Professional Documents
Culture Documents
Chuong 1-2014
Chuong 1-2014
BÀII GIẢNG
BÀ GIẢNG AN TOÀ
TOÀN
N ĐIỆ
ĐIỆN
feee.hcmute.edu.vn CÁC KHÁI NIỆM CƠ BẢN
FEEE
Ensuring Enhanced Education
MỤC TIÊU FEEE
Ensuring Enhanced Education
NỘI DUNG
feee.hcmute.edu.vn feee.hcmute.edu.vn
Truyền đạt những kiến thức cơ bản làm nền tảng để Điện áp bước
bước tiếp vào những chương sau. Điện áp tiếp xúc.
Phân loại công trình và trang thiết bị điện.
Nguyên nhân chính gây ra tai nạn điện.
FEEE
Ensuring Enhanced Education
ĐẶT VẤN ĐỀ FEEE
Ensuring Enhanced Education
TAI NẠN ĐIỆN
feee.hcmute.edu.vn feee.hcmute.edu.vn
Điện năng được sử dụng phổ biến ở nhiều nơi và trong Các dạng tai nạn điện
nhiều lĩnh vực:
Sản xuất, thương mại, dịch vụ.
Điện giật
Sinh hoạt công dân.
Công nghiệp.
Thành thị.
Nông thôn. Hoả hoạn cháy nổ Các tai nạn điện Đốt cháy do điện
Mối nguy hiểm điện chỉ biết khi ta tiếp xúc với các phần tử mang điện,
nhưng như vậy là có thể nguy hiểm đến tính mạng.
Số người làm việc liên quan đến điện ngày càng nhiều.
Cần quan tâm đến vấn đề an toàn điện
FEEE
Ensuring Enhanced Education
TAI NẠN ĐIỆN FEEE
Ensuring Enhanced Education
TAI NẠN ĐIỆN
feee.hcmute.edu.vn feee.hcmute.edu.vn
ĐIỆN GIẬT ĐỐT CHÁY ĐIỆN
TÁC DỤNG CỦA DÒNG ĐIỆN ĐỐI VỚI CƠ TÁC DỤNG CỦA DÒNG ĐIỆN ĐỐI VỚI CƠ
FEEE
Ensuring Enhanced Education THỂ CON NGƯỜI FEEE
Ensuring Enhanced Education THỂ CON NGƯỜI
feee.hcmute.edu.vn feee.hcmute.edu.vn
TÁC DỤNG GÂY CHẤN THƯƠNG TÁC DỤNG TÂM LÝ
Hồ quang điện gây ra sự hủy diệt lớp da bên ngoài. Gây choáng váng, hoảng loạn
Nặng hơn là hủy diệt cơ bắp,lớp mỡ, gân, xương. Sợ sệt
Đốt cháy do điện gây nóng toàn thân nếu giá trị dòng Cảnh giác hơn khi tiếp xúc với thiết bị điện
lớn và thời gian tồn tại dài sẽ gây tử vong
CÁC YẾU TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN TAI NẠN CÁC YẾU TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN TAI NẠN
FEEE
Ensuring Enhanced Education ĐIỆN GIẬT FEEE
Ensuring Enhanced Education ĐIỆN GIẬT
feee.hcmute.edu.vn feee.hcmute.edu.vn
ĐẶC TUYẾN DÒNG ĐIỆN – THỜI GIAN ĐẶC TUYẾN DÒNG ĐIỆN – THỜI GIAN
Đặc tuyến dòng điện thời gian đối với dòng điện xoay
Giá trị dòng điện qua người an toàn : chiều tần số (15÷ 100 Hz) : Xác xuất nghẹt Xác xuất nghẹt
Đối với dòng điện xoay chiều (50-60 Hz) phải nhỏ hơn 10mA tâm thất 5% tâm thất 50%
CÁC YẾU TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN TAI NẠN CÁC YẾU TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN TAI NẠN
FEEE
Ensuring Enhanced Education ĐIỆN GIẬT FEEE
Ensuring Enhanced Education ĐIỆN GIẬT
feee.hcmute.edu.vn ĐẶC TUYẾN ĐIỆN ÁP – THỜI GIAN feee.hcmute.edu.vn ĐIỆN TRỞ CỦA NGƯỜI
Là quan hệ giữa điện áp tiếp xúc UT(V) và thời gian Là trị số điện trở đo được giữa hai điện cực đặt trên cơ
dòng điện qua người. thể người.
UT < 50V thời gian dòng Điện trở người luôn R1, C1: Ñieän trôû vaø ñieän
C1 R1 dung lôùp da ôû vò trí Ing ñi
qua người là vô hạn thay đổi phụ thuộc vào: vaøo ngöôøi
Lớp sừng trên da Rng: Ñieän trôû noäi taïng cô
UT = 50V thời gian cho Diệ tích
Diện tí h tiếp
tiế xúc
ú
theå ngöôi
the ngöôøi
Ung Rng R2, C2: Ñieän trôû vaø ñieän
phép qua người là 5s Áp suất tiếp xúc dung lôùp da ôû vò trí Ing ñi
ra khoûi ngöôøi
Thời gian tiếp xúc
Môi trường tiếp xúc C2 R2
Ing
Để đảm bảo an toàn
thường lấy Rng = 1000Ω Sơ đồ tương đương điện trở người
CÁC YẾU TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN TAI NẠN CÁC YẾU TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN TAI NẠN
FEEE
Ensuring Enhanced Education ĐIỆN GIẬT FEEE
Ensuring Enhanced Education ĐIỆN GIẬT
feee.hcmute.edu.vn feee.hcmute.edu.vn
ĐƯỜNG ĐI DÒNG ĐIỆN QUA NGƯỜI TẦN SỐ DÒNG ĐIỆN
Là trị số điện trở đo được giữa hai điện cực đặt trên cơ Dòng điện DC ít nguy hiểm hơn dòng điện AC.
thể người. Dòng điện AC tần số công nghiệp (50÷ 60Hz) đặc biệt nguy
Đường đi của Thừa Mức độ nguy hiểm hiểm
dòng điện số Tần số càng cao càng ít nguy hiểm
Tay trái đến chân 1 Nguy hiểm, ít xảy ra
1,3
1,5 Tác hại đối với người ở nhũng dải tần khác nhau
0,7
Tay phải
ả đến
ế chân
â 08
0,8 Nguy hiểm,
ể thường
ờ xảy
ả ra
0,3 Dải tần số Tên gọi Ứng dụng Tác hại
Lưng đến tay trái 0,7 Khá nguy hiểm
0.7
Lưng đến tay phải 0,3 Ít nguy hiểm DC- 10kHz Tần số thấp Mạch dân dụng và Phát nhiệt, phá
công nghiệp hủy tế bào
Ngực đến tay trái 1,5 Nguy hiểm nhất, ít xảy ra
100kHz ÷ 100MHz Tần số Radio Đốt điện, nhiệt Gia nhiệt điện
Ngực đến tay phải 1,3 Rất nguy hiểm điện môi tế bào
Mông đến tay 0,7 Khá nguy hiểm 100MHz ÷ 100GHz Sóng Lò Viba Gia nhiệt nước
0,8 1 Microware
Phân lượng dòng điện qua tim
PGS.TS.Quyền Huy Ánh PGS.TS.Quyền Huy Ánh
CÁC YẾU TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN TAI NẠN CÁC YẾU TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN TAI NẠN
FEEE
Ensuring Enhanced Education ĐIỆN GIẬT FEEE
Ensuring Enhanced Education ĐIỆN GIẬT
feee.hcmute.edu.vn feee.hcmute.edu.vn
MÔI TRƯỜNG XUNG QUANH ĐIỆN ÁP CHO PHÉP
Độ ẩm càng lớn điện trở người giảm xuống. Là giá trị điện áp qui định mà con người có thể chịu đựng
Mồ hôi, các chất hóa học làm tăng độ dẫn điện của da lâu dài.
Nhiệt độ môi trường tăng, điện trở người giảm xuống Giá trị điện áp cho phép phụ thuộc :
Hệ thống phân phối điện
Mức độ bẩn của cơ thể cũng làm giảm điện trở của da
Thời gian cắt sự cố của thiết bị bảo vệ
T
Trong điều
điề kiện
kiệ bình
bì h thường
th ờ (UT = 50V) tiêu
tiê chuẩn
h ẩ IEC
60038 qui định :
Đối với hệ thống TT, điện áp tiếp xúc cho phép lớn nhất là 50V
Hệ thống TN
Hệ thống IT
Trong điều kiện ẩm ướt (UT = 25V) tiêu chuẩn IEC 60364
qui định : Do hư hỏng cách điện,
Hệ thống TN Hệ thống IT
mạch điện chạm đất,
dòng điện sự cố tản ra
Điện áp danh định tmax (s) Điện áp danh tmax (s)
U0(V) định U0/U(V) trong đất I.ρ
Không có dây Có dây Umax =
t
trung tí h
tính ttrung tính
tí h Các điểm khác nhau 2.xx1
120 0,35 120/240 0,4 1 trong đất có sự chênh
lệch điện áp.
230 0,20 230/400 0,2 0,5
277 0,20 277/480 0,2 0,5 Vùng quanh cực nối đất
mà dòng điện đi qua gọi UA =
I.ρ
400,480 0,05 400/690 0,06 0,2
là “trường tản dòng điện” 2Π.x
580 0,20 580/1000 0,02 0,08
Dòng điện tản trong đất
Thời gian cắt lớn nhất với hệ thống IT
PGS.TS.Quyền Huy Ánh PGS.TS.Quyền Huy Ánh
FEEE
Ensuring Enhanced Education
DÒNG ĐIỆN TẢN TRONG ĐẤT FEEE
Ensuring Enhanced Education
DÒNG ĐIỆN TẢN TRONG ĐẤT
feee.hcmute.edu.vn feee.hcmute.edu.vn
FEEE
Ensuring Enhanced Education
ĐIỆN ÁP BƯỚC FEEE
Ensuring Enhanced Education
ĐIỆN ÁP BƯỚC
feee.hcmute.edu.vn feee.hcmute.edu.vn
Là điện áp mà con người phải chịu khi chân tiếp xúc hai Càng xa điểm NM chạm đất Ub càng giảm
điểm trên mặt đất (sàn), có sự chênh lệch điện thế do Ub = 0 nếu hai chân người
dòng tản trong đất tạo nên. đứng trên một vòng đẳng thế
Các điểm cách đều điểm Ub = Ux – Ux+a
chạm đất tạo nên các
vòng tròn đẳng thế.
thế Ub = Iρa/2πx(x+a)
Trị số điện áp bước phụ
Ngoài 20m có thể xem như
thuộc vào dòng điện
Ub = 0
ngắn mạch, điện trở
mạng nối đất và sự bố trí Giới hạn cho phép của Ub
của hệ thống nối đất thì không qui định
FEEE
Ensuring Enhanced Education
ĐIỆN ÁP BƯỚC FEEE
Ensuring Enhanced Education
ĐIỆN ÁP BƯỚC
feee.hcmute.edu.vn feee.hcmute.edu.vn
Ub nhỏ không gây nguy hiểm do đặc tính sinh lý dòng từ Bài tập ví dụ
chân qua chân Tính điện áp bước Ub lúc người đứng cách chỗ chạm đất
Với Ub = 100÷ 250V, chân có thể bị co rút và sẽ nguy x = 15m dòng điện chạm đất Iđ = 5kA điện, điện trở xuất
ρ = 150Ωm khoảng cách giữa hai bước chân người a = 0,8m.
hiểm nêu ngã vì lúc này dòng đi từ tay qua chân
Giải
Để hạn chế ĐAB, người ta quy định trị số điện trở nối Điện áp Ub được tính như sau :
đất cực đại cho phép đối với từng trường hợp cụ thể.
thể
Khi xảy ra chạm đất phải cấm người đến gần với khoảng Id .ρ.a 5000.150.0,8
Umax = = =402,9V
cách : 2Π.x.(x+a) 2Π.15.(15+0,8)
4 ÷ 5m đối với thiết bị trong nhà
8 ÷ 10m đối với thiết bị ngoài trời
FEEE
Ensuring Enhanced Education
ĐIỆN ÁP TIẾP XÚC FEEE
Ensuring Enhanced Education
ĐIỆN ÁP TIẾP XÚC
feee.hcmute.edu.vn feee.hcmute.edu.vn
Là điện áp đặt vào người (tay-chân) khi người chạm phải Điện áp tiếp xúc tăng khi càng xa cực nối đất
vật có mang điện áp
Trị số điện áp tiếp xúc
Điện áp của đặt lên người :
thiết bị chạm vỏ
so với đất UT = α.Uđ
α : hệ
ệ số tiếp
p xúc
Giới hạn cho phép của
Hệ thống nối UT thì không qui định.
đất Tuy nhiên:
UT < 50V (không có
thiết bị bảo vệ)
Điện áp tiếp xúc Điện áp tiếp xúc trong vùng dòng điện
UT < 250V (có thiết bị ngắn mạch
bảo vệ)
FEEE
Ensuring Enhanced Education
ĐIỆN ÁP TIẾP XÚC FEEE
Ensuring Enhanced Education
ĐIỆN ÁP BƯỚC
feee.hcmute.edu.vn feee.hcmute.edu.vn
FEEE
Ensuring Enhanced Education
ĐIỆN ÁP TIẾP XÚC FEEE
Ensuring Enhanced Education
ĐIỆN ÁP TIẾP XÚC
feee.hcmute.edu.vn MỘT SỐ TIÊU CHUẨN LIÊN QUAN feee.hcmute.edu.vn MỘT SỐ TIÊU CHUẨN LIÊN QUAN
Tiêu chuẩn IEC qui định thời gian cắt cực đại với giả định Tiêu chuẩn IEC qui định thời gian cắt cực đại với giả định
UL = 50V UL = 25V
Điện áp tiếp xúc giả Thời gian cắt lớn nhất của thiết bị bảo vệ (s)
định (V) Điện áp tiếp xúc giả Thời gian cắt lớn nhất của thiết bị bảo vệ (s)
Dòng xoay chiều Dòng một chiều định (V) Dòng xoay chiều Dòng một chiều
<50 5 5
25 5 5
50 5 5
50 0 48
0,48 5
75 0,60 5
75 0,30 2
90 0,45 5
90 0,25 0,80
120 0,34 5
110 0,18 0,50
150 0,27 1
150 0,12 0,25
220 0,17 0,40
230 0,05 0,06
280 0,12 0,30
280 0,02 0,02
350 0,08 0,20
500 0,04 0,10
PHÂN LOẠI CÔNG TRÌNH VÀ TRANG NGUYÊN NHÂN CHÍNH GÂY RA TAI NẠN
FEEE
Ensuring Enhanced Education THIẾT BỊ ĐIỆN
FEEE
Ensuring Enhanced Education ĐIỆN
feee.hcmute.edu.vn feee.hcmute.edu.vn
PHÂN LOẠI TRANG THIẾT BỊ MẠNG HẠ ÁP
Theo điện áp Nguyên nhân chủ yếu là do người chạm vào :
Trang thiết bị có điện áp cao U ≥ 1000V
Dây dẫn đang mang điện không bọc cách điện.
Trang thiết bị có điện áp thấp U < 1000V
Cách điện bị hư hỏng, xuống cấp
Theo việc bố trí vị trí các trang thiết bị
Hiện tượng “chạm vỏ”
Vị trí cố định
Không có nắp che chắn
Di động
Cầm tay
NGUYÊN NHÂN CHÍNH GÂY RA TAI NẠN NGUYÊN NHÂN CHÍNH GÂY RA TAI NẠN
FEEE
Ensuring Enhanced Education ĐIỆN
FEEE
Ensuring Enhanced Education ĐIỆN
feee.hcmute.edu.vn MẠNG CAO ÁP feee.hcmute.edu.vn ĐIỆN ÁP BƯỚC
Nguyên nhân chủ yếu là do hồ quang điện : Khi dây dẫn mang điện bị đứt
Khi người đến gần thiết bị hay và rơi xuống đất, dòng điện đi
đường dây có điện áp cao, dù
vào đất, tại mỗi điểm của đất
không chạm nhưng vẫn có thể bị
tai nạn điện. có một điện thế. Càng gần
điểm chạm đất điện thế càng
cao
cao.
Nếu người ở trong vùng chạm
đất sẽ bị tác động bởi điện áp
bước.
Bước chân càng lớn điện áp
đặt lên người càng cao.
NGUYÊN NHÂN CHÍNH GÂY RA TAI NẠN NGUYÊN NHÂN CHÍNH GÂY RA TAI NẠN
FEEE
Ensuring Enhanced Education ĐIỆN
FEEE
Ensuring Enhanced Education ĐIỆN
feee.hcmute.edu.vn feee.hcmute.edu.vn
KHÔNG CHẤP HÀNH QUI TRÌNH KĨ THUẬT AN KHÔNG CHẤP HÀNH QUI TRÌNH KĨ THUẬT AN
TOÀN ĐIỆN TOÀN ĐIỆN
Tự ý trèo lên cột điện. Sử dụng thiết bị điện không đúng qui cách, không đảm
Vi phạm hành lang an toàn lưới điện bảo chất lượng
Sửa chữa điện trong nhà không cắt cầu dao điện Sử dụng điện bừa bãi, không đúng mục đích
Chích điện
Tự ý trèo lên cột điện
NGUYÊN NHÂN CHÍNH GÂY RA TAI NẠN NGUYÊN NHÂN CHÍNH GÂY RA TAI NẠN
FEEE
Ensuring Enhanced Education ĐIỆN
FEEE
Ensuring Enhanced Education ĐIỆN
feee.hcmute.edu.vn feee.hcmute.edu.vn
NGƯỜI SỬ DỤNG ĐIỆN NGƯỜI SỬ DỤNG ĐIỆN
Người sử dụng điện không được đào tạo, trang bị kiến Do trình độ cán bộ tổ chức quản lý công tác lắp đặt, xây
thức về an toàn điện một cách đầy đủ, hệ thống. dựng và sửa chữa công trình điện chưa tốt
Hệ thống TN
Thời gian cắt sự cố lớn nhất tmax (s) tương ứng với điện áp hiệu
dụng xoay chiều với đất U0 (V)
120 08
0,8
230 0,4
277 0,4
400 0,2
>400 0,1
Hệ thống IT
Thời gian cắt sự cố lớn nhất tmax (s) tương ứng với điện áp hiệu
dụng xoay chiều pha - trung tính / pha - pha U0 / U (V)