CHƯƠNG 2: HỆ THỐNG NHIÊN LIỆU

TRONG ĐỘNG CƠ DIESEL

2.1. Khái quát

2.1.1. Đặc điểm tạo hỗn hợp trong động
cơ diesel

- Hỗn hợp được hình thành bên trong xy lanh động cơ với thời gian rất
ngắn, tính theo góc quay trục khuỷu chỉ bằng 1/101/20.
- Ngoài ra do nhiên liệu diesel lại khó bay hơi nên yêu cầu phải phun thật
tơi và hòa trộn đều trong không gian buồng cháy.

- Vì vậy nhiên liệu phải được sấy nóng, bay hơi nhanh và hòa trộn đều với
không khí trong buồng cháy nhằn tạo ra hỗn hợp. Mặt khác phải đảm
bảo cho nhiệt độ không khí trong buồng cháy tại thời gian phun nhiên
liệu phải đủ lớn để hỗn hợp có thể tự bốc cháy.
Bộ môn Động cơ đốt trong - Viện Cơ khí động lực – ĐHBK Hà Nội.
- Quá trình hình thành hỗn hợp và quá trình bốc cháy nhiên liệu của động
cơ diesel chồng chéo nhau.

- Sau khi phun nhiên liệu, trong buồng cháy diễn ra một loạt thay đổi về
hóa lý của nhiên liệu, sau đó phần nhiên liệu phun vào trước đã tạo ra
hỗn hợp, tự bốc cháy, trong khi nhiên liệu vẫn tiếp tục được phun vào.

- Như vậy sau khi đã cháy một phần, hỗn hợp vẫn tiếp tục được hình
thành và thành phần hỗn hợp khí thay đổi liên tục trong không gian và
suốt thời gian của quá trình.
- [p/] nhỏ để động cơ làm việc êm.

Bộ môn Động cơ đốt trong - Viện Cơ khí động lực – ĐHBK Hà Nội.
2.1.2. Nhiên vụ và yêu cầu với HTNL

1) Nhiệm vụ
- Đảm bảo cung cấp nhiên liệu cho hệ thống (dự trữ và lọc sạch).
- Đảm bảo cung cấp nhiên liệu cho động cơ:

+) Áp suất cao (nhiên liệu phải được xé nhỏ, phân bố đều trong
thể tích xy lanh, tia nhiên liệu phải phù hợp với buồng cháy)
+) Đúng thời điểm và theo đúng quy luật thiết kế.
+) Lượng nhiên liệu cung cấp cho phù hợp với từng chế độ làm
việc của động cơ.
+) Đồng đều giữa các xy lanh (động cơ nhiều xy lanh)
- Phun nhiên liệu vào buồng cháy để đảm bảo tạo hỗn hợp tốt nhất ở
các buồng cháy khác nhau (phù hợp với kết cấu buồng cháy)

Bộ môn Động cơ đốt trong - Viện Cơ khí động lực – ĐHBK Hà Nội.
2) Yêu cầu

- Hoạt động lâu bền, có độ tin cậy cao.

- Dễ dàng và thuận tiện trong sử dụng, bảo dưỡng và sửa chữa.
- Dễ chế tạo, giá thành hạ

*) Các vấn đề khác

+) Chú ý đảm bảo áp suất thấp (trước khi vào xylanh bơm cao áp) ổn
định.
+) Phải có đường nhiên liệu từ vòi phun về thùng chứa (do kim phun
và đế kim phun tạo ra).
+) Xả khí (khí có trong nhiên liệu khi áp suất thay đổi, hở trên
đường ống và p < p0), hay thường gọi là xả e.

Bộ môn Động cơ đốt trong - Viện Cơ khí động lực – ĐHBK Hà Nội.
3) Sơ đồ HTNL động cơ diesel

HTNL diesel th«ng th­êng

Bộ môn Động cơ đốt trong - Viện Cơ khí động lực – ĐHBK Hà Nội.
 7 1: thïng nhiªn liÖu, 2:
läc, 3: b¬m chuyÓn nhiªn
9 liÖu, 4: b¬m cao ¸p, 5:
8 ®­êng èng cao ¸p, 6: vßi
phun, 7: ®­êng dÇu håi,
5 6 8: van håi dÇu, 9: vÝt x¶
1 2 4 khÝ kh«ng khÝ.
3

Bao gồm BCA kiểu Bosch và bơm phân phối

Bộ môn Động cơ đốt trong - Viện Cơ khí động lực – ĐHBK Hà Nội.
Bộ môn Động cơ đốt trong - Viện Cơ khí động lực – ĐHBK Hà Nội.
HTNL tÝch ¸p (Common Rail).

Bộ môn Động cơ đốt trong - Viện Cơ khí động lực – ĐHBK Hà Nội.
2.2. Bơm cao áp
Nhiệm vụ: Cung cấp nhiên liệu cho động cơ

-Có áp suất cao

-Lượng nhiên liệu cho chu trình phải phù hợp với chế độ làm việc của
động cơ
-Đồng đều giữa các xylanh
-Đúng thời điểm và theo quy luật đã định

2.2.1. Phân loại bơm cao áp:

a) Theo phương pháp điều chỉnh lượng nhiên liệu cung cấp cho chu trình:
*) Bơm cao áp không thay đổi hành trình toàn bộ của pittông:
-Bơm cao áp có van xả
-Bơm cao áp (Bosch)
-Bơm cao áp có van tiết lưu lỗ nạp
Bộ môn Động cơ đốt trong - Viện Cơ khí động lực – ĐHBK Hà Nội.
*) Bơm cao áp thay đổi hành trình toàn bộ của pittông: Thay đổi lượng
nhiên liệu bằng cách thay đổi hành trình pittông

-Dịch chuyển cam có prôphin thay đổi theo chiều trục (Cam côn)
-Thay đổi khe hở giữa pittông bơm cao áp với con đội
-Thay đổi tỷ số truyền của cơ cấu truyền động từ cam nhiên liệu tới
con đội bơm cao áp.

b) Theo phương pháp phân phối nhiên liệu cho các xylanh của động cơ:
-Bơm nhánh
-Bơm phân phối

c) Theo phương pháp dẫn động pittông bơm cao áp

-Bơm cao áp dẫn động pittông bằng trục cam

-Bơm cao áp dẫn động pittông lò xo.

Bộ môn Động cơ đốt trong - Viện Cơ khí động lực – ĐHBK Hà Nội.
d) Theo phương pháp lắp ghép bơm cao áp và vòi phun
-Bơm cao áp và vòi phun rời nhau
-Bơm cao áp và vòi phun lắp liền
Hiện nay hầu hết sử dụng bơm cao áp không thay đổi toàn bộ
hành trình dịch chuyển của pittông

2.2.2. BCA thay đổi lượng nhiên liệu chu trình bằng van pittông
Cấu tạo của một tổ bơm (hình 2 – trang 129)
Quá trình cung cấp nhiên liệu
Thay đổi lượng nhiên liệu cung cấp cho chu trình
Điều chỉnh bơm cao áp
Kết cấu bộ đôi pittông BCA
Kết cấu và kích thước của pittông
Bộ đôi bơm cao áp và đế van cao áp
Cam nhiên liệu
Tính toán và thiết kế BCA
BCA vạn năng
Bộ môn Động cơ đốt trong - Viện Cơ khí động lực – ĐHBK Hà Nội.
1,Cấu tạo của một tổ bơm cao áp

Bộ môn Động cơ đốt trong - Viện Cơ khí động lực – ĐHBK Hà Nội.
B¬m cao ¸p ®¬n kiÓu Bosch

11 b) c) d) e) g) h)
12
10 h h
13 19 20
9 21
14
8
15
7
16
17 6
5
18 - Nguyªn lý lµm viÖc cña b¬m
4
- §iÒu chØnh l­îng nhiªn liÖu cung cÊp
3
- §iÒu chØnh thêi ®iÓm cung cÊp

a) - §iÒu chØnh sù ®ång ®Òu cña b¬m

2
- Bé ®«i siªu chÝnh x¸c (khe hë 0,002 0,008
1 mm), ®é «van 0,0005 mm

Bộ môn Động cơ đốt trong - Viện Cơ khí động lực – ĐHBK Hà Nội.
 11
12
10
13
9
14
8
15
7
16
17 6
5
18
4

a)
2

Bộ môn Động cơ đốt trong - Viện Cơ khí động lực – ĐHBK Hà Nội.
2,Quá trình cung cấp nhiên liệu

Bộ môn Động cơ đốt trong - Viện Cơ khí động lực – ĐHBK Hà Nội.
3,Thay đổi lượng nhiên liệu cung cấp cho chu trình

Bộ môn Động cơ đốt trong - Viện Cơ khí động lực – ĐHBK Hà Nội.
4,Điều chỉnh BCA

-Thời điểm bắt đầu cung cấp nhiên liệu

-Lượng nhiên liệu cung cấp đủ và đều giữa các xylanh

Hệ số không đồng đều 

Vct max  Vct min

 100
Vtb

Với

Vct max  Vct min

Vtb 
2

Bộ môn Động cơ đốt trong - Viện Cơ khí động lực – ĐHBK Hà Nội.
5,Kết cấu bộ đôi pittông và xylanh BCA

Bộ môn Động cơ đốt trong - Viện Cơ khí động lực – ĐHBK Hà Nội.
Các điều kiện kỹ thuật của bộ đôi
• Độ bóng mặt ma sát, độ bóng mặt đầu
• Các mép gờ
• Sai lệch về hình dáng hình học
• Độ côn pittông và xylanh không quá 0,0006 mm trên chiều dài
20mm mặt làm việc
• Độ ô van không quá 0,0005 mm
• Không có vết xước, hằn trong bề mặt ma sát
• Khe hở hướng kính của bộ đôi pittông và xylanh rất nhỏ
• Khi thay thế phải thay cả bộ đôi pittông và xylanh

Bộ môn Động cơ đốt trong - Viện Cơ khí động lực – ĐHBK Hà Nội.
6, Kết cấu và kích thước của pittông

Bộ môn Động cơ đốt trong - Viện Cơ khí động lực – ĐHBK Hà Nội.