1

ਤੱ ਤਕਰਾ

1. ਿਜੰ ਦਗੀ ਇਕ ਿਕਤਾਬ

2. ਔਕੜਾ ਵੱ ਲ ਪਿਹਲਾ ਕਦਮ

3. ਸਕੂਲ ਦਾ ਸਫਰ

4. ਿਸਆਣਪ ਦੀ ਸੱ ਟ

5. ਸੁਫਨਾ

6. ਮੇਰੀ ਦੁਨੀਆ

7. ਹੋਸਟਲ

8. ਤੂੰ ਤੋ ਤੁਸੀ

9. ਯਾਰ

10. ਿਕਤਾਬ ਹਾਲੇ ਬਾਕੀ ਏ………

ਸੰ ਪਾਦਕ

“ਸੁਖਪਾਲ ਿਸੰ ਘ ਸੰ ਧੂ”

2
 ਦੋ ਸਬਦ

ਇਸ ਿਕਤਾਬ ਨੂੰ ਿਲਖਣ ਿਪੱ ਛੇ ਮੇਰਾ ਖਾਸ ਮਕਸਦ ਏਹੀ ਸੀ ਿਕ ਮੈ ਆਵਦੇ

ਤਜੁਰਬੇ ਨੂੰ ਹੋਰਾ ਨਾਲ ਵੀ ਸੇਅਰ ਕਰਾ । ਮੈਨੰ ੂ ਆਸ ਆ ਕੇ ਤੁਸੀ ਇਹਨੂੰ ਪੜ
ਕੇ ਬੋਰ ਨਹੀ ਹੋਵੋ ਗੇ ਏਸੇ ਕਰਕੇ ਮੈ ਇਹਨੂੰ ਬਹੁਤ ਘੱ ਟ ਸਬਦਾ ਚ ਿਬਆਨ
ਕੀਤਾ । ਜੇਕਰ ਇਸ ਿਕਤਾਬ ਚੋ ਤਹਾਨੂੰ ਇਕ ਵੀ ਚੀਜ ਿਸਖਣ ਨੂੰ ਿਮਲ ਗਈ
ਤ ਮੈ ਬਹੁਤ ਖੁਸ ਿਕਸਮਤ ਹੋਵਾਗਾ । ਬਾਕੀ ਰਹੀ ਗੱ ਲ ਮੇਰੇ ਕਰੀਬੀਆ ਦੀ
ਇਹ ਿਕਤਾਬ ਨੂੰ ਇਕ ਿਕਤਾਬ ਵਜੋ ਈ ਲਓ ਇਹ ਮੇਰਾ ਬੀਿਤਆ ਕੱ ਲ ਏ
ਤੁਹਾਡੇ ਜੋ ਵੀ ਸਵਾਲ ਨ ਉਹਨਾ ਦਾ ਜਵਾਬ ਅਗਲੀ ਿਕਤਾਬ ਚ ਦਵਾ ਗੇ ਿਕਓ
ਕੇ ਿਕਤਾਬ ਹਾਲੇ ਬਾਕੀ ਏ ……

3
ਅਿਧਆਏ-1

ਿਜੰ ਦਗੀ ਇਕ ਿਕਤਾਬ

ਸਾਡੇ ਸਾਿਰਆ ਦੀ ਿਜੰ ਦਗੀ ਇਕ ਿਕਤਾਬ ਵਾਗ ਏ ਿਜਸ ਤੇ ਉਸ ਪਮਾਤਮਾ ਦੀ

ਕਲਮ ਚਲਦੀ ਏ ਉਸ ਕਲਮ ਚ ਿਸਆਹੀ ਸਾਡੇ ਕੀਤੇ ਕਰਮਾ ਦੀ ਤੇ ਅੱ ਖਰ
ਸਾਡੀ ਿਕਸਮਤ ਦੇ ਹੁੰ ਦੇ ਨ । ਿਕਤਾਬ ਦੇ ਪੰ ਨ ਸਾਡੀ ਿਜੰ ਦਗੀ ਦੇ ਉਹ ਪਲ ਨ
ਜੋ ਅਸੀ ਬਤਾਏ ਨ ਜਾ ਹਾਲੇ ਬਤਾਉਣੇ ਨ ਤੇ ਇਹ ਪਲ ਿਕਤਾਬ ਦੇ ਿਵਚ
ਕੈਦ ਹੁੰ ਦੇ ਨ । ਿਜੰ ਦਗੀ ਵੀ ਇਸ ਿਕਤਾਬ ਵ ਗ ਪੁਰਾਣੀ ਤੇ ਬੁੱ ਢੀ ਹੁੰ ਦੀ ਜਾਦੀ ਏ
ਤੇ ਸਾਡੀ ਿਜੰ ਦਗੀ ਦੀ ਿਕਤਾਬ ਇਕ ਮਹਾਨ ਲੇ ਖਕ ਜ ਸਕੂਲ ਚ ਪੜਦੇ
ਜਵਾਕ ਦੀ ਿਕਤਾਬ ਵਰਗੀ ਬਣਾਉਣੀ ਸਾਡੇ ਹੱ ਥ ਚ ਹੁੰ ਦਾ ਏ । ਿਕਓ ਕੇ ਇਕ
ਚੰ ਗੇ ਤੇ ਮਹਾਨ ਿਲਖਾਰੀ ਦੀ ਿਕਤਾਬ ਨੂੰ ਸ ਭ ਕੇ ਰੱ ਿਖਆ ਤੇ ਹਰ ਵਾਰ ਪੜਨ
ਤੇ ਏਦਾ ਲਗਦਾ ਕੇ ਇਹ ਤ ਮੈ ਕਦੇ ਪਿਹਲਾ ਪੜੀ ਈ ਨਹੀ ਹਰ ਵਾਰ ਨਵੀ ਈ
ਲੱਗਦੀ ਏ ਦੂਜੇ ਪਾਸੇ ਉਸ ਜਵਾਕ ਦੀ ਿਕਤਾਬ ਿਜਨੂੰ ਉਹ ਅਗਲੀ ਜਮਾਤ ਚ
ਜਾਣ ਸਾਰ 5-10 ਰੁਪਏ ਦੇ ਪੇਠ ਿਪਛੇ ਵੇਚ ਿਦੰ ਦਾ । ਇਸ ਤਰਾ ਿਜੰ ਦਗੀ ਨੂੰ
ਿਕਦਾ ਦਾ ਬਣਾਉਣਾ ਉਹ ਸਾਡੇ ਤੇ ਿਨਰਭਰ ਕਰਦਾ । ਪਰਮਾਤਮਾ ਨ ਿਕਤਾਬ
ਦੇ ਿਦਤੀ ਹੁਣ ਉਹਨੂੰ ਸਾਭ ਕੇ ਰੱ ਖਣਾ ਤੇ ਉਸਦੇ ਸੁਿਨਹਰੀ ਪੰ ਿਨਆ ਤੇ ਕੀ
ਿਲਖਵਾਉਣਾ ਉਹ ਸਾਡੇ ਕੀਤੇ ਕੰ ਮ ਤੈਅ ਕਰਦੇ ਨ ।

4
 ਿਜੰ ਦਗੀ ਇਕ ਿਕਤਾਬ

ਿਜਵੇ ਚੜਦਾ ਲਿਹੰ ਦਾ ਪੰ ਜਾਬ

ਿਵਚ ਅੱ ਖਰ ਸਮੋਏ ਿਕਸਮਤ ਦੇ

ਲੱਗੀ ਕਰਮਾ ਵਾਲੀ ਦਾਬ,

ਿਜੰ ਦਗੀ ਇਕ ਿਕਤਾਬ ਜਹੀ ਕ ਸਭ ਦੀ ਈ ਏ , ਪਰ ਇਸ ਬਾਰੇ ਪੜਨਾ ਜ

ਿਲਖਣਾ ਇਹ ਤ ਹੁਣ ਿਕਤਾਬ ਦੇ ਤੱ ਤਕਰੇ ਤੇ ਿਨਰਭਰ ਕਰਦਾ । ਕੁਝ ਲੋ ਕ
ਇਹਦੇ ਬਾਰੇ ਿਲਖਦੇ ਨ ਤੇ ਕੁਝ ਇਸ ਬਾਰੇ ਪੜਦੇ ਨ । ਇਹ ਗੱ ਲ ਸਮੇ ਦੀ
ਹਕੂਮਤ ਨੂੰ ਵੀ ਪਤਾ ਕੇ ਜੇਕਰ ਪੰ ਜਾਬ ਦੇ ਸਾਰੇ ਹੱ ਥਾ ਚ ਕਲਮ ਆ ਜੇ ਤ
ਅਸੀ ਆਵਦੀ ਿਕਸਮਤ ਦੇ ਫੈਸਲੇ ਆਪ ਿਲਖਣ ਲੱਗ ਜਾਵਾਗੇ ਿਫਰ ਿਕਸੇ ਦੇ
ਮੁਹਤਾਜ ਬਨਣ ਦੀ ਲੋ ੜ ਨੀ । ਿਕਉ ਕੀ ਕਿਹੰ ਦੇ ਨ ਨਾ ਕੇ ਰੱ ਬ ਵੀ ਮਦਦ
ਿਹੰ ਮਤ ਕਰਨ ਆਿਲਆ ਦੀ ਕਰਦਾ ਬੇਿਹੰ ਮਿਤਆ ਦੀ ਨਹੀ ।ਬੇਿਹੰ ਮਿਤਆ ਨੂੰ
ਤ ਕੋਈ ਰੋਟੀ ਦੀ ਬੁਰਕੀ ਵੀ ਤੋੜ ਕੇ ਨਹੀ ਖਵਾਉਦਾ ਸਾਰੇ ਪਾਸਾ ਵੱ ਟ ਕੇ ਲੰਘ
ਜਾਦੇ ਨ । ਜੇ ਅਸੀ ਇਸ ਿਕਤਾਬ ਦੇ ਪੰ ਿਨਆ ਤੇ ਆਪ ਿਲਖਣਾ ਸੁਰੂ ਕਰਤਾ ਤ
ਸਮੇ ਦੀਆ ਹਕੂਮਤਾ ਨੂੰ ਹੱ ਥਾ ਪੈਰਾ ਦੀ ਪੈ ਜੂ ਇਹ ਿਫਰ ਏਦਾ ਫਰਾਰ ਹੋਣਗੇ
ਿਜਵੇ ਸੇਰ ਨੂੰ ਵੇਖ ਕੇ ਬਾਕੀ ਜਾਨਵਰ ਪੈੜਾ ਨਾਪਦੇ ਨ।

5
ਅੱ ਜ ਸਾਡਾ ਸਮਾਜ ਿਪਛੇ ਈ ਇਸ ਕਰਕੇ ਿਰਹ ਿਰਹਾ ਿਕ ਪਿਹਲਾ ਤਾ ਕੋਈ
ਿਹੰ ਮਤ ਕਰਦਾ ਨੀ । ਜੇ ਕੋਈ ਕਲਮ ਦਾ ਧਨੀ ਉਠਦਾ ਵੀ ਏ ਤਾ ਏਜੰ ਸੀਆ ਪੀ
ਪਲੈ ਨ ਕਰਕੇ ਉਸ ਨੂੰ ਮਾਰ ਿਦੰ ਦੀਆ ਨ । ਿਫਰ ਉਸ ਲਈ ਸਰਧਾਜਲੀਆ ਈ
ਬਚਦੀਆ ਨ ਇਹ ਵੀ ਉਹ ਲੋ ਕ ਕੱ ਢਦੇ ਨ ਿਜਹੜੇ ਿਜਉਦੇ ਜੀ ਗਦਾਰ ਦੇ
ਤਗਮੇ ਿਦੰ ਦੇ ਨ ਤੇ ਹੋਰ ਪਤਾ ਨੀ ਿਕੰ ਨੀ ਤਰਾ ਦੇ ਲਾਣਸਨ ਲਾਉਦੇ ਨ । ਚਲੋ
ਛੱ ਡੋ ਸਮੇ ਦੀਆ ਸੂਈਆ ਬਹੁਤ ਭੈੜੀਆ ਨ ਇਹ ਿਕਸੇ ਦਾ ਿਲਹਾਜ ਨੀ
ਕਰਦੀਆ । ਇਕ ਨ ਇਕ ਿਦਨ ਫੇਰ ਬਦਲ ਜਰੂਰ ਹੋਵੇਗਾ । ਿਫਰ ਬੇਦੋਸੇ ਤੇ
ਮਾਸੂਮ ਲੋ ਕ ਮਰਨਗੇ ਲੋ ਕ ਘਰੋ ਬੇ ਘਰ ਹੋਣਗੇ । ਆਪਾ ਗੱ ਲ ਕਰਦੇ ਸੀ ਕੇ
ਿਜੰ ਦਗੀ ਇਕ ਿਕਤਾਬ ਦੀ । ਿਜੰ ਦਗੀ ਤੇ ਿਕਤਾਬ ਚ ਬਹੁਤਾ ਫਰਕ ਨਹੀ ।
ਆਖਰ ਨੂੰ ਿਕਤਾਬ ਵੀ ਸਮੇ ਦੇ ਨਾਲ ਨਾਲ ਰੱ ਦੀ ਿਵਚ ਬਦਲਦੀ ਜਾਦੀ ਏ
ਿਸਓਕ ਉਹਨੂੰ ਹੋਲੀ ਹੋਲੀ ਖਤਮ ਕਰਦੀ ਏ ਤੇ ਉਦਾ ਈ ਿਜੰ ਦਗੀ ਵੀ ਅਖੀਰ
ਿਮੱ ਟੀ ਨਾਲ ਇਕ ਿਮਕ ਹੋ ਜਾਦੀ ਏ ।ਅਕਸਰ ਹਰੇਕ ਿਕਸੇ ਨੂੰ ਲੱਗਦਾ ਜੋ ਕੁਝ
ਉਹਦੇ ਨਾਲ ਹੋ ਿਰਹਾ ਉਸਤੋ ਬੁਰਾ ਿਕਸੇ ਨਾਲ ਨੀ ਹੋਣਾ । ਪਰ ਪੜ ਕੇ ਸੁਣ ਕੇ
ਜਾ ਦੇਖ ਕੇ ਪਤਾ ਚੱ ਲਦਾ ਕੇ ਅਸੀ ਤ ਹਾਲੇ ਕੁਝ ਹੰ ਡਾਇਆ ਈ ਨਹੀ । ਅਸੀ
ਤਾ ਹਾਲੇ ਬਹੁਤ ਸੁਖਾਲੇ ਆ । ਿਜਵੇ ਮੇਰੀ ਕਲਮ ਕਿਹੰ ਦੀ ।

6
 ਮੈਨੰ ੂ ਦੁੱ ਖਾ ਦੀ ਪੰ ਡ ਭਾਰੀ ਲੱਗਦੀ ਏ

ਜਦ ਬਾਹਰ ਜਾਨਾ ਦੁਨੀਆ ਦੁਖੀ ਸਾਰੀ ਲੱਗਦੀ ਏ

ਿਕਸਮਤ ਦੇ ਮਾਰੇ ਲੇ ਖਾ ਤੋ ਹਾਰੇ ਤਕਦੀਰ ਦੁਖਾਲੀ ਲੱਗਦੀ ਏ

ਜਦ ਲੋ ਕਾ ਵੱ ਲ ਦੇਖਦਾ ਮੈਨੰ ੂ ਆਪਣੀ ਿਜੰ ਦਗੀ ਸੁਖਾਲੀ ਲੱਗਦੀ ਏ,

ਆਪਣਾ ਿਜੰ ਦਗੀ ਨੂੰ ਜਦ ਨੀਿਵਆ ਨਾਲ ਕੰ ਮਪੇਅਰ ਕਰ ਕੇ ਅੱ ਗੇ ਵਧੋ ਗੇ ਤ

ਤਹਾਨੂੰ ਆਵਦੀ ਿਜੰ ਦਗੀ ਨਾਲ ਵੀ ਿਪਆਰ ਹੋ ਜੂ ।ਿਜਵੇ ਇਕ ਿਕਤਾਬ ਿਲਖਣ
ਆਲੇ ਿਲਖਾਰੀ ਦਾ ਨਾਮ ਜੇ ਤੁਸੀ ਪਿਹਲੀ ਆਰ ਸੁਿਣਆ ਤ ਤੁਸੀ ਉਸ ਨੂੰ
ਪੜਵ ਲਈ ਕਈ ਵਾਰ ਸੋਚੋ ਗੇ ਜੇ ਉਥੇ ਿਕਸੇ ਮਸਹੂਰ ਿਲਖਾਰੀ ਦਾ ਨਾਮ
ਿਲਿਖਆ ਹੋਵੇ ਤੁਸੀ ਤੁਰੰਤ ਈ ਿਕਤਾਬ ਪੜਨੀ ਸੁਰੂ ਕਰ ਿਦੰ ਦੇ ਜੇ ਸੋਚਣ ਲਈ
ਸਮਾ ਨੀ ਲਾਉਦੇ ਉਸੇ ਤਰਾ ਈ ਆਵਦੀ ਿਜੰ ਦਗੀ ਦੀ ਿਕਤਾਬ ਤੇ ਐਸੀ ਛਾਪ
ਛੱ ਡੇ ਕੇ ਤੁਹਾਡੇ ਤੋ ਬਾਅਦ ਵੀ ਤੁਹਾਡਾ ਮਾੜਾ ਿਜਆ ਨਾਮ ਪੜਨ ਤੇ ਈ ਲੋ ਕ
ਤੁਹਾਡੇ ਕਾਰਨਾਮੇ ਯਾਦ ਕਰਨ ਸੁਰੂ ਕਰ ਦੇਣ । ਇਸ ਿਕਤਾਬ ਅੰ ਦਰ ਮੈ
ਆਵਦੀ ਿਜੰ ਦਗੀ ਦੇ ਿਕੱ ਿਸਆ ਰਾਹੀ ਆਵਦੇ ਤਜੁਰਬੇ ਨੂੰ ਿਬਆਨ ਕਰਨ ਦੀ
ਕੋਿਸਸ ਕਰ ਿਰਹਾ । ਿਜਵੇ ਹੁਣ ਮੈ ਆਪਣੇ ਤੋ ਆਰਿਥਕ ਹਾਲਤ ਤੋ ਨੀਵੇ ਲੋ ਕਾ
ਵੱ ਲ ਦੇਖ ਕੇ ਖੁਦ ਨੂੰ ਖੁਸਿਕਸਮਤ ਕਿਹਣ ਦੀ ਗੱ ਲ ਕਰ ਿਰਹਾ ਸੀ ਇਹ ਵੀ

7
ਮੇਰੀ ਿਜੰ ਦਗੀ ਨਾਲ ਜੁਿੜਆ ਹੋਇਆ ਇਕ ਿਕੱ ਸਾ ਏ ਜੋ ਹਾਲ ਈ ਿਵਚ ਗੁਜਰ
ਕੇ ਹੱ ਿਟਆ ਏ ।

ਪੁਰਾਣੇ ਬੂਟ

ਇਕ ਿਦਨ ਸਵੇਰ ਦਾ ਸਮਾ ਬੜਾ ਆ ਸ ਤ ਿਜਹਾ ਮਹੌਲ ਸੀ । ਸਵੇਰ ਦੇ ਸਵਾ

ਛੇ ਦਾ ਟਾਇਮ ਸੀ । ਮੈ ਮੋਗੇ ਦੇ ਬੱ ਸ ਸਟੈਡ ਤੋ ਮੱ ਖੂ ਨੂੰ ਜਾਣ ਆਲੀ ਬੱ ਸ ਚ
ਬੈਠ ਿਗਆ ਤੇ ਿਟਕਟ ਕਟਾ ਕੇ ਿਫਰ ਸੌ ਿਗਆ ਤੇ ਮੱ ਖੂ ਪਹੁੰ ਚ ਕੇ ਉਿਠਆ ।
ਉਨ ਟਾਇਮ ਨੂੰ ਕਾਫੀ ਕੜਕਦੀ ਧੁੱ ਪ ਿਨਕਲ ਆਈ ਤੇ ਉਤੋ ਗਰਮੀ ਦੇ ਿਦਨ
ਿਸਖਰਾ ਤੇ ਸੀ । ਕਾਫੀ ਮੰ ਦੇ ਹਾਲ ਸੀ ਭੁੱ ਖ ਵੀ ਬਹੁਤ ਲੱਗੀ ਸੀ । ਉਧਰੋ ਿਪੰ ਡ
ਨੂੰ ਜਾਣ ਆਲੀ ਬੱ ਸ ਵੀ ਆ ਗਈ ਿਫਰ ਮੈ ਉਹਦੇ ਚ ਬੈਠ ਿਗਆ । ਹੁਣ ਮੈ
ਸੌਣ ਦੀ ਕੋਿਸਸ ਕਰਨ ਿਦਆ ਸੀ ਭੁੱ ਖ ਕਰਕੇ ਨੀਦ ਨੀ ਸੀ ਆ ਰਹੀ । ਫੋਨ
ਕੱ ਢ ਕੇ ਇੰ ਸਟਾ ਖੋਲੀ ਤੇ ਉਪਰ ਨੂੰ ਸਕਰੋਲ ਕਰਿਦਆ ਬੜੇ ਈ ਸੋਹਣੇ ਬੂਟਾ
ਦੀ ਫੋਟੋ ਆਈ । ਿਫਰ ਨਟ ਬੰ ਦ ਕਰਕੇ ਮੈ ਫੋਨ ਜੇਬ ਚ ਪਾ ਿਲਆ । ਉਰਾ ਪਰਾ
ਦੇਖਿਦਆ ਮੇਰਾ ਿਧਆਨ ਿਗਆ ਮੇਰੇ ਬੂਟਾ ਤੇ ਮੈ ਸੋਚੀ ਜਾਵਾ ਕੇ ਯਰ ਬੂਟ
ਪੁਰਾਣੇ ਜੇ ਹੋਗੇ ਨ ਹੁਣ ਨਵੇ ਲੈ ਕੇ ਆਈਏ । ਿਫਰ ਹੋਲੀ ਹੋਲੀ ਮੈ ਸੋਚਣ ਲੱਗ
ਿਗਆ ਕੇ ਮੇਰੇ ਕੋ ਵਾਧੂ ਬੂਟ ਹੋਣ 5-7 ਮਹੀਿਨਆ ਬਾਅਦ ਇਕ ਜੋੜਾ ਪਾਇਆ
ਕਰਾ ਏਦਾ ਈ ਮੈ ਆਵਦੇ ਖੋਖਲੇ ਿਖਆਲਾ ਚ ਖੋਇਆ ਹੋਇਆ ਸੀ ਤੇ ਅਚਾਨਕ
ਬੱ ਸ ਦੀ ਬਰੇਕ ਵੱ ਜੀ । ਇਕ ਸਵਾਰੀ ਹਾਕ ਮਾਰਦੀ ਹੋਈ ਆਉਦੀ ਪਈ ਸੀ ।

8
ਬੱ ਸ ਉਸ ਸਵਾਰੀ ਲਈ ਕਾਫੀ ਟਾਇਮ ਰੁਕੀ ਿਕਉ ਕੇ ਪਾਈਵੇਟ ਸੀ ਨਾ । ਏਨ
ਨੂੰ ਮੇਰੀ ਿਨਗਾ ਇਕ ਛੋਟੀ ਚਾਰ ਪੰ ਜ ਸਾਲ ਦੀ ਕੁੜੀ ਤੇ ਪਈ ਜਿਹੰ ਦੇ ਫਟੇ
ਪੁਰਾਣੇ ਕੱ ਪੜੇ , ਿਖਲਰੇ ਵਾਲ ਤੇ ਨੰਗੇ ਪੈਰੀ ਤੱ ਪਦੀ ਸੜਕ ਤੇ ਏਦਾ ਜਾ ਰਹੀ
ਸੀ ਿਜਵੇ ਸੜਕ ਤੇ ਸੇਕ ਨੀ ਰੈਡ ਕਾਰਿਪਟ ਹੋਵੇ । ਮੈ ਿਫਰ ਝਾਤ ਆਵਦੇ ਬੂਟਾ
ਤੇ ਮਾਰੀ ਕੇ ਜੇ ਇਹ ਬੂਟ ਉਸ ਕੁੜੀ ਕੋਲ ਹੁੰ ਦੇ ਤਾ ਉਹਦੇ ਲਈ ਇਹ ਿਕਸੇ
ਖਜਾਨ ਨਾਲੋ ਘੱ ਟ ਨੀ ਸੀ । ਤੇ ਦੂਜੇ ਪਾਸੇ ਮੈ ਇਹਨਾ ਨੂੰ ਸੁੱ ਟ ਕੇ ਨਵੇ ਿਲਉਣ
ਦੀਆ ਸਕੀਮਾ ਘੜ ਿਰਹਾ ।ਿਫਰ ਇਥੋ ਗੱ ਲ ਮੇਰੇ ਖਾਨ ਪਈ ਕੇ ਿਮੱ ਤਰਾ
ਿਚਆ ਨੂੰ ਵੇਖ ਕੇ ਆਵਦੀ ਕੁੱ ਲੀ ਢੋਹਣ ਨਾਲੋ ਚੰ ਗਾ ਨੀਿਵਆ ਨੂੰ ਵੇਖ ਕੇ ਖੁਸੀ
ਖੁਸੀ ਆਵਦੀ ਿਜੰ ਦਗੀ ਇੰ ਨਜਵਾਏ ਕਰੀਏ ।

ਕੁਝ ਐਸੀਆ ਹੱ ਡ ਬੀਤੀਆ ਤੋ ਈ ਸਮਝ ਦੀਆ ਕੜੀਆ ਨੂੰ ਇਕੱ ਿਠਆ ਕਰਕੇ
ਮੈ ਿਕਤਾਬ ਦੇ ਪੰ ਿਨਆ ਤੇ ਕਲਮ ਚਲਾਉਣ ਦਾ ਫੈਸਲਾ ਕੀਤਾ । ਿਜਦਾ ਿਕਤਾਬ
ਚ ਵੱ ਖਰੇ ਵੱ ਖਰੇ ਿਹਸੇ ਹੁੰ ਦੇ ਉਸੇ ਤਰਾ ਈ ਿਜੰ ਦਗੀ ਚ ਵੀ ਬਥੇਰੇ ਵਾਧੇ ਘਾਟੇ
ਹੁੰ ਦੇ । ਕਈ ਇਹਨਾ ਤੋ ਹਾਰ ਜਾਦੇ ਨ ਤੇ ਆਪਣੀ ਿਕਤਾਬ ਦੇ ਪੰ ਨ ਪਾੜ ਿਦੰ ਦੇ
ਨ ਤੇ ਕਈ ਇਦਾ ਦੇ ਵੀ ਹੁੰ ਦੇ ਨ ਕੇ ਸਮੇ ਿਦਆ ਹਲਾਤਾ ਨਾਲ ਮੱ ਥਾ ਲਾ ਕੇ
ਐਸੀ ਬਰਕਤ ਭਰੀ ਕਲਮ ਚਲਾਉਦੇ ਨ ਕੇ ਵਕਤ ਨੂੰ ਵਕਤਾ ਚ ਪਾ ਿਦੰ ਦੇ ਨ ।
ਮੁਸੀਬਤ ਵੀ ਦੰ ਦਲਾ ਖਾ ਕੇ ਭੁਏ ਭਾਰ ਿਡੱ ਗ ਪਾਦੀਆ ਨ ।

9
 ਬਰਕਤ

ਬੇਿਹੰ ਮਤੇ ਸਦਾ ਤਗਾਜੇ ਤੋਲਨ ਅਲਮਾ ਦੇ

ਿਕਸਮਤ ਤੋ ਚਲਨ ਬਾਗੀ

ਜੋ ਤੀਰ ਬਣਾਉਦੇ ਕਲਮਾ ਦੇ

ਵੱ ਖਰੇ ਤੁਰਨ ਵਾਿਲਆ ਦੇ

ਦੁਨੀਆ ਪੈਰੀ ਹੱ ਥ ਵਛਾਉਦੀ ਐ

ਿਫਰ ਮੁਸੀਬਤ ਿਡਗਦੀ ਖਾ ਦੰ ਦਲਾ

ਤੇ ਬਰਕਤ ਿਗੱ ਧਾ ਪਾਉਦੀ ਐ…….

ਜਦ ਿਜੰ ਦਗੀ ਦੀ ਸੁਰੂਆਤ ਈ ਨੌ ਮਹੀਨ ਪੁਠ ਲਮਕਣ ਤੋ ਸੁਰੂ ਹੁੰ ਦੀ ਏ ਤੇ

ਅਸੀ ਿਕਦਾ ਕਿਹ ਸਕਦੇ ਕੇ ਮਾੜਾ ਚੰ ਗਾ ਟਾਇਮ ਸਾਡੇ ਤੇ ਨਾ ਆਵੇ । ਜਦ
ਤੁਹਾਡੀ ਿਜਦ ਕਲਮ ਬਣਜੇ ਤੇ ਲਗਨ ਦੀ ਿਸਆਹੀ ਨਾਲ ਰਲ ਜੇ ਿਫਰ
ਦੁਨੀਆ ਦੀ ਕੋਈ ਤਾਕਤ ਜੋ ਤੁਸੀ ਕਰਨਾ ਚਾਹੋਣੇ ਓ ਉਸਨੂੰ ਹੋਣ ਤੋ ਰੋਕ ਨੀ
ਸਕਦੀ । ਹਰੇਕ ਮੁਸੀਬਤ ਤੁਹਾਡੇ ਪੈਰਾ ਚ ਤੇ ਕਾਮਯਾਬੀ ਹੱ ਥਾ ਚ ਹੋਵੂ ।

ਬਸ ਤਹਾਨੂੰ ਲੜਨਾ ਆਉਣਾ ਚਾਹੀਦਾ, ਤਹਾਨੂੰ

ਲੜਨਾ ਆਉਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਉਹਨਾ ਹਲਾਤਾ ਨਾ ਜੋ ਤਹਾਨੂੰ ਥੱ ਲੇ ਸੁੱ ਟਣਾ ਚਾਹੁੰ ਦੇ

10
ਨ । ਿਜਹੜੇ ਤਹਾਨੂੰ ਨੀਵਾ ਿਦਖਾਉਣਾ ਚਾਹੁੰ ਦੇ ਨ ਤਹਾਨੂੰ ਤੋੜਨਾ ਚਾਹੁੰ ਦੇ ਨ ।
ਇਹ ਿਸਰਫ ਤੁਹਾਡੇ ਪੱ ਕੇ ਇਰਾਦੇ ਤੇ ਸਾਫ ਨੀਤ ਨਾਲ ਹੋ ਸਕਦਾ । ਿਜਵੇ ਮੈ
ਆਵਦੀ ਿਜਦ ਨੂੰ ਜਨੂਨ ਬਣਾਇਆ ਸੀ । ਆਜੋ ਸਣਾਉਨਾ ਤਹਾਨੂੰ ਉਹ ਿਕੱ ਸਾ ।

ਫੌਜੀ ਬਡ

ਮੈਨੰ ੂ ਸੁਰੂ ਤੋ ਈ ਿਕਸੇ ਨ ਿਕਸੇ ਐਕਟੀਿਵਟੀ ਚ ਭਾਗ ਲੈ ਣ ਦਾ ਸੌਕ ਸੀ । ਏਸੇ

ਚੱ ਕਰ ਚ ਮੈ ਕੋਈ ਗੇਮ ਨੀ ਛੱ ਡੀ ਜਿਹੰ ਦੇ ਚ ਪਾਰਟੀਸਪੇਟ ਨਾ ਕੀਤਾ ਹੋਵੇ ।
ਇਕ ਆਰੀ ਸਾਡੇ ਸਕੂਲ ਵਲੋ ਇਕ ਨਗਰ ਕੀਰਤਨ ਿਨਕਲਨਾ ਸੀ । ਅਹ ਗੱ ਲ
ਛੇਵੀ ਕਲਾਸ ਦੀ ਆ । ਉਦੋ ਸਕੂਲ ਦੇ ਿਪੰ ਸੀਪਲ ਨ ਿਕਹਾ ਕੇ ਆਪਾ ਨਾਲ
ਨਗਰ ਕੀਰਤਨ ਅੱ ਗੇ ਫੌਜੀ ਬਡ ਵੀ ਿਤਆਰ ਕਰਾਗੇ । ਇਸੇ ਲਈ ਬਾਹਰੋ ਇਕ
ਕੋਚ ਸਾਬ ਵੀ ਬੁਲਾਏ । ਉਹਨਾ ਸਾਰੀਆ ਕਲਾਸਾ ਚ ਜਾ ਕੇ ਜਵਾਕਾ ਦੇ ਨ
ਿਲਖੇ ਯਾਰਾ ਨ ਵੀ ਚ ਈ ਚ ਈ ਿਲਖਾ ਤਾ । ਿਤਆਰੀ ਸੁਰੂ ਹੋ ਗੀ ਰੋਜ ਅੱ ਧੀ
ਛੁੱ ਟੀ ਤੋ ਬਾਅਦ ਅਸੀ ਗਰਾਉਡ ਚ ਜਾ ਕੇ ਪੈਕਿਟਸ ਕਰਨ ਜਾਦੇ । ਮੈਨੰ ੂ
ਬ ਸਰੀ ਵਜਾਉਣ ਤੇ ਲਾਇਆ ਸੀ । ਡਰੰ ਮਾ ਤੇ ਵੱ ਡੇ ਮੁੰ ਡੇ ਲੱਗੇ ਸੀ। ਕੋਚ ਸਾਬ
ਨ ਿਕਹਾ ਬੀ ਿਜੰ ਨਾ ਪੱ ਗਾ ਨੀ ਬੰ ਨੀਆ ਕੱ ਲ ਨੂੰ ਪੱ ਗਾ ਬੰ ਨ ਕੇ ਆਇਓ । ਮੈ ਓਦੋ
ਰੁਮਾਲੀ ਬੰ ਨਦਾ ਸੀ ਮਤਲਬ ਪਟਕੀ । ਮੈ ਅਗਲੇ ਿਦਨ ਉਵੇ ਈ ਪਟਕੀ ਤੇ ਪੱ ਗ
ਬੰ ਨ ਕੇ ਚਲੇ ਿਗਆ । ਜਦ ਕੋਚ ਸਾਬ ਨ ਵੇਿਖਆ ਤ ਿਕਹਾ ਇਹ ਕੋਈ ਪੱ ਗ ਏ
…? ਤੈਨੰ ੂ ਪੱ ਗ ਨੀ ਬੰ ਨਣੀ ਆਉਦੀ…? ਦਫਾ ਹੋ ਜਾ ਤੇ ਚੱ ਜ ਦੀ ਬੰ ਨ ਕੇ ਆਈ

11
ਉਸ ਿਦਨ ।ਸਾਇਦ ਕੋਚ ਸਾਬ ਘਰੋ ਲੜ ਕੇ ਆਏ ਸੀ ਪਰ ਉਹਨਾ ਦੀਆ
ਕਹੀਆ ਗੱ ਲ ਮੇਰੇ ਿਦਮਾਗ ਤੇ ਹਾਵੀ ਹੋ ਗੀਆ ਮੈ ਸੋਚੀ ਜਾਵਾ ਮੈ ਵਾਲ ਕਟਾ
ਦੇਣੇ ਮੈ ਪੱ ਗ ਨੀ ਬੰ ਿਨਆ ਕਰਨੀ । ਤੇ ਇਹਨਾ ਗੱ ਲ ਕਰਕੇ ਮੈ ਬਡ ਚ ਵੀ
ਨਹੀ ਿਗਆ । ਪਰ ਉਹ ਕਿਹੰ ਦੇ ਆ ਨਾ ਕੇ ਤੁਸੀ ਖੜਨ ਲਈ ਜਗਾ ਦੇ ਦੋ
ਬਿਹਣ ਲਈ ਅਸੀ ਆਪੇ ਬਣਾ ਲਾ ਗੇ । ਮੈਨੰ ੂ ਮੇਰੀ ਇਕ ਦੋਸਤ ਨ ਸਮਝਾਇਆ
ਕੇ ਇਦਾ ਿਹੰ ਮਤ ਨਹੀ ਹਾਰੀ ਦੀ ਅੱ ਜ ਉਹ ਇਸ ਦੁਿਨਆ ਤੇ ਨਹੀ ਪਰ
ਉਹਦੀਆ ਗੱ ਲ ਹਾਲੇ ਵੀ ਮੇਰੇ ਨਾਲ ਨ । ਬਸ ਿਫਰ ਮੈ ਉਦਣ ਤੋ ਿਜਦ ਫੜ
ਲਈ ਰੋਜ ਘਰੇ ਪੰ ਗਾ ਬੰ ਨ ਬੰ ਨ ਦੇਖਦਾ ਰਿਹੰ ਦੀ ਸੀ ।ਏਦਾ ਮੈ ਿਤੰ ਨ ਮਹੀਨ
ਕਰਦਾ ਿਰਹਾ । ਆਖਰ ਕਾਰ ਵਧੀਆ ਪੱ ਗ ਬੰ ਨਣ ਦੀ ਜਾਚ ਆ ਗਈ । ਛੇ ਕੁ
ਮਹੀਿਨਆ ਬਾਅਦ ਿਫਰ ਕੋਈ ਪੋਗਰਾਮ ਸੀ ਜਿਹੰ ਦੇ ਚ ਬਡ ਦੀ ਪਰਫੋਰਮਸ
ਕਰਾਉਣੀ ਸੀ । ਮੈ ਿਫਰ ਨ ਲਖਾ ਤਾ ਕੋਚ ਸਾਬ ਵੀ ਆਏ । ਜਦੋ ਮੇਰੀ ਪੱ ਗ
ਦੇਖੀ ਤੇ ਕਿਹੰ ਦੇ ਆਪ ਬੰ ਨੀ ਆ ਮੈ ਿਕਹਾ ਹ ਜੀ । ਥਾਪੜਾ ਦੇ ਕੇ ਕਿਹੰ ਦੇ
ਬਹੁਤ ਸੋਹਣੀ ਬੰ ਨੀ ਆ । ਉਸਤੋ ਬਾਅਦ ਤ ਪਤਾ ਨੀ ਿਕੰ ਨ ਦਸਤਾਰ
ਮੁਕਾਬਲੇ ਵੀ ਿਜਤੇ ਮੈ । ਬਸ ਆਵਦੀ ਿਜਦ ਨੂੰ ਲਗਨ ਬਣਾ ਕੇ ਮੈ ਆਵਦਾ ਕੱ ਦ
ਿਸਫਤਾ ਕਰਾ ਕੇ ਚਾਰ ਤੋ ਛੇ ਫੁੱ ਟ ਦਾ ਕਰਾ ਿਲਆ । ਇਸ ਲਈ ਕੋਈ ਕੰ ਮ ਔਖਾ
ਨੀ ਬਸ ਤੁਹਾਡੇ ਚ ਜਜਬਾ ਤੇ ਿਜਦ ਹੋਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਉਸਨੂੰ ਕਰਨ ਲਈ ।

12
 “ਸਮਝਣ ਦੀ ਏ ਗੱ ਲ ਸਾਰੀ ਿਕਵੇ ਸਮਝ ਿਮਲੀ ਟਕੋਚਾ ਤੋ

ਜਦ ਿਮਹਨਤ ਤੁਹਾਡੀ ਿਜਦ ਬਣਜੇ ਤ ਸਲੂਟ ਮਰਾਦੇ ਲੋ ਕਾ ਤੋ"

ਹਰੇਕ ਚੀਜ ਦਾ ਰੁਖ ਸਾਡੇ ਆਪਣੇ ਹੱ ਥ ਚ ਹੁੰ ਦਾ ਕੇ ਉਸਨੂੰ ਿਕਸ ਪਾਸੇ ਲੈ ਕੇ

ਜਾਣਾ । ਜੇ ਮੈ ਵੀ ਇਹਨਾ ਟਕੋਚਾ ਨੂੰ ਿਦਲ ਤੇ ਲਾ ਕੇ ਿਕਤਾਬ ਦੇ ਪੰ ਨ ਪਰਤ ਕੇ
ਅੱ ਗੇ ਤੁਰ ਜਾਦਾ ਤ ਮੈ ਕਦੇ ਵੀ ਕਾਮਯਾਬੀ ਦੀਆ ਪੈੜਾ ਤੇ ਪੈਰ ਧਰਨ ਦੇ
ਕਾਬਲ ਨੀ ਸੀ ਬਨਣਾ । ਮੇਰੀ ਿਜੰ ਦਗੀ ਦੇ ਕਈ ਐਸੇ ਪੰ ਨ ਨ ਿਜੰ ਨਾ ਤੋ ਪਤਾ
ਚੱ ਲਦਾ ਕੇ ਮੈ ਕੀ ਿਸਿਖਆ ਤੇ ਿਕਵੇ ਿਸਿਖਆ ਉਹੀ ਸਬ ਮੈ ਇਸ ਿਕਤਾਬ ਚ
ਿਬਆਨ ਕੀਤਾ । ਮੇਰੀ ਿਕਤਾਬ ਮੇਰੀ ਿਜੰ ਦਗੀ ।

***

13
 ਅਿਧਆਏ-2

ਔਕੜਾ ਵੱ ਲ ਪਿਹਲਾ ਕਦਮ

ਹ ਜੀ ਬਾਕੀ ਗੱ ਲ ਛੱ ਡੋ ਇਹ ਦੱ ਸੋ ਘਰ ਪਿਰਵਾਰ ਿਕਵੇ ਆ …? ਓ ਸੱ ਚ ਇਹ

ਤ ਿਕਤਾਬ ਆ,ਮਾਫੀ!

ਮੇਰੇ ਕਹਾਣੀ ਬਾਰੇ ਗੱ ਲ ਕਰਨ ਤ ਪਿਹਲਾ ਮੈ ਜਾਨਣਾ ਚੋਹਣਾ ਕੇ ਤੁਹਾਡੇ ਨਾਲ

ਵੀ ਏਦਾ ਹੁੰ ਦਾ ਕੇ ਮੁਸੀਬਤਾ ਤੁਹਾਡਾ ਿਪਛਾ ਨੀ ਛੱ ਡਦੀਆ...? ਇਕ ਪੰ ਗੇ ਚੋ
ਿਨਕਲੇ ਤੇ ਦੂਜੇ ਚ ਫਸ ਗੇ। ਿਜਵੇ ਮੈ ਇਕ ਆਰੀ ਫੋਨ ਲੈ ਕੇ ਆਇਆ ਰਾਤ ਨੂੰ
ਸਰਾਹਣੇ ਰੱ ਖ ਕੇ ਸੁੱ ਤਾ ਤੇ ਸਵੇਰੇ ਉਠ ਕੇ ਵੇਿਖਆ ਫੋਨ ਦੀ ਿਡਸਪਲੇ ਖਰਾਬ
ਹੋਗੀ । ਇਦਾ ਦੇ ਹਾਦਸੇ ਤੁਹਾਡੇ ਨਾਲ ਵੀ ਹੁੰ ਦੇ ਨ ਿਕ ਮੇਰੀ ਈ ਿਕਸਮਤ ਪੁੱ ਠੀ
ਆ । ਮੇਰੇ ਨਾਲ ਤ ਇਦਾ ਵੀ ਹੁੰ ਦਾ ਮੈ ਜਦੋ ਘਰੋ ਪੂਰਾ ਿਤਆਰ ਿਸਆਰ ਹੋ
ਕੇ ਜਾਨਾ ਿਜਥੇ ਿਗਆ ਹੁੰ ਨਾ ਉਥੇ ਜਾ ਕੇ ਜਾ ਤ ਪੈਟ ਦੀ ਿਜਪ ਖਰਾਬ ਹੋ ਜਾਦੇ
ਜ ਲੀਿੜਆ ਤੇ ਕੋਈ ਦਾਗ ਲੱਗ ਜਾਦਾ । ਕਿਹਣ ਦਾ ਮੇਰਾ ਇਹ ਮਤਲਬ ਕੇ
ਕੋਈ ਨਾ ਕੋਈ ਚੱ ਕਰ ਿਪਆ ਈ ਰਿਹੰ ਦਾ । ਤੇ ਆਹ ਸਾਰਾ ਅਿਧਆਏ ਈ ਉਹਦੇ
ਤੇ ਆ । ਆਪਾ ਟਾਇਟਲ ਿਲਿਖਆ ਕੇ ਔਕੜਾ ਵੱ ਲ ਪਿਹਲਾ ਕਦਮ ਤੇ ਮੇਰਾ
ਪਿਹਲਾ ਕਦਮ ਤਾ ਮੇਰੇ ਜੰ ਮਿਦਆ ਈ ਸੁਰੂ ਹੋ ਿਗਆ ਸੀ । ਮੈ ਜਮਨ ਤੋ ਪੰ ਜ
ਸਾਲ ਬਅਦ ਤੱ ਕ ਨਾਲੇ ਤ ਆਪ ਔਖਾ ਿਰਹਾ ਤੇ ਆਵਦੇ ਤੋ ਵੱ ਧ ਆਵਦੇ
ਘਰਦੇ ਔਖੇ ਕੀਤੇ । ਉਦੋ ਮੇਰੀ ਛਾਤੀ ਜਾਮ ਹੁੰ ਦੀ ਸੀ ਮੈਨੰ ੂ ਸਾਹ ਨੀ ਆਉਦਾ

14
ਹੁੰ ਦਾ ਸੀ । ਇਹਨਾ ਪੰ ਜ ਸਾਲਾ ਚ ਘਰਿਦਆ ਦਾ ਸਾਰਾ ਮੋਹ ਿਪਆਰ ਿਜਹੜਾ
ਜਵਾਕਾ ਤੇ ਆਉਦਾ ਹੁੰ ਦਾ ਉਹ ਮੈ ਮੁਕਾ ਤ ਸੀ । ਉਤੋ ਬਾਚ ਤ ਸੁਖ ਨਾਲ ਸੁਖ
ਨੂੰ ਗਾਲ ਈ ਪੈਦੀਆ ਰਹੀਆ । ਬਚਪਨ ਯਾਦ ਆ ਿਗਆ ਿਕਵੇ ਬੇਿਫਕਰੇ ਹੁੰ ਨ
ਸੀ । ਸਾਰਾ ਿਦਨ ਪੈਲੀ ਚ ਲੱਗੇ ਅਮਰੂਦਾ ਦੇ ਬੂਿਟਆ ਦੀ ਛ ਹੇਠ ਬੈਠ
ਰਿਹਣਾ । ਜਦ ਵੀ ਵੇਹੜੇ ਚ ਗੋਆ ਿਫਿਰਆ ਹੋਣਾ ਮੈ ਮੰ ਜੇ ਤੋ ਥੱ ਲੇ ਨੀ ਸੀ
ਤਰ ਦਾ । ਏਦਾ ਦੀਆ ਛੋਟੀਆ ਛੋਟੀਆ ਗੱ ਲ ਬਹੁਤ ਸਕੂਨ ਭਰੀਆ ਸੀ ।
ਪਰ ਸਕੂਨ ਨਾਲੋ ਿਜਆਦਾ ਸਜਾ ਿਮਲਦੀ ਰਹੀ । ਉਹ ਿਕਵੇ…? ਆਹ ਿਕੱ ਸਾ
ਸੁਣੋ

ਿਚੱ ਟੀਆ ਟੋਫੀਆ

ਜਦ ਪੰ ਜਾ ਸਾਲਾ ਦੀ ਬੀਮਾਰੀ ਤੋ ਖਿਹੜਾ ਛੁੱ ਟਾ ਿਫਰ ਮੈਨੰ ੂ ਹੋਸ ਜੀ ਆਈ ਸੀ

ਿਕ ਮੈ ਸਕੂਲ ਵੀ ਜਾਨਾ ਪੜਨ ਲਈ । ਮੈਨੰ ੂ ਰੋਜ ਬਾਪੂ ਿਪੰ ਡ ਆਲੇ ਸਕੂਲੇ
ਸਾਇਕਲ ਤੇ ਛੱ ਡ ਕੇ ਤੇ ਲੈ ਕੇ ਆਉਦਾ ਸੀ । ਇਕ ਿਦਨ ਛੁੱ ਟੀ ਹੋਣ ਤੇ ਬਾਪੂ ਨੂੰ
ਕੰ ਮ ਪੈ ਿਗਆ ਉਹ ਲੈ ਣ ਨ ਆਇਆ । ਮੈਨੰ ੂ ਪਤਾ ਨੀ ਕੀ ਕਾਹਲੀ ਪਈ ਸੀ । ਮੈ
ਕੱ ਲਾ ਈ ਘਰ ਨੂੰ ਤੁਰ ਿਪਆ ਤੇ ਜਦੋ ਘਰ ਨੂੰ ਜਾਣ ਆਲੇ ਰਾਹ ਵੱ ਲ ਨੂੰ ਸੜਕ
ਤੇ ਜਾਣ ਲੱਗਾ ਤ ਇਕ ਮੋਟਰ ਸਾਇਕਲ ਆਲਾ ਭਾਊ ਮੇਰੇ ਿਵਚ ਵੱ ਜਾ ਮੈਨੰ ੂ
ਯਾਦ ਇਕ ਪਾਸੇ ਮੈ ਿਰੜਨ ਿਦਆ ਸੀ ਦੂਜੇ ਪਾਸੇ ਮੇਰੀ ਰੋਟੀ ਆਲੀ ਡੱ ਬੀ ।
ਮੇਰੇ ਕੁਝ ਕੁ ਸੱ ਟਾ ਲੱਗ ਗਈਆ ਿਫਰ ਬਾਪੂ ਵੀ ਉਨ ਿਚਰ ਨੂੰ ਆ ਿਗਆ ਤੇ

15
ਮੈਨੰ ੂ ਿਫਰ ਡਾਕਟਰ ਕੋਲ ਲੈ ਗਏ । ਪੱ ਟੀਆ ਪੁਟੀਆ ਕਰਾ ਕੇ ਮੈਨੰ ੂ ਘਰੇ ਤ ਲੈ
ਆਂਦਾ ਪਰ ਮੈ ਿਫਰ ਵੀ ਰੋਈ ਜਾਵਾ । ਿਫਰ ਬਾਪੂ ਨ ਉਹ ਜੋ ਰੁਪਏ ਦੀਆ ਚਾਰ
ਟੋਫੀਆ ਆਉਦੀਆ ਸੀ ਉਦੋ ਿਚੱ ਟੇ ਰੰ ਗ ਦੀਆ ਉਹਨਾ ਦਾ ਇਕ ਡੱ ਬਾ ਿਲਆਣ
ਕੇ ਿਦੱ ਤਾ । ਿਫਰ ਿਕਤੇ ਮੈ ਰੋਣੋ ਚੁੱ ਪ ਹੋਇਆ । ਉਹ ਟੋਫੀਆ ਹੁਣ ਰੁਪਏ ਦੀਆ
ਿਤੰ ਨ ਆਉਦੀਆ ਪਰ ਅੱ ਜ ਵੀ ਉਨੀਆ ਈ ਸਵਾਦ ਨ ।

ਇਦਾ ਦੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਹਾਦਸੇ ਮੇਰੇ ਨਾਲ ਅਕਸਰ ਹੁੰ ਦੇ ਰਿਹੰ ਦੇ ਸੀ। ਕਦੇ
ਸਕੂਲੋ ਸਕਾਇਤ ਆ ਜਾਣੀ ਕਦੇ ਮੈ ਸਾਇਕਲ ਤੋ ਿਡਗ ਕੇ ਸੱ ਟ ਲਵਾ ਲੈ ਦਾ ।
ਦੂਜੇ ਪਾਸੇ ਮੈ ਸਰਾਰਤੀ ਵੀ ਬਾਹਲਾ ਸੀ ਤੇ ਹ ਆਵਦੇ ਚਾਚੇ ਦੇ ਮੁੰ ਡੇ ਨਾਲ ਰੋਜ
ਲੜਦਾ ਰਿਹੰ ਦਾ ਸੀ । ਕਣਕ ਦੇ ਟਾਇਮ ਤੇ ਪਰਾਲੀ ਦਾ ਘਰ ਬਣਾ ਕੇ ਉਹਦੇ
ਨਾਲ ਖੇਡਦਾ ਵੀ ਸੀ । ਇਦਾ ਈ ਲੜਦੇ ਝਗੜਦੇ ਹੱ ਸਦੇ ਖੇਡਦੇ ਸਾਿਰਆ ਦੀ
ਿਜੰ ਦਗੀ ਲੰਘਦੀ ਏ । ਇਹ ਸਬ ਕੁਝ ਹਰੇਕ ਦੀ ਲਾਇਫ ਚ ਹੁੰ ਦਾ । ਹਰੇਕ ਦੀ
ਲਾਇਫ ਚ ਇਕ ਤੋ ਬਾਅਦ ਦੂਜੀ ,ਦੂਜੀ ਤੋ ਬਾਅਦ ਤੀਜੀ ਇਦਾ ਈ ਮੁਸੀਬਤਾ
ਤੇ ਔਕੜਾ ਦੀ ਲੜੀ ਚਲਦੀ ਰਿਹੰ ਦੀ ਏ । ਮੇਰੇ ਨਾਲ ਤ ਏਦਾ ਈ ਹੁੰ ਦਾ ਸੀ ।
ਮੈ ਜੋ ਚਾਹੁੰ ਦਾ ਸੀ ਉਹ ਹੁੰ ਦਾ ਨੀ ਤੇ ਜੋ ਹੋ ਜੇ ਿਫਰ ਿਜਆਦਾ ਟਾਇਮ ਰਿਹੰ ਦਾ
ਨੀ । ਿਜਵੇ ਅਗਲੇ ਿਕੱ ਸੇ ਚ ਹੋਇਆ ।

16
 ਿਬੱ ਕਰ ਦੀ ਮਾੜੀ ਿਕਸਮਤ

ਮੈਨੰ ੂ ਨ ਸੁਰੂ ਤੋ ਈ ਜਨਵਰ ਰੱ ਖਣ ਦਾ ਸੌਕ ਸੀ ਮੈ ਤੇ ਮੇਰੇ ਤਾਏ ਦੇ ਮੁੰ ਡੇ ਨ

ਸਲਾਹ ਬਣਾਈ ਕੇ ਆਪਾ ਕੋਈ ਕਤੂਰਾ ਿਲਆਉਣੇ ਆ ਤੇ ਉਹਨੂੰ ਪਾਲਾਗੇ । ਪਰ
ਹੁਣ ਮਸਲਾ ਇਹ ਸੀ ਕੇ ਕਤੂਰਾ ਿਲਆਉਣਾ ਿਕਥੋ ਆ ..? ਮੇਰੀ ਕਲਾਸ ਦਾ
ਇਕ ਮੁੰ ਡਾ ਸੀ ਉਹਨੂੰ ਮੈ ਦੱ ਿਸਆ ਤਾ ਉਹਨ ਦੱ ਿਸਆ ਕੇ ਸਾਡੀ ਕੁੱ ਤੀ ਸੂਈ ਆ
ਉਹਦੇ ਕਤੂਰੇ ਵਧੀਆ ਆ ਉਹ ਲੈ ਜੋ । ਬਸ ਿਫਰ ਮੈ ਘਰੇ ਆਣ ਕੇ ਦੱ ਿਸਆ
ਤਾਏ ਆਲੇ ਨੂੰ ਉਹ ਵੀ ਿਤਆਰ ਹੋ ਿਗਆ । ਉਹ ਟਾਇਮ ਮੋਟਰ ਸਾਇਕਲ ਇਕ
ਸੁਪਨਾ ਈ ਸੀ । ਮੈ ਆਵਦਾ ਸਾਇਕਲ ਚੱ ਿਕਆ ਤੇ ਅਸੀ ਦੋਵੇ ਤੁਰ ਪੇ ਿਫਰ ।
ਅੱ ਧੇ ਰਾਹ ਗੋਪੀ ਨ ਚਲਾਇਆ ਅੱ ਧੇ ਰਾਹ ਮੈ ਅਸੀ ਵਾਵਹਾ ਦੂਰ ਗਏ ਸੀ। ਬਸ
ਇਕ ਕਤੂਰੇ ਦੇ ਚੱ ਕਰ ਚ । ਿਜਹੜਾ ਿਬਨਾ ਕੋਈ ਨਸਲ ਤੋ ਦੇਸੀ ਿਜਹਾ ਸੀ ।
ਅੱ ਜ ਤਾ ਲੋ ਕੀ ਨਖਰੇ ਈ ਬਾਹਲੇ ਕਰਦੇ ਆ ਆਹ ਚਾਹੀਦਾ ਤੇ ਉਹ ਚਾਹੀਦਾ।
ਚਲੋ ਖੈਰ ਿਫਰ ਅਸੀ ਪਹੁੰ ਚ ਈ ਗਏ ਉਹਨਾ ਘਰੇ ਉਥੇ ਇਕ ਸੋਹਣਾ ਿਜਹਾ
ਕਤੂਰਾ ਸੀ ਮੈਨੰ ੂ ਬਾਹਲਾ ਸੋਹਣਾ ਲੱਗਾ ਮੈ ਉਹੀ ਚੱ ਕ ਿਲਆ । ਸਾਇਕਲ ਅੱ ਗੇ
ਟੋਕਰੀ ਲੱਗੀ ਸੀ ਉਹਦੇ ਚ ਰੱ ਖ ਤਾ ਉਹਨੂੰ । ਅਸੀ ਰਾਹ ਚ ਉਹਦੀ ਨ ਰੱ ਖਤਾ
ਸੀ । ਪਰ ਜਦੋ ਥਕੇ ਹਾਰੇ ਘਰੇ ਪੁਹੰਚੇ ਬੜੀਆ ਗਾਲਾ ਪਈਆ ਸਾਨੂੰ । ਗਾਲ
ਦਾ ਤ ਕੋਈ ਨੀ ਪੈਦੀਆ ਈ ਰਿਹੰ ਦੀਆ ਸੀ । ਮੈਨੰ ੂ ਬਹੁਤ ਚਾਅ ਸੀ ਪਰ ਜੇ
ਮਕੱ ਦਰਾ ਨੂੰ ਢਾਅ ਲੱਗੀ ਹੋਵੇ ਤ ਚਾਅਵ ਦੇ ਬੰ ਨ ਵੀ ਕੋਈ ਕੰ ਮ ਨੀ ਆਉਦੇ ।

17
ਉਹ ਵੀ ਵਿਹ ਜਾਦੇ ਨ। ਚੱ ਕਰ ਇਹ ਪਇਆ ਕੇ ਮੈ ਿਗਆ ਸੀ ਸਕੂਲ । ਪਰ
ਜਦੋ ਘਰੇ ਆਇਆ ਤ ਪਤਾ ਲੱਗਾ ਕੇ ਿਬੱ ਕਰ ਟਰੈਕਟਰ ਦੇ ਟਾਇਰ ਥੱ ਲੇ ਆ
ਕੇ ਮਰ ਿਗਆ । ਅਸੀ ਉਹਦਾ ਨਾਮ ਿਬੱ ਕਰ ਰੱ ਿਖਆ ਸੀ । ਮੇਰੇ ਮੂੰ ਹੋ ਇਕੇ ਈ
ਗੱ ਲ ਿਨਕਲੀ ਉਹਨੂੰ ਦੇਖ ਕੇ ਿਬੱ ਕਰ ਦੀ ਮਾੜੀ ਿਕਸਮਤ……।

ਬਸ ਇਦਾ ਦੀਆ ਿਕੱ ਸੇ ਕਹਾਣੀਆ ਨੂੰ ਹੰ ਡਾਅ ਕੇ ਮੇਰਾ ਬਚਪਨ ਲੰਘਦਾ ਿਗਆ
। ਇਕ ਤ ਮੇਰੀਆ ਔਕੜਾ ਦੂਜਾ ਮੇਰੀ ਮਾਸੀ ਇਹਨਾ ਤੋ ਮੈ ਬਾਹਲਾ ਤੰ ਗ ਸੀ ।
ਉਹ ਮੇਰੀ ਮੰ ਮੀ ਨੂੰ ਿਸਕਾਇਤ ਲਾਉਦੇ ਤੇ ਮੇਰੀ ਮਾਤਾ ਿਬਨਾ ਦੱ ਸੇ ਪੁੱ ਛੇ ਮੈਨੰ ੂ
ਗਾਲਾ ਕੱ ਢਦੇ ਰਿਹੰ ਦੇ । ਮੈ ਮਨ ਚ ਬਹੁਤ ਬੁਰਾ ਭਲਾ ਕਿਹੰ ਦਾ ਸੀ ਪਰ ਹੁਣ
ਉਹ ਚੀਜਾ ਮੈਨੰ ੂ ਗਲਤ ਲਗਦੀਆ ਕੇ ਮੈ ਐਵੇ ਿਕਉ ਸੋਚਦਾ ਿਰਹਾ । ਉਹਨਾ
ਦੀਆ ਇਹ ਗੱ ਲ ਤੇ ਗਾਲਾ ਮੇਰੇ ਈ ਫਾਇਦੇ ਲੀ ਸੀ । ਮੈਨੰ ੂ ਿਝੜਕਾ ਤ ਬਹੁਤ
ਪਈਆ ਪਰ ਅੱ ਜ ਤੱ ਕ ਕੁੱ ਚ ਨੀ ਪਈ ਕਦੇ ਬਸ ਇਕ ਆਰੀ ਗੱ ਲ ਯਾਦ ਆ ਕੇ
ਬਾਪੂ ਿਕਸੇ ਗੱ ਲ ਤੋ ਮੇਰੇ ਮਗਰ ਲੱਗਾ ਸੀ ਪਰ ਮੈ ਅੱ ਗੇ ਅੱ ਗੇ ਭਜਦਾ ਭਜਦਾ
ਛੱ ਤ ਤੇ ਚੜ ਿਗਆ ਤੇ ਬਾਪੂ ਨੂੰ ਿਪਛੇ ਵੇਖ ਕੇ ਠਾਹ ਥੱ ਲੇ ਛਾਲ ਮਾਰਤੀ । ਉਦੋ
ਿਫਰ ਬਾਕੀ ਗੱ ਲ ਤੋ ਤਾ ਨੀ ਇਹ ਗੱ ਲ ਤੋ ਬਹੁਤ ਗਾਲਾ ਪਈਆ । ਉਹ ਵੀ
ਓਦੋ ਦਾ ਟਾਇਮ ਸੀ ਜੇ ਮੈ ਅੱ ਜ ਚਾਹਵਾ ਉਹ ਕੁਛ ਤ ਨਹੀ ਹੋ ਸਕਦਾ । ਆਪਾ
ਗੱ ਲ ਕਰਦੇ ਸੀ ਔਕੜਾ ਦੀ ਮੇਰਾ ਬਚਪਨ ਮੈਨੰ ੂ ਔਕੜਾ ਦਾ ਪਿਹਲਾ ਤੇ ਆਖਰੀ
ਕਦਮ ਲੱਗਦਾ ਸੀ ।ਿਕਉ ਕੇ ਬਾਅਦ ਤ ਮੈਨੰ ੂ ਸਬ ਆਮ ਿਜਆ ਲੱਗਣ ਲੱਗ
ਿਗਆ । ਨਾਲੇ ਮ ਿਪਓ ਦੀਆ ਪਈਆ ਿਝੜਕਾ ਆਉਣ ਆਲੀਆ ਮੁਸੀਬਤਾ ਨੂੰ

18
ਠੱਲ ਪਾ ਿਦੰ ਦੀਆ ਨ ਤੇ ਿਜੰ ਦਗੀ ਦੇ ਿਨ ਕੇ ਿਨ ਕੇ ਸਬਕ ਆਉਣ ਆਲੀਆ ਔਖਾ
ਨੂੰ ਸੌਖਾ ਕਰ ਿਦੰ ਦੇ ਨ। ਿਕਉ ਕੇ ਜਦੋ ਆਪਾ ਬਾਹਰ ਜਾਨ ਆ ਤਾ ਬਹੁਤ ਸੂਲਾ
ਭਰੇ ਰਾਹ ਿਮਲਦੇ ਨ ਪਰ ਜੇ ਉਹਨਾ ਸੂਲਾ ਦਾ ਤੁਜਰਬਾ ਘਰੇ ਈ ਕੀਤਾ ਹੋਵੇ
ਿਫਰ ਸਬ ਸੂਲਾ ਦੀਆ ਨਕਾ ਟੁੱ ਟ ਜਾਦੀਆ ਨ । ਇਹ ਔਕੜਾ ਭਰੇ ਕਦਮ ਿਕਸੇ
ਦੀ ਿਜੰ ਦਗੀ ਚ ਬਚਪਨ ਵੇਲੇ ,ਜਵਾਨੀ ਵੇਲੇ ਜ ਬੁਢਾਪੇ ਵੇਲੇ ਆਉਦੇ ਨ । ਪਰ
ਇਹ ਔਕੜਾ ਆਉਦੀਆ ਹਰ ਿਕਸੇ ਦੀ ਿਜੰ ਦਗੀ ਚ ਆਉਦੀਆ ਨ । ਿਜੰ ਨਾ
ਿਚਰ ਇਹ ਨ ਆਉਣ ਉਹਨਾ ਸਮਾ ਤੁਹਾਡੀ ਚੰ ਗੇ ਜੀਵਨ ਦੀ ਨੀਹ ਨਹੀ
ਰਖ ਦੀ। ਹੁਣ ਿਦਨ ਦੇ ਿਤੰ ਨ ਵੱ ਜ ਰਹੇ ਨ ਬੂਟਾ ਵੀਰ ਚੂਰੀ ਕੁੱ ਟ ਕੇ ਲੈ ਕੇ
ਆਇਆ ਉਹ ਖਾਣ ਲੱਗੇ ਆ । ਕੁਝ ਅਦਾ ਦੇ ਇਨਸਾਨ ਵੀ ਹੁੰ ਦੇ ਨ ਿਜਨਾ ਚ
ਅਸੀ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਵੇਖਦੇ ਆ ਬੂਟਾ ਵੀਰ ਵੀ ਮੇਰੇ ਲੀ ਓਹੀ ਨ । ਉਹ ਸੱ ਚ
ਆਪਾ ਤ ਿਵ ੇ ਤੋ ਭਟਕ ਗਏ । ਇਸ ਅਿਧਆਏ ਦਾ ਨਾਮ ਮੈ ਪਿਹਲਾ ਬਚਪਨ
ਬੀਿਤਆ ਸਵਰਗ ਰੱ ਿਖਆ ਸੀ ਪਰ ਮੈਨੰ ੂ ਲੱਗਾ ਕੇ ਏਹਦੇ ਨਾਲ ਮੇਰੀਆ ਔਕੜਾ
ਤੋ ਿਮਲੇ ਸਬਕਾ ਦਾ ਰੰ ਗ ਿਕਤੇ ਨ ਿਕਤੇ ਿਫੱ ਕਾ ਪੈ ਜਾਣਾ ਏ । ਇਹ ਸਾਇਦ
ਤੁਹਾਡੇ ਲਈ ਿਨ ਤੀਆ ਗੱ ਲ ਹੋਣ ਪਰ ਮੇਰੇ ਲਈ ਇਹ ਬਹੁਤ ਵੱ ਡੀਆ ਗੱ ਲ
ਨ।

ਮੇਰੇ ਤੇ ਜੋ ਬੀਤੀ ਲੋ ਕਾ ਲੀ ਕਹਾਣੀ ਅੱ ਖਰਾ ਦੀ

ਸਮਝਣ ਵਾਲੇ ਈ ਸਮਝ ਸਕਦੇ ਮਾਰ ਿਕਸਮਤ ਦੇ ਚੱ ਕਰ ਦੀ

19
ਏਦਾ ਈ ਕਈ ਛੋਟੀਆ ਔਕੜਾ ਤੁਹਾਡੀ ਿਜੰ ਦਗੀ ਚ ਵੀ ਆਉਣ ਗੀਆ ਪਰ ਹਰੇਕ
ਗੱ ਲ ਦੇ ਿਤੰ ਨ ਤੱ ਥ ਹੁੰ ਦੇ ਨ ਸਹੀ ਗਲਤ ਤੇ ਇਕ ਸਹੀ ਗੱ ਲਤ ਦੇ ਿਵਚਕਾਰ ਆਲਾ
ਿਹੱ ਸਾ । ਉਹ ਤੁਸੀ ਆਪ ਫੈਸਲਾ ਕਰਨਾ ਕੇ ਤੁਸੀ ਕੀ ਕਰਨਾ ਏ ਔਕੜਾ ਤੋ ਭੱ ਜਣਾ ਏ
ਕੇ ਉਹਨਾ ਨਾਲ ਮੱ ਥਾ ਲਾਉਣਾ ਏ ਬੇਸੱਕ ਤੁਸੀ ਹਾਰ ਵੀ ਸਕਦੇ ਓ ਪਰ ਉਸ ਹਾਰ ਦਾ
ਵੀ ਆਪਣਾ ਈ ਇਕ ਰੁਤਬਾ ਹੁੰ ਦਾ ਏ ਉਹ ਵੀ ਕੁਝ ਸਖਾ ਕੇ ਈ ਜਾਦੀ ਏ । ਇਸ ਕਰਕੇ
ਇਸ ਪਿਹਲੇ ਕਦਮ ਤੋ ਕਦੇ ਵੀ ਭੱ ਜੋ ਨ ।

***

20
ਅਿਧਆਏ-3

ਸਕੂਲ ਦਾ ਸਫਰ

ਸਕੂਲ ਉਹ ਪਾਰਟ ਆ ਿਜੰ ਦਗੀ ਦੀ ਦੋ ਾਇਦ ਈ ਿਕਸੇ ਦੇ ਿਹੱ ਸੇ ਨ ਆਉਦਾ

ਹੋਵੇ । ਜਦੋ ਆਪਾ ਸਕੂਲ ਹੁੰ ਨ ਆ ਓਦੋ ਇਹ ਜਿਹਰ ਿਜਆ ਲੱਗਦਾ ਪਰ
ਬਾਅਦ ਚ ਇਹਦੀ ਕਮੀ ਸਮਝ ਆਉਦੀ ਏ । ਮੇਰੇ ਸਕੂਲ ਦਾ ਸਫਰ ਿਪੰ ਡ ਤੋ
ਈ ਸੁਰੂ ਹੋਇਆ । ਿਪੰ ਡ ਮੈ ਪਿਹਲੀ ਕਲਾਸ ਤੱ ਕ ਪਿੜਆ ਿਫਰ ਨਾਨਕੇ ਚਲਾ
ਿਜਆ ਉਥੇ ਮੈ ਸਾਲ ਇਕ ਲਾਇਆ । ਮੇਰਾ ਉਥੇ ਬਾਹਲਾ ਔਖਾ ਸੀ ਿਕਉ ਕੇ
ਮੇਰੀ ਮਾਸੀ ਈ ਮੈਨੰ ੂ ਪੜਾਉਦੀ ਸੀ ਤੇ ਮੈਨੰ ੂ ਕੈਦ ਜੇ ਅਰਗਾ ਕੰ ਮ ਲੱਗਦਾ ਸੀ ।
ਓਦੋ ਿਫਰ ਮੈ ਬਾਪੂ ਨੂੰ ਰੋ ਰੋ ਕੇ ਿਕਹਾ ਲੈ ਜੋ ਮੈਨੰ ੂ । ਿਫਰ ਕਲਾਸ ਮੁੱ ਕਿਦਆ ਈ
ਬਾਪੂ ਲੈ ਿਗਆ । ਿਫਰ ਪੁਹੰਿਚਆ ਮੈ ਫੱ ਤੇ ਆਲੇ ਸਕੂਲ ਚ । ਉਹਨਾ ਟੈਸਟ
ਿਲਆ ਮੈਨੰ ੂ ਕੁਖ ਨੀ ਆਇਆ । ਪਰ ਿਫਰ ਵੀ ਮੈਨੰ ੂ ਤੀਜੀ ਕਲਾਸ ਚ ਦਾਖਲਾ
ਿਮਲ ਿਗਆ । ਲਓ ਜੀ ਏਥੋ ਹੋਣੇ ਸੁਰੂ ਨਜਾਰੇ ਈ ਨਜਾਰੇ ਿਜਹੜੇ ਓਦੋ ਜਿਹਰ
ਜੇ ਲੱਗਦੇ ਸੀ। ਸਕੂਲ ਦਾ ਪਿਹਲਾ ਈ ਿਦਨ ਤੇ ਮੈਨੰ ੂ ਇਕ ਇਹੋ ਿਜਆ ਬੰ ਦਾ
ਿਮਿਲਆ ਜਿਹੰ ਦੇ ਨ ਿਮਲ ਕੇ ਮੈ ਸਾਰਾ ਿਦਨ ਲੁੱਕ ਕੇ ਕੱ ਢ ਤਾ ਿਕਸੇ ਨੂੰ ਪਤਾ ਨੀ
ਕੇ ਅਸੀ ਸਕੂਲ ਵੀ ਆਏ ਆ। ਿਫਰ ਛੁੱ ਟੀ ਵੇਲੇ ਬਾਹਰ ਆਏ । ਪਰ ਿਜਨਾ
ਮਰਜੀ ਲੁਕ ਲਈਏ ਇਕ ਿਦਨ ਤ ਕੁਰਬਾਨੀ ਦੇਣੀ ਪੈਣੀ ਸੀ । ਆ ਿਗਆ ਿਫਰ

21
ਉਹ ਿਦਨ ਇਕ ਮਾਸਟਰ ਆਇਆ ਕਲਾਸ ਚ ਸਾਰੇ ਖੜੇ ਹੋ ਕੇ ਆਹ ਬੋਲਨ
ਲੱਗ ਗੇ

God is the khalsa

God is the victory

Good morning……

ਪਰ ਸਾਰ ਹੋਨੀ ਟੋਹਰ ਨਾਲ ਬੈਠ ਸੀ । ਹੁਣ ਸਾਡੇ ਅਰਗੇ ਨੂੰ ਕੀ ਪਤਾ ਿਜਹੜੇ
ਸੁੱ ਕੀ ਪੰ ਜ਼ੀਰੀ ਿਪੱ ਛੇ ਆਂਗਨ ਵਾੜੀ ਜਾਦੇ ਰਹੇ ਸੀ ।

ਹੁਣ ਮੈਨੰ ੂ ਕੀ ਪਤਾ ਮੈ ਇਕੱ ਲਾ ਬੈਠਾ ਸੀ ਸਾਰੇ ਮੇਰੇ ਮੂੰ ਹ ਵੱ ਲ ਵੇਖਣ ਦਏ ਸੀ ।

ਉਸ ਮਾਸਟਰ ਨ ਮੈਨੰ ੂ ਬੁਲਾਇਆ ਕਿਹੰ ਦਾ ਉਰਾ ਆ ਕੀ ਹੋਇਆ ਬੀਮਾਰ ਆ
ਮੈ ਿਕਹਾ ਨਹੀ ਕਿਹੰ ਦਾ ਲੱਤਾ ਦੁਖਦੀਆ ਮੈ ਿਕਹਾ ਨਹੀ ਿਕਸਮਤ ਵੱ ਲੋ ਮੇਰਾ
ਤਸਮਾ ਖੁੱ ਲਾ ਸੀ ਕਿਹੰ ਦਾ ਤਸਮਾ ਬੰ ਨ ਪਿਹਲਾ ਮੈ ਤਸਮਾ ਬੰ ਨਣ ਲਈ ਥੱ ਲੇ
ਹੋਇਆ ਉਹਨ ਭੈਣ ਦੇ ਵੀਰ ਨ ਜੋਰ ਦੇਣੀ ਲੱਕ ਚ ਛਾਲ ਮਾਰ ਕੇ ਚਪੇੜ ਮਾਰੀ
ਿਜਵੇ ਿਸੰ ਗਮ ਚ ਅਜੇ ਦੇਵਗਨ ਮਾਰਦਾ । ਿਫਰ ਮੈਨੰ ੂ ਈ ਪਤਾ ਮੈ ਿਕਵੇ ਿਠਆ
ਤਾਹ। ਿਫਰ ਉਹਨ ਸਮਾਇਆ ਕੇ ਸਿਤਕਾਰ ਵਜੋ ਖੜੇ ਹੋਈ ਦਾ ਹੁੰ ਦਾ ਆ ।
ਿਫਰ ਕਈ ਮੇਰੇ ਯਾਰ ਬਣੇ ਤੇ ਕਲਾਸ ਤੇ ਕਲਾਸ ਲੰਘਦੀ ਗਈ ਤੇ ਿਜਹੜਾ ਯਾਰ
ਪਿਹਲੇ ਿਦਨ ਿਮਿਲਆ ਸੀ ਓਹ ਬਾਹਲੀ ਐਟਮ ਸੀ ਪਤੰ ਦਰ ਸਾਿਰਆ ਦੀ ਰੋਟੀ

22
ਕੱ ਢ ਕੇ ਖਾ ਜਾਦਾ ਸੀ । ਇਕ ਆਰੀ ਓਹਨ ਇਕ ਕੁੜੀ ਦੇ ਪੰ ਜ ਰੁਪਏ ਚੋਰੀ
ਕਰਲੇ ਓਦੋ ਪੰ ਜ ਰੁਪਏ ਬੜੀ ਵੱ ਡੀ ਸੈਅ ਸੀ । ਬੜੀ ਚੈਿਕੰ ਗ ਕੀਤੀ ਨਹੀ ਿਮਲੇ
। ਸਾਿਰਆ ਨ ਓਹਦਾ ਈ ਨਾਮ ਲਾਇਆ । ਤੇ ਮਾੜੀ ਿਕਸਮਤ ਉਹਦੀ ਉਹਦੇ ਤੋ
ਈ ਿਮਲੇ । ਿਫਰ ਜੋ ਉਹਨੂੰ ਿਛੱ ਤਰ ਪਏ ਤੋਬਾ ਤੋਬਾ । ਅਗਲੀ ਕਲਾਸ ਚ ਆਏ
ਤ ਜਵਾਨੀ ਸੁਰੂ ਹੋਗੀ ਮੇਰੀ ਨਵੀ ਕਲਾਸ ਮੇਟ ਆਈ ਇੱ ਕ । ਤੇ ਿਜਹੜੇ ਕੰ ਮ
ਅੱ ਜ ਦੇ ਛੋਰ ਕਰਨ ਚ ਬਹਾਦਰੀ ਸਮਝਦੇ ਅਸੀ ਉਹ ਚੌਥੀ ਪੰ ਜਵੀ ਚ ਕਰਤੇ
ਸੀ ਜਦੋ ਜਵਾਕਾ ਤੋ ਆਵਦੇ ਨੱਕ ਨੀ ਸੰ ਭਦੇ । ਜੱ ਟ ਤ ਸਾਿਰਆ ਦੀ ਿਨਗਾ ਤੇ
ਚੜਗੇ ਸੀ । ਸਰਾਰਤਾ ਬਹੁਤ ਕਰਦੇ ਸੀ । ਜਦੋ ਵੀ ਮੀਿਟੰ ਗ ਤੇ ਬਾਪੂ ਜਾਦਾ
ਬਾਪੂ ਇਧਰੋ ਸਕਾਇਤਾ ਦੀ ਪੰ ਡ ਭਰ ਕੇ ਲਜਾਦ ਤੇ ਉਧਰੋ ਸਕੂਲ ਆਲੇ ਪੰ ਡ
ਬੰ ਨ ਕੇ ਦੇ ਿਦੰ ਦੇ । ਿਫਰ ਿਜਵੇ ਿਜਵੇ ਕਲਾਸਾ ਤੇ ਨੂੰ ਜਾਦੀਆ ਗਈ ਉਵੇ ਉਵੇ
ਸਾਡਾ ਖੂਨ ਵੀ ਉਬਾਲੇ ਮਾਰਨ ਲੱਗ ਿਪਆ । ਆਵਦੇ ਆਪ ਨੂੰ ਹੀਰੋ ਈ ਸਮਝਣ
ਲੱਗ ਪਏ ਸੀ । ਸੱ ਤਵੀ ਕਲਾਸ ਚ ਮੇਰਾ ਾਇਰ ਜਾਿਗਆ ਤੇ ਮੈ ਿਤੰ ਨ ਚਾਰ
ਗਾਣੇ ਿਲਖੇ ਪਿਹਲੀ ਆਰ ਚ ਈ । ਇਕ ਗਾਣਾ ਤ ਮੈ ਿਕਸੇ ਨਾਲ ਲੜਦੇ
ਟਾਇਮ ਗਾਲਾ ਦੀ ਕੋਮਪੋਜੀਸਨ ਬਣਾ ਕੇ ਬਣਾਇਆ । ਿਫਰ ਚੋਬਰ ਆ ਿਗਆ
ਅੱ ਠਵੀ ਕਲਾਸ ਚ । ਓ ਤੇਰੀ ਸੀ ਇਸੇ ਕਲਾਸ ਦੀ ਇਕ ਘੈਟ ਯਾਦ ਬਾਰੇ ਸੁਣੋ ।
ਇਹਦਾ ਨਾਮ ਮੈ ਰੱ ਿਖਆ ਡੈਕਸਾ ਿਪਛੇ ਦੰ ਗੇ ।

23
 ਡੈਕਸਾ ਿਪਛੇ ਦੰ ਗੇ

ਉਸ ਉਮਰੇ ਸਬ ਤੋ ਵੱ ਧ ਿਫਕਰ ਸਕੂਲ ਜਾ ਕੇ ਡੈਕਸ ਮੱ ਲਨ ਦੀ ਸੀ । ਤੇ ਇਕ

ਿਦਨ ਉਹ ਿਜਹੜਾ ਸਕੂਲ ਦੇ ਪਿਹਲੇ ਦੇਨ ਸਾਰ ਿਮਿਲਆ ਸੀ ਉਹਦਾ ਡੈਕਸ
ਇਕ ਕੁੜੀ ਨ ਕੱ ਢ ਿਲਆ । ਉਤੋ ਈ ਉਹ ਆਪ ਵੀ ਆ ਿਗਆ ਤੇ ਕਿਹੰ ਦਾ ਇਹ
ਮੇਰਾ ਡੈਕਸ ਆ । ਕੁੜੀ ਕਿਹੰ ਦੀ ਮੈ ਇਹਦੇ ਤੇ ਰੋਜ ਬਿਹਨੀ ਆ । ਦੋਵੇ ਇਕ
ਦੂਜੇ ਤੋ ਖੋਹਣ ਲੱਗ ਪੇ । ਇਥੋ ਤੱ ਕ ਕੁੜੀ ਸਹੀ ਸੀ । ਿਫਰ ਕੁੜੀ ਨੂੰ ਚਿੜਆ
ਗੁੱ ਸਾ ਕੁੜੀ ਥੋੜੀ ਕੁ ਕੱ ਬੀ ਸੀ । ਉਹਨ ਉਹਦਾ ਕਾਲਰ ਫੜ ਕੇ ਮੁੰ ਡੇ ਦੇ ਦੋ ਿਤੰ ਨ
ਚਪੇੜਾ ਰੱ ਖੀਆ। ਅਸੀ ਸਾਰੇ ਵੇਖ ਕੇ ਹੱ ਸਣ ਦਏ ਸੀ ਉਹ ਪਤੰ ਦਰ ਰੋ ਿਪਆ ।
ਰੋਦ ਰੋਦ ਕਿਹੰ ਦਾ ਮੈ ਦਫਤਰ ਚੱ ਿਲਆ । ਕੁੜੀ ਆਹਦੀ ਕੇ ਤੂੰ ਕੀ ਜਾਏ ਗਾ ਮੈ
ਲੈ ਕੇ ਜਾਨੀ ਆ । ਉਹ ਉਵੇ ਈ ਕਾਲਰ ਤੋ ਫੜ ਕੇ ਉਹਨੂੰ ਰਦੇ ਨੂੰ ਲੈ ਗਈ ।
ਜਦੋ ਜਾ ਕੇ ਸਾਰੀ ਗੱ ਲ ਦੱ ਸੀ ਿਫਰ ਨੁੰਡਾ ਹੱ ਸਦਾ ਆਵੇ ਕੁੜੀ ਰਦੀ ਆਵੇ ।
ਉਹਨਾ ਕੁੜੀ ਕੁੱ ਟ ਤੀ । ਮੁੜਕੇ ਮਸਟਰ ਕਲਾਸ ਚ ਆਇਆ ਕਿਹੰ ਦਾ ਸਰਮ
ਨੀ ਆਉਦੀ ਤਹਾਨੂੰ ਤੁਸੀ ਤਮਾਸਾ ਵੇਖਦੇ ਰਹੇ ਯਾਰ ਹੋਨੀ ਤ ਮੁਕਰ ਗਏ
ਿਕਹਾ ਆਪਾ ਤ ਹੁਣੇ ਆਏ ਆ ।

ਏਦਾ ਈ ਿਦਨ ਲੰਘੀ ਜਾ ਰਹੇ ਸੀ ਿਫਰ ਆਪਾ ਪਹੁੰ ਚਗੇ ਨਵੀ ਕਲਾਸ ਚ । ਿਫਰ
ਨੌਵੀ ਕਲਾਸ ਚ ਇਕ ਕੁੜੀ ਆਈ ਕੁੜੀਆ ਤ ਪਿਹਲਾ ਵੀ ਬਹੁਤ ਆਈਆ
ਪਰ ਹਰ ਬਾਰੇ ਦੱ ਸਣਾ ਜਰੂਰੀ ਨੀ । ਇਹਦਾ ਨਾਮ ਕੀ ਰੱ ਖਾ..?? ਹ ਇਹਦਾ

24
ਨਾਮ ਿਮਲਟਨ । ਇਹ ਨਾਮ ਵੈਸੇ ਇਕ ਰੋਟੀ ਆਲੇ ਡੱ ਬੇ ਦਾ ਏ ਪਰ ਮੈ ਿਕਉ
ਿਦੱ ਤਾ ਇਹ ਬਾਚ ਪਤਾ ਲੱਗੂ । ਇਹ ਨਵੇ ਨਵੇ ਆਏ ਕਲਾਸ ਚ ਹੋਲੀ ਹੋਲੀ
ਜਾਣ ਪਛਾਣ ਹੋਈ । ਮੈ ਨ ਪਿਹਲਾ ਤੋ ਈ ਆਵਦਾ ਸਾਰਾ ਕੰ ਮ ਕੁੜੀਆ ਤੋ
ਕਰਾਉਦਾ ਸੀ ਉਹਨਾ ਦੀ ਲਖਾਈ ਵਧੀਆ ਹੁੰ ਦੀ ਏ ਨ ਤ । ਮੈ ਿਫਰ ਿਮਲਟਨ
ਤ ਸਾਰਾ ਕੰ ਮ ਕਰਾਉਣ ਲੱਗ ਿਗਆ । ਪਰ ਇਕ ਿਦਨ ਉਹਨ ਕਿਹ ਿਦੱ ਤਾ ਕੇ
ਤੁਸੀ ਮੈਨੰ ੂ ਪਸੰ ਦ ਜੇ ਵਧੀਆ ਲਗਦੇ ਓ । ਬਸ ਿਫਰ ਕੀ ਵਟਾ ਲੇ ਨੰਬਰ । ਓਦੋ
ਓਹ ਜਮਾਨਾ ਸੀ ਜਦ ਦਸ ਦੇ ਸਕਰੈਚ ਕਾਰਡ ਨਾਲ 100 ਐਸਮੈਸ ਿਮਲਦੇ
ਸੀ । ਪੰ ਜ ਸੱ ਤ ਿਦਨ ਤ ਆਪਾ ਪੂਰੀ ਜਾਨੂੰ ਜਾਨੂੰ ਕਰਾਈ ਪਰ ਇਹ ਬਹੁਤਾ
ਿਚਰ ਨ ਚੱ ਲੀ ਉਹ ਿਕਓ ਆਹ ਸੁਣੋ ।

ਚੰ ਦਰ ਡੱ ਬਾ

ਗੱ ਲ ਏਵੇ ਹੋਈ ਕੇ ਅਸੀ ਨ ਰੋਜ਼ ਰੋਟੀ ਨਾਲ ਲੈ ਕੇ ਜਾਨ ਹੁੰ ਨ ਸੀ । ਚੱ ਕਰ ਇਹ

ਿਪਆ ਕੇ ਇਕ ਿਦਨ ਰੋਟੀ ਆਲਾ ਡੱ ਬਾ ਮੇਰਾ ਏਥੇ ਈ ਰਿਹ ਿਗਆ । ਿਮਲਟਨ
ਡੱ ਬਾ ਨਾਲ ਲੈ ਗੀ ਆਵਦੇ । ਮੈਥੋ ਮਾਤਾ ਨ ਵੀ ਪੱ ਿਛਆ ਡੱ ਬਾ ਿਕਥੇ ਮੈ ਿਕਹਾ
ਘਰੇ ਰਿਹ ਿਗਆ ਸਵੇਰੇ ਲੈ ਆਊਗਾ ।ਜਦੋ ਸਵੇਰੇ ਿਗਆ ਤੇ ਉਹ ਚੰ ਦਰੀ
ਚੰ ਦਰ ਡੱ ਬਾ ਭਰ ਕੇ ਲੈ ਆਈ । ਮੈਨੰ ੂ ਕਿਹੰ ਦੀ ਆਵਦੇ ਹੱ ਥ ਨਾਲ ਬਣਾਈਆ ਨ
ਖਾ ਿਲਓ ਮੈ ਿਕਹਾ ਠੀਕ । ਹੁਣ ਮਸਲਾ ਏਹ ਸੀ ਮੈ ਠੀਕ ਨੀ ਸੀ ਮੇਰਾ ਜੀ ਨੀ
ਕਰਦਾ ਸੀ ਤੇ ਜੇ ਉਵੇ ਈ ਘਰ ਲੈ ਜਾਦਾ ਿਫਰ ਮਾਤਾ ਨ ਪੁੱ ਛਣਾ ਸੀ । ਮੈ ਲਾਈ

25
ਸਕੀਮ ਅੱ ਧੀ ਛੁੱ ਟੀ ਸਾਰੇ ਗਏ ਕਲਾਸੋ ਬਾਹਰ ਯਾਰਾ ਨ ਬਾਰੀ ਖੋਲੀ ਡੱ ਬਾ
ਖਾਲੀ ਕੀਤਾ ਮਾੜੀ ਿਕਸਮਤ ਤੋ ਈ ਉਹ ਆ ਗੀ ਉਹਨ ਦੇਖ ਿਲਆ ਇਧਰੋ
ਡੱ ਬਾ ਬਾਰੀ ਤੋ ਬਾਹਰ ਿਡਗ ਿਪਆ । ਇਧਰ ਯਾਰ ਿਸੰ ਗਲ ਹੋਗੇ ਦੂਜੇ ਪਸੇ ਘਰੋ
ਿਜਹੜੀਆ ਗਾਲਾ ਪਈਆ ਓਹ ਵਖਰੀਆ । ਬਸ ਇਕ ਚੰ ਦਰੇ ਡੱ ਬੇ ਕਰਕੇ…

ਿਫਰ ਚਲੋ ਸਮ ਲੰਿਘਆ ਤੇ ਆਪਾ ਵੀ ਔਖੇ ਸੌਖੇ ਲੰਘ ਕੇ ਅਗਲੀ ਕਲਾਸ ਚ

ਆਏ । ਇਹ ਦੱ ਸਵੀ ਕਲਾਸ ਚ ਬਹੁਤ ਚੀਜ ਹੋਈਆ । ਬਾਕੀ ਕਲਾਸਾ ਨਾਲੋ
ਇਹ ਕਲਾਸ ਚ ਬਹੁਤ ਨਜਾਰੇ ਲਏ ਯਾਰ ਨ । ਇਹ ਕਲਾਸ ਤੋ ਈ ਅਸੀ
ਆਵਦੇ ਆਪ ਨੂੰ ਸੰ ਜ਼ੇ ਦੱ ਤ ਸਮਝਣ ਲਗ ਪੇ ਸੀ । ਸਾਨੂੰ ਲਗਦਾ ਸੀ ਅਸੀ ਈ
ਬਦਮਾਸ ਆ । ਫੀਲਗਾ ਇਝ ਸੀ ਕੇ ਰੋਜ ਇਕ ਕਤਲ ਕਰਕੇ ਈ ਰੋਟੀ ਪਚਣੀ
ਆ । ਬੜੇ ਬੰ ਕ ਮਾਰੇ ਕਦੇ ਿਕਤੇ ਿਨਕਲ ਜਾਣਾ ਕਦੇ ਿਕਤੇ । ਹ ਸੱ ਚ ਿਸਆਣੇ
ਨੀ ਕਿਹੰ ਦੇ ਕੇ ਬੰ ਦਾ ਬਾਹਲੀ ਚੌੜ ਚੌੜ ਚ ਆਵਦਾ ਈ ਨੁਕਸਾਨ ਕਰਾ ਲੈ ਦ
ਏਵੇ ਈ ਮੇਰੇ ਨਾਲ ਹੋਇਆ । ਇਹ ਿਕੱ ਸਾ ਕੰ ਡੇ ਦਾਰ ਤਾਰ ਦਾ

ਕੰ ਡੇਦਾਰ ਤਾਰ

ਜਦੋ ਸਾਡੇ ਪੱ ਕੇ ਪੇਪਰ ਪੈਣ ਦਏ ਸੀ ਤ ਹਰੇਕ ਪੇਪਰ ਤੋ ਬਾਚ ਅਸੀ ਘੁੰ ਮਣ

ਜਾਦੇ ਸੀ । ਏਵੇ ਈ ਇਕ ਿਦਨ ਅਸੀ ਭਾਗੋ ਕੇ ਗੁਰਦੁਆਰੇ ਜਾਣ ਦਾ ਪੋਗਰਾਮ
ਬਣਾ ਿਲਆ । ਅਸੀ ਿਫਰ ਹੋਏ ਸਾਰੇ ਕੱ ਠ ਿਖਚ ਤੇ ਮੋਟਰਸਾਇਕਲ । ਅਸੀ
ਿਮਥਾ ਟੇਕ ਕੇ ਆਏ ਤੇ ਮੈ ਸੱ ਤੇ ਨੂੰ ਿਕਹਾ ਬੀ ਤੇਰਾ ਮੋਟਰ ਸਾਇਕਲ ਮੈ

26
ਚਲਾਉਣਾ । ਯਾਰ ਮਾਰੀ ਿਕਕ ਉਹ ਸਾਲੇ ਦਾ ਸਾਬ ਿਕਤਾਬ ਬਾਹਲਾ ਔਤਰ
ਿਜਆ ਸੀ ਪਾਰਿਕੰ ਗ ਨਾਲ ਤਾਰ ਲੱਗੀ ਸੀ । ਇਧਰੋ ਮੈਥੋ ਰੇਸ ਹੋਗੀ ਇਕ ਪਾਸਾ
ਮੇਰਾ ਤਾਰ ਨਾ ਲੱਗ ਿਗਆ ਇੰ ਚ ਇੰ ਚ ਤਾਰ ਗੋਡੇ ਚ ਚਲੀ ਗੀ । ਸਾਲੀ ਓਦੋ
ਤਾਰ ਨਾਲੋ ਿਜਆਦਾ ਇਹ ਿਫਕਰ ਸੀ ਕੇ ਪਾਟੀ ਪਟ ਘਰੇ ਿਕਵੇ ਵਖਾਊ । ਇਹ
ਤ ਿਜਓਦੇ ਰਿਹਣ ਮੇਰੇ ਯਾਰ ਕਰਕੇ ਕੱ ਠ ਪੈਸੇ ਅਸੀ ਲਈ ਨਵੀ ਪਟ । ਮੁੜਕੇ
ਘਰੇ ਆਏ ਅਸੀ

ਏਵੇ ਈ ਬੜੀਆ ਗੱ ਲ ਲਕਾਉਦੇ ਲਕਆਦ ਸਕੂਲ ਦਾ ਟਾਇਮ ਲੰਘਾਇਆ

ਸਕੂਲ

ਿਜਥੇ ਯਾਦ ਜੁੜੀਆ ਰੋਣ ਦੀਆ

ਤੀਜੇ ਪਰੀਅਡ ਿਸਰ ਸੱ ਟ ਸੋਣ ਦੀਆ

ਿਜਥੇ ਯਾਦਾ ਜੁੜੀਆ ਹੱ ਸਣ ਦੀਆ

ਜੀਅ ਕੀਤੇ ਤੋ ਚੋਰੀ ਨੱਸਣ ਦੀਆ

ਿਜਥੇ ਯਾਦਾ ਜੁੜੀਆ ਿਪਆਰ ਦੀਆ

ਉਹ ਗੱ ਲ ਕਹੀਆ ਨਾਰ ਦੀਆ

ਿਜਥੇ ਯਾਦਾ ਜੁੜੀਆ ਲੜਾਈ ਦੀਆ

27
ਪੇਪਰਾ ਵੇਲੇ ਕੀਤੀ ਪੜਾਈ ਦੀਆ

ਿਜਥੇ ਯਾਦਾ ਜੁੜੀਆ ਪੁੱ ਠ ਨਾਵ ਦੀਆ

ਿਜਥੇ ਯਾਦਾ ਮੇਰੇ ਭਰਾਵ ਦੀਆ

ਿਜਥੇ ਯਾਦਾ ਜੁੜੀਆ ਸਭ ਨੂੰ ਸਤਾਉਣ ਦੀਆ

ਿਬਨਾ ਡਰ ਬੇਿਫਕਰੀ ਿਜੰ ਦਗੀ ਿਜਉਣ ਦੀਆ

ਿਜਥੇ ਯਾਦਾ ਜੁੜੀਆ ਕਪਿੜਆ ਤੇ ਪਈ ਧੂਲ ਦੀਆ

ਇਹ ਸਭ ਯਾਦਾ ਨ ਸਬ ਸਕੂਲ ਦੀਆ…….

28
ਅਿਧਆਏ -4

ਿਸਆਣਪ ਦੀ ਸੱ ਟ

ਿਗਆਰਵੀ ਕਲਾਸ ਚ ਪੈਰ ਰੱ ਖਿਦਆ ਈ ਸਕੂਲ ਤੇ ਸਕੂਲੋ ਬਾਹਰ ਕੁਝ ਏਦਾ

ਦੇ ਯਾਰ ਬਣੇ ਕੇ ਿਜੰ ਨਾ ਨਾਲ ਜੇ ਮੈ ਉਵੇ ਈ ਸਾਝ ਰੱ ਖਦਾ ਤ ਸ਼ਾਇਦ ਮੈ ਏਨਾ
ਸੁਲਿਜਆ ਹੋਇਆ ਨ ਹੁੰ ਦਾ ਤੇ ਇਹ ਕਿਹਣ ਚ ਵੀ ਕੋਈ ਸਰਮ ਨਹੀ ਕੇ ਮੈ
ਇਕ ਨਛੇੜੀ ਹੁੰ ਦਾ । ਇਸੇ ਸਾਲ ਚ ਈ ਮੈਨੰ ੂ ਸੁਫਨਾ ਿਮਲੀ ਸੀ । ਜੀਹਦੀ ਗੱ ਲ
ਆਪਾ ਿਫਰ ਕਰਾਗੇ । +1 ਤੇ +2 ਇਹ ਦੋ ਸਾਲ ਹਸੀਨ ਵੀ ਬਹੁਤ ਸੀ । ਿਜੰ ਨ
ਨਜਾਰੇ ਇਹ ਦੋ ਸਾਲ ਚ ਲਏ ਓ ਬਾ-ਕਮਾਲ ਸੀ। ਇਨਾ ਦੋ ਸਾਲ ਚ ਬਹੁਤ
ਬੇਫਜੂਲ ਦੀਆ ਲੜਾਈਆ , ਅਫੀਮ ,ਪੋਸਤ ਅਰਗੀਆ ਚੀਜਾ ਭੂੰ ਡ ਆਸ਼ਕੀ ਓ
ਸਬ ਕੀਤਾ ਮੈ । ਰੋਜ ਯਾਰ ਦੀਆ ਪਾਰਟੀਆ । ਫੋਨ ਤੇ ਗਾਲਾ ਕੱ ਢਣੀਆ, ਬੰ ਕ
ਮਾਰਨ, ਸਬ ਨੂੰ ਐਵੇ ਈ ਸਮਝਣਾ । ਜੇ ਮੈ ਅੱ ਜ ਵੀ ਉਵੇ ਈ ਹੁੰ ਦਾ ਤ ਪਤਾ ਨੀ
ਕੀ ਹੁੰ ਦਾ ।

ਬੰ ਦੇ ਨੂੰ ਅਕਲ ਕਦੇ ਵੀ ਆ ਸਕਦੀ ਆ । ਇਸ ਿਵਚ ਉਮਰ ਦਾ ਕੋਈ ਰੋਲ ਨੀ।

ਮੈਨੰ ੂ ਵੀ ਸਮਝ ਸਕੂਲ ਛੱ ਡਣ ਤੋ ਇਕ ਮਹੀਨਾ ਈ ਆਈ ਕੇ ਇਹ ਸਬ ਕੁਝ ਵੀ
ਕੰ ਮ ਨੀ ਆਉਣਾ । ਉਸਦਾ ਕਾਰਨ ਸੀ ਮੇਰਾ ਇੱ ਕ ਦੋਸਤ ਿਜੰ ਨ ਇਸੇ ਐਸ
ਕਰਕੇ ਆਵਦੀ ਜਾਨ ਗਵਾਲੀ । ਹੋਇਆ ਇੰ ਝ ਕੇ ਉਹ ਮੰ ਗਦਾ ਸੀ ਘਰਿਦਆ ਤੋ
ਫੋਨ ਪਰ ਘਰਿਦਆ ਕਰਤੀ ਨ ਹ ਉਹਨ ਪਤੰ ਦਰ ਨ ਫਾਹ ਲਾ ਕੇ ਆਵਦੀ

29
ਜਾਨ ਲੈ ਲਈ । ਮੈਨੰ ੂ ਤ ਇਹ ਸਮਝ ਨੀ ਆਉਦੀ ਕੇ ਲੋ ਕ ਿਮੰ ਟ ਚ ਮਰਨ ਦਾ
ਫੈਸਲਾ ਿਕਵੇ ਲੈ ਲੈ ਦੇ ਨ। ਿਕਸੇ ਨੂੰ ਕੀ ਪਤਾ ਮਰਨ ਤੋ ਬਾਅਦ ਆਲੀ ਿਜੰ ਦਗੀ
ਦਾ ਹੁਣ ਉਹ ਪਤੰ ਦਰ ਤ ਮਰ ਿਗਆ ਤੇ ਨਾਲ ਹੋਰ ਵੀ ਕਈਆ ਨੂੰ ਅੱ ਧ
ਮਿਰਆ ਕਰ ਿਗਆ। ਬਸ ਓਦਣ ਵੀ ਮੈਨੰ ੂ ਐਸੀ ਸਮਝ ਿਮਲੀ ਕੇ ਿਸਆਣਪ ਦੀ
ਸੱ ਟ ਏਨੀ ਡੂੰ ਘੀ ਹੋਗੀ ਕੇ ਮੈ ਸਾਰੀਆ ਖੋਖਲੀਆ ਪਾਰਟੀਆ ਤੇ ਮਿਹਫਲ
ਛੱ ਡਤੀਆ। ਿਕਉ ਕੇ ਆਹ ਬਦਮਾਸ਼ੀ ਤੇ ਰੌਲੇ ਗੌਲੇ ਵੇਖਣ ਸੁਣਨ ਚ ਿਫਲਮੀ
ਲਗਦਾ ਪਰ ਅਸਲ ਚ ਇਸ ਦੀਆ ਜੜਾ ਬਹੁਤ ਜਿਹਰੀਲੀਆ ਨ । ਅੱ ਜ ਕੱ ਲ
ਦੇ ਨਵੇ ਉਠ ਮੁੰ ਡੇ ਉਹੀ ਕੁਝ ਕਰਦੇ ਿਫਰਦੇ ਨ ਜੋ ਮੈ ਛੱ ਡੇ ਸੀ । ਿਕਓ ਕੇ
ਅਕਸਰ ਐਸੇ ਕੰ ਮ ਕਰਿਦਆ ਭਲਾ ਪਤਾ ਨ ਲਗਦਾ ਹੋਵੇ ਪਰ ਬਾਅਦ ਚ ਪਤਾ
ਲੱਗਦਾ ਜਦ ਆਪਾ ਿਸਆਣੇ ਹੁੰ ਨ ਆ ਓਦੋ ਪਤਾ ਲੱਗਦਾ ਕੇ ਲੋ ਕ ਿਕੰ ਨੀਆ
ਫਟਕਾਰ ਿਦੰ ਦੇ ਨ ਐਹੋ ਿਜਹਾ ਨੂੰ । ਚਲੋ ਖੈਰ ਸਮੇ ਦੇ ਨਾਲ ਸਬ ਨੂੰ ਸਮਾ ਸਖਾ
ਈ ਿਦੰ ਦਾ ਏ। ਮੈ ਆਵਦੀ ਿਸਆਣਪ ਦੀ ਸੱ ਟ ਦਾ ਵੱ ਖਰਾ ਅਿਧਆਏ ਏਸੇ ਲਈ
ਿਲਿਖਆ ਕੇ ਓਹ ਗਲਤੀਆ ਕੋਈ ਹੋਰ ਨ ਕਰੇ ਜੋ ਮੈ ਕੀਤੀਆ ਨ । ਹ ਇਹ
ਅਿਧਆਏ ਸਬ ਨਾਲੋ ਛੋਟਾ ਪਰ ਰੁਤਬੇ ਕੱ ਦ ਨਾਲ ਨੀ ਨਾਪੇ ਜਾਦੇ ਇਹ ਤ
ਡੂੰ ਘਾਈ ਨ ਨਾਪੇ ਜਾਦੇ ਨ । ਿਸਆਣਪ ਦੀ ਸੱ ਟ

ਿਗਆਰਵੀ ਕਲਾਸ ਚ ਪੈਰ ਰੱ ਖਿਦਆ ਈ ਸਕੂਲ ਤੇ ਸਕੂਲੋ ਬਾਹਰ ਕੁਝ ਏਦਾ

ਦੇ ਯਾਰ ਬਣੇ ਕੇ ਿਜੰ ਨਾ ਨਾਲ ਜੇ ਮੈ ਉਵੇ ਈ ਸਾਝ ਰੱ ਖਦਾ ਤ ਸ਼ਾਇਦ ਮੈ ਏਨਾ
ਸੁਲਿਜਆ ਹੋਇਆ ਨ ਹੁੰ ਦਾ ਤੇ ਇਹ ਕਿਹਣ ਚ ਵੀ ਕੋਈ ਸਰਮ ਨਹੀ ਕੇ ਮੈ

30
ਇਕ ਨਛੇੜੀ ਹੁੰ ਦਾ । ਇਸੇ ਸਾਲ ਚ ਈ ਮੈਨੰ ੂ ਸੁਫਨਾ ਿਮਲੀ ਸੀ । ਜੀਹਦੀ ਗੱ ਲ
ਆਪਾ ਿਫਰ ਕਰਾਗੇ । +1 ਤੇ +2 ਇਹ ਦੋ ਸਾਲ ਹਸੀਨ ਵੀ ਬਹੁਤ ਸੀ । ਿਜੰ ਨ
ਨਜਾਰੇ ਇਹ ਦੋ ਸਾਲ ਚ ਲਏ ਓ ਬਾ-ਕਮਾਲ ਸੀ। ਇਨਾ ਦੋ ਸਾਲ ਚ ਬਹੁਤ
ਬੇਫਜੂਲ ਦੀਆ ਲੜਾਈਆ , ਅਫੀਮ ,ਪੋਸਤ ਅਰਗੀਆ ਚੀਜਾ ਭੂੰ ਡ ਆਸ਼ਕੀ ਓ
ਸਬ ਕੀਤਾ ਮੈ । ਰੋਜ ਯਾਰ ਦੀਆ ਪਾਰਟੀਆ । ਫੋਨ ਤੇ ਗਾਲਾ ਕੱ ਢਣੀਆ, ਬੰ ਕ
ਮਾਰਨ, ਸਬ ਨੂੰ ਐਵੇ ਈ ਸਮਝਣਾ । ਜੇ ਮੈ ਅੱ ਜ ਵੀ ਉਵੇ ਈ ਹੁੰ ਦਾ ਤ ਪਤਾ ਨੀ
ਕੀ ਹੁੰ ਦਾ ।

ਬੰ ਦੇ ਨੂੰ ਅਕਲ ਕਦੇ ਵੀ ਆ ਸਕਦੀ ਆ । ਇਸ ਿਵਚ ਉਮਰ ਦਾ ਕੋਈ ਰੋਲ ਨੀ।

ਮੈਨੰ ੂ ਵੀ ਸਮਝ ਸਕੂਲ ਛੱ ਡਣ ਤੋ ਇਕ ਮਹੀਨਾ ਈ ਆਈ ਕੇ ਇਹ ਸਬ ਕੁਝ ਵੀ
ਕੰ ਮ ਨੀ ਆਉਣਾ । ਉਸਦਾ ਕਾਰਨ ਸੀ ਮੇਰਾ ਇੱ ਕ ਦੋਸਤ ਿਜੰ ਨ ਇਸੇ ਐਸ
ਕਰਕੇ ਆਵਦੀ ਜਾਨ ਗਵਾਲੀ । ਹੋਇਆ ਇੰ ਝ ਕੇ ਉਹ ਮੰ ਗਦਾ ਸੀ ਘਰਿਦਆ ਤੋ
ਫੋਨ ਪਰ ਘਰਿਦਆ ਕਰਤੀ ਨ ਹ ਉਹਨ ਪਤੰ ਦਰ ਨ ਫਾਹ ਲਾ ਕੇ ਆਵਦੀ
ਜਾਨ ਲੈ ਲਈ । ਮੈਨੰ ੂ ਤ ਇਹ ਸਮਝ ਨੀ ਆਉਦੀ ਕੇ ਲੋ ਕ ਿਮੰ ਟ ਚ ਮਰਨ ਦਾ
ਫੈਸਲਾ ਿਕਵੇ ਲੈ ਲੈ ਦੇ ਨ। ਿਕਸੇ ਨੂੰ ਕੀ ਪਤਾ ਮਰਨ ਤੋ ਬਾਅਦ ਆਲੀ ਿਜੰ ਦਗੀ
ਦਾ ਹੁਣ ਉਹ ਪਤੰ ਦਰ ਤ ਮਰ ਿਗਆ ਤੇ ਨਾਲ ਹੋਰ ਵੀ ਕਈਆ ਨੂੰ ਅੱ ਧ
ਮਿਰਆ ਕਰ ਿਗਆ। ਬਸ ਓਦਣ ਵੀ ਮੈਨੰ ੂ ਐਸੀ ਸਮਝ ਿਮਲੀ ਕੇ ਿਸਆਣਪ ਦੀ
ਸੱ ਟ ਏਨੀ ਡੂੰ ਘੀ ਹੋਗੀ ਕੇ ਮੈ ਸਾਰੀਆ ਖੋਖਲੀਆ ਪਾਰਟੀਆ ਤੇ ਮਿਹਫਲ
ਛੱ ਡਤੀਆ। ਿਕਉ ਕੇ ਆਹ ਬਦਮਾਸ਼ੀ ਤੇ ਰੌਲੇ ਗੌਲੇ ਵੇਖਣ ਸੁਣਨ ਚ ਿਫਲਮੀ

31
ਲਗਦਾ ਪਰ ਅਸਲ ਚ ਇਸ ਦੀਆ ਜੜਾ ਬਹੁਤ ਜਿਹਰੀਲੀਆ ਨ । ਅੱ ਜ ਕੱ ਲ
ਦੇ ਨਵੇ ਉਠ ਮੁੰ ਡੇ ਉਹੀ ਕੁਝ ਕਰਦੇ ਿਫਰਦੇ ਨ ਜੋ ਮੈ ਛੱ ਡੇ ਸੀ । ਿਕਓ ਕੇ
ਅਕਸਰ ਐਸੇ ਕੰ ਮ ਕਰਿਦਆ ਭਲਾ ਪਤਾ ਨ ਲਗਦਾ ਹੋਵੇ ਪਰ ਬਾਅਦ ਚ ਪਤਾ
ਲੱਗਦਾ ਜਦ ਆਪਾ ਿਸਆਣੇ ਹੁੰ ਨ ਆ ਓਦੋ ਪਤਾ ਲੱਗਦਾ ਕੇ ਲੋ ਕ ਿਕੰ ਨੀਆ
ਫਟਕਾਰ ਿਦੰ ਦੇ ਨ ਐਹੋ ਿਜਹਾ ਨੂੰ । ਚਲੋ ਖੈਰ ਸਮੇ ਦੇ ਨਾਲ ਸਬ ਨੂੰ ਸਮਾ ਸਖਾ
ਈ ਿਦੰ ਦਾ ਏ। ਮੈ ਆਵਦੀ ਿਸਆਣਪ ਦੀ ਸੱ ਟ ਦਾ ਵੱ ਖਰਾ ਅਿਧਆਏ ਏਸੇ ਲਈ
ਿਲਿਖਆ ਕੇ ਓਹ ਗਲਤੀਆ ਕੋਈ ਹੋਰ ਨ ਕਰੇ ਜੋ ਮੈ ਕੀਤੀਆ ਨ । ਹ ਇਹ
ਅਿਧਆਏ ਸਬ ਨਾਲੋ ਛੋਟਾ ਪਰ ਰੁਤਬੇ ਕੱ ਦ ਨਾਲ ਨੀ ਨਾਪੇ ਜਾਦੇ ਇਹ ਤ
ਡੂੰ ਘਾਈ ਨ ਨਾਪੇ ਜਾਦੇ ਨ । ਿਸਆਣਪ ਦੀ ਸੱ ਟ

ਿਗਆਰਵੀ ਕਲਾਸ ਚ ਪੈਰ ਰੱ ਖਿਦਆ ਈ ਸਕੂਲ ਤੇ ਸਕੂਲੋ ਬਾਹਰ ਕੁਝ ਏਦਾ

ਦੇ ਯਾਰ ਬਣੇ ਕੇ ਿਜੰ ਨਾ ਨਾਲ ਜੇ ਮੈ ਉਵੇ ਈ ਸਾਝ ਰੱ ਖਦਾ ਤ ਸ਼ਾਇਦ ਮੈ ਏਨਾ
ਸੁਲਿਜਆ ਹੋਇਆ ਨ ਹੁੰ ਦਾ ਤੇ ਇਹ ਕਿਹਣ ਚ ਵੀ ਕੋਈ ਸਰਮ ਨਹੀ ਕੇ ਮੈ
ਇਕ ਨਛੇੜੀ ਹੁੰ ਦਾ । ਇਸੇ ਸਾਲ ਚ ਈ ਮੈਨੰ ੂ ਸੁਫਨਾ ਿਮਲੀ ਸੀ । ਜੀਹਦੀ ਗੱ ਲ
ਆਪਾ ਿਫਰ ਕਰਾਗੇ । +1 ਤੇ +2 ਇਹ ਦੋ ਸਾਲ ਹਸੀਨ ਵੀ ਬਹੁਤ ਸੀ । ਿਜੰ ਨ
ਨਜਾਰੇ ਇਹ ਦੋ ਸਾਲ ਚ ਲਏ ਓ ਬਾ-ਕਮਾਲ ਸੀ। ਇਨਾ ਦੋ ਸਾਲ ਚ ਬਹੁਤ
ਬੇਫਜੂਲ ਦੀਆ ਲੜਾਈਆ , ਅਫੀਮ ,ਪੋਸਤ ਅਰਗੀਆ ਚੀਜਾ ਭੂੰ ਡ ਆਸ਼ਕੀ ਓ
ਸਬ ਕੀਤਾ ਮੈ । ਰੋਜ ਯਾਰ ਦੀਆ ਪਾਰਟੀਆ । ਫੋਨ ਤੇ ਗਾਲਾ ਕੱ ਢਣੀਆ, ਬੰ ਕ

32
ਮਾਰਨ, ਸਬ ਨੂੰ ਐਵੇ ਈ ਸਮਝਣਾ । ਜੇ ਮੈ ਅੱ ਜ ਵੀ ਉਵੇ ਈ ਹੁੰ ਦਾ ਤ ਪਤਾ ਨੀ
ਕੀ ਹੁੰ ਦਾ ।

ਬੰ ਦੇ ਨੂੰ ਅਕਲ ਕਦੇ ਵੀ ਆ ਸਕਦੀ ਆ । ਇਸ ਿਵਚ ਉਮਰ ਦਾ ਕੋਈ ਰੋਲ ਨੀ।

ਮੈਨੰ ੂ ਵੀ ਸਮਝ ਸਕੂਲ ਛੱ ਡਣ ਤੋ ਇਕ ਮਹੀਨਾ ਈ ਆਈ ਕੇ ਇਹ ਸਬ ਕੁਝ ਵੀ
ਕੰ ਮ ਨੀ ਆਉਣਾ । ਉਸਦਾ ਕਾਰਨ ਸੀ ਮੇਰਾ ਇੱ ਕ ਦੋਸਤ ਿਜੰ ਨ ਇਸੇ ਐਸ
ਕਰਕੇ ਆਵਦੀ ਜਾਨ ਗਵਾਲੀ । ਹੋਇਆ ਇੰ ਝ ਕੇ ਉਹ ਮੰ ਗਦਾ ਸੀ ਘਰਿਦਆ ਤੋ
ਫੋਨ ਪਰ ਘਰਿਦਆ ਕਰਤੀ ਨ ਹ ਉਹਨ ਪਤੰ ਦਰ ਨ ਫਾਹ ਲਾ ਕੇ ਆਵਦੀ
ਜਾਨ ਲੈ ਲਈ । ਮੈਨੰ ੂ ਤ ਇਹ ਸਮਝ ਨੀ ਆਉਦੀ ਕੇ ਲੋ ਕ ਿਮੰ ਟ ਚ ਮਰਨ ਦਾ
ਫੈਸਲਾ ਿਕਵੇ ਲੈ ਲੈ ਦੇ ਨ। ਿਕਸੇ ਨੂੰ ਕੀ ਪਤਾ ਮਰਨ ਤੋ ਬਾਅਦ ਆਲੀ ਿਜੰ ਦਗੀ
ਦਾ ਹੁਣ ਉਹ ਪਤੰ ਦਰ ਤ ਮਰ ਿਗਆ ਤੇ ਨਾਲ ਹੋਰ ਵੀ ਕਈਆ ਨੂੰ ਅੱ ਧ
ਮਿਰਆ ਕਰ ਿਗਆ। ਬਸ ਓਦਣ ਵੀ ਮੈਨੰ ੂ ਐਸੀ ਸਮਝ ਿਮਲੀ ਕੇ ਿਸਆਣਪ ਦੀ
ਸੱ ਟ ਏਨੀ ਡੂੰ ਘੀ ਹੋਗੀ ਕੇ ਮੈ ਸਾਰੀਆ ਖੋਖਲੀਆ ਪਾਰਟੀਆ ਤੇ ਮਿਹਫਲ
ਛੱ ਡਤੀਆ। ਿਕਉ ਕੇ ਆਹ ਬਦਮਾਸ਼ੀ ਤੇ ਰੌਲੇ ਗੌਲੇ ਵੇਖਣ ਸੁਣਨ ਚ ਿਫਲਮੀ
ਲਗਦਾ ਪਰ ਅਸਲ ਚ ਇਸ ਦੀਆ ਜੜਾ ਬਹੁਤ ਜਿਹਰੀਲੀਆ ਨ । ਅੱ ਜ ਕੱ ਲ
ਦੇ ਨਵੇ ਉਠ ਮੁੰ ਡੇ ਉਹੀ ਕੁਝ ਕਰਦੇ ਿਫਰਦੇ ਨ ਜੋ ਮੈ ਛੱ ਡੇ ਸੀ । ਿਕਓ ਕੇ
ਅਕਸਰ ਐਸੇ ਕੰ ਮ ਕਰਿਦਆ ਭਲਾ ਪਤਾ ਨ ਲਗਦਾ ਹੋਵੇ ਪਰ ਬਾਅਦ ਚ ਪਤਾ
ਲੱਗਦਾ ਜਦ ਆਪਾ ਿਸਆਣੇ ਹੁੰ ਨ ਆ ਓਦੋ ਪਤਾ ਲੱਗਦਾ ਕੇ ਲੋ ਕ ਿਕੰ ਨੀਆ
ਫਟਕਾਰ ਿਦੰ ਦੇ ਨ ਐਹੋ ਿਜਹਾ ਨੂੰ । ਚਲੋ ਖੈਰ ਸਮੇ ਦੇ ਨਾਲ ਸਬ ਨੂੰ ਸਮਾ ਸਖਾ

33
ਈ ਿਦੰ ਦਾ ਏ। ਮੈ ਆਵਦੀ ਿਸਆਣਪ ਦੀ ਸੱ ਟ ਦਾ ਵੱ ਖਰਾ ਅਿਧਆਏ ਏਸੇ ਲਈ
ਿਲਿਖਆ ਕੇ ਓਹ ਗਲਤੀਆ ਕੋਈ ਹੋਰ ਨ ਕਰੇ ਜੋ ਮੈ ਕੀਤੀਆ ਨ । ਹ ਇਹ
ਅਿਧਆਏ ਸਬ ਨਾਲੋ ਛੋਟਾ ਪਰ ਰੁਤਬੇ ਕੱ ਦ ਨਾਲ ਨੀ ਨਾਪੇ ਜਾਦੇ ਇਹ ਤ
ਡੂੰ ਘਾਈ ਨ ਨਾਪੇ ਜਾਦੇ ਨ । ਿਸਆਣਪ ਦੀ ਸੱ ਟ

ਿਗਆਰਵੀ ਕਲਾਸ ਚ ਪੈਰ ਰੱ ਖਿਦਆ ਈ ਸਕੂਲ ਤੇ ਸਕੂਲੋ ਬਾਹਰ ਕੁਝ ਏਦਾ

ਦੇ ਯਾਰ ਬਣੇ ਕੇ ਿਜੰ ਨਾ ਨਾਲ ਜੇ ਮੈ ਉਵੇ ਈ ਸਾਝ ਰੱ ਖਦਾ ਤ ਸ਼ਾਇਦ ਮੈ ਏਨਾ
ਸੁਲਿਜਆ ਹੋਇਆ ਨ ਹੁੰ ਦਾ ਤੇ ਇਹ ਕਿਹਣ ਚ ਵੀ ਕੋਈ ਸਰਮ ਨਹੀ ਕੇ ਮੈ
ਇਕ ਨਛੇੜੀ ਹੁੰ ਦਾ । ਇਸੇ ਸਾਲ ਚ ਈ ਮੈਨੰ ੂ ਸੁਫਨਾ ਿਮਲੀ ਸੀ । ਜੀਹਦੀ ਗੱ ਲ
ਆਪਾ ਿਫਰ ਕਰਾਗੇ । +1 ਤੇ +2 ਇਹ ਦੋ ਸਾਲ ਹਸੀਨ ਵੀ ਬਹੁਤ ਸੀ । ਿਜੰ ਨ
ਨਜਾਰੇ ਇਹ ਦੋ ਸਾਲ ਚ ਲਏ ਓ ਬਾ-ਕਮਾਲ ਸੀ। ਇਨਾ ਦੋ ਸਾਲ ਚ ਬਹੁਤ
ਬੇਫਜੂਲ ਦੀਆ ਲੜਾਈਆ , ਅਫੀਮ ,ਪੋਸਤ ਅਰਗੀਆ ਚੀਜਾ ਭੂੰ ਡ ਆਸ਼ਕੀ ਓ
ਸਬ ਕੀਤਾ ਮੈ । ਰੋਜ ਯਾਰ ਦੀਆ ਪਾਰਟੀਆ । ਫੋਨ ਤੇ ਗਾਲਾ ਕੱ ਢਣੀਆ, ਬੰ ਕ
ਮਾਰਨ, ਸਬ ਨੂੰ ਐਵੇ ਈ ਸਮਝਣਾ । ਜੇ ਮੈ ਅੱ ਜ ਵੀ ਉਵੇ ਈ ਹੁੰ ਦਾ ਤ ਪਤਾ ਨੀ
ਕੀ ਹੁੰ ਦਾ ।

ਬੰ ਦੇ ਨੂੰ ਅਕਲ ਕਦੇ ਵੀ ਆ ਸਕਦੀ ਆ । ਇਸ ਿਵਚ ਉਮਰ ਦਾ ਕੋਈ ਰੋਲ ਨੀ।

ਮੈਨੰ ੂ ਵੀ ਸਮਝ ਸਕੂਲ ਛੱ ਡਣ ਤੋ ਇਕ ਮਹੀਨਾ ਈ ਆਈ ਕੇ ਇਹ ਸਬ ਕੁਝ ਵੀ
ਕੰ ਮ ਨੀ ਆਉਣਾ । ਉਸਦਾ ਕਾਰਨ ਸੀ ਮੇਰਾ ਇੱ ਕ ਦੋਸਤ ਿਜੰ ਨ ਇਸੇ ਐਸ

34
ਕਰਕੇ ਆਵਦੀ ਜਾਨ ਗਵਾਲੀ । ਹੋਇਆ ਇੰ ਝ ਕੇ ਉਹ ਮੰ ਗਦਾ ਸੀ ਘਰਿਦਆ ਤੋ
ਫੋਨ ਪਰ ਘਰਿਦਆ ਕਰਤੀ ਨ ਹ ਉਹਨ ਪਤੰ ਦਰ ਨ ਫਾਹ ਲਾ ਕੇ ਆਵਦੀ
ਜਾਨ ਲੈ ਲਈ । ਮੈਨੰ ੂ ਤ ਇਹ ਸਮਝ ਨੀ ਆਉਦੀ ਕੇ ਲੋ ਕ ਿਮੰ ਟ ਚ ਮਰਨ ਦਾ
ਫੈਸਲਾ ਿਕਵੇ ਲੈ ਲੈ ਦੇ ਨ। ਿਕਸੇ ਨੂੰ ਕੀ ਪਤਾ ਮਰਨ ਤੋ ਬਾਅਦ ਆਲੀ ਿਜੰ ਦਗੀ
ਦਾ ਹੁਣ ਉਹ ਪਤੰ ਦਰ ਤ ਮਰ ਿਗਆ ਤੇ ਨਾਲ ਹੋਰ ਵੀ ਕਈਆ ਨੂੰ ਅੱ ਧ
ਮਿਰਆ ਕਰ ਿਗਆ। ਬਸ ਓਦਣ ਵੀ ਮੈਨੰ ੂ ਐਸੀ ਸਮਝ ਿਮਲੀ ਕੇ ਿਸਆਣਪ ਦੀ
ਸੱ ਟ ਏਨੀ ਡੂੰ ਘੀ ਹੋਗੀ ਕੇ ਮੈ ਸਾਰੀਆ ਖੋਖਲੀਆ ਪਾਰਟੀਆ ਤੇ ਮਿਹਫਲ
ਛੱ ਡਤੀਆ। ਿਕਉ ਕੇ ਆਹ ਬਦਮਾਸ਼ੀ ਤੇ ਰੌਲੇ ਗੌਲੇ ਵੇਖਣ ਸੁਣਨ ਚ ਿਫਲਮੀ
ਲਗਦਾ ਪਰ ਅਸਲ ਚ ਇਸ ਦੀਆ ਜੜਾ ਬਹੁਤ ਜਿਹਰੀਲੀਆ ਨ । ਅੱ ਜ ਕੱ ਲ
ਦੇ ਨਵੇ ਉਠ ਮੁੰ ਡੇ ਉਹੀ ਕੁਝ ਕਰਦੇ ਿਫਰਦੇ ਨ ਜੋ ਮੈ ਛੱ ਡੇ ਸੀ । ਿਕਓ ਕੇ
ਅਕਸਰ ਐਸੇ ਕੰ ਮ ਕਰਿਦਆ ਭਲਾ ਪਤਾ ਨ ਲਗਦਾ ਹੋਵੇ ਪਰ ਬਾਅਦ ਚ ਪਤਾ
ਲੱਗਦਾ ਜਦ ਆਪਾ ਿਸਆਣੇ ਹੁੰ ਨ ਆ ਓਦੋ ਪਤਾ ਲੱਗਦਾ ਕੇ ਲੋ ਕ ਿਕੰ ਨੀਆ
ਫਟਕਾਰ ਿਦੰ ਦੇ ਨ ਐਹੋ ਿਜਹਾ ਨੂੰ । ਚਲੋ ਖੈਰ ਸਮੇ ਦੇ ਨਾਲ ਸਬ ਨੂੰ ਸਮਾ ਸਖਾ
ਈ ਿਦੰ ਦਾ ਏ। ਮੈ ਆਵਦੀ ਿਸਆਣਪ ਦੀ ਸੱ ਟ ਦਾ ਵੱ ਖਰਾ ਅਿਧਆਏ ਏਸੇ ਲਈ
ਿਲਿਖਆ ਕੇ ਓਹ ਗਲਤੀਆ ਕੋਈ ਹੋਰ ਨ ਕਰੇ ਜੋ ਮੈ ਕੀਤੀਆ ਨ । ਹ ਇਹ
ਅਿਧਆਏ ਸਬ ਨਾਲੋ ਛੋਟਾ ਪਰ ਰੁਤਬੇ ਕੱ ਦ ਨਾਲ ਨੀ ਨਾਪੇ ਜਾਦੇ ਇਹ ਤ
ਡੂੰ ਘਾਈ ਨ ਨਾਪੇ ਜਾਦੇ ਨ । ਿਸਆਣਪ ਦੀ ਸੱ ਟ

35
ਿਗਆਰਵੀ ਕਲਾਸ ਚ ਪੈਰ ਰੱ ਖਿਦਆ ਈ ਸਕੂਲ ਤੇ ਸਕੂਲੋ ਬਾਹਰ ਕੁਝ ਏਦਾ
ਦੇ ਯਾਰ ਬਣੇ ਕੇ ਿਜੰ ਨਾ ਨਾਲ ਜੇ ਮੈ ਉਵੇ ਈ ਸਾਝ ਰੱ ਖਦਾ ਤ ਸ਼ਾਇਦ ਮੈ ਏਨਾ
ਸੁਲਿਜਆ ਹੋਇਆ ਨ ਹੁੰ ਦਾ ਤੇ ਇਹ ਕਿਹਣ ਚ ਵੀ ਕੋਈ ਸਰਮ ਨਹੀ ਕੇ ਮੈ
ਇਕ ਨਛੇੜੀ ਹੁੰ ਦਾ । ਇਸੇ ਸਾਲ ਚ ਈ ਮੈਨੰ ੂ ਸੁਫਨਾ ਿਮਲੀ ਸੀ । ਜੀਹਦੀ ਗੱ ਲ
ਆਪਾ ਿਫਰ ਕਰਾਗੇ । +1 ਤੇ +2 ਇਹ ਦੋ ਸਾਲ ਹਸੀਨ ਵੀ ਬਹੁਤ ਸੀ । ਿਜੰ ਨ
ਨਜਾਰੇ ਇਹ ਦੋ ਸਾਲ ਚ ਲਏ ਓ ਬਾ-ਕਮਾਲ ਸੀ। ਇਨਾ ਦੋ ਸਾਲ ਚ ਬਹੁਤ
ਬੇਫਜੂਲ ਦੀਆ ਲੜਾਈਆ , ਅਫੀਮ ,ਪੋਸਤ ਅਰਗੀਆ ਚੀਜਾ ਭੂੰ ਡ ਆਸ਼ਕੀ ਓ
ਸਬ ਕੀਤਾ ਮੈ । ਰੋਜ ਯਾਰ ਦੀਆ ਪਾਰਟੀਆ । ਫੋਨ ਤੇ ਗਾਲਾ ਕੱ ਢਣੀਆ, ਬੰ ਕ
ਮਾਰਨ, ਸਬ ਨੂੰ ਐਵੇ ਈ ਸਮਝਣਾ । ਜੇ ਮੈ ਅੱ ਜ ਵੀ ਉਵੇ ਈ ਹੁੰ ਦਾ ਤ ਪਤਾ ਨੀ
ਕੀ ਹੁੰ ਦਾ ।

ਬੰ ਦੇ ਨੂੰ ਅਕਲ ਕਦੇ ਵੀ ਆ ਸਕਦੀ ਆ । ਇਸ ਿਵਚ ਉਮਰ ਦਾ ਕੋਈ ਰੋਲ ਨੀ।

ਮੈਨੰ ੂ ਵੀ ਸਮਝ ਸਕੂਲ ਛੱ ਡਣ ਤੋ ਇਕ ਮਹੀਨਾ ਈ ਆਈ ਕੇ ਇਹ ਸਬ ਕੁਝ ਵੀ
ਕੰ ਮ ਨੀ ਆਉਣਾ । ਉਸਦਾ ਕਾਰਨ ਸੀ ਮੇਰਾ ਇੱ ਕ ਦੋਸਤ ਿਜੰ ਨ ਇਸੇ ਐਸ
ਕਰਕੇ ਆਵਦੀ ਜਾਨ ਗਵਾਲੀ । ਹੋਇਆ ਇੰ ਝ ਕੇ ਉਹ ਮੰ ਗਦਾ ਸੀ ਘਰਿਦਆ ਤੋ
ਫੋਨ ਪਰ ਘਰਿਦਆ ਕਰਤੀ ਨ ਹ ਉਹਨ ਪਤੰ ਦਰ ਨ ਫਾਹ ਲਾ ਕੇ ਆਵਦੀ
ਜਾਨ ਲੈ ਲਈ । ਮੈਨੰ ੂ ਤ ਇਹ ਸਮਝ ਨੀ ਆਉਦੀ ਕੇ ਲੋ ਕ ਿਮੰ ਟ ਚ ਮਰਨ ਦਾ
ਫੈਸਲਾ ਿਕਵੇ ਲੈ ਲੈ ਦੇ ਨ। ਿਕਸੇ ਨੂੰ ਕੀ ਪਤਾ ਮਰਨ ਤੋ ਬਾਅਦ ਆਲੀ ਿਜੰ ਦਗੀ
ਦਾ ਹੁਣ ਉਹ ਪਤੰ ਦਰ ਤ ਮਰ ਿਗਆ ਤੇ ਨਾਲ ਹੋਰ ਵੀ ਕਈਆ ਨੂੰ ਅੱ ਧ

36
ਮਿਰਆ ਕਰ ਿਗਆ। ਬਸ ਓਦਣ ਵੀ ਮੈਨੰ ੂ ਐਸੀ ਸਮਝ ਿਮਲੀ ਕੇ ਿਸਆਣਪ ਦੀ
ਸੱ ਟ ਏਨੀ ਡੂੰ ਘੀ ਹੋਗੀ ਕੇ ਮੈ ਸਾਰੀਆ ਖੋਖਲੀਆ ਪਾਰਟੀਆ ਤੇ ਮਿਹਫਲ
ਛੱ ਡਤੀਆ। ਿਕਉ ਕੇ ਆਹ ਬਦਮਾਸ਼ੀ ਤੇ ਰੌਲੇ ਗੌਲੇ ਵੇਖਣ ਸੁਣਨ ਚ ਿਫਲਮੀ
ਲਗਦਾ ਪਰ ਅਸਲ ਚ ਇਸ ਦੀਆ ਜੜਾ ਬਹੁਤ ਜਿਹਰੀਲੀਆ ਨ । ਅੱ ਜ ਕੱ ਲ
ਦੇ ਨਵੇ ਉਠ ਮੁੰ ਡੇ ਉਹੀ ਕੁਝ ਕਰਦੇ ਿਫਰਦੇ ਨ ਜੋ ਮੈ ਛੱ ਡੇ ਸੀ । ਿਕਓ ਕੇ
ਅਕਸਰ ਐਸੇ ਕੰ ਮ ਕਰਿਦਆ ਭਲਾ ਪਤਾ ਨ ਲਗਦਾ ਹੋਵੇ ਪਰ ਬਾਅਦ ਚ ਪਤਾ
ਲੱਗਦਾ ਜਦ ਆਪਾ ਿਸਆਣੇ ਹੁੰ ਨ ਆ ਓਦੋ ਪਤਾ ਲੱਗਦਾ ਕੇ ਲੋ ਕ ਿਕੰ ਨੀਆ
ਫਟਕਾਰ ਿਦੰ ਦੇ ਨ ਐਹੋ ਿਜਹਾ ਨੂੰ । ਚਲੋ ਖੈਰ ਸਮੇ ਦੇ ਨਾਲ ਸਬ ਨੂੰ ਸਮਾ ਸਖਾ
ਈ ਿਦੰ ਦਾ ਏ। ਮੈ ਆਵਦੀ ਿਸਆਣਪ ਦੀ ਸੱ ਟ ਦਾ ਵੱ ਖਰਾ ਅਿਧਆਏ ਏਸੇ ਲਈ
ਿਲਿਖਆ ਕੇ ਓਹ ਗਲਤੀਆ ਕੋਈ ਹੋਰ ਨ ਕਰੇ ਜੋ ਮੈ ਕੀਤੀਆ ਨ । ਹ ਇਹ
ਅਿਧਆਏ ਸਬ ਨਾਲੋ ਛੋਟਾ ਪਰ ਰੁਤਬੇ ਕੱ ਦ ਨਾਲ ਨੀ ਨਾਪੇ ਜਾਦੇ ਇਹ ਤ
ਡੂੰ ਘਾਈ ਨ ਨਾਪੇ ਜਾਦੇ ਨ । ਿਸਆਣਪ ਦੀ ਸੱ ਟ

ਿਗਆਰਵੀ ਕਲਾਸ ਚ ਪੈਰ ਰੱ ਖਿਦਆ ਈ ਸਕੂਲ ਤੇ ਸਕੂਲੋ ਬਾਹਰ ਕੁਝ ਏਦਾ

ਦੇ ਯਾਰ ਬਣੇ ਕੇ ਿਜੰ ਨਾ ਨਾਲ ਜੇ ਮੈ ਉਵੇ ਈ ਸਾਝ ਰੱ ਖਦਾ ਤ ਸ਼ਾਇਦ ਮੈ ਏਨਾ
ਸੁਲਿਜਆ ਹੋਇਆ ਨ ਹੁੰ ਦਾ ਤੇ ਇਹ ਕਿਹਣ ਚ ਵੀ ਕੋਈ ਸਰਮ ਨਹੀ ਕੇ ਮੈ
ਇਕ ਨਛੇੜੀ ਹੁੰ ਦਾ । ਇਸੇ ਸਾਲ ਚ ਈ ਮੈਨੰ ੂ ਸੁਫਨਾ ਿਮਲੀ ਸੀ । ਜੀਹਦੀ ਗੱ ਲ
ਆਪਾ ਿਫਰ ਕਰਾਗੇ । +1 ਤੇ +2 ਇਹ ਦੋ ਸਾਲ ਹਸੀਨ ਵੀ ਬਹੁਤ ਸੀ । ਿਜੰ ਨ
ਨਜਾਰੇ ਇਹ ਦੋ ਸਾਲ ਚ ਲਏ ਓ ਬਾ-ਕਮਾਲ ਸੀ। ਇਨਾ ਦੋ ਸਾਲ ਚ ਬਹੁਤ

37
21ਬੇਫਜੂਲ ਦੀਆ ਲੜਾਈਆ , ਅਫੀਮ ,ਪੋਸਤ ਅਰਗੀਆ ਚੀਜਾ ਭੂੰ ਡ ਆਸ਼ਕੀ
ਓ ਸਬ ਕੀਤਾ ਮੈ । ਰੋਜ ਯਾਰ ਦੀਆ ਪਾਰਟੀਆ । ਫੋਨ ਤੇ ਗਾਲਾ ਕੱ ਢਣੀਆ,
ਬੰ ਕ ਮਾਰਨ, ਸਬ ਨੂੰ ਐਵੇ ਈ ਸਮਝਣਾ । ਜੇ ਮੈ ਅੱ ਜ ਵੀ ਉਵੇ ਈ ਹੁੰ ਦਾ ਤ
ਪਤਾ ਨੀ ਕੀ ਹੁੰ ਦਾ ।

ਬੰ ਦੇ ਨੂੰ ਅਕਲ ਕਦੇ ਵੀ ਆ ਸਕਦੀ ਆ । ਇਸ ਿਵਚ ਉਮਰ ਦਾ ਕੋਈ ਰੋਲ ਨੀ।

ਮੈਨੰ ੂ ਵੀ ਸਮਝ ਸਕੂਲ ਛੱ ਡਣ ਤੋ ਇਕ ਮਹੀਨਾ ਈ ਆਈ ਕੇ ਇਹ ਸਬ ਕੁਝ ਵੀ
ਕੰ ਮ ਨੀ ਆਉਣਾ । ਉਸਦਾ ਕਾਰਨ ਸੀ ਮੇਰਾ ਇੱ ਕ ਦੋਸਤ ਿਜੰ ਨ ਇਸੇ ਐਸ
ਕਰਕੇ ਆਵਦੀ ਜਾਨ ਗਵਾਲੀ । ਹੋਇਆ ਇੰ ਝ ਕੇ ਉਹ ਮੰ ਗਦਾ ਸੀ ਘਰਿਦਆ ਤੋ
ਫੋਨ ਪਰ ਘਰਿਦਆ ਕਰਤੀ ਨ ਹ ਉਹਨ ਪਤੰ ਦਰ ਨ ਫਾਹ ਲਾ ਕੇ ਆਵਦੀ
ਜਾਨ ਲੈ ਲਈ । ਮੈਨੰ ੂ ਤ ਇਹ ਸਮਝ ਨੀ ਆਉਦੀ ਕੇ ਲੋ ਕ ਿਮੰ ਟ ਚ ਮਰਨ ਦਾ
ਫੈਸਲਾ ਿਕਵੇ ਲੈ ਲੈ ਦੇ ਨ। ਿਕਸੇ ਨੂੰ ਕੀ ਪਤਾ ਮਰਨ ਤੋ ਬਾਅਦ ਆਲੀ ਿਜੰ ਦਗੀ
ਦਾ ਹੁਣ ਉਹ ਪਤੰ ਦਰ ਤ ਮਰ ਿਗਆ ਤੇ ਨਾਲ ਹੋਰ ਵੀ ਕਈਆ ਨੂੰ ਅੱ ਧ
ਮਿਰਆ ਕਰ ਿਗਆ। ਬਸ ਓਦਣ ਵੀ ਮੈਨੰ ੂ ਐਸੀ ਸਮਝ ਿਮਲੀ ਕੇ ਿਸਆਣਪ ਦੀ
ਸੱ ਟ ਏਨੀ ਡੂੰ ਘੀ ਹੋਗੀ ਕੇ ਮੈ ਸਾਰੀਆ ਖੋਖਲੀਆ ਪਾਰਟੀਆ ਤੇ ਮਿਹਫਲ
ਛੱ ਡਤੀਆ। ਿਕਉ ਕੇ ਆਹ ਬਦਮਾਸ਼ੀ ਤੇ ਰੌਲੇ ਗੌਲੇ ਵੇਖਣ ਸੁਣਨ ਚ ਿਫਲਮੀ
ਲਗਦਾ ਪਰ ਅਸਲ ਚ ਇਸ ਦੀਆ ਜੜਾ ਬਹੁਤ ਜਿਹਰੀਲੀਆ ਨ । ਅੱ ਜ ਕੱ ਲ
ਦੇ ਨਵੇ ਉਠ ਮੁੰ ਡੇ ਉਹੀ ਕੁਝ ਕਰਦੇ ਿਫਰਦੇ ਨ ਜੋ ਮੈ ਛੱ ਡੇ ਸੀ । ਿਕਓ ਕੇ
ਅਕਸਰ ਐਸੇ ਕੰ ਮ ਕਰਿਦਆ ਭਲਾ ਪਤਾ ਨ ਲਗਦਾ ਹੋਵੇ ਪਰ ਬਾਅਦ ਚ ਪਤਾ

38
ਲੱਗਦਾ ਜਦ ਆਪਾ ਿਸਆਣੇ ਹੁੰ ਨ ਆ ਓਦੋ ਪਤਾ ਲੱਗਦਾ ਕੇ ਲੋ ਕ ਿਕੰ ਨੀਆ
ਫਟਕਾਰ ਿਦੰ ਦੇ ਨ ਐਹੋ ਿਜਹਾ ਨੂੰ । ਚਲੋ ਖੈਰ ਸਮੇ ਦੇ ਨਾਲ ਸਬ ਨੂੰ ਸਮਾ ਸਖਾ
ਈ ਿਦੰ ਦਾ ਏ। ਮੈ ਆਵਦੀ ਿਸਆਣਪ ਦੀ ਸੱ ਟ ਦਾ ਵੱ ਖਰਾ ਅਿਧਆਏ ਏਸੇ ਲਈ
ਿਲਿਖਆ ਕੇ ਓਹ ਗਲਤੀਆ ਕੋਈ ਹੋਰ ਨ ਕਰੇ ਜੋ ਮੈ ਕੀਤੀਆ ਨ । ਹ ਇਹ
ਅਿਧਆਏ ਸਬ ਨਾਲੋ ਛੋਟਾ ਪਰ ਰੁਤਬੇ ਕੱ ਦ ਨਾਲ ਨੀ ਨਾਪੇ ਜਾਦੇ ਇਹ ਤ
ਡੂੰ ਘਾਈ ਨ ਨਾਪੇ ਜਾਦੇ ਨ ।

39
ਅਿਧਆਏ-5

ਸੁਫਨਾ

ਸੁਫਨਾ ਦਾ ਮਤਲਬ ਖੁਆਬ ,ਸੁਪਨਾ,ਡਰੀਮ ਜੋ ਕੇ ਹਰ ਿਕਸੇ ਦਾ ਵੱ ਖਰਾ

ਵੱ ਖਰਾ ਹੁੰ ਦਾ । ਪਰ ਮੈ ਉਸ ਸੁਫਨ ਦੀ ਗੱ ਲ ਨਹੀ ਕਰ ਿਰਹਾ ਮੈ ਤ ਉਸਦੀ
ਗੱ ਲ ਕਰ ਿਰਹਾ ਜੀਹਦੇ ਨਾਲ ਮੈ ਕਈ ਸੁਫਨ ਵੇਖੇ ਤੇ ਉਹਨ ਮੈਨੰ ੂ ਕਈ ਸੁਫਨ
ਵਖਾਏ । ਇਹ ਗੱ ਲ ਸੁਰੂ ਹੁੰ ਦੀ ਏ ਸਕੂਲ ਦੇ ਉਸ ਗੇਟ ਤੋ ਿਜਥੇ ਅਸੀ ਇਕ ਦੂਜੇ
ਦੇ ਆਮਣੇ ਸਾਮਣੇ ਆਏ । ਉਦੋ ਕਲਾਸਾ ਸਰੂ ਈ ਹੋਈਆ ਸੀ । ਉਹ ਵੀ ਨਵੀ
ਨਵੀ ਸਕੂਲ ਆਈ ਸੀ । ਦੂਜੇ ਿਦਨ ਈ ਿਵਚੋਲੇ ਨ ਗੱ ਲ ਕਰਾ ਤੀ ਤੀਜੇ ਿਦਨ
ਨੰਬਰ ਬਦਲੇ । ਿਫਰ ਮੈਸਜ ਆਇਆ ਗੱ ਲ ਬਾਤ ਸੁਰੂ ਹੋਈਆ । ਅਸੀ ਸਾਰਾ
ਸਾਰਾ ਿਦਨ ਗੱ ਲ ਬਾਤ ਕਰਦੇ ਰਿਹਣਾ । ਸਵੇਰ ਦੇ 2 -2 ਵਜੇ ਤੀਕ ਲੱਗੇ
ਰਿਹਣਾ । ਏਦਾ ਈ ਸਾਡਾ ਿਪਆਰ ਪੈਦਾ ਪੈਦਾ ਪੈ ਿਗਆ । ਉਹ ਮੇਰੇ ਤੋ ਇਕ
ਕਲਾਸ ਿਪੱ ਛੇ ਸੀ । ਪਾਣੀ ਪੀਣ ਦੇ ਬਹਾਨ ਇਕ ਦੂਜੇ ਨੂੰ ਦੇਿਖਆ ਕਰਦੇ ਸੀ ।
ਸਾਰੀ ਿਦਨ ਅੱ ਖਾ ਇਕ ਦੂਜੇ ਨੂੰ ਲੱਬਦੀਆ ਰਿਹੰ ਦੀਆ ਸੀ । ਸੁਫਨਾ ਪਿਹਲੀ
ਕੁੜੀ ਸੀ ਜਿਹੰ ਦੇ ਨਾਲ ਮੈਨੰ ੂ ਿਦਲ ਤੋ ਲਗਾਵ ਸੀ । ਉਹਦੇ ਹੁੰ ਿਦਆ ਮੈਨੰ ੂ ਹੋਰ
ਿਕਸੇ ਦਾ ਿਖਆਲ ਵੀ ਨਹੀ ਸੀ ਆਉਦਾ । ਸਾਰਾ ਿਦਨ ਸਾਡੀਆ ਗੱ ਲ ਨ
ਮੁੱ ਕਣੀਆ । ਇਕ ਿਦਨ ਉਹਨ ਇਕ ਲੈ ਟਰ ਭੇਿਜਆ ਜੀਹਦੇ ਚਾਰ ਪੰ ਿਨਆ ਤੇ
ਕਈ ਿਪਆਰ ਦੀਆ ਗੱ ਲ ਿਲਖੀਆ ਸੀ । ਿਜਨੂੰ ਮੈ ਚਾਰ ਸਾਲ ਤੀਕ ਸਾਭ ਕੇ

40
ਰੱ ਿਖਆ । ਏਦਾ ਈ ਬੜੇ ਵਧੀਆ ਿਦਨ ਲੰਘਦੇ ਰਹੇ । ਉਹ ਮੈਨੰ ੂ ਸਾਰੇ ਗਲਤ
ਕੰ ਮਾ ਤੋ ਰੋਕਦੀ ਤੇ ਉਹਦੇ ਆਉਣ ਨਾਲ ਮੇਰੇ ਸੁਭਾਅ ਚ ਬਹੁਤ ਫਰਕ ਿਪਆ ।
ਸਕੂਲ ਦੇ ਿਵਚ ਦੋ ਸਾਲ ਚ ਅਸੀ ਿਕਸੇ ਨੂੰ ਭਣਕ ਵੀ ਨੀ ਲੱਗਣ ਿਦੱ ਤੀ । ਿਜਓ
ਿਜਓ ਸਕੂਲ ਪੂਰਾ ਹੋਣ ਦੇ ਿਦਨ ਨੜੇ ਆਈ ਜਾ ਰਹੇ ਸੀ ਉਹਨੂੰ ਤੇ ਮੈਨੰ ੂ ਉਵੇ
ਉਵੇ ਹੌਲ ਪਈ ਜਾਦੇ ਸੀ ਿਕਥੇ ਰੋਜ ਇਕ ਦੂਜੇ ਨੂੰ ਦੇਖਣਾ ਿਕਥੇ ਕਦੇ ਟਾਇਮ
ਕੱ ਢ ਕੇ ਿਮਲਣਾ । ਸਕੂਲ ਤੋ ਬਾਅਦ ਅਸੀ ਕਈ ਵਾਰ ਕੱ ਠ ਹੋਏ । ਉਹ ਯਾਦਾ
ਹਾਲੇ ਵੀ ਮੈਨੰ ੂ ਟੋਹਦੀਆਂ ਨ । ਿਫਰ ਜਦ ਉਹਦਾ ਵੀ ਸਕੂਲ ਪੂਰਾ ਹੋ ਿਗਆ ਤ
ਉਹ ilets ਕਰਨ ਲੱਗ ਪੀ। ਉਹਨ ਮੈਨੰ ੂ ਵੀ ਬਹੁਤ ਜੋਰ ਲਾਇਆ ਪਰ ਨ ਤ ਮੈ
ਕਰਨਾ ਚਾਹੁੰ ਦਾ ਸੀ ਨ ਈ ਮੇਰੇ ਘਰਦੇ ਇਸ ਕੰ ਮ ਲਈ ਮੇਰੇ ਤੇ ਪੈਸੇ ਲਾਉਣ ਨੂੰ
ਿਤਆਰ ਸੀ । ਪਰ ਿਫਰ ਵੀ ਸਿਹਰ ਇਕ ਦੂਜੇ ਨੂੰ ਕਈ ਵਾਰ ਿਮਲੇ । ਏਦਾ
ਕਰਦੇ ਕਰਦੇ ਸਾਡੇ ਚਾਰ ਸਾਲ ਬੀਤ ਗਏ । ਪਰ ਿਜਓ ਿਜਓ ਸਮਾ ਵੱ ਧ ਹੁੰ ਦਾ
ਜਾਦਾ ਸੀ ਇਓ ਇਓ ਸਾਡੇ ਿਰ ਤੇ ਨੂੰ ਿਸਓਕ ਲੱਗਣੀ ਸੁਰੂ ਹੋ ਗੀ । ਸਾਡੀ ਗੱ ਲ
ਿਕਸੇ ਗੱ ਲ ਕਰਕੇ ਹੰ ਦ ਹੋ ਗਈ ਅਸੀ ਇਕ ਦੂਜੇ ਨਾਲ ਲੜ ਪਏ । ਸਾਡੀ ਗੱ ਲ
ਬੰ ਦ ਹੋਇਆ ਨੂੰ ਵਾਹਵਾ ਿਦਨ ਹੋ ਗੇ । ਪਰ ਉਹਦੇ ਜਨਮ ਿਦਨ ਆਲੇ ਿਦਨ ਮੈ
ਉਹਨੂੰ ਮੈਸਜ ਕੀਤਾ । ਉਹਦਾ ਧੰ ਨਵਾਦ ਤੋ ਿਬਨਾ ਹੋਰ ਕੋਈ ਮੈਸਜ ਨੀ
ਆਇਆ । ਰਾਤ ਨੂੰ ਮੈ ਬਹੁਤ ਭਰੀ ਪੀਤੀ ਚ ਵਾਵਹਾ ਕੁਝ ਿਲਖ ਕੇ ਮੈਸਜ
ਕੀਤਾ । ਉਹਦਾ ਰਪਲਾਈ ਆਇਆ ਸਵੇਰੇ ਤੇ ਉਹਨ ਦੱ ਿਸਆ ਕੇ ਮੈ ਿਕਸੇ ਹੋਰ
ਦੀ ਹੋਗੀ ਆ ਮੇਰੇ ਤ ਪੈਰਾ ਥੱ ਲੋ ਜਮੀਨ ਈ ਿਨਕਲ ਗੀ । ਉਹਨ ਆਵਦੇ ਵੱ ਲੋ

41
ਬਹੁਤ ਸਫਾਈਆ ਿਦੱ ਤੀਆ ਪਕ ਹੰ ਜੂਆ ਨਾਲ ਧੰ ਧਲੀਆ ਅੱ ਖ ਨੂੰ ਕੁਝ ਵੀ ਨੀ
ਸੀ ਿਦਖ ਿਰਹਾ । ਮੈਨੰ ੂ ਇਝ ਲੱਗ ਿਰਹਾ ਸੀ ਿਜਵੇ ਕੋਈ ਮੇਰਾ ਆਪਣਾ ਮਰ
ਿਗਆ ਹੋਵੇ । ਮੈ ਬੜੀ ਿਹੰ ਮਤ ਕਰਕੇ ਕੇ ਇਕ ਈ ਗੱ ਲ ਕਹੀ ਕੇ ਮੈਨੰ ੂ ਬਲੋ ਕ
ਕਰ ਦਵੋ ਮੈਥੋ ਹੋਰ ਸਬਰ ਨਹੀ ਹੈਗਾ । ਉਹਨ ਮੈਨੰ ੂ ਬਲੋ ਕ ਕਰ ਤਾ । ਮੈਨੰ ੂ
ਅੱ ਜ ਵੀ ਯਾਦ ਆ ਉਹ ਿਦਨ ਨ ਤ ਮੈ ਉਹ ਿਕਸੇ ਨੂੰ ਗੱ ਸ ਸਕਦਾ ਸੀ ਨ ਈ ਰੋ
ਕੇ ਿਦਲ ਹੌਲਾ ਕਰ ਸਕਦਾ ਸੀ । ਿਕਓ ਕੇ ਚਾਰ ਪੰ ਜ ਸਾਲ ਦਾ ਿਰ ਤਾ ਜਦ
ਪਲ ਚ ਟੁੱ ਟ ਜਾਵੇ ਤ ਇਹ ਸਬ ਮਿਹਸੂਸ ਹੋਣਾ ਲਾਜਮੀ ਸੀ । ਬਾਅਦ ਿਕਤੇ
ਉਹਨ ਮੈਨੰ ੂ ਦੇਿਖਆ ਤੇ ਮੈਨੰ ੂ ਿਫਰ ਮੈਸਜ ਕੀਤਾ ਕੇ ਮੇਰਾ ਹਾਲ ਬਹੁਤ ਬੁਰਾ ਤੂੰ
ਮੇਰੇ ਨ ਗੱ ਲ ਈ ਕਰ ਿਲਆ ਕਰ । ਪਰ ਮੈ ਮਨਾ ਕਰਤਾ ਭਾਵੇ ਮੇਰਾ ਮਨ ਤ
ਬਹੁਤ ਕਰ ਿਰਹਾ ਸੀ ਪਰ ਜੇ ਮੇਰੇ ਨੀਲ ਿਕਸੇ ਤੀਸਰੇ ਕਰਕੇ ਏਦਾ ਹੋਇਆ ਤ
ਜੋ ਹੁਣ ਉਹਦਾ ਹੋਇਆ ਮੈ ਉਹਦੇ ਨਾਲ ਿਕਓ ਗਲਤ ਕਰਾ ।

ਅੱ ਜ ਵੀ ਯਾਦਾ ਵਾਲਾ ਉਹ ਜਾਲ ਿਦਲ ਦੇ ਸਮੁੰ ਦਰ ਦੀ ਛਾਤੀ ਤੇ ਿਵਿਛਆ

ਹੋਇਆ ਪਰ ਹੁਣ ਸਮੁੰ ਦਰ ਬੰ ਜ਼ਰ ਹੋ ਿਗਆ ਉਹਦੇ ਚੋ ਹੰ ਜੂਆ ਆਲਾ ਪਾਣੀ
ਸੁੱ ਕ ਿਗਆ । ਵੈਸੇ ਵੀ ਇਹ ਿਪਆਰ ਭਰੇ ਿਕੱ ਸੇ ਕਹਾਣੀਆ ਿਕਤਾਬ ਚ ਈ
ਵਧੀਆ ਲਗਦੀਆ ਅਸਲ ਿਜੰ ਦਗੀ ਚ ਇਨਾ ਦਾ ਅੰ ਤ ਕੋਈ ਬਾਹਲਾ ਵਧੀਆ
ਨੀ ਹੁੰ ਦਾ । ਜੇ ਕੁੜੀ ਮੰ ਨਦੀ ਮੁੰ ਡਾ ਨੀ ਮੰ ਨਦਾ ਜੇ ਦੋਵੇ ਮੰ ਨਦੇ ਤ ਘਰਦੇ ਨੀ
ਮੰ ਨਦੇ ਜੇ ਘਰਦੇ ਮੰ ਨ ਜਾਣ ਤ ਰੱ ਬ ਨੀ ਮੰ ਨਦਾ । ਇਹ ਇ ਕ ਕਰਨ ਵੇਲੇ ਤ
ਬਹੁਤ ਚੰ ਗਾ ਲਗਦਾ ਪਰ ਜਦੋ ਕੋਈ ਜੁੜ ਕੇ ਟੁੱ ਟਦਾ ਤ ਧਾਹ ਿਨਕਲ

42
ਜਾਦੀਆ ਨ । ਜਦ ਕਹਾਣੀ ਚਲਦੀ ਤ ਪਤਾ ਨੀ ਲਗਦਾ ਪਰ ਖਤਮ ਹੋਣ ਤੇ
ਿਦਮਾਗ ਚੋ ਯਾਦਾ ਕੱ ਡਣ ਲਈ ਸਾਰਾ ਜੋਰ ਲੱਗ ਜਾਦ । ਹੁਣ ਗੱ ਲ ਤ ਹੋਰ ਵੀ
ਬਹੁਤ ਨ ਪਰ ਜੇ ਉਹ ਿਲਖਣ ਲੱਗ ਿਪਆ ਤ ਬਸ ਉਹੀ ਿਲਖੂਗਾ ਿਕਤਾਬ ਨੀ
ਪੂਰੀ ਹੁੰ ਦੀ ਿਫਰ । ਮੇਰਾ ਤਾ ਏਹੀ ਕਿਹਣਾ ਿਪਆਰ ਕਰਨਾ ਗਲਤ ਨਹੀ ਪਰ
ਿਕਸੇ ਨਾਲ ਏਨਾ ਵੀ ਨ ਕਰੋ ਕੇ ਉਹਦੇ ਜਾਣ ਤੋ ਬਾਅਦ ਿਕਸੇ ਹੋਰ ਦਾ ਿਪਆਰ
ਿਪਆਰ ਲੱਗੇ ਈ ਨ । ਿਕਓ ਕੇ ਿਜਨਾ ਗੱ ਲਾ ਕਰਕੇ ਪਿਹਲਾ ਜਤੀਨ ਟੁੱ ਟਾ ਹੋਵੇ
ਿਫਰ ਉਹੀ ਗੱ ਲ ਤੇ ਜਕਾਨ ਕਰਨਾ ਬਹੁਤ ਔਖਾ ਏ । ਇਹ ਿਸਰਫ ਮੇਰੇ ਨਾਲ
ਈ ਨੀ ਹੋਇਆ ਸਬ ਨਾਲ ਈ ਹੁੰ ਦਾ ਏ । ਕਈਆ ਨਾਲ ਤ ਏਤੋ ਵੀ ਬੁਰਾ ਹੁੰ ਦਾ
ਪਰ ਉਹ ਆਵਦੇ ਅੰ ਦਰ ਦੱ ਬੀ ਰੱ ਖਦੇ ਨ ਪਰ ਕੀ ਕਰੀਏ ਅਸੀ ਿਲਖਾਰੀ ਆ
ਿਲਖ ਕੇ ਿਬਆਨ ਕਰ ਲੈ ਨ ਆ ।

ਹਰ ਪਾਸੇ ਲਾਟ ਇ ਕ ਦੀਆ

ਏਥੇ ਏਹੀ ਕਿਹਰ ਗੂਜਾਰੀ ਏ

ਕਈ ਜੁੜਗੇ ਨ ਕਈ ਟੁੱ ਟਗੇ ਨ

ਕਈਆ ਦੀ ਬਸ ਿਤਆਰੀ ਏ ।

ਿਲਖਣ ਨੂੰ ਤ ਇਹਦੇ ਚ ਕਈ ਿਕੱ ਸੇ ਿਲਖ ਦੇਵਾ ਪਰ ਇਹ ਆਪ ਇਕ ਿਕਸੇ

ਵਾਗ ਏ ਹਾਲਾ ਕੇ ਮੇਰੇ ਲਈ ਨੀ ਉਹਦੇ ਲਈ । ਿਕਸੇ ਨੂੰ ਏਨਾ ਚਾਅ ਕੇ ਿਕਸੇ

43
ਹੋਰ ਦੇ ਹੋਣਾ ਜੀਹਦੇ ਲਈ ਬਹੁਤ ਵੱ ਡਾ ਿਦਲ ਚਾਹੀਦਾ । ਵੈਸੇ ਵੀ ਯਰ ਿਕਸੇ ਨੂੰ
ਵੀ ਆਵਦੇ ਮੈ ਿਪਓ ਤੂੰ ਅੱ ਗੇ ਨ ਰੱ ਖੋ । ਿਕਓ ਕੇ ਜੋ ਮਾ ਿਪਓ ਦਾ ਨੀ ਹੋ ਸਕਦਾ
ਉਹ ਿਕਸੇ ਤੀਜੇ ਦਾ ਕੀ ਹੋਊ ਗਾ। ਿਕਓ ਕੇ ਭਾਵੇ ਿਕੰ ਨਾ ਵੀ ਿਪਆਰ ਿਕਓ ਨ
ਹੋਵੇ ਕਦੇ ਨ ਕਦੇ ਤ ਕੋਈ ਐਸਾ ਮੋੜ ਆਉਦਾ ਜਦ ਿਪਆਰ ਨਫਰਤ ਦਾ ਰੂਪ
ਲੈ ਣ ਲੱਗ ਜਾਦ । ਿਫਰ ਮੋਹ ਤ ਦਲੀਲਾ ਦੇਣ ਚ ਈ ਮੁੱ ਕ ਜਾਦਾ ।

ਤਾਬੂਤ

ਿਰ ਿਤਆ ਦੀ ਲੋ ਈ ਆਕੜਾ ਦਾ ਕਫਨ

ਮੋਹ ਦੀ ਿਚੱ ਠੀ ਦਲੀਲਾ ਚ ਦਫਨ

ਸਮੇ ਦੀ ਿਕਸਤੀ ਯਾਦਾ ਦਾ ਕਿਹਰ

ਸਵਾਦ ਤੋ ਿਮੱ ਠਾ ਅਸਰ ਚ ਜਿਹਰ

ਤ ਘ ਦਾ ਧਾਗਾ ਮਜਬੂਰੀ ਦੀ ਗੰ ਢ

ਤੀਜੇ ਦੀ ਇੱ ਟ ਦੋ ਿਦਲਾ ਚ ਕੰ ਧ

ਇ ਕ ਤਾਬੂਤ ਹਲਾਤਾ ਦੀ ਕਬਰ

ਵਕਤ ਦੀ ਤੇਜੀ ਸੋਚ ਚ ਸਬਰ

44
ਚਾਵ ਦੀ ਮੌਤ ਿਖਆਲਾ ਦੀ ਲਾ

ਤਸੀਰ ਤੋ ਸਾਦਾ ਿਲਖਤ ਚ ਪਾ

ਿਫਰ ਬਾਅਦ ਚ ਇਹਨਾ ਗੱ ਲ ਚੋ ਕੱ ਢਣ ਪਾਉਣ ਨੂੰ ਕੁਝ ਨੀ ਹੁੰ ਦਾ । ਇਸ ਲਈ

ਮੈ ਤ ਏਹੀ ਿਸਿਖਆ ਕੇ ਹਰ ਫੈਸਲਾ ਹਰ ਿਰ ਤਾ ਬਣਾਉਣ ਤੋ ਪਿਹਲਾ ਉਹਦੇ
ਬਾਰੇ ਸੋਚ ਿਵਚਾਰ ਲੈ ਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਏ । ਹਮੇਸਾ ਜੋ ਵੀ ਫੈਸਲਾ ਲੈ ਣਾ ਸੋਚ ਸਮਝ
ਕੇ ਤੇ ਿਵਚਾਰ ਕੇ ਲਵੋ ਿਕਓ ਕੇ ਬਾਚ ਦਲੀਲਾ ਕੰ ਮ ਨੀ ਆਉਦੀਆ ਨ ਈ ਏਨਾ
ਿਦਮਾਗ ਚਲਦਾ ਿਸਰਫ ਦੁੱ ਖ ਈ ਪੱ ਲੇ ਬਚਦਾ ਏ । ਬਾਕੀ ਮੇਰੀਆ ਗੱ ਲ ਦਾ
ਅਸਰ ਤੁਹਾਡੇ ਤੇ ਹੋਵੇ ਜਾ ਨ ਹੋਵੇ ਪਰ ਸਮ ਤਹਾਨੂੰ ਸਬ ਸਖਾ ਦੂ ਗਾ । ਚਲੋ
ਖੈਰ ਰਹੀ ਮੇਰੀ ਗੱ ਲ ਜੀਹਦਾ ਨਾਮ ਈ ਸੁਫਨਾ ਸੀ ਉਹਦਾ ਟੁੱ ਟਣਾ ਤਾ ਬਣਦਾ
ਈ ਸੀ ।

45
ਅਿਧਆਏ-6

ਮੇਰੀ ਦੁਨੀਆ

ਹਰੇਕ ਬੰ ਦੇ ਦੀ ਆਪਣੀ ਇਕ ਦੁਨੀਆ ਹੁੰ ਦੀ ਏ ਕੋਈ ਪੈਸੇ ਨੂੰ ਦੁਨੀਆ ਮੰ ਨਦਾ

ਕੋਈ ਿਪਆਰ ਨੂੰ ਦੁਨੀਆ ਮੰ ਨਦਾ ਕੋਈ ਰੱ ਬ ਨੂੰ ਦੁਨੀਆ ਮੰ ਨਦਾ ਪਰ ਮੇਰੀ
ਦੁਨੀਆ ਮੇਰਾ ਰੱ ਬ ਮੇਰਾ ਮ ਿਪਓ ਏ । ਿਜੰ ਦਗੀ ਤ ਉਹ ਵੀ ਬਤੀਤ ਕਰ ਰਹੇ
ਨ ਿਜੰ ਨਾ ਦੇ ਮਾ ਿਪਓ ਨਹੀ ਹੁੰ ਦੇ ਪਰ ਿਜਹੜੀ ਬੇ ਿਫਕਰੀ ਮਾ ਿਪਓ ਦੇ ਹੁੰ ਿਦਆ
ਹੁੰ ਦੀ ਏ ਉਹ ਉਹਨਾ ਤੋ ਬਾਚ ਿਕਤੇ ਗਵਾਚ ਈ ਜ ਦੀਆ ਨ । ਮਾ ਿਪਓ ਦੀ
ਕਦਰ ਸਮਝ ਆਉਣ ਤੋ ਬਾਅਦ ਈ ਪਤਾ ਲਗਦਾ ਕੇ ਉਹ ਆਪਣੇ ਲਈ ਿਕੰ ਨ
ਮਾਇਨ ਰੱ ਖਦੇ ਨ । ਮੈ ਵੀ ਪਿਹਲਾ ਮਾ ਿਪਓ ਨੂੰ ਆਵਦੇ ਦੁਸਮਣ ਈ ਸਮਝਦਾ
ਸੀ । ਉਹਨਾ ਨੂੰ ਅੱ ਗੋ ਅੱ ਖ ਕੱ ਢਦਾ ਸੀ । ਉਹਨਾ ਨੂੰ ਕਿਹਣਾ ਬੀ ਤੁਹਾਨੂੰ ਕੁਝ
ਨੀ ਪਤਾ ਿਕਸੇ ਗੱ ਲ ਦਾ ਪਰ ਅਸਲ ਚ ਸਾਨੂੰ ਨੀ ਪਤਾ ਹੁੰ ਦਾ ਕੇ ਉਹਨਾ ਵੀ
ਉਮਰ ਹੰ ਡਾਈ ਏ । ਬੇਸੱਕ ਸਮਾ ਬਦਲ ਿਰਹਾ ਟਕਨਲਜੀ ਬਦਲ ਰਹੂ ਪਰ
ਲੋ ਕ ਤ ਹਾਲੇ ਵੀ ਓਹੀ ਨ । ਮੈ ਆਵਦੇ ਮਾਿਪਆ ਦਾ ਕੱ ਲਾ ਕਿਹਰਾ ਪੁੱ ਤ
ਹਮੇਸਾ ਉਹਨਾ ਨਾਲ ਗੁੱ ਸੇ ਹੁੰ ਦੇ ਰਿਹਣਾ ਤੇ ਇਹ ਵੀ ਕਿਹ ਦੇਣਾ ਏਤੋ ਚੰ ਗਾ
ਿਕਸੇ ਹੇਰ ਮਾੜੇ ਘਰੇ ਜੰ ਮ ਪੈਦ । ਪਰ ਅੱ ਜ ਉਹ ਗੱ ਲ ਯਾਦ ਕਰਕੇ ਮੇਰਾ ਿਸਰ
ਝੁੱ ਕ ਜਾਦ । ਿਕਓ ਕੇ ਓਦੋ ਉਮਰ ਕੁਝ ਏਦਾ ਦੀ ਹੁੰ ਦੀ ਤੇ ਸੰ ਗਤ ਵੀ ਓਹੋ ਜਹੀ
ਿਮਲ ਜਾਦੀ ਆ । ਇਸ ਕਰਕੇ ਬੰ ਦੇ ਦਾ ਸੁਬਾਅ ਵੀ ਓਵੇ ਦਾ ਈ ਹੋ ਜਾਦਾ । ਹੁਣ

46
ਿਜਵੇ ਮੈ ਰਾਤ ਨੂੰ ਿਕਤੇ ਿਗਆ ਤ ਮੇਰੇ ਬਾਪੂ ਦੀ ਆਦਤ ਆ ਕੇ ਫੋਨ ਲਾ ਕੇ
ਪੁੱ ਛਣਾ ਿਕਥੇ ਆ ਕੀ ਕਰਦਾ ਕਦੋ ਆਉਣਾ । ਮੇਰੇ ਨਾਲਦੇ ਮੈਨੰ ੂ ਏਹ ਗੱ ਲ ਮਖੌਲ
ਕਿਰਆ ਕਰਦੇ ਤੇ ਮੈਨੰ ੂ ਿਫਰ ਗੁੱ ਸਾ ਆਉਦਾ ਸੀ । ਪਰ ਹੁਣ ਿਜਓ ਿਜਓ ਪਤਾ
ਲੱਗਦਾ ਜਾਦਾ ਤੇ ਸਮਝ ਆਉਦੀ ਜਾਦੀ ਆ ਕੇ ਬੇਬੇ ਬਾਪੂ ਆਪਣਾ ਿਕੰ ਨਾ
ਕਰਦੇ ਨ ਉਹਨਾ ਨੂੰ ਆਪਣੀ ਿਕੰ ਨੀ ਿਫਕਰ ਏ । ਜੇਕਰ ਉਸ ਟਾਇਮ ਮੇਰੇ ਮਾ
ਿਪਓ ਮੈਨੰ ੂ ਨਾ ਿਝੜਕਦੇ ਨਾ ਰੋਕਦੇ ਤ ਮੈ ਦਾਵੇ ਨਾਲ ਕਿਹਨਾ ਕੇ ਮੈ ਵੀ ਹੁਣ ਨੂੰ
ਨ ੇ ਪੱ ਤੇ ਕਰਦੇ ਹੋਣਾ ਸੀ। ਇਹਨਾ ਚੀਜ਼ਾ ਚੋ ਮੈ ਿਕਵੇ ਬਾਹਰ ਆਇਆ ਏਹ
ਰੱ ਬ ਈ ਜਾਣਦਾ । ਮੈ ਜਦੋ ਆਵਦੀ ਮ ਨੂੰ ਰਵਾਇਆ ਸੀ ਤ ਮੇਰੀ ਰੂਹ ਕੰ ਬ
ਗੀ ਸੀ ।

ਮੇਰੀ ਮ ਦੇ ਹੰ ਜੂ

ਇਹ ਮੇਰੇ ਤਾਏ ਦੇ ਮੁੰ ਡੇ ਦੇ ਿਵਆਹ ਵੇਲੇ ਦੀ ਗੱ ਲ ਏ ।ਸਾਰੇ ਘਰ ਚ ਖੁ ੀਆ ਤੇ

ਰੌਣਕਾ ਲੱਗੀਆ ਸੀ । ਮੈ ਵੀ ਬਹੁਤ ਖੁਸ ਸੀ ਕੇ ਮੇਰੇ ਭਰਾ ਦਾ ਿਵਆਹ ਏ ।
ਿਵਆਹ ਤੋ ਇਕ ਿਦਨ ਪਿਹਲਾ ਮੇਰੇ ਭਰਾ ਦੇ ਯਾਰ ਿਮੱ ਤਰ ਆਏ ਸੀ । ਉਹ
ਨਾਲ ਹੁੱ ਕਾ ਲੈ ਕੇ ਆਏ , ਹਾਲਾ ਕੇ ਉਹਦੇ ਚ ਕੋਈ ਨ ਾ ਨਹੀ ਸੀ ਿਸਰਫ
ਫਲੇ ਵਰ ਵਾਲਾ ਸੀ । ਮੈ ਉਹਨਾ ਨੂੰ ਇਕ ਵੱ ਖਰੇ ਕਮਰੇ ਚ ਬਾਹ ਕੇ ਆਉਣ ਲੱਗਾ
ਤ ਉਹਨਾ ਮੈਨੰ ੂ ਆਵਦੇ ਕੋਲ ਬਾਹ ਿਲਆ ਤੇ ਕਿਹੰ ਦੇ ਇਕ ਕ ਤੂੰ ਵੀ ਮਾਰਲਾ
। ਮੈ ਿਕਹਾ ਨਹੀ ਯਰ ਮੈ ਵੀ ਐਵੇ ਪ ਦਾ ਖ ਦਾ ਕੁਝ ਉਹ ਆਂਦੇ ਬੀ ਕੁਝ ਨੀ

47
ਬਸ ਫਲੇ ਵਰ ਆ । ਬਸ ਿਫਰ ਕੀ ਉਹਨਾ ਇਕ ਦੋ ਵਾਰ ਿਕਹਾ ਆਪਾ ਲੱਗ ਪੇ
ਚੌੜ ਚੌੜ ਚ । ਬਾਚ ਮੈ ਥੋੜੇ ਕੁ ਟਾਇਮ ਬਾਅਦ ਆ ਿਗਆ । ਿਵਆਹ ਤੋ ਮਗਰੋ
ਸਾਰਾ ਕੁਝ ਸ ਭ ਸੂਭ ਕੇ ਮੈ ਹੋਸਟਲ ਚਲੇ ਿਗਆ । ਜਦੋ ਹਫਤੇ ਬਾਅਦ ਮੈ
ਮੁਿੜਆ ਹੋਸਟਲ ਤ ਬੇਬੇ ਨੂੰ ਿਮਿਲਆ ਤੇ ਬੇਬੇ ਦਾ ਇਕ ਈ ਸਵਾਲ ਸੀ ਿਕ ਤੂੰ
ਿਵਆਹ ਤੇ ਕੋਈ ਨ ਾ ਕੀਤਾ .??? ਮੈ ਿਕਹਾ ਨਹੀ ਬੇਬੇ ਦੀਆ ਅੱ ਖ ਚ ਹੰ ਜੂ ਤੇ
ਇਕੋ ਸਵਾਲ ਵਾਰ ਵਾਰ ਕਰੀ ਜਾਵੇ ਤੇ ਕਹੇ ਕੇ ਸਹ ਖਾਹ । ਮੈ ਮਨਾ ਕਰੀ
ਜਾਵਾ । ਮੈ ਦੋ ਕੁ ਿਦਨ ਿਰਹਾ ਘਰੇ ਬੇਬੇ ਦਾ ਉਹੀ ਸਵਾਲ ਵਾਰ ਵਾਰ ਮੇਰੇ ਕੰ ਨਾ
ਚ ਪਈ ਜਾਵੇ । ਮੈ ਵਾਪਸ ਆਉਣ ਲੱਗਾ ਤ ਮੇਰੀ ਮ ਨ ਮੈਨੰ ੂ ਿਕਹਾ ਕੇ ਇਕ
ਵਾਰ ਕਿਹ ਦੇ ਜੋ ਸੱ ਚ ਆ ਿਫਰ ਨੀ ਕਿਹੰ ਦੀ ਕੁਝ । ਮੇਰਾ ਵੀ ਿਸਰ ਝੁਕ ਿਗਆ
ਤੇ ਮੈ ਹ ਕਿਹ ਤੀ । ਿਫਰ ਮੈ ਤ ਵਾਪਸ ਹੋਸਟਲ ਚਲੇ ਿਗਆ ਪਰ ਜੋ ਮਗਰੋ
ਮੇਰੀ ਮ ਦੀ ਹਾਲਤ ਹੋਈ ਉਹ ਮੈਨੰ ੂ ਕਦੇ ਨੀ ਭੁੱ ਲਦੀ । ਉਹ ਿਦਨ ਜਾਵੇ ਤੇ
ਅੱ ਜ ਦਾ ਿਦਨ ਮੈ ਕੋਈ ਵੀ ਏਹੋ ਿਜਆ ਕੰ ਮ ਨੂ ਕੀਤਾ ਜੀਹਦੇ ਕਰਕੇ ਮੇਰੇ
ਮਾਿਪਓ ਨੂੰ ਕਦੇ ਰੋਣਾ ਪਵੇ । ਿਕਉ ਕੇ ਮ ਦੀਆ ਅੱ ਖਾ ਚ ਵੇਖੇ ਹੰ ਜੂ ਕਈ ਰਾਤ
ਸੌਣ ਨੀ ਿਦੰ ਦੇ । ਇਸ ਕਰਕੇ ਹਮੇਸਾ ਕੋਈ ਵੀ ਕੰ ਮ ਕਰਨ ਤੋ ਪਿਹਲਾ ਮਾ ਿਪਓ
ਦਾ ਿਚਤ ਚੇਤੇ ਰੱ ਖਣਾ ਚਾਹੀਦਾ । ਇਸ ਤੋ ਬਾਚ ਮੈ ਬਹੁਤ ਬਦਲ ਿਗਆ । ਮੈਨੰ ੂ
ਮਾ ਿਪਓ ਦੀ ਕਦਰ ਸਮਝ ਆ ਗੀ । ਗਲਤੀਆ ਸਬ ਤੋ ਹੁੰ ਦੀਆ ਉਹਨਾ ਤੋ
ਿਸਖ ਕੇ ਅੱ ਗੇ ਤੁਰਨ ਵਾਲਾ ਈ ਇਕ ਸਮਝਦਾਰ ਇਨਸਾਨ ਹੁੰ ਦਾ । ਮਾ ਿਪਓ
ਸਾਡੀਆ ਸਾਰੀਆ ਲੋ ੜਾ ਪੂਰੀਆ ਕਰਦੇ ਨ ਸਾਨੂੰ ਪੜਾਉਦੇ ਲਖਾਉਦੇ ਨ ਤੇ

48
ਉਹਨਾ ਚੀਜਾ ਦਾ ਇੰ ਤਜਾਮ ਉਹ ਿਕਵੇ ਕਰਦੇ ਨ ਇਹ ਬਸ ਉਹਨਾ ਨੂੰ ਈ ਪਤਾ
ਏ । ਮੈ ਤ ਆਪਣੇ ਮ ਿਪਓ ਨੂੰ ਰੱ ਬ ਮੰ ਨਦਾ ਆ । ਉਹਨਾ ਲੀ ਕੁਝ ਵੀ ਕਰ
ਸਕਦਾ । ਇਹ ਗੱ ਲ ਿਕਤਾਬੀ ਨਹੀ ਮੇਰੇ ਿਦਲ ਦੀ ਅਵਾਜ ਏ ।

49
ਆਿਧਆਏ-7

ਹੋਸਟਲ

ਜੇਕਰ ਮੈ ਆਵਦੇ ਸਾਰੇ ਹਸਾਨ ਪਲ ਬਾਰੇ ਗੱ ਲ ਕਰਨ ਲੱਗ ਜਾ ਤਾ ਇਹ

ਿਕਤਾਬ ਬਹੁਤ ਵੱ ਡੇ ਹੋ ਜੇ ਿਕਉ ਕੇ ਮੇਰੀ ਉਮਰ ਦੇ ਨਾਲੋ ਮੇਰੀ ਿਸਆਣਪ ਏਨੀ
ਵੱ ਡੀ ਏ ਕੇ ਮੇਰੀ ਉਮਰ ਦਾ ਅੰ ਦਾਜਾ ਲੋ ਕ ਪੱ ਚੀ ਛੱ ਬੀ ਸਾਲ ਲਾਉਦੇ ਨ । ਿਜਵੇ
ਮੇਰੇ ਸਕੂਲ ਦੇ ਅਖੀਰਲੇ ਦੇ ਸਾਲ ਿਵਗੜਨ ਦੇ ਸੀ ਉਵੇ ਈ ਹੋਸਟਲ ਦੇ ਇਹ ਦੋ
ਸਾਲ ਮੇਰੇ ਸੁਧਰਨ ਦੇ ਸੀ । ਹੋਸਟਲ ਚ ਰਿਹੰ ਿਦਆ ਅਸੀ ਰੋਜ ਸਵੇਰੇ ਸਾਮ
ਪਾਠ ਕਿਰਆ ਕਰਦੇ । ਚੰ ਿਗਆ ਿਕਤਾਬਾ ਪਿੜਆ ਕਰਦੇ ਜੀਹਦੇ ਨਾਲ ਮੇਰੇ ਚ
ਬਹੁਤ ਫਰਕ ਆਇਆ । ਹੋਸਟਲ ਚ ਬਹੁਤ ਜਾਣੇ ਆਏ ਸੀ ਪਰ ਸਖਤਾਈ ਤੇ
ਪੜਾਈ ਦੇ ਕਰਕੇ ਸਾਡੇ ਬੈਚ ਆਲੇ ਿਸਰਫ ਸੱ ਤ ਜਾਣੇ ਬਚੇ । ਮੈ ਤੇ ਬਾਕੀ ਛੇ
ਸਾਰੇ ਈ ਵੱ ਖੋ ਵੱ ਖਰੀਆ ਐਟਮਾ ਈ ਸੀ । ਰੋਜ਼ ਕੋਈ ਨ ਕੋਈ ਨਵੀ ਸਕੀਮ
ਲਾਉਣੀ ।ਸਾਡਾ ਲ ਗਰੀ ਵੀ ਸਾਡੇ ਅਰਗਾ ਈ ਸੀ ਉਹ ਵੀ ਸਾਡਾ ਪੱ ਕਾ ਯਾਰ
ਬਣ ਿਗਆ ਅਸੀ ਸਾਰੇ ਰਲ ਕੇ ਚੰ ਗੀ ਖੱ ਪ ਪਾਇਆ ਕਰਨੀ । ਕਦੇ ਤ ਗਾਣੇ ਲਾ
ਕੇ ਨੱਚਦੇ ਰਿਹਣਾ ਕਦੇ ਦੇਰ ਰਾਤ ਤੀਕ ਗੱ ਲ ਕਰਦੇ ਰਿਹਣਾ । ਕਦੇ ਭੂਤ
ਦੀਆ ਗੱ ਲ ਛੇੜ ਕੇ ਬਿਹ ਜਾਣਾ । ਹ ਸੱ ਚ ਭੂਤਾ ਦੀਆ ਗੱ ਲ ਤੋ ਇਕ ਿਕੱ ਸਾ
ਚੇਤੇ ਆਇਆ । ਓਦੋ ਿਸਰਫ ਦਸ ਪੰ ਦਰ ਿਦਨ ਈ ਹੋਏ ਸੀ । ਹੋਸਟਲ ਬਹੁਤ
ਵੱ ਡਾ ਸੀ ਰਾਤ ਸਾਰੇ ਇਕੇ ਕਮਰੇ ਚ ਬੈਠ ਤੇ ਗੱ ਲ ਕਰਦੇ ਕਰਦੇ ਭੂਤ ਦੀਆ

50
ਗੱ ਲ ਛੇੜ ਕੇ ਬਿਹ ਗੇ । ਸਾਡਾ ਇਕ ਯਾਰ ਬਾਹਲਾ ਘੈਟ ਸੀ ਉਹ ਬੜੇ ਸਵਾਦ
ਨਾਲ ਏਹੋ ਜਹੀਆ ਗੱ ਲ ਸਣਾਉਦਾ ਸੀ । ਉਹਨ ਕਹਾਣੀ ਸਣਾਈ ਇਕ
ਡਰਾਇਵਰ ਦੀਪੁੱ ਠ ਪੈਰ ਉਹਨ ਦੱ ਿਸਆ ਕੇ ਉਹਨਾ ਦਾ ਇਕ ਿਰ ਤੇਦਾਰ
ਟਰੱ ਕ ਚਲਾਉਦਾ । ਉਹਨ ਉਹਨੂੰ ਆਵਦੀ ਹੱ ਡ ਬੀਤੀ ਸਣਾਈ ਸੀ । ਇਕ ਅਰੀ
ਉਹ ਟਰੱ ਕ ਲੈ ਕੇ ਕੱ ਲਾ ਸੁਨਸਾਣ ਸਮਕ ਤੇ ਜਾਣ ਿਦਆ ਸੀ । ਰਾਹ ਚ ਇਕ
ਬੁੜੀ ਖੜੀ ਤੇ ਉਹਨ ਹੱ ਥ ਕਰਕੇ ਿਲਫਟ ਮੰ ਗੀ । ਉਹਨ ਰੋਕ ਕੋ ਉਹਨੂੰ ਟਰੱ ਕ
ਚ ਬਾਹ ਿਲਆ । ਥੋੜਾ ਕੁ ਦੂਰ ਜਾ ਕੇ ਟਰੱ ਕ ਦੇ ਬੋਨਟ ਤੇ ਪਈ ਬੋਤਲ ਹਲਾਰੇ
ਨਾਲ ਉਹਦੇ ਪੈਰਾ ਚ ਿਡਗ ਪੀ । ਜਦੋ ਡਰਾਇਵਰ ਚੱ ਕਣ ਲੱਗਾ ਉਹਨ ਵੇਿਖਆ
ਕੇ ਉਹ ਬੁੜੀ ਦੇ ਪੈਰ ਪੁੱ ਠ ਸੀ । ਜਦੋ ਅਸੀ ਸੁਿਣਆ ਸਾਨੂੰ ਡਰ ਲੱਗੀ ਜਾਵੇ
ਸਾਡੇ ਚੋ ਇਕ ਜਾਣੇ ਨੂੰ ਬਾਥਰੂਮ ਆਇਆ ਸੀ ਉਹ ਡਰਦਾ ਕੱ ਲਾ ਕਰਨ ਈ ਨੀ
ਿਗਆ ।

ਬਸ ਇਦਾ ਈ ਹੋਸਟਲ ਚ ਡਰਦੇ ਡਰਾਉਦੇ ਦੋ ਸਾਲ ਅਸੀ ਬੜੇ ਮਜੇ ਤੇ

ਬੇਿਫਕਰੀ ਨਾਲ ਬਤੀਤ ਕੀਤੇ । ਸਵੇਰੇ ਕਲਾਸ ਜਾਣਾ ਆਣ ਕੇ ਸੁੱ ਤੇ ਰਿਹਣਾ ।
ਿਫਰ ਰਾਤ ਨੂੰ ਦੇਰ ਰਾਤ ਤੱ ਕ ਗੱ ਲ ਬਾਤਾ ਕਰਦੇ ਰਿਹਣਾ । ਬਜਾਰ ਚ ਘੁੰ ਮਣ
ਚਲੇ ਜਾਣਾ । ਮੈਨੰ ੂ ਸਾਰੇ ਪਧਾਨ ਕਿਹੰ ਦੇ ਸੀ । ਕੋਈ ਵੀ ਕੰ ਮ ਹੋਵੇ ਸਾਰੇ ਮੈਥੋ
ਸਲਾਹ ਲੈ ਦੇ ਸੀ । ਹਰੇਕ ਪੰ ਗੇ ਚ ਨਾਮ ਵੀ ਮੇਰਾ ਈ ਲਗਦਾ ਸੀ ।ਪਰ ਉਹ ਦੋ
ਸਾਲ ਬਹੁਤ ਵਧੀਆ ਸੀ । ਇਹਨਾ ਦੋ ਸਾਲ ਚ ਮੈ ਆਵਦੇ ਪੁਰਾਣੇ ਕੰ ਮਾ ਤੇ
ਯਾਰਾ ਨਾਲੋ ਟੱ ਟ ਿਗਆ ਸੀ ਤੇ ਇਕ ਨਵੀ ਦੁਨੀਆ ਚ ਚਲੇ ਿਗਆ ਸੀ । ਜਦ

51
ਹੋਸਟਲ ਚ ਸੀ ਉਦੋ ਉਹ ਸਾਿਰਆ ਨੂੰ ਕੈਦ ਅਰਗਾ ਲਗਦਾ ਸੀ ਪਰ ਮੈਨੰ ੂ ਉਥੇ
ਰਿਹਣਾ ਬਹੁਤ ਚੰ ਗਾ ਲੱਗਦਾ ਸੀ । ਪਤਾ ਨੀ ਕੀ ਗੱ ਲ ਮੇਰਾ ਘਰ ਤੋ ਬਾਹਰ
ਬਹੁਤ ਜੀ ਲਗਦਾ । ਿਜਵੇ ਇਹ ਹੋਸਟਲ ਤੋ ਬਾਅਦ ਮੈ ਿਤੰ ਨ ਮਹੀਨ ਦੀਨ
ਸਾਿਹਬ ਿਰਹਾ ਿਜਥੋ ਵਾਪਸ ਆਉਣ ਨੂੰ ਮੇਰਾ ਜੀਅ ਨੀ ਸੀ ਕਰਦਾ ਹੁੰ ਦਾ । ਉਥੇ
ਈ ਮੈਨੰ ੂ ਬੂਟਾ ਵੀਰਾ ,ਪਵਨ, ਗੁਰਚੇਤ ਿਮਲੇ ਨ । ਹਰੇਕ ਬੰ ਦੇ ਦਾ ਆਪਣਾ
ਆਪਣਾ ਸੁਭਾਅ ਹੁੰ ਦਾ ਮੈਨੰ ੂ ਘਰੋ ਬਾਹਰ ਰਿਹਣਾ ਿਜਆਦਾ ਪਸੰ ਦ ਏ । ਸੱ ਚ
ਆਪਾ ਗੱ ਲ ਕਰਦੇ ਸੀ ਹੋਸਟਲ ਦੀ ,ਹੋਸਟਲ ਚ ਆਪਾ ਬਹੁਤ ਕਾਰਨਾਮੇ ਕੀਤੇ
ਿਜਵੇ ਉਥੇ ਫੋਨ ਰੱ ਖਣ ਤੋ ਮਨਾਹੀ ਸੀ ਪਰ ਯਾਰ ਨ ਇਕ ਿਦਨ ਵੀ ਫੋਨ
ਆਵਦੇ ਤੋ ਦੂਰ ਨੀ ਰੱ ਿਖਆ ਤੇ ਪਤਾ ਵੀ ਨੀ ਲੱਗਣ ਿਦੱ ਤਾ । ਬਸ ਏਹੀ ਮੇਰੀ
ਿਜੰ ਦਗੀ ਦੀਆ ਮੋਟੀਆ ਮੋਟੀਆ ਯਾਦ ਦੇ ਨ ਿਜਹੜੀਆ ਮੇਰੀ ਿਕਤਾਬ ਦੇ
ਪੰ ਿਨਆ ਤੇ ਿਸਆਹੀ ਵਾਗ ਫੈਲੀਆ ਹੋਈਆ ਨ ।

52
ਅਿਧਆਏ-8

ਤੂੰ ਤੋ ਤੁਸੀ

ਬੜਾ ਸੌਖਾ ਹੁੰ ਦਾ ਿਕਸੇ ਨੂੰ ਤੂੰ , ਓਏ ਕਰ ਕੇ ਬੋਲਣਾ ਪਰ ਿਜਉ ਿਜਉ ਸਮਝ
ਆਉਦੀ ਜਾਦੀ ਏ ਜੁਬਾਨ ਵੀ ਸੋਚ ਸਮਝ ਕੇ ਬੋਲਣ ਲੱਗ ਪੈਦੀ ਏ । ਮੇਰੇ ਨਾਲ
ਵੀ ਕੁਝ ਏਦਾ ਦਾ ਈ ਹੋਇਆ ਮੈ ਿਜਉ ਿਜਉ ਸਹੀ ਰਾਹ ਤੇ ਿਪਆ ਿਤਉ ਿਤਉ
ਮੇਰੀ ਬੋਲ ਬਾਣੀ ਚ ਸੁਧਾਰ ਆਉਦਾ ਿਗਆ । ਪਿਹਲਾ ਿਕਸੇ ਨੂੰ ਚੀ ਅਵਾਜ
ਚ ਤੇ ਗਾਲ ਕੱ ਢ ਕੇ ਬੋਲਨਾ ਮੇਰੇ ਲਈ ਆਮ ਗੱ ਲ ਸੀ । ਪਰ ਿਫਰ ਸਮਝ ਆਈ
ਕੇ ਇਹ ਚੀਜਾ ਿਕਤੇ ਨ ਿਕਤੇ ਇਕ ਿਦਨ ਨੁਕਸਾਨ ਕਰਨ ਗੀਆ ਤੇ ਥੋੜਾ
ਬਹੁਤ ਹੋ ਵੀ ਚੁੱ ਕਾ ਸੀ ਉਹ ਿਕਵੇ ..? ਸੁਣੋ , ਇਕ ਿਦਨ ਜਦ ਮੈ ਸਿਹਰ ਿਗਆ
ਤੇ ਉਥੇ ਰਾਸਤੇ ਚ ਭੀੜ ਹੋਣ ਕਰਕੇ ਿਕਸੇ ਨਾਲ ਟੱ ਕਰ ਲੱਗ ਗਈ ਇਕ ਤ
ਗਰਮੀ ਉਤੋ ਮੈ ਲੇ ਟ ਤੇ ਉਧਰੋ ਆਪਣੀ ਜੁਬਾਨ ਬਾਹਲੀ ਿਜਆਦਾ ਸੁਲੱਖਣੀ ਸੀ
ਿਸਰਫ ਫੁੱ ਲ ਈ ਕੇਰਦੀ ਸੀ ਦੋ ਚਾਰ ਟਕਾ ਕੇ ਗਾਲਾ ਕੱ ਢੀਆ ਉਹ ਿਵਚਾਰਾ
35-40 ਸਾਲ ਦਾ ਲਾਲੇ ਟਾਇਪ ਬੰ ਦਾ ਸੀ । ਉਹ ਚੁੱ ਪ ਕਰਕੇ ਸੁਣ ਕੇ ਤੁਰ
ਿਗਆ ਿਫਰ ਕੁਝ ਕੁ ਿਦਨ ਬੀਤੇ ਤੇ ਮੇਰਾ ਯਾਰ ਜੀਤਾ ਉਹਨੂੰ ਕੋਈ ਕੰ ਮ ਸੀ
ਸਿਹਰ । ਉਹ ਕਿਹੰ ਦਾ ਬਾਈ ਆਪਾ ਜਾਣਾ ਮੈ ਿਕਹਾ ਕੋਈ ਨੀ ਬਾਈ ਚੱ ਲ ਵੜਦੇ
ਆ । ਅਸਲ ਚ ਉਹਨ ਕੋਈ ਬਾਹਰ ਜਾਣ ਆਲੇ ਡਾਕੂਮੈਟ ਜੇ ਬਣਵਾ ਕੇ
ਿਲਆਉਣੇ ਸੀ । ਅਸੀ ਜਦ ਿਜਹੜੇ ਦਫਤਰੋ ਿਲਆਉਣੇ ਸੀ ਉਥੇ ਗਏ ਤ ਉਥੇ

53
ਓਦਣ ਆਲਾ ਓਹੀ ਬੰ ਦਾ ਬੈਠਾ ਸੀ । ਉਹਨੂੰ ਜਾ ਕੇ ਜਦੋ ਜੀ ਕਿਹ ਕੇ
ਬੁਲਾਇਆ ਿਕਉ ਕੇ ਸਾਨੂੰ ਕੰ ਮ ਸੀ । ਹੁਣ ਉਸ ਬੰ ਦੇ ਨ ਵੀ ਮੈਨੰ ੂ ਪਛਾਣ ਿਲਆ
ਉਹਦੇ ਵੱ ਲ ਵੇਖ ਕੇ ਮੇਰੀਆ ਅੱ ਖਾ ਬਦੋ ਬਦੀ ਥੱ ਲੇ ਹੋਈ ਜਾਣ । ਿਕਉ ਿਕ
ਗਲਤੀ ਮੇਰੀ ਸੀ ਮੈ ਕੁਝ ਿਦਨ ਪਿਹਲਾ ਈ ਇਕ ਿਨ ਕੀ ਜੀ ਗੱ ਲ ਕਰ ਕੇ
ਉਹਨਾ ਨੂੰ ਵੱ ਧ ਘੱ ਟ ਬੋਿਲਆ ਸੀ । ਇਸ ਕਰਕੇ ਿਫਰ ਨਫਾ ਨੁਕਸਾਨ ਤਾ
ਭੁਗਤਨਾ ਲਾਜਮੀ ਸੀ । ਸਾਡਾ ਿਜਹੜਾ ਕੰ ਮ ਇੱ ਕੇ ਹੱ ਲੇ ਹੋਣਾ ਸੀ ਉਹਦੇ ਲਈ
ਸਾਨੂੰ ਚਾਰ ਗੇੜੇ ਮਾਰਨ ਪਏ । ਇਹਜੁਬਾਨ ਕੱ ਖਾ ਤੋ ਮਿਹਲ ਦਵਾ ਿਦੰ ਦੀ ਤੇ
ਇਹੀ ਜੁਬਾਨ ਮਿਹਲਾ ਆਿਲਆ ਨੂੰ ਕੱ ਚੇ ਘਰ ਵੀ ਨਸੀਬ ਨੀ ਹੋਣ ਿਦੰ ਦੀ ।
ਹਾਲੇ ਵੀ ਕਈ ਸੁਧਾਰ ਬਾਕੀ ਨ ਿਕਉ ਿਕ ਲਾਣਾ ਬਾਣਾ ਈ ਸਾਡਾ ਕੁਝ ਏਦਾ ਦਾ
ਿਜੰ ਨਾ ਤੋ ਇਹ ਚੀਜਾ ਗੁੜਤੀ ਚ ਿਮਲੀਆ ਨ ਕਿਹੰ ਦੇ ਨ ਗੁੜਤੀ ਚ ਿਮਲੀਆ
ਚੀਜਾ ਸਾਰੀ ਉਮਰ ਬੰ ਦੇ ਚ ਰਿਹੰ ਦੀਆ ਨ ਲਾਣੇ ਬਾਣੇ ਦੀ ਗੱ ਲ ਤਾ ਖੈਰ ਿਫਰ
ਵੀ ਇੱ ਕ ਪਾਸੇ ਸਾਡੇ ਤਾ ਅੱ ਧੇ ਪੰ ਜਾਬੀ ਖਾਣ ਪੀਣ ਤੇ ਗਾਲਾ ਕੱ ਢਣ ਤੋ ਈ
ਮਸਹੂਰ ਨ ਸਾਲਾ ਸਬਦ ਇਨਾ ਦੀ ਗਾਲ ਨੀ ਇਹਨਾ ਦਾ ਤੱ ਕੀਆ ਕਲਾਮ ਈ
ਬਿਣਆ ਬੈਠਾ ਏ । ਅਸਲ ਤ ਸਾਲੇ ਦਾ ਇਹ ਮਤਲਬ ਕੀ ਿਜਹਦੀ ਭੈਣ ਨਾਲ
ਸਾਡਾ ਿਵਆਹ ਹੋਇਆ ਹੋਵੇ ਉਹਨੂੰ ਸਾਲਾ ਆਂਦੇ ਨ ਪਰ ਏਥੇ ਤ ਸਾਲੇ ਵੀ ਜੀਜੇ
ਨੂੰ ਿਪੱ ਠ ਿਪਛੇ ਸਾਲਾ ਕਹੀ ਜਾਦੇ ਨ। ਇਹ ਚੀਜਾ ਜਦ ਪੱ ਕ ਜਾਣ ਤ ਿਜਥੇ ਜੀ
ਕਿਹ ਕੇ ਬੋਲਣਾ ਉਥੇ ਵੀ ਗਾਲ ਿਨ ਕਲ ਜਾਦੀ ਏ ।ਤੇ ਕਈ ਆਰੀ ਏਦਾ ਵੀ
ਹੁੰ ਦਾ ਿਜਦਾ ਦੀ ਬੋਲੀ ਅਸੀ ਿਕਸੇ ਨੂੰ ਬੋਲਦੇ ਉਦਾ ਦੀ ਸਾਡੇ ਘਰਿਦਆ ਨੂੰ

54
ਸੁਨਣੀ ਪੈਦੀ ਏ । ਹੁਣ ਤੁਸੀ ਸੋਚਦੇ ਹੋਣੇ ਉਹ ਿਕਵੇ..? ਉਹ ਏਵੇ ਿਕ ਮੈ ਸਾਮੀ
ਗਰਾਊਡ ਤੋ ਆਇਆ ਅਗਲੇ ਿਦਨ ਮੈਚ ਸੀ । ਮੈ ਿਲਬਿੜਆ ਿਤਬਿੜਆ ਫੋਨ
ਲਾ ਕੇ ਚਾਰਜ ਨਹਾਉਣ ਚਲੇ ਿਗਆ । ਸਵੇਰੇ ਜਾਣ ਦੇ ਮਸਲੇ ਚ ਮੈਨੰ ੂ ਲਾ
ਿਲਆ ਫੋਨ ਮੇਰੇ ਇੱ ਕ ਯਾਰ ਨ ਤੇ ਫੋਨ ਚੱ ਕ ਿਲਆ ਬਾਪੂ ਨ ਬਾਪੂ ਨ ਦੱ ਸਤਾ ਕੇ
ਉਹ ਨਾਉਣ ਿਗਆ । ਬਾਚ ਬਾਪੂ ਥੋੜਾ ਕੁ ਹੱ ਸ ਿਪਆ ਪਤਾ ਨੀ ਿਕਉ…? ਿਜੰ ਨ
ਫੋਨ ਲਾਇਆ ਸੀ ਉਹਨੂੰ ਲੱਗਾ ਿਕਤੇ ਮੈ ਈ ਬੋਲਣ ਿਦਆ ਤੇ ਉਹਦੇ ਨਾਲ
ਮਜਾਕ ਕਰਨ ਿਦਆ । ਹੁਣ ਮੈ ਗਾਲ ਕੱ ਢ ਕੇ ਪੱ ਛਦਾ ਉਵੇ ਉਹਨ ਬਾਪੂ ਨੂੰ
ਗਾਲ ਕੱ ਢ ਕੇ ਿਕਹਾ ਤੂੰ ਐਵੇ ਫੁੱ ਦੂ ਬਣਾਈ ਜਾਨਾ । ਬਾਪੂ ਿਕਹੜਾ ਆਪਣਾ ਿਕਸੇ
ਦੀ ਧੀ ਭੈਣ ਨਾਲੋ ਘੱ ਟ ਆ । ਬਾਪੂ ਨ ਵੀ ਟਕਾ ਕੇ ਗਾਲਾ ਕੱ ਢੀਆ ਉਹ ਫੋਨ
ਕੱ ਟ ਿਗਆ । ਿਫਰ ਕੀ ਪੈ ਗੀ ਮਕਾਲ ਮੈ ਜਦੋ ਆਇਆ ਨਹਾ ਕੇ ਬਾਪੂ ਗਾਲ
ਕੱ ਢ ਕੇ ਕਿਹੰ ਦਾ ਿਕਹੜਾ ਸੀ ਨੰਬਰ ਦੇ ਜਾ ਫੋਨ ਲਾ ਇਹਨੂੰ ਸਮਝਾਵਾ ਿਕਵੇ
ਕੱ ਢੀ ਦੀ ਗਾਲ ਬੜਾ ਸਮਝਾਇਆ ਮੈ ਪਰ ਿਕਥੇ ਮੰ ਨ ਬਾਪੂ ਹਾਰ ਕੇ ਮੈ ਫੋਨ
ਲਾਇਆ ਤੇ ਮੇਰਾ ਯਾਰ ਮਾਫੀ ਮੰ ਗ ਕੇ ਛੁੱ ਟਾ । ਕਈ ਵਾਰ ਸਾਡੇ ਬੀਜੇ ਕੰ ਡੇ ਸਾਡੇ
ਪੈਰੀ ਈ ਆ ਜਾਦੇ ਨ ਜੇ ਮੈ ਉਹ ਮੁੰ ਡੇ ਨੂੰ ਵੀਰ ਵੀਰ ਕਿਹੰ ਦਾ ਤਾ ਕਾ ਉਹ ਵੀ
ਵੀਰ ਕਿਹ ਕੇ ਈ ਗੱ ਲ ਕਰਦਾ । ਪਰ ਜਦੋ ਆਵਦਾ ਧੀ ਪੁੱ ਤ ਨੀ ਚੰ ਗਾ ਿਫਰ
ਦੂਿਜਆ ਚੋ ਨੁਕਸ ਿਕਉ ਕੱ ਢੀਏ ਮੇਰਾ ਮਤਲਬ ਮੇਰੀ ਜੁਬਾਨ ……..

ਹੁਣ ਕੱ ਢਣ ਪਾਉਣ ਨੂੰ ਤਾ ਕੁਝ ਨੀ ਹ ਬਦਲਣਾ ਔਖਾ ਏ ਪਰ ਇਹਦਾ ਏਹ

ਮਤਲਬ ਨਹੀ ਕੇ ਆਪਾ ਬਦਲ ਨਹੀ ਸਕਦੇ ਇਹ ਤ ਸਾਡੇ ਆਪਣੇ ਆਪ ਤੇ

55
ਹੁੰ ਦਾ ਏ ।ਹੁਣ ਮੇਰੇ ਨਾਲ ਦੋ ਹਾਦਸੇ ਇਕੋ ਜਹੇ ਹੋਏ ਬਸ ਦੋਵਾ ਚ ਸੁਭਾਅ ਦਾ
ਫਰਕ ਸੀ ਤੇ ਉਸ ਛੋਟੇ ਜਹੇ ਫਰਕ ਨ ਿਕੰ ਨਾ ਕੁਝ ਬਦਲ ਿਦੱ ਤਾ ਇਹ ਤੁਸੀ
ਆਪ ਈ ਵੇਖ ਿਲਓ ਇਹ ਗੱ ਲ ਉਦੋ ਦੀ ਜਦੋ ਮੈ ਸਕੂਲ ਚ ਸੀ ਤੇ ਮੈ ਸਮਝਦਾ
ਸੀ ਬਸ ਸਕੂਲ ਮੇਰੇ ਿਸਰੋ ਈ ਚਲਦਾ । ਮੈ ਹਰ ਟਾਇਮ ਆਪਣੀ ਮਨ ਮਰਜੀ
ਕਰਦਾ । ਹਰੇਕ ਟੀਚਰ ਦੇ ਅੱ ਗੋ ਬੋਲਣਾ ਗੱ ਲ ਗੱ ਲ ਤੇ ਜਵਾਬ ਦੇਣਾ ਤਾ ਿਜਵੇ
ਮੇਰਾ ਸੌਕ ਕਿਹ ਸਕਦੇ । ਇਕ ਿਦਨ ਕਲਾਸ ਚੱ ਲੀ ਜਾਵੇ ਤੇ ਇਕ ਸਰ ਕੋਈ
ਟੋਿਪਕ ਸਮਝਾਈ ਜਾਵੇ

ਮੈ ਆਵਦੇ ਨਾਲ ਿਤੰ ਨ ਜਾਿਣਆ ਨੂੰ ਗੱ ਲੀ ਲਾ ਕੇ ਆਵਦੀ ਈ ਦੁਨੀਆ ਚ ਮਸਤ

ਸੀ । ਜਦੋ ਉਹ ਸਰ ਨੂੰ ਪਤਾ ਲੱਗਾ ਕੇ ਅਸੀ ਗੱ ਲ ਕਰਦੇ ਉਹਨਾ ਿਕਹਾ ਗੱ ਲ
ਨ ਕਰੋ ਹੁਣ ਸਾਿਰਆ ਜਵਾਕਾ ਦਾ ਇਸ ਟਾਇਮ ਤੇ ਏਹੀ ਜਵਾਬ ਹੁੰ ਦਾ ਕੇ ਅਸੀ
ਨੀ ਕਰਦੇ ਸੀ ਮੇਰਾ ਵੀ ਏਹੀ ਜਵਾਬ ਸੀ । ਉਹ ਸਰ ਕਿਹੰ ਦਾ ਮੈ ਤਹਾਨੂੰ
ਦੇਿਖਆ ਮੈ ਮੰ ਨਾ ਈ ਨ ਸਗੋ ਅੱ ਗੋ ਬੋਲੀ ਜਾਵ । ਇਸੇ ਚੱ ਕਰ ਚ ਿਜਹੜੀ ਗੱ ਲ
ਇਕ ਜ ਦੋ ਿਮੰ ਟ ਦੀ ਸੀ ਮੇਰੇ ਅੱ ਗੋ ਪੁੱ ਠਾ ਿਸੱ ਧਾ ਬੋਲਣ ਕਰਕੇ ਉਸ ਗੱ ਲ ਨੂੰ
ਸੁਲਝਾਉਦੇ ਸੁਲਝਾਉਦੇ ਿਤੰ ਨ ਪੀਰੀਅਡ ਲੰਘ ਗਏ । ਹੁਣ ਦੂਸਰੀ ਕਹਾਣੀ ਚ
ਜੋ ਹਾਦਸਾ ਹੋਇਆ ਉਹ ਮੇਰੇ ਨਾਲ ਹੋਸਟਲ ਚ ਹੋਇਆ । ਅਸੀ ਰੋਜ ਮੈ ਤੇ
ਮੇਰਾ ਇਕ ਯਾਰ ਗੱ ਲ ਕਰਦੇ ਹੁੰ ਦੇ ਸੀ । ਸਰ ਨ ਰੋਜ ਸਾਨੂੰ ਟੋਿਕਆ ਕਰਨਾ
ਪਰ ਅਸੀ ਨ ਹਟੇ ਿਫਰ ਇਕ ਿਦਨ ਸਕਾਇਤ ਦਫਤਰ ਚ ਹੋ ਗਈ । ਿਪੰ ਸੀਪਲ
ਸਰ ਨ ਸਾਨੂੰ ਦਫਤਰ ਚ ਬੁਲਾਇਆ , ਸੋਫੇ ਤੇ ਬਠਾਇਆ । ਸਾਨੂੰ ਨੀ ਪਤਾ ਸੀ

56
ਿਕ ਗੱ ਲ ਕੀ ਹੋਈ ਆ । ਜਦ ਸਾਨੂੰ ਸਰ ਨ ਦੱ ਿਸਆ ਮੈ ਨੀਵੀ ਪਾ ਲਈ ਤੇ ਚੁੱ ਪ
ਚਾਪ ਬੈਠਾ ਿਰਹਾ ਹੁਣ ਿਜਹੜਾ ਰੋਲ ਮੈ ਸਕੂਲ ਨਭਾਇਆ ਸੀ ਉਹ ਰੋਲ ਹੁਣ
ਮੇਰੇ ਨਾਲਦਾ ਕਰ ਿਰਹਾ ਸੀ । ਉਹ ਅੱ ਗੋ ਬੋਲੀ ਜਾਵੇ ਅਸੀ ਨੀ ਕਰਦੇ ਫਲਾਨਾ
ਿਢਮਕੜਾ । ਤੇ ਉਹਨ ਵੀ ਿਜਹੜੀ ਗੱ ਲ ਪੰ ਜ ਦਸ ਿਮੰ ਟ ਚ ਖਤਮ ਹੋ ਜਾਣੀ ਸੀ
ਉਹਨੂੰ ਵਧਾ ਕੇ ਦੋ ਘੰ ਟੇ ਦੀ ਕਰਤਾ । ਉਹਨਾ ਦੋ ਘੰ ਿਟਆ ਚ ਮੈਨੰ ੂ ਕੁਝ ਵੀ ਨੀ
ਿਕਹਾ ਸਰ ਨ ਸਾਰਾ ਉਹਨੂੰ ਸਮਝਾਉਦੇ ਰਹੇ । ਬਸ ਏਹੀ ਫਰਕ ਸੀ ਪਿਹਲਾ ਤੇ
ਹੁਣ ਚ ਮੈ ਜਾਦੇ ਸਿਤ ਸੀ ਕਾਲ ਬੁਲਾਈ ਤੇ ਆਉਿਦਆ ਹੋਇਆ ਹੋਰ ਮੈ ਕੁਝ
ਵੀ ਨੀ ਬੋਿਲਆ । ਜੇ ਮੈ ਵੀ ਪਿਹਲਾ ਵਾਗ ਬੋਲਦਾ ਜ ਪਿਹਲਾ ਵਰਗਾ ਮੇਰਾ
ਸੁਭਾਅ ਹੁੰ ਦਾ ਤ ਿਫਰ ਚਾਰ ਮੈਨੰ ੂ ਵੀ ਸੁਨਣੀਆ ਪੈਣੀਆ ਸੀ । ਇਹੀ ਫਰਕ
ਹੁੰ ਦਾ ਬੋਲ ਬਾਣੀ ਦਾ ਕੇ ਤੁਸੀ ਿਕਥੇ ਿਕੰ ਨਾ ਬੋਲਣਾ ਤੇ ਕੀ ਬੋਲਣਾ ਜਦੋ ਇਹ
ਸਮਝ ਆ ਗਈ ਤਾ ਹਰ ਥਾ ਤੇ ਤਹਾਨੂੰ ਚੋਹਣ ਵਾਲੇ ਹੋਣਗੇ ਕੋਈ ਨਫਰਤ
ਕਰਨ ਵਾਲਾ ਨੀ ਹੋਵੇਗਾ । ਤੂੰ ਤੋ ਤੁਸੀ ਨਾਮ ਰੱ ਖਣ ਦਾ ਕਾਰਨ ਏਹੀ ਸੀ ਿਕ ਮੈ
ਦੱ ਸ ਸਕਾ ਿਕ ਮੈ ਕੀ ਸੀ ਤੇ ਕੀ ਹ । ਦਾਵਾ ਕਰਨ ਨੂੰ ਤਾ ਮੈ ਵੀ ਕਰ ਿਦੰ ਦਾ ਬੀ
ਮੈ ਤ ਬਸ ਜੀ ਜੀ ਈ ਕਰਦਾ ਸੀ ਪਰ ਨਹੀ ਜੋ ਸੱ ਚ ਆ ਉਹ ਸੱ ਚ ਆ । ਆਮ
ਤੌਰ ਤੇ ਜਵਾਕ ਮ ਿਪਉ ਤੋ ਡਰਦੇ ਪੁੱ ਠਾ ਿਸੱ ਧਾ ਨਹੀ ਬੋਲਦੇ ਉਹਨਾ ਅੱ ਗੇ ਪਰ
ਮੈ ਤ ਸਰੇਆਮ ਬੋਲਦਾ ਿਰਹਾ । ਪਰ ਹੁਣ ਨਹੀ ਿਕਉ ਿਕ ਹੁਣ ਪਤਾ ਲੱਗ
ਿਗਆ ਨਾ ਿਕ ਉਹ ਕਿਹੰ ਦੇ ਨੀ ਹੁੰ ਦੇ ਦੁਨੀਆ ਗੋਲ ਆ ਬਸ ਉਹੀ ਿਦਮਾਗ ਚ
ਬੈਠ ਦਈ ਗੱ ਲ ਕੇ ਜੇ ਮੈ ਅੱ ਜ ਿਕਸੇ ਨੂੰ ਗਾਲ ਕੱ ਢੂ ਕੱ ਲ ਨੂੰ ਜਦ ਕੋਈ ਮੈਨੰ ੂ ਕੱ ਢੂ

57
ਕੀ ਮੈ ਜਰਲਾ ਗਾ …? ਬਸ ਏਸੇ ਕਰਕੇ ਸੁਧਾਰ ਿਲਆ ਰਹੇ ਆ । ਹਾਲੇ ਵੀ
ਕਈ ਵਾਰ ਵੱ ਧ ਘੱ ਟ ਬੋਿਲਆ ਜਾਦਾ ਜਿਹੰ ਦੇ ਕਰਕੇ ਬੂਟਾ ਵੀਰਾ ਮੈਨੰ ੂ ਵਰਜ ਦਾ
ਵੀ ਰਿਹੰ ਦਾ ਿਕ ਇਹਨਾ ਚੀਜਾ ਤੋ ਗੁਰੇਜ ਕਿਰਆ ਕਰ ਬਸ ਹੁਣ ਉਸੇ ਕੋਿਸਸ
ਚ ਲੱਗੇ ਹੋਏ ਆ । ਿਕਉ ਿਕ ਜੋ ਚੀਜਾ ਦਾ ਹੱ ਲ ਿਪਆਰ ਨਾਲ ਹੋ ਸਕਦਾ
ਉਹਨਾ ਲਈ ਆਪਣਾ ਮੱ ਥਾ ਿਕਓ ਗਰਮ ਕਰਨਾ ਤੇ ਐਸਾ ਕੋਈ ਕੰ ਮ ਨਹੀ ਜੋ
ਿਨਮਰਤਾ ਤੇ ਿਪਆਰ ਨਾਲ ਹੱ ਲ ਨਹੀ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹ ਕਈ ਵਾਰ ਹਲਾਤ ਜਰੂਰ
ਬੰ ਦੇ ਨੂੰ ਉਹ ਸਭ ਕਰਨ ਲਈ ਮਜਬੂਰ ਕਰ ਿਦੰ ਦੇ ਨ ਜੋ ਕਰਨਾ ਸਹੀ ਨੀ ਹੁੰ ਦਾ
। ਇਸ ਲਈ ਬੂਟਾ ਵੀਰਾ ਕਿਹੰ ਦਾ ਹੁੰ ਦਾ ਕੇ ਤੁਸੀ ਐਸੇ ਬਣਜੋ ਕੇ ਕੋਈ ਭਲਾ
ਗਾਲਾ ਵੀ ਕੱ ਢੀ ਜਾਵੇ ਤੁਸੀ ਬਸ ਹੱ ਥ ਜੋੜ ਕੇ ਜੀ ਜੀ ਕਰੋ ਅੱ ਗੋ ਜਵਾਬ ਨਾ
ਦਵੋ । ਇਹ ਿਕਤੇ ਨ ਿਕਤੇ ਸਹੀ ਵੀ ਏ ਿਕਓ ਿਕ ਜੇ ਆਪਾ ਏਦਾ ਕਰਦੇ ਆ ਤੇ
ਮੂਰਲਾ ਬੰ ਦਾ ਿਕਤੇ ਨ ਿਕਤੇ ਆਪ ਈ ਬੇਸਰਮੀ ਮੰ ਨ ਕੇ ਹੱ ਟ ਜਾਦਾ ਤੇ ਮਸਲੇ
ਦਾ ਹੱ ਲ ਿਬਨਾ ਿਕਸੇ ਲੜਾਈ ਝਗੜੇ ਤੋ ਤੀ ਨਾਲ ਹੋ ਜਾਦਾ ਜਿਹੰ ਦੇ ਨਤੀਜੇ
ਬਹੁਤ ਵਧੀਆ ਹੁੰ ਦੇ ਨ ਮੇਰੀ ਿਜੰ ਦਗੀ ਦਾ ਹਰੇਕ ਪਲ ਮੈਨੰ ੂ ਕੁਝ ਨ ਕੁਝ
ਿਸਖਾਉਦਾ ਿਰਹਾ ਏ । ਪਰ ਮੈ ਸਭ ਕੁਝ ਜਾਣਦਾ ਹੋਇਆ ਵੀ ਅਣਗੋਿਲਆ
ਕਰਦਾ ਿਰਹਾ ਿਜਸ ਕਰਕੇ ਮੈਨੰ ੂ ਬਥੇਰੀਆ ਠਕਰਾ ਖਾਣੀਆ ਪਈਆ ਤੇ ਮੁੜ
ਹਾਰ ਕੇ ਿਫਰ ਉਸੇ ਮੋੜ ਤੇ ਵਾਪਸ ਆਉਣਾ ਿਪਆ ਿਜਥੇ ਛੋਟੇ ਛੋਟੇ ਪਲ ਨ
ਸਮਝਾਉਣ ਦੀ ਕੋਿਸਸ ਕੀਤੀ ਸੀ । ਤੇ ਉਹੀ ਸਮਝ ਠ ਕਰਾ ਖਾ ਕੇ ਆਈ । ਤੁਸੀ
ਆਮ ਦੇਿਖਆ ਹੋਣਾ ਕੋਈ ਆਪਾ ਨੂੰ ਜੋ ਆਪਾ ਕਰਦੇ ਆ ਉਹਦੇ ਉਸ ਸਮੇ

58
ਨੁਕਸਾਨ ਦੱ ਸਦਾ ਹੋਵੇ ਤ ਆਪਾ ਕਿਹਨ ਕੇ ਐਵੇ ਮਾਰੀ ਜਾਦੇ ਨ ਵੱ ਡੇ ਿਸਆਣੇ
ਪਰ ਜਦੋ ਤਕਦੀਰ ਦਿਹਲੀਜ ਕੋ ਮੁੜ ਕੇ ਚਲੀ ਜਾਦੀ ਿਫਰ ਸਮਝ ਆਉਦੀ ਆ
ਕੇ ਕੀ ਸਹੀ ਸੀ ਤੇ ਕੀ ਗਲਤ ਤੇ ਸਾਨੂੰ ਕੀ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਤੇ ਕੀ ਨਹੀ ਇਸ
ਲਈ ਉਹਦੇ ਤੋ ਚੰ ਗੀ ਆਵਦੇ ਪੱ ਬ ਪਿਹਲਾ ਈ ਬੋਚ ਲਈਏ । ਮੈ ਤ ਅੱ ਧ ਲੰਘੇ
ਸਮੇ ਤੇ ਈ ਪੱ ਬ ਬੋਚ ਲਈ ਤੇ ਬਹੁਤ ਕੁਝ ਪਾ ਤੇ ਗਵਾ ਿਲਆ ਪਰ ਸਾਇਦ
ਤੁਹਾਡੇ ਕੋਲ ਮੌਕਾ ਹੋਵੇ ਹਾਲੇ ਵੀ ਇਸ ਲਈ ਹਾਲੇ ਵੀ ਸਭਲ ਜੋ ।

59
ਅਿਧਆਏ -9

ਯਾਰ

ਇਕ ਲਫਜ ਸੀ ਬੈਠਾ ਿਖਆਲਾ ਚ

ਜਦ ਪੱ ਿਛਆ ਟੋਹ ਕੇ ਕਿਹੰ ਦਾ ਮੈ

ਤੇਰਾ ਯਾਰ ਬੋਲਦਾ ਆ

ਮੈ ਿਕਹਾ ਕਾਤੋ ਤੰ ਗ ਿਜਹਾ ਕਰਦਾ

ਕਿਹੰ ਦਾ ਮੈ ਤ ਬਸ ਯਾਦਾ ਦੀ

ਗੰ ਢ ਖੋਲਦਾ ਆ

ਮੈ ਿਕਹਾ ਪਿਹਲਾ ਈ

ਿਫਕਰਾ ਬਹੁਤ ਨ ਿਕਉ ਹੋਰ ਯਾਦਾ ਦਾ

ਜਿਹਰ ਘੋਲਦਾ ਆ

ਕਿਹੰ ਦਾ ਮੈ ਯਾਦ ਕਰਾ ਕੇ

ਆਪਣੀ ਯਾਰੀ ਨੂੰ ਿਫਕਰਾ ਨੂੰ

60
ਿਮੱ ਟੀ ਰੋਲਦਾ ਆ

ਇਕ ਲਫਜ ਸੀ ਬੈਠਾ ਿਖਆਲਾ ਚ

ਉਹ ਕਿਹੰ ਦਾ ਡਰ ਨ ਮੈ ਤੇਰਾ

ਯਾਰ ਬੋਲਦਾ ਆ......

ਮੇਰੀ ਿਜੰ ਦਗੀ ਦੀ ਿਕਤਾਬ ਦਾ ਇਕ ਸੋਹਣਾ ਿਹੱ ਸਾ ਜਿਹੰ ਦਾ ਨਾਮ “ਯਾਰ” ।

ਯਾਰ ਉਹ ਚਾਬੀ ਆ ਜਿਹੰ ਦੇ ਨਾਲ ਬੇਿਫਕਰੀ , ਿਕਸਮਤ ਤੇ ਸਕੀਮਾ ਦੇ ਮੋਟੇ
ਮੋਟੇ ਿਜੰ ਦੇ ਇਕ ਿਮੰ ਟ ਚ ਖੁੱ ਲ ਜਾਦੇ ਨ।

ਤੇ ਯਾਰ ਈ ਉਹ ਹਵਾ ਦੇ ਬੁੱ ਲੇ ਹੁੰ ਦੇ ਨ ਿਜੰ ਨਾ ਨਾਲ ਵੱ ਡੇ ਵੱ ਡੇ ਮਿਹਲਾ ਕੱ ਖਾ ਚ

ਰੁੱ ਲ ਜਾਦੇ ਨ । ਮੇਰੀ ਿਜੰ ਦਗੀ ਦੀ ਿਕਤਾਬ ਦੇ ਪੰ ਿਨਆ ਚ ਕੈਦ ਬਹੁ ਿਗਣਤੀ
ਉਹਨਾ ਯਾਰਾ ਦੀ ਏ ਜੋ ਮਤਲਬ ਦੇ ਸੀ । ਤੇ ਉਹ ਯਾਰ ਬਹੁ ਘੱ ਟ ਨ ਘੱ ਟ ਤਾ
ਕੀ ਿਸਰਫ ਿਗਣਤੀ ਦੇ ਈ ਨ ਿਜਹੜੇ ਨਾਲ ਖੜੇ ਨ ਤੇ ਖੜਦੇ ਨ ਿਦਲ ਦੇ
ਕਰੀਬੀ ਨ । ਮੇਰੇ ਯਾਰੀਆ ਚ ਪੈਰ ਤੀਸਰੀ ਕਲਾਸ ਤ ਪੈ ਗਏ । ਸਲਾਹਾ ਬਣਾ
ਕੇ ਕੰ ਮ ਨ ਸਣਾਉਣ ਕਾਪੀਆ ਨ ਬਣਾਉਣੀਆ ਏਦਾ ਦੇ ਕੰ ਮ ਕਰਦੇ ਰਹੇ । ਬੜੇ
ਆਣ ਕੇ ਨਾਲ ਜੁੜੇ ਿਜਵੇ ਿਜਵੇ ਕਲਾਸਾ ਬਦਲਦੀਆ ਗਈਆ ਉਵੇ ਈ ਕਈ
ਟੁੱ ਟ ਗਏ ਕਈਆ ਨਵੇ ਹੋਰ ਆ ਗਏ ।

61
ਪਰ ਇਕ ਯਾਰ ਮੇਰਾ ਹਮੇਸਾ ਨਾਲ ਿਰਹਾ ਤੇ ਹਾਲੇ ਵੀ ਨਾਲ ਏ ਉਹ ਏ ਯੂਪਾ ।
ਇਹ ਸਾਿਰਆ ਨੂੰ ਸਕੂਲ ਚ ਭੋਲਾ ਭਾਲਾ ਲੱਗਦਾ ਹੁੰ ਦਾ ਸੀ । ਥੋੜਾ ਚੁੱ ਪ ਜੇ
ਰਿਹੰ ਦਾ ਸੀ । ਅੱ ਧੇ ਸਕੂਲ ਨੂੰ ਤ ਇਹਦਾ ਪਤਾ ਈ ਨੀ ਸੀ । ਦੂਜੇ ਪਾਸੇ ਮੈ
ਜਿਹੰ ਦਾ ਸਟੇਜ ਤੋ ਨਾਮ ਅਨਾਊਸ ਹੁੰ ਦਾ ਸੀ ਤੇ ਸਾਰਾ ਸਕੂਲ ਿਜਨੂੰ ਜਾਣਦਾ ਸੀ
। ਸਾਡੀ ਯਾਰੀ ਬਾਹਲੀ ਪੱ ਕੀ ਏ ਕਈ ਕ ਡ ਅਸੀ ਕੱ ਿਠਆ ਕੀਤੇ ਪਰ ਨਾਮ
ਮੇਰਾ ਈ ਆਉਦਾ ਿਰਹਾ । ਿਕਉ ਕੇ ਇਹ ਤ ਪਤੰ ਦਰ ਸਕਲ ਵੀ ਏਦਾ ਦੀ
ਬਣਾਉਦਾ ਸੀ ਲੋ ਕਾ ਨੂੰ ਲੱਗਦਾ ਸੀ ਇਹਨ ਿਕਥੇ ਕੁਝ ਕੀਤਾ ਹੋਣਾ । ਮੇਰੀ ਤਾ
ਿਜਥੇ ਗਲਤੀ ਵੀ ਨੀ ਉਥੇ ਵੀ ਨ ਲੱਗ ਜਾਦਾ ਸੀ । ਿਕਉ ਕੇ ਚੋਰ ਭਲਾ ਇਕ
ਆਰੀ ਫੜੀਚੇ ਭਲਾ ਸੌ ਅਰੀ ਵੱ ਜਣਾ ਉਹਨ ਚੋਰ ਈ ਆ । ਸਾਡੀ ਗਗ ਚ ਹੋਰ
ਵੀ ਜਾਣੇ ਹਾਗੇ ਨ ਿਜਵੇ ਿਟੱ ਡੀ ,ਪਭ , ਸੱ ਤਾ ਇਹ ਿਤੰ ਨ ਤੇ ਅਸੀ ਦੋਵੇ ਪਤਾ ਨੀ
ਿਕਥੇ ਿਕਥੇ ਕੱ ਠ ਯਾਤਰਾ ਗਏ । ਕਦੀ ਿਕਤੇ ਿਨਕਲ ਜਾਣਾ ਕਦੇ ਮੱ ਿਸਆ ਕਦੇ
ਸੰ ਗਰ ਦ । ਬਹੁਤ ਥਾਵ ਕੱ ਠ ਘੁੰ ਮੇ ਿਫਰੇ । ਯਾਰ ਤਾ ਹੋਰ ਵੀ ਬਹੁਤ ਨ ਜੇ ਨ
ਦੱ ਸਣ ਲੱਗ ਿਗਆ ਬਸ ਨ ਈ ਦੱ ਸੋ ਿਫਰ । ਿਕਉ ਿਕ ਯਾਰ ਬਹੁਤ ਨ ਿਜੰ ਦਗੀ
ਚ ਹਰੇਕ ਕਰੋਬਾਰ ਆਲਾ ਯਾਰ ਹੈਗਾ ਚਾਹੇ ਮਾੜੇ ਕੰ ਮ ਕਰਦਾ ਕੋਈ ਚਾਹੇ ਚੰ ਗੇ
ਕੰ ਮ ਕਰਦਾ । ਯਾਰ ਹਰੇਕ ਦੀ ਿਜੰ ਦਗੀ ਚ ਚੰ ਗੇ ਈ ਹੁੰ ਦੇ ਚਾਹੇ ਉਹ ਮਾੜੇ ਕੰ ਮ
ਈ ਿਕਉ ਨ ਕਰਦਾ ਹੋਵੇ ਯਾਰ ਚੰ ਗੇ ਈ ਲੱਗਦੇ ਨ । ਪਰ ਸਮੇ ਦੇ ਿਹਸਾਬ ਨਾਲ
ਸਭ ਬਦਲ ਜਾਦਾ । ਿਜਵੇ ਪਿਹਲਾ ਯਾਰ ਬੇਲੀ ਸੀ ਮੇਰੇ ਇਕ ਦੂਜੇ ਨੂੰ ਿਮਲਣਾ
ਪਾਲਟੀਆ ਤੇ ਜਾਣਾ ਪਰ ਅੱ ਜ ਉਹ ਿਸਰਫ ਿਕਸੇ ਖਾਸ ਮੌਕੇ ਤੇ ਯਾਦ ਕਰਨ

62
ਯੋਗੇ ਈ ਰਿਹ ਗਏ ਨ ਤੇ ਿਸਰਫ ਖਾਸ ਮੌਿਕਆ ਤੇ ਯਾਦ ਕਰਨ ਨਾਲ ਫਰਜ
ਿਨਭਦੇ ਨ ਿਰ ਤੇ ਨੀ । ਬਹੁਤ ਦੁਨੀਆ ਿਫਰ ਕੇ ਦੇਖ ਲਈ ਟਾਇਮ ਦੇ ਨਾਲ
ਨਾਲ ਿਰਸਤੇ ਤੇ ਸਾਝਾ ਚ ਿਕਤੇ ਨ ਿਕਤੇ ਫਰਕ ਪੈ ਈ ਜਾਦਾ । ਹੁਣ ਿਜਹੜੇ
ਅਸੀ ਸਕੂਲ ਟਾਇਮ ਯਾਰ ਸੀ ਇਕੱ ਠ ਸੀ ਘੁੰ ਮਦੇ ਿਫਰਦੇ ਸੀ ਉਹਨਾ ਚੋ ਯੂਪਾ
ਤਾ ਅੱ ਜ ਵੀ ਨਾਲ ਏ ਭਾਵੇ ਉਹ ਬਾਹਰ ਚਲੇ ਿਗਆ ਤੇ ਿਜਹੜੇ ਏਥੇ ਨ ਕਦੇ
ਉਹਨਾ ਸਾਰ ਵੀ ਨਹੀ ਲਈ । ਕਦੇ ਐਸਾ ਟਾਈਮ ਸੀ ਕੇ ਜਾਨ ਜਾਨ ਕਿਹੰ ਦੇ ਨੀ
ਸੀ ਥੱ ਕਦੇ । ਦੋ ਉਹਨਾ ਦਾ ਨਹੀ ਦੋ ਸਾਰਾ ਘੜੀ ਦਾ ਏ । ਿਜਵੇ ਿਜਵੇ ਘੜੀ
ਦੀਆ ਸੂਈਆ ਅੱ ਗੇ ਵੱ ਧ ਰਹੀਆ ਸਾਰੀਆ ਮਲਾਜੇਦਾਰੀਆ ਿਪਛੇ ਰਹੀ
ਜਾਦੀਆ ਨ । ਅੱ ਜ ਦੇ ਸਮੇ ਚ ਜੇ ਤੁਹਾਡੀ ਜੇਬ ਚ ਚਾਰ ਿਛਲੜ ਹੈਗੇ ਨ
ਤੁਹਾਡੇ ਚੰ ਗੇ ਕੱ ਪੜੇ ਚੰ ਗੀ ਗੱ ਡੀ ਆ ਤ ਈ ਯਾਰੀਆ ਪੁੱ ਗਦੀਆ ਨ । ਬਹੁਤ
ਘੱ ਟ ਸਾਰ ਹੁੰ ਦੇ ਨ ਿਜਹੜੇ ਿਦਲ ਤੋ ਤੁਹਾਡੇ ਨਾਲ ਜੁੜਦੇ ਨ । ਿਫਰ ਉਹ ਯਾਰ
ਨੀ ਭਰਾ ਈ ਹੁੰ ਦੇ ਨ । ਿਜਵੇ ਹੁਣ ਮੈਨੰ ੂ ਬੂਟਾ ਵੀਰਾ ਿਮਿਲਆ । ਮੇਰਾ ਇਹ
ਿਕਤਾਬ ਿਲਖਣਾ ਿਕਤਾਬਾ ਪੜਨੀਆ ਸਭ ਉਹਨਾ ਦੀ ਬਦੌਲਤ ਏ । ਮੇਰੇ ਨਾਲ
ਇਹ ਪਿਹਲੀ ਵਾਰ ਹੋਇਆ ਕੇ ਮੈ ਿਕਸੇ ਦੀ ਗੱ ਲ ਏਨੀ ਿਧਆਨ ਨਾਲ ਸੁਣਦਾ ਤੇ
ਮੰ ਨ ਲੈ ਨਾ । ਜਦੋ ਦਾ ਮੈ ਵੀਰੇ ਨੂੰ ਿਮਿਲਆ ਮੇਰੇ ਚ ਬਹੁਤ ਸੁਧਾਰ ਆਇਆ । ਮੈ
ਬਹੁਤ ਸੁਕਰਗੁਜਾਰ ਆ ਕੇ ਇਦਾ ਦੇ ਯਾਰ ਘੱ ਟ ਭਰਾ ਮੇਰੀ ਿਜੰ ਦਗੀ ਚ ਨ ।
ਵਾਿਹਗੁਰੂ ਮੇਹਰ ਕਰੇ ਸਾਡੀ ਏਦਾ ਈ ਸਾਝ ਬਣੀ ਰਵੇ । ਿਕਉ ਿਕ ਯਾਰ ਬਣਨ
ਬਹੁਤ ਮੁਸਿਕਲ ਨ ਪਰ ਗਵਾਉਣ ਲਈ ਿਮੰ ਟ ਵੀ ਨੀ ਲੱਗਦਾ ਇਕ ਛੋਟਾ ਿਜਹਾ

63
ਹਵਾ ਦਾ ਬੁੱ ਲਾ ਵੀ ਯਾਰੀ ਦੇ ਬੁਲੰਦ ਮਿਹਲ ਨੂੰ ਿਢਹ ਢੇਰੀ ਕਰ ਿਦੰ ਦਾ ਏ ।
ਯਾਰੀ ਇਕ ਐਸੀ ਸਾਝ ਏ ਿਜਹੜੀ ਨਾ ਤਾ ਸਕੂਨ ਨਾਲ ਜੀਨ ਿਦੰ ਦੀ ਨ ਤੇ ਨਾ
ਈ ਸਕੂਨ ਨਾਲ ਮਰਨ ਿਦੰ ਦੀ ਤੇ ਆਈ ਤੇ ਆਪ ਮਰ ਸਕਦੇ ਨ ਯਾਰੀ ਦੇ
ਮੁਰੀਦ ਿਜਨਾ ਨੂੰ ਯਾਰ ਆਂਦੇ ਨ । ਮੇਰੀ ਿਜੰ ਦਗੀ ਚ ਯਾਰਾ ਦੀ ਕੋਈ ਥੋੜ ਨੀ ਜੋ
ਕੇ ਮੈ ਪਿਹਲਾ ਵੀ ਦੱ ਿਸਆ ਪਰ ਗੱ ਲ ਉਹੀ ਕੇ ਨਾਲ ਕ ਸਾਰੇ ਨ ਪਰ ਨਾਲ ਨੀ
। ਿਜਨਾ ਯਾਰਾ ਲਈ ਕਦੇ ਸੱ ਟਾ ਫੇਟਾ ਖਾਦੀਆ ਸੀ ਿਜਨਾ ਨਾਲ ਮਿਹਫਲਾ
ਲੱਗਦੀਆ ਸੀ ਿਜਨਾ ਨਾਲ ਦੁਨੀਆ ਦੀਆ ਸਭ ਿਫਕਰਾ ਭੁੱ ਲ ਜਾਦੀਆ ਸੀ ਉਹ
ਹੁਣ ਿਸਰਫ ਜਨਮਿਦਨ ਦੀਆ ਮੁਬਾਰਕਾ ਦੇਣ ਤੱ ਕ ਈ ਸੀਮਤ ਰਿਹ ਗਏ ਨ ।
ਹ ਵੈਸੇ ਸਹੀ ਏ ਹਰ ਿਕਸੇ ਦੀ ਆਪਣੀ ਿਜੰ ਦਗੀ ਤੇ ਅੱ ਜ ਕੱ ਲ ਦੇ ਸਮੇ ਚ ਿਕਸੇ
ਲਈ ਸਮਾ ਕੱ ਢਣਾ ਬਹੁਤ ਔਖਾ ਏ । ਚਲੋ ਕੋਈ ਨਾ ਿਜਨ ਵੀ ਪਲ ਸੀ ਉਹੀ
ਬਹੁਤ ਨ ਜੋ ਅਸੀ ਇਕੱ ਿਠਆ ਬਤਾਏ । ਅਸਲ ਯਾਰੀ ਈ ਸਕੂਲ ਦੀ ਹੁੰ ਦੀ ਏ
ਿਜਹੜੀ ਜਦ ਹੁੰ ਦੀ ਏ ਤ ਬਾਕੀ ਸਭ ਭੁਲਾ ਿਦੰ ਦੀ ਏ । ਸਕੂਲ ਦੀਆ ਉਹ
ਸਰਾਰਤ । ਇਕ ਦੂਸਰੇ ਦੇ ਿਕਟਾ ਮਾਰਨੀਆ । ਲੋ ਈ ਨੂੰ ਵਲ ਝੜਾ ਕੇ ਇਕ
ਦੂਜੇ ਦੇ ਮੌਰ ਸੇਕਣੇ । ਲੋ ਈ ਕੁੱ ਟ ਕਰਨੀ । ਹ ਸੱ ਚ ਇਕ ਵਾਰੀ ਤ ਕੰ ਮ
ਬਾਹਲੀ ਵੱ ਧ ਿਗਆ ਸੀ ।

64
 ਗਰਮੀ ਬਾਹਲੀ ਏ
ਉਦੋ ਨਾ ਸਾਡੀ ਕਲਾਸ ਚ ਮੁੱ ਕੇ ਪਾਉਣ ਦਾ ਟਰਡ ਿਜਆ ਚੱ ਿਲਆ ਸੀ । ਸਾਰੇ
ਮੁੱ ਕੇ ਪਾ ਕੇ ਆਪਸ ਚ ਖੇਡਦੇ ਰਿਹੰ ਦੇ ਸੀ । ਮੇਰੇ ਨਾਲ ਵੀ ਮੁੱ ਕਾ ਪਾ ਿਲਆ
ਬੱ ਬਲ ਨ । ਮੈ ਜਦੋ ਉਿਠਆ ਕਰ ਜ ਬੈਠਾ ਕਰ ਮੈਨੰ ੂ ਦੱ ਸਣ ਦਾ ਚੇਤਾ ਭੁੱ ਲ
ਿਜਆ ਕਰੇ । ਉਹ ਪਤੰ ਦਰ ਮੇਰਾ ਿਪੰ ਡਾ ਸੇਕ ਿਦਆ ਕਰੇ । ਉਹਨ ਿਤੰ ਨ ਚਾਰ
ਆਰੀ ਮੈਨੰ ੂ ਰਗਿੜਆ ਉਦੋ ਟਾਇਮ ਸੀ ਗਰਮੀਆ ਦਾ ਤਰੇਅ ਬਾਹਲੀ ਲੱਗਦੀ
ਹੁੰ ਦੀ ਸੀ। ਉਹ ਿਗਆ ਚਲਾ ਪਾਣੀ ਪੀਣ ਮੈਨੰ ੂ ਕਿਹ ਕੇ ਨੀ ਿਗਆ । ਜਗਰੂਪ ਨੂੰ
ਯਾਦ ਸੀ ਇਹਨ ਮੈਨੰ ੂ ਿਕਹਾ ਹੁਣ ਤੂੰ ਵੀ ਮਾਰਦੀ ਉਹਦੇ ਸਵੇਰ ਦਾ ਉਹੀ ਧਰੀ
ਜਾਦਾ । ਮੈ ਵੀ ਿਖਚ ਲੀ ਿਤਆਰੀ ਿਫਰ ਕੇ । ਜਦੋ ਉਹ ਆਇਆ ਮੈ ਿਖਚ ਕੇ
ਮਾਿਰਆ ਮੁੱ ਕਾ ਉਹਦੇ ਮੈ ਥੋੜੀ ਕੁ ਗੱ ਲਤੀ ਕਰ ਿਗਆ ਮਾਰਨਾ ਲੱਕ ਚ ਸੀ ਮੈ
ਵੱ ਖੀ ਚ ਠਕ ਤਾ ਉਹ ਇਕੋ ਨਾਲ ਈ ਕੱ ਠਾ ਹੋ ਿਗਆ ਤੇ ਮੈਨੰ ੂ ਪਤਾ ਨੀ ਲੱਗਾ ਮੈ
ਦੋ ਿਤੰ ਨ ਹੋਰ ਛੱ ਡੇ ਲੱਕ ਚ । ਜਦੋ ਉਹਨ ਮੂੰ ਹ ਉਤੇ ਕੀਤਾ ਉਹਦੀਆ ਤ ਅੱ ਖਾ
ਪੁੱ ਠੀਆ ਹੋਈਆ ਿਫਰਨ ਮੈਨੰ ੂ ਤ ਪੈਗੀ ਹੱ ਥਾ ਪੈਰਾ ਦੀ । ਉਹ ਕੁਝ ਬੋਲੇ ਨ ।
ਅਸੀ ਚੱ ਕ ਕੇ ਉਹਨੂੰ ਟੂਟੀਆ ਤੇ ਲੈ ਗਏ ਿਫਰ ਿਛਟੇ ਛੁਟੇ ਮਾਰੇ ਿਸਰ ਚ ਪਾਣੀ
ਪਾਇਆ ਿਫਰ ਦਫਤਰ ਲੈ ਗੇ । ਦਫਤਰ ਤ ਪਿਹਲਾ ਮੇਰੀਆ ਿਸਫਤਾ ਕਰਦਾ
ਨੀ ਥੱ ਕਦਾ । ਉਹਨਾ ਪੁੱ ਿਛਆ ਕੀ ਹੋਇਆ । ਮੇਰੇ ਨਾਲਦੇ ਮੇਰੇ ਮੂੰ ਹ ਅੱ ਲ ਵੇਖਣ
ਮੈ ਦਵੋ ਦਵ ਿਕਹ ਤਾ ਕੇ ਗਰਮੀ ਬਾਹਲੀ ਆ ਤ ਹੋ ਿਗਆ । ਉਹ ਿਦਨ ਿਗਆ
ਿਫਰ ਕਦੇ ਿਕਸੇ ਨ ਮੇਰੇ ਨਾਲ ਮੁੱ ਕੇ ਆਲੀ ਗੇਮ ਨੀ ਖੇਡੀ । ਐਸੀਆ ਹੱ ਥ

65
ਚਲਾਕੀਆ ਕਈ ਵਾਰ ਮਿਹੰ ਗੀਆ ਵੀ ਪੈ ਜਾਦੀਆ ਹੁੰ ਦੀਆ ਨ । ਪਤਾ ਨੀ ਰੱ ਬ
ਈ ਰੱ ਖ ਿਗਆ ।

ਏਦਾ ਦੇ ਹੋਰ ਬਹੁਤ ਿਕੱ ਸੇ ਨ ਪਰ ਮੈ ਡਰਦਾ ਤੁਸੀ ਇਨਾ ਪੜ ਪੜ ਕੇ ਿਕਤੇ

ਬੋਰ ਈ ਨਾ ਹੋਜੋ ਇਸ ਲਈ ਮੈ ਘਟ ਪੰ ਿਨਆ ਚ ਵੱ ਧ ਗੱ ਲ ਰੱ ਖਣ ਚ ਜਕੀਨ
ਕਰਦਾ ਆ । ਯਾਰੀ ਇਕ ਦਾਤ ਏ ਿਜਹਦੇ ਚ ਦਰਾਰ ਪੈਸਾ ਿਪਆਰ ਤੇ ਪਾਵਰ
ਕਰਕੇ ਪੈਦੀ ਏ । ਇਸ ਲਈ ਯਾਰ ਉਥੇ ਕਰੋ ਿਜਥੇ ਇਹਨਾ ਚੀਜਾ ਦਾ ਪਤਾ
ਪੁੱ ਛਣ ਕੇ ਵੀ ਇਹਨਾ ਦਾ ਟੀਕਾਣਾ ਨਾ ਿਮਲੇ ।

66
ਅਿਧਆਏ -10

ਿਕਤਾਬ ਹਾਲੇ ਬਾਕੀ ਏ

ਮੇਰੇ ਕੀਤੇ ਹੋਏ ਅਲਮਾ ਦੇ ਿਹਸਾਬ ਹਾਲੇ ਬਾਕੀ ਏ

ਮੇਰੇ ਬੀਤ ਰਹੇ ਪਲ ਦੀ ਿਕਤਾਬ ਹਾਲੇ ਬਾਕੀ ਏ

ਇਸ ਿਕਤਾਬ ਦੇ ਪੰ ਿਨਆ ਤੇ ਮੈ ਆਪਣੀ ਿਜੰ ਦਗੀ ਦੇ ਕੁਝ ਪਲ ਸਾਝੇ ਕੀਤੇ ਨ

ਜੋ ਹੁਣ ਤਕ ਬੀਤੀ ਨ । ਪਰ ਆਉਣ ਵਾਲੇ ਸਮੇ ਚ ਕੋਈ ਪਤਾ ਨਹੀ ਿਕ ਏਦਾ

ਦੀਆ ਿਕੰ ਨੀਆ ਹੀ ਿਕਤਾਬਾ ਹੋਰ ਬਣ ਜਾਣ ਜਾ ਜੋ ਇਹ ਿਕਤਾਬ ਿਲਖੀ ਗਈ

ਏ ਇਹ ਵੀ ਛਪਣੋ ਰਿਹ ਜਾਵੇ ਇਸ ਗੱ ਲ ਿਕਸੇ ਨੂੰ ਕੋਈ ਪਤਾ ਨਹੀ ਤੇ ਨਾ ਹੀ
ਇਸਦਾ ਆਪਾ ਅੰ ਦਾਜਾ ਲਾ ਸਕਦੇ ਆ । ਮੇਰੇ ਨਾਲ ਤ ਅੱ ਗੇ ਈ ਜੋ ਮੈ ਸੋਚਦਾ
ਉਸਤੋ ਉਲਟ ਈ ਚੀਜਾ ਹੁੰ ਿਦਆ ਿਜਹੜੀਆ ਮੈ ਸੋਚੀਆ ਵੀ ਨਹੀ ਹੁੰ ਦੀਆ ।
ਆਉਣ ਵਾਲੀ ਿਕਤਾਬ ਦੇ ਵੀ ਕੀ ਕੁਝ ਹੋ ਸਕਦਾ ਇਸ ਬਾਰੇ ਕੋਈ ਕੀ ਕਿਹ
ਸਕਦਾ ਏ ਪਰ ਆਪਾ ਅੱ ਗੇ ਦੀ ਗੱ ਲ ਕਰਨ ਤੋ ਪਿਹਲਾ ਜੋ ਇਸ ਿਕਤਾਬ ਚ
ਿਲਿਖਆ ਉਸ ਬਾਰੇ ਈ ਗੱ ਲ ਕਰ ਲਈਏ । ਸਾਇਦ ਇਹ ਿਕਤਾਬ ਜੋ ਇਸ
ਵਕਤ ਪੜ ਿਰਹਾ ਉਹ ਮੈਨੰ ੂ ਪਿਹਲਾ ਤੋ ਜਾਣਦਾ ਹੋਵੇ ਮੇਰਾ ਿਰਸਤੇਦਾਰ ਜਾ
ਯਾਰ ਦੋਸਤ ਹੋਵੇ । ਸਾਇਦ ਮਨ ਦੇ ਿਵਚ ਇਹ ਸਭ ਪੜ ਕੇ ਕੁਝ ਸਵਾਲ ਵੀ
ਹੋਣ ਪਰ ਉਹਨਾ ਸਵਾਲਾ ਦੇ ਜਵਾਬ ਮੇਰੀ ਹੁਣ ਵਾਲੀ ਿਜੰ ਦਗੀ ਤੇ ਆਉਣ

67
ਵਾਲੀ ਿਕਤਾਬ ਦੇਵੇ ਗੀ ।ਇਸੇ ਲਈ ਿਕਤਾਬ ਹਾਲੇ ਬਾਕੀ ਆ । ਜੋ ਵੀ ਹੁਣ ਤੱ ਕ
ਹੋਇਆ ਉਹ ਸਭ ਮੇਰਾ ਬੀਿਤਆ ਕੱ ਲ ਸੀ ਿਜਸ ਚ ਮੈ ਬਹੁਤ ਗਲਤੀਆ
ਕੀਤੀਆ ਬਹੁਤ ਿਦਲ ਦੁਖਾਏ । ਪਰ ਸਮੇ ਦੇ ਨਾਲ ਨਾਲ ਮੈ ਆਪਣੀਆ
ਗਲਤੀਆ ਨੂੰ ਸੁਧਾਰ ਕੇ ਉਹਨਾ ਤੋ ਿਸਖ ਕੇ ਇਕ ਨਵੀ ਸੁਰੂਆਤ ਕੀਤੀ । ਹਾਲੇ
ਵੀ ਹਜਾਰ ਕਮੀਆ ਨ ਿਜੰ ਨਾ ਨੂੰ ਬਦਲਣ ਦੇ ਲਈ ਮੇਰੀ ਪੂਰੀ ਵਾਹ ਲੱਗੀ ਹੋਈ
ਏ । ਇਸ ਲਈ ਇਹਨਾ ਪੰ ਿਨਆ ਤੇ ਿਲਖੇ ਕੱ ਲ ਤੋ ਅੰ ਦਾਜੇ ਨ ਲਾਇਓ ਕੇ ਮੈ ਕੀ
ਹ । ਇਹ ਤ ਮੇਰਾ ਸੀ ਤੇ ਸੀ ਤੇ ਹ ਦੇ ਿਵਚ ਬਹੁਤ ਫਰਕ ਏ ।ਇਸ ਸੀ ਨੂੰ
ਗਲੋ ਲਾਹੁਣ ਲਈ ਮੈ ਬਹੁਤ ਕੁਝ ਗਵਾਈ ਬੈਠਾ ।ਕਈ ਵਾਰ ਕਮੀਆ ਨੂੰ
ਸੁਧਾਰਦੇ ਸੁਧਾਰਦੇ ਚੰ ਗੇ ਗੁਣ ਵੀ ਖੁੱ ਸ ਜਾਦੇ ਨ । ਿਜਵੇ ਮੇਰੀਆ ਮਾੜੀਆ
ਆਦਤ ਦੇ ਨਾਲ ਮੇਰਾ ਬੇਮਤਲਬ ਦਾ ਹਾਸਾ ਵੀ ਖੁੱ ਸ ਿਗਆ । ਹੁਣ ਸਮਝ ਨੀ
ਆਉਦੀ ਿਕ ਉ ਇਕ ਚੰ ਗੀ ਆਦਤ ਸੀ ਜ ਮਾੜੀ । ਕਦੇ ਿਬਨਾ ਗੱ ਲ ਤੋ ਚਿਹਰੇ
ਤੇ ਹਾਸੇ ਹੁੰ ਦੇ ਸੀ । ਹੁਣ ਤਸਵਾਰ ਖਚਾਉਣ ਲਈ ਵੀ ਨਕਲੀ ਹਾਸੇ ਦਾ ਸਹਾਰਾ
ਲੈ ਣਾ ਪਦਾ । ਚਲੋ ਛੱ ਡੋ ਆਪਾ ਵੀ ਿਕਦਰ ਤੁਰ ਪਏ । ਮੈ ਤ ਇਹ ਕਿਹੰ ਦਾ ਸੀ
ਿਕ ਹਾਲੇ ਤ ਮੇਰੀ ਿਜੰ ਦਗੀ ਦੀ ਸੁਰੂਆਤ ਹੋਣੀ ਏ ਤੇ ਮੈ ਇਨਾ ਕੁਝ ਹੰ ਡਾਈ
ਬੈਠਾ । ਇਹ ਤ ਹਾਲੇ ਮੇਰੀ ਪਿਹਲੀ ਿਜੰ ਦਗੀ ਦੀ ਿਕਤਾਬ ਏ ਖੌਰੇ ਹੋਰ
ਿਕੰ ਨੀਆ ਈ ਿਲਖੀਆ ਜਾਣ । ਉਹਨਾ ਿਕਤਾਬਾ ਦੇ ਇੰ ਤਜਾਰ ਚ ਮੈ ਵੀ ਬਹੁਤ
ਉਤਾਵਲਾ ਆ । ਿਕਉ ਿਕ ਹਰ ਿਕਸੇ ਦੀ ਿਦਲ ਦੀ ਇਛਾ ਹੁੰ ਦੀ ਉਹਨੂੰ ਆਉਣ
ਆਲੇ ਸਮੇ ਬਾਰੇ ਪਤਾ ਲੱਗੇ ਪਰ ਇਦਾ ਹੋ ਨੀ ਸਕਦਾ । ਿਫਰ ਵੀ ਜਦ ਸਭ ਕੁਝ

68
ਯਾਦ ਕਰਕੇ ਮੈ ਇਸ ਿਕਤਾਬ ਚ ਬੀਤੀੰਆ ਗੱ ਲ ਿਲਖੀਆ ਤ ਮੈਨੰ ੂ ਲੱਗਾ ਿਜਵੇ
ਮੈ ਆਵਦੀ ਿਜੰ ਦਗੀ ਨਹੀ ਕੋਈ ਿਫਲਮ ਦੀ ਕਹਾਣੀ ਯਾਦ ਕਰਕੇ ਿਲਖ ਿਰਹਾ ।
ਸਾਇਦ ਤਹਾਨੂੰ ਮੇਰੀਆ ਗੱ ਲ ਪਸੰ ਦ ਆਈਆ ਹੋਣ ਸਾਈਦ ਨਾ ਵੀ ਆਈਆ
ਹੋਣ ਪਰ ਮੇਰੇ ਿਦਲ ਚ ਜੋ ਸੀ ਮੈ ਉਹੀ ਿਲਖ ਤਾ ਹੁਣ ਭਾਵੇ ਕੋਈ ਕਮੀਆ ਕੱ ਢੀ
ਜਾਵੇ ਜਾ ਿਸਫਤ ਕਰੀ ਜਾਵੇ ਉਸ ਨਾਲ ਕੁਝ ਵੀ ਬਦਲਣਾ ਨਹੀ । ਵੈਸੇ ਜੇ ਆਹ
ਆਖਰੀ ਸਫੇ ਤੁਸੀ ਰੜਨ ਦਏ ਜੇ ਸਾਇਦ ਤਹਾਨੂੰ ਕੁਝ ਤ ਚੰ ਗਾ ਲੱਗਾ ਈ
ਹੋਣਾ ਤਾਹੀ ਏਨੀ ਮੁਸੱਕਤ ਕਰਨ ਦਏ ਜੇ । ਬਾਕੀ ਇਹ ਵੀ ਨੀ ਪਤਾ ਕੇ ਮੇਰੇ
ਆਂਗੂ ਪੁੱ ਠ ਈ ਚਲਦੇ ਹੋਵੇ ਤੁਸੀ ਵੀ ਪਿਹਲਾ ਸੁਰੂ ਈ ਅਖੀਰ ਤੋ ਕਰਦੇ ਹੋਵੋ ।
ਪਰ ਿਫਰ ਵੀ ਮੈ ਤ ਸੁਕਰ ਗੁਜਾਰ ਆ ਕੇ ਮੇਰੀਆ ਿਲਖੀਆ ਗੱ ਲਾ ਨੂੰ ਕੋਈ
ਪੜ ਵੀ ਿਰਹਾ ਏ । ਅੱ ਜ ਕੱ ਲ ਤ ਲੋ ਕ ਏਨ ਬੀਜੀ ਨ ਉਤੋ ਜਮਾਨਾ ਿਕਤਾਬਾ
ਪੜਨ ਨਾਲੋ ਹੋਰਨਾ ਚੀਜਾ ਚ ਿਜਆਦਾ ਮਸਰੂਫ ਨ । ਪਰ ਸੱ ਚ ਜਾਿਣਓ
ਿਕਤਾਬਾ ਿਜੰ ਦਗੀ ਬਦਲ ਿਦੰ ਦੀਆ ਜੇ । ਇਹ ਗੱ ਲ ਮਾ ਹਵਾ ਚ ਨੀ ਕਿਹਣ
ਿਦਆ ਮੇਰੇ ਆਪਣੇ ਖੁਦ ਨਾਲ ਹੋਈ ਏ ।

ਮੈ ਸਭ ਤੋ ਪਿਹਲੀ ਿਕਤਾਬ ਆਪਣੀ ਪੜਾਈ ਤੋ

ਇਲਾਇਦਾ ਿਜਹੜੀ ਪੜੀ ਏ ਉਹ ਏ ਪਾਿਕਸਾਤਨ ਮੇਲ ਜੋ ਕੇ ਖੁਸਵੰ ਤ ਿਸੰ ਘ ਦੀ
ਿਲਖੀ ਹੋਈ ਜਿਹੰ ਦੇ ਚ 47 ਦਾ ਹਾਲ ਿਬਆਨ ਕੀਤਾ ਹੋਇਆ ਏ ।ਉਹ ਿਕਤਾਬ
ਨ ਮੇਰੀ ਸਮਝ ਨੂੰ ਇਕ ਅਲੱਗ ਰਾਹ ਵੱ ਲ ਮੋਿੜਆ ਸੀ । ਉਸੇ ਈ ਤਰਾ ਪਤਾ
ਨੀ ਮੈ ਿਕੰ ਨੀਆ ਈ ਹੋਰ ਿਕਤਾਬਾ ਪੜਨੀਆ ਤੇ ਿਲਖਣੀਆ ਨ । ਿਜਵੇ ਮੇਰੀ

69
ਸਮਝ ਿਦਨ ਿਦਨ ਿਸਆਣੀ ਤੇ ਸੂਝ ਬੂਝ ਵਾਲੀ ਹੋਣ ਦਈ ਏ ਮੈ ਚਾਹੁਣਾ ਕੇ
ਮੇਰੀਆ ਿਲਖੀਆ ਚੀਜਾ ਪੜ ਕੇ ਜੇਕਰ ਇਕ ਜਾਣੇ ਚ ਵੀ ਕੋਈ ਬਦਲਾਅ
ਆਉਦੇ ਤ ਮੈ ਬਹੁਤ ਖੁਸਿਕਸਮਤ ਹੋਵਾਗਾ । ਇਸੇ ਲਈ ਿਕਤਾਬ ਹਾਲੇ ਪੂਰੀ
ਨੀ ਹੋਈ ਿਕਤਾਬ ਤ ਹਾਲੇ ਸੁਰੂ ਹੋਈ ਏ । ਇਹ ਤਾ ਮੇਰੀ ਿਜੰ ਦਗੀ ਦੇ ਕੁਝ ਕੁ
ਪਲ ਨ ਮੇਰੀ ਪੂਰੀ 20 ਸਾਲਾ ਦੀ ਤੇ ਉਸਤੋ ਬਾਅਦ ਆਲੀ ਿਜੰ ਦਗੀ ਿਕੰ ਨੀ
ਮਜੇਦਾਰ ਤੇ ਔਕੜਾ ਭਰੀ ਰਹੀ ਤੇ ਰਿਹਣੀ ਏ ਇਸ ਬਾਰੇ ਅੱ ਗਲੀਆ ਿਕਤਾਬਾ
ਚ ਪਤਾ ਚੱ ਲੂ । ਇਸੇ ਲਈ ਇੰ ਤਜਾਰ ਇੰ ਤਜਾਰ ਇੰ ਤਜਾਰ ਬਸ
ਇੰ ਤਜਾਰ……….

70
ਿਜੰ ਦਗੀ ਦੀ ਿਕਤਾਬ ਦਾ ਅਖੀਰਲਾ ਪੰ ਨਾ

ਿਸਿਵਆ ਦਾ ਸੇਕ ਹੁੰ ਦਾ

ਇਸ ਲਈ ਿਕਤਾਬ ਹਾਲੇ ਬਾਕੀ ਏ…….

***

71
72