ 3 af6 dnfO{ jl/i7 ;xof]u ul//x]sf 5g\ .
x]¥of] pt} eb|uf]nsf] l:ylt 5 . t/, o;df ;/sf/ / ;+;b\jfbL bn / g]tfnfO{ vnËf ;b/d'sfd k'ln; yfgfdf . b'O{ lg/LIfs eP eg] sf]xL nf]= ;]= ;flxTosf/sf] ;Ddfg lbPsf]df d :d/0f 5 ljut v'Nnf d+rdf
s'g} lrGtf / rf;f] 5}g . pgLx? b]zdf cfˆgf] n'6sf] :ju{ sfod /fVg dlxg] lzIfs x8\ t fndf lzIfs cfof]uaf6 ;'Aaf ePsf lyP . d eg] uf} / jflGjt ePsf] 5' . o;} u /L g] s kfsf] g] t [ T jdf Pltxfl;s
sDd/ s;]/ nfu]sf 5g\ . oL ;a} x'gd' f s'g} /fhgLlts bn / g]tfeGbf klg ;+u7gsf cWoIfnfO{ xf]Og dnfO{ g} )## )#$df ;Nofg sf/fuf/df Ps k|ultzLn n]vs ;+3af6 d}n] k|; ] Pd;L;Lsf] la/f]w ;ef ePsf] lyof] .
lukm\tf/ u/]/ k'ln; 7fgfdf nu]sf] jif{sf] nflu aGbL agfOP . ;+3if{sf] :jtGqtf ;]gfgLsf] ;Ddfg kfP/ Pd;L;Lsf] la/f]wdf ufpF / zx/
Joj:yf g} bf]ifL xf] . ha;Dd ;+;bLo Joj:yf /xG5, ta;Dd b]z / hgtf lyof] . dnfO{ To;a]nf kL8f xf]Og sf/0f cWofkgsf] aGb]h km's'jf uj{sf] cg'el" t u/]sf] 5' . o;df jl/i7 hg;fu/ pn] { s f] lyof] . clxn]
oxL uf]nrSs/df km:g'sf] ljsNk 5}g . uj{sf] cg'e"lt lyof] . zfg lyof] . ePsf] lyof], @)#^ sf] hgcfGbf]ng kqsf/ k|eft rnfpg]sf] 7"nf] of]ubfg ufpFzx/ Pd;L;L la/f]w sfo{qmd
t;y{, b]z / hgtfnfO{ of] bn–bnaf6 kf/ nufpg ;+;bLo Joj:yfs} dfg lyof] . 3/df ;;fgf s]6fs]6L . kl5 . To;}n] dnfO{ :yfO{ lzIfs x'g /x] s f] 5 . al/i7 kqsf/ eO/x]sf] 5 . ld6/Aofh]nfO{ sf/afxL
ljsNk vf]Hg'kg]{ ;do cfPsf] 5 . o:tf] l:yltdf g]kfn sDo'lg:6 kf6L{, cfdfn] sfFwdf ;a} sfdsf] ef/L Ps jif{ hlt s''g'{ k/]sf] lyof] . d rnfpg] h LnfO{ xflb{ s wGojfb . ul/Psf] 5 . ld6/Aofh]nfO{ lg:t]h
af] S g' k Yof] { . >LdtL;F u ;fdGtL /ftdf6f ePsf] cj:yfdf le+u[sf hgo'4sf] ;dodf d dfgaclwsf/ kfg{ law] o s kf; ul/Psf] 5 .
g]skf dfcf]jfbL s]Gb|, g]skf PsLs[t ;dfhjfbL / h;kf ldn]/ u7g ;F:sf/la?4 ;+3if{ . kl5Nnf] ;do laBfyL{x?n] c+u|]hL lzIfssf ?kdf ;]jf s]Gb|sf] cWoIf eP/ sfd u/]sf] e"dflkmof / zf]if0fsf] ;zSt la/f]w
u/]sf] ;dfhjfbL df]rf{df cfdqmflGtsf/L sDo'lg:6, k|ultzLn nf]stGqjfbL, >LdtL jfdkGyLdf ?kfGt/0f . To;}n] dnfO{ Nofpg x8\tfn u/]sf lyP . lyPF . o;} qmddf d}n] vn+uf lhlj; ul/Psf] 5 . !@ jif{df vf]nf klg
b]zeQm cfa4 x'bF } ;+;bLo Joj:yfsf] lasNk vf]Hg' clgafo{ ePsf] 5 . kl/jt{g / ?kfGt/0fsf] nflu cfdfsf] dfucg';f/ d uPF . le+u[ uP/ @)#* xndf @)) hlt ;]gf k|x/Lx?nfO{ kms{G5 eG5g\ . clxn] s k|r08af6
e"ldsf / >LdtLsf] ;xfg'e"lt /x]sf] df :yfoL ePsf] lyPF . o; s''/fdf b'O{ k6s;Dd dfgjclwsf/;DaGwL ca}wflgs wGbf ug]{nfO{ e6fe6
b]z / hgtfnfO{ jt{dfg /fhgLlts ;+s6af6 d'Qm kfg]{ nIosf ;fy u7g lyof] . d 7fpF–7fpFsf :s'ndf uP/ Ko"7fg d/+7fgfsf 7fg]bf/ dfgaxfb/ k|lzIf0f lbg] ca;/ kfPsf] lyPF . sf/afxL ul/Fb5 } . o;df ;a}sf] ;fy
ePsf] ;dfhjfbL df]rf{df cfˆgf] bnsf] nIo b]zdf ;dfhjfb :yfkgf cWofkg sfo{ uy]+{ . ;+u7gsf] sfddf s];L / cd/ dfla le+us [ f] cWoIf #–# 306fsf] k|lzIf0f . le+u[ uP/ klg / ;xof]u cfjZos 5 . o;}sf] nflu
ug]{ /x]sf tdfd /fhgLlts bn ;fd]n x'g} k5{ / ToxL df]rf{sf] andf b]zdf Jo:t x'Gy]+ . d}n] z'?df cWofkg ug]{ xf]daxfb'/ /f]sfofsf] ;bf;otf lyof] k|lzIf0f lbg] cj;/ h'6]sf] lyof] . clxn] ;dfhjfbL df]rf{ u7g ul/Psf]
j}1flgs ;dfhjfb :yfkgf ug{s ' f] ljsNk 5}g eg] ;dfhjfbL df]rf{dfkm{t\ laBfno Ko"7fg /ftdf6f d'lQm dflj k'ln; l/kf]6{ ldnfpg . To;kl5 @)#( axfg] hfg] klg ;do h'/]sf] lyof] . 5 . b'O{ k6s a}7s al;;s]sf]
xf] . hxfF d}n] k9]sf] lyPF . :s'nsf] ;fndf cfkm\g} 7fpF /ftdf6fdf cfP/ % – & hgfsf] dfgjclwsf/sf] cj:yf 5 . cu| u dgsf] nflu
;dfhjfb :yfkgf ug]{ /fhgLlts bnsf] nIonfO{ k"/f ug{ cfd;r]t lasf;sf] nflu dfl8vf]nf uP/ rGbf k9fpg yfn]+ . o; a]nf :jk|c uHhasf] l6d lyof] . o;df lza/fh PsLs[t hgqmflGt hf/L 5 . j}1flgs
gful/s;d]t sl6a4 / k|lta4 x'gs ' f] ljsNk 5}g . lsgls ;+;bLo Joj:yf ;+sng ul/GYof] . ejg lgdf{0fsf] jL/axfb'/ l;+xsf] ;xfg'el" t /x]sf] lyof] . k+l8t, /fds[i0f zdf{, bLks v8\sf, ;dfhjfb o;sf] nIo 5 .
lj36g u/]/ j}1flgs ;dfhjfb :yfkgf gu/];Dd b]z / hgtfsf] d'lQm
;Dej 5}g . km]l/ klg b]z / hglxtsf] kIfdf l;Gsf];d]t efFRg g;Sg] ‘ljZjn] cem} rsf]{ udL{sf] ;fdgf ug{k' 5{’ g]kfn ‘u|] lni6’df kg{af6 hf]luof] Û
;+;bLo Joj:yfsf] uf]nrSs/df km:g] xf] eg] b]z / hgtfsf] eljio rf}k6 sf7df8f}F . ;+oQ' m /fi6«;‹n] pQ/L 5g\ . a9\ b f] zx/Ls/0f, pRr sf7df8f} F . g] k fn ;DklQ …l/Sjfo/d]G6Ú k"/f ug{k' g]5
{ . Sofg8f
x'g] lglZrt 5 . t;y{, cfdqmflGtsf/L, k|ultzLn, ;Rrf nf]stGqjfbL uf]nf4{sf b]zx? a9\bf] tfkqmdaf6 tfkqmdsf] r/d ;Ldfdf j[l4 / j[4 z'4Ls/0fsf] hf]lvdk"0f{ d'n'sdf kg]{ hfg uPsf] ;d" x df k| w fgdGqL
bn, g]tf / ;r]t gful/sx? ;dfhjfbL df]rf{df ;fd]n x'gk} 5{ / oxL cfqmfGt eO/x]sf a]nf ljZjn] cem} hg;+ V of ePsf b] z x¿df ;Defjgf tTsfnsf nflu 6/]sf] 5 . sfof{ n osf ;lrj pbo/fh
tLj| udL{sf] ;fdgf ug{ tof/ /xg'kg]{ hg;f+lVosLo kl/jt{gsf sf/0f tLj| kmfOgflG;on PS;g 6fS; kmf];{ - ;fksf]6f, sfg'g dGqfnosf ;lrj
df]rf{sf] anaf6 ;+;bLo Joj:yfsf] h/f] pv]n/] b]zdf j}1flgs ;dfhjfb r]tfjgL lbPsf] 5 . ;+oQ' m /fi6«;‹sf] ultdf a9\b} uPsf] :jf:Yo hf]lvd PkmPl6Pkm_ cGtu{ t sf] Pl;of wg/fh 1jfnL;lxt g]kfn /fi6«
:yfkgf ug{' k5{ . cfhsf] cfjZostf, ;dosf] dfu / hgrfxgf klg oxL ljZj df};d lj1fg ;Ë7gsf] ljZj udL{ xf] . Kofl;lkms U?k -PkLhL_ sf] a}+ssf a}+s ;'kl/j]If0f ljefu k|d'v
5, r]tgf eof . tfkdfg j[l4 dfldnf jl/i7 ;Nnfxsf/ gfo/gsf cg';f/ ;g\ !(*) sf] Sofg8fdf ePsf] @# cf} jflif{s b]js'df/ 9sfn, ljQLo cg';Gwfg
hf]g gfo/gn] h]ge] fdf
g]skfsf dxf;lrj ljKnj ;Låf/f g]tf l8aL ;LnfO{ ;Ddfg kqsf/x¿;Fu eg], æoL
36gfx¿ tLj| t fdf
sf7df8f}F . emG8} #) dlxgf kl5 kqmfp u/]sf] lyof] . emG8} #) dlxgfb]lv a9\ b } hfg] 5 g\ /
l/xf ePsf g]kfn sDo'lg:6 kf6L{sf g]tf sf/fuf/ /x]sf pgnfO{ xftxltof/ tyf ljZjn] yk tLj| udL{sf]
tyf df]/ª lhNnf tTsfnLg OGrfh{ l8aL v/vhfgf, ckx/0f / st{ J o nflu tof/L ug{
;LnfO{ g]skf dxf;lrj ljKnjn] :jfut Hofg;DaGwL d'2f nufOPsf] lyof] . cfjZos 5 .Æ
pQ/L uf]nf4{df
yk pRr tfkqmdsf]
;fdgf ul//x]sf] a]nf
eLif0f udL{ / 89]nf]sf
sf/0f u|L;sf] ;d'b|L
lsgf/sf] l/;f]6{ glhs} /x]sf Ps bzsotf pQ/L uf]nf4{df PSsf;L
xhf/ @)) afnaflnsfnfO{ ;'/lIft udL a9\g] qmd 5 u'0ffn] a9]sf] 5 . a}7sn] g]kfnnfO{ tTsfn u|] lni6df OsfOsf k|d'v bL3{axfb'/ /fjn,
:yfgdf :yfgfGt/0f ug{k' /]sf] o"/f]kn] æof] k|jl[ Q 36\g] s'g} ;Í]t b]lvPsf] g/fVg] lg0f{o u/]sf] atfOPsf] 5 . g]kfn lwtf]kq af]8{sf cWoIf /d]z
dËnaf/ hgfPsf] 5 . :jf:Yo 5} g ,Æ pgn] eg] . ut xKtf g]kfnnfO{ u|] lni6df kg{af6 hf]ufpg xdfn, lwtf]kq af]8{sf sfo{sf/L
clwsf/Lx¿n] pQ/L cd]l/sfb]lv 8An'Pdcf]n] cTolws udL{sf] r]tfjgL PkLhLsf] a}7sdf efu lng g]kfn lgb]{zs d'lQmgfy >]i7 lyP . To:t}
o'/f]k / Pl;of;Ddsf dflg;x¿nfO{ / k/fdz{n] ;+o'Qm /fHo cd]l/sfdf /fi6« a} + s sf ueg{ / dxfk| ; fb pQm l6ddf k|wfgdGqL sfof{nosf
hnjfo' kl/jt{gsf sf/0f ljZj !) s/f]8eGbf a9L dflg;nfO{ ;d]6s ] f] clwsf/Lsf] g]t[Tjdf @* ;b:oLo ;x;lrj, cy{ dGqfnosf ;x;lrj,
tfkdfgdf j[l4 eO/x]sf] atfpFb} atfPsf] lyof] . o' / f] l kog :k] ; 6f]nL Sofg8f uPsf] lyof] . dxfGofoflwjQmf sfof{ n osf
tyf ;Ddfg u/]sf 5g\ . kf6L{ sfof{no ;/sf/ / g]skfaLr tLg a'bF ] ;xdlt k|z:t kfgLsf] ;]jg ug{ / 3fdsf] Ph]G;Ln] O6fnLsf] l;l;nL / ;fl8{lgof PkLhLn] ;g\ @)@$ sf] pkdxfGofoflwjQmf, s] G b| L o
a'4gu/df cfof]lht hgkqsf/ ;+u7g eP/ zflGtk|lqmof cufl8 a9] klg cem} k|ToIf ;Dks{af6 ;'/lIft /xg cfu|x 6fk'df $* l8u|L ;]lN;o; -!!* l8u|L cS6'a/;Dd tf]lsPsf ;a} k|fjwfg cg';Gwfg ljefusf k|ltlglw, ;Dklt
g]kfnsf] d'vkq …hgkqsf/Ú ljdf]rg g]skf ;Da4 tLg bh{g a9L g]tf– u/]sf 5g\ . km/]gxfO6_ sf] pRr tfkqmd x'g] sfof{Gjog ug]{ zt{df g]kfnnfO{ u|] z'4Ls/0f ljefusf k|ltlglw, km};nf
sfo{qmddf g]tf l8aL ;LnfO{ ;Ddfg sfo{stf{ 5'6s] f 5}gg\ eg] g]skfsf gfo/gsf cg';f/ udL{sf] k|sf]k cg'dfg u/]sf] 5 . ;+o'Qm /fi6«;‹Lo lni6df g/fv]sf] xf] . h'nfO{ ( b]lv sfof{Gjog OsfOsf k|ltlglw, g]kfn
tyf clegGbg ul/Psf] xf] . ;+vj' f;ef g]tfx¿dfly /fhgLlts cf:yfsf] ;a}eGbf 3fts k|fs[lts vt/fdWo] df};d lgsfosf cg';f/ ;g\ @)@! !$ ;Dd ePsf] PkLhLsf] a}7sn] lwtf]kq af]8{ cWoIf, g]kfn aLdf
lhNnfsf] dflj gu/kflnsf j8f g+= $ cfwf/df nufOPsf d'2fx? ;/sf/n] Ps xf] / k|To]s jif{ xhf/f}+ dflg;n] df l;l;nLdf ;a}eGbf pRr $*=* g] k fnnfO{ ;g\ @)@$ sf] k|flws/0fsf cWoIf, g]kfn k|x/Lsf
lgjf;L g]tf l8aL ;LnfO{ @)&& ;fn vf/]h ug]{ ;xdltsf] sfof{Gjog ;d]t /f] s yfd ug{ ;lsg] udL{ ; F u l8u| L ;] l N;o; tfkqmd dfkg cS6'a/;Dd df}sf lbPsf] xf] . of] k|ltlglw;lxt k//fi6« dGqfnosf
df3 & ut] ;'g;/Lsf] O6x/Laf6 k|x/Ln] ePsf] 5}g . ;DalGwt sf/0fn] Hofg u'dfO/x]sf ul/Psf] lyof] . cjlwdf g]kfnn] PkmPl6Pkmn] eg]sf k|ltlglwx? klg /x]sf lyP .
@)*) ;fn ;fpg & ut] cfOtaf/ 3

kf6L{x?df p7]sf] ;+u7g ;'b[9Ls/0fsf] k|Zg


g] k fnsf ljleGg /fhgLlts yfn]sfn] kf6L{sf] cg'zf;g / cfbz{ xfn g]kfnsf] /fli6«o /fhgLltdf ;d]t klg ePg . cfk"m kbdf k'Ugsf nflu hf] k~rfot sfndf cEof; ul/Psf] cfjfhsf af/]df ;a} lqmofzLn
bnx?df kl5Nnf lbgdf kf6L{ ;+u7g x/fpFb} uPsf] k|Zg klg p7fP . To:tf] cj:yf b]lvof] . g]kfnsf d'Vo– /fhgLltnfO{ bfpdf nufpg];Ddsf k|hftGqeGbf k[ys b]lvg ;s]sf] bnx?sf aLrdf 5nkmn ug]{ /
;'b[9Ls/0fsf] ;jfn uDeL/?kdf sltkon] a}7sdf cfkm\gf] /fhgLlts d'Vo /fhgLlts kf6L{x? cf–cfkm\gf] sfdx? eP . :jfy{ d f nflu 5}g . xfn b]zdf h'g ;/sf/ 5, ;f] c g' ; f/ cfk" m x?nfO{ kl/:s[ t
p7]sf] 5 . g]t[Tj aflx/sf g]tf tyf lns 5f8]sf] sf+u|];nfO{ s;/L ;xL kf6L{sf] d"No, dfGotf / cfbz{cg';f/ /fhgLlts?kn] lakIfLx?;Fu unf To;n] klg ;dfhdf ljleGg agfpFb} nfg] ;+:s[ltsf] ljsf; g} x'g
sfo{stf{x?n] cf–cfkm\gf] kf6L{sf] af6f]df Nofpg] eGg] ?kfGt/0fsf] rn] s f] eP xfnsf] h :tf] ljb] z L ldnfP . To;}sf] kl/0ffd:j?k cfh lsl;dsf e| d x? lbO/x] s f] 5 . ;s] s f] 5} g . To:tf] ;+ : s[ l tsf]
klxrfg vf]Hg yfn]sf 5g\ . g]kfnsf cWoog k|ltj]bgg} a'emfPsf lyP . x:tIf]ksf] s6' cg'ej ul//xg' kg]{ kf6L{n] cfkm\gf] k'/fgf] lns 5f8\of] . g] t fx?sf] lglxt :jfy{ s f nflu :yfkgfsf nflu klg ;+3if{ ug'k{ g]{
sltko kf6L{sf g]tfx? kl5Nnf] ;Qf :jfy{ / ljb]zLsf] bnfnLsf nflu lyPg . sltkon] t ljb]zLx?sf] ca To;nfO{ ;xL lnsdf Nofpgsf ljrf/sf] kvf{n gf3]sf] eGg] s'/fx? cj:yf 5 . w]/}n] cg'ej u/]sf] s'/f
;dodf ;Qfd'vL / ljb]zk/:t x'Fb} kf6L{sf] ljrf/ / k4lt lauf/]sf] eg]/ ;xhtfs} nflu b]zsf] /fhgLlt nflu kf6L{sf] g]tT[ jdf Aofks kl/jt{g p7]sf 5g\ . h;n] g]kfnsf] /fli6«o xf] clxn] b] z rf} t kmL{ ;+ s 6df
hfFbf pgLx?sf] kf6L{ ;+u7g nyflnË g]sf+sf s]lGb|o ;b:ox?n] g]t[Tjsf] lg/Gt/ wldNofpg] u/] s f] klg ug'k{ g]{ 68\sf/f] cfaZostf b]lvPsf] /fhgLltnfO{ lbgk|ltlbg cljZj;gLo km;s]sf] 5 . cem eGg] xf] eg] s]xL
5 . bnx?n] ;a{;fwf/0f hgtfnfO{ agfpFb} nu]sf] 5 . )$^ ;fnsf] zlQmx?sf sf/0f km;fOPsf] 5 .
8f= s]zj b]jsf]6f cfslif{ t ug{ s f nflu ljleGg
lsl;dsf gofF–gofF cfsif{s gf/fx?
kl/jt{g clwsf] g]kfnsf] sDo'lgi6
kf6L{sf] ;fdflhs k|efj / cfhsf]
/fhgLlts lbzfxLgtfsf] cj:yf 5 .
cfly{s, ;fdflhs / ;f+:s[lts ;+s6
kl5Nnf] ;dodf eGg] ul/Psf] nf]stGq gfd lbO/x] s f 5g\ . t/, bnx?sf]
sfo{lbzf, gLlt, l;4fGtg} cJojl:yt
cj:yfnfO{ bfFh/] x]g{] xf] eg] w]/} s'/fx?
:ki6 x'g k'Ub5g\ . lxhf]sf] k|ltalGwt
a9\bf] 5 . kl5Nnf] ;dodf b]zs}
cl:tTjdfly k|Zgx? p7\g yfn]sf
dfqsf] 5 . hf] k~rfot sfndf cEof; /x]sfn] pgLx?sf] gf/fn] dfq hgtfdf cj:yfdf ;d]t hgtfdf /fd|f] k|efj 5g\ . ;Qfsf nflu ljrf/laxLg
cfsif{0f lbg ;s]sf] 5}g . g]kfnsf sfod ug{ ;kmn bnx? cfh v'Nnf u7aGwg agfpg]x?n] g]kfndf a9\bf]
ul/Psf] k|hftGqeGbf k[ys b]lvg ;s]sf] sDo'lgi6x?n] cfkm\gf] ;dfhsf] au{ /fhgLlts kl/a] z df lsg ljb]zL x:tIf]ksf la?4 u7aGwg
laZn]if0f ug{ 5f8] . cem eGg] xf] cljZj;gLo aGb} u}/x]sf 5g\ < of] agfpg ;Snfg < uDeL/ vfnsf
5}g . xfn b]zdf h'g ;/sf/ 5, To;n] klg eg] To:tf k|of;g} e}/x]sf 5}gg\ . ;a} bnsf nflu vf]hLsf] ljifo ePsf] k|Zgx? pl7/x]sf 5g\ . ;a} kf6L{n]
h;n]ubf{ k|wfg zq' / ldq'sf] klxrfg 5 . hf] h;n] ;Qf k|fKt u/]sf 5g\ o:tf k|Zgx?sf] pQ/ cfkm\g} kf6L{leq
;dfhdf ljleGg lsl;dsf e|dx? lbO/x]sf] / e]b x'g 5f8]sf] 5 . kl5Nnf] pgLx?sf nflu ;a} lsl;dsf vf]h'g . To;kl5 dfq ;a} kf6L{ cf–
5 . g]tfx?sf] lglxt :jfy{sf nflu ljrf/sf] ;dodf k|d'v bnx? Ps k|sf/n]
k~rfotsfnLg au{ ;dGjosf] dfu{df
qmflGtx? ;DkGg eO;s] eGg] 5 .
hf] ;Qf aflx/ 5g\ p˜gLx?sf nflu
cfkm\gf] kf6L{sf] ljwfgcg';f/ cufl8
a9\ g ;Ifd x' G 5g\ . kf6L{ s f]
kvf{n gf3]sf] eGg] s'/fx? p7]sf 5g\ . lxFl8/x]sf 5g\ . cem} hgqmflGtsf] cfjZostf /x]sf] ;'b9[ Ls/0f x'G5 . ;d:of w/ltdf 5,
To;}u/L kl5Nnf] ;dodf eGg] 5 . b]zdf nf]stflGqs u0ftGq /x]sf] ;dfwfg cfsfzdf vf]h]/ s]xL klg
h;n] g]kfnsf] /fli6«o /fhgLltnfO{ lbgk|ltlbg cljZj;gLo agfpFb} ul/Psf] nf]stGq gfd dfqsf] 5 . eGg] ul/P klg hgtfaf6 p7]sf x'gj] fnf 5}g .
nu]sf] 5 . )$^ ;fnsf] kl/jt{g clwsf] g]kfnsf] sDo'lgi6 kf6L{sf]
;fdflhs k|efj / cfhsf] cj:yfnfO{ bfFh/] x]g{ ] xf] eg] w]/} s'/fx? g]skfsf g]tf zLtn ;Låf/f ljBfnonfO{ hUuf k|bfg
sf7df8f} F . g] k fn sDo' l gi6 xf}+ . t/, o;sf] ljsNkdf xfdLn] k|wfgfWofks s[i0ff cf]nL v8\sfn]
:ki6 x'g k'Ub5g\ . lxhf]sf] k|ltalGwt cj:yfdf ;d]t hgtfdf /fd|f] kf6L{sf kf]ln6Ao'/f] ;b:o anaxfb'/
-lztn ;L_ n] ?s'd klZrdsf] Ps
hgo'4df ufpFufpFdf hgtfsf] ;Qf
lgdf{0f u/]sf xf}+ . hgtfn] a'em]sf
atfOg\ . pgn] elgg\– …ljBfno
:yfkgf pxfFs} hUufdf ePsf] xf] t/
k|efj sfod ug{ ;kmn bnx? cfh v'Nnf /fhgLlts kl/a]zdf lsg ljBfnonfO{ hUuf k|bfg u/]sf 5g\ . 5g\ xfdL s] Wj:t kfb}5 { f}+ / s] lgdf{0f Tof] hUuf ljBfnosf] gfddf gfd;f/L
g]tf lztn ;Ln] lqa]0fL ufpFkflnsf– ub}{5f}+ . lzIff klg b'O{yl/sf] eof] ePsf] lyPg . clxn] pxfFn] @)%@
cljZj;gLo aGb} u}/x]sf 5g\ < of] ;a} bnsf nflu vf]hLsf] ljifo # ?s' d klZrdl:yt >L o' j f To;}n] la/f]w ul//x]sf 5f}F . xfd|f] ;fndf ljBfno :yfkgf ubf{ bfg
hghfu/0f dflj em'Ng]6fnfO{ ;/sf/L rfxgf g]kfndf ;a}sf 5f]/f5f]/Ln] u/]sf] hUufdf c? @) ld6/ hUuf
ePsf] 5 . hf] h;n] ;Qf k|fKt u/]sf 5g\ pgLx?sf nflu ;a} lsl;dsf d"Nocg';f/ !@ nfv a/fa/sf] hUuf Pp6} lzIff k9\g kfpg'k5{ . lzIff yk u/]/ ljBfnosf] gfddf gfd;f/L
lgMz'Ns x:tfGt/0f u/]sf x'g\ . /fHosf] bfloTj x'g'k5{ eGg] xf] .Ú ul/lbg' ePsf] xf] .Ú ljBfnosL
qmflGtx? ;DkGg eO;s] eGg] 5 . hf] ;Qf aflx/ 5g\ pgLx?sf nflu ?s' d sf] vf/fdf hlGdPsf g] t f /fhgLlts k|;u+ hf]8b\ } lztnn] eg]– k|wfgfWofkssf cg';f/ afnljsf;b]lv
lztnn] hgo'4 z'? ePsf] jif{ @)%@ …/fHo;Qf ab\lnPg To;}n] csf]{ Pp6f sIff !@ ;Dd k7gkf7g eO/x]sf] pQm
cem} hgqmflGtsf] cfjZostf /x]sf] 5 . b]zdf nf]stflGqs u0ftGq ;fndf :yfkgf ePsf] pQm lg0ff{os lab|f]xsf] tof/L ul//x]sf ljBfnodf %&) hgf ljBfyL{ /x]sf
/x]sf] eGg] ul/P klg hgtfaf6 p7]sf cfjfhsf af/]df ;a} lqmofzLn ljBfnonfO{ cfˆg} ufpFsf] hldg bfg
u/]sf x'g\ . pgn] dfnkf]t sfof{no
5f}F . xfdLn] ;fdGtjfbnfO{ t ldNsfof}F
t/ To;sf] 7fpFdf bnfn k'FhLjfb
5g\ eg] !& hgf lzIfs sd{sf/L
5g\ . k|wfgfWofks s[i0ff cf]nL v8\sfn]
bnx?sf aLrdf 5nkmn ug]{ / ;f]cg';f/ cfk"mx?nfO{ kl/:s[t agfpFb} ?s'd klZrddf k'uL ljBfno :yfkgf cfOk' U of] . clxn] s f] ;+ ; bLo ljBfnodf hUuf ck' u ePkl5
x'Fbf ;xof]u u/]sf] hUufdf yk c? Joj:yf;Fu g]kfnL hgtf ;Gt'i6 g]skfsf g]tf lztnn] bfg u/]sf]
nfg] ;+:s[ltsf] ljsf; g} x'g ;s]sf] 5}g . To:tf] ;+:s[ltsf] :yfkgfsf hUuf;lxt ljBfnosf] gfddf hUuf 5} g g\ . xfdL hgtfsf] c;nL hUufsf] If]qkmn a/fa/ hUufnfO{ ^)
kf; ul/lbPsf] atfPsf 5g\ . k| l tlglwTj ug] { dfG5] ePsfn] nfvdf vl/b u/]sf] ;d]t atfOg\ .
nflu klg ;+3if{ ug'k{ g]{ cj:yf 5 . ljBfno :yfkgfsf] lglDt k|d'v ax';+Vos hgtfn] c:jLsf/ u/]sf] pgn] yk elgg\– …xfdLn] lztn ;/sf]
kxnstf{ s f] ?kdf ;d] t /x] s f Joj:yf / ljZjd} ;+s6u|:t eO/x]sf] hUufsf] If]qkmnsf] hUuf c? JolQmaf6
ePsf] cj:yf 5 . kl5Nnf] ;dodf s6' cfnf]rgf u/]sf] kfOPsf] 5 . b]lvPsf] 5 . pgLx?n] b]zsf] /fli6«o g] s kfsf g] t f lztnn] cfk" m n] ;+;bLo Joj:yfsf] ljsNkdf j}1flgs rngrNtLsf] d"Nocg';f/ ^) nfvdf
s]xL kf6L{x?n] cfkm\gf] zlQm 5 eg] To;}u/L c;f/ @( ut]b]lv s]jn /fhgLlt wldNofpgsf nflu sltko ljBfnonfO{ hUuf ;xof]u ug{ kfpFbf ;dfhjfbsf nflu PsLs[ t vl/b u/]sf xf}+ . pxfFsf] hUufsf]
h] u/] klg x'G5 eGg] dfGotfnfO{ tLg lbgsf nflu eg]/ af]nfO{Psf] c:qx? k|of]u u/]sf 5g\ . To;}u/L cGToGt v'zL ePsf] atfP . hgqmflGtdf lxF8s ] f 5f}F . xfdLnfO{ kb, d"Nof+sg klg ToxL a/fa/ x'g] xf] t/
g]kfnL ;dfhdf :yflkt u/fpg ;Qf?9 PsLs[ t ;dfhjfbLsf] b]zsf] cfly{s cj:yf ;+s6k"0f{ 5 . pgn] eg]– …d cToGt v'zL 5' . k} ; f, s' ; L{ s] x L rflxPg s] a n pxfFn] ;/sf/L d"Nof+sgsf] cfwf/df
vf]Hbf clwsf+z kf6L{sf g]tf tyf ;lrjfno a} 7 s klg kf6L{ s f] s'g} klg kf6L{sf] /fhgLlt cyf{t ;dfhdf z}lIfs r]tgfsf] hfu/0f hgtfsf] Joj:yf gNofP;Dd ofqf hUuf pknAw u/fpg' ePsf] 5 .
sfo{stf{x?df :j]R5frf/L k|al[ Q a9]/ ;'b9[ Ls/0fsf] ljifon] nlDaof] . ToxfF ljrf/ ;xL 9+un] cufl8 ga9]kl5 ug],{ ;fdflhs lje]bsf] lj?4df n8\g] /f]lsFb}g .Ú of] sfdn] ;dfhdf lgs} ljBfno kl/jf/ pxfFsf] sbdn] k|;Gg
uPsf] xf] . vf;df ;a} sfd / klg kf6L{ ;'b9[ Ls/0fs} s'/fn] ;do cfly{s l:ylt klg 7Ls 9+un] cufl8 r]tgf km}nfPsf] ljBfnonfO{ ;xof]u ;sf/fTds / u'0ffTds qmflGtsf/L 5 . ;dfhdf pxfFh:tf c;n lgotsf
s'/fx?sf cfcfkm\gf ;Ldfx? x'G5g\ . lnPsf] b]lvPsf] 5 . ;lrjfnosf a9\ b f] /x] g 5 eGg] s' / f b] z sf]
Tof] ;Ldf gf3]/ uPkl5 b'3{6gfdf clwsf+z ;b:ox?n] kf6L{sf] ljwfg ;d;fdlos cj:yfn] :ki6 u/]sf]
kl/G5 . ToxL ;Ldf lgwf{/0fsf nflu tyf ljrf/ / gLlts} ljifodf s'/f 5 . To;}u/L /fhgLlts / cfly{s
kf6L{x?n] cf–cfkm\gf] kf6L{sf] ljwfg p7fPsf] b]lvof] . t/, g]tT[ jn] To;sf] b"/fj:yf a9]kl5 ;fdflhs cj:yf
/ gLlt tyf sfo{qmdx? tof/ u/]sf plrt hjfkm eg] lbg ;ls/x]sf] 5}g . klg v:s]/ hfFbf]/x]5 . g]kfnsf]
x'G5g\ . ;f] ljwfg / gLlt tyf o;cl3 ePsf cGo kf6L{sf a}7sdf kl5Nnf] /fhgLlts kl/l:yltn]
sfo{qmdcg';f/ cufl8 a9]df kf6L{ klg kf6L{sf] l;4fGt / ;Ldfx?s} pk/f]St s'/fx?sf] k'li6 u/]sf] 5 .
cfkm\gf] nIfdf k'Ug ;S5 eGg] cf+sng ljifodf k|Zg p7]sf] b]lvPsf] lyof] . To;}n] x/]s kf6L{sf a}7sx?df kf6L{sf]
ul/Psf] x'G5 . t/, kl5Nnf] ;dodf kl5Nnf] ;dodf g] k fnL :ki6 gLlt, sfo{ q md /
clwsf+z bnx?n] cfkm\gf] kf6L{ / /fhgLltdf sDo'lgi6 / sf+u; ]| kf6L{sf] sfo{lbzf;lxtsf] nIo lgwf{/0fdf hf]8
/fhgLltsf] d"No, dfGotf / cfbz{ e]b x/fpFb} uP klg ;a} kf6L{leq lbg] u l/Psf] kfOG5 .
gf3]/ sfd ug{ yfn]sf sf/0f xfnsf] cfkm\gf] kf6L{sf] ljrf/ / ljwfgsf ;}4flGts÷j}rfl/s / sfo{qmlds
cj:yfdf sf] sf+u|]; / sf] sDo'lgi6 bfo/fx?sfaf/] d f uDeL/?kn] lx;fan] kf6L{ sdhf]/ aGb} uPkl5
eg]/ 5'6o\ fpg;d]t s7Lg x'g] cj:yf k'g/ljrf/ ug'k{ g]{ cfjfhx? p7]sf cGo s'g} klg s'/fx? lgoGq0fdf
l;h{gf ePsf] 5 . cem ut d+l;/ 5g\ . kl5Nnf] ;dodf k|foM 7"nf cfpg ;Sb}gg\ eGg] s'/f k'/fgf
rf/sf] lgjf{rgsf] k|rf/sf qmddf kf6L{x?n] cfcfkm\gf] kf6L{sf] ;+u7g cg'ejx?n] klg :ki6 u/]sf 5g\ .
s]xL g]tfx?n] t dtbftf dfem k'u]/ ;'b9[ Ls/0f cleofg ;~rfng ug]{ Ps k|sf/n] eGg] xf]eg] kl5Nnf lbgdf
sDo'lgi6 / sf+u; ]| eg]sf p:t} kf6L{ k|of; u/] . t/, Tof] ;kmn x'g ;s]g . g]sf+ / Pdfn];lxtsf k|foM ;a} ubf{ v';L gx'g] s'/f ePg . xfdL k|efj kf/]sf] ;d]t g]tf lztnn] dfG5] klg 5g\ eGg] dx;'; u/]sf
x'g\eGb} Ps csf{nfO{ ef]6 dfu]kl5 To;}n] sltko g]tfx?sf nflu cfkm\gf] kf6L{x? tby{jfbdf rn]sf] cj:yf slxNo} klg r]tgfsf] lj?4df lyPgf}+ atfP . ljBfnonfO{ hUuf bfg ug]{ 5f}F .Ú k|wfgfWofks cf]nL v8\sfsf
hg:t/df x/]s kf6L{sf ljwfg, gLlt cl:tTj s;/L hf]ufP/ /fVg] eGg] 5 . ca pgLx?nfO{ cf–cfkm\gf] a? xfdL r]tgf km}nfpFb} lje]bsf g]skfsf kf]ln6Ao'/f] ;b:o lztn ;L cg';f/ ljBfnodf zf}rfnosf] ;d:of
/ l;4fGtdfly cljZjf;sf] l;h{gf 7"nf] ;d:of k/]sf] b]lvPsf] 5 . kf6L{nfO{ k'/fg} lnsdf Nofpgsf nflu lj?4df n8]sf dfG5] xf}+ .Ú xfdLdfly tTsfnLg dfcf]jfbLsf] g]tT[ j rn]sf] /x]sf] 5 . # j6f ejg 5g\, pgn]
ePsf] 5 . ut ;ftf g]kfnL sf+u; ]| sf] h;n]ubf{ pgLx? cfkm\gf] cl:yTj 7"nf] ;+3if{ ug'{kg]{ x'G5 . h;/L klg Pp6f cf/f]k 5, pgn] yk eg] …xfdL b; jif] { hgo' 4 sf s' z n ylkg\ …zf}rfnosf] ;d:of w]/} 5 .
s]lGb|o ;ldltsf] a}7s eof] . ;f] hf] u fpgsf nflu cGo ;Qfdf k'Ug] ;f]rsf sf/0f bnx?n] lgdf{0f ub}g{ f},+ Wj:t ug{ hfg]sf 5f}F . g]tT[ jstf{dWo]sf Ps g]tf x'g\ . pgn] zf}rfno Pp6f 5 Tof] klg c:yfoL
a}7sdf af]Ng] clwsf+z ;b:ox?n] hfoh÷gfhfoh pkfosf] vf]hLdf cfkm\gf] ljrf/ lnP/ hgtfdf hfg] of] cf/f]k hgo'4b]lv clxn];Dd hgo' 4 df ?s' d , bfªnufotsf zf}rfno 5 . dlxnf ;+jb] gzLntfsf
;efklt z]/axfb'/ b]pjfnfO{ kf6L{sf] nfu]sf 5g\ . olta]nf b]zsf] ;du| / To; cfwf/df r'lgP/ hgtfsf nfu]s} 5 t/ of] ;To xf]Og . xfdLn] e"uf]ndf g]tT[ j u/]sf lyP . ;fj{hlgs s'/f x'G5g\ . zf}rfno gx'bF f dlxnf
3f]lift gLlt / ljwfgdf pNn]v ePsf /fhgLlts jftfj/0f wldlnPsf] 5 . k| l tlglw aGg] k| o f;g} u/] g g\ . cGofo, cTofrf/, lje]b, las[lt, ;+:yfnfO{ ;xof]u ug{' cg's/0fLo sfo{ lzIfs–sd{rf/L / laBfyL{x?n] ;d:of
sltko ljifosfaf/]df Wofgfsif{0f s'g} klg kf6L{ jf b]zs} /fhgLlts pgLx?sf nflu kbsf cufl8 cfkm\gf] la;+ultnfO{ Wj:t ug{ lxF8]sf xf}+ . xf] M k|wfgfWofks ;fj{hlgs ;+:yfnfO{ ef]lu/x]sf 5g\ . dfljdf b/aGbL 5}g\
u/]sf] b]lvPsf] lyof] . sltkon] kf6L{ jftfj/0f wldlnPsf] v08df unt kf6L{sf] em08f, r'gfj lrGx, ljwfg / ;lbof}Fb]lv hgtfsf] /ut r';]/ hUuf bfg ug{' cg's/0fLo sfo{ ePsf] lghL ;|ft] df 5g\ . ljBfno clxn]
;Qfsf nflu hf];Fu klg ldNg tTjx?n] 3':g] / v]Ng] df}sf kfpF5g\ . gLlt tyf sfo{qmdsf] vf;} dtnj df]6fPsfnfO{ ufpFufpFaf6 nv6]sf >L o'jf hghfu/0f dflj em'Ng]6fsL C0fdf 5 .Ú
4 @)*) ;fn ;fpg & ut] cfOtaf/

artstf{sf] /sd lkmtf{ gug]{ ;xsf/LnfO{ sfg"gsf] s7\3f/fdf Nofpg'k5{


Kfl5Nnf] ;do ;xsf/L ;+3;+:yfsf] ;/sf/n] clxn];Dd ;xsf/Lsf art lkmtf{ u/]sf] u'gf;f] lnb}F clxn] ;xsf/Lsf sd{rf/Lx? uf8L / ;]o/df Jofks dGbL 5 . o;sf] af]8{ lg/Lx 5 . artstf{x? cfFvfe/L
;d:of s'g} dxfdf/Lem} eO;s]sf] 5 . ;~rfnsnfO{ ;dfTg ;s]sf] 5}g . cfOk'U5g\ . pkTosfleq / aflx/sf wdfwd cfkm\gf] sf]7f ;fl//x]sf 5g\ . sf/f]af/ 7Kk ePsf] 5 . t/, ;xsf/Lsf] cfF;' af]s/] a;]sf x'G5g\ .
cfd;j{;fwf/0f ;xsf/Lsf] lj/f]wdf ;xsf/L ;~rfnssf] cufl8 ;/sf/L hf]sf]xL ;xsf/Ln] art lkmtf{ gu/]sf] artstf{n] cfj]udf cfP/ s'6lk6 eg] clw+ s fz nufgL oxF L 5 . sltsf] 3/df vfg] k};f 5}g, sltsf]
3/b]lv ;8s;Dd cfOk'us ] f 5g\ . lg/Lx ag]sf] 5 . /fhgLlts bnx? jf efu]sf] eg]/ u'gf;f] ;'gfpg ;xsf/L ug]{ 8/ hf] 5 pgLx?df . t/, x'g ;xsf/Lsf] clw+sfz shf{ nufgL o;} afnaRrf lzIffaf6} jl~rt ePsf 5g\
ljut b'O{ jif{bl] v ;xsf/Ln] cfkm\gf] klg ;xsf/Lsf] 7uLwGbfaf/] af]Nb}gF g\ . ljefu cfpF5g\ . t/, ljefusf klg lsg gxf];,\ lxhf] pgLx?n] g} cfd If]qdf 8'as] f] xf] . ;/sf/n] klg klxNo} t slt c:ktfndf egf{ ePsf 5g\,
art lkmtf{ gu/]sf] pgLx?sf] u'gf;f] h;af6 ;xsf/L ;~rfng ug]x{ ? oLg} pk/lhi6f/ 6f]n/fh pkfWofo tL ;j{;fwf/0fn] ;xsf/Ldf art ulb{gF ;xsf/L ;+3;+:yfnfO{ 3/hUuf, uf8L t/ pkrf/vr{ 5}g . ;/sf/ clxn]
5 . ;xsf/Ls} sf/0f slt artstf{ bnsf] ;b:o ePsf] klg :ki6 x'G5 . kLl8t artstfsf] s'/} g;'gL l;Wo} eGbf ;d]t Aofhsf] k|nf]egdf b]vfP/ / ;]o/df nufgL ug{ lbg'xbF' gF} lyof] . klg oL kLl8t artstf{nfO{ Gofo lbg
ug'k{ g]{ cj:yfdf k'us ] f 5g\ t slt d'ns' e/ btf{df /x]sf #% xhf/ a9L ufpFkflnsf, gu/kflnsf, k|x/L k|zf;g ha/h:tL art ug{ nufPsf lyP . clxn] ;xsf/L ;~rfns / s]xL ub}g{ . s] ;fRFr} ;/sf/ ;xsf/L
c:ktfn egf{ ePsf 5g\ . ;xsf/L ;xsf/L ;+3;+:yfdf s/f]8f}+ artstf{n] jf k|bz] l:ytdf hfg eG5g\ . /fli6«o sltn] t ;xsf/L efu]df cfkm}n + ] /sd bnfnL, larf}lnofx?sf] ldnf]dQf]df ;+3;+:yfsf ;~rfns, cWoIfsf] cufl8
kLl8t artstf{x?dfly lbgk|lt lbg hDdf u/]sf] @@ va{ a9L /sd ;xsf/L dxf;+3sf cWoIf dLg/fh lkmtf{ ug]{ jfrf ;d]t u/]sf lyP . sf/]8f}+ artstf{ ;8sdf cfOk'us ] f nDk;f/ k/] s } xf] < ;xsf/Lsf
kL8fdfly kL8f g} ylkPsf] 5 . 3fd g ;xsf/Ln] vfOlbPsf] 5 . cfh x/]ssf] s8]n+ n] s]xL ;docl3 ;xsf/L dGqL To;sf/0f klg clxn] artstf{x? 5g\ . lxhf] ;/sf/n] ;xsf/L ;~rfnsx? art lkmtf{ ub}{gg\ .
kfgL egL pgLx? b'O{ dlxgfb]lv 3/df ?jfafF;L rn]sf] 5 . s;}sf] /lGhtf >]i7, k|wfgdGqL k'iksdn ;xsf/Lsf ;~rfnseGbf sd{rf/Laf6 ;+3;+:yfnfO{ wdfwd nfO{;G] ; lbof] . artstf{x? cfkm\gf] /sd lkmtf{ dfUg
cfGbf]ng/t 5g\ . t/, pgLx?sf] cfjfh 3/kl/jf/ tx;gx; ePsf] 5 t slt bfxfn k|r08 / ;xsf/L ljefusf lrl8Psf 5g\ . clxn] ahf/df t/, hgtf 7Ug] / artstf{sf] /sd uP/df pN6} pgLx?nfO{ wfswDsL
s;n] ;'lglbg] < ;/sf/ g art lkmtf{ ca{kltaf6 /f]8kltdf em/]sf 5g\ . /lhi6f/, pk/lhi6f/ cfk"mx?s} kIfdf htftt} ;xsf/Lsf ;~rfnsb]lv lkmtf{ gug]{ ;xsf/L sf/afxL ug{ lbG5g\ . /fhgLlts, k|x/L k|zf;g /
gug]{ ;xsf/LnfO{ sf/afxL u5{ g art otf, ;xsf/Ln] g} k};f vfOlbFbf /x]sf] atfPsf lyP . sd{rf/L;d]t rf]/, 7u ePsf] eg]/ ;/sf/ s]xL ub}g{ . ca ;xsf/L kLl8t k};fsf] kx'r F b]vfpF5g\ . clg lbpF;}
lkmtf{ u/fOlbg g} kxn ul/lbG5 . clw+ s fz nfUg] — :jf:gLsf] klg pgn] artstf{x?n] hlt cfGbf]ng eg]sf] ;'lgG5 . artstf{x? Gofo dfUg stf hfg] . cfd ;j{;fwf/0fnfO{ ;xsf/Lsf
To;}n,] clxn] artstf{x? cfkm}n + ] ;DaGwljR5]b ePsf] 5 . u/] klg s]xL gx'g] ;d]t atfPsf lyP . clxn] clw+ s fz ;xsf/L dfOtL3/ d08nfdf lbgx'F cfGbf]ngdf ;~rfns, cWoIfn] pgLx?s} art
goFf h'lSt lgsfn]sf 5g\ . pgLx? ;xsf/Ldf art ug]d { Wo] slt pgsf] egfOcg';f/ artstf{nfO{ 3/ eflu;s] s f 5g\ . ar] s fn] klg a;]/ dfq Gofo kfOG5 eg]/ s] cfzf < lkmtf{ gu/] wfswDsL lbFbf /fHo sxFf
eG5g\, …xfdLn] oqf] ubf{ klg xfd|f] afF7f6fF7fn] t ;xsf/Ldf ;d:of cfPsf] g 3f6sf] agfpg] ;xsf/Lsf] kIfdf artstf{sf] /sd lkmtf{ gu/]/ x}/fgL dfOtL3/ d08nfdf cfGbf]ng/t /x]sf 5 < v} stf 5 ;/sf/ < ;xsf/L
art lkmtf{ kfPgf}+ . g t s;}n] xfd|f] yfxf kfpg]lalQs} cfkm\gf] /sd ;/sf/ t 5b}+ 5 cem} pgLx?;Fu 5 . ;xsf/Ln] hg:t/df lbgk|lt lbg artstf{x? ;+ul7t 5}gg\ . pgLx? ljefu, gu/kflnsf, ufpFkflnsf art
cfjfh g} ;'lglbof] . To;}n,] ca xfdL lgsfn] . otf, sltn] u'08f lnP/ uP/ /fhgLlts cf8 klg 5 . clxn] ;xsf/L gsf/Tds c;/ kb}{ uPsf] 5 . To;}n,] cfcfkm\gf] kL8f af]s/] a;]sf 5g\ . lkmtf{ gug]{ ;xsf/Llj?4 ph'/L xfNg';\
cfkm}+ cfkm\gf] art lngsf nflu sbd cfkm\gf] /sd lgsfn] t sltn] k|x/L . kLl8t artstf{x? /sd lkmtf{ ca ;j{;fwf/0fn] ;xsf/Ldf g t art sf]xLnfO{ s'g} ;xsf/Ln] 7u]sf] 5 t eg]/ ;"rgf hf/L ub}{gg\ . pN6}
rfNg]5f}+ .Ú ca ;xsf/Lsf ;~rfns t/, hf] ;xsf/Lsf ;~rfns, cWoIf gu/fpg] ;xsf/Lsf ;~rfns / cWoIf ug]{ 5g\ g ug{ lbg] g} 5g\ . ;fy}, sf]xLnfO{ s'gn } ]. artstf{x? ph'/L lbgsf nflu cfpFbf
/ sd{rf/Lsf] 3/ vf]hL vf]hL cfkm\gf] / sd{rf/Lx?sf] em'66\ f cfZjf;gdf eufpg]df dxf;+3s} xft /x]sf] ;xsf/L ;+3;+:yf ca w]/} lbg l6Sg] o;/L artstf{x? Psh'6 gx'bF f ;d]t pgLx?nfO{ kmsf{OG5 .
art lkmtf{ lng] pgLx?sf] egfO 5 . k/], hf];uF g t /fhgLlts kx'r F g} atfpF5g\ . olt dfq geO{ To:tf 5}gg\ . artstf{sf] /sd ;xsf/Lsf klg pgLx?sf] Gofo k|lfKtdf l9nfO{ clxn] ;xsf/L ;+3;+:yfn] ;/sf/
;fy} , s' g } klg ;xsf/Lsf lyof] g t k};f, To:tf] dflg;sf] ;xsf/L ;~rfnsnfO{ k|x/L k|zf;gsf] ;~rfns, cWoIf / sd{rf/Ln] 3'; ePsf] b]lvG5 . ;a} artstf{ Psh'6 g} las]sf] k|dfl0ft ePsf] 5 . ;fy},
;~rfns, cWoIf / sd{rf/L e]6d] f ;xsf/Ln] /sd vfOlbPsf] 5 . slt xftdf kg{ glbg pgn] n'sfpg] ;d]t vfP/ 3/hUuf, uf8L, ;]o/ / lghL eP/ cfGbf]ngsf] af9Lklx/f] NofPdf hgtf 7Ug] o:tf rf]/, 7u ;xsf/Lsf]
af6f]d} sfnf]df]6f] bn]/ h'Qfsf] dfnf ;xsf/Lsf ;~rfnsx?n] t ahf/af6 u/]sf] artstf{sf] cf/f]k 5 . To;}n,] sDkgLdf nufgL u/] . olt dfq geO{ l9nf] nfUb} g o:tf hgtf 7Ug] cufl8 hgtfs} s]xL nfUb}g eg]/ klg
nufpg] klg pgLx? atfpF5g\ . sd{rf/Lx?nfO{ kf;a's ;+sng ug{ clxn] ;xsf/L kLl8t artstf{x? pgLx?n] g} hUuf Knflgªsf] sfd ;xsf/Lsf ;~rfns, cWoIf / k|:6 ePsf] 5 . olb cem} klg d'ns ' df
;xsf/Ldf af6f]df ;fu a]Rg]bl] v c?sf] nufP/ artstf{n] art u/]sf] k|df0f /fli6«o ;xsf/L dxf;+3sf cWoIf yfn] . otf, kfFr xhf/ cfgfdf laqmL sd{rf/LnfO{ sfg"gsf] bfo/df Nofpg . sfg"g 5 / ;/sf/ hgtfs} nflu xf]
3/df ef8f dfem]/ sdfPsf] k};f ;d]t d]6fOlbPsf 5g\ . Aofh r9fpg] dLg/fh sF8n ] nfO{ tTsfn kqmfp ug{ gx'g] v]tLof]Uo hldg lwtf] /fv]/ nfvf}+ ;xsf/Ln] o:tf] n'6tGq dRrfpFbf eg] k|wfgdGqL k'iksdn bfxfn
/fv]sf lyP . olt dfq geO{ cfkm\gf] gfddf pgLx?n] kf;a's lnP t/ cfuf] u[xdGqL gf/fo0fsfhL >]i7;dIf dfu ?k}ofF shf{ k|jfx u/] . ;d] t lj1fkg af] 8 { n ] cfd k|r08n] ;xsf/Lsf] btf{ vf/]h ug'k{ 5{
/ cfkm\gf] afa'afh]sf] k'vf]n { L ;DklQ ;NsfOlbP . d'n'se/ ;~rflnt u5{g\ . ca ;/sf/ of] klg ub}g{ eg] a}s
+ n] ;o ?k}ofF df lgisfzg u/]sf] hg;d'bfodf ;xsf/Ldf art gug{ eg]/ lg0f{o ug'{k5{ . artstf{sf]
a] r ] / , j} b ] l zs /f] h uf/Ldf uP/ clw+sfz ;xsf/L 8'la;s]sf 5g\ . artstf{ n ] clxn] t dfOtL3/ ;]o/ lwtf] /fv]/ @& ;o ?k}ofF shf{ ;r]t u/fPg . clxn] ;xsf/L kLl8t /sd lkmtf{ gug]{ ;xsf/Lsf ;~rfns,
sdfPsf] /sd ;d]t dflg;x?n] slt t /ftf/ft efu]sf 5g\ . d08nfdf cfGbf]ng dfq rsf{O/x]sf lbFbf !) nfv d"No kg]{ uf8LnfO{ !) artstf{x? lj1fkg af]8{ ;d]t cWoIf / sd{rf/LnfO{ sfg"gsf]
;xsf/Ldf /fv]sf lyP . t/, hLjge/ otf, gefu]sfx?n] klg artstf{sf] 5g\ t/ pgLx? cfqmf]zdf cfPkl5 nfv g} shf{ lbP . sltnfO{ lagflwtf] ;xsf/Lsf ;~rfnsx?sf] cufl8 s7\3f/fdf Nofpg'k5{ . hgtf klg ca
d]xg] t u/]/ vfO{gvfO{ /fv]sf] /sd /sd lkmtf{ u/]sf 5}gg\ . clxn] PsfPs ;xsf/Lsf ;~rfns, cWoIf 3';sf] cf8df s/f]8f}+ ?k}ofF ;d]t shf{ las]sf] cf/f]k nufpF5g\ . o;/L hgtfn] ;r]t x'gk' 5{ . g cfk"m ;xsf/Ldf art
;xsf/Ln] vfOlbP kl5 clxn] sf7df8f}s F f] ldgejgl:yt ;xsf/L / sd{rf/LnfO{ vf]h/] xftv'§f efFRg] lbP . h;sf] kl/0ffd cfh b]lvg k6s k6s ;xsf/L ;~rfnssf] cufl8 u/f}+ g c?nfO{ ug{ lbcf}+ .
artstf{x? cfj]udf cfPsf 5g\ . ljefudf xhf/f}+ artstf{ ;xsf/Ln] 5g\ . cfPsf] 5 . kl5Nnf] ;do 3/hUuf, af]8{ las]sf] eg]/ cf/f]k nufpFbf ;d]t – ?iff yfkf, eStk'/

e|i6frf/Lx?nfO{ hgtfn] g} sfg'gsf] bfo/fdf Nofpg'k5{


b] z e/sf ljleGg ;/sf/L lxgfldgfb]lv lnP/ e'6fgL z/0ffyL{ s'/f xf] . ;Sb} g \ . ljb] z L;F u C0f lnP/ xhf/ g]kfnL lsg df/]sf] < kl/jt{g hf]ufcf}+ eg]/ s'g} sd{Rff/Ln] eg]sf
lgsfodf ^% xhf/eGbf a9L s/f/ k|s/0fdf ;/sf/L sd{rf/Lx? d'l5P . Jff:tjdf eGg] xf] eg] ;/sf/L logLx?nfO{ dfl;s tna v'jfpg'kg]{ Nofpg eg]/ xltof/ p7fPsf] xf]Og\ < 5g\ < a?, s;/L x'G5 a9La9L
sd{rf/L 5g\ . sfof{nosf xflsdx?n] of]eGbf nfhdbf]{ s'/f s] xf]nf < sd{rf/Lsf] cfr/0fdf slxn] ;'wf/ x'G5 . hgtfaf6 r'lgP/ cfPsf clg sxFf cfof] t kl/jt{g < k"/fg} vfglt/ bf}l8/x]sf 5g\, logLx? . @)
cfkm\gf cfkmGtnfO{ s/f/df /fv]sf /fi6«;j] s elgPsfx?n] /fi6«dfly 3ft gcfpg] ef] . ;/sf/L sd{rf/L slxn] ;+f;b\x?n] ;]gfsf] ;+Vof 36fpg'kg]{ dfu l;:6ddf b]z rln/x]sf] 5 . ;/sf/L hgfsf] a}7s a:of] eg] %) kf]sf vfhf
5g\ . dxflgb]z { s, lgb]z
{ s, ;lrj, ub}{ cfPsf 5g\ . hlt g} ;'lsnfd'lsnf klg hgtfnfO{ /fd|f] af]nLarg ub}g{ g\ . ;bgdf /flv;s]sf 5g\ . s/f/sf sd{rf/Lsf] k]G;g / eQfsf] gfddf dufpF5g\ . ToxFf Ps–Ps kf]sf vfG5g\,
sfof{no k|d'vn] s/f/sf] gfddf ag]klg logLx?eGbf a9L OHht ;Lwf;fwL hgtf sfd lnP/ uP eg] sd{rf/L klg x6fpg'k5{ eg]/ dfu v/\af}+ ?k}ofF vr{ eO/x]sf] 5 . Ho]i7 c? 3/lt/ bf}8fpF5g\ . ;/sf/L uf8L
wdfwd cfkm\gf cfkmGtnfO{ hflu/ af6f]df vfnL v'66\ f ef/L af]Sg]x?sf] c8\sfP/ /flvlbG5g\ . t/, ToxL p7fpg'k5{ . hgtfn] lt/]sf] s/n] gful/s eQf lsg lbg' k ¥of] < k|of]u u/]/ cfkmGtnfO{ 8|fOleª\u
v'jfPsf 5g\ . s/f/df a;]sf sd{rf/L 5 . h] eP klg ltgn] /fi6«dfly 3ft 7fpFdf bnfnL uof] eg] xh'/, tkfO{s + f] gwfg]kl5 ;/sf/n] ljb]zL C0f lnP/ sf7df8f}dF f rf/ j6f 3/ ePsfn] eQf l;sfpF5g\ . gofF uf8L 7f]SsfP/ sfd
klg sd{rf/L x'g\ / < of] k|Zg nfdf] t u/]sf 5}gg\ . ;/sf/L sd{rf/Lx? ;Ddfg kfpF5g\ . lsg ls pgLx?n] ;]gf / s/f/sf sd{rf/LnfO{ tna a'lem/x]sf 5g\ . ;/sf/n] Ho]i7 g} gnfUg] agfpF5g\ . js{;kdf nu]/
;dob]lv p7]sf] 5 . lsg ls ;/sf/L …lbg s6fpg] / dfgf krfpg]Ú sfd 3'; lbG5g\ . 3'; kfPkl5 gx'g] sfd lbO/x]sf] 5 . k]G;g klg C0fn] g} gful/s eQf klg s6f}tL ul/lbg'k¥of] . Ps nfv lt/]/ agfpF5g\ . lan k]z
sfof{nodf s/f/ sd{rf/Lsf] s'g} sfd dfq} ul//x]sf 5g\ . cfwf lbg klg x'G5, ;/sf/L sfof{nodf . wflg/x]sf] 5 . t/, of] slt~h]n rN5 < a?, :Jff:Yo / lzIffnfO{ yk k|efjsf/L x'G5 kfFr nfvsf] . /fhgLlts kf6L{sf]
g} 5}g\ . laxfg !) ah] xflh/ x'gk' g]{ 9Ns]kl5 sfof{no cfpg] clg 306f}+ hgtfx? ;/sf/af6 kfpg'kg]{ lgMz'Ns ljb] z Laf6 xft km} n fP/ b] z agfcf}+ . k]G;g / eQfdf vr{ x'g] emf]n] ag]/ lxF8s ] f ;/sf/L sd{rf/L
sd{Rff/L !@ ah] xlNnFb} cfpF5g\ . # tf/sf] 6]lnkmf]gdf em'l08g] . sfof{nod} ;]jfaf6 ;d]t jl~rt eO/x]sf] slxn];Dd rnfpg] < uDeL/ k|Zg v8f /sdn] lzIff / :jf:Yosf nflu rflxg] /fi6«sf] 9's6' Ldf …;fkÚ ag]sf 5g\ .
ah];Dd ukm 7f]S5g\ clg 3/lt/ l6s6s agfpg] . xflsdsf] sf]7fdf cj:yfdf ;/sf/L sd{rf/Lx? k};f ePsf] 5 . ;Fwe } l/ ljb]zLsf] cufl8 k"jf{wf/x? agfcf}+ . ;a}n] lgMz'Ns lzIff hgtfaf6 gª\lu;s]sf logLx?
bf}l8G5g\ . sfof{nodf Ps xhf/sf] lrKnf] 3;]/ a:g] . clg hgtfn] lt/]sf] vfP/ gx'g] sfd klg ub}{ cfPsf 5g\ . xft km}nfpg'sf] ;f6f] ;]gf / s/f/sf kfpg'k5{, :jf:Yodf ;a}sf] kx'Fr /fhgLlts kf6L{s} cf8df l6s]sf
;fdfg lsGof] eg] kfFr xhf/sf] lan s/ ;b'kof]u eof] t < hgtfn] clxn] d'ns ' df uDeL/ cfly{s ;+s6 sd{rf/L x6fpg] eg]/ lg0f{o ug{k' ¥of] . x'gk' 5{ . ;/sf/L sd{rf/Lx? OdfGbf/ 5g\ . ;/sf/L sd{rf/L dfq} xf]Og\,
agfpF5g\ . gofF ;fdfg t b]Vg} x'bF g} \ . ;]jf;'ljwf kfP < sfof{nodf l6s6s b]lvPsf] 5 . cy{tGq 8fdf8f]n 5 . k|ult s]xL 5}g,\ a]sf/df al;al; eOlbPsf] eP cfh d'ns ' sf] cg'xf/ cfdL{ k'ln;df ;d]t /fhgLlt 3';s ] f]
rf]//] 3/lt/ bf}8fOxfN5 . ;/sf/L agfpg gkfOg] eg]/ ;/sf/n] lg0f{o ljb]zL C0f ylkP/ ;fFjfAofh g} ltg{ tna v'jfpg'k/]sf] 5 . hgtf C0fsf] g} km/s x'GYof] . 5 . logLx?n] s] hgtfsf] ;]jf ug{',
sfof{ n odf hflu/] lkpmg\ b ] l v ug{ l9nfO{ eO;s]sf] 5 . ;/sf/L g;Sg] cj:yfdf ;/sf/ k'lu;s]sf] ef/L af]S5g\, vfg]rfFlx logLx? . k]G;g hgtfx? vfnL v'66\ f lxF8s ] f 5g\ s] b]zsf] /Iff ug{' < ca hgtfx?
xflsd;Dd p:t} v/faz}nLsf 5g\ . sfof{no …lrl8of vfgfÚ em}+ b]lvG5 . 5 . of] cj:yfnfO{ dWogh/ u/]/ klg lbg] l;:6d g} unt eof] . afr'~h]n t/ s;}nfO{ df/]/ vfPsf 5}gg\ . ;r] t x' g h?/L 5 . ;/sf/L
sfof{ n osf] ;fdfg 3/ n} h fg sd{rf/Lx?sf] skfn /+uLr+uL s/f/sf sd{rf/L s6f}tL ug{'k5{ . t p;n] k]G;g vfG5, d/]kl5 klg lbgel/ gª\uf| lvofP/ NofPsf] Hofnfn] sd{rf/Lsf] lj/f]wdf hgtf ;8sdf
logLx?nfO{ s;}n] EofpFbg} \ . 3'; vfg x'G5 . xftv'6\6fe/L 6\of6' xfg]sf ;/sf/L sd{ r f/Lsf] ;+ V of klg p;sf] >Ldfg\–>LdtLn] k]G;g vfG5 . laxfga]ns ' fsf] 5fs 6f5{g\ . ;/sf/n] cfpg'k5{ . e|i6frf/Lx?nfO{ hgtfn]
t tNnfb]lv dflyNnf tx;Ddsf x'G5g\ . sd{rf/Lx? sf]xL klg 8|; ] df 36fpg'kg]{ b]lvPsf] 5 . sd{rf/LnfO{ p;n] l;Q}df sfd t u/]sf] ;/sf/L sd{rf/LnfO{ tna lbG5, g} sfg'gsf] bfo/fdf Nofpg'k5{ .
sd{rf/L Ps gDa/sf x'G5g\ . ;/sf/L cfpFbg} g\ . sf]xL lhG; kfOG6 nufP/ lbFOb} cfPsf] ;]jf;'ljwf 36fpg'k5{ . lyPg\ . ;/sf/n] dfl;s tna lbG5 . ;]jf;'ljwf lbG5, t}klg logLx? 3'; hgtfn] lt/]sf] s/ t vfPvfP, b]z
uf8L b'?kof]u ug'{ / ukm 7f]s/] lbg cfpF5g\, sf]xL xfkm s6\6' . s'g k]G;g, eQf klg s6f}tL ug{k' 5{ . s'g} hflu/ vfFbf p;n] 3'; klg vfG5 . vfg 5f]8\b}gg\ . g]kfnsf] cy{tGq lwtf] /fv]/ logLx?n] vfg kfpFbg} g\ .
s6fpg' t logLx?sf] :jefj g} sd{rf/L, s'g ;j{;fwf/0f < lrGg} k| l tkmn lag} s/f/sf sd{ r f/L clg cjsfzkl5 klg k]G;g, d/]kl5 >Ln+sfs} af6f]df 5 . ;/sf/n] 3f]if0ff ljb]zL;Fu lnPsf] C0f @@ va{
eOxfNof] . dxfef/t x'G5 . ;/sf/L sfof{nodf kfNg'k/]sf] 5 . sfd g} gug]n{ fO{ lsg klg k]G;g . /fhfsf] kfnfsf] lg0f{osf] gu/]klg ahf/sf] cj:yfn] t k|i6} k'lu;Sof], Ps hgf g]kfnLsf] 6fpsf]
s/f/df sfd ug]{n] t tna cg'zf;g g} ePg\ . h] dgnfUof] ToxL hgtfn] lt/]sf] s/ v'jfpg] < clxn];Dd rln g} /x]sf] 5 . olb b]vfpF5 . hl6n cj:yf b]lvFbf;d]t () xhf/ ?k}ofF C0fsf] ef/L 5 .
krfpgsf nflu dfq} hflu/ vfPsf u/]sf] 5 . ;/sf/sf sd{rf/L To:tf ca klg s/f/sf sd{ r f/L klxn]s} P]gsfg'gcg';f/ rNg] xf] eg] ;/sf/L sd{rf/Lx? df}g 5g\ . xfdLnfO{ oqf] k};f sxFf uof] <
x' g \ eGg] t :ki6 5 . cfkm\ g f] 5g\ clg hgtfn] s] l;Sg] < k|x/L;d]t gx6fpg] xf] eg] ;/sf/n] vr{ wfGg nf]stGq, u0ftGq lsg NofPsf] < !& tnaeQf rflxFb}g\, klxn] cy{tGq – cg';f yfkf, eStk'/
cfkmGtsf] cf8df lelqPsfx?nfO{ l6s6s agfP/ a:5g\ . 8\o'6Ldf

t]nsf] yf]kfyf]kf hf]ufcf}+


sfd u/]–gu/]klg s] dtna < t/, vl6g'kg]{ k|x/L clws[t df]afOnd} Jo:t
/fi6«;j] s elgPsf ;/sf/L sd{rf/L x'G5g\ . ;fj{hlgs 7fpFdf w'dk| fg u¥of]
klg To:t} eOlbP . pgLx?n] /fi6« / eg] hl/jfgf / s}b ;hfo x'g ;S5 .
hgtfsf nflu geO{ cfkm\gf] JolStut t/, ;/sf/L sfof{nod} ;/sf/L
:jfy{sf nflu hflu/ vfPsf] k|i6} x'G5 . sd{rf/L w'dk| fg u5{g\ . r'/f]6 vfG5g\,
;/sf/n] Toqf] ;]jf;'ljwf lbFbflbFb} klg
e|i6frf/ u5{g\ . l56f]5l/tf] hgtfsf]
sfd ub}{gg\ . ;/sf/L ;DklQsf]
b'?kof]u u5{g\ .
kfg vfG5g\ clg vf]O t lgod
sfof{Gjog < lgod ;Fw} ;/sf/L
sd{rf/LnfO{ dfq} xf] < ;/sf/L
sfof{nodf ePs} SoflG6gdf r'/f]6,
OGwg vr{ 36fcf}+
;/sf/L sd{rf/Lx? Ps gDa/sf]
3';vf]/L x'g\ eGg] 5fk hgtfsf] dgdf
k/]sf] 5 . hgtfx? km'6s ] f] cfFvfn]
/S;L a]Rg] /fv]sf] x'G5 . lbFp;}
sfof{nod} /S;L vfOlbG5g\ . ;/sf/L
sd{rf/Ln] g} ;/sf/n] agfPsf] sfg'g
g]kfn cfon lgud lnld6]8
klg ;/sf/L sd{ r f/Lx? x] g { 6]/s
] f 5}gg\, hgtfn] s] 6]5g{ \ < cfk"mn] kmf]g g+=+ $@^@(&), km\ofS; M $@^#$&!
?rfpF b } g g\ . ;/sf/L hUuf s] ug{x' G' 5 < s] ug{x' bF' g} \ < ;f]Rg'kg]{
@)*) ;fn ;fpg & ut] cfOtaf/ 5
cflys{ jif{ @)&(÷*) df j}bl] zs /fh] uf/Ldf hfgs] f] ;+Vof kfg} ] cf7 nfv Û
ljBdfg /fhgLlts ;+s6 / kqsfl/tf
kqsfl/tf eg] s f] ;To–tYo kfl/Psf 5g\ . b}lgs $–% hgfsf] ub}{ ;ª3Lo nf]stflGqs u0ftGqfTds jf bnfn k'FhLjfbL rl/qsf sf/0f
sf7df8f}F . cfly{s jif{ @)&(÷*) df >d :jLs[lt lnP/ j}bl] zs
/f]huf/Ldf hfg]sf] ;+Vof kf}g] cf7 nfv k'u' s
] f] atfOPsf] . of] ;+Vof clxn];Dds}
w]/} xf] . j}b]lzs /f]huf/ ljefusf cg';f/ cfly{s jif{ @)&(÷*) df ;ft
36gfdf cfwfl/t /xL ;~rf/sf nf; ljdfg:ynaf6 lelqg] u/]sf] 5 . Joj:yfdf cjt/0f uGof] . clxn] nfvf] + o' j fo' j tL ljb] l zg afWo nfv &! xhf/ #@* hgf >d:jLs[lt lnP/ ljb]z uPsf 5g\ . j}b]lzs
ljleGg dfWodaf6 cfdgful/snfO{ s'g} a]nf af]/fdf wfg lgof{t ug]{ b]z rln/x]sf] zf;g Joj:yf ¿kdf kfl/Psf 5g\ . /f]huf/Lsf nflu cfly{s jif{ @)&*÷&( df 5 nfv #) xhf/n] >d:jLs[lt
;';"lrt u/fpg] sfo{ xf] . cfhsf] cfh af]/fdf o'jfx¿sf] nf; cfoft hgtfaf6 lgjf{ l rt x' g ] o' j f pBdL, Jofj;foLx¿ lnPsf lyP . j}b]lzs /f]huf/Lsf nflu cfly{s jif{df @)&(÷*) df
o'u @! cf}+ ztfAbLsf] lj1fg / ub}{5 . b]zsf] ;a} If]q /fhgLlts, sNof0fsf/Lh:tf] b]lvP klg ;f/df lbgbxf8} cfˆg} z/L/df k]6«f]n 5s]{/ >d:jLs[lt ;a}eGbf a9L sflQsdf lnPsf] kfOPsf] 5 . sflQsdf &* xhf/
k|ljlwsf] o'u xf] . ljZjsf] s'g} klg cfly{s, ;fdflhs, ;f+:s[lts If]qx¿ ;Qfdf bnfn k' F h LjfbLx¿n] cfTdbfx ug{ ljjz kfl/Psf 5g\ . #&) hgfn] >d:jLs[lt lnPsf lyP eg] ;a}eGbf sd j}zfvdf %$ xhf/
e|i6frf/, Jolylt, cGofo, cTofrf/ $%& hgfn] >d:jLs[lt lnP . ut ebf}df &^ xhf/ $)# hgfn], c;f/df
x]dGtk|sfz cf]nL / c;'/Iffn] ;Ldf gf3]sf] 5 . ;Qfsf]
afu8f] / ;Dxfn] s f pRr kb:y
&! xhf/ kfFr ;on], dª\l;/df ^* xhf/ %^$ hgfn], ;fpgdf ^% xhf/
$^@ hgfn] >d l:js[lt lnPsf lyP . k';df ^$ xhf/ $^$ hgfn] /
df3df ^$ xhf/ @*$ hgfn] j}b]lzs /f]huf/ ljefuaf6 >d:jLs[lt lnP/
kqsf/x¿sf] xftdf Oltxf;n] o'uLg dGqLx¿;d]t e|i6frf/df d'l5P/ ljb]lzPsf 5G . To;} u/L ut kmfu''gdf ^! xhf/ *$% hgfn], r}tdf ^!
h]ndf ;l8/x]sf 5g\ . cfˆg} b]zsf] xhf/ $&* hgfn], h]7df %( xhf/ $@@ hgfn] / c;f]hdf %* xhf/ !(@
lhDd]jf/L ylklbPsf] 5 . j}bl] zs o'jfnfO{ oxL+ b]zdf /f]huf/ lbg'sf] hgfn] >d:jLs[lt lnP/ ljb]z uPsf] ljefun] hgfPsf] 5 .
;§f of] ;Qfn] jf:tljs g]kfnL j}bl] zs /f]huf/ ljefusf cg';f/ o;cl3 ( jif{cl3 cfly{s jif{ @)&!÷&@
x:tIf]kn] b]z g} slta]nf a]lrg] xf] eGg] gful/snfO{ gSsnL e'6fgL z/0ffyL{ df gofF / gjLs/0f u/]/ ;ft nfv tLg xhf/ *#@ hgfn] >d :jLs[lt
lrGtf 5 . bnfn k'h F LjfbL ;+;bLo agfP/ cd]l/sf, o'/f]kh:tf ljb]zL lnPsf lyP . t/ gf} jif{cl3 ag]sf] of] /]s8{ of] cfly{s jif{df tf]l8Psf] 5 .
d'ns ' df sld;g vfP/ a]lr/x]sf] 5 . Ps k6s >d :jLs[lt lnP/ j}bl] zs /f]huf/Ldf uO{ k'gM >d :jLs[lt
Joj:yfsf sf/0f >dhLjL hgtf cfh klg g]kfnL hgtfnfO{ b'O{ 5fs gjLs/0f ug]{x¿sf] tYofÍ cfly{s jif{ @)^*÷^( b]lv /fVg yfn]sf] xf] .
6fg{ d'l:sn 5 . o;sf] ljk/Lt s]xL To; jif{ gofF / >d :jLs[lt gjLs/0f ug]{ u/L kfFr nfv #* xhf/ #%%
56\k6fO/x]sf 5g\ . o;sf] Ps dfq b'O{rf/ ;o kl/jf/;Fu v/af}+ k};f hgfn] j}b]lzs /f]huf/ >d :jLs[lt lnPsf lyP .
To;otf cfly{s jif{ @)^(÷&) df ^ nfv !% xhf/ $!^ hgfn], cfly{s jif{
lgsf; eg]sf] of] ;Qfsf] ljsNk vf]Hg' y'lk|Psf] 5 . Psftkm{ g]kfnL hgtf
@)&)÷)&! df ^ nfv (% xhf/ (@$ hgfn], @)&!÷)&@ df ;ft nfv tLg
ufF;, af;, skf; lzIff, :jf:Yo,
xf] . To;sf nflu kqsf/x¿n] dfgj xhf/ *#@ hgfn] / @)&@÷)&# df ^ nfv $) xhf/ (*! hgfn] >d :jLs[lt
/f]huf/ gkfP/ cfTdxTof ug{ ljjz lnP . sf]/f]gf dxfdf/L ;'? x'ge' Gbf cl3;Dd klg >d :jLs[lt lng]sf] ;+Vof
5g\ eg] csf]{lt/ s]xL yfg bnfn
;Eotfsf] pTs[i6 /fHoJoj:yf j}1flgs k'h
F Lkltx¿ ljb]zdf k};f n'sfO/x]sf
jflif{s ¿kdf ^ nfvs} xf/fxf/Ld} sfod /Xof] . cfly{s jif{ @)&#÷)&$ df ^
nfv $@ xhf/ *%( hgfn], @)&$÷)&% df ^ nfv !@ xhf/ ^*% hgfn],
;dfhjfb g} xf] eg]/ a'emfpg] a]nf cfPsf] 5g\ . b]zdf oL b]lvPsf tdfd @)&%÷)&^ df % nfv * xhf/ *@* hgfn] >d :jLs[lt lnPsf lyP . t/
;d:ofsf] h8 oxL bnfn /fHoJoj:yf g]kfn;lxt /f]huf/bftf b]zdf ;d]t km}lnPsf] sf]/f]gf dxfdf/Ln] j}bl] zs /f]huf/Ldf
5 . xfdL kqsf/x¿sf] casf] o'uLg xf] . ;d]t k|efj k¥of] . g]kfnaf6 /f]huf/Ldf hfg]x¿sf] ;+Vof 36\of] .
ca xfdL kqsf/x¿sf] xftdf cfly{s jif{ @)&^÷)&& ;fndf tLg nfv ^* xhf/ $## hgfn],
lhDd]jf/L eg]s} hgtfnfO{ bnfn k'h F LjfbL ;Qfsf] ljsNkdf j}1flgs Oltxf;n] o'uLg lhDd]jf/L ylklbPsf] @)&&÷)&* df Ps nfv ^^ xhf/ ^(* hgf dfq} ljb]z p8] . t/ sf]/f]gf
;dfhjfbL ;Qf xf] eg]/ ;';l" rt ug{' xf] . j}1flgs ;dfhjfbn] dfq} 5 . j} b ] l zs x:tIf] k n] b] z g} dxfdf/Ln] ylnPsf] ljZj cy{ ahf/ km]l/ p7\g yfn]kl5 g]kfnaf6 klg
slta]nf a]lrg] xf] eGg] lrGtf 5 . j}b]lzs /f]huf/Ldf hfg]x¿ a9\g yfn] . uPsf] jif{ ^ nfv #) xhf/ hgfn]
clxn]sf] ;Í6nfO{ lgsf; lbg]5 . dxfg\ ;lxb s[i0f;]gn] eg]h:tf] hxfF bnfn k'FhLjfbL ;+;bLo Joj:yfsf j}b]lzs /f]huf/Ldf hfg ;/sf/;Fu >d :jLs[lt lnP . t/ g]kfn;lxt
sf/0f >dhLjL hgtf 56\k6fO/x]sf /f]huf/bftf b]zdf ;d]t sf]/f]gf dxfdf/L km}lnPkl5 To;sf] k|efj j}b]lzs
afFRg d[To'eGbf b'MvbfoL x'G5, ToxfF d[To'bl] v 8/ nfUb}g . jf:tjdf cfhsf] 5g\ . o;sf] Ps dfq lgsf; eg]sf]
/f]huf/L k/]kl5 g]kfnaf6 /f]huf/Ldf hfg]x¿sf] ;+Vof 36\of] .
;/sf/n] 3/]n' sfddf k|ltaGw nufPsf vf8L nufotsf b]zdf 3/]n'
;Í6n] ubf{ hgtf afFRg' d[To'eGbf b'MvbfoL ef]lu/x]sf 5g\ . To;}n] ;a} of] ;Qfsf] ljsNk vf]Hg' xf] . To;sf sfd ug{ g]kfnL dlxnfx¿ ef/tsf ljleGg ;x/af6 klg lab]l;Psf 5g\ .
nflu kqsf/x¿n] dfgj ;Eotfsf] t/ o;/L hfg]sf] tYofÍ s;};Fu 5}g .
kqsf/x¿ g]kfnL hgtfsf] ;Í6k"0f{ b}lgsL / /fHoJoj:yfsf] r/d ;Í6nfO{ pTs[ i 6 /fHoJoj:yf j} 1 flgs cfly{s jif{ @)&^÷)&& ;fndf tLg nfv ^* xhf/, @)&&÷)&* df
;dfhjfb g} xf] eg]/ a'emfpg] a]nf Ps nfv ^^ xhf/ hgf dfq} ljb]z p8] . t/ sf]/f]gf dxfdf/Ln] ylnPsf]
lgsf; lbg j}1flgs ;dfhjfbsf] k|rf/stf{ x'g h?/L 5 . cfPsf] 5 . xfdL kqsf/x¿sf] casf] ljZj cy{tGq / ahf/ km]l/ p7\g yfn]kl5 g]kfnaf6 klg j}bl] zs /f]huf/Ldf
o'uLg lhDd]jf/L eg]s} hgtfnfO{ hfg]x¿ a9\g yfn] . cfly{s jif{ @)&*÷)&( df ^ nfv #) xhf/ ()
s'gfdf 36]sf ;a} 36gfsf] hfgsf/L ;Í6u|:t aGb} uO/x]sf 5g\ . xflsd'xfnL ul//x]sf 5g\ . xfn bnfn k'FhLjfbL ;Qfsf] ljsNkdf hgfn] j}b]lzs /f]huf/Ldf hfg ;/sf/;Fu >d :jLs[lt lnP . t/ kl5Nnf]
/ ;"rgf l5ge/d}sf] csf]{ s'gfdf g]kfndf /fhgLlts qmflGtx¿ g]kfndf b]lvPsf] d"ne"t ;d:of j}1flgs ;dfhjfbL ;Qf xf] eg]/ ;do sof}F JolQmx¿ lelh6 nufotsf le;fdf >d :jLs[lt g} glnO{ ljleGg
;lhn} k'us ] f] 5 . kqsfl/tf /fHosf] gePsf eg] xf]Ogg\ . @))& ;fnb]lv, eg]s} bnfn k'hF LjfbL ;+;bLo Joj:yf ;';l" rt ug{' xf] . j}1flgs ;dfhjfbn] dfWoddfkm{t j}b]lzs /f]huf/Ldf hfg] qmd klg a9]sf] 5 . ;/sf/n] 3/]n'
rf}yf] cË klg xf] . g]kfnL kqsfl/tfn] @)#^ ;fn;Dd, @)$^ ;fnsf] xf] . of] Joj:yf >dhLjL, ;j{xf/f, dfq} clxn] s f] ;Í6nfO{ lgsf; sfddf k|ltaGw nufPsf vf8L nufotsf b]zdf 3/]n' sfd ug{ g]kfnL
ljleGg cf/f] x –cj/f] x kf/ ub} { qmflGtsfnLg dfcf]jfbLsf] g]t[Tjdf dWodju{ ls;fg, dhb'/, dlxnf, lbg] 5 . dxfg\ ;lxb s[ i 0f;] g n] dlxnfx¿ ef/tsf ljleGg ;x/af6 klg lab]l;Psf 5g\ . t/ o;/L hfg]sf]
tYofÍ s;};Fu 5}g . o;sf cnfjf ef/t /f]huf/Ldf slt g]kfnL 5g\ eGg]
oxfF;Dd cfOk'u]sf] 5 . klxnf] k6s @)%@ @)^@ ;Dd ;z:q hgo'4 >lds ;d'bfosf] geO{ d'¶Le/ n'6/] f eg] h :tf] hxfF afF R g d[ T o' e Gbf tYofÍ klg ;/sf/;Fu 5}g . uPsf] cfly{s jif{ @)&( ;fpg ! ut]b]lv
k| s fzg ePsf] ;flxTo klqsf eof] . Oltxf;sf] ljleGg ;dodf ju{sf] zf;g xf] . bnfn k'FhLjfbL b'MvbfoL x'G5, ToxfF d[To'b]lv 8/ @)*) c;f/ d;fGt;Dd Ps nfv !) xhf/ a9Ln] k9\gsf nflu ljleGg
;'wf;fu/ !(%% ;fpgdf k|sfzg ePsf /fhgLlts qmflGtx¿n] 7'N7"nf Joj:yfsf sf/0f cfh b]zdf h] h] nfUb}g . jf:tjdf cfhsf] ;Í6n] b]zdf hfg …gf] cAh]S;g n]6/Ú lnPsf] lzIff dGqfnon] hgfPsf] 5 .
ePsf] dflgG5 . g]kfnsf] ;a}eGbf /fhgLlts pknlAwx¿ xfl;n ePsf ;Í6x¿ b]lvO/x]sf 5g\, Tof] emg\ ubf{ hgtf afFRg' d[To'eGbf b'MvbfoL
k'/fgf] b}lgs klqsf uf]/vfkqsf] 5g\ . xfdLn] hxflgofF /f0ff zf;g, ulxl/P/ hfg] :ki6 b]lvG5 . of] ef] l u/x] s f 5g\ . To;} n ] ;a} cy{ ;ldltåf/f nufgL / cfly{s ultljlwnfO{
k|sfzg ;'? ePkl5 o;n] gofF df]8
lnPsf] xf] . g]kfndf k|sflzt ePsf]
lg/Í'z k~rfot x'bF } ;fdGtjfbsf]
cGTo ub}{ u0ftGq;Dd cfOk'u]sf
Joj:yfdf cfTdlge{/ cy{tGqsf]
sNkgf;d]t ug{ ;lsb}g . g]kfn
kqsf/x¿ g]kfnL hgtfsf] ;Í6k"0f{
b} l gsL / /fHoJoj:yfsf] r/d k|f]T;fxg ug]{ u/L df}lb|s gLlt hf/L ug{ lgb]{zg
klqsfsf] cfwf/df kqsfl/tfsf] 5f}+ . g]kfnsf] pyn–k'ynsf/L qmflGt s]jn ljb]zdf pTkflbt j:t' s]xL ;Í6nfO{ lgsf; lbg j} 1 flgs sf7df8f}F . k|ltlglw;efcGtu{tsf] cy{ ;ldltn] nufgL / cfly{s
Oltxf; eGg] ul/P klg g]kfnL efiffsf] dxfg\ b; jif{sf] hgo'4n] c9fO{;o lglZrt sld;g 5'6o\ fP/ a]Rg] ynf] ;dfhjfbsf] k|rf/stf{ x'g h?/L 5 . ultljlwnfO{ k|f]T;fxg x'g] u/L rfn' cfly{s jif{sf] df}lb|s gLlt hf/L ug{
klxnf] klqsf eg] ef/taf6 k|sflzt jif{ k'/fgf] ;fdGtL /fhtGqsf] cGTo ag]sf] 5 . cy{tGq cfTdlge{/ gaGbf – hgkqsf/af6 g]kfn /fi6« a}+snfO{ lgb]{zg lbPsf] 5 . rfn' cfly{s jif{sf] df}lb|s gLltsf
ePsf] …uf]vf{ ef/t hLjgÚ xf] . of] af/]df /fi6« a}+s / cy{ dGqfnoaLr laxLaf/ 5nkmn ePsf] lyof] . cy{
klqsf df]lt/fd e§ / /fds[i0f adf{
ldn]/ k|sflzt u/]sf lyP . @))&
ljb]z e|d0f hfg]n] % ;/sf/ nIosf] ^* k|ltzt ;ldltn] df}lb|s gLltsf] tof/L ;DaGwdf /fi6« a}+ssf ueg{/, cy{;lrj /
;Da4 clwsf/Lx?;Fu 5nkmn u/]sf] lyof] . 5nkmndf ueg{/ dxfk|;fbn]
kmfu'g * ut] lghL If]qaf6 k|sflzt k|ltzt s/ ltg{'kg]{ Û dfq /fh:j p7fpg ;kmn ljZj cy{tGqsf] cj:yf, g]kfnsf] ;du| cfly{s tyf ljQLo l:ylt -cfly{s
a[l4, d'bf| :kmLlt, jfXo If]q l:ylt, ljQLo kx'r F sf] cj:yf_ nufotsf ljifodf
g]kfnsf] klxnf] b}lgs klqsf …cfjfhÚ sf7df8f}F . dxfn]vfsf lgoGqs sfo{non] ut ;ldltnfO{ hfgsf/L u/fPsf lyP . ljutsf df}lb|s gLltdf ePsf d'Vo
k|sflzt ePsf] lyof] . sf7df8f}F . cfGtl/s /fh:j ljefun] j}b]lzs ko{6g
cfly{s jif{df ;/sf/n] nIosf] ^* k|ltzt dfq /fh:j Joj:yf / pknlAw, r'gf}tL / cfufdL k|yfldstfsf ;DaGwdf ;d]t 5nkmn
o;/L ljleGg 3'DtL, df]8, cf/f]x z'Ns;DaGwL sfo{ljlw, @)*) hf/L u/];Fu} ljb]z e|d0f ePsf] lyof] . ;f]xL 5nkmnkl5 cy{ ;ldltn] df}lb|s gLltdf cfˆgf *
hfg]n] % k|ltzt s/ ltg{'kg]{ ePsf] 5 . cfly{s P]g, p7fpg ;kmn ePsf] hgfPsf] 5 . ut cfly{s jif{df
/ cj/f]x kf/ ub}{ g]kfnL kqsfl/tf !$ va{ /fhZj ;+sngsf] nIo /fv]sf]df c;f/ d;fGt ;'emfjx? ;d]6g\ g]kfn /fi6« a}s + nfO{ lgb]z{ g lbPsf] 5 . h;df cy{ ;ldltn]
cfh oxfF;Dd cfOk'u]sf] 5 . cfh @)*) sf] bkmf @@ df ljb]zdf ko{6g e|d0fsf nflu nufgL / cfly{s ultljlwnfO{ k|f]T;fxg x'g] u/L rfn' cfly{s jif{sf] df}lb|s
hfg] g]kfnL ko{6sn] ug]{ e'QmfgL /sddf kfFr k|ltztsf cyf{t cfOtaf/ /flt;Dddf ( va{ %& ca{ ?k}ofF
xfdL ;~rf/ dfWodx¿sf] 7"nf] eL8df gLlt hf/L ug{ /fi6« a}+snfO{ lgb]{zg lbPsf] xf] .
b/n] j}bl] zs ko{6g z'Ns nfUg] pNn]v lyof] . pQm Joj:yf a/fa/ /fh:j ;+sng ePsf] xf] . em08} !# va{sf] s/ k|ltlglw;efcGtu{tsf] cy{ ;ldltn] g]kfn /fi6« a}s + nfO{ lbPsf] ;'emfa
5f}+ . xhf/f}F ;~rf/ dfWodsf] lardf /fhZj p7fpg] nIo /fv]sf]df * va{ ^% ca{ dfq}
xfdL g]kfndf kqsfl/tf ul//x]sf sfof{Gjogsf nflu ljefun] sfo{ljlw hf/L u/]sf] xf] . o; k|sf/ /x]sf] 5– …ljQLo k|0ffnLdf af/Daf/ b]vfkg]{ cf/f]x–cj/f]xaf6
j}bl] zs e|d0fsf] Kofs]h laqm]tfn] Kofs]h laqmLsf avt ;+sng ePsf] 5 . of] eg]sf] nIosf] ^^ bznj *@ cy{tGqdf kg]{ gsf/fTds c;/nfO{ Go"gLs/0f ub}{ ljQLo :yfloTj sfod x'g]
5f}+ . cfh;Dd cfOk'Ubf xfdLn] 5fkf
ljb]zdf ko{6g e|d0fsf nflu hfg] g]kfnL ko{6sn] ug]{ k|ltzt xf] . To;}u/L u}/ /fhZj jfkt ! va{ && ca{ u/L gLltut k|aGw ug{, ljutsf gLltx?sf] glthfsf] ;dLIff / cfufdL
klqsf, 6] l nlehg, cgnfOg
e'QmfgL /sddf kfFr k|ltztsf b/n] z'Ns nufgL c;'n p7fpg] nIf /fv]sf]df &^ ca{ #* s/f]8 p7]sf] 5 . cfly{s r'gf}tLx?sf] k|If]k0f ub}{ df}lb|s gLltdf cfjZostfcg';f/ k'g/fjnf]sg
klqsfnufotsf ;~rf/–dfWod t ug{, ljQLo / df}lb|s gLltdf ;fd~h:otf sfod ub}{ d'bf| :kmLltnfO{ cfly{s jif{
ug{k' g]5
{ Æ, sfo{ljlwdf elgPsf] 5, ækmd{ jf sDkgLn] Joj;fo cg'bfgtkm{ ;/sf/n] %% ca{ $% s/f]8 k|fKt ug]{
ljsf; u/]sf 5f}+ t/ s] kqsfl/tf @)*)–*! sf] ah]6n] lnPsf] nIoleq ;Lldt ub}{ ah]6n] nIo lnPsf] cfly{s
jf:tljs ;dfhsf] P]gf aGg ;s]sf] k|j4{gsf l;nl;nfdf cfk"m;Da4 k|fs[lts JolQmnfO{ j}bl] zs nIo /fv]sf]df nIosf] #* k|ltzt cyf{t @! ca{ @(
s/f]8 dfq} k|fKt u/]sf] 5 . /fhZo ;+sng nIosf] !) j[l4b/ xfl;n ug{ cfjZos kg]{ nufgL / cfly{s ultljlwnfO{ k|fT] ;fxg x'g] u/L
5 < ;dfhsf JofKt ljs[lt, lj;Ëlt, e|d0fdf n}hfFbf nfUg] vr{ /sddf n]vfÍgsf avt kfFr df}lb|s gLlt hf/L ug{, cfGtl/s pTkfbg j[l4 / /f]huf/L l;h{gf ug{ ;3fpg]
e| i 6frf/, clgoldttfh:tf k|ltztsf b/n] z'Ns c;'n ug{k' g]5 { .Æ k|ltzt;Dd tndfly x'g'nfO{ cf};t dfGg] ul/G5 . t/
If]qdf nufgL k|fT] ;fxg ug],{ cgf}krfl/s cy{tGqdf /x]sf] k'h F LnfO{ cf}krfl/s
jf:tljs ;Totf P]gf ag]/ ;dfhdf Kofs]h laqm]tf jf e|d0fdf n}hfg] kmd{ tyf sDkgLn] ut jif{ ;/sf/sf] nIo eGbf #@ k|ltzt sd /fhZj a}l+ sª ;~hfndf NofO{ rnfodfg agfpg], s[lif= cfw'lgsLs/0fsf nflu nufgL
phfu/ ePsf 5g\ t < ljutdf o:tf] z'Ns s/bftf ;]jf sfof{no, cfGtl/s /fh:j ;+sng ePsf] xf] . cfslif{t u/fpg] / u|fdL0f cy{tGq rnfodfg agfpg d2t ug]{ gLltx?
b]zdf 7'N7"nf ;Í6, /fhgLlts sfof{no, dWod:t/Lo s/bftf sfof{no / 7"nf s/bftf ut cfly{s jif{df k"h + Lut vr{ jfkt # va{ *) cjnDag ug{, a}s + x?n] k|jfx ug]{ shf{sf] ;'kl/j]If0f ug]{ ;+oGqnfO{ k|efjsf/L
cfGbf]ngdf cfˆgf] ;femf wf/0ff lgdf{0f sfof{nodf a'emfpg ;Sg]5g\ . sfo{ljlwcg';f/ z'Ns c;'n ca{ 5'6o\ fOPsf]df nIosf] ^! k|ltzt dfq} vr{ x'g ?kdf kl/rfng u/L g]kfn ;/sf/n] gLlt tyf sfo{qmd Pj+ ah]6df 3f]if0ff u/]
ug]{, b]znfO{ cu|udgsf] af6f]df ug]{ / /fh:j vftfdf bflvn ug]{ k|of]hgsf nflu :yfoL ;s]sf] 5 . rfn" vr{sf] zLif{sdf eg] *% k|ltzt a9L cg';f/sf z}lIfs k|df0fkq lwtf]df lbOg] shf{, :6f6{cknfO{ lbOg] shf{ h:tf
cGopg] kqsfl/tf If]q kl5Nnf] ;do n]vf gDa/ lnPsf] JolQmn] cnUu} btf{ ug{'kg]{ 5}g . vr{ ePsf] 5 . lgoldt tnaeQf, k|zf;sLo vr{, pBdL nlIft shf{;DaGwL Joj:yfx?sf] sfof{Gjog k|efjsf/L agfpg, k'h F LnfO{
cfˆgf] Jofj;flostfdf dfq ;Lldt Kofs]h laqm]tf jf e|d0fdf n}hfg] kmd{ tyf sDkgLn] ;fdflhs ;'/IffeQf, k|bz ] nufot :yfgLo txx¿nfO{ rnfodfg ug{, ;/sf/L vr{ wfGg] u/L /fh:j kl/rfng x'g] Joj:yf ldnfpg /
cg'bfgsf ¿kdf !! va{ *# ca{ 5'6o\ fOPsf] !) va{ Joj;foLx?nfO{ ;xh agfpg] u/L gLltut k|aGw ug{, shf{ k|jfx / cfly{s
ePsf] 5 . xfdLn] oxfF eGg}k5{ ls ;Íng u/]sf] z'Ns ;DalGwt sfof{nosf] sf]8 / tf]lsPsf] j[l4sf] aLrdf plrt tfnd]n geO/x]sf] ;Gbe{df pTkfbsTj / nufgLaLrsf]
cfh b]zdf /fhgLlts ;Í6 r'lnb} /fh:j zLif{sdf csf]{ dlxgfsf] @% ut]leq bflvn dfly vr{ ePsf] dxfn]vfn] pNn]v u/]sf] 5 . o:t},
cg'kft pRr x'g] If]qdf x'g] shf{ k|jfx ;'lglZrt ug{ / shf{ k|jfxdf ;dfj]zL
uPsf] 5, cy{tGq 6f6 klN6Psf] 5, ul/;Sg'kg]{ Joj:yf sfo{ljlwdf /flvPsf] 5 . tf]lsPsf] ljlQo cg'bfgtkm{sf] vr{ klg *@ k|ltzt dfly b]lvPsf] l;4fGt nfu" x'g] Joj:yf ldnfO{ cfd gful/ssf] ljQLo kx'r F ;'lglZrt ub}{
b] z df ePsf pBf] u wGbf, ;doleq z'Ns bflvn gu/]df jflif{s b'O{ bzdnj kfFr 5 . cfDbfgL / vr{sf] c;Gt'ngsf] vf8n emg\ emg\ ;fdflhs sfo{Jojxf/;Fu ;DalGwt shf{ k|jfxnfO{ ;/nLs/0f ug{, cfoftLt
snsf/vfgfx¿ ;a} a]lrPsf 5g\ . k|ltztsf b/n] x'g cfpg] yk /sd / jflif{s !% k|ltztsf a9\b} uPsf] / /fhZj tna eQfdf dfq} ;Lldt x'g j:t'af6 k|fKt x'g] /fhZj / e'QfgL ;Gt'ngnfO{ plrt ?kdf ;fdGh:o sfod
^)–^% nfv o'jfx¿ ljb]lzg afWo b/n] Aofh nfUg]5 . yfn]sf] b[i6fGt b]lvPsf] 5 . u/L cfjZos gLltut k|aGw ug{ .Ú
6 @)*) ;fn ;fpg & ut] cfOtaf/

bz{g eg]sf] s] xf] <


bz{g eg]sf] ljZj a|Xdf08sf
af/]df x]g,{] b]Vg], a'‰g], JofVof ug]{ /
x/] s j:t' ultzLn 5,
k/ljf/zLn 5, åGåjfbL 5 eGg]
b'a} klxn]b]lv g} a]Unfa]Un} ?kdf
ljsl;t x'bF } cfPsf lyP . åGåjfb,
n'8ljs kmfo/jfv cflbn] u/]sf
lyP . t/, pgLx¿n] kbfy{ n fO{
lk|o o'jf
cfsfzdf sfnf] afbn a8fl/Psf] of] a]nf
wtL{df ;fdGtL ;Qfn] sTn]cfd u/]sf] a]nf
ltdL df}g eP/ vfdf];df a:g s;/L ;S5f}
Pp6} ;dfhdf /x]/ dfG5]n] dfG5]nfO{
s' d f/ If] q L

To;nfO{ abNg] ;fwgsf] gfd xf] . bfz{ l gs b[ l i6sf] 0 f ef} l tsjfbL cfbz{jfb / ef}ltsjfb clwe"tjfbsf kl/jt{gzLn atfpg / b'lgofF abNg] :jfy{sf] s'?ktfdf ax]/
bz{gsf] zflAbs cy{ x]g'{ eGg] x'G5 . bfz{lgs kmfF6 leq kb{5 eg] o;sf] lzsf/ lyP . åGåjfbsf] /fd|f] ljsf; s' / f ug{ ;ls/x] s f lyPgg\ . cgfof;} d[To'b08sf] ;hfo lbg]
t;y{ bz{g eg]sf] dflg;sf] leqL l7s ljk/Lt s'g} klg j:t' l:y/ 5, x]u]nn] u/]sf x'g\ . t/ pgn]] Tof] dfS;{jfbLn] tL sdLsdhf]/Lx?nfO{ bnfnL sfg'gsf] clwg:ydf s;/L alx/f] a:g ;S5f} Û
cfFvf xf] . To;} cfFvfsf e/df p;n] ultxLg 5, ckl/jt{gLo 5, o;nfO{ åGåjfbnfO{ lg/k]If ljrf/, k/dfTdfdf x6fO{ ef}ltsjfbnfO{ kl/jt{gsf]
x/]s j:t'nfO{ x]g,{] hfFRg], a'‰g] / O{Zj/ -cb[Zo zlQm_ n] ;~rfng nfu" u/] . pgn] ] æk/dfTdf jf k4lt jf åGåjfb;Fu ldnfpg] sfd lk|o o'jf Û
of] a]nf s;}sf] bjfa / clwg:ydf /xg] xf]Og
To'c
} g';f/ p;n] cfˆgf] af6f] 7Dofpg] ub{5 eGg] b[li6sf]0f kmfF6 leq kb{5 . ljrf/sf] ljsf; eP/ j:t'ut hut ug{'ePsf] lyof] . oL ;a} sfddf ;don] /Qms'08 vf]h]sf] 5
ub{5 . ju{ – ;dfhdf bz{g klg juL{o aG5 / Tof] j:t'ut hut ljsl;t dfS;{ s f cgGo ldq k| m ] 8 l/s axfgfdf cfFz'n] cfFvf lsgf/ /f]h]sf] 5
x'G5 . ;+;f/df w]/} k|sf/sf bz{g 5g\ . x'bF } ToxL lg/k]If ljrf/ jf k/dfTdfdf P+uN] ;sf] ljz]if e"ldsf /x]sf] lyof] . nx/} nx/ ;f]‰ofP/ 3fF6L awzfnflt/ dxfef/tsf] Psf+sL ca ;'? ePsf] 5
d'VotM bz{g b'O{ k|sf/sf 5g\– k'Ub5Æ eg]sf lyP . Tof] x]u]nsf] /, o;/L åGåfTds ef}ltsjfbL bz{gsf] Pssf]z k/af6 km]l/,
!_ cfbz{jfbL bz{g cfbz{jfbL ljrf/ lyof] . sfn{ dfS;{n] hGd eof] . o; bz{gdf n]lgg tyf l;:g] / hnhnf lxdfnsf] km]bLaf6
@_ ef}ltsjfbL bz{g o;/L 6fpsf] n ] 6] s ] / plePsf] dfcf] T;]t'ªn] yk ljsf; ug{' eof] Psf laxfg} sf;g cfPsf] 5
h;n] r]tgf -cfTdf_ klxnf] xf] åGåjfnfO{ v'§fsf] e/df 6]sfpg] sfd / cfh of] dfS;{jfbL – n]lggjfbL – …;+;bLo Joj:yfsf ab\gfdLaf6
r]tgfaf6 kbfy{sf] hGd ePsf] xf] ug{' ePsf] lyof]] . dfcf]jfbL bz{g aGg k'us ] f] 5 . oxL p;sf x/]s l3gnfUbf lgotaf6
eGg] bfz{lgs cfbz{jfbL bfz{lgs @_ ef} l tsjfb s] xf] < dfS;{jfbL – n]lggjfbL – dfcf]jfbL lbkk|Hjlnt gf}hjfgx? xf]
lsQf leq kb{5g\ eg] h;n] kbfy{ - of] j:t'ut hut cyf{t\ ljZj bz{g g} ;j{xf/f ju{sf] ljZjb[li6sf]0f ltdLn] zfl;t eP/ a:g'xbF' g}
j:t'_ klxnf] xf] / kbfy{af6 r]tgfsf] a|Xdf08 / ;f/f ;+;f/ kbfy{af6 g} cyf{t\ kyk|bz{s l;4fGt aGg k'Uof] . ltdLn] bnfnL ;Qfsf] cTofrf/nfO{ dfydf 6]Sg lbg'xbF' g}
hGd ePsf] xf] cyf{t\ kbfy{sf] ag]sf] xf] . kbfy{ jf k|s[lt g} klxnf] åGåfTds ef}ltsjfb k|sl[ t, dfgj – hdfgf ablnPsf] 5
x:taxfb'/ s]=;L= o'u km]l/Psf] 5
pRrtd -ljsl;t_ ?k r]tgf xf] eGg] xf], O{Zj/ 5}g, of] sfNklgs s'/f xf], ;dfh Pj+ lrGtgdf ljBdfg ultsf Oltxf; alNemPsf] 5
bfz{lgsx? ef}ltsjfbL bfz{lgs cfbz{ j fbL bz{ g ;a} vfn] ljrf/ jf k/dfTdfaf6hut ag]sf] cfdlgodx?sf] cWoog ug]{ / ToxL c;Tosf] xf/ eO{
lsQf leq kb{5g\ . o;/L bfz{lgsx? k|ltlqmofjfbL ju{sf] bz{g xf] eg] xf]Og . oL s'/fx? atfpg] l;4fGtsf] cfwf/df ;dfh / ;+;f/nfO{ km]g{sf ;Tosf] lht ePsf] 5
b'O{ ljk/Lt lsQfdf ljeflht x'g åGåfTds ef}ltsjfb ;j{xf/f ju{sf] gfd ef}ltsjfb xf] . log} cyf{t\ nflu k|]l/t ug]{, dfu{bz{g ug]{ of] a]nf ltdL em'Sg' x'Fb}g
k'us] f 5g\ . o; ljZj a|fXd0fsf] ;[li6 kIfw/ bz{g xf] . To;}n] åGåfTds åGåjfb / ef}ltsjfb b'a} klxn]b]lv ;j{xf/fju{sf] ljZjb[li6sf]0f xf] . 5/k:6 gf}hjfg o'jfx? l5§} ;+ul7t x'gk' 5{
s'g} cb[Zo zlQmaf6 ePsf] xf] . o;sf] ef}ltsjfb ;j{xf/f ju{sf] cfˆg} cfFvf g} a]Unfa]Un} ?kdf ljsl;t x'Fb} o;sf] ljz]iftf vfln l;4fGt;Dd ljb|f]xsf] nfjf af]s]/
;[li6 x'gd' f cnf}lss zlQm, O{Zj/Lo / cfˆg} d'lQmsf] bz{g xf] . o;n] cfPsf lyP . åGåjfb, cfbz{jfb / ;Lldt x'g' xf]Og, Tof] l;4fGtnfO{ qmflGtsf/L w'g ahfP/
b] g /x] s f] 5 eGg] bfz{ l gsx? ;+;f/e/sf >dhLljx?sf] kIfdf ef}ltsjfb clwe"tjfbsf lzsf/ Jojxf/df k|of]u ug{' klg xf] . k'FhLjfbL ;fdGtL ;Qfsf la?4df
cfbz{jfbL -cfWofTdjfbL_ bfz{lgs af]N5 / pgLx¿ s} enf] ub{5 . lyP . åGåjfbsf] /fd|f] ljsf; hd{g clwe"tjfbLx?n] kbfy{nfO{ h8 / elTsg] 5g\ l5§}
kmfF6 leq kb{5g\ eg] o;sf] l7s åGåfjfb / ef}ltsjfbsf] ldngaf5 bfz{lgs x]u]nn] u/]sf x'g\ . t/ Tof] dfGb5g\, To; sf/0f pgLx¿n] x/]s Psnf}6L ;Qfsf 7'N7"nf hlGh/x¿
ljk/Lt o; ljZj a|Xdf08sf] pTklQ åGåfTds ef}ltsjfb aGb5 . åGåjfbnfO{ x]u]nn] lg/k]If ljrf/, j:t'sf] lgdf{0fsf] nflu leqL xf]Og, lht ltd|} x'g]5 .Ú
-hGd_ :jlgld{t 5 . o;sf] cflb / !_ åGåjfb s] xf] < k/dfTdfdf nfu" u/]sf lyP . pgn]] aflx/L sf/0fnfO{ k|wfgtf lbG5g\ .
lk|o o'jf Û
cGTo x'gd' f ;fj{ef}d -j}1flgs_ lgod o; ljZj a|Xdf08df cl:tTjdf k/dfTdf jf ljrf/sf] ljsf; eP/ j:t' jf k|sl[ tnfO{ ultxLg 7fGg] ca, dgdf ck'tf]{ bnfnL ;Qfsf] 89]nf] nfUg'k5{
5 . dfG5]sf] OR5f / rfxgfn] geP/ /x]sf s'g} klg j:t'sf] cl:tTj To;df j:t'ut hut aGb5 / Tof] j:t'ut ePsfn] ltgnfO{ aflx/af6 ult lbg] cfˆg} a;df /xg'k5{ ltdL
:jrflnt lgod adf]lhd o;sf] cflb lglxt gofF / k'/fgf], hLjgzLn / hut, km]l/ ljsl;t x'bF } ToxL lg/k]If tTjsf] ?kdf O{Zj/, k/dfTdf jf jf0f h:tf ltvf ab\gfdL ;+;lbo ;Qfsf lgot / xs{tn]
cgTo x'G5 eGg] lrGtg j}1flgs - d/0fzLn b'O{ lj/f]wL kIf aLrsf] ljrf/ jf k/dft]dfdf k'Ub5 eg]sf s' g } cnf} l ss zlQmnfO{ :yfg ltdL leq d'lQmo'4sf] sDkfofdfg x'gk' 5{
ef}ltsjfbL_ lrGtg xf] . o;sf] l7s n8fOFdf cfwfl/t x'G5 / To;}sf] lyP . of] x]u]nsf] cfbz{jfbL ljrf/ lbG5g\ . To;sf/0f pgLx¿n] kbfy{ ltdLn] /f]Sg'k5{ ;fdGtjfbsf] 89]nf]sf] lkmlnËf]x?nfO{
ljk/Lt O{Zj/Lo sNkgfaf6 s'g} klg n8fOFaf6 gofF j:t' hGdg ;S5 . lyof] . dfS;{n] o;/L 6fpsf]n] 6]s]/ / r]tgf, z/L/ jf dg tyf ;d:t emg\–emg\ afSnf] eP/ cfpFg ;S5g\ ;fdGtL lkmlnËf]x?
j:t'sf] hGd / cGTo x'G5 eGg] j:t'df /x]sf] o;} n8fOF cyf{t\ ult plePsf] åGåjfbnfO{ v'§fsf] e/df j:t'ut hut / ljrf/ hutaLr x'g;S5 ltdLk|lt pgLx?sf] k|To]s pk]lIft x]/fO{
lrGtg cfbz{ j fbL -cj} 1 flgs_ jf cGtlj{/f]wsf] cWoog ug]{ k4ltsf] 6]sfpg] sfd ug{'ePsf] lyof] . s'g} ;fOgf] b]Vb}gg\ / ltgnfO{ cfk;df x'g;S5 ltdLk|lt pgLx?df r/d Oiof{ / 8fxf
lrGtg xf] . gfd åGåjfb xf] . åGåfjfb / ef}ltsjfb To;}u/L ef}ltsjfbsf] JofVof cnUofpF5g\ . t/, ltdLn] xf/nfO{ :jLsfg{' x'Fb}g
Ho'bF } d[To'nfO{ :jLsfg{' x'bF g}
afRg'sf] nf]e l/TofP/

alnbfgLk"0f{ ljb|fx] sf] cd/ufyf M gfª\un] L


dlxnf d' l Qmsf] jlnbfgLk" 0 f{ Phjf hfltsL dlxnf lyOg\ gfu]nL . cj:yfdf lyP . o:tf] cj:yfdf cufl8 gem' S g] s;d vfOg\ /
dg tflQP/ emg\emg\ ljikmf]6 x'gk' 5{
tf]k h:t} kl8\sg rfxg] ltd|f ljb|f]xsf af]nLx?nfO{
unfg]/ efl;g lbg'xbF' g}
dlit:sdf lx/f]l;df gfuf;fsL gfRg yfn]sf] of] a]nf
ltdLnfO{ l3;fb}{
;+3i{ fsf] g]tT[ j ul//x]sf] clvn g]kfn ToxfFsf] q'm/ /fhfn] slyt c5't pgLx?n] :tgs/ ltg{ ;Sg] cj:yf leqaf6 cfˆgf b'a} :tg sf6L s]/fsf] ltdLnfO{ aufpFb}
dlxnf ;+ 3 qmflGtsf/L s] G b| L o dflgg] >lds ;d' b fo -blnt_ lyPg, h;n] ubf{ pgLx?n] cfˆgf] kftdf /fv] / aflx/ a;] s f gzf gzfdf pynk'yn ub}{
k| s fzg ljefu4f/f cfˆgf] hfltnfO{ k| t fl8t ug{ ljleGg 5ftLsf] efu v'Nn} /fv]/ lx+8g\ ljjz zf;sx?sf s/ c;' N g uPsf dg ltdL;Fu cFWof/f]af6 pHofnf]lt/ lxF8\g yfNb}5
;d;fdlos j}rfl/s klqsfsf] gfd k|sf/sf kfv08L s'k|yfsf sfg'g / nfrf/ lyP . JolQmx?nfO{ ;'lDkFb} elgg\, d;Fu s/ Tof] IfLlth k/sf] pHofnf] b]v]/
…gfu]nLÚ (Nangelee) /fv]/ slyt agfPsf] lyof] . To:tf s'k|yfdWo] To; k|sf/sf] l3gf}gf k|yfaf6 ltg]{ /sd 5}g d]/f :tg g} lnP/ juL{o d'lQmsf] gf/f nufpFb} u/]sf]
hft k|yfsf] kfv08L, nHhfhgs dfgj hfltnfO{ g} sn+lst ug]{ n]Vg d'lQm kfpg tL ljb|fx] L dlxnf gfË]nLn] hfp . Tof] b]v]/ b'i6 clwsf/Lx? PsLs[t hgqmflGtsf] dxfcleofg b]v]/ .
s';:+ sf/sf lj?4 jlnbfgLk"0f{ ljb|fx] klg nHhf jf]w x'g] :tgs/ nufOPsf] cfk"mn] :tg 9fs]/ lxF8\g] c7f]6 efu] . gfË]nLsf] cTolws /Qm>fjsf
ug]{ Pp6L >lds ;d'bfo -blnt_ lyof] . ToxfFsf] efiffdf To;nfO{ ul/g\ . pgsf] Tof] Jojxf/af6 zf;s sf/0f d[ T o' eof] . pgsf] Tof] p7 p7 PF gf}hjfg l5§} p7
dlxnfsf] cd/ufyfnfO{ ;Ddfg u/]sf] d'nfs/d (Mulakaram) elgGYof] . ju{n] cfˆgf] sfg'gsf] pNn‹g u/]sf] cfTd;Ddfg / dlxnf OHhtsf nflu ;+;lbo Joj:yfsf] 8f8 efFRg] u/L p7
5 . ;g\ !*)@ / !*)# sf] 36gf h;cg';f/ >lds ;d'bfo - eGb} gfu]nLnfO{ af/Daf/ k|tf8gf u/]sf] jlnbfgLk"0f{ ljb|f]xn] Phjf - ca ca]nf gu/f}
xf] . xfnsf] ef/tsf] s]/nf /fHo blnt_ dlxnfx?n] ;fj{hlgs :yn ug{ yfn] . ha zf;s ju{n] cfˆgf P8jf_ hflt k'/} ljb|f]xdf plqP kl5 hgqmflGtsf] Tof] dxfcleofgsf] ;+uf| ddf h'6f}
aGg'eGbf klxn] s]/nfsf] clwsf+z tyf slyt dflyNnf] hfltsf :tgs/ c;'n ug]{ sd{rf/LnfO{ qfj0fsf]/ /fHosf] qm'/ kfv08L sfg'g To;}df 5 eljio ltd|f]
To;}df 5 ju{d'lQm xfd|f]
e"efudf qfj0fsf]/ gfdsf] /fHo k'?ifx?sf cufl8 :tg 9fs]/ lxF8\g ;'/Iffan ;lxt gfu]nLsf] 3/ 3]/f vf/]h ug{ afWo eof] . o;/L ljb|f]xL / To;}df 5 ab\gfdL ;+;lbo Joj:yfsf] cGTo
lyof] . pQm /fHodf slyt dflyNnf] kfpFb}g lyP . :tg 9fSg rfx]df xfNg k'u], ls t tTsfn :tgs/ gfu]nLn] cfk"mn] jlnbfg lbP/ cfˆgf] of] a]nf kl5 x6\g] xf]Og
hfltsf /fhfsf] zf;g lyof] . ToxfF pgLx?n] cfˆgf] :tgsf] cfsf/ a'emfpg' kg]{ ls t :tg 9fSg glbg] hfltsf dlxnfx?nfO{ cdfgjLo, qm'/ of] a]nf ;+of]un] h'/fPsf]
slyt tNnf] hflt dflgg] gf8f/ cg';f/ /fhfnfO{ :tgs/ (Breast c•L s;]/ 3]/faGbL u/] . / nHhfhgs s' k | y faf6 d' l Qm Oltxf;n] dfu]sf]
(Nadar) hfltsf] 7"nf] cfjfbL tax) a'emfpg' kYof]{ . >lds ;d'bfo :tgs/sf] /sd s] / fsf] kftdf lbnfOg\ . ef/tLo Oltxf;sf/x?sf Ps :jfutfy{ a]nf xf] .
lyof] . gf8f/ (Nadar) hflt dWo] cToGt u/La ePsf sf/0f laxfg– /fv]/ a'emfpg' kb{Yof] . cg';f/ pgsf] Tof] ljb|f]xdf pgsf
klg ;a}eGbf tNnf] hflt dflgg] a]n'sf xftd'v hf]g{ ;d]t g;Sg] gfË]nLn] qm"/ kfv08L zf;sx?sf] >Ldfg\n] gfË]nLsf] ljb|fx] nfO{ clGtd lk|o o'jf Û
;do;Dd ;fy lbg] jrg lbPsf lyP, ltdLn] /fhf agfpg] ;Qf rfxg'xG' g
;fy klg lbP . gfu]nLnfO{ hnfpFbf /}tL agfpg] eQf klg rfxg'xG' g
pgsf >Ldfg\ klg ToxL lrtfdf cfk"m cFx rfxg'xG' g,lrNnf] vf;f nQf klg
klg ;Fu} hn]sf lyP . rfxg'k5{ t s]jn ju{dl' Qm
gfË]nLsf] Tof] jlnbfgLk"0f{ ljb|fx] sf] hgtfsf] hgzf;g
/ cNkdtsf] s8\3/fdf cl8\sPsf] bnfnL ;Qfsf] cGTo .
k|/] 0ffaf6 gf8f/ hfltsf dlxnfx?n]
klg To; kfv08L s'ky| f lj?4 ljb|fx]
ug{ yfn] . ljb|fx] sf] g]tT[ j ug]{ gf8f/ lk|o o'jf Û
hfltsf @ j6L dlxnfnfO{ ;g\ !*%( ck'tf]{ k'FhLjfbL ;Qfsf hfnem]n / 5nsk6
df kmfF;L lbOP kl5 cfqmf]lzt gf8f/ o;sf nfhdbf{ lgot
hfltn] ljb|f]xsf] cfFlwj]x/L >[li6 u/] / o;sf /}ltx?sf] ktg
/ cGtdf qfj0fsf]/ /fHoaf6 Tof] ltdLn] b]v]sf 5f}
kfv08L k|yf ;bfsf nflu cGTo ug{ ltdLn] k9]sf 5f}
;kmn eP . ltdLn] ;'g]sf 5f}+
ctM clvn g]kfn dlxnf ;+3n] logsf ck/fw / /fi6«b|f]x
To; k| s f/sf] cbDo zfx; / hgtf dflysf] r/d bdg / cTofrf/
alnbfgLk"0f{ ljb|fx] sf k|ltd'lt{ ljb|fx] L >lds pTkLl8t ju{dflysf] lgs[i6 bf]xg
/fi6«dfly yf]kl/Psf] aa{/ n'6 / bnfnL
dlxnf gfu]nLsf] dlxnf d'lQmsf] ca ltdLn] eTsfpg' k5{
cfGbf]ngsf] ufyfnfO{ hLjGttf k|bfg v/fgL kfg{k' 5{ Vjfldtsf] ;+ljwfg
ug]{ sfo{ u/]/ Pp6f k|z; + gLo sfo{ n'6xfsf] 5fnf r'xfP/ 6Ë\ofpg'k5{ Do'lhodsf leQfdf
u/]sf] 5 . / 89]nf] nufpg'k5{ zf]if0fsf/L dxnx?df .
@)*) ;fn ;fpg & ut] cfOtaf/ 7

ax'k|ltefsf wgL sd/]8 /]zd zfx


pd]/n] pxfFsf] / d]/f] % jif{n]
km/s, hGd:yfg km/s, hflt km/s,
t'Nofpg] va/x? g} lyP .
lxhf] lbgel/ hxf" h] u/] klg
d @)#^ b]lv @)#( ;Dd ljBfyL{
;+u7g cg]/f:jljo' -5}7f}+_ sf] /f]Nkf
/fhgLlts hLjgdf cfpg'df klg
ck|ToIf ?kn] lbj+ut d]/f] snf;;fyL
@)$) b]lv c6'6 ?kdf @)^* ;Dd
lzIf0f k]zfd} /xg' eof] en} slxn]
cfwf/e"t ;'ljwfx? pknAw ePsf]n]
klg / t];f| ] lzlIft / ;Eo kl/jf/
lhNnf km/s t/ ljrf/, l;4fGt, dgdl:tisdf sd/] 8 /] z d g} lhNnf cWoIf lyP" . Tof] a]nfdf aL/]Gb| 3n] -n'u'd_, /]zd zfx dflj ;?jf, slxn] avf{:tL lsg gu?g\ . x'gfn] klg pxfFsf] 3/ g} Ps k|sf/n]
efjgf / p2]Zo Pp6}, ;xsfo{ / 5fO/Xof] . xfd| f ] ufp" d f k' / fgf] cg]/f:jljo' kfFrf}F / 5}7f}F ePsf] lyof] . sf]nsf] lzIfs, s'nfgGb lu/L yafªsf] pxfFn] $) b]lv $^ sf s'n @* ;fj{hlgs cltlyu[x h:t} cfsif{0fsf]
;xofqf Pp6}, sfd, k]Zff / ju{ Pp6} k/Dk/fut Pp6f rng cem} klg Tolt a]nf ?s'dsf]6sf] dfljsf] k|c x]8;/ / d:taxfb'/ >]i7 dflj jif{x?df ^ jif{ c:yfoL lzIfssf] s]Gb| ag]sf] lyof] pxfFsf] 3/ . of]
kl5Nnf] ;do :yfoL a;f]jf; u/]kl5 5 . ufp"df ljk]afhf -dfG5] dbf{ ;/ d:taxfb'/ >]i7 x'gx' G' Yof] . pxfFn] ?s'dsf]6sf x]8;/sf] 7"nf] e"ldsf / ?kdf / $^ kl5 :yfoL lzIfssf] cfufdL lbgdf klg sfod /xf];\ d]/f]
ufp" klg Pp6} w]/} s'/fx?df dg ahfOg] zf]s afhf_ aHof] eg] sf]xL ?s'dsf]6df ljBfyL{ ;+u7g agfpg ;sf/fTds ;Nnfx ;'emfj /x]sf] 5 . ?kdf k9fpg' eof] . hgo'4sf sl7g sfdgf . ca Toxf" k'Ubf ljlts} /]zd
ldNg] Ps ;xof]4f /]zds'df/ zfx klg ag hf"bg} g\ . p dnfdL hfg / k|lzIf0fx? ug{ dnfO{ af]nfpg' o:t} s]xL gsf/fTds u'?x?df xfn cjlwdf c? lzIfsx? h:t} pxfF ;/ eg]/ af]nfpg] / gb]Vbf klg /]zd
ef}lts ?kn] cj xfd|f] dfem /x]gg\ . tof/ x'G5 . k|To]s 3/af6 eP nf]Ug] ePsf] lyof] . pxfFsf] ;xof]udf lbj+ut_ s]zj/fh >]i7 / tTsflng klg avf{:tLdf kg'e { of] . o;aLrdf ;/ v} < eGg] afgL k/]sf] lha|f]nfO{
eGb5g\– æ/fd|f dfG5]df b}jsf] klg dfG5] geP 3/sf] dlxnf clgjfo{ cg]/f:jljo' ;+u7g ug{ hfg] a]nf :s'n cWoIf tyf sfjf k|wfgk~r pxfF n ] Jofkf/ ljlhg] z klg s]xL ;do /f]Sg lgs} ufx|f] x'g] 5 hf]
cf"vf nfU5 /]Æ pxfF …b}jÚ sf] cf"vf hfg] rng 5 . of] clgjfo{ s'g} sfg"gL sd/]8 /]zd;Fu ;fIfft lrghfg adf{ g /f] s f, /f] N kfsf sf" u | ] ; sf ;kmntfk"j{s ug'{eof] . ;dfh ;]jf s;}nfO{ klg . ca of] cefj ;w}+
nfUg] dfG5]x?df Ps x'g'x'GYof] . jf ;+:yfut pbL{, bafa xf]Og, ufp"sf] eof] . k6s–k6s uP/ a}7s / g]tfx?, gf/fo0f k|;fb a:g]t / nfUg'eof] . Ps cjlw dflj yafªsf] v6\sL /xg] 5 . of] efj kIf eof] .
ef}lts ?kn] xfdLaf6 ;bfsf nflu /Llt ;+:sf/ xf] . dg]{ dfG5] t k| l zIf0f lbPsf] 5' . To; a] n f kl5Nnf] ;dodf tTsflng ;L8Lcf] ljBfno Joj:yfkg ;ldltsf] cWoIf olt x'"bfx'"b} klg lj1fgnfO{, ljrf/
ljbf eO;Sg' ePsf] 5 . sd/]8 /]zd dl/xfNof] t/ p;sf lhp"bf ;fyLefO, ?s'dsf]6 dfljdf x]8;/ d:taxfb'/ ;fg' a fa' vqL x' g ' x ' G Yof] . oL klg aGg' eof] . @)$& b]lv @)%@ kIf / oyfy{ kIfnfO{ dg lyr]/ klg
tkfO{n + fO{ xfdL ;+lem/xg] 5f}+ . bf}tF /L, O:6ldq, ufp"n,] gfngftf Tof] >]i7 / csf]{ Ko"7fgL dflj Oª\lnz ;sf/fTds / gsf/fTds u'?x?df sf] aLrdf hgo'4sf] tof/Lsf] qmddf ;xg ug{ s/} nfU5 . d[To' hGdsf]
lbg lyof] – #) c;f/ @)*) . zjofqf h;nfO{ ufp"3/df dnfd hfg] l6r/ df]xg lu/L ;/ x'g'x'GYof] . ;sf/fTds e"ldsf v]Ng]df sd/]8 xfdL ;Fu} hgtf hufpg :s'nsf csf]{ gfd xf] . of] ;+;f/df chDa/L
cl:t c;f/ @& ut] laxfg dfq d eG5g\ :jtM ;xefuL aG5g\ s;}n] pxfFx?sf] 8]/f ;Fu;Fu} lyof] . ahf/df /]zd zfx Ps hgf x'g'x'GYof] . s] 6 fs] 6 Lx?nfO{ lnP/ hgr] t gf af"Rg] sf]xL klg 5}g . cfh hf] rLh
a; r8\b} lyP", xfd|f] kf6L{ g]skfsf hf eGg' kb}g{ . x/]s 3/af6 Pshgf ;fdfGo ls;fg kl/jf/df a'jf cleofg rnfof} + . ufp" u fp" d f 5 ef]ln 5}g . lxhf] hf] lyof] cfh
pkTosf Jo"/f] O~rfh{ sd/]8 s[ltn] p;nfO{ 3f6;Dd k'¥ofO{ nU5g\ cyf{t\ aL/axfb'/ zfx / cfdf df]tLs'df/L dlxgf}+;Dd ;f":s[lts cleofgx? 5}g . olt xf] s;sf] s'g lbg xf] <
xfd|f] kf6L{ s]Gb|Lo ;b:o tyf pQ/ dg]{ dfG5]sf] gfddf clgjfo{ Ps lbg zfxsf] sf]vaf6 klxnf] ;Gtfgsf] rnfof}+ . pxfFdf /fd|f /fd|f uLt /rgf eg]/ lbg klv{g] s'/f dfq xf] . of]
d]rL–sf]zL Jo"/f] O~rfh{ sd/]8 b]a ;do 5'6fp"5g\ . lhp"bf]sf] hGtL, ?kdf s= /]zd zfx lj=;= @)@# ug],{ zAbx?sf] rog / To;nfO{ nf]s oyfy{nfO{ cfTd;ft ub}{ d[To'nfO{
;Lsf] ddtfdoL cfdf lbj+ u t dbf{sf] dnfdL eG5g\ . ;fob ;dfh sflt{s ( ut] tTsflng zf]ef ufp" nodf 9fNg] /fd|f] snf / k|ltef lyof] . ;a} n ] :jefljs k| l qmof 7fg] /
kbds'df/L u'?ªsf] sf7df8f}Fdf / dflg; x'g'sf] cy{ oxL xf]nf . k~rfot j8f g+ ! afx'gyfgfdf hGdg' pxfFn] uLt klg ufpg'xG' Yof] /fd|f] kl/jf/hgdf w}o{wf/0fsf] sfdgf
pkrf/sf] l;nl;nfdf lgwg ePsf] sDtLdf of] clGtd If0fdf d/]sf] ePsf] lyof] . sd/]8 /]zd zfxn] xfdf]{lgod afws klg x'g\ . pxfF ub{5' . km]l/ klg qmflGtsf/Lx? ;dfh
va/ ug'{ePsf] lyof] . cfwf af6f]df dfg5]nfO{ Ps k6s prfNg kfP a]n}df !& jif{s} pd]/df @)$) Pshgf s'zn cfl6{i6 klg x'g\ . abNg] ;h{sx? cln af"lrlbP Tof]
k'Ubf k|wfgdGqL s= k|r08sf wd{kTgL cfkm\gf] dfgjLo wd{ k"/f x'G5 eGg] ;fnsf] P;Pn;L af]8{ k/LIff pQL0f{ @)$& df hgr] t gf cleofg, ;dfh / kl/jt{gnfO{ kmfObf x'g]
;Ltf bxfnsf] lgwg ePsf] va/ rng 5 . oxL g} t dfgjLotf xf] . u/L yafªdf df:6/ x'g cfpg' xfd|f] @)$*÷$( sf ;+;bLo / :yfgLo lyof] . pxfFsf] %& jif{s} pd]/df ePsf]
;'g]+ . oL va/x?n] lgs} b'lvt of] rng ufp" 3/df cem} lhp"bf] nflu ;+of]usf] s'/f lyof] . pxfFn] r'gfjtfsf e08fkmf]/ cleofgx?df c;fdlos lgwgn] xfdLnfO{ h?/
t'Nofof] . pxfFx?nfO{ k|ToIf >4f~hnL 5 . t/ ;f]/L, d b'lvt 5' . lxhf] d lzIf0f sfo{ ubf{ub}{ dflj yafªs} pxfFn] k"/} ;do ;Fu} lxF8o\ f}+ . @)%) b'lvt agfPsf] 5 km]l/ klg To;nfO{
lbg gkfP klg km];a's :6f6;dfkm{t\ ;xof]4f sd/]8 /]zdnfO{ 3f6;Dd ;Gtf]if ;L lzlIfsf d"NHof]lt /f]sf;Fu k|d ] ljjfx kl5 k|lt/f]wsf] r]tgf hufpg / ;xg ug'{sf] ljsNk 5}g . pxfFsf] of]
æ>4f~hnLÆ n] v + ] . cfhef] l n k'¥ofpg hfg kfOg . lsgls d Hofb} ufF;–afF; kfOFb}gYof] . d x/]s k6s ug'{eof] . pxfFn] yafªd} ljjfx u/L @)%!÷%@ lt/ ljb|fx] sf] uLt ufp"b} lgwgn] xfd|f] qmflGt / yafªsf]
;fdflhs ;~hfnn] of] ;' l jwf 6f9f 5' . of] s'/f sd/]8 /]zdnfO{ hf"bf d:t ;/sf] 8]/fd} vfg] a:g] / :yfoL ?kn] 3/hd u/L a:g' eof] / ufp"–ufp"df ;Fu} lxF8o\ f}+ . o;/L hgo'4sf] /fhgLltdf ck'/0fLo Iflt x'g uPsf]
NofPkl5 . hfgL–ghfgL >4f~hnL / yfxf lyof] . clxn] k'/fgf] efiffdf h'gL lbp;f] :s'ndf sfo{qmd uy]{+ . Ps ca pxfF slxNo} ?s'd kmls{g' ePg, tof/Ldf pxfFn] ;f+uLlts If]qaf6 v]Ng' 5 . pxfFsf] cefjsf] Ifltk"lt{ ug{
l/k, awfO{ / z'esfdgfsf nx/} abNg' ePsf] 5 / xfd|f] gof" hdfgfdf b'O{ k6s yafªaf6 k9\g uPsf pxfF ca ?s'd] xf]Og yafËL eP/ ePsf] e"ldsf dxTjk"0f{ 5 . ;a}n] s8f d]xgt u/f}+ .
rln/x]sf] 5 . d}n] klg hfgL–ghfgL pxfFn] ?k kl/jt{g ug'{ ePsf] 5 . Psfwhgf ljBfyL{x? sxf" a;]+ . a:g' eof] . o;kl5 pxfFn] cfkm\gf] sd/]8 /]zd zfxsf kl/jf/ ;fgf] cGtdf ut s]xL jif{ otf vf;
To;} u/]+ . pxfFn] of] ;+;f/sf] dxf/+ud~rdf Pp6f To;a]nf sd/]8 /]zd o:t} ^–& af"sL hLjg yafªd} ljtfpg' eof] . kl/jf/ ;'vL kl/jf/ lyof] . Ps 5f]/L u/L sf]le8 !( otf dfq yafªn]
lxhf] laxfg dfq laxfg * ;sf/fTds e"ldsf v]Ng] kfqsf] ?kdf sIffdf k9\g' x'GYof] t/ ;+u7gdf lgs} ?s'daf6 z'? ug'{ePsf] l5kl5k] c0f' / Ps 5f]/f cfnf]s . xfn b'a} ad{g a'9f, k"0f{hL /f]sf -uf]/] bfO_,
ah]lt/ xfd|f] kf6L{sf] tkm{af6 ;+:yfut ljof]ufGt gf6ssf] kfqsf] /f]n v]n/] ;lqmo b]lvg'xG' Yof] . To;} qmddf Ps /fhgLltn] yafªdf cfP/ k"0f{tf / 5f]/f5f]/Ln] ljjfx u/L b'a} gflt– kms{axfb'/ a'9f s= -pHjn_, lxthL
?kd} dxf;lrj sd/]8 ljKnj;lxt kbf{k5fl8 ljnf]k x'g'ePsf] 5 . k6s d ?s' d uO/x] s f] a] n f kl/kSjtf k|fKt u¥of] . pxfFn] yafªd} gfltgf 5g\ . pxfFnfO{ hflu/af6 emf"s[ -s= emª_ nufotsf lgs}
pknAw :yfoL sld6L ;b:ox? d} n ] lxhf] lbgel/ uf] l jg ?dfnaf/f 5] 8 feGbf cln tn g]kfn sDo'lg:6 kf6L{ dzfnsf] ;b:o avf{:t u/]kl5 3/d} k;n /fv]/ dxTjk"0f{ vDafx?nfO{ u'dfpg k'us ] f
qmdzM k|aQmf s= k|sf08, d / s= ;xofqLn] knkndf xfln/x]sf] km];a's psfnf]lg/sf] Pp6f 3/sf] cf"ugdf x'b" } yafªs} /fhgLlt;Fu x]lnb} cfp"bf Jofkf/ ljlhg]z u/]/ s]6fs]6L x'sf{pg' 5 . To;df km]l/ csf]{ Ps vDaf
e/t ;L afn'jf6f/ k|wfgdGqL lgjf;d} nfOedf x]l//x]+ pbo cldtx?sf] cfwf k'/fgf] eO;s]sf] 6fO8 lhgsf] dzfn, Pstf s]Gb|, dfcf]jfbL / eof], k9fpg' eof] . ;Fu;Fu} ;fdflhs 9Ng k'u]sf] 5 sd/]8 /]zd . sd/]8
uP/ k|wfgdGqL k'iksdn bxfn / km];a's k5\ofO/x]+ . d klg ;Fu;Fu} xfkm hf"luof nufPsf] k'8\sf]–k'8\sf] kl5Nnf] ;dodf g]kfn sDo'lg:6 ;]jfdf klg nflu /xg'eof] / ufp"df /]zdnfO{ >4f;'dg . zf]s;GtKt
b'O{ 5f]/Lx? /]0f' / u+ufnfO{ cf}krfl/s efgf{vf;} / dfvª em/]h:t} cg'e"lt sfnf]–sfnf] s]6f] xftdf k]lG6ª a'|z kf6L{df cfj4 x'gx' G' Yof] . pxfFn] nfdf] :yfgLo /fhgLlt klg 5f]8g\ ' ePg . . kl/jf/df ;dj]bgf . ax'k|ltefzfnL
?kdf e]6]/} ;dj]bgf lbP/ sfof{no u/]+ . s;}n] gb]Vg] u/L pxfFsf] ;dft]sf] sfnf] 6f]kL nfPsf] Ps l76f]n] ;do lzIf0f k]zfdf /x]/ /fhgLlt / o;} qmddf ut b'O{ jif{ cufl8 JolQm, Ps af} l 4s JolQmTj /
kmls{of}+ . sfof{no k'Ug] ljlts} km]l/ ;+emgfdf s]xL yf]kf cf"z' ck{0f u/]+ . dnfO{ gd:sf/ u/] . d}n] gd:sf/ lzIf0f k]zfnfO{ ;Fu;Fu} c"ufNb} kl5Nnf pxfFnfO{ kIf3ft eof] . clxn] pxfF snfk| l tefsf wgL sd/] 8
Pp6f va/ cfof] sf7df8f}s F f] Pshgf of]eGbf c? d}n] s]xL ug{ ;s]g . t kmsf{P" t/ 7\ofs} lrlgg . pxfFn] 6'6k"m6x?df klg k|r08 / ls/0fx?sf] u+eL/ k|s[ltsf kIf3ftaf6 kLl8t /]zds'df/ zfx -/]s'zf_ ca xfd|f]
xfd|f] kf6L{sf 8L;LPd sd/]8 s'df/sf] sd/] 8 /] z d zfx hf] ; F u d} n ] cfkm}F lrgfpg' eof] . d /]zd zfx, /fhgLltn] pxfFnfO{ k|efj kf/]g / s= x'g'x'GYof] . o;}df ;'u/ k|];/ klg dfem /xg'ePg . pxfF ljrf/, snf,
hLjg ;+lugL s= kz'klt >]i7sf] ;f" : s[ l ts, z} l Ifs, /fhgLlts, :s'ndf ePsf] sfo{qmddf tkfO{+sf] ljKnj g]tT[ jsf] g]skfd} /x]/ ;dfh ylkPkl5 /f]un] Rofk]/ Nofof] / ;+uLt If]qdf ;w}+ xfd|f] dfem /lx/xg'
df]6/ afOs b"3{gfdf k/]/ lgwg ;+u7gfTds sfo{x?df nfdf] ;xsfo{ snfzdf a;]sf] eg] kl5 dfq d}n] ;]jf ub}{ cfpg' ePsf] lyof] . kl/jf/x?n] pxfFnfO{ yk pkrf/sf] x'g5] g\ . pxfF xfd|f] dfg;k6ndf ;w}+
eof] . of] va/ ;]nfpg gkfp"b} /f]Nkf / ;xofqf u/]sf] 5' . xfdL dlxgf}F cg'dfg u/]+ / glhsaf6 lrghfg pxfFn] @)$) b]lv @)^* ;Dd lglDt g]kfnu~h n}hfg' eof] t/ ;a} afF l r/xg' x' g ] 5 . sd/] 8 /] z d
gd"gf lhNnf ;]qm]6/L s= cldt lbg ;f":s[lts 6f]nLx? lnP/ ufp"– eof] . To;a]nf Tof] cf"ugdf b]vf ljleGg :s'n rfxfg'{ eof] . pxfFn] k|of;x? c;kmn ePkZrft pxfFnfO{ cnljbf .
3tL{dfkm{t s= /]zds'df/ zfxsf] ufp" 3'DYof}+ . xfd|f ljrf/ dfq ldn]sf] k/]sf] cfs[lt cf"ugsf] 5]pdf pleP/ z'?df dflj yafªaf6} z}Ifl0fs ofqf 3/lkmtf{ Nofpg' eof] . o;aLr lxhf] -n]vs M g]kfn sDo'lg:6 kf6L{sf
lgwg ePsf] va/ k|fKt eof] . oL geP/ zf/Ll/s sb, em§ x]bf{ Ps gd:sf/ u/]sf] ;lhj lrq clxn] z'? ug'e{ of] . Toxf"af6 uf]afª, bxafª, dfq} pxfFsf] 3/d} lgwg ePsf] 5 . pxfFn] :yfoL sld6L ;b:o x'g\ ._
Ps kl5 csf]{ b'Mvb 36gfx?n] k6s b]v]sfnfO{ cndlng] cg'xf/ klg d]/f] dfg;–k6ndf clxn] klg d/fGyfg, aLrdf dflj sf] n df kf6L{, qmflGt / ;dfh ;]jfdf u/]sf]
xfdLnfO{ efjgfTds ?kdf lgs} rf]6 df]6fkgn] w]/n } fO{ e|d klg kf/]sf] 5 . emnemnL ofb cfp" 5 . To;/L >Ldfg\÷>LdtL g} uP/ k9fpg' eof] . dxTjk"0f{ of]ubfgsf] xfd|f] kf6L{ pRr sb/
k'¥ofPsf] 5 . o:tf va/x? xfdL
hgo'4sf] a]nf ;'Gg] uYof}+{ . hgo'4df
pxfFnfO{ s] eg] yfxf 5}g t/ dnfO{
eg] sof}+ 7fp"df /]zd ;/ eg]/
lrghfg ePsf] /]zd zfx cflv/df
yafª cfP/ ;Fu} /fhgLltdf nfuf}n + f,
clGtddf xfdL pxfFx?;Fu} k~rfotsf]
cGt kZrft dfq @)$^ ;fndf
ub{5 . pxfFn] u/]sf oL sfo{x? cg's/0fLo
/ lzIffk|b 5g\ . oL ;sf/fTds sfo{x?
5f]/f;/x
If0f If0fdf ;'lgg] o:tf 36gfsf gd:sf/ vfPsf] 5' . k| z fgsf] ;Fu} ;f":s[lts 6f]nLsf] g]tT[ j u/f}n+ f, ;Fu;Fu} :yfoL lgo'lQm kfof}+ . o;kl5 ;a}n] l;Sgof]Uo 5g\ .
va/x?n] slxn] pT;flxt agfp"Yof]
slxn] b'lvt agfp"Yof] . lsgls To;
xfdLk|ltsf] lu4] b[li6 pxfF / xfdL
;a}df ;dfg ?kn] k/]sf] 5 . pxfFnfO{
;Fu;Fu} lzIf0f k]zfdf nfuf}n + f / ufp"
/ b]z lgdf{0fsf] gof" p2]Zo af]s]/
dfq of] 3'dGt] lzIf0f k]zfn] cln
:yfloTj kfof] . xfd|f] Tof] 3'dGt]
Pp6f oyft{ ha hf]–sf]xL yafª
k:5, k:g] ljlQs} ;a}sf] lj;fpg] /
5f]/LnfO{
a]nf xfdLsxf" b'O{ lsl;dsf va/x? yafªdf klg zfGtk"js { a:g lbPg . olt nfdf] ;xofqf ;Fu} u/f}+nf eGg] lzIf0fsf] Pp6} sf/0f /fhgLlts 7xl/g] ynf] ag]sf] x'GYof] pxfFsf] 3/,
cfp""Yof]– Pp6f ljho / ;kmntfsf
/ csf]{ k/fho / c;kmntfsf t/
hflu/ vfg ?s' d sf] sf] n ;Dd
;kl/jf/ k'Ug'kg]{ afWotf ag]sf]
lrtfOPs} lyPg . d}n] d]/f] JolQmut
/ /fhgLlts hLjgdf olt w] / }
k"jf{u|x lyof] . o;aLrdf pxfFn]
hgo'4sf sl7g If0fdf klg pxfFn]
3/–cf"ugdf kfOnf] 6]Sg] ljlts}
gd:sf/ ub}{ :jfu–;Ddfg ug]{ /]zd
:s'n
cfh zflGtsfn 5 . km];a'sdf lyof] . k~rfotsfn slt sl7g ;fyLefOx?;Fu ;fy;+ut u/]+ tLdWo] lgs} oftgf / ;f:tL ef]Ug' eof] t/ zfxsf] 3/df Pp6f rLh ;w} +
>4f~hnL n]Vg]eGbf c? pT;flxt
va/x? x'"b}gg\ . awfO{, z'esfdgf
lyof] . zf;sx? slt s7f]/ x'G5g\ .
Tof] xfdLn] ;Fu;Fu} ef]u]sf 5f}+ .
sltko a]fnfsf c;fWo} lg0ff{os /
dxTjk"0f{ If0fx?df sd/]8 /]zd
cf:yf 9fNg' ePg . pxfFnfO{ k9fp"bf
k9fp"b} lu/km\tf/ u/]/ ( dlxgf h]n
v8\ls/xg] 5, Tof] xf] gd:sf/ ;/
eg]/ d':s'/fp"b} :jfut / ;Ddfg
k9\g
n]Vg' k¥of] eg] vfnL hGdlbgsf, d}n] pxfFnfO{ dflj ?s'dsf]6 l:yt zfx;Fu ;+ut ePsf] 5 . w]/} s'/fdf oftgf lbP . hfuL/af6 avf{:t ;d]t ug]{ JolQm /]zd zfx . Ps 9+un]
ljjfx Plge;{/Lsf afx]s c? x'b" g} .
lxhf]sf tft} va/x? klg o:t} b'lvt
?lSd0fL dfljdf ;+u7g ug{ hfg]
bf}/fgdf klxnf] kN6 lrgfhfgL eof] .
;xof]u ug'{ ePsf] 5 . d wd]G{ b| a'9f
du/af6 ;Gtf]if a'9f du/ ag]/ gof"
u/] . pxfFn] qmflGtsf/L /fhgLlt;Fu}
g /fhgLlt 5f]8\g' eof] g hflu/ .
klZrdaf6 ufp" k:bf ufp" s }
k|jz
] åf/d} ePsf]n,] csf]{ ef}lts ?kn]
k7fcf}+ .
8 sf= lh= k|= sf= b= g+= !^#÷@)^#÷^$ @)*) ;fn ;fpg & ut] cfOtaf/
;dfhjfb :yfkgf===== sfo{ s tf{ s f] plrt d" N of+ s gsf] zlQmx?nfO{ xft] d fnf] ug{
k| u ltzLn, jfdkGyL, b] z eQm
zlQmx?aLr ;sf/fTds k|efj k/]sf]
kl/kf6Lsf] ufg]{ sf]l;;;Dd klg
ul/Pg . u'6ut :jfy{sf cfwf/df
cfXjfg;d]t u/]sf lyP .
k| w fgdGqL k| r 08n] clxn]
kqsf/ dxf;+3n] /fhgLlts k"jf{ux| af6 ul/Psf]
atfpFb} pgn] g]kfnL hgtfsf] k|dv
b'Zdg bnfn k'h F Ljfb ePsf] atfP .
' :jfy{df
df cfa4 ePkl5 sfd gu/]
klg kbf]Gglt x'g] ePkl5 sfo{stf{
kl/jt{gnfO{ xf]Rofpg], ckdflgt ug{
vf]Hg] c/fhs / k|ltufdL k|jl[ Qn] ;b:otf 5gf}6 vf/]h gu/] tfnfaGbL Û
pgn] dfcf]jfbL s]Gb|, PsLs[t ;+3if{ / ju{df ghfFbf klg s]xL km/s s]xL dfG5]x?n] 6fpsf] p7fpg vf]hs ] f] sf7df8f}F . g]kfn kqsf/ dxf;+3 kqsf/ ;+3 g]kfn bfªsf cWoIf l;kmfl/; u/]sf] lg0f{ok|lt uDeL/
;dfhjfbL, hgtf ;dfhjfbL kf6L{ / eGg} dgf]efjgfsf] ljsf; eof] . pNn]v ub}{ eg]sf lyP– …&) jif{ ;+3if{ bfª zfvfn] /fhgLlts k"jf{u|xaf6 dx]z l/hfn, ;dfhjfbL k|;
] ;+u7g Wofgfsif{0f ePsf] pNn]v ul/Psf] 5 .
g]skf ;xefuL ;dfhjfbL df]rf{ dfq cfGbf]ng, ;+3if{ / ;+u7gsf] ljsf;df u/]/ :yflkt ePsf] hgtfsf] clwsf/ ;b:otf 5gf]6 u/]sf] eGb} vf/]hLsf] g]kfn bfªsf cWoIf ;"o{ la;L / ;+o'Qm k|]; jQmJodf kqsf/
geO{ ;a} g]kfnsf sDo'lgi6, qmflGtsf/L, b]vf gk/] klg kbsf] lemgfemD6Ldf vf];/] b]znfO{ k|ltudglt/ kmsf{pg dfu ul/Psf] 5 . lalxjf/ bfªdf qmflGtsf/L kqsf/ dxf;+3 bfªsf dxf;+3 bfª zfvfn] cf}krfl/s
k|ultzLn zlQmx?nfO{ ;d]t ;xefuL ;w}F /:;fs:;L eO/xg] kl/kf6Lsf] rfxg]x?sf nflu r'gf}tL xf] . of] df]rf{ 5nkmn, lg0f{ o ubf{ lhNnfdf
u/fpg] p2]Zon] df]rf{ u7g ePsf] atfP . cGTo ePg . ;lqmo gofF tyf h'emf? ltgsf lj?4 o'4sf] 3f]if0ff xf] .Ú lqmoflzn ;a} ;+u7gnfO{ ;xefuL
pgn] eg]– …of] df]rf]nfO{ ;fF3/' f] 3]/faf6 sfo{stf{sf] j}1flgs tyf plrt o;}u/L, pQm ;dfhjfbL df]rf{ gagfO{ sf+u; ]| lgs6 k|;] o'lgog,
x]g' { x'bF g} , o;sf] p2]Zo ;a} ;dfhjfb d"Nof+sg;lxt pgLx?sf] g]tT[ jbfoL 3f]if0ff sfo{qmdnfO{ ;Daf]wg ub}{ Pdfn] lgs6 k|]; rf}tf/L, dfcf]jfbL
rfxg] zlQmnfO{ ;d]6g\ ] 5 . o;df Pdfn], tj/n] ljsf; ug{'sf] ;f6f] ?kdf PsLs[t ;dfhjfbL kf6L{sf cWoIf s]Gb| lgs6 k|]; ;]G6/sf] bnLo
tyf sfFu;] | leqsf k|ultzLn ;dfhjfbL zq'tfk"0f{ Jojxf/ / lgif]wfTds dfwjs'df/ g]kfnn] k|ltudg / l;l08s] 6 cGTo u/L kqsf/
klg cfpg ;S5g\ .Ú tl/sfsf] Jojxf/ k|bz{g ul/of] . oyfl:yltlj?4 Pstfa4 x' g dxf;+3nfO{ ;a}sf] ;femf ;+:yf
k|jQmf k|sf08n] g]kfndf ca kf6L{df ;f+:s[lts ?kfGt/0f / tt\ ;dfhjfbL df] r f{ u7g ePsf] agfpg cg'/f]w ul/Psf] 5 .
;+;bLo Joj:yfsf] 7fpFdf g]kfnL ;DaGwdf Jojl:yt / lgoldt atfPsf lyP . cWoIf g] k fnn] jQmJodf dxf;+3 bfª zfvfn]
ljz] i ftfsf] ;dfhjfbL u0ftGq :s'lnªsf] nflu s'g} klg of]hgfaå ;dfhjfbL df]rf{ :jfy{df gag]sf] ;b:otf 5gf}6sf] lg0f{o tTsfn
:yfkgf clgjfo{ ePsf] atfP . kxnsb\dL ePg . sld6Lx?nfO{ r':t atfPpFb} df]rf{n] ;dfhjfb lgdf{0fsf] ;RofO ;a} lqmoflzn ;+3÷;+u7gsf]
– a;Gt las tyf 5l/tf agfpg' s f] ;§f jftfj/0f, ;'zf;g sfod ug{ / ;femf k|ltlglwTjsf] ;'lglZrttf gu/]
qmflGtsf/L===== lgis[ox?sf] eL8df kl/0ft u/fOof] .
juL{o, hftLo, If]qLo tyf n}Ëls
ljs[ltsf] cGTo ug{ Pstfa4 eP/ dxf;+ 3 bfª zfvfsf] lj?4
j} B sf] tTsfnLg qmflGtsf/L cl3 a9\g] ;ÍNk u/]sf] atfPsf lyP clglZrtsfnLg tfnfaGbL;Ddsf]
dfcf]jfbLdf lano ePsf] lgisif{ c;dfgtf / lje]bsf] lj?4 of]hgf / eg] hgtf ;dfhjfbL kf6L{ -h;kf_ ;+3if{ ug]{ r]tfjgL;d]t lbOPsf] 5 .
lgsfn]sf] 5 . otf tTsfnLg j}B b[li6sf]0fsf] ljsf; ePg . g]kfnsf] g]kfnsf cWoIf pk]Gb| ofbjn] /fi6« otf g]kfn kqsf/ dxf;+3 bfª
g]tT[ jsf] g]skf -qmflGtsf/L dfcf]jfbL_ ;+3Lo ;+/rgfsf] d"n ljifoj:t'af6 / hgtfsf] lxt ug]{ ;dfhjfbL zfvfn] c;f/ @* ut] Ps k|; ] lj1KtL
df klg Pstfn] 7"nf] c;Gt'li6 5 . kf6L{ Ro't eof] . cfTdlg0f{osf] clwsf/ df]rf{sf] Wo]o /x]sf] atfPsf lyP . hf/L u/L lhNnfdf gofF ;b:otfsf
s]xL dlxgfb]lv ;f] kf6L{ kl/Tofu / hftLo, If]qLo :jzf;gsf] k|Zgdf pgn] ;dfgtf, ;fdflhs Gofo / nflu cfj]bg lbPsf ($ hgfdWo]
ug]x{ ?sf] nsf]{ g} nfu]sf] 5 . kf6L{n] PstfkZrft\ :ki6 b[li6sf]0f ;dtfdf cfwfl/t Pp6f ;dfhjfbL /fhgLlts k"jf{ux| /fvL hDdf !@
o; ljifodf qmflGtsf/L sDo'lg:6 ckgfpg ;s]g . ;+3Lo hgu0ftGqsf] ;dfhsf] lgdf{0f ug]{ lbzftkm{ cufl8 hgfsf] gfd 5gf}6 u/L k|bz] ;ldltnfO{
kf6L{, g]kfnsf dxflwj]zg cfof]hs d'2fnfO{ lsgf/df ws]Ng] sfd ul/of] . a9gsf nflu g} df]rf{ u7g ul/Psf] l;kmfl/; u/]sf] hgfPsf] lyof] .
;ldlt ;b:o df]xg lnDa", ! g+= k|bz ] qmflGtsf] j:t'ut kl/l:ylt tof/ / To;df ;kmntf xft kfg] { dxf;+3sf] pQm lg0f{o Gofof]lrt
;ldlt ;b:o tyf qmflGtsf/L o'jf ePsf] elgP klg cfTdut tof/Ldf 7f]s'jf;d]t u/]sf lyP . gePsf] eGb} hgkqsf/ ;+u7g g]kfn
lnu g]kfnsf s]Gb|Lo ;lrj /ljg ;r]t kxnsb\dLnfO{ Jojxfl/s ?kdf ;fd|fHojfbsf]===== bfªn] o;cl3 c;f/ @* ut] g} k|];
lnDa", ! g+= k|bz] ;ldlt ;b:o tyf :jLsf/ ul/Pg . pk/f]Qm k|sf/sf zlQmzfnL xltof/ xf] ;+rf/ . /l;of lj1lKtdfkm{t\ Wofgfsif{0f ePsf]
kf6L{sf ef]hk'/ lhNnf ;]qm]6/L w|a' tYox?dfly Wofg lbFbf kf6L{ oltj]nf / o'qm]gsf] o'4df ;"rgf ;+rf/sf] hgfpFb} lg0f{o tTsfn ;Rofpg dfu
/fh /fO{, ! g+= k|bz ] ;ldlt ;b:o ;j{xf/f juL{o lrGtg, sfo{z}nL, e"ldsf k|efjsf/L ePsf] xfdLn] x]g{ ul/;s]sf] 5 .
tyf kf6L{sf wgs'6f lhNnf ;]qm]6/L cfr/0f, Jojxf/ / ultljlwaf6 Ro"t ;S5f}+ . ToxfF /l;ofn] %) ld6/ k/ g]kfn kqsf/ dxf;+3 bfª zfvfn]
cfnf]s >]i7, ! g+= k|bz ] sld6L ;b:o ePsf] / ljBdfg g]tT[ jn] qmflGt xfFSg o'qm]gnfO{ nv]6o\ f] eg] ljZje/ t/Ë lqmoflzn ljleGg rf/ kqsf/ cWoIf OZj/Lk|;fb u}/]sf] ;+o'Qm u/]sf] gofF ;b:otf 5gf}6sf] lg0f{o
r'gf v'nfn sfsL{, # g+= k|bz ] sld6L ;Sg] ;Defjgf :jtM x'bF } uPsf] k|tLt km}lnG5 / ;fd|fHojfbsf] d'6' xlNng ;+3÷;+u7gx?n] ;+oQ' m k|;
] jQmJo x:tfIfl/t k|;
] jQmJodf g]kfn kqsf/ /fhgLlts k"jf{u|xaf6 ePsf] eGb}
;b:o tyf tfdfª /fli6«o d'lQm df]rf{sf ePsf] 5 . o;k|sf/sf] l:yltdf dfly ;'? u5{ . of] ;+rf/s} b]g xf] . cj hf/L u/L ;b:otf 5gf}6 vf/]hLsf] dxf;+3 bfª zfvfn] lhNnfdf gofF lhNnfdf lqmoflzn kqsf/
s]Gb|Lo pkfWoIf ljho :ofª\tfg;lxtn] pNn]v u/]sf] l:yltdf s'g} s/sf] aLaL;L, l;PgPg s;}n] s'//] a:b}g . dfu u/]sf x'g\ . ;b:otf 5gf]6 ubf{ /fhgLlts k"jf{ux| ;+3÷;+u7gx?, hgkIfLo kqsf/,
ut c;f/ #! ut] cfOtaf/ hf/L ;+s]t;Dd b]vfgk/]sf] cj:yfdf ;dflhs ;~hfng} sfkmL x'G5 .Ú hgkqsf/ ;+u7g g]kfn bfªsf /fvL tLg bnLo efua08fcg';f/ cfdldl8ofsdL{x?n] rsf]{ la/f]w
la1lKt o; k|sf/ /x]sf] 5– kf6L{sf] lhDd]jf/Ldf /lx/xg] s'/f dxf;lrj ljKnj ;Ln] ;"rgf cWoIf x]dGtk|sfz jnL, k|ultzLn ;b:otf 5gf}6 u/L k|bz] ;ldltnfO{ hgfPsf 5g\ .

g]skf dxf;lrj ljKnj ;Låf/f o'jf g]tf Zofd ah|frfon{ fO{ :jfut tyf ;Ddfg
qmflGtsf/L sDo'lg:6 kf6L{, g]kfn plrt nfu]g . t;y{, xfdLn] cfk"mn] ;+rf/sf] ;xL k|of]u ug{ ;s] b'lgofF
s]Gb|Lo sfof{no s'kf]G8f]n ub} { cfPsf ;Dk" 0 f{ ;f+ u 7lgs lhTg] tfut cfˆgf] kf6L{;uF ePsf]
sd/]8 cWoIf, g]skf -qmflGtsf/L lhDd]jf/Laf6 ;fd'lxs /fhLgfdf lbg] atfP . pgn] e"d08nLs[t ;fd|fHojfb
dfcf]jfbL_ / g]skf -ax'dt_ ljrsf] lg0f{oadf]lhd of] /fhLgfdf kqdfkm{t\ / bnfn k'h F Ljfbsf lj?4df n8\g / sf7df8f} F . g] k fn sDo' l g:6 pQm cj;/df g] t f Zofd kbfy{;DaGwL cf/f]kdf kqmfp u/L
kf6L{ PstfkZrft\ kf6L{leq bfz{lgs, k]; u/]sf 5f}F .Ú /fi6«3ftL Pd;L;Lsf] sfof{Gjog x'g kf6L{sf dxf;lrj ljKnj ;Ln] #& ah|frfo{n] klg ljutem}F ca cfufdL d'2f rnfOPsf] lyof] . lhNnf cbfnt
;}4flGts j}rfl/s tyf ;+u7gfTds ;dfhjfbL===== glbg ;du| ;fd|fHojfbsf] lj?4df n8\g dlxgfkl5 l/xf ePsf nlntk'/sf
o'jf g]tf Zofd ah|frfo{nfO{ :jfut
?kdf uDeL/ ;d:ofx? b]vfk/] . v'Nnf lbnn] Pdfn]nufotnfO{ klg / ;fd|fHojfbsf] tdfd rqmAo'af6 b]z
vf;u/L kf6L{sf] /fhgLlts tyf ;dfhjfbL df]rf{df Nofpg ;f]Rg' d'Qm kfb}{ ;dfhjfbsf] af6f] to ug{ tyf ;Ddfg u/]sf 5g\ . cfOtaf/
;fdl/s sfo{lbzfnfO{ ;f/;+ux| jfbsf] kb{5 . of] s'g} Pp6f kf6L{sf] nflu ;dfhjfbL df]rf{ ag]sf] atfP . nlntk'/sf] gv' sf/fuf/af6 l/xfO
bnbndf km;fpg] sfd eof] . gofF ;dfhjfb xf] O g, ;a} s f] nflu dxf;lrj ljKnj ;Ln] kf6L{ ePsf ah|frfo{nfO{ g]kfn sDo'lg:6
hgjfbL qmflGtsf] s'/f /fhgLlts ;dfhjfb rflxPsf] 5 . o;sf] PsLs/0f ug{ nfUof] ;+;b\jfbdf kf6L{ s f dxf;lrj ljKnj ;Ln]
k|ltj]bgdf pNn]v u/] klg gofF pkef]u ;a}n] ug]{ xf] .Æ kmls{of], dxfktg n]Vof] cfkm},F ktg d+ u naf/ laxfg kf6L{ sfof{ n o
hgjfbL Joj:yfnfO{ c:jLsf/ ul/of] . dxf;lrj ljKnj ;Ln] b] z eof] eGb} cfˆgf] kf6L{nfO{ ab\gfd ug{ xl/l;l4df :jfut tyf ;Ddfg
g]kfnL hgjfbL qmflGtsf] ;fdl/s o'qm]gsf] af6f]df hfg] ;Defjgf /x]sf] s]xL tTjx? ;lqmo ePsf] eGb} o;sf] clegGbg u/]sf x'g\ .
sfo{lbzfdf bL3{sfnLg hgo'4sf] eGb} /fli6«o :jfwLgtfsf] /Iff ug{ / hjfkm qmflGts} bf}/fgdf lbg] atfP . :jfutkZrft dxf;lrj ljKnj
k|ZgnfO{ kof{Kt ax; gu/L c:jLsf/ b] z nfO{ ;dfhjfblt/ lng dxf;lrj ljKnj ;Lsf] k|d'v ;Ln] h]n df]rf{ s'zntfk"js{ ;DxfNg
ul/g'sf ;fy} k|ljlw / k|fljlws ;fd| f HojfbL if8\ o Gqsf lj?4 cfltTYotfdf ePsf] ladf] r g ;kmn ePsf] e"ldsfk|lt ;Ddfg ub}{ lbgdf klg kf6L{ / cfGbf]ngk|lt nlntk'/n] pgnfO{ # jif{ ! dlxgf
tof/Lk|lt s'g} 7f]; b[li6sf]0f / lgdf{0f Pstfj4 eP/ n8\gk' g]{ / g]kfndf sfo{qmdsf] cWoIftf hgkqsf/ ;Ë7g cfk"mx? ;dfhjfbL qmflGtsf] af6f]df OdfGbfl/tfk"js{ cfˆgf] e"ldsf lgjf{x ;hfo / #% xhf/ ?k}ofF hl/jfgf
ul/Pg . ;+ 3 if{ ; DaGwL ljifodf bnfn ;+;bLo Joj:yf k"0f{ c;kmn g]kfnsf s]Gb|Lo cWoIf bz{g ;Ln] cl3 al9/x]sf]n] ;a}n] ;fy lbg'kg]{ ug]{ k|ltj4tf hgfP . g]tf ZofdnfO{ e'Qmfg ul/;s]sf] eGb} y'gf d'Qm ug{
hg;+3if{sf] p7fgdf kof{Kt Wofg ePsfn] ;dfhjfblt/ hfg'sf] ljsNk u/]sf lyP eg] ;+rfng ;‹7gsf atfPsf lyP . xftxltof/ v/vhfgf tyf lj:kf]6s cfb]z lbPsf] lyof] .

8]u
+ Laf6 arf}+
lbPg . k|lt/f]w ;+3if{sf] kxnsb\dL gePsf] atfP . ;lrjfno ;b:o tyf pkTosf
lng] k|Zgdf s'g} 7f]if sbd rflnPg . :d/0fLo 5, ut c;f/ $ ut] ;+of]hs zf]e/fh a/fnn] u/]sf lyP .
ju{;3 + if{df kf6L{sf] e"ldsfnfO{ k'/} cfof]lht ;dfhjfbL df]rf{sf] 3f]if0ff sfo{qmddf kf6L{sf :yfoL sld6L
gh/cGbfh ul/of] . :yfgLo hg;Qf sfo{qmdnfO{ ;Daf]wg ub}{ k|wfgdGqL ;b:o tyf hgkqsf/ ;‹7g g]kfnsf
lgdf{0fsf] k|lqmofdf hfg} s'g} b[li6sf]0f Pj+ dfcf]jfbL s]Gb|sf cWoIf k|r08n] ˆ|ofS;g OGrfh{ clgn ;L, kf]ln6Ao'/f]
lgdf{ 0 f ul/Pg . cfnf] r gf hgtfsf] xsnfO{ ;'lglZrt ug{ ;b:ox? cf:yf ;L, cfbz{ ;L, lxtdfg
cfTdcfnf] r gfsf] lglwnfO{ k" / f ;dfhjfbtkm{ n}hfg ;dfhjfbL df]rf{ ;Lnufotsf] cfltTYotf /x]sf] lyof]
c:jLsf/ ul/of] / kf6L{ leq k}bf x'g] u7g ug{' k/]sf] atfPsf lyP . pgn] eg] hgkqsf/ ;Ë7gsf ;Nnfsf/ Ø pRr Hj/f] cfpg' .
km/s dtk|lt / zq'tfk"0f{ vfnsf] ;dfhjfbL df]rf{;Fu cu|udgsf] /fh]Gb| ;L, ;‹7gsf k"j{ cWoIf k|sfz
Jojxf/ kf6L{leq km/s dt /fv]s} kIfdf /x]sfx? 8/fpg'gkg]{ t/ ;L ;fy} pkTosfdf pknAw Ø hf]gL{ / df+zk]zLx¿df c;Xo kL8f x'g' .
sf/0f km/s dt /fVg] :ki6Ls/0fsf] kl/jt{gx? pN6\ofpg] / d'ns ' nfO{ hgkqsf/sf ljleGg tx / tKsfsf
df}sf;d]t glbO{ lak/Lt sf/jfxL km] l / k| l tudglt/ kmsf{ p g g]tfx?sf] pkl:yt /x]sf] lyof] . Ø cfFvfsf] u]8L b'Vg' .
ul/of] . kf6L{df j}rfl/s /fhgLlts vf]Hg]x?lj?4 of] Pp6f o'4s} 3f]if0ff sfo{qmddf pkl:yt k|dv ' cltly tyf Ø cToflws 6fpsf] b'Vg' .
tyf ;f+u7lgs ljifodf k}bf ePsf ePsf] / dfcf]jfbL s]Gb|;lxt rf/ cltlyx?nfO{ ;‹7gsf s]Gb|Lo ;lrj
dte]b / cGt/;+3if{nfO{ 5nkmn ax;
/ lgisif{sf] åGåjfbL dfGotfnfO{
bnsf] ;dfhjfbL df]rf{df cu|udg
kIfw/, k| u ltzLn, jfdkGyL
j;Gt ;Ln] :jfut dGtJodfkm{t\
:jfut u/]sf lyP .
Ø z/L/df /ftf lald/fx¿ cfpg' .
c:jLsf/ ubf{ tyfslyt sf/afxLsf] Ø jfsjfsL nfUg' jf jfGtf x'g' .
wfswDsL lbg] tyf tYoxLg cf/f]k,
Jofu jfO{l6ªh:tf b':k|rf/ ul/of] .
n]v, /rgf;DaGwL ;"rgf o:tf nIf0fx? b]vfk/]df 8]u+ L x'g ;S5 . tTsfn lrlsT;s jf
Pstf clwj]zgaf6 kfl/t u/]sf]
ljwfg ldr]/ ;+u7gfTds ljlw, k4lt …If]Kof:qÚ ;fKtflxs / …hgva/Ú cgnfOgdf :jf:YosdL{sf] ;Nnfx lncf}+ .
/ k|lqmofsf] x'dt{ lng] sfd ul/of] . k|sfzgfy{ /fli6«o÷cGt/f{li6«o dxTjsf n]v, /rgf /
sltko sd/]8x?sf] kbLo cfsf+Iff
k"/f ug]{ gfddf ljwfgsf] pNn+3g tl:j/x¿ pknAw u/fO{ ;xof]u k'¥ofpg' x'g OR5's
ul/of] . ;+u7gsf] e"ldut ;+u7gfTds ;a}df cg'/f]w ul/G5 .
k|0ffnL Wj:t kfl/of] . kf6L{sf] cg'zf;g
/ uf]kgLotfsf] Go'gtd dfkb08df
If]Kof:q k|sfzg s]Gb| g] k fn ;/sf/

lj1fkg af]8{
/xg] / To;sf] d"No dfGotfnfO{ sfod
/fVg ;lsPg . kf6L{df u'6aGbLnfO{ yfkfufp“, sf7df8f},+ kmf]gM (*$!$)#*%!
;+:yfutdf gnfUg] dflg; kf6L{df /xg E-mail : chhepyastra@gmail.com
g;Sg] kl/l:ylt k}bf x'Fb} uof] . janakhabar@gmail.com
If]Kof:q k|sfzg s]Gb|åf/f k|sflzt, ;Dkfbs M /fh]Gb|k|;fb lrdf}l/of, sfof{no M yfkfufpF, sf7df8f}F, df]afOn M (*$!$)#*%!,
E-mail : chhepyastra@gmail.com,website: www.janakhabar.com d'bs
| M lwDn] ckm;]6 k|;
] , b]jLgu/, kmf]gM %!&@^%%

You might also like