BÀI TẬP

Câu hỏi, khái niệm và định nghĩa

5-1. Kể tên ba loại kết cấu thông dụng của bơm thể tích?
5-2. Bơm thể tích là gì? Nó khác gì so với bơm ly tâm?

5-3. Hoạt động bơm trong các bơm thể tích như thế nào?
5-4. Hiệu suất thể tích (lưu lượng) của bơm thể tích được xác định như thế nào?

5-5. Hiệu suất cơ khí của bơm thể tích được xác định như thế nào?
5-6. Hiệu suất toàn phần của bơm thể tích được xác định như thế nào?
5-7. Giải thích áp suất khí quyển đẩy dầu thuỷ lực đi lên vào cửa vào của bơm như thế nào?

5-8. Sự khác nhau giữa bơm có thể tích làm việc cố định và bơm có thể tích làm việc thay đổi là
gì?
5-9. Kể tên ba kết cấu của bơm bánh răng ăn khớp ngoài.
5-10. Kể tên hai kết cấu của bơm bánh răng ăn khớp trong.

5-11. Vì sao bơm trục vít hoạt động êm?

5-12. Nêu những chú ý quan trọng khi chọn bơm cho một ứng dụng cụ thể.

5-13. Bơm cánh gạt bù áp suất là gì? Nó làm việc như thế nào?
5-14. Thế nào là sự xâm thực trong bơm, nguyên nhân của nó là gì?
5-15. Áp suất được phát triển trong một hệ thống thuỷ lực như thế nào?
5-16. Vì sao cột áp hút của bơm không quá 5 psi?
5-17. Vì sao bơm thể tích phải được bảo vệ bằng van an toàn?
5-18. Vì sao bơm ly tâm ít được dùng trong các hệ thống truyền động thuỷ lực?
5-19. Bơm thuỷ lực kết cấu cân bằng có ý nghĩa gì?
5-20. Nêu tên của hai dạng bơm piston cơ bản.
5-21. Các thông số nào ảnh hưởng đến độ ồn của bơm thể tích?
5-22. Áp suất danh nghĩa của bơm thể tích có nghĩa là gì?
5-23. Nêu bốn nguyên tắc để khống chế hoặc loại trừ xâm thực bơm.
5-24. Giải thích về so sánh tương đối đặc tính của các bơm bánh răng, cánh gạt và piston.
5-25. Hai phương thức thể hiện kích thước bơm là gì?
5-26. Các kiểu bơm nào có lưu lượng thay đổi ?
5-27. Giải thích nguyên lý của bơm cánh gạt cân bằng.
5-28. Thể tích làm việc trong bơm piston hướng trục được thay đổi như thế nào?
1
5-29. Giải thích kích thước khoang bơm trong bơm cánh gạt có thể tích thay đổi (lưu lượng riêng)
được thay đổi như thế nào?
5-30. Khả năng của bơm có thể tích làm việc thay đổi bị ảnh hưởng bởi bù áp suất như thế nào?
5-31. Phân biệt các thuật ngữ âm thanh và tiếng ồn?
5-32. Sự khác nhau giữa các thuật ngữ cường độ âm thanh và âm lượng?
5-34. Hai vấn đề liên quan tới an toàn của con người khi độ ồn quá mức là gì?
5-35. Nêu ba phương thức cơ bản để giảm tiếng ồn.

Bài tập

Lưu ý: Chữ E đi sau số bài tập có nghĩa là dùng hệ đơn vị Anh. Tương tự như vậy, chữ M chỉ
hệ đơn vị mét.

Lưu lượng bơm

5-36E. Xác định lưu lượng lý thuyết của bơm piston hướng trục thể tích không đổi có chín lỗ xylanh
hoạt động ở tốc độ 2000 v/ph? Mỗi lỗ có đường kính 0,5 in và hành trình là 0,75 in.
1
5-37E. Một bơm cánh gạt có thể tích làm việc là 7 in 3. Nó có đường kính rôto 2 in, đường kính
2
1
vành cam 3 in, và chiều rộng cánh gạt là 2 in. Độ lệch tâm là bao nhiêu?
2
5-38E. Tìm góc lệch của bơm piston hướng trục tạo ra lưu lượng 30 gal/ph ở 3000 v/ph. Hiệu suất
lưu lượng là 96%. Bơm có chín piston đường kính 5/8 in bố trí trên đường tròn đường kính
5 in.

5-39M. Xác định lưu lượng lý thuyết từ một bơm piston hướng trục có thể tích cố định với chín lỗ
xylanh hoạt động ở 2000 v/ph. Mỗi lỗ có đường kính 15 mm và hành trình là 20 mm.

5-40M. Một bơm cánh gạt có thể tích làm việc là 115 cm3. Nó có đường kính rôto là 63,5 mm, đường
kính vành cam là 88,9 mm, và chiều rộng cánh gạt là 50,8 mm. Độ lệch tâm là bao nhiêu?
5-41M. Tìm góc lệch đối của bơm piston hướng trục có lưu lượng 0,0019 m3/s ở 3000 v/ph. Bơm
có chín piston đường kính 15,9 mm, được bố trí trên đường tròn đường kính 127 mm. Hiệu
suất lưu lượng là 95%.
5-42M. Một bơm có hiệu suất lưu lượng 96% cung cấp lưu lượng 29 l/ph ở 1000 v/ph. Xác định thể
tích làm việc của bơm? (lưu lượng riêng)?

5-43. Công thức trong hệ mét tương đương với công thức sau là gì?
VD N
QT 
231

Hiệu suất bơm

5-44. Một bơm thể tích có hiệu suất chung là 88% và hiệu suất lưu lượng là 92%, hiệu suất cơ khí
là bao nhiêu?

2
 1 1
5-45E. Bơm bánh răng có đường kính đỉnh răng là 3 in, đường kính chân răng là 2 in, và chiều
4 4
dày 1 in. Nếu lưu lượng thực của bơm ở 1800 v/ph và áp suất danh nghĩa là 29 gal/ph, thì
hiệu suất lưu lượng là bao nhiêu?

5-46M. Bơm bánh răng có đường kính đỉnh răng là 82,6 mm, đường kính chân răng là 57,2 mm, và
chiều dày 25,4 mm. Nếu lưu lượng thực của bơm ở 1800 v/ph và áp suất danh nghĩa là
0,00183 m3/s, thì hiệu suất lưu lượng là bao nhiêu?

5-47E. Một bơm có hiệu suất chung là 88% và hiệu suất lưu lượng là 92% tiêu thụ 8 HP (mã lực).
Xác định hiệu suất cơ khí và tổn thất công suất do ma sát (không tính đến chất lỏng bơm).
5-48M. Xác định hiệu suất chung của bơm được dẫn động bằng động cơ 10 HP (mã lực) nếu bơm
cung cấp lưu lượng 40 l/ph ở áp suất 10 Mpa.
5-49. Cường độ tiếng ồn (W/m2) của một bơm tăng theo hệ số 10 do xâm thực. Vậy độ ồn đo
bằng đề-xi-ben tăng tương ứng là bao nhiêu?

Công suất bơm

5-50E. Công suất thuỷ lực của bơm tạo ra là bao nhiêu khi hoạt động ở 2000 psi và cung cấp
10 gal/ph? Động cơ điện có công suất bao nhiêu mã lực được chọn để dẫn động bơm này
nếu hiệu suất toàn phần của nó là 85%?
5-51E. Một bơm có thể tích làm việc là 6 in3. Nó cung cấp 24 gal/ph dầu ở 1000 v/ph và 1000 psi.
Nếu mômen quay đầu vào động cơ dẫn động là 1100 in.lb, thì
a. Hiệu suất chung của bơm là bao nhiêu?
b. Mômen lý thuyết yêu cầu để vận hành bơm là bao nhiêu?
5-52M. Công suất thuỷ lực của bơm tạo ra là bao nhiêu khi hoạt động ở 140 bar và cung cấp 0,001
m3/s? Động cơ điện có công suất danh nghĩa là bao nhiêu được chọn để dẫn động bơm này
nếu hiệu suất toàn phần của nó là 85%?
5-53M. Một bơm có thể tích làm việc là 98,4 cm3. Nó cung cấp 0,0152 m3/s dầu ở 1000 v/ph và 70
bar. Nếu mô men xoắn đầu vào động cơ dẫn động là 124,3 N.m,
a. Hiệu suất chung của bơm là bao nhiêu?
b. Mô men lý thuyết yêu cầu để vận hành bơm là bao nhiêu?
5-54E. Một bơm hoạt động ở 3000 psi và cung cấp 5 gpm (gal/ph). Nó yêu cầu 10 HP (mã lực) để
dẫn động. Xác định hiệu suất chung của bơm. Nếu bơm được dẫn động ở 1000 v/ph thì mô
men truyền vào bơm là bao nhiêu?
5-55E. Một bơm có thể tích làm việc là 6 in3 và cung cấp 29 gpm (gal/ph) ở 1200 v/ph và 500 psi.
Nếu hiệu suất chung của bơm là 88%, tìm mô men thực tế yêu cầu để dẫn động bơm?
5-56E. Một bơm có lưu lượng riêng 1,5 in3/vg cung cấp 10 gpm (gal/ph) ở áp suất 2000 psi. Với
hiệu suất toàn bộ là 100 % thì công suất (HP) và tốc độ yêu cầu của động cơ dẫn động là
bao nhiêu?

3
 Xi lanh

Bơm Van một chiều Tải bên ngoài

Cửa
thông hơi

Van điều khiển hướng

Bể dầu

Hình 5-40. Hệ thống cho Bài tập 5-57

Bài tập về hệ thống

5-57E. Với hệ thống truyền động của Hình 5-40, cho các số liệu sau:
Đường kính trong của xy-lanh = 8 in

Đường kính cần piston = 4 in

Tốc độ duỗi của xy-lanh = 3 in/s

Tải trọng tác dụng lên xy-lanh = 40000 lb (pao)

Hiệu suất lưu lượng của bơm = 92%

Hiệu suất cơ khí của bơm = 90%

Tốc độ của bơm = 1800 v/ph

Áp suất đầu vào bơm = -4,0 psi

Độ sụt áp tổng trong đường ống từ cửa ra của bơm đến khoang không có cần của xy-lanh là
75 psi. Độ sụt áp tổng trong đường hồi từ phía cần của xy-lanh là 50 psi. Xác định:

a. Thể tích làm việc của bơm.

b. Công suất đầu vào yêu cầu để dẫn động bơm (HP).
c. Mô men đầu vào yêu cầu để dẫn động bơm.
d. Phần trăm công suất đầu vào bơm được truyền đến tải.
5-58M. Với Bài tập 5-57, thay đổi các số liệu sang hệ mét và giải.
5-59E. Hệ thống của Bài tập 5-57 bao gồm một bơm có thể tích cố định với van an toàn đặt ở áp
suất 1000 psi. Hệ thống hoạt động 20 giờ trong một ngày và 250 ngày trong một năm.
Xy-lanh ngừng chạy ở vị trí duỗi hoàn toàn 70 % thời gian. Khi xy-lanh duỗi hoàn toàn, rỏ
rỉ qua piston của nó là 1,0 gpm.

4
 a. Nếu động cơ điện dẫn động bơm có hiệu suất 85% và chi phí điện là $0,10 trên một
ki-lô-oat giờ, tính chi phí về điện hàng năm của hệ thống.

b. Thay thế bơm có thể tích cố định bằng bơm có bù áp suất (bộ bù đặt ở 1000 psi) có giá
thành nhiều hơn $2500. Sau bao lâu, đối với bơm có bù áp suất trả được chi phí cho giá
thành của nó nếu hiệu suất chung của nó giống như của bơm có thể tích không đổi?

5-60M. Với hệ thống của Bài tập 5-59, thay đổi số liệu sang hệ mét và giải.