KK
KK 600-91031-0323
600-91030-0822
ISSN
ISSN 0128-6579
0128-6579

08/2022 | Semenanjung Malaysia: RM6.00 | Sabah/Sarawak: RM6.50 | Brunei Darussalam: B$6.00 | Singapura: S$6.00
BIL. 03/2023
S$6.00
S A I NS NU K L EA R Azlan Shah Nerwan Shah@Nintin, Munirah Abd Zali dan Rozilawati Mohd Japar
Manfaat Lempung Tropika
dalam Sistem Repositori
Radioaktif di Malaysia
P embangunan repositori radioaktif
kebangsaan ialah satu daripada
inisiatif Kementerian Sains, Teknologi
dan I novasi dalam pengurusan sisa
yang lebih mampan. Pengoperasian
penuh kompleks ini dijangkakan
bermula pada tahun 204 0.
Repositori sisa radioaktif merujuk
fasiliti pelupusan fizikal yang
dibangunkan untuk mengekang
migrasi radionuklid di persekitaran
berdasarkan konsep bendung (contain)
dan pengasingan (isolation). W alau
bagaimanapun, pembinaannya perlu
mengambil kira pelbagai faktor seperti
ciri sisa yang didepositkan, halangan
kejuruteraan, faktor geologi dan
implikasi perundangan.
Dengan kata lain, repositori yang
akan dibangunkan perlulah dijamin
selamat dan memberikan impak yang
sangat minimum terhadap manusia dan
alam sekitar melalui pengoptimuman
sumber alam yang bertaburan luas
seperti tanah.
Tanah ialah bahan semula jadi yang
memainkan peranan penting dalam
mengekalkan kelestarian alam sejagat.
Secara asasnya, tanah baki terbentuk
Pengelasan Mineral Lempung
Ra j a h 1 Pengelasan umum mineral lempung.
hasil daripada aktiviti luluhawa
(fizikal, kimia dan biologi) batuan
induk yang dibantu oleh agen
luluhawa seperti suhu, air dan angin.
Disebabkan oleh iklim Malaysia
yang panas dan lembap sepanjang
tahun, aktiviti luluhawa meningkatkan
transformasi susunan geometri
atom dan ion dalam mineral primer
seperti piroksen, amfibol dan mineral
aksesori lain lalu membentuk mineral
sekunder ataupun dikenali sebagai
mineral filosilikat (lempung) dengan
tahap jerapan air yang berbez a.
Antara contoh mineral lempung
mengembang (ex panding clay
mineral) termasuklah montmorilonit
(kumpulan smektit) dan vermikulit,
manakala mineral lempung jenis
kaolinit dan ilit dikelaskan sebagai
mineral lempung tidak mengembang
(non- ex panding clay mineral).
L impahan mineral lempung
mengembang dalam tanah dengan
keupayaan jerapan air yang tinggi
mempengaruhi sifat fiziko-kimia dan
mekanik tanah di kawasan tropika
yang dikenali sebagai tanah mudah
mengembang.
DEWAN KOSMIK 58 BIL. 03/2023
Tanah mudah mengembang
merujuk tanah yang cenderung
mengalami perubahan isi padu yang
tinggi apabila bertindak balas dengan
air selain mempunyai nilai keplastikan,
kapasiti jerapan air dan nilai pH (alkali)
yang tinggi.
Oleh sebab sifatnya yang
unik, tanah ini sering kali dikaitkan
dengan isu kejuruteraan tanah yang
melibatkan masalah pendasaran
bangunan dan agrikultur berikutan
kebolehupayaannya untuk membentuk
rekahan ekstrem akibat proses
pembasahan dan pengeringan yang
berulang. Pembentukan fitur rekahan
yang ekstensif pada permukaan yang
terdedah juga meningkatkan potensi
degradasi tanah yang berupaya
menjadi pencetus kepada bencana
alam seperti pemendapan dan tanah
runtuh.
W alau bagaimanapun, tanah
mudah mengembang sebenarnya
dapat dimanfaatkan sepenuhnya
sebagai bahan pembinaan komponen
kerangka pusat repositori radioaktif
kebangsaan. Kebanyakan negara
seperti C hina, Switz erland, Belgium
dan Perancis telah mengkaji
kesesuaian tanah jenis ini seperti
bentonit sebagai pengedap semula
jadi, penghadang kejuruteraan dan
bahan penampan dalam reka bentuk
repositori permukaan, pertengahan
dan geologi dalam.
Bentonit ialah lempung yang
terhasil daripada perubahan abu
gunung berapi di bawah kumpulan
smektit dengan limpahan mineral
lempung jenis montmorilonit yang
tinggi. Di Malaysia, lempung bentonit
tidak dapat diakses secara in situ
kerana faktor geologi dan persekitaran
pengendapan. Oleh sebab itu,
 S A I NS NU K L EA R

penggunaan tanah lempung tropika dengan

limpahan mineral lempung yang mempunyai
sifat pengembangan yang sama boleh
dipertimbangkan sebagai bahan pengganti.
Secara amnya, kriteria pemilihan kesesuaian
tanah ini adalah berdasarkan sifat konduktiviti
hidraulik (kebolehtelapan) yang rendah, tinggi
kebolehupayaan pengembangan, keupayaan
pengedapan kendiri (self - sealing ab ility), kapasiti
jerapan radionuklid serta kestabilan struktur untuk
mengekang migrasi radionuklid serta bahan
pencemar lain dalam jangka masa panjang
(melebihi 100 ribu tahun). Tanah dengan limpahan
mineral lempung mengembang mempunyai B a tu a n d a s a r /A k u ife r
luas permukaan spesifik yang tinggi dan nilai ini
dipengaruhi oleh interaksi pencemar air tanah lalu
meningkatkan nilai kereaktifan.
Kereaktifan adalah berbez a- bez a mengikut Ra j a h 2 Pelan skematik repositori permukaan dengan penggunaan
jenis mineral lempung (kaolinit < ilit < vermikulit lempung mengembang sebagai lapisan pengedap semula jadi.
< montmorilonit). Nilai ini secara asasnya selari
dengan peningkatan nilai kapasiti pertukaran
kation yang membenarkan mineral lempung untuk
menjerap ion logam, bahan organik dan bahan
sebagai komponen dalam sistem

lain termasuklah pengekangan radionuklid. C iri

Kriteria pemilihan lempung

unik tanah ini juga termasuklah rentan terhadap

suhu haba yang agak tinggi, tinggi kekonduksian
terma dan tinggi nilai kemuluran.
repositori

Sebagai kesimpulannya, lempung tropika

berpotensi digunakan sebagai bahan reka bentuk
sistem repositori radioaktif pada masa hadapan.
Kapasiti semasa pusat penyimpanan sisa
radioaktif interim yang berpusat di fasiliti Agensi
Nuklear Malaysia (Nuklear Malaysia) semakin
terhad. Hal ini telah mendesak pelbagai pihak
untuk mencari satu mitigasi jangka masa panjang
bagi menguruskan sisa dengan lebih efektif,
berikutan penggunaan aplikasi radioaktif dalam Ra j a h 3 Kriteria pemilihan lempung sebagai komponen dalam sistem
sektor industri, perubatan dan penyelidikan yang repositori radioaktif.
semakin meningkat saban tahun.
Kajian yang merangkumi pencirian sifat
geo- mekanikal (tegasan, tekanan
dan suhu pada kedalaman tertentu) Kaolinit Ilit
lempung serta penilaian hidrologi dan
geokimia aliran air perlu dijalankan
dengan lebih lanjut. Penggunaan
sintesis bahan lain sebagai bahan
pengisi seperti polimer atau partikel
nano juga boleh dipertimbangkan
bagi mempertingkatkan keupayaan
mekanikal dan mikrostruktur lempung
tropika sebelum digunakan sebagai
satu daripada komponen utama dalam
kerangka repositori kebangsaan yang
lebih lestari dan mesra alam. D. K Ra j a h 4 Perbandingan sifat mineral lempung dalam tanah tropika di Malaysia.

DEWAN KOSMIK 59 BIL. 03/2023