PERGERAKAN

JISIM
BY : NOR LAILI FATIHAH BINTI ABDULLAH SANI
NOR HARIZAH BINTI ADNAN
 OBJEKTIF PEMBELAJARAN

• MENGETAHUI PROSES PERGERAKAN JISIM

• MENGETAHUI JENIS PERGERAKAN JISIM
• MENGETAHUI FAKTOR – FAKTOR YANG
MEMPENGARUHI PERGERAKAN JISIM
• MENGETAHUI KESAN PERGERAKAN JISIM
TERHADAP ALAM SEKITAR FIZIKAL DAN ALAM
SEKITAR MANUSIA
Tanah runtuh di Taman Bukit Mewah Bukit Antarabangsa, Ampang
menyebabkan 14 rumah musnah 6 Disember 2008
 KONSEP PERGERAKAN JISIM

• Pergerakan jisim merujuk kepada

pergerakan bahan atau regolit yang telah
terluluhawa dari atas ke bawah cerun
akibat tarikan graviti bumi secara besar-
besaran
 REGOLIT
 Serpihan batuan akibat
proses luluhawa
 Ketulan batuan atau tanih
akibat proses hakisan
oleh aliran permukaan
 STPM 2013/U2012
3(a)(ii) Terangkan maksud kesotan tanih (4m)

Pergerakan (regolith/tanih) secara (perlahan-lahan) di kawasan (cerun

landai) akibat (tenaga kinetic / agen dan graviti)
 JENIS PERGERAKAN JISIM

ALIRAN CEPAT

ALIRAN PERLAHAN
 ALIRAN CEPAT

Merupakan pergerakan bahan atau

KONSEP regolit seperti tanih , batuan dan
lumpur dari atas ke bawah secara
cepat akibat tarikan graviti bumi
 PROSES
Gelongsoran / tanah runtuh

 Berlaku di kawasan cerun yang sangat curam seperti di kawasan tebing tinggi
 Pergerakan tanih atau batuan berlaku dengan cepat atau tiba-tiba
b
 Terdapat beberapa jenis gelongsoran seperti gelongsoran tanah dan gelongsoran
batuan
 Seringkali membentuk kun talus di kaki cerun

Aliran tanih atau lumpur

 Merujuk kepada pergerakan tanih atau lumpur yang sangat lembap secara tiba-tiba
daripada atas cerun
 Tanah yang bercampur air hujan bergerakb menuruni cerun dalam bentuk aliran
lumpur
 Aliran lumpur atau tanih biasanya berlaku di Kawasan yang sering menerima hujan
yang lebat seperti di kawasan tropika lembap
TANAH RUNTUH ALIRAN TANIH ATAU LUMPUR
 ALIRAN PERLAHAN

Aliran perlahan dalam pergerakan

jisim merujuk kepada pergerakan
KONSEP
bahan atau regolit seperti tanih ,
batuan dari atas cerun ke bawah
cerun secara perlahan akibat
graviti bumi
 PROSES
Kesotan tanih
 Batuan atau tanahRegolit seperti batuan dan tanah di cerun terlebih dahulu terluluhawa
menyebabkan regolit tersebut longgar

b ini kemudiannya bergerak secara amat perlahan menuruni cerun yang landai akibat
tarikan graviti bumi
 Pergerakan ini tidak dapat dilihat melalui mata kasar sebaliknya dapat dilihan melalui
bukti-bukti seperti pokok yang bengkok , pagar dan tembok yang condong

gelangsar

 Merupakan pergerakan tanih dan batu tongkol

 Berlaku di kawasan beriklim sejuk akibat bproses pencairan salji
KESOTAN TANIH
FAKTOR YANG MEMPENGARUHI PERGERAKAN
JISIM
Faktor semulajadi
Faktor aktiviti manusia
01 02
 Penebangan / kegiatan
 Letusan gunung pembalakan cerun
 berapi dan gempa  Pertanian
bumi  Perlombongan kuari
 Kegiatan luluhawa  Pembinaan
 FAKTOR FIZIKAL  Penternakan
 -Hujan  Pembinaan jalan raya /
 -Tumbuhan lebuh raya
 -batuan
 -Cerun
 FAKTOR SEMULAJADI

HUJAN YANG LEBAT & KEGIATAN LULUHAWA LETUSAN GUNUNG

PENCAIRAN SALJI BERAPI & GEMPA BUMI
o Di Kawasan tropika
o Hujan yang turun o Berupaya untuk
lembap luluhawa
denagn lebat dan membentuk gegaran
dalaman berlaku
berpanjangan akan yang kuat ke atas
dengan giat dan
meresap ke dalam cerun
jauh ke dalam bumi
bahan regolit dan
menambah berat o Gegaran ini
o Luluhawa dalaman
bahan regolit di menjadikan tanah di
terutaman di cerun
atas cerun dan ini Kawasan cerun
akan menghasilkan
menambahkan lagi longgar , tidak stabil
lapisan regolit yang
tarikan graviti dan seterusnya
tebal dan longgar
mudah untuk runtuh
 FAKTOR AKTIVITI MANUSIA

PERTANIAN PERLOMBONGAN KUARI PEMBINAAN

o o o Aktiviti pembinaan lebuh

Pertanian tanpa Melibatkan penggunaan
teres akan bahan letupan dan kerja- raya dan petempatan di
mengurangkan kerja pengorekkan tanah kawasan tanah yang
kestabilan cerun tinggi melibatkan
o Struktur tanah Kawasan pemotongan susuh bukit
o Ketiadaan cerun menjadi longgar , penyeresan ,
tumbuhan penarahan lereng bukit
mengurangkan o Gegaran akibat dan penghapusan
cengkaman akar penggunaan bahan tumbuhan
yang memegang letupan menyebabkan
o Ketiadaan tumbuhan
dan tanah di cerun mudah
mencengkam runtuh mempercepatkan
tanah di cerun proses pergerakan jisim
berlaku
 FAKTOR AKTIVITI MANUSIA
PENTERNAKAN PEMBINAAN JALAN
PENEBANGAN / KEGIATAN RAYA / LEBUH RAYA
o Berlakunya ragutan berlebihan
PEMBALAKAN DI CERUN
di Kawasan cerun o Melibatkan kerja-kerja
o Akar tumbuhan pemotongan cerun
o Mendedahkan permukaan atau susuh bukit
berfungsi untuk
memegang dan cerun kepada proses-proses menyebabkan
mencengkam tanah geomorfologi seperti hakisan kecerunan cerun
di cerun dan luluhawa bertambah

o o Rumput memegang dan o Cerun yang curam

Ketiadaan tumbuhan
menyebabkan tanah mencengkam tanha mrelalui tidak stabil dan
di cerun tidak stabil peranan akarnya mudah runtuh
dan mudah runtuh
o Ketiadaan rumput , struktur
tanah di cerun menjadi longgar
 STPM 2013/U2012
3(a)(ii) Huraikan tiga faktor yang menyebabkan kesotan tanih berlaku (9m)
KOD FAKTA HURAIAN M
Aii1 Hujan/ Ciri- lebat/renyai/jangka masa 3
intensiti Proses-curahan hujan membolehkan proses susupan air berlaku sehingga tanah menjadi tidak
hujan stabil-daya kejelekitan tanih berkurangan-air hujan bertindak sebagai pelincir Kesannya –
kesotan tanih berlaku
Aii2 Batuan Ciri-batuan yang lembut seperti batu kapur dan riolit mudah terluluhawa khususnya secara 3
terluluhawa/ tindakbalas kimia
regolith Proses-Ini akan menghasilkan struktur tanih yang longgar di permukaan cerun -Kesannya
struktur tanih yang longgar memudahkan kesotan tanih berlaku
Aii3 Kecerunan -Ciri-Cerun landai 3
-Proses-Cerun landai menyebabkan daya kinetik dan graviti tidak terlalu kuat untuk
menggerakkan regolit di permukaan cerun-Regolit bergerak secara perlahan-lahan-Kesannya
kesotan tanih berlaku dibuktikan melalui tiang elektrik, telefon dan pagar yang semakin condong
 STPM 2013/U2012
3(a)(ii) Huraikan tiga faktor yang menyebabkan kesotan tanih berlaku (9m)
KOD FAKTA HURAIAN M

Aii4 Litupan -Ciri-tumbuhan kurang/jarang/kanopi/jenis akan 3

tumbuhan -Proses- Penghapusan perlindungan semulajadi cerun menyebabkan
hakisan percikan air hujan bertindak tanpa halangan. Ini akan
melonggarkan struktur cerun-Kemusnahan system akar untuk menghalang
pergerakan larian air permukaan menyebabkankan cerun menjadi tidak
stabil-Kesannya kesotan tanih mudah berlaku
Aii5 Aktiviti -Ciri-Pemotongan/peneresan/penarahan cerun bukit 3
manusia -Proses-Pemotongan kaki cerun akan mengurangkan kestabilannya
-Peneresan cerun tidak mengikut spesifikasi akan memudahkan kesotan
tanih berlaku-Kesannya pendedahan cerun tanpa tanaman tutup bumi
memudahkan berlakunya kesotan tanih
3 X 3m =9m
 STPM 2019/U2018
3(a)(i) Jelaskan enam faktor yang mempengaruhi pergerakan jisim cepat? [12m]
KOD FAKTA HURAIAN M
Ai2 Kecerunan kecerunan yang tinggi akan mempercepat pergerakan jisim 2
Ai3 Jenis batuan batuan yang lemah/keras 2
Ai3 Hujan intensiti hujan yang tinggi menyusup dalam tanah menyebabkan 2
beban yang tinggi
Ai4 Litupan tumbuhan kurang litupan tumbuhan emnyebabkan susupan lebih tinggi / 2
hakisan permukaan lebih cepat
Ai5 Gerakan tektonik peralihan atau gegaran yang kuat menyebabkan struktur batuan 2
menjadi lemah
Ai6 Tindakan manusia kerja-kerja kestrukturan di bahagian atas tebing, pembukaan tanah 2
dan penyahutanan meningkatkan kadar ketidakstabilan tanah
Ai7 Luluhawa / bahan 2
regolit
Pemarkahan: 6 isi x 2m = 12m
 STPM 2019/U2018
3(a)(i) Sejauh manakah aktiviti manusia mempengaruhi pergerakan jisim di kawasan tropika lembap?[13]
KOD FAKTA HURAIAN M
Penegasan : Selain itu, walau bagaimanapun terdapat juga faktor-faktor lain yang mempengaruhi
pergerakan jisim di kawasan tropika lembab, iaitu: Faktor fizikal
Ai2 Kecerunan – semakin curam – pergerakan jisim meningkat 3
Ai3 Jenis batuan – lembut, poros – mudahkan air masuk – pelincir 3
Ai3 Hujan – meningkat – resapan tinggi – pergerakan jisim meningkat
Ai4 Litupan tumbuhan kurang – ikatan struktur tanah longgar
Ai5 Gerakan tektonik – gempa bumi – pecah batuan
Ai6 Luluhawa – pembinaan kemudahan pelancongan di kawasan tanah tinggi
– struktur tanah berubah – pergerakan jisim
Pemarkahan: 6 isi x 2m + Penegasan (1m) = 13m
 STPM 2018/U2017
3(a)(i) Sejauh manakah aktiviti manusia mempengaruhi pergerakan jisim di kawasan tropika lembap?[13]
KOD FAKTA HURAIAN M
Aktiviti manusia
Ai2 Pembalakan – pokok ditebang – tanah terdedah – pergerakan jisim 3
Ai3 Pertanian – di lereng bukit atau ditereskan – kestabilan terganggu – 3
pergerakan jisim
Ai3 Pembinaan petempatan – di lereng bukit – struktur tanah berubah – pergerakan jisim
Ai4 Pembinaan jalan/ – bukit dipotong – kestabilan tanah terganggu – pergerakan
lebuh raya jisim
Ai5 Perlombongan – kuari – pemecahan batuan, pengorekan permukaan tanah –
pergerakan jisim
Ai6 Pelancongan – pembinaan kemudahan pelancongan di kawasan tanah tinggi
– struktur tanah berubah – pergerakan jisim
 STPM 2018/U2017
3(a)(i) Sejauh manakah aktiviti manusia mempengaruhi pergerakan jisim di kawasan tropika lembap?[13]
KOD FAKTA HURAIAN M
Penegasan : Selain itu, walau bagaimanapun terdapat juga faktor-faktor lain yang mempengaruhi
pergerakan jisim di kawasan tropika lembab, iaitu: Faktor fizikal
Ai2 Kecerunan – semakin curam – pergerakan jisim meningkat 3
Ai3 Jenis batuan – lembut, poros – mudahkan air masuk – pelincir 3
Ai3 Hujan – meningkat – resapan tinggi – pergerakan jisim meningkat
Ai4 Litupan tumbuhan kurang – ikatan struktur tanah longgar
Ai5 Gerakan tektonik – gempa bumi – pecah batuan
Ai6 Luluhawa – pembinaan kemudahan pelancongan di kawasan tanah tinggi
– struktur tanah berubah – pergerakan jisim
Pemarkahan: 6 isi x 2m + Penegasan (1m) = 13m
 KESAN PERGERAKAN JISIM

ALAM SEKITAR
MANUSIA

ALAM SEKITAR
FIZIKAL
KEMUSNAHAN HABITAT
• Kemusnahan tumbuh-
tumbuhan
menyebabkan haiwan
hilang tempat tinggal
dan rantaian makanan
terganggu
KEMUSNAHAN FLORA DAN FAUNA
• Pergerakan jisim seperti
tanah runtuh dan aliran
lumpur menyebabkan
flora dan fauna musnah
dan mati
KESUBURAN TANIH TERJEJAS
• Kejadian pergerakan jisim
seperti tanah runtuh dan
aliran lumpur menghakis
lapisan atas permukaan
ALAM
tanah dan menjadikan
SEKITAR
kesuburan tanah hilang
FIZIKAL
KEMUSNAHAN HIDUPAN AKUATIK
• Kejadian tanah runtuh
menyebabkan Kawasan badan
air seperti sungai , tasik dan
kolam tertimbus
 KEHILANGAN NYAWA AKTIVITI EKONOMI MANUSIA
• Kehilangan nyawa TERGANGGU
manusia akibat
• aktiviti ekonomi
tertimbus tanah dan
manusia terganggu
batuan yang runtuh
AKTIVITI seperti pertanian ,
semasa berlakunya
MANUSIA perindustrian dan
pergerakan jisim
perlombongan apabila
berlaku tanah runtuh
dan pergerakan jisim
KEMUSNAHAN HARTA BENDA
• kemusnahan harta benda
dan tempat tinggal akibat
ditimbus tanah tanah dan
batuan yang runtuh
 STPM 2013/U2012
3(c)Bincangkan kesan kesotan tanih terhadap persekitaran manusia (9m)
KOD FAKTA HURAIAN M
C1 Merosakkan harta benda tembok, pagar, kenderaan 3
C2 Menjejaskan kawasan pertanian tertimbus/ kehilangan top soil 3
C3 Gangguan terhadap proses pembinaan struktur binaan tak stabil/cerucuk condong 3
C4 Gangguan terhadap sistem perhubungan – tiang lelefon/tiang elektrik tumbang

C5 Merosakkan kediaman/petempatan – dinding rumah/longkang

C6 Gangguan sistem pengangkutan/ pengangkutan – jalan tertimbus
tergendala
C7 Mengganggu sistem perparitan – parit tertimbus/longkang pecah/aliran air tersekat
6 isi x 2m = 12m
 STPM 2018/U2017
3(a)(i) Huraikan kesan pergerakan jisim terhadap alam sekitar [12m]
KOD FAKTA HURAIAN M
Ai1 Alam Sekitar Fizikal Sumber air tercemar
Kemusnahan hidupan akuatik
Kesuburan tanah terjejas
Kemusnahan kepada flora dan fauna
Kemusnahan habitat
Sungai menjadi cetek + pemendapan
6 isi x 2m = 12m
Ai2 Alam sekitar manusia Kemusnahan harta benda
Kehilangan nyawa
Aktiviti ekonomi terjejas
Sistem pengangkutan terjejas
Sistem pengangkujtan terjejas
Sistem perhubungan terputus/terjejas
Aktiviti domestik terjejas
Trauma
Kemusnahan infrastruktur
 STPM 2018/U2017
3(a)(i) Sejauh manakah aktiviti manusia mempengaruhi pergerakan jisim di kawasan tropika lembap?[13]
KOD FAKTA HURAIAN M
Penegasan : Selain itu, walau bagaimanapun terdapat juga faktor-faktor lain yang mempengaruhi
pergerakan jisim di kawasan tropika lembab, iaitu: Faktor fizikal
Ai2 Kecerunan – semakin curam – pergerakan jisim meningkat 3
Ai3 Jenis batuan – lembut, poros – mudahkan air masuk – pelincir 3
Ai3 Hujan – meningkat – resapan tinggi – pergerakan jisim meningkat
Ai4 Litupan tumbuhan kurang – ikatan struktur tanah longgar
Ai5 Gerakan tektonik – gempa bumi – pecah batuan
Ai6 Luluhawa – pembinaan kemudahan pelancongan di kawasan tanah tinggi
– struktur tanah berubah – pergerakan jisim
Pemarkahan: 6 isi x 2m + Penegasan (1m) = 13m
 STPM 2019/U2018
3(a)(i) Bincangkan enam kesan pergerakan jisim cepat terhadap aktiviti manusia di kawasan bandar [12m]
KOD FAKTA HURAIAN M
Ai1 Kerosakan jalan raya aktiviti ekonomi manusia terganggu seperti 2
pertanian , perindustrian dan perlombongan apabila
berlaku tanah runtuh dan pergerakan jisim
Ai2 Harta benda musnah /rumah /kedai kemusnahan harta benda dan tempat tinggal akibat 2
ditimbus tanah tanah dan batuan yang runtuh
Ai3 Bekalan air musnah/pencemaran air 2
berlaku
Ai4 Bekalan elektrik terputus 2
Ai5 Sistem telekomunikasi terjejas 2
Ai6 Premis kerajaan/swasta musnah 2
Kesimpulan # kesan tidak boleh ulang Huraian boleh ulang
Pemarkahan : 6 isi x 2m + Kesimpulan (1m) = 13m
1. Huraikan aktiviti manusia yang mempengaruhi pergerakan jisim dikawasan
tropika lembab

FAKTA HURAIAN
Aktiviti perlombongan kuari  aktiviti perlombongan kuari batu dan tanah di cerun
batu dan tanah menyebabkan struktur tanah cerun terganggu
 batuan cerun dipecahkan menggunakan bahan letupan
menyebabkan struktur batuan retak dan longgar
 menyebabkan batuan cerun tidak kukuh dan runtuh

Aktiviti petempatan  aktiviti pembinaan di ceun merosakkan keutuhan struktur

tanah
 hakisan permukaan yang giat meruntuhkan tanah cerun
 kemasukan air yang banyak akan melemahkan ikatan
tanah

Pembinaan jalan raya dan  menyebabkan cerun cerun bukit ditarah

infrastruktur  hutan dibuang menyebabkan kestabilan tanah cerun
tidak kukuh -contoh : hotel , jalan raya , chalet
 FAKTA HURAIAN
Hujan yang kerap  hujan yang kerap di Kawasan tanah tinggi menyebabkan
susupan air yang banyak ke dalam tanah
 keadaan menjadikan tanah cerun berair dan mudah
runtuh

kecerunan  keadadaan kecuraman cerun yang curam menggalakkan

fenomena Gerakan jisim
 cerun yang curam melebihi 45° akan menyebabkan
tarikan gravity yang lebih kuat terhadap batuan cerun
 STPM 2017/U2016
3(a)(ii) Bincangkan kesan terhadap aktiviti manusia (13m)

KOD FAKTA HURAIAN M

Aii8 Laterit Pertanian 2

Aii9 Aluvium Pertanian 2

Aii10 Struktur Luluhawa fizikal- memudahkan perlombongan / bahan binaan 2

tanih/ batuan
longgar
6 X 2m + 1m (kesimpulan) =13m
Huraian boleh negative
Fakta- kesan
Aktiviti boleh yang sama
36 TERIMA KASIH