Ankara Daki Otellerin Gelişimi Ve Değişimi: Mimarlik

ANKARA‘DAKİ OTELLERİN GELİŞİMİ VE DEĞİŞİMİ
Pınar BALIM
YÜKSEK LİSANS TEZİ

MİMARLIK
GAZİ ÜNİVERSİTESİ
FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ
AĞUSTOS 2005
ANKARA
iii
ANKARA’DAKİ OTELLERİN GELİŞİMİ VE DEĞİŞİMİ
(Yüksek Lisans Tezi)
Pınar BALIM
GAZİ ÜNİVERSİTESİ
FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ
Ağustos 2005
ÖZET
Otellerin doğuşu ve gelişimi yıllar içerisinde meydana gelen ekonomik,

toplumsal ve teknolojik olaylar ışığında şekillenen bir olgudur. Bu nedenle
yapılan çalışmada otel yapılarının incelenmesi amaçlanmıştır. Tezin birinci
bölümünde dünyada turizmin gelişimi ve bunun otel kavramıyla özdeşleşerek
nasıl irdelendiği açıklanmıştır. Otelin tanımı ve özellikleri, dünyadaki otel
işletmelerinin nasıl geliştiği ve günümüze gelene kadar nasıl bir değişim
gösterdiği örneklerle sunulmuştur. Otellerin hangi özelliklere göre
sınıflandırıldığı, Ankara kentindeki otellerin gelişim aşamasına referans olacak
şehir içi otellerinin gelişiminin dünyada nasıl bir süreç izlediği incelenmiştir.
Tezin ikinci bölümünde ise Ankara’da Cumhuriyet öncesi konaklamanın
üzerinde durularak Türklerde geçici konaklamanın nasıl olduğu ortaya
konulmuştur. Ankara kentinde geçici konaklama işlevini gören hanların ve
bedestenlerin nasıl ortaya çıktıkları araştırılmış ve sırasıyla bu hanlar hakkında
bilgi verilmiştir. Çalışmanın üçüncü bölümünde Cumhuriyet sonrası yeniden
yapılanma sürecine giren Ankara kentinin, kuruluş aşamasından günümüze
gelene kadar olan kısmı incelenmiştir. Bu süreçte otellerin kent içinde nasıl bir
dağılım gösterdiği, kente, kentliye ve ziyaretçilere içinde barındırdığı işlevlerle
ne kadar ulaşabildiği ve de kent siluetine mimari olarak neler kattığı
gözlenmiştir. Bu yapılırken Ankara gelişimi için dönüm noktası olan 1920, 1950
ve 1980’ler kritik noktalar olarak belirlenip, bu dönemler arasında yapılan
oteller vaziyet, kütle, cephe, plan ve işlev açısından değerlendirilip bir katalog
iv
oluşturulmuştur. Bu bilgiler ışığında otel yapılarının kent merkez ve alt

merkezlerinin oluşum ve gelişimi yönünde şekillendiği görülmüştür.
Bilim Kodu : 807

Anahtar Kelimeler : Ankara, Otel, Otel Gelişimi
Sayfa Adedi : 201
Tez Yöneticisi : Prof. Dr. Sare Sahil
v
DEVELOPMENT AND CHANGE IN HOTELS OF ANKARA
(M.Sc. Thesis)
Pınar BALIM
GAZI UNIVERSITY
INSTITUTE OF SCIENCE AND TECHNOLOGY
August 2005
ABSTRACT
Emergence and development of the hotels are a process which is shaped by

economic, technologic and social events occurring over years. For this reason, in
this paper it is aimed at studying hotels. In the first chapter of this paper,
development of tourism sector throughout the world and how this development
is closely associated with hotels, have been discussed. Definition and features of
hotels, how hotel establishments developed throughout the world and what
kind of changes they manifested up till now, have also been discussed by means
of various examples. How the hotels are classified, what course the hotels of the
world took in development to constitute a reference for researching
development stages of the hotels of Ankara, have been studied. In the second
chapter, pre-republican accommodation in Ankara has been discussed to
establish what kind of temporary accommodation has been employed by Turks.
How inns and bedestens which served as temporary accommodation places in
Ankara city emerged has been researched and some information has been
supplied about some inns. In the third chapter of this paper, of Ankara city
which has been in the process of restructuring in post-republican era, those
times which corresponds from the establishment of the republic till today has
been discussed. Whithin this process, how hotels have been distributed whithin
the cities, how they serve to city inhabitants, the city and visitors and what they
architecturally contributed to the silhouette of city. Meanwhile, 1920s,1950s and
1980s have been determined as critical turning points of Ankara city’s
vi
development, those hotels which have been established whithin these periods
have been assessed with respect to situation, mass, fronts, layout plan and
function and a catalogue has been drawn for them. In the light of this
information, it is observed that hotels are shaped in line with the formation and
development of the city centers and subcenters.
Science Code : 807

Key Words : Ankara, Hotel, Hotel Development
Page Number : 201
Adviser : Prof. Dr. Sare SAHİL
vii
TEŞEKKÜR
Çalışmalarım boyunca değerli yardım ve katkılarıyla beni yönlendiren hocam Prof.

Dr. Sare SAHİL’e; çalışmalarımda bana destek olan arkadaşlarıma, tezin hazırlanış
sürecinde araştırmalarımda bana yardım eden babama ve kardeşim Ebru BALIM’a,
ayrıca beni manevi desteği ile yalnız bırakmayan anneme teşekkürü borç bilirim.
v
DEVELOPMENT AND CHANGE IN HOTELS OF ANKARA
(M.Sc. Thesis)
Pınar BALIM
GAZI UNIVERSITY
INSTITUTE OF SCIENCE AND TECHNOLOGY
August 2005
ABSTRACT
Emergence and development of the hotels are a process which is shaped by

economic, technologic and social events occurring over years. For this reason, in
this paper it is aimed at studying hotels. In the first chapter of this paper,
development of tourism sector throughout the world and how this development
is closely associated with hotels, have been discussed. Definition and features of
hotels, how hotel establishments developed throughout the world and what
kind of changes they manifested up till now, have also been discussed by means
of various examples. How the hotels are classified, what course the hotels of the
world took in development to constitute a reference for researching
development stages of the hotels of Ankara, have been studied. In the second
chapter, pre-republican accommodation in Ankara has been discussed to
establish what kind of temporary accommodation has been employed by Turks.
How inns and bedestens which served as temporary accommodation places in
Ankara city emerged has been researched and some information has been
supplied about some inns. In the third chapter of this paper, of Ankara city
which has been in the process of restructuring in post-republican era, those
times which corresponds from the establishment of the republic till today has
been discussed. Whithin this process, how hotels have been distributed whithin
the cities, how they serve to city inhabitants, the city and visitors and what they
architecturally contributed to the silhouette of city. Meanwhile, 1920s,1950s and
1980s have been determined as critical turning points of Ankara city’s
vi
development, those hotels which have been established whithin these periods
have been assessed with respect to situation, mass, fronts, layout plan and
function and a catalogue has been drawn for them. In the light of this
information, it is observed that hotels are shaped in line with the formation and
development of the city centers and subcenters.
Science Code : 807

Key Words : Ankara, Hotel, Hotel Development
Page Number : 201
Adviser : Prof. Dr. Sare SAHİL
vii
TEŞEKKÜR
Çalışmalarım boyunca değerli yardım ve katkılarıyla beni yönlendiren hocam Prof.

Dr. Sare SAHİL’e; çalışmalarımda bana destek olan arkadaşlarıma, tezin hazırlanış
sürecinde araştırmalarımda bana yardım eden babama ve kardeşim Ebru BALIM’a,
ayrıca beni manevi desteği ile yalnız bırakmayan anneme teşekkürü borç bilirim.
viii
İÇİNDEKİLER
Sayfa
ÖZET...... .... .................................................................................................................iii
ABSTRACT............................................................................................................ ......v
TEŞEKKÜR............................................................................................................... .vii
İÇİNDEKİLER .......................................................................................................... viii
ÇİZELGELERİN LİSTESİ........................................................................................ xii
ŞEKİLLERİN LİSTESİ ............................................................................................ xiii
RESİMLERİN LİSTESİ ........................................................................................... xvii
HARİTALARIN LİSTESİ ........................................................................................ xxii
SİMGELER VE KISALTMALAR.......................................................................... xxiii
1. GİRİŞ........................................................................................................................ 1
2. DÜNYADA TURİZM VE OTELLERİN GELİŞİMİ ............................................. 3
2.1 Turizm Endüstrisi ve Gelişimi .......................................................................... 3
2.2. Otelin Tanımı ve Özellikleri.............................................................................. 4
2.3. Dünyada Otel İşletmelerinin Gelişimi .............................................................. 5
2.4. Otellerin Sınıflandırması................................................................................. 10
2.4.1. Yerleşme ve ulaşım olanaklarına göre .................................................. 10
2.4.2. Faaliyet sürelerine göre ......................................................................... 11
2.4.3. Karşıladıkları konaklama ihtiyacına göre ............................................. 11
2.4.4. Mülkiyetlerine göre............................................................................... 11
2.4.5. Hizmet sunulan müşteri tiplerine göre .................................................. 11
2.4.6. Büyüklüklerine göre.............................................................................. 12
2.4.7. Hukuki yapılarına göre.......................................................................... 12

ix
Sayfa
2.5. Şehir İçi Oteller ............................................................................................... 13
2.6. Şehir İçi Otellerin Gelişimi ............................................................................. 14
3. ANKARADA CUMHURİYET ÖNCESİ KONAKLAMANIN GELİŞİMİ.......... 16
3.1. Türklerde Konaklamanın Tarihi Gelişimi....................................................... 16
3.2. Ankara Kent Merkezinde Hanların ve Bedestenlerin Gelişimi....................... 19
3.2.1. Mahmut Paşa Bedesteni ........................................................................ 21
3.2.2. Kurşunlu Han ........................................................................................ 22
3.2.3. Çengel Han............................................................................................ 23
3.2.4. Çukur Han ............................................................................................. 24
3.2.5. Pilavoğlu Hanı....................................................................................... 24
3.2.6. Yeni Han ............................................................................................... 24
3.3. Cumhuriyet Öncesi Ankara Kenti................................................................... 25
4. CUMHURİYET SONRASI ANKARADA OTEL GELİŞİMİ .............................. 27
4.1. 1920-1950 Yılları Arası Ankara Kent Gelişimi .............................................. 27
4.2. 1920-1950 Yılları Arası Ankara’da Otel ve

Turizmin Gelişimi .......................................................................................... 30
4.3. 1920-1950 Yılları Arasında Ankara’da

Yapılan Otellerin Analizi ............................................................................... 39
4.3.1. Büyük Otel (Hasan Fehmi Ataç apartmanı).......................................... 39
4.3.2. Ankara Palas ........................................................................................ 43
4.3.3. Avrupa Oteli ......................................................................................... 48
4.3.4. Erzurum Oteli ....................................................................................... 51
4.3.5. Yeni Yalova Oteli ................................................................................ 53

x
Sayfa
4.3.6. Yenişehir Palas ..................................................................................... 58
4.3.7. Cihan Palas ........................................................................................... 62
4.4. 1920-1950 Yılları Arasında Ankara’da Yapılan

Otellerin Analiz Sonuçları.............................................................................. 65
4.5. 1950-1980 Yılları Arası Ankara Kent Gelişimi .............................................. 71
4.6. 1950-1980 Yılları Arası Ankara’da Otel ve

Turizmin Gelişimi .......................................................................................... 72
4.7. 1950-1980 Yılları Arasında Ankara’da

Yapılan Otellerin Analizi ............................................................................... 81
4.7.1. Nur Sinema ve Oteli.............................................................................. 81
4.7.2. Gönç Palas............................................................................................. 84
4.7.3. Konak Oteli ........................................................................................... 88
4.7.4. Gür Kent Otel........................................................................................ 91
4.7.5. Angora Mola Otel ................................................................................. 96
4.7.6. Ankara Dedeman Otel........................................................................... 99
4.7.7. Büyük Ankara Oteli ............................................................................ 104
4.7.8. The Radisson SAS Hotel (Stad Oteli)................................................. 108
4.8. 1950-1980 Yılları Arasında Ankara’da Yapılan

Otellerin Analiz Sonuçları............................................................................. 112
4.9. 1980 Sonrası Ankara Kent Gelişimi ............................................................. 120
4.10. 1980 Sonrası Ankara’da Otel ve

Turizmin Gelişimi .................................................................................. ...121
4.11. 1980 sonrası Ankara’da Yapılan Otellerin Analizi .................................... 134
4.11.1. Best Otel............................................................................................ 134
4.11.2. Hotel Etap Altınel ............................................................................. 136

xi
Sayfa
4.11.3. Ankara Hilton Hotel.......................................................................... 142
4.11.4. Mega Residence Butik Otel .............................................................. 145
4.11.5. Ankara Sheraton Hotel ..................................................................... 150
4.11.6. Aldino Otel........................................................................................ 154
4.11.7. The Golden Princess Hotel ............................................................... 158
4.11.8. Sheraton Ankara Hotel & Towers Apart Hotel ve

Kongre Kültür Merkezi ..................................................................... 161
4.11.9. Aktif Metropolitan Otel.................................................................... 165
4.12. 1980 Sonrası Ankara’da Yapılan

Otellerin Analiz Sonuçları.......................................................................... 169
5. SONUÇ .............................................................................................................. 177
KAYNAKLAR ......................................................................................................... 184

EKLER...................................................................................................................... 189
EK-1. ......................................................................................................................... 190
EK-2. ......................................................................................................................... 197
ÖZGEÇMİŞ .............................................................................................................. 201
xii
ÇİZELGELERİN LİSTESİ
Çizelge Sayfa
Çizelge 4.1. 1920’lerde Ankara otelleri .................................................................. ..35
Çizelge 4.2. 1930’larda Ankara otelleri.....................................................................38
Çizelge 4.4. 1920-1950 yılları arasında Ankara’da

yapılan otellerin analiz sonuçları...........................................................65
Çizelge 4.5. 1950’lerde Ankara otelleri.....................................................................75

yapılan otellerin analiz sonuçları.........................................................112
Çizelge 4.9. 1980’lerde Ankara otelleri...................................................................126
Çizelge 4.10. 1990’larda Ankara otelleri..................................................................129
Çizelge 4.11. 2000’lerde Ankara otelleri..................................................................133
Çizelge 4.12. 1980 sonrası Ankara’da

yapılan otellerin analiz sonuçları........................................................169
xii
ÇİZELGELERİN LİSTESİ
Çizelge Sayfa
Çizelge 4.1. 1920’lerde Ankara otelleri .................................................................. ..35

yapılan otellerin analiz sonuçları...........................................................65

yapılan otellerin analiz sonuçları.........................................................112
Çizelge 4.9. 1980’lerde Ankara otelleri...................................................................126
Çizelge 4.10. 1990’larda Ankara otelleri..................................................................129
Çizelge 4.11. 2000’lerde Ankara otelleri..................................................................133
Çizelge 4.12. 1980 sonrası Ankara’da

yapılan otellerin analiz sonuçları........................................................169
xiii
ŞEKİLLERİN LİSTESİ
Şekil Sayfa
Şekil 3.1. Sultan Han kat planı................................................................................ ...16
Şekil 3.2. Burdur Susuz Han kat planı ................................................................... ...18
Şekil 3.3. Evdir Han kat planı ................................................................................ ...18
Şekil 3.4. 16-17.yy’da Anadolu ticaret yolları ....................................................... ...19
Şekil 3.5. Atpazarı ve Koyunpazarı çevresinde hanlar bölgesi .............................. ...20
Şekil 3.6. 20.yy başı Ankara kenti merkezi yapısı.................................................. ...21
Şekil 3.7. Mahmut Paşa Bedesteni ve Kurşunlu Han.............................................. ...22
Şekil 3.8. Çengel Han B-B kesiti ............................................................................ ...23
Şekil 3.9. Çengel Han zemin kat planı.................................................................... ...23
Şekil 3.10. Çengel Han birinci kat planı. ................................................................ ...24
Şekil 4.1. Büyük Otel vaziyet planı ........................................................................ ...39
Şekil 4.2. Büyük Otel zemin kat planı .................................................................... ...41
Şekil 4.3. Büyük Otel yatak katı planı .................................................................... ...42
Şekil 4.4. Ankara Palas vaziyet planı...................................................................... ...43
Şekil 4.5. Ankara Palas zemin kat planı.................................................................. ...46
Şekil 4.6. Ankara Palas yatak katı planı.................................................................. ...47
Şekil 4.7. Avrupa Oteli vaziyet planı ...................................................................... ...48
Şekil 4.8. Erzurum Oteli vaziyet planı .................................................................... ...51
Şekil 4.9. Yeni Yalova Oteli vaziyet planı.............................................................. ...53
Şekil 4.10. Yeni Yalova Oteli yatak katı planı........................................................ ...57
Şekil 4.11. Yenişehir Palas vaziyet planı ................................................................ ...58
Şekil 4.12. Yenişehir Palas gazino katı planı ......................................................... ...60

xiv
Şekil Sayfa
Şekil 4.13. Yenişehir Palas zemin kat planı............................................................ ...60
Şekil 4.14. Yenişehir Palas yatak katı planı............................................................ ...61
Şekil 4.15. Cihan Palas vaziyet planı ...................................................................... ...62
Şekil 4.16. Cihan Palas yatak katı planı.................................................................. ...64
Şekil 4.17. 1920-1950 yılları arası otel kütle planları............................................. ...69
Şekil 4.18. Nur Sinema ve Oteli zemin kat planı.................................................... ...82
Şekil 4.19. Nur Sinema ve Oteli yatak katı planı.................................................... ...83
Şekil 4.20. Gönç Palas vaziyet planı....................................................................... ...84
Şekil 4.21. Gönç Palas yatak katı planı................................................................... ...87
Şekil 4.22. Konak Oteli vaziyet planı ..................................................................... ...88
Şekil 4.23. Konak Oteli yatak katı planı ................................................................. ...90
Şekil 4.24. Gür Kent Oteli vaziyet planı ................................................................. ...91
Şekil 4.25. Gür Kent Oteli ikinci bodrum planı ...................................................... ...93
Şekil 4.26. Gür Kent Oteli birinci bodrum planı..................................................... ...93
Şekil 4.27. Gür Kent Oteli zemin kat planı............................................................. ...94
Şekil 4.28. Gür Kent Oteli birinci kat planı ........................................................... ...95
Şekil 4.29. Gür Kent Oteli yatak katı planı............................................................. ...95
Şekil 4.30. Angora Mola Otel vaziyet planı............................................................ ...96
Şekil 4.31. Angora Mola Otel yatak katı planı........................................................ ...98
Şekil 4.32. Dedeman Oteli vaziyet planı................................................................. ...99
Şekil 4.33. Dedeman Oteli zemin kat planı............................................................. .102
Şekil 4.34. Dedeman Oteli birinci kat planı............................................................ .102

xv
Şekil Sayfa
Şekil 4.35. Dedeman Oteli yatak katı planı ............................................................ .103
Şekil 4.36. Büyük Ankara Oteli vaziyet planı ........................................................ .104
Şekil 4.37. Büyük Ankara Oteli bodrum kat planı.................................................. .106
Şekil 4.38. Büyük Ankara Oteli yatak katı planı .................................................... .107
Şekil 4.39. The Radisson SAS Hotel vaziyet planı................................................. .108
Şekil 4.40. The Radisson SAS Hotel zemin kat planı............................................. .110
Şekil 4.41. The Radisson SAS Hotel birinci kat planı ............................................ .111
Şekil 4.42. The Radisson SAS Hotel yatak katı planı............................................. .112
Şekil 4.43.1950-1980 yılları arası otel kütle planları.............................................. .116
Şekil 4.44. Best Otel vaziyet planı .......................................................................... .134
Şekil 4.45. Best Otel yatak katı planı...................................................................... .136
Şekil 4.46. Hotel Etap Altınel vaziyet planı............................................................ .136
Şekil 4.47. Hotel Etap Altınel birinci bodrum kat planı ........................................ .139
Şekil 4.48. Hotel Etap Altınel zemin kat planı........................................................ .139
Şekil 4.49. Hotel Etap Altınel galeri katı planı ....................................................... .141
Şekil 4.50. Hotel Etap Altınel yatak katı planı ....................................................... .141
Şekil 4.51. Ankara Hilton Hotel vaziyet planı ........................................................ .142
Şekil 4.52. Ankara Hilton Hotel zemin kat planı .................................................... .144
Şekil 4.53. Ankara Hilton Hotel yatak katı planı .................................................... .145
Şekil 4.54. Mega Residence Butik Otel vaziyet planı............................................. .145
Şekil 4.55. Mega Residence ikinci bodrum kat planı.............................................. .147
Şekil 4.56. Mega Residence birinci bodrum kat planı ........................................... .148
Şekil 4.57. Mega Residence Butik Otel zemin kat planı ........................................ .149
xvi
Şekil Sayfa
Şekil 4.58. Mega Residence Butik Otel birinci kat planı........................................ .149
Şekil 4.59. Ankara Sheraton Hotel vaziyet planı .................................................... .150
Şekil 4.60. Ankara Sheraton Hotel zemin kat planı ............................................... .152
Şekil 4.61. Ankara Sheraton Hotel yatak katı planı ............................................... .153
Şekil 4.62. Aldino Otel vaziyet planı ...................................................................... .154
Şekil 4.63. Aldino Otel birinci bodrum kat planı.................................................... .156
Şekil 4.64. Aldino Otel zemin kat planı.................................................................. .157
Şekil 4.65. Aldino Otel yatak katı planı.................................................................. .157
Şekil 4.66. The Golden Princess Hotel vaziyet ...................................................... .158
Şekil 4.67. Sheraton Apart Hotel vaziyet planı ...................................................... .161
Şekil 4.68. Sheraton birinci bodrum planı .............................................................. .163
Şekil 4.69. Sheraton zemin kat planı....................................................................... .163
Şekil 4.70. Sheraton Apart Otel yatak katı planı..................................................... .164
Şekil 4.71. Aktif Metropolitan Otel birinci bodrum kat planı ................................ .166
Şekil 4.72. Aktif Metropolitan Otel zemin kat planı .............................................. .167
Şekil 4.73. Aktif Metropolitan Otel birinci kat planı .............................................. .167
Şekil 4.74. Aktif Metropolitan Otel yatak katı planı .............................................. .168
Şekil 4.75. Aktif Metropolitan Otel kesit................................................................ .168
Şekil 4.76. 1980 sonrası otel kütle planları .173

xvii
RESİMLERİN LİSTESİ
Resim Sayfa
Resim 2.1. Tremont House Oteli............................................................................. .....8
Resim 2.2. Holiday Inn Crown Plaza...................................................................... .....9
Resim 2.3. Hilton Paracio Del Rio.......................................................................... .....9
Resim 2.4. Walt Disney World Swan ..................................................................... ...10
Resim 4.1. İstanbul Pera Palas görünüş .................................................................. ...31
Resim 4.2. Büyük Londra Oteli görünüş ................................................................ ...32
Resim 4.3. Ankara Taşhan görünüş 1930 ............................................................... ...33
Resim 4.4. Ankara Taşhan görünüş ....................................................................... ...33
Resim 4.5. Aydın Palas görünüş ............................................................................. ...34
Resim 4.6. İstanbul Palas görünüş .......................................................................... ...34
Resim 4.7. Konfor Palas görünüş............................................................................ ...35
Resim 4.8. Park Palas görünüş................................................................................ ...35
Resim 4.9. Belle Vue Palas görünüş ....................................................................... ...36
Resim 4.10. Lozan Palas görünüş ........................................................................... ...37
Resim 4.11. Yüksel Palas görünüş.......................................................................... ...38
Resim 4.12. Büyük Otel görünüş ............................................................................ ...40
Resim 4.13. Büyük Otel görünüş (2005) ................................................................ ...40
Resim 4.14. Ankara Palas görünüş ......................................................................... ...44
Resim 4.15. Ankara Palas görünüş ......................................................................... ...45
Resim 4.16. Avrupa Oteli görünüş ......................................................................... ...49
Resim 4.17. Avrupa Oteli oturma salonu................................................................ ...50
Resim 4.18.a.b. Erzurum Oteli görünüş.................................................................. ...52

xviii
Resim Sayfa
Resim 4.19. Yeni Yalova Oteli görünüş ................................................................. ...54
Resim 4.20. Yeni Yalova Oteli resepsiyon ............................................................. ...55
Resim 4.21. Yeni Yalova Oteli arka cephe görünüşü ............................................. ...56
Resim 4.22. Yenişehir Palas görünüş..................................................................... ...59
Resim 4.23. Cihan Palas görünüş............................................................................ ...63
Resim 4.24. Cihan Palas görünüş (2005) ................................................................ ...65
Resim 4.25. İstanbul Hilton Hotel görünüş............................................................. ...73
Resim 4.26. Şehir Palas/ Otel Şan görünüş............................................................. ...74
Resim 4.27. Otel Elhamra görünüş ......................................................................... ...74
Resim 4.28. Lale Palas görünüş .............................................................................. ...74
Resim 4.29. Cirit Palas/ Suna Oteli görünüş........................................................... ...74
Resim 4.30. Balin Otel görünüş .............................................................................. ...75
Resim 4.31. Bulvar Palas görünüş .......................................................................... ...75
Resim 4.32. Otel Tunalı görünüş ............................................................................ ...76
Resim 4.33. Otel Buhara görünüş ........................................................................... ...77
Resim 4.34. Otel Kennedy görünüş ........................................................................ ...77
Resim 4.35. Otel Fatih görünüş............................................................................... ...77
Resim 4.36. Turist Otel görünüş ............................................................................ ...77
Resim 4.37. Hitit Oteli görünüş .............................................................................. ...77
Resim 4.38. Çiçek Palas /Yeni Çiçek Otel ............................................................. ...77
Resim 4.39. Otel Keykan görünüş .......................................................................... ...79
Resim 4.40. Otel Erşan görünüş.............................................................................. ...79
Resim 4.41. Otel Ergen görünüş ............................................................................. ...80

xix
Resim Sayfa
Resim 4.42. Nur Oteli görünüş ............................................................................... ...81
Resim 4.43. Gönç Palas görünüş............................................................................. ...85
Resim 4.44. Gönç Palas resepsiyon ........................................................................ ...86
Resim 4.45. Konak Oteli görünüş ........................................................................... ...89
Resim 4.46. Gür Kent Oteli görünüş....................................................................... ...92
Resim 4.47. Angora Mola Otel görünüş ................................................................. ...97
Resim 4.48. Dedeman Otel eski ve yeni bina görünüş ........................................... .100
Resim 4.49. Dedeman Otel yeni (A blok) bina görünüşü ....................................... .101
Resim 4.50. Büyük Ankara Oteli görünüş .............................................................. .105
Resim 4.51. The Radisson SAS Hotel görünüş....................................................... .109
Resim 4.52. Otel Güleryüz görünüş........................................................................ .122
Resim 4.53. Otel Emperyal görünüş ....................................................................... .122
Resim 4.54. Ulus Oteli görünüş .............................................................................. .122
Resim 4.55. Otel Atalay görünüş ............................................................................ .122
Resim 4.56. Canbek Otel görünüş........................................................................... .123
Resim 4.57. Otel Çevikoğlu görünüş ...................................................................... .123
Resim 4.58. Kalemci Otel görünüş ......................................................................... .123
Resim 4.59. Otel Sembol görünüş........................................................................... .123
Resim 4.60. Akya Otel görünüş .............................................................................. .124
Resim 4.61. Otel Erkuvan görünüş ......................................................................... .124
Resim 4.62. Otel Melodi görünüş ........................................................................... .124
Resim 4.63. Otel Elit görünüş ................................................................................. .124
Resim 4.64. Hotel Metropol görünüş...................................................................... .124

xx
Resim Sayfa
Resim 4.65. Alfin Otel görünüş .............................................................................. .124
Resim 4.66. Acar Otel görünüş ............................................................................... .125
Resim 4.67. Otel İçkale görünüş ............................................................................. .125
Resim 4.68. Best Western Örnek Otel .................................................................... .125
Resim 4.69. Seğmen Otel görünüş.......................................................................... .125
Resim 4.70. Erk Otel görünüş ................................................................................. .128
Resim 4.71. Otel Starton görünüş ........................................................................... .128
Resim 4.72. Hotel Grand Divan ............................................................................. .128
Resim 4.73. Hotel Houston görünüş ....................................................................... .128
Resim 4.74. Class Hotel görünüş ............................................................................ .128
Resim 4.75. Best Western 2000 Hotel ................................................................... .128
Resim 4.76. Bilkent Otel ve Konferans Salonu görünüş ........................................ .129
Resim 4.77. Ankara Regency Hotel........................................................................ .131
Resim 4.78. Bussiness Park Otel ............................................................................ .131
Resim 4.79. Elit Palas Butik Otel ........................................................................... .131
Resim 4.80. Gordion Butik Hotel .......................................................................... .131
Resim 4.81. Ankara Royal Hotel görünüş .............................................................. .131
Resim 4.82. Capital Plaza Otel ............................................................................... .132
Resim 4.83. All Star Akar International görünüş.................................................... .132
Resim 4.84. Teb Otel görünüş ................................................................................ .132
Resim 4.85. Best Otel görünüş................................................................................ .135
Resim 4.86. Hotel Etap Altınel görünüş ................................................................. .138
Resim 4.87. Ankara Hilton Hotel görünüş.............................................................. .143

xxi
Resim Sayfa
Resim 4.88. Ankara Hilton Hotel görünüş.............................................................. .143
Resim 4.89. Mega Residence Butik Otel görünüş .................................................. .146
Resim 4.90. Ankara Sheraton Hotel görünüş.......................................................... .151
Resim 4.91. Aldino Otel görünüş............................................................................ .155
Resim 4.92. The Golden Princess Hotel görünüş ................................................... .159
Resim 4.93. Sheraton Apart Hotel görünüş ........................................................... .162
Resim 4.94. Aktif Metropolitan Otel görünüş ........................................................ .165

xxii
HARİTALARIN LİSTESİ
Harita Sayfa
Harita 4.1. Lörcher planı ......................................................................................... ...28
Harita 4.2. Jansen planı ........................................................................................... ...29
Harita 4.3. 1920-1950 yılları arası Ulus semtindeki otellerin

vaziyet planı .......................................................................................... ...70
Harita 4.4. 1950-1980 yılları arası Ulus semtindeki otellerin

vaziyet planı .......................................................................................... .117
Harita 4.5. 1950-1980 yılları arası Kızılay semtindeki otellerin

vaziyet planı .......................................................................................... .118
Harita 4.6. 1950-1980 yılları arası Kavaklıdere semtindeki otellerin

vaziyet planı .......................................................................................... .119
Harita 4.7. 1980 sonrası Ulus semtindeki otellerin

vaziyet planı .......................................................................................... .174
Harita 4.8. 1980 sonrası Kızılay semtindeki otellerin

vaziyet planı .......................................................................................... .175
Harita 4.9. 1980 sonrası Kavaklıdere semtindeki otellerin

vaziyet planı .......................................................................................... .176
xxiii
SİMGELER VE KISALTMALAR
Bu çalışmada kullanılmış bazı simgeler ve kısaltmalar, açıklamaları ile birlikte

aşağıda sunulmuştur.
Simgeler Açıklama
cm Santimetre
km Kilometre
Kısaltmalar Açıklama
A.Ş. Anonim Şirket

AŞTİ Ankara Şehirlerarası Terminal İşletmesi
KDV Katma Değer Vergisi
M.Ö. Millattan Önce
M.S. Millattan Sonra
NATO North Atlantic Treaty Organisation
T.C Türkiye Cumhuriyeti
TURSAB Türkiye Seyahat Acentaları Birliği
TV Televizyon
VIP Very Important Person
y.y Yüzyıl
WC Willing Caverns
1
1. GİRİŞ
Otelcilik kavramı, ister ilk çağlarda adlandırdıkları şekilde olsun, ister günümüzdeki
gibi farklı ihtiyaçlara cevap verebilmek amacıyla çeşitli isimler alarak olsun,
insanların geçici olarak konakladıkları yerlerdir.
Oteller mekansal anlamda kentsel ve mimari açıdan önemlidir ve mekansal gelişime

önemli katkılar sağlamaktadır. Geçici konaklama yapıları toplumların kültürel,
ekonomik ve sosyal değişiminde; kütle, işlevsel donanım ve tasarım ilkeleriyle
belirleyici bir rol üstlenmektedir. Bu nedenle bir ülkede olan kültürel, ekonomik ve
sosyal değişim öncelikli olarak çok sayıda farklı kitleye hizmet eden otel yapılarına
yansımaktadır. Bu tez çalışmasının amacı Ankara kentinin Cumhuriyet sonrası
gelişim süreciyle birlikte, Ankara’daki otellerin bu büyüme içinde konumlanış
düzenlerinin ne şekilde gelişim ve değişim gösterdiğini, değişen sosyal, ekonomik
ve siyasal düzen içinde otellerin mimari ve mekansal özelliklerinin nasıl geliştiğini
ve kent silueti içindeki etkisinin ne yönde olduğunu irdelemektir.
Gelişim kavramı incelenirken tezin birinci bölümünde otelin tanımı ve özellikleri,

dünyadaki otellerin yapılanma süreçleri ve bunun şehir içi otellere yansımasının ne
şekilde olduğu, tezin ikinci bölümünde ise Türklerde konaklama yapılarının nasıl
bir değişim gösterdiği açıklanmıştır.
Tezin üçüncü bölümünde çalışmanın içeriğini oluşturan Ankara’daki otel gelişim ve

değişimi kavramının üzerinde durularak, 1923 yılında Cumhuriyetin ilanı ve
Ankara’nın başkent olmasıyla birlikte başlayan otel gelişimi irdelenmiştir. Bu yıldan
sonra hem Ankara hızlı bir büyüme içine girmiş hem de burada iş olanaklarının
çoğalması sebebiyle çalışmak için gelenlerin sayısında büyük bir artış görülmüştür.
Geçici konaklama sorunu o yıllarda kurulan otellerle karşılanmaya çalışılsa da bu
yapıların yeterli olmaması nedeniyle daha sonraki yıllarda birçok otel binası
yapılmıştır. Ankara’nın bu hızlı büyüme içinde 1950’li yıllarda planlama anlayışını
değiştirmesi, tek partili düzenden çok partili sisteme geçilmesi gibi olaylarla birlikte
kültürel ve siyasal alanda büyük değişiklikler meydana gelmiştir. Ayrıca 1950’lerden
2
sonra ekonomide yaşanan canlanma ile otel yapılarının sayısı artmış, kullanılan
malzeme ve yapım teknikleriyle yeni bir dönem başlamıştır. 1980’li yıllarda takip
edilen kapalı ekonomiden açık ekonomiye geçiş ise turizm alanında büyük
yatırımların yapılmasını sağlamış ve daha çok yabancı iş adamları, üst düzey
bürokratlar ve turistlerin kalacağı batı standartlarına uygun, çağdaş binaların
yapılmasına olanak tanımıştır. Önceki yıllarda birkaç tane olan yüksek katlı otel
yapılarının sayıları artmış ve kent anıtsal nitelikte yeni simgeler kazanmaya
başlamıştır. Tezin oluşturulmasında seçilen oteller kuruldukları dönemde kente
mekansal, işlevsel, sosyal, teknolojik ve yapım teknikleri açısından katkıda
bulunmuş, birçoğu mimari açıdan anıtsal nitelikte olan ve kentin şekillenmesinde
belirleyici rol üstlenmiş yapılardır.
Ankara için ekonomik, toplumsal ve kültürel bağlamda önemli üç kritik süreç

belirlenip, bu dönemlerdeki otel örnekleri çizim, yazı, resim ve haritalarla
desteklenerek sunulmaya çalışılmıştır. Ankara merkezi güneye doğru kayarken otel
yapılarının da bu değişimde aldıkları yer belirlenmiştir. Zamanın teknolojik,
ekonomik yapısına uygun olarak konaklama yapılarının kente kattıkları simgesel
anlamlar bina cephelerinde yorumlanarak sunulmuştur. Araştırmada her dönemin
kendi içinde oluşan analiz sonuçları kısmında, genel bilgileri verilen oteller kütle,
plan, çevresel etki, cephe düzeni ve programları açısından belli bir sistem içinde
tablolaştırılmıştır.
Son olarak tüm bu bilgiler ışığında otel yapıları incelenmiş ve dönemsel farklılıklar
karşılaştırma yoluna gidilerek açıklanmaya çalışılmıştır.
3
2. DÜNYADA TURİZM VE OTELLERİN GELİŞİMİ
2.1. Turizm Endüstrisi ve Gelişimi
Başka yerleri gezmek, oralardaki sanat eserlerini, tarihi anıtları görmek için yapılan
büyük çaplı gezi çalışmaları toplu olarak “turizm” diye adlandırılır (1).
Turizmi kalkınmış bir ülkede, turizmin yanı sıra otelcilik, ulaşım, çeşitli malların
alım satımı dolayısıyla ticaret hayatı da kalkınmıştır. Uzmanların çoğuna göre,
turizm ekonomik boyutta dünyanın en büyük endüstrisi olarak nitelendirilmektedir.
Bu endüstri konaklama, yiyecek ve içecek, ulaşım, turizm organizasyon ve
perakende satış sektörü olarak beş alt gruba ayrılmaktadır (2). Turizm endüstrisini
diğer endüstrilerden ayıran en önemli özellik tüketiciye sunduğu ürünün büyük
oranda hizmete bağlı olmasından kaynaklanmasıdır.
Endüstri Devriminin doğuşu ile birlikte toplum yapısında tam bir değişiklik
olmuştur. Makineleşme sayesinde tarım alanında gelişmeler meydana gelmiştir.
Fabrikaların kurulması ve iş olanaklarının artması nedeniyle kırdan kente göç
yaşanmıştır. Bilimsel yeni buluşlar, teknolojiyi geliştirmiş, yeni sömürgelerin
keşfiyle zenginlikler Batı Avrupa ülkelerine akmış ve ticarette kapitalleşme süreci
başlamıştır. Sosyal sınıf kavramı ortaya çıkmıştır. Kitlesel iletişim ağı hızla bütün
dünyaya yayılmış ve dünyadaki bir olaydan haberdar olmak çok kolay olmuştur.
Teknolojik gelişimler arttıkça çalışma süresi buna bağlı olarak azalmış ve boş zaman
süresi uzamıştır. Sosyal adalet ve sosyal refah kavramlarının egemen olmaya
başlaması düzenli gelir artışını o da satın alma gücünü artırmıştır. Bu sayede turizme
ayrılan pay da artmıştır.
Turizmin, endüstri devrimiyle ilişkisi bu şekilde açıklanmaktadır. Thomas Cook’un

1841 yılında 570 kişiyi bir festivale götürerek gerçekleştirdiği gezi tarihteki ilk
“paket tur” dur. Bu gezi endüstri devrimiyle eş zamanlı ortaya çıkmıştır. Yani bir
anlamda çağdaş turizmin doğması ve gelişmesi endüstri devrimiyle gerçekleşmiştir.
4
Turizmin alt kollarının en önemlilerinden biri de konaklama sektörüdür. Tüketici ve

çalışanın sürekli temas içinde olduğu bu sektör giderek kendini yenilemekte ve farklı
seçenekler sunarak hızla gelişmektedir.
2.2. Otelin Tanımı ve Özellikleri
Otel; yapısı teknik donatımı, konforu ve bakım koşulları gibi maddi, sosyal değeri,
personelin hizmet kalitesi gibi moral elemanlarıyla uygar bir insanın arzu ettiği
nitelikte geçici konaklama ve kısmen beslenme ihtiyaçlarını bir ücret karşılığında
karşılamayı bir meslek olarak kabul eden ekonomik, sosyal ve disiplin altına alınmış
bir işletmedir (3).
Otel işletmeleri zaman içinde basit bir hizmet işletmesi olmaktan çıkıp, başlı başına
bir endüstri haline dönüşmüştür. Otel işletmelerini endüstri işletmelerinden ayıran
genel özellikleri şunlardır (4) :
• Otel işletmeleri hizmet üretir. Üretilen hizmetin stoklanması veya başka bir yere
taşınması mümkün değildir. Otelin bir odasının 24 saat içerisinde satılması söz
konusu olup, satılmayan oda otel için kayıp olmaktadır. Bu nedenle otel
işletmeleri zaman satmaktadır.
• Otel işletmeciliği insan gücüne dayanır.
• Otel işletmeciliği 24 saat sürekli hizmet verir.
• Otel işletmeciliğinde risk faktörü yüksektir.
• Otel işletmeleri yeter sayıda teknik ve hizmet personeline sahip olmalıdır.
Günümüzde birçok ülkede iş görüşmeleri, toplantı, eğlence, konferans, balolar, moda

şovları, düğün törenleri ve sergiler otellerin bünyesinde gerçekleşmektedir. Yine
5
modern lüks oteller; gece kulüpleri, yüzme havuzları, güzellik salonları, berber,
hamam ve saunalar, çeşitli eşya satan mağazalar ve kumarhane gibi birimleri kendi
çatısı altında toplamaktadır. Modern otel misafiri artık sadece yemek ve yatma değil
evde olduğundan daha konforlu yaşamak ve ufuklarını genişletmek istemektedir. Bu
nedenle otel, son detayına kadar düşünülmesi gereken bir organizasyona dayalı
aktivite merkezi, sosyal hayatın parçası ve yolcu ile yöre insanını kaynaştıran bir
eleman olmalıdır.
Oteller, ulaşım, iletişim ve perakende dağıtım sistemlerine katkıda bulunurken

toplumlar ve ekonomiler içinde çok önemli bir yer teşkil etmektedir.
2.3. Dünyada Otel İşletmelerinin Gelişimi
Konaklama işletmelerinin paranın icadıyla ortaya çıktığı söylenmektedir. Paranın

bulunması sayesinde insanlar ticaret yapmaya ve başka yerleri gezip görmeye
başlamışlardır.
Otellerin gelişim süreçlerini incelemeye konaklama yapılarıyla başlanmalıdır.

Konaklama tesislerinin en eskileri dünyanın çeşitli yerlerinde farklı şekillerde ortaya
çıkmıştır.
Güran (1978) şöyle demektedir (5):
“ Bu konaklama yerlerinden şehirler arası hanlar ilk defa ortaya çıkan tiplerdi. Şehir
hanlarıysa ticari bölgelerin gelişmesiyle ortaya çıkmıştır. Orta Doğu ve Batı Asya’da
sırasıyla ribat, kervansaray, han gibi isimler alırken, batıda Cermenler’de Gasthoff,
Anglo Saksonlarda İnn, Latinlerde Hospitium Auberge, Cenevizlerde Fondaco ve
Romenlerde Mansion olarak anılır, fakat şehirlerarası yollarda can ve mal emniyetini
sağlayan konak yerleri olarak aynı amaca hizmet ederlerdi.’’
Orta Asya da konaklama Çini Batıya bağlayan eski ticaret yolu olan İpek Yolunun
varlığı sayesinde gelişmiştir (6). Bu yol üzerindeki kervansaraylar, yolcuların ve
mallarının varacakları yere kadar gece korunmalarını sağlayan, genellikle kervanların
bir gün içinde alabilecekleri yol mesafesi kadar aralıklarla yapılmış yerlerdir. Şehir
6
içi hanları ise o şehrin yol sistemine ve ticaret bölgelerinin kuruluşlarına göre
yerlerini almışlardır.
Günümüz otellerinin ise ilk örnekleri sayılabilecek olan Posting Houses M.Ö.200 ve
M.S.500 yılları arasında gelişmiş ve seyahat edenlerin konaklama ihtiyacını
karşılamıştır. Daha sonraki yıllarda ise seyahat edenlere; yer, yiyecek ve içeceğin
sağlandığı ve Romalı rahipler tarafından idare edilen Roman Haspice’lerin gelişmesi
bunu takip etmiştir (7). Yine bu yıllarda devlet tarafından Ortadoğu da, yollar
boyunca kervansaraylar kurulmuştur (8).
M.S.500’lerden sonra ise malikaneler, manastırlar ve kiliseler yolcuları barındırmaya

başlamış ve manastırdaki revirler yolculara hastane ve sığınak olarak kullanılmaya
başlanmıştır. Pansiyonlar posta ve hükümet taşımacılığı için dinlenme ve at
değiştirme noktası olarak kullanılmıştır (8).
İtalya’nın Florence kentindeki hancılar 1282 yılında birleşerek bir Lonca oluşturmuş
ve böylece ücretsiz otel sunma düşüncesi de değişmiştir (9). Yine bu zamanlarda
İngiltere’de gezilerin artmasıyla hancılık gelişmeye başlamış ve İngiliz hanları
Avrupa otelciliğinin bir numarası konumuna gelmiştir (10). Bu yıllarda Fransa’ya
baktığımızda konaklama sektöründe bazı yasalar uyguladığını görülmektedir.
Bunlardan biri; hancılara çalınan malın üç mislini ödeme zorunluluğu ve otel kaydı
tutulmasının zorunlu hale getirilmesidir. Kısaca ortaçağda konaklama sektöründe bu
şekilde gelişmeler yaşanmıştır.
1500’lere gelindiğinde İngiliz hanları Avrupa ve Amerika’ya örnek oluşturmakta ve

İngiltere’de ortalama 6 000 han bulunmaktadır (8).
1600’lerde İngiltere’de ilk programlı atlı araba ulaşım servisi oluşturulmuştur.

Amerikan şehirlerinde liman hanları gelişmiştir. Bunlardan biri de Philadelphia’daki
Blue Anchor’dur (8).
7
1700’lerde Amerika’da kulüp evleri oluşturulmuş ve termal resortlar ortaya

çıkmıştır. 1760 yılından sonra otel terimi ilk defa İngiltere’de kullanılmaya
başlanmıştır (11). Hanlar bu şekilde gelişmekte iken, 18.yüzyılın sonlarında yaşanan
endüstri devrimi köklü değişimlere sebep olmuştur. Toplumu oluşturan insanların en
alt kademesinden en üst kademesine herkesin hayatları baştan aşağı değişmiştir. Bu
değişim konaklama sektörüne de yansımış ve devrimin getirdiği toplumsal
değişiklikler, modern otelcilik anlayışının ortaya çıkmasını sağlamıştır. Bunun ilk
işareti at arabalarının yerini tren yollarının almasıdır. Tren yollarının ortaya
çıkmasıyla, otel gelişimi terminallerin yanında oluşmuştur. Tren yollarının yanında
oluşan oteller dışında şehir içi otelleri de önem kazanmıştır.
1800’lerde ilk görkemli kulüp evleri inşa edilmiş ve ilk buharlı gemi denize
indirilmiştir. New York şehrinde otel fonksiyonunu yerine getiren City Hotel
açılmıştır. City Hotel kısmi de olsa gaz ışığı ile aydınlatılan ilk oteldir. 1810 yılında
Japonya’da Ryokan adı verilen konuk evleri geliştirilmiştir. Hindistan’da Dak
denilen bungolowlar ki bunlar 24 saat açık konaklama yerleridir ve devlet tarafından
açılmıştır. 1829 yılında gerçek anlamda otel diyebileceğimiz Tremont House (Resim
2.1) Boston’da oda içinde tuvaletleri, kapı kilitleri ve a la carte mönüsüyle ilk lüks
şehir merkezi oteli unvanını kazanmıştır (12). 1830 yılında New York’da American
Hotel baştan aşağı gaz ışığı ile aydınlanan ilk otel, New York’daki Holt’s Hotel
eşyalar için asansörü bulunan ilk otel, Londra’daki Euston Station Hotel ise ilk gar
otel örneklerini oluşturmaktadır. 1846 yılında merkezi ısıtma sistemi Amerika’da
kullanılmaya başlanmıştır. 1859’da New York’daki Fifth Avenve Otelde ilk yolcu
taşıyan asansör kullanılmıştır. 1860 yılında Boston’da yapılan Tremont House Oteli
odalara ilk defa su getirmiş, odalara ücretsiz sabun konulmuş ve kapılara kilit
takılmıştır. 1881 yılında New York’daki Hotel Everet kısmen elektrik ışığı ile
aydınlanan ilk otel, New York Lake George’deki Sogomore Hotel tüm odaları
elektrik ışığı ile aydınlanan ilk oteldir. 1890 yılında İsviçre Lousanne de Ecole
Hoteliere adında ilk otel okulu açılmıştır.
8
Resim 2.1. Tremont House Oteli (12)
1900’de Amerika’da Otelciler Birliği kurulmuş ve ilk otel reklamları gazetelerde

görülmeye başlanmıştır (13). 1907’de odalara telefon bağlanmıştır. 1910 yılında
Atlantik ilk kez uçakla geçilmiş ve ilk programlı hava yolu kurulmuştur. Amerika’da
Kohler Hotel adında ilk medikal otel hizmete girmiştir. 1920’ye gelindiğinde
ekonomik refah birinci otel patlamasını gerçekleştirmiştir. 1927’de odalarda radyo
çalınmaya başlanmış (14). 1929 da Oakland California’da ilk havaalanı oteli hizmete
açılmıştır. 1940 yılında klima sistemleri devreye girmiştir. 1950’lerde kitle
seyahatları ikinci otel patlamasını gerçekleştirmiştir. Tatil köyü kavramı Club Med
tarafından geliştirilmiş ve Holiday Inn, ilk geniş odalı otelleri oluşturmuştur.
Amerika Nevada’da casino oteller gelişmiş ve ilk Atlantik üzeri ticari jet servisi
gerçekleşmiştir. Havayolları otellerin gelişimini etkilemeye başlamış, 1958 yılında
müşteriler TV seyretmeye başlamıştır. 1960’larda İspanya, Portekiz, Balerik Adaları,
İskandinavya’da casino oteller gelişmiştir. 1964’de Holiday Inn otelleri (Resim 2.2)
merkezi rezarvasyona geçmiştir. Amerika Boston’daki Sheraton ilk büyük
otel/mixed use kompleks yapısı olmuştur. Amerika Texas’daki Hilton Paracio del
Rio Hotel (Resim 2.3), beton prefabrike modüllerle inşa edilen ilk oteldir. 1970
yılına gelindiğinde Atlanta’da kurulan Hyatt Regency Otellerinin, otelcilik alanında
çok farklı bir tasarım ve mimari örnekler gösteren bir döneme girdiği ve otellerde
kart anahtar kullanılmaya başlandığı görülmektedir. Yine bu yıllarda Boeing 747’ler
üretilmiş; havayolları sayesinde, otel yatırımlarında aktif hale gelmiştir. Amerika
Orlondo’daki Walt Disney World (Resim 2.4) ilk büyük otel eğlence merkezi olarak
9
açılmıştır. Orta Doğuda petrol zenginliği ile kapsamlı otel yatırımları

gerçekleştirilmiş, ilk süit oteller, apartlardan çevrilerek oluşturulmuştur. Devre tatil
ve apart resortlar gelişmiştir. 1980 yılı ve sonrasında ise bilgisayar ve iletişim
alanındaki gelişmeler, otellerde gelişmiş rezervasyon sistemini yaratmış; tüm
konaklama işletmelerinde ürün hizmet farklılaştırılması dönemi başlamıştır.
Girişimci pazarlamacılık ve uzmanlaşmış otel türlerinin gelişmesi ile üçüncü otel
patlamasını gerçekleştirmiştir. Bu yıllarda havaalanı otelleri, konferans merkezleri,
süit otelleri, tatil köyleri, kayak merkezleri hızla çoğalmıştır. Amerika Boston’da
Ritz-Carlton ve Four Seasons gibi apart oteller gelişmiştir. Country Inn’ler yeniden
popülerleşmiştir. Amerika Orlanda’da Hyatt ve Marriott mega oteller açmıştır. Çin
de otel patlaması gerçekleşmiştir.
Resim 2.2. Holiday Inn Crown Plaza (8)
Resim 2.3. Hilton Paracio Del Rio (8)

10
Resim 2.4. Walt Disney World Swan Hotel
1990 da seyahat işletmeleri özellikle tur operatörleri çok yönlü ve büyük miktarlarda
paket programlar yaratarak kitle turizminde büyük artışlar sağlamışlar ve bu alanda
büyük şirketler ortaya çıkmıştır (8).
2.4. Otellerin Sınıflandırılması
Otel işletmelerinin sınıflandırılması çeşitlilik göstermektedir. Oteller yazarlar

tarafından farklı kriterlere göre sınıflandırılmış; ayrıca her ülke kendi koşullarına
göre bir sınıflandırma yapmıştır. Otellerin sınıflandırılmasında amaç, müşterilere iyi
hizmet edebilmektir. Otellerin sınıflandırılması şu şekilde gösterilebilir.
2.4.1. Yerleşme ve ulaşım olanaklarına göre:
• Havaalanı otelleri
11
• İstasyon otelleri
• Liman otelleri
• Karayolları kavşak noktası otelleri
2.4.2. Faaliyet sürelerine göre:
• Devamlı oteller
• Mevsimlik oteller
2.4.3. Karşıladıkları konaklama ihtiyacına göre:
• Merkezi oteller
• Kıyı otelleri
• Dağ otelleri
2.4.4. Mülkiyetlerine göre:
• Özel otel işletmeleri
• Kamu otel işletmeleri
• Karma otel işletmeleri
2.4.5. Hizmet sunulan müşteri tiplerine göre:
• Ailelere hizmet sunan oteller

12
• İş adamlarına hizmet sunan oteller
2.4.6. Büyüklüklerine göre:
• Küçük otel işletmeleri; en az 10-50 odaya sahip ve 30-50 kişi arası personel
çalıştıran otel işletmeleridir.
• Orta otel işletmeleri; en az 60-100 odaya sahip ve 50-100 kişi arası personel
çalıştıran otel işletmeleridir. İstihdam edilen personel sayısı büyük işletmelere
oranla azdır.
• Büyük otel işletmeleri; ortalama oda sayısının 100 ve 100’den fazla olan otel
işletmeleridir. Uluslar arası standartlara göre oda başına bir çalışan sayısı
üzerinden istihdam hacminin 110 ve daha yukarı düzeyde bulunması gerekir.
2.4.7. Hukuki yapılarına göre:
• Belediye belgeli oteller; denetimi belediyelere ait olup, birinci sınıf, ikinci sınıf,
üçüncü sınıf, A sınıfı, B sınıfı ve lüks sınıfı otel olarak ayrılmaktadır.
Denetimleri yerel yönetimler tarafından yapılmaktadır (15).
• Turizm işletme belgeli oteller; Turizm Bakanlığı’nın denetimi altında işletmecilik

faaliyetlerini sürdürmektedirler. Oteller dünya standartlarına uygun olarak beş
ayrı yıldız sınıfına ayrılmıştır (16). Yıldızlandırma otellerin Turizm Bakanlığı’nın
belirlediği kriterlere göre hizmet birimlerine vereceği puanlar toplamına uygun
olarak yapılır.
Otel sınıflandırması, otel organizasyonunun amacı ve bilgi sağlamak amacı için

gerekli iken tek tek özellikleri ve ayrıntıları hakkındaki özel bilgilerin yerini
tutabilecek bir içeriğe sahip değildir. Başka bir anlatımla bu konuda önemli olan,
otele ne ad verildiği değil, içinde bulunan aktivite ve donanımlardır. Bu çalışmada
13
incelenecek otellerde, hukuki yapılarına göre sınıflandırma yapılan belediye ve

turizm belgeli otellerin kendi içinde ayrıldıkları alt başlıklardan her birine değinilip,
bu otellerin özellikleri örneklerle sunulacaktır.
2.5. Şehir İçi Oteller
Şehir içi otellerin hizmet sunduğu kesim içinde bulunduğu kente ve bu kentin
semtlerine göre farklılık gösterir. Kongre merkezi, casino oteli veya turistik amaçlı
otel olabilir.
İş dünyasına daha çok hizmet eden şehirlerde örneğin kongre otelleri bulunur. Bu
oteller kongrelerin düzenlendiği, iş toplantıları için özel odaları olan, aynı zamanda
da işadamlarının burada kaldıkları süre boyunca rahat etmelerini sağlayacak
donanımlarla bezenmiş yerlerdir.
Bir tatil yöresindeki şehir içi otelinde ise genellikle müşteriler tarihi ve turistik
yerleri gezerken rahat edebilecekleri; aynı zamanda otelde kaldıkları süre boyunca
eğlenip, dinlenebilecekleri bir yer arzu ederler.
Bu çalışmada Ankara’daki şehir içi otellerinin gelişimi incelenecektir. Ankara her iki
fonksiyonu da yerine getiren bir şehir olma özelliğindedir. Ankara hem sahil
kesimine oranla daha az olmakla birlikte tarihi ve turistik yerleriyle yabancı
turistlerin ilgisini çekmiş bir şehrimizdir, hem de başkent olma özelliğinden dolayı
bürokrasinin kalbinin attığı bir yer konumundadır. Bu nedenle buraya yapılan
yatırımlarda, diğer şehirlerimize yapılandan daha fazla olmaktadır. Ankara şehri iş
adamlarının geldiği, konferansların düzenlendiği bir çekim noktasıdır.
Bu yönleriyle Ankara’daki oteller hem kongre merkezi, hem turistik merkez

özelliğinde olup, bunları karşılayacak donanıma sahiptirler. Bu otellerden bazıları
Ankara için aynı zamanda simge haline gelmiş Aktif Metroplitan Otel, Hotel Etap
Altınel, Sheraton Otel, Hilton Otel, Dedeman Oteli, The Radisson SAS (Stad)
Otelidir.
14
2.6 Şehir İçi Otellerin Gelişimi
Şehir içi otellerinin gelişimi, 19.yy‘ın başlarında endüstri devrinin etkileri ile
olmuştur. Sanayi alanında gelişmeler yaşanmasıyla birlikte tarım sektöründe bir
gerileme yaşanmıştır. Bu sayede Avrupa’da dış ticaret artmış ve buna bağlı olarak
oluşan göç hareketi ile modern otelciliğin temelleri atılmaya başlanmıştır. Toplumsal
yaşamda da turizm ürünlerine, konaklama yapılarına ve ulaşım araçlarına karşı talebi
oluşturan geniş bir şehir nüfusu oluşmuştur.
1770’ların başında New York City’deki Broadway’de şehir içi otelleri ilk çıkışlarını
yapmışlardır. New York’daki Corre’s Hotel ve City Hotel ilk şehir içi otelleridir.
Şehir içi oteli büyük, rahat odaları bulunan, yemekleri herhangi bir restoran kadar iyi
olan, sosyal ve iş toplantıları için bir merkez sağlayan yerlerdir (8). At arabasının
yerini 1930’larda demiryolunun almasıyla konaklama endüstrisi tren istasyonlarının
çevresinde gelişerek büyük şehirlere kaymıştır.
Şehir içi otelleri, büyük şehirlerde 19.yy’ın ikinci yarısından itibaren içinde
bulundukları şehir için bir prestij kaynağı oluşturmaya başlamışlardır.
1828 yılında Boston’da dönemin en lüks ticari yapısı olan “Tremont House” oteli ilk
modern otel olarak tanımlanmaktadır (Bkz. Resim 2.1). Otelin halı kaplı 170 odası
bulunmaktadır ve oda anahtarları olan ilk oteldir.
Tremont’dan sonra şehir içi otelleri artmıştır. Chicago, San Fransisco’da oteller inşa
edilmiş ve 1900’lere geldiğimizde Londra’da Ritz açılmıştır..
1920’lerle birlikte otomobiller taşımacılıkta söz sahibi olmaya başlamış ve

demiryolları ağı üzerine kurulan oteller şehrin içlerine doğru gelişmiştir. 1930’daki
ekonomik krizden şehir içi otelleri çok etkilenmeyip gelişimlerini sürdürmüştür. Şu
anda şehir içi otelleri her türlü konfora sahip, müşterilerinin ihtiyaçlarına cevap
verebilecek şekilde gelişmiş ekipman ve donanıma sahip yerlerdir. Şimdi oteller
15
bulundukları şehir için bir prestij kaynağı ve kent gelişiminde önemli katkıları olan
yapılar olma özelliğindedirler.
16
3. ANKARADA CUMHURİYET ÖNCESİ KONAKLAMANIN GELİŞİMİ
3.1. Türklerde Konaklamanın Tarihi Gelişimi
Daha önce belirtildiği gibi oteller çeşitli amaçlarla yapılan seyahatlerde, konaklama
ihtiyacını gidermek için kurulmuş yapılardır. Bu tip yapıların ilk örnekleri
kervansaraylardır. Türkler genellikle han ismini kullanmışlardır. Hanlar ulaşımın
hayvanla, arabayla yapıldığı çağların konaklama yerleridir. Küçüklerine han,
büyüklerine de Sultan han (Şekil 3.1) denmiştir.
Şekil 3.1. Sultan Han kat planı (17)
Türkler, Anadolu’yu yurt edinme çabaları ile birlikte, başkentleri çevresinde ve

ticaret merkezleri doğrultusunda, iyi bir karayolu ağıda meydana getirmişlerdir. Bu
karayolu ağı boyunca, o zamanlı taşıtların genellikle bir günde gidebilecekleri
17
uzaklıkta (yaklaşık olarak 30-40 km.) yolcuların ve kervanların barınabilecekleri

hanlar yapmışlardır. Bu gelenek Osmanlılar zamanında da sürdürülmüştür (18).
Hanlar yol güvenliğini sağlayan yerlerdir. Bununla birlikte, hanlar ve kervansaraylar

sadece kervanların bir süre için barınacakları yer olarak düşünülmemiş birçoğu
baskınlarına da karşı koyabilecek direnme merkezleri olarak düzenlenmişlerdir.
Zamanı içinde ileri bir anlayışa sahip olan hanlar, bir çok ihtiyacın karşılandığı yerler
olmuşlardır. Dileyenler mallarını buralarda pazarlamıştır (18).
Hanlar hem sosyal hizmet kurumu olarak da görev aldığı gibi yine savaş
zamanlarında ordunun ihtiyacını karşılayacak malların depolandığı yerler olmuştur.
Türklerde hanlar Selçuklu ve Osmanlı hanları olarak iki bölümde incelenir. Selçuklu
hanları, daha çok sayıda yapılmıştır. Bunun nedeni de Selçuklu zamanında
Anadolu’da belli bir dengenin daha kurulmamış olduğundan hanların yapımına daha
çok özen gösterilmesidir. Çünkü hanlar aynı zamanda erzak deposu ve savaş için
korunma merkezi olarak da kullanılmıştır. Aynı zamanda doğu batı ticaret yollarının
bu bölgeden geçmesi nedeniylede ayrı bir önemi vardır. Dünyada en eski sigorta,
hanlarda bulunan kervanların korunması amacıyla yapılmıştır ve zarar devlet
tarafından karşılanmıştır. Tüccarların da kaybettikleri mallarının bedellerini alması
devlet güvencesi altına alınmıştır.
Osmanlı devrinde ise, Anadolu’daki siyasi birlik sağlandığı ve de ticaret yollarının

başka bölgelerden de sağlanması sebebiyle daha az sayıda ve şehir içlerinde hanlar
yapılmıştır. Genellikle ticarete yönelik yapılan bu hanlar avlusuz kapalı tip han ve
avlulu açık tip han olarak ikiye ayrılmaktadır. Avlusuz kapalı tipler tek hacimden
ibarettir ve tek kapılıdır (Şekil 3.2).
18
Şekil 3.2. Burdur Susuz Han kat planı(17)
Avlulu açık tiplerde ise hayvanlara ayrılan küçük avlu ile servis bölümleri, yolcuların
konakladıkları yerden ayrı yapılmıştır. Genellikle iki katlı olarak yapılmış yapılardır
(Şekil 3.3).
Şekil 3.3. Evdir Han kat planı (17)
Hanların yolcu kabul ediş yolu ve töresi de şimdiki otellerden çok farklıdır. Bu
konuda Evliya Çelebi’nin verdiği bilgiler o zamanın havasını vermesi bakımından
hayli ilginçtir. Çelebinin anlattıkları doğrultusunda hanların kapıları akşam belli bir
saatte kapanmakta ve sabah herkes malını kontrol ettikten sonra hanın kapısı açılarak
giriş çıkış sağlanmaktadır (18).
19
3.2. Ankara Kent Merkezinde Hanların ve Bedestenlerin Gelişimi
Ankara, belirli bir plana bağlı olmadan gelişmiş bir kenttir. Gelişmesi çeşitli kültürel
ve siyasal olaylarla etkilenmiştir. Ankara anayollar üzerinde bazen önemli bir askeri,
ticaret ve endüstri kenti olarak önem kazanmış, bazen de akınlarla tahrip edilmiştir.
Roma İmparatorluğu döneminde Galatya eyaletinin merkezi olan Ankara,

imparatorluğun ticari ve askeri trafiğini taşıyan ve doğu-batı, kuzey-güney
doğrultusunda yayılan ana yolların da merkezinde bulunmaktadır. Doğu-Batı
doğrultusunda Trakya’dan başlayıp İznik’ten geçerek Ankara’ya ulaşan ana yol
buradan da Kilikya ve Suriye’ye uzanmaktadır (Şekil 3.4). Özellikle ikinci ve üçüncü
yüzyıllarda doğudaki savaşların önem kazanması ve yolların daha çok kullanılması
sonucu Ankara orduların durak ve ikmal yaptıkları bir kent olarak gelişmiş ve
Anadolu’nun koruma sisteminin merkezi haline dönüşmüştür (19).
Şekil 3.4. 16.-17.yy’da Anadolu ticaret yolları (20)
4.yy’da Ankara kentinden geçen yolların kullanımına devam edilmiştir. Özellikle

askerlerin, din adamlarının ve elçilerin kullandığı bu yollar aynı zaman da ticaret
açısından da önemli bir yere sahiptir. Yine bu döneme ait belgelerden Ankara’nın
tarım ve hayvancılıkta ileri düzeyde geliştiğini ve kendi ürettiği kumaşlarının
ticaretini yaptığı anlaşılmaktadır.
20
11.yy Selçuklar döneminde Ankara’da dokunan sof kumaşlarının dünyaca tanındığı

yazılı kaynaklarda belirtilmektedir. Diğer taraftan da sof dokumalarının
hammaddesini oluşturan tiftik keçilerinin Selçuklular döneminde Tibet yaylalarından
getirilerek Anadolu’da üretildiğine de değinilmekte ve sof dokumacılığının bu
dönemden başlayarak geliştiği söylenmektedir (19).
Anadolu kentlerinde sur dışına çıkmanın özellikle 13. ve 14.yy’larda olduğu

bilinmektedir. 15.yy’da Ankara’dan geçen en önemli yol Bursa-Tebriz arasındaki
İpek yoludur. 16.yy’da Ankara iyice gelişmiş ve yabancı tüccarlarında geldiği bir
kent olmuştur. Daha sonraları ise Ankara bu özelliğini çok fazla koruyamamış ve
Ankara içinde yapılan hanlarda (Şekil 3.5) ticari varlıklarını sürdürememiştir.
Ankara’nın ticaret merkezi başka yöne kaymış ve sof üretim yerleri kalkmıştır (Şekil
3.6).
Şekil 3.5. Atpazarı ve Koyunpazarı çevresinde hanlar bölgesi (19)

21
Şekil 3.6. 20.yy başı Ankara kenti merkezi yapısı (21)
3.2.1. Mahmut Paşa Bedesteni
Ankara kentinin Atpazarından batıya giden Abacılar yokuşu üzerinde yer alan
Mahmut Paşa Bedesteni Fatih Sultan Mehmet’in veziri Mahmut Paşa tarafından
1464 yılında yaptırılmıştır. Anadolu Medeniyetleri Müzesi olarak kullanılan bu yapı,
1881 yılında geçirdiği yangında özgün niteliklerini kısmen yitirmiş, 1933 ve 1946
yıllarında onarılarak yeni işlevine hazırlanmıştır (19) (Şekil 3.7).
Mahmut Paşa Bedesteni uzun dikdörtgen bir plana sahiptir. İç mekanın her kenar
ortasında olmak üzere dört giriş vardır. Bedestenin alt yapısı taş, üstü ise tuğladan
inşa edilmiştir (19). Eskiden kubbeli kapalı salon karşılıklı simetrik yerleştirilen, üstü
beşik tonozlu 102 dükkandan meydana gelen arasta ile çevrilmekteyken, şimdi
dükkanların yerindeki bölücü ara duvarlar kaldırılarak, müzecilik anlayışı ile
yerleştirilmiş el sanatlarının teşhir edildiği vitrinler konmuştur (22). Mahmut Paşa
Bedesteni 15.yy’dan kalma Ankara’nın en önemli yapılarından biridir.
22
3.2.2. Kurşunlu Han
Anadolu Medeniyetleri Müzesi idare binası olarak kullanılan Kurşunlu Hanı da

Mahmut Paşa yaptırmıştır (Şekil 3.7).
Revaklı bir avlu etrafında iki kat olarak inşa edilen han, bodrumla birlikte üç katlıdır.
Hanın batı kenarında dokuz oda yer alırken, doğuda bu sayı altıya inmektedir. Zemin
katında avluyu çevreleyen yirmi dokuz oda dikdörtgen planlı olarak inşa edilmiştir.
Kuzey yöndeki odaların dışarıya açılan pencereleri yoktur. Pencereleri avluya
açılmaktadır. Doğu, batı ve güney yöndeki odaların ise revaka açılan giriş ve
pencereleri yanı sıra dış mekana da birer pencere açıklıkları vardır. Hanın birinci
katında otuz oda ve her odada bir ocak bulunmaktadır. Avluda da depoya inen iki
merdiven vardır. Hanın ahır olarak yapılan bodrumu L şeklinde bir plana sahiptir
(22).
Şekil 3.7. Mahmut Paşa Bedesteni ve Kurşunlu Han kat planı (23)
23
3.2.3. Çengel Han
Atpazarı meydanında yer alan Çengel Han bir sıra taş, arada üç sıra tuğla duvar
olarak 1522-1523 yılları arasında inşa edilmiştir.
Çengel Han, kare planlı, revaklı avlulu ve iki katlı olarak inşa edilmiştir. Batıda arazi
eğimi sonucu bir de bodrum yer almaktadır (Şekil 3.8). Zemin katta revaklı avlu
etrafında kare planlı, tonoz örtülü odalar sıralanmaktadır (Şekil 3.9). Odalarda ocak
ve revağa açılan bir kapı vardır (19). İkinci katta aynı şekilde kare planlı tonoz örtülü
odalar sıralanmaktadır (Şekil 3.10).
Şekil 3.8. Çengel Han kesit (23)
Şekil 3.9. Çengel Han zemin kat planı (23)

24
Şekil 3.10. Çengel Han birinci kat planı (23)
3.2.4. Çukur Han
16. ve 17.yy’larda yapıldığı düşünülen Çukur Han, Atpazarı meydanında ve Çengel

Hanın batısında yer almaktadır. Ortası avlulu ve revaklı, çift katlı, etrafı odalarla
çevrili, kerpiç duvarlı ve ahşap hatıllı olarak 1950 yangınından sonra yenilenmiştir.
3.2.5. Pilavoğlu Hanı
Atpazarında hanlar sokakta bulunan han kerpiç duvarlı, kiremit çatılı basit bir
yapıdır. 16. veya 17.yy’da yapıldığı sanılan han yenilenerek eski özelliğini
kaybetmiştir. Ortası avlulu, etrafı iki katlı olarak revaklar ve odalarla çevrili bir
yapıdır. Planı L şeklinde kapalı bir salon ve bir girişten ibarettir (22).
3.2.6. Yeni Han
At Pazarında Kuş sokakta Kıbrıs Hanı yanında yer alan yapı kerpiç duvarlı, kiremit
çatılı basit bir handır. İlk yapılışı Pilavoğlu Hanı gibi 16. veya 17.yy’dır.
Yenilenerek karakterini kaybetmiştir.
Ortası avlulu, etrafı iki katlı olarak revak ve odalarla çevrili asimetrik, çok
değişiklikler görmüş bir yapıdır. Üst kat ahşap sütunlarla taşınır, revakları
kapatılmıştır (23).
25
Ankara da bu asrın ilk yarılarına kadar Ağa Hanı, Pirinç Hanı, Bakır Hanı, Pembehan
ve Kabanahanı adını alan 17-18. asırlardan kalma olduğu tahmin edilen hanlar
bulunmaktadır.
3.3. Cumhuriyet Öncesi Ankara Kenti
19. yüzyıl sonlarında, Ankara fakirleşmeye ve ekonomisi çökmeye başlamıştır. Bu

gerilemenin nedenleri arasında, tiftik üretiminin durması ile yerli sanayinin önemini
yitirmesi, 1873-1875 yıllarında binlerce kişinin ölmesiyle sonuçlanan kıtlık felaketi,
1881 ve 1917 tarihinde yaşanan büyük yangınlar bulunmaktadır. Ankara, eski güzel
görüntüsünü kaybetmeye başlamış ve ekonomik çöküş fiziki mekana yansımıştır
(24).
Bu dönemde Ankara’nın ekonomisini desteklemeye yönelik çok önemli kararlar

alınmasına neden olan bazı imar girişimleri olmuştur. Bunlar; 25 Nisan 1890
tarihinde şehre 20 km. mesafeden Elmadağ suyunun bağlanması, tulumba örgütünün
oluşturulması, Şehremaneti (belediye) örgütünün ve Posta İdaresinin kurulmasıdır.
Bunlarının yanında en önemli gelişme ise İstanbul-Bağdat demiryolunun bir parçası
olan İzmit-Ankara demiryolunun 1892’de Ankara’ya ulaşmasıdır.
Demiryolu bölgesel olarak tarımsal üretim ve gelirin artmasına, buna bağlı olarak da
vergi gelirinin ve tüketim mallarının kullanımının artışına yol açmıştır. Demiryolu ilk
anda asayişin düzemesine de yardım etmiştir.
Ankara’nın 15. yüzyıldan bu yana geleneksel çarşısı olan Suluhan ve çevresi

Tahtakale çarşısı, yeni açılan İstasyon caddesi üzerinde yer alan Taşhan (Ulus)
meydanına doğru gelişmiştir. Demiryolunun Ankara’ya ulaşmasından sonra,
şehirdeki dükkan ve mağaza sayısında önemli bir artış görülmüştür. Ankara’da ilk
olarak 1893’de Bank-ı Osmani (Osmanlı Bankası) bir şube açmıştır.
1895-1902 yılları arasında, şehirde 200’den fazla dükkan ve Taşhan’nın açılmış

olması, bu kesimin hızlı bir gelişme içinde bulunduğunu göstermektedir.
26
Bu değişim, öncelikle şehrin çevresi ile olan ilişki biçiminin, haberleşme yollarının
ve şehrin işlevlerinin değişmesi sonucu olmuştur. Cumhuriyet idaresinin kendini
kurtarma kaygıları, öte yandan ekonominin dışa bağımlı olmaktan kurtulup bağımsız
bir ülke ve ekonomi oluşturma amaçları, modern, çağdaş ve örnek bir başkent kurma
gayeleri, Ankara’nın başkent olmasında büyük rol oynamıştır.
27
4. CUMHURİYET SONRASI ANKARADA OTEL GELİŞİMİ
4.1. 1920-1950 Yılları Arası Ankara Kenti Gelişimi
Ankara kenti çeşitli dönemlerde önemli kentler arasında yer almıştır. Bunlardan ilki
Roma devrinde, ikincisi 17.yy’da Osmanlı İmparatorluğu zamanında, üçüncü ve en
önemli yükselişi ise 1923 yılında Cumhuriyetin ilanı ile başkent olarak seçilmesiyle
olmuştur. Bir ülkenin başkenti, aynı zamanda o ülkenin öncü kentidir. Bu nedenle
Ankara başkent seçildikten sonra Türkiye Cumhuriyetini simgeleyen ve temsil eden
bir nitelik kazanmıştır. Bu da tüm kentin fiziksel, sosyal, kültürel ve ekonomik
çehresinin yeniden ele alınıp başkent standartlarına kavuşmasını sağlamakla
mümkün olmuştur. Ankara kenti bu yoğun yapılaşma çalışmaları içerisinde bazı
sorunlarla karşılaşmıştır.
Bu yapılaşma çalışmasının başlangıcı Ankara’da yeniden imar edilen bir kent

konumunda, 16 Şubat 1924 yılında (25) mevcut Ankara Belediyesi yerine, İstanbul
Şehremaneti model alınarak Ankara Şehremaneti kurulmasıdır. Şehremanetin hemen
ele aldığı üç önemli işten biri, yeni kentin kuruluşuna arazi sağlamak için giriştiği
büyük bir kamulaştırma, ikinci önemli iş bir inşaat şirketiyle, birisi eski, diğeri
Yenişehir diye anılan yeni kentin düzenlenmesi için anlaşması, üçüncü olarak da
bataklıkların kurutulması olmuştur.
Ankara ilk şehir planına, 1711 tarihli Tavernier’in gravürü ile 1839 tarihli Von
Winke’nin haritası sayılmazsa (26), 1925 yılında ilk imar planı olarak hazırlanan
Lörcher planının dört milyon metrekarelik alanın ancak yüz elli hektarını kapsayan
sokak düzenlenmesi çalışmasının uygulanmasıyla kavuşmuştur (Harita 4.1).
Ekonomik kalkınmada özel girişime destek vermesi amacıyla 1924 yılında İş
Bankası açılmıştır. Hemen ardından Ankara’nın yeniden yapılanması için 1926
yılında Emlak ve Eytam Bankasının kurulması ile inşaat kredisi verebilecek bir
kurum doğmuştur. 1927 yılında endüstrileşmede yine özel girişime öncelik veren
“Teşvik-i Sanayi Kanunu” çıkarılmıştır.
28
Harita 4.1. Lörcher planı (27)
1927 yılında Ankara Kent Planı için bir yarışma düzenlenmiş ve 1928 yılında üç
kişinin katıldığı yarışma sonucunda H. Jansen birinci seçilmiştir. Yine 1928 yılında
Ankara Şehri İmar Müdürlüğü kurulmuş ve bu müdürlük beş yıllık imar programını
ve Ankara İmar Planını hazırlamak veya hazırlatmakla görevlendirilmiştir.
Jansen planı (Harita 4.2) 1932 yılında onaylanmış ve 1934 de uygulamaya

konulmuştur. Jansen’in yarışmayı kazandığı plan toplumsal niteliği ağır basan yeşil
alanlara önem veren, insan ölçeğinde ve konut sorununa çözüm getiren bir plandır.
Bunun yanında yarışmada katılımcılar kararlarında eski şehrin, önemli yolların,
önemli binaların korunması ve gelişimin yapılan yapılar nedeniyle Ulus-Çankaya
aksı üzerinde bir yerleşim düzeni olması şeklinde sınırlandırılmıştır. Eski kente
dokunmadan yanına yeni kenti kurmayı amaçlayan bu plan tipi eski kenti korumak
gibi bir noktadan yola çıkmadığı için kendi kaderine bırakılan doku ister istemez
Jansen planına uymayan gelişmelere sahne olmuştur. Ulus’un çevresinde,
yenilenmeyen kesimlerde düzensiz yapılaşma ve gecekondulaşma yaratmıştır.
29
Harita 4.2. Jansen planı (28)
Kuruyazıcı’ya göre (29),
“Jansen’in planlama anlayışına göre kurulacak yeni kentte ağır araç trafiğini
besleyecek geniş yollar, bunların kesiştiği noktalarda oluşturulacak görkemli alanlar
değil, toplumsal boyutun öne çıktığı, yolları insani ölçekte, sakin mahalleler yer
almalıydı. Bu anlayışla Ulus-Çankaya (kuzey–güney) doğrultusunda uzanan Atatürk
Bulvarı’nın iki yanına düşük yoğunlukta konut alanları yerleştirilmişti. Ulus ticaret
merkeziydi. Bütün ana bölgeler birbirinden yeşil alanlarla ayrılmış ve hepsi birden
yine bir yeşil kuşakla çevrilmişti. 1930’lardan sonra bağ evlerinin bulunduğu yerler
olan Çankaya, Dikmen, Ayrancı, Keçiören, Ayvalı, Esat, Tuzluçayır, Kayaş, Etlik
gibi semtler, düzgün sayılabilecek yolları, küçük dükkan ve gazinoları ile küçük çaplı
merkezler haline geldi.”
Jansen planının oluşturulduğu yıllarda siyasi yaşamda tek partililik, ekonomide ise
devletçilik politikası vardır. Fakat üst düzey yöneticilerin özel sektör yaratma
düşünceleri devletçilik politikasının yanında birlikte ilerlemiştir. Ankara şehrinin
yeniden yapılandırılması için arsaların devlet tarafından istimlak edilmesine rağmen
30
tekrar özel mülkiyet tarafından kullanıma açılması Jansen planı üzerinde özel
kesimin baskılarının doğmasına sebep olmuştur.
G. Nalbantoğlu dönemi şöyle anlatmaktadır (30),
“1928-1938 döneminde Jansen planın büyük bir kısmı gerçekleşmişti. Atatürk

Bulvarı banka ve bakanlık yapılarıyla donanmış ana arter görünümünü almıştı. Ulus
Meydanı, Çıkrıkçılar yokuşu ve Samanpazarı arsa fiyatlarının en yüksek olduğu
bölgelerdi.”
1929 yılında yaşanan dünya buhranın etkileri Türkiye de yerli malı kullanılmasına
ağırlık verilmesine ve dışa karşı kapanarak mimaride ve şehir planının gelişmesinde
bu uygulamanın etkilerinin görülmesine neden olmuştur.
1940’lı yıllarda İkinci Dünya Savası’nın beraberinde getirdiği ekonomik zorluklar ve

malzeme pahalılığı kentsel mekana da yansımış yapı üretimi, çevresel hizmetler ve
bakım çalışmalarında bir düşüş görülmüştür. Bu dönemde kentin merkezi güneye
doğru kayarak Yenişehir Bölgesini geliştirmeye başlamıştır. Yine bu yıllarda 1938
yılında yarışması yapılıp temeli atılan Türkiye Büyük Millet Meclisi inşaatına
Kızılay semtinde başlanmış olması ile birlikte Tandoğan’da bulunan havaalanın
Esenboğa’ya taşınıp, yerine Fen Fakültesinin yerleşmesi ve eğitim alanında Dil ve
Tarih-Coğrafya, Siyasal Bilgiler, Hukuk, Ziraat gibi fakültelerin kurulması kentsel
rantın yeni merkeze doğru kaymaya başlamasını da beraberinde getirmiştir. Yirmi yıl
içinde üretilen eskimemiş yapıların dönüşümü ile birlikte “yap-yık” diye adlandırılan
bir sürece girilmiştir.
4.2. 1920-1950 Yılları Arası Ankara’da Otel ve Turizmin Gelişimi
Geçici konaklama yani daha geniş anlamıyla turizm sektörü, 1923’de yeni bir
toplumsal dönüşüm sürecinde, tepeden tırnağa her kurumuyla yeniden yapılaşma
içine giren Türkiye Cumhuriyetinde önemli bir yere sahiptir. Atatürk’ün ve
Cumhuriyetin önde gelenlerinin kurduğu (bugünkü Turing Otomobil Kurumu )
Türkiye Seyyahın Cemiyeti turizm alanında atılan önemli adımlardan biri olmuştur.
31
1924 yılında Türkiye’nin ilk yataklı vagonunun hizmete girmesi, denizcilik alanında
Seyir Sefain İdaresinin kurulması ve 1925 de kurulan ve 1933 de Türk Hava Yolları
işletmesi adını alan Türkiye Teyyare Cemiyetinin kurulması Türkiye turizminin
gelişmesinde yine önemli bir rol oynamıştır (31). 1898 yılında İstanbul’da kurulan ve
Türkiye’nin ilk otelcilik uzmanı okulunun çalışmalarının yapıldığı Pera Palas (Resim
4.1) ve 1841’de Türkiye’nin ilk okulu olma sıfatını taşıyan İstanbul Otel d’angleeter
ve 1892’de İstanbul’da açılan Büyük Londra Oteli (Resim 4.2) turistik anlamda
büyük önem taşıyan ve gelen misafirler açısından duyulan memnuniyet turizmin bir
başka açıdan gelişmesinde önemli bir faktör olmuştur (31).
Resim 4.1. İstanbul Pera Palas görünüş (32)

32
Resim 4.2. Büyük Londra Oteli görünüş (32)
Ankara başkent olduktan sonra İç Anadolu Bölgesinden aldığı göçlerle hızlı bir nüfus
artışıyla karşılaşmıştır. Bu yoğun nüfus artışı, Ankara’nın konaklama sorunuyla karşı
karşıya gelmesini sağlamıştır. Konaklama sektörünün önem kazanması bu yönde
yapılan yatırımların artmasına neden olmuştur. Kentte kalıcı konaklamanın yanında
iş için veya ziyaret amaçlı gelen yerli ve yabancı misafirlerin ağırlanmasını sağlamak
amacıyla, geçici konaklamaya da bu dönemden sonra önem verilmeye başlanmıştır.
Ankara’da Cumhuriyetin ilanıyla barınacak yer yokluğundan geçici konaklamanın

sağlandığı yer Cumhuriyet öncesi yapılmış olan özel kişilere ait Taşhan Oteli (Resim
4.3), Hamamönünde bekar odaları ya da yerli ailelerin yanında pansiyonerlik
olmuştur (33). Bulunduğu bölgeye uzun süre ismini veren 150-200 yatak
kapasitesine sahip, savaşta bir müddet hastane olarak kullanılan (34) Taşhan Oteli
(Resim 4.4) 1924 yılında günün değişen koşullarına ayak uydurmak amacıyla birçok
değişiklik geçirerek lüks hale getirilmiştir. Otelde kalorifer ve banyo tesisatının
bulunduğu ve telefon bağlantısı olduğu bilinmektedir (35). Taşhan Oteli 1933 yılında
Sümerbank’a satılmış ve yapı yıkılarak Genel Müdürlük Binası olarak tekrar inşa
edilmiştir.
33
Resim 4.3. Ankara Taşhan görünüş 1930 (36)
Resim 4.4. Ankara Taşhan görünüş (35)

34
Ahmet Altan Taşhan’dan şöyle bahsetmektedir (37).
“Taşhan adı bana, gençliğimde tanıdığım şair Suphi Taşhan’ı hatırlatı. Taşhan, onun
çocukken kaybettiği babası Cemal Bey’in malıydı. 19’uncu yüzyılın sonlarında
yapılmış. Hem “Angora Otel” adı altında otelimsi bir hanmış, hemde içindeki
dükkanlarla en önemli iş merkezi sayılırmış. Ulus meydanının eski adı da zaten
ondan geliyor: Taşhan veya “h”nin yutulmasıyla “Taşan”. Tabi meclisin Ankara’daki
açılışından sonra Taşhan’ın önemi çok artmış. Ankara da daha iyi bir otel veya han
olmadığı için, siyasetçilerin yanında şehre gelen diplomatlar ve gazetecilerde oraya
inmeye başlamışlar. 1928’de Ankara Palas’ın açılması, Taşhan’ın konuklarından bir
kısmını oraya yöneltmiş ama, Ankara’ya dışardan gelenlerin sayısı da artıyormuş,
Taşhan’ın müşterileri azalmıyormuş. Ancak hükümet, Atatürk heykelinin bulunduğu
meydanı yenileştirmek kararına varınca, Taşhan istimlak edilmiş.”
1900’lerin başında iki küçük konaklama yerinin olduğu Ankara’da Cumhuriyetin

ilanından sonra gereksinime cevap vermek için konaklama sektöründeki yapılar
çoğalmış ve 1928’lerin sonuna doğru sayıları 10’a çıkmıştır. Bu oteller sadece
konaklamak için değil, Ankara bürokratlarının ve ailelerinin bir araya geldiği, yemek
yiyip sohbet ettiği, yabancıların uğradığı, resmi toplantıların yapılıp siyasi kararların
alındığı yerlerdir. Bu otellerin çoğunda çay salonu ve restoran bulunmaktadır (40).
Yemek servisi otel hizmetlerinden ayrı olarak da verilebilmektedir. Bu otellerden
bazıları Aydın Palas (Resim 4.5), İstanbul Palas (Resim 4.6), Konfor Palas (Resim
4.7), Park Palas (Resim 4.8), Ankara Palas, Belle Vue Palas, Lozan Palas, Taşhan
Palas, Meydan Palas ve Büyük Otel’dir (Çizelge 4.1).
Resim 4.5. Aydın Palas görünüş (32) Resim 4.6. İstanbul Palas görünüş (32)
35
Resim 4.7. Konfor Palas görünüş (32)
Resim 4.8. Park Palas görünüş (32)
Çizelge 4.1. 1920’lerde Ankara otelleri (32)
Görsel Oteller Kuruluş Semt Bugünkü Durumuna Göre

Malzeme Yılı Otel Sınıflaması
Resim Taşhan Otel Bilinmiyor Ulus Yıkıldı
Resim Belle Vue Palas 1920'ler Ulus Yıkıldı
Resim Lozan Palas 1920'ler Ulus Yıkıldı
Resim Aydın Palas 1920'ler Ulus İşyeri
Meydan Palas 1920'ler Ulus Bilinmiyor
Resim İstanbul Palas 1920'ler Ulus Merkez Bankası Dış İşlemler
İncelendi Büyük Otel 1920'ler Ulus İşyeri
İncelendi Ankara Palas 1927 Ulus Devlet Konuk Evi
Resim Konfor Palas 1920'ler Ulus İşyeri
Resim Park Palas 1920'ler Ulus Akbank Binası
36
Yapılan modern anlamda ilk otel 1927 yılında mimar Kemalettin tarafından bitirilen
120 yataklı her zaman sıcak ve soğuk suyu olan Ankara Palastır. Ankara Palas
dönemin üst düzey bürokratların ağırlandığı, baloların düzenlendiği Ankara için yeni
ve modern bir toplanma ve konaklama yeri olarak kendini göstermektedir. Bunların
yanında Cuma günleri yemek sırasında veya diğer salonda klasik müzik dinletileri
olmaktadır. 1930’larda Ankara Palasta, peryodik konserler, her gece yabancı
yıldızların yer aldığı programlar sergilenmektedir (38).
Ayrıca Belle Vue Palas (Resim 4.9) otuz ve Lozan Palas (Resim 4.10) altmış kişilik
yatak kapasiteleri ile Ankara’nın üst düzey yöneticilerine ve yabancı konuklara
hizmet eden otellerdir.
1920’lerde yapılan otellerin en belirgin özelliklerinden biri yapıldığı dönemin mimari

özelliklerini tasarımında yansıtmalarıdır. Osmanlı tarihsel öğelerinin yapı yüzlerinde
kullanıldığı, sütun başlıkları, silmeler, simetrik düzenlemeler ve cephede kullanılan
üçlü bölünme bu otellerin cephesinin genel yüzünü oluşturmaktadır.
Resim 4.9. Belle Vue Palas görünüş 1929 (39)

37
Resim 4.10. Lozan Palas görünüş (40)
1930’lu yıllara gelindiğinde ise turizm sektörü yeni atılımlar yapmaktadır. Türkiye,
turizm işleriyle sorumlu Dahili Emniyet Umumiye Müdüriyetini kurarak bu sektörde
önemli bir adım atmaktadır.
1938 yılında Ulus çevresinde artan nüfusa bağlı olarak, artan geçici konaklama
ihtiyacı, bu bölgedeki Erzurum Oteli, Avrupa Oteli gibi otellerden karşılanmaktadır
(Çizelge 4.2). Bu oteller şimdi Anafartalar caddesi üzerinde yer alan otellerdir.
Jansen Planında düşünülen eski yapıya dokunmadan yeni kentin kurulması çalışması
otel yapılarıyla bir nevi kendini göstermektedir. Konut olarak kullanılan yapılar, iç
mekanlarda işlevleri değiştirilerek otel olarak kullanılmaya başlanmıştır.
Turizm kurumlarının gösterdiği gelişme 1940’lı yıllarda baş gösteren savaş

dolayısıyla durağan bir yapı göstermiştir; çünkü o yıllarda turizme yapılacak
yatırımlar savaş bütçesine devredilmiştir. Savaş harcamaları refah düzeyini
geriletirken, gelirleri azalan insanlar daha az seyahat eder olmuştur. Türkiye’de de o
yıllar bütçenin tamamı temel tüketim maddeleri ve savaş sanayine ayrılmıştır (34).
38
Çizelge 4.2. 1930’larda Ankara otelleri (32)
Görsel Kuruluş Bugünkü Durumuna Göre

Oteller Semt
Belediye Belgeli
İncelendi Erzurum Oteli 1930 Ulus
Birinci Sınıf
Belediye Belgeli
İncelendi Avrupa Oteli 1933 Ulus
İkinci Sınıf
Belediye Belgeli
İncelendi Yeni Yalova Oteli 1938 Ulus
Üçüncü Sınıf
Ekonomik olarak bu kadar olumsuzluğa rağmen Ankara’da 1940’lı yıllarda kamusal

yaşamı, radyo, sinema ve 1947’de kabul edilen yasayla devlet tiyatrolarının
kurulması, özel tiyatrolarla birlikte sosyal hayatı renklendirmiştir. Bu yıllarda Cihan
Palas, Yenişehir Palas, Yüksel Palas (Resim 4.11) ve Büyük Otel (41) gibi geçici
konaklamaya hizmet eden otellerin açıldığı görülür (Çizelge 4.3).
Resim 4.11. Yüksel Palas görünüş (32)

39

Oteller Semt
İncelendi Cihan Palas 1940 Ulus Yimpaş Binası
Belediye Belgeli
İncelendi Yenişehir Oteli 1940 Ulus
Lüks Sınıf
Resim Yüksel Palas 1947 Sıhhıye Askeri Dinlenme Yeri
Büyük Otel 1947 Kızılay
4.3. 1920-1950 Yılları Arası Yapılan Otellerin Analizi
4.3.1. Büyük Otel (Hasan Fehmi Ataç apartmanı)
Şekil 4.1. Büyük Otel vaziyet planı (32)
1920’lerde Ankara’nın Ulus semtinde Anafartalar caddesi ile Denizciler caddesinin

kesim noktasında kurulmuş bir yapıdır (Şekil 4.1). Yapının mimarı bilinmemektedir.
40
Otel (Resim 4.12) (Resim 4.13) 1920’lerde meclis, bakanlıklar, iş bölgeleri ve

çarşılara yakınlık açısından merkezi bir yere inşa edilmiştir .
Resim 4.12. Büyük Otel görünüş (42)
Resim 4.13. Büyük Otel görünüş 2005 (32)

41
Bina üçgen plan yapısına sahiptir. Otel binası bodrum, zemin kat (Şekil 4.2) ve
zemin üstü dört kattan oluşmaktadır. Binanın iki yanında, ikinci ve üçüncü katlarda
bina cephesinde çıkmalar yapıldığı görülmektedir ve bu bölümler üç katlıdır. Bina
cephesinin ortasında bulunan kısım ise iki yanından farklı olarak bir kat daha
yükselmekte ve dört kat halini almaktadır. Dördüncü katta dört oda ve çamaşırhane
vardır. Dördüncü katın yanlarında ise geniş teraslar bulunmaktadır. Otelin ana girişi
ortadadır ve zemin katta dükkanlar yer almaktadır. Otel odalarının bulunduğu ikinci
ve üçüncü katlarda odalar bir koridor boyunca iki sıra şeklinde dizilmektedir (Şekil
4.3). Katlara ulaşım merdivenle olmaktadır.
Şekil 4.2. Büyük Otel zemin kat planı (42)

42
Şekil 4.3. Büyük Otel yatak katı planı (42)
Bina birinci ulusal mimarlığın özelliklerini göstermektedir. Bir anlamda otel cephesi
Osmanlı tarihsel öğelerinin yapı yüzünde uygulanmasıyla oluşmaktadır. Simetrik
düzenlemeler, süslemeli çatı, çinilerle kaplı cephe, kemer desteklerle oluşturulmuş
çıkma, sağır kubbecikler otel cephesini belirlemektedir. Dördüncü katın üzeri saçaklı
eğimli çatıyla son bulmaktadır. Otel betonarme olarak inşa edilmiş olup, günümüzde
Çamlı İşhanı olarak faaliyet göstermektedir.
43
4.3.2. Ankara Palas
Şekil 4.4. Ankara Palas vaziyet planı (32)
Ankara Palas Cumhuriyet Caddesi üzerinde bugünkü eski meclis binasının karşısında
kurulmuş bir otel yapısıdır (Şekil 4.4).
Mebusan Kulubü olarak yapılması düşünülen Ankara Palas’ın ilk tasarımı mimar
Vedat Tek tarafından hazırlanmıştır. Binanın yapımına 1924 yılında başlanmış, 1927
yılında Mimar Kemalettin Bey’in yeni tasarımına göre tamamlanmıştır (Resim 4.14).
44
Resim 4.14. Ankara Palas görünüş (32)
Ankara Palas hakkındaki bilgiler T.C. Dışişleri Bakanlığı’nın kurumsal sayfasından

rafine edilmiştir (43).
“Bina ‘’Palas Otelcilik’’ Anonim Şirketince, Vakıflar Genel Müdürlüğünden

kiralanıp, 1969 yılına kadar otel olarak işletilmiştir. Palas Otelcilik iflas edince otelin
eşyası icra yolu ile Vakıflar Genel Müdürlüğüne geçmiştir. 1972 yılında ‘’Oleyis
Sendikası’’ tarafından bina yeniden onarılarak 1975 yılına kadar otel olarak
işletilmeye devam etmiştir. 1975 yılında Vakıflar Genel Müdürlüğünce bir kez daha
el konulan bina, bu defa Sanayi ve Teknoloji Bakanlığının kullanımına verilmiştir.
1976-1982 yılları arasında Sanayi ve Teknoloji Bakanlığınca büro ve Sergi amacıyla

kullanılan bina, 1982 yılında Dışişleri Bakanlığı tarafından restore edilerek (29 Ekim
1983) günü tertiplenen kabul resmiyle ‘’Ankara Palas Devlet Konukevi’’ olarak
hizmete açılmıştır.”
Cumhuriyetin ilan edilmesinden sonra Atatürk’ün Türk toplum hayatına getirmek

istediği yenilikler Ankara Palasta başlatılmış, kadınların sosyal ortamlara erkeklerle
eşit biçimde girmesinin ilk adımları Ankara Palasta düzenlenen sosyal etkinliklerle
atılmıştır.
45
Ankara Palas kurulduğu yıllarda, eski meclis binasının tam karşısında yer aldığından
siyasetin tartışıldığı önemli bir merkez konumundadır.
O zamanlar Ankara Palas, gerek müşterileri, gerek mimari yapısı bakımından

Ankara’nın gözde lokantası ve en büyük ‘’kulübü’’ olmuştur.1920 yılların sonlarında
devlet adamlarını ağırlayacak başka bir yer olmadığından, yurtdışından gelen
heyetler ve konuklarda burada misafir edilmiştir. Ankara Palas bu özelliğini
1960’lara kadar korumuş, fakat zamanla şehir merkezinin Kızılay’a ve Bakanlıklara
kayması nedeni ile eski önemini geçici bir süre için yitirmiştir. 1982 yılında Dışişleri
Bakanlığı bünyesinde restorasyona girerek tekrar gözde bir mekan haline gelmiştir
(Resim 4.15) .
Resim 4.15. Ankara Palas görünüş (32)
Ankara Palas genel görünüşü ile dikdörtgen biçiminde, bodrum dahil üç katlıdır.
Bina betonarme karkas sistemi ile inşa edilmiş olup, ana giriş aksına göre simetrik
olarak planlanmıştır. Ortada büyük bir balo salonu yer almaktadır. Salonun bitişinde
46
önünde teras bulunan ve yan bahçeye açılan çay ve oyun salonu yer almakta, arkada
balo salonundan da geçilen bir yemek salonu bulunmaktadır (Şekil 4.5).
Otel olarak kullanılan, çoğunluğu tek kişilik altmış konuk odasından on altısı, zemin
katın ön sağ ve sol yüzlerine dizilmiştir. Bu odalardan ön cepheye bakanlar bina
yönetiminin büro odaları olarak kullanılmaktadır. Katlar arasındaki ulaşım, yine ana
girişe göre simetrik bir biçimde yerleştirilmiş, balo salonu ile giriş arasındaki geniş
koridora açılan bir çift merdivenle sağlanmaktadır.
Birinci katta girişin üzerine özel bir süit daire yerleştirilmiştir. Bu kattaki konuk
odalarının çoğunluğu dış cephede yer almakla birlikte, alt kattaki balo salonunun
ışıklığına bakan uygun yerlere de konuk odaları yapılmıştır (Şekil 4.6).
Şekil 4.5. Ankara Palas zemin kat planı (44)

47
Şekil 4.6. Ankara Palas yatak katı planı (44)
Yapının cephesine bakıldığında, planlamada yakalanan simetrinin cephede de

kullanıldığı anlaşılmaktadır. Giriş ve üstündeki özel daire, yüksek sivri bir kemer ve
profilli geniş silmelerle çerçevelenerek belirginleşmiştir. Üzerine yüksek bir tepelik
yerleştirilerek, alttan algılanmayan kurşun kaplı ahşap bir kubbeyle örtülen ana giriş
önemli şekilde vurgulanmıştır.
Yapının tüm zemin kat pencereleri sivri kemerlerle geçilmiş, üst kat odalarının
önünde konsol olarak taşınan küçük açık balkonlar ile, yere kadar inen zemin kat
pencerelerinin önündeki demir ferforjeler birbirini bütünleyen mimari elemanlar
olarak kullanılmıştır.
Birinci Ulusal Mimarlık Dönemi’nin ilginç örneklerinden biri olan Ankara Palas
devlet konukevi binası, sahip olduğu tarihi, politik ve sanatsal misyonları ile
Cumhuriyetin simgesi olarak büyük önem taşımaktadır.
48
4.3.3. Avrupa Oteli
Şekil 4.7. Avrupa Oteli vaziyet planı (32)
Avrupa Oteli bina olarak 1917 yılında Macar mimarlar tarafından yapılmış olup, ilk
kurulduğu yıllarda apartman olarak kullanılmaktadır. Cumhuriyetin ilanı ile ortaya
çıkan geçici konaklama sorunu, bu konut yapısını otel olarak kullanma düşüncesini
doğurmuştur. Bina 1933 yılında otel olarak kullanılmaya başlanmıştır. Günümüze
gelene kadar birçok kişi tarafından el değiştiren otel şu anda yüzde altmışı
Büyükşehir Belediyesine, yüzde kırkı ise Nafiya Nerat adlı mal sahibine ait olarak
Ulus semtinde bugünkü hal binasının hemen yanında kurulmuş (Şekil 4.7), belediye
belgeli ikinci sınıf bir otel olma özelliğindedir.
Avrupa otelinin cephesi kurulduğu yılların mimari özelliğini taşımaktadır. Binanın

ana girişi öne doğru bir çıkma yapmış, yine giriş aksının bulunduğu kısım düşey
olarak yan akslardan daha fazla yükseltilmiş ve çatısı kırılarak giriş vurgulanmaya
çalışılmıştır. Binaya cephe yüzünde ileri geri çekilmelerle hareket kazandırılmaya
çalışılmıştır. Pencere üzerindeki kemerler, cephedeki süslemeler yine yapıldığı
49
dönemin izlerini taşımaktadır (Resim 4.16). Yapı betonarme iskelet olarak inşa
edilmiş olup, duvarlar tuğlayla örülmüştür.
Resim 4.16. Avrupa Oteli görünüş (32)
Bina zemin üzeri dört katlı bir yapıdır. Zemin katta otele ait olmayan dükkanlar
bulunmaktadır. Otelin girişi dükkanlar arasındaki kapıdan girilerek bir kat çıktıktan
sonra başlamaktadır. Otelin giriş katında merdivenlerin hemen sağında resepsiyon,
karşısında ise oturma salonunda bulunmaktadır (Resim 4.17). Yine giriş katında wc
ve bir adet oda mevcuttur. Giriş katına ulaşan merdivenlerin solundan ilerleyerek bir
kat çıktığımızda, bir çekirdek içinden çıkan uzun bir koridor üzerinde, tek taraflı
olarak altı adet banyosuz odanın yerleştiği görülmektedir. Bu odaların banyo ihtiyacı
yine bu katta bulunan ortak olarak kullanılan banyo ve wc birimleriyle
karşılanmaktadır. Katlarda ısıtma, koridora kurulan sobayla gerçekleştirilmektedir.
Binanın üçüncü ve dördüncü katlarında da iç mekan aynı dizayn ile bir çekirdekten
çıkan koridora tek taraflı olarak, üçüncü katta altı adet ve dördüncü katta on adet oda
50
birimi konularak oluşturulmuştur. Otel toplam yirmi üç odadan oluşmakta ve her

katta ortak kullanılan bir adet banyo-wc bulunmaktadır.
Resim 4.17. Avrupa Oteli oturma salonu (32)
Otelin oda büyüklükleri değişmekle birlikte, her odada sadece yatak ve bir tane de
masa bulunmaktadır. Otelde günümüz koşullarının ihtiyacını karşılayacak hiçbir
düzenleme yoktur. Avrupa Oteli, dünyada örneklerini gördüğümüz ilk kurulan geçici
konaklama yapıları gibi sadece yatma ihtiyacının karşılandığı bir otel yapısıdır.
51
4.3.4. Erzurum Oteli
Şekil 4.8. Erzurum Oteli vaziyet planı (32)
Erzurum Oteli de Avrupa Oteli gibi 1917 yılında Macar mimarlar tarafından yapılmış
olup, otel olarak 1930’lu yıllarda kullanılmaya başlanmıştır. Otelin ilk kurulduğu
yıllarda ne olarak kullanıldığı tam olarak bilinmemekle birlikte o yıllar göz önüne
alındığında konut olarak kullanıldığı düşünülmektedir. 1923 yılında Ankara’nın
başkent olması ve bu nedenle buraya gelenlerin konaklama sorunundan dolayı
1930’lu yıllarda otele dönüştürülmüştür. Otelin eski adı Abdullah Oteli iken, 1963
yılında işletmenin bugün Yenişehir Palas’ın da sahibi olan Kavaz Aydın’a geçmesi
ile Erzurum Oteli olarak değiştirilmiştir. Yapı Ulus semtinde hal binasının hemen
yanında Avrupa Oteli ile bitişik nizam olarak inşa edilmiş (Şekil 4.8) belediye belgeli
birinci sınıf bir oteldir.
Erzurum Oteli’nin cephesi yapıldığı dönemin mimari yapısını taşımaktadır. Neo-

Klasik tarzda inşa edilmiş olan yapıda üçlü bölünme ilk göze çarpan özelliktir. Köşe
dönüşü yuvarlatılarak yükselmiş ve bir kubbeyle son bulmuştur (Bkz. Resim 4.16).
52
Dönem mimarisinden farklı olarak pencere üzerinde kemerler kullanılmamakla

birlikte, pencere düzenlerinde de simetrik bir anlayış görülmemektedir. Binanın giriş
kısmı zemin katta dükkanların arasında kaldığı için kaybolmuş ve giriş kısmını
vurgulayacak bir mimari eleman kullanılmamıştır. Birinci katın cephe düzeni, köşe
kule aksı baz alındığında iki tarafa doğru simetrik bir biçim gösterirken ön cephenin
uzaması ile bu anlayış kırılmıştır. Otelin ikinci, üçüncü ve dördüncü katında ise ön
cephede ileri çıkan orta kısmın aksı baz alındığında iki yana doğru simetrik olan
cephe solda balkon çıkmaları, sağda ise yuvarlatılmış köşe dönüş kulesiyle
kırılmıştır. Ön cephenin öne çıkan kısmında düşey bantlar kullanılmış ve dördüncü
katın başladığı yerde yatay bantlar kullanılarak bu hareket kesilmiştir. Binanın çatısı
ön cepheden anlaşılmamakla birlikte yan cepheye baktığımızda kırma kiremit çatı
olduğu görülmektedir (Resim 4.18a,b).
Resim 4.18.a. Erzurum Oteli görünüş (32) Resim 4.18.b. Erzurum Oteli görünüş
Erzurum Oteli zemin üzeri dört katlı bir yapıdır. Zemin katında otelden bağımsız
dükkanlar bulunmaktadır. Otelin ana girişine bu dükkanlar arasındaki bir kapıdan
geçilerek bir kat çıktıktan sonra ulaşılmaktadır. Binanın birinci katında zemin
katından çıkılan merdivenlerin hemen karşısında bir hol bulunmakta olup bu holün
53
sağ tarafında resepsiyon ve oturma salonunun bir arada bulunduğu geniş bir hacim
mevcuttur. Binanın ikinci katından başlayan otel odaları bir koridor üzerine tek sıra
yerleşmiş yedişer odadan oluşmaktadır. Odalarda banyo-wc bulunmayıp her katta
ortak bir birimden bu ihtiyaç giderilmektedir. Otelde ısıtma, kömür sobasıyla
gerçekleşmekte ve günümüz konfor standartlarının çok gerisinde bir geçici
konaklama yapısı görünümdedir.
Erzurum Oteli’nde Avrupa Oteli’nde olduğu gibi dünyada ilk kurulan otellerin
sadece yatma ihtiyacının karşılandığı yapıların benzeri olup, çağın, ilerleyen
teknolojinin çok gerisinde kalmış bir otel binasıdır. Ulus semtinin eski önemini
yitirmesi ve kent merkezinin Kızılay ve Kavaklıdere’ye doğru bir sıçrama yapması
buraya yapılan yatırımların azalmasını beraberinde getirmektedir. Gelen müşterilerin
gelir düzeylerinin düşük olması da otelde değişiklik yapılmasını mümkün
kılmamaktadır.
4.3.5. Yeni Yalova Oteli
Şekil 4.9. Yeni Yalova Oteli vaziyet planı (32)

54
Yeni Yalova Oteli bina olarak 1938 yılında konut yapısı olarak inşa edilmiş ve daha
sonra günün değişen koşullarına ayak uydurmak ve artan otel ihtiyacını karşılamak
için Yuva Mimarlık Mühendislik firması tarafından otele dönüştürülmüştür. Yeni
Yalova Oteli, Ulus semtinde Anafartalar caddesinin başlangıç noktasında kurulmuş
belediye belgeli üçüncü sınıf bir oteldir (Şekil 4.9).
Yeni Yalova Oteli’nin cephesi 1930’lu yıllarda görülen gereksiz süslemeden uzak,
biçimin değil işlevin önemli olduğu, cephe pencerelerinin kemersiz olarak yatay ve
düşey bantlarla çerçeve içine alınarak tasarlandığı bir yapı olmuştur. Ön cephede
pencere dizilişlerinin simetrik bir düzen içinde kullanılması, arka cephede ise bu
simetrikliğin bozularak cepheye yansıması, her yönden bakıldığında ayrı bir
dinamiğinin olması, yapıya monotonluktan uzak bir görünüm kazandırmıştır.
Yapının dördüncü katı ön cephede geri çekilerek küçük bir teras oluşturmakta ve
bina önden daha alçak görünmektedir. Yapı betonarme iskelet olarak inşa edilip
duvarlar tuğlayla örülmüştür. Otel sit alanı içinde olduğu için dışında bir değişiklik
yapılmamıştır (Resim 4.19).
Resim 4.19. Yeni Yalova Oteli görünüş (32)

55
Otel zemin üzeri dört kattan oluşmaktadır. Otelin zemin katında, otelden bağımsız
olarak işletilen bir dükkan bulunmaktadır. Otele bu dükkanın yanındaki kapıdan
girilerek bir kat çıktıktan sonra ulaşılmaktadır. Otelin giriş kısmı cephede çok fazla
vurgulanmamaktadır. Binanın birinci katında bulunan otel girişi, otelin yatak
katlarıyla olan bağlantının sağlanması açısından çok kontrolsüz ve zayıftır (Resim
4.20). Bunun en önemli nedeninin, otelin konut yapısından dönüştürüldüğü göz
önüne alınacak olursa, otel işlevini yerine getirecek düzenlemenin tam anlamıyla
yerine oturmamasından kaynaklandığı düşünülmektedir.
Resim 4.20. Yeni Yalova Oteli resepsiyon (32)
Otelin birinci ve aynı zamanda giriş katında zemin kattan çıkan merdivenin sağındaki
bir kapıdan hole girilmektedir. Bu holün solunda resepsiyon ve holün karşısında iki
adet oda, sağında ise ortak wc’ler, mutfak ve ona bağlı olarak binanın dışında da
çıkma yaparak kendini gösteren oturma salonu bulunmaktadır. Bu oturma salonunun
bulunduğu kısım otel yapısına ek olarak sonradan yapılmıştır ve üzerinde başka bir
kat bulunmamaktadır (Resim 4.21). Otelin ikinci katında başlayan yatak katları, çıkış
merdiveninin hemen karşısında bulunan bir salon etrafında dizilerek oluşmaktadır
(Şekil 4.10). Odaların bu şekilde yerleşmesi, yapının eskiden konut olarak
56
kullanılması ve yapıldığı dönemde geleneksel konut tipolojisine uygun plan tipi

uygulanmasından kaynaklanmaktadır. Bu plan tipi orta sofalı karnıyarık olarak
tanımlanmaktadır. Bu plan tipinde odaların işlevi tam belirginleşmediğinden, farklı
büyüklükte odalar görülmektedir. Odalarda banyo-wc bulunmamakta ve bu
gereksinim her katta bulunan ortak bir alandan sağlanmaktadır. Otelin ikinci ve
üçüncü katlarında dörder tane, beşinci kata ise beş oda olmak üzere toplam on yedi
tane odası bulunmaktadır.
Resim 4.21. Yeni Yalova Oteli arka cephe görünüşü (32)
Otelin eskiden içine bulunduğu dönemin konaklama ihtiyacın karşılamaya yönelik

kurulması amaçlansa da günümüze geldiğinde insanların sadece temel ihtiyaçlarının
karşılandığı bir yer olduğu ve buraya gelenlere konfor açısından bir yenilik
getirmediği görülmektedir. Değişen kent merkezinin etkileri açısından şu anda otele
gelen müşteri tipini genelde düşük gelir grubuna sahip ve taşradan sağlık için gelmiş
insanlar oluşturmaktadır.
57
Şekil 4.10. Yeni Yalova Oteli yatak katı planı (45)

58
4.3.6. Yenişehir Palas
Şekil 4.11. Yenişehir Palas vaziyet planı (32)
Yenişehir Palas 1941 yılında Yüksek Mimar Bekir İhsan ve Recai Akcan tarafından
inşa edilen bir yapıdır (46). Yapılan görüşmelerde ise otelin 1931 yılında İtalyan
mimarlar tarafından tasarlandığı, içinde kullanılan bütün malzemelerin yurt dışından
getirildiği tespit edilmiştir. Otel kurulduğu yıllarda sahibi Tevfik Güloğlu iken 1982
yılında işletim el değiştirmiş ve otelin şimdiki sahibi Kavaz Aydın’a satılmıştır.
Yenişehir Oteli, Ulus semtinde Çankırı caddesi üzerinde kurulmuş belediye belgeli
lüks sınıfı bir otel olarak faaliyet göstermektedir (Şekil 4.11).
Yenişehir Palasın ön cephesinde vurgulanan yalın çıkmanın gereksiz süslemeden

uzak tasarlanması, tek tip pencere düzenin kullanılması, işlevsel olarak dışarıdan
aynı amaca hizmet etme düşüncesini doğuran pencere oranları, simetrik ve anıtsal
yapısı ile içinde bulunduğu dönemde geçerli olan batı kaynaklı millilik anlayışını
yansıtan bir yapı olmasını sağlamıştır. Otel dikdörtgen plan geometrisine sahip olup,
ileri geri çekilmelerle binaya hareketlilik kazandırılmıştır. Yapı betonarme olarak
59
inşa edilmiş ve duvarlar dolgu tuğla olarak örülmüştür. Dış cephede de taş benzeri
sıva kullanılmıştır. Günümüzde ise yapı yüzü yatay görünümünü vurgulayan bir
biçimde boyanarak, yatay etki daha da artırılmıştır (Resim 4.22).
Resim 4.22. Yenişehir Palas görünüş (32)
Yenişehir Palas ön cephede zemin ve zemin üzeri üç kat olmak üzere dört katlı bir
yapıdır. Yapının arka tarafında ise zemin altı bir kat daha vardır ve beş kat olarak
görülmektedir. Otel yapısının kurulduğu yıllardan günümüze gelene kadar iç
mekanlarında değişiklik yapılmıştır. Eskiden otelin zemin altındaki katta gazino
(Şekil 4.12), zemin katta lokanta, ana ve servis merdivenleri varken ve de bu birimler
otele hizmet ediyorken (Şekil 4.13), şimdi bu birimler otelden ayrılarak ayrı
işletmeler olarak varlıklarını sürdürmektedir. Otele gazino ve lokanta arasındaki
kapıdan girilerek ulaşılmaktadır. Zemin katta, girişin hemen karşısında resepsiyon,
sağında ve solunda ise oturma grupları bulunmaktadır. Resepsiyonun solunda müdür
odası, sağında ise yatak katlarına çıkan mermer kaplamalı merdiven bulunmaktadır.
Merdiven yatak odalarının sağlı sollu dizildiği bir koridora çıkmaktadır. Koridorun
her iki başı da ışıklıkla aydınlatılmakta ve havalandırılmaktadır. Eskiden bir katta on
60
beş odası ve sadece cephe üzerideki iki odasında banyo bulunan otele, günümüz
değişen koşullarına ayak uydurmak amacıyla oda sayısı her katta on ikiye çıkartmış
ve her odaya banyo ilave edilmiştir (Şekil 4.14). Kapılarından yataklarına kadar her
yerinde değişiklik yapılan otel üç katında toplam elli bir odaya ve yüz üç yatak
kapasitesine sahiptir. Binanın ısıtması yapıldığı yıldan beri kaloriferle olmaktadır.
Şekil 4.12. Yenişehir Palas gazino katı planı (46)
Şekil 4.13. Yenişehir Palas zemin kat planı (46)

61
Şekil 4.14. Yenişehir Palas yatak katı planı (46)
Yenişehir Palas yapıldığı yıllarda meclis, bakanlıklar ve önemli iş merkezlerine

yakınlığı nedeniyle Ulus semtinin önemli ve lüks otellerindendir. Burada kalanlar
gelir seviyesi yüksek iş adamları, bakanlar ve sanatçılardır. Zaman içinde merkezin
yer değiştirmesiyle önemini yitiren otel eskiden verdiği bazı hizmetleri vermemekle
birlikte, yeniliklere açık tutumuyla varlığını sürdürmektedir.
62
4.3.7. Cihan Palas
Şekil 4.15. Cihan palas vaziyet planı (32)
Cihan Palas 1940 yılında Ulus’ta Maarif Vekilliği binasının arka cephesindeki cadde
üzerindeki arsada otel yapısı olarak kurulmuştur (Şekil 4.15). Ankara’da yoğunlaşan
iş takipleri, otel ücretlerinin pahalılığı ve gelenlerin kısıtlı imkanlara sahip
olmalarından dolayı otel, ihtiyaç ve rekabet amacıyla Yüksek Mimar Semih Sami
Akkaynak tarafından tasarlanmıştır (47).
Bina cephesi birinci kattan itibaren orta aks boyunca öne doğru çıkma yapmakta ve
iki yandaki balkon birimlerinin olduğu kısım geriye çekilerek binanın tek düze
görünen cephesi hareketlendirilmeye ve monotonluğu kırılmaya çalışılmaktadır.
Otelin pencere oranları, simetrik ve anıtsal yapısıyla dönemin yabancı kaynaklı
millilik anlayışının etkisiyle yapıldığı görülmektedir. Pencere düzenlerinin aynı
olması dışarıdan işlevsel olarak aynı amaca hizmet eden birimlerin iç mekanda
konumlandığını bize anlatmaktadır. Pencere üzerindeki kirişler ve cephede kullanılan
Ankara taşı milli mimariyi vurgulayan elemanlar olarak kullanılmaktadır. Cihan
63
Palas dikdörtgen plan geometrisine sahip olup, bu dönemde yapılan otel yapıları
incelendiğinde aynı tarz mimarinin bundan sonraki otel yapılarında uygulandığı
görülmektedir (Resim 4.23).
Resim 4.23. Cihan Palas görünüş (47)
Otel bodrum kat üzeri beş kattan meydana gelmektedir. Otelin bodrum katında
depolar, mutfak ve servis birimleri yer almaktadır. Yapının zemin katında iki girişi
bulunmaktadır. Bir tanesi otelin lokantasının girişi, diğeri ise gazinosunun girişidir.
Otele iki girişten de girmek mümkündür. Otelin lokantası zemin katta, dış çevreyle
iletişim kuracak şekilde geniş camekanlarla ayrılmıştır. Lokantanın iç mekanında
silindir kolonlar kullanılarak daha yumuşak bir etkinin sağlanması amaçlanmıştır.
Lokanta girişinin karşısındaki merdivenlerden bir üst kata çıkıldığında hemen karşıda
otelin oturma salonu bulunmaktadır. Merdivenlerin sol tarafında bir koridor etrafına
sağlı sollu oda birimlerinin yerleştiği görülmektedir (Şekil 4.16). Otelin caddeye
bakan odaları banyolu ve birinci sınıftır. Arka cephedeki odaların ise banyoları
yoktur ve genel bir banyodan yaralanılmaktadır. Bir katta tek yataklı on oda ve çift
yataklı bir oda bulunmaktadır. Çift yataklı oda, binanın cephesinde de balkon
64
elemanı kullanılarak farklı bir dille yansıtılmaya çalışılmıştır. Otel toplam otuz üç
oda ve otuz altı yatak kapasitesine sahiptir. Odalardaki banyo ve dolap birimleri
koridor tarafına konularak gürültünün azaltılması düşünülmüştür.
Şekil 4.16. Cihan Palas yatak katı planı (47)
Cihan Palas, yapıldığı yıllarda iş merkezlerine yakınlığı ile kent içinde önemli bir
yere sahipken satılmıştır. Bu otel şu anda Yimpaş tarafından işletilerek alışveriş
merkezi olarak kullanılmaktadır (Resim 4.24).
65
Resim 4.24. Cihan Palas görünüş 2005 (32)
4.4. 1920-1950 Yılları Arasında Ankara’da Yapılan Otellerin Analiz Sonuçları
1920-1950 yılları arası Ankara’nın başkent olmasıyla birlikte gelişen kent ve bunun
içinde yer almış genel bilgileri verilen oteller olan Taşhan Oteli, Belle Vue Palas,
Lozan Palas, Büyük Otel, Ankara Palas, Erzurum Oteli, Avrupa Oteli, Yeni Yalova
Oteli, Yenişehir Palas ve Cihan Palastır (Çizelge 4.4).
Çizelge 4.4. 1920-1950 yılları arasında Ankara’da yapılan otellerin analiz sonuçları
(32)
TAŞHAN
KÜTLE DÜZENİ İç avlulu dikdörtgen kütle düzenine sahiptir.
PLAN Yalın dikdörtgen plan geometrisine sahip birimlerin birleşmesiyle
ortada iç avlu oluşturacak şekilde tasarlanmıştır.
ÇEVRESEL ETKİ Ulus Meydanında kurulması sebebiyle buranın şekillenmesinde
büyük rol oynamış 2 katlı bir yapıdır. Kurulduğu yıllarda buranın
simgesi konumundadır.
CEPHE DÜZENİ Giriş aksında zemin üzerindeki katta öne doğru çıkma yapılarak
hareket sağlamakla birlikte simetrik bir cephe anlayışı hakimdir.
PROGRAM 150-200 yatak kapasitesine sahip, dükkanları ile aynı zamanda
iş merkezi niteliğindedir.
66
Çizelge 4.4. “Devam” 1920-1950 yılları arasında Ankara’da yapılan otellerin analiz
sonuçları (32)
BELLE VUE PALAS

KÜTLE DÜZENİ Küçük ileri geri çekilmelerle tek parçalı dikdörtgen kütle düzenine
sahiptir.
PLAN Yalın dikdörtgen plan geometrisi kullanılmıştır.
ÇEVRESEL ETKİ Cadde üzerinde kurulmuş bir yapı olup, kurulduğu yıllarda kent
merkezinde olması ile büyük önem taşıyan 4 katlı bir oteldir.
CEPHE DÜZENİ Simetrik içe çekilmeler, benzer pencere düzenleri ile anıtsal ve
simetrik bir cephe anlayışına sahiptir.
PROGRAM 30 yatak kapasitesi bulunmaktadır.
LOZAN PALAS
KÜTLE DÜZENİ Yalın dikdörtgen kütle düzenine sahiptir.
PLAN Dikdörtgen plan geometrisi ile tasarlanmıştır.
ÇEVRESEL ETKİ Cadde üzerinde kurulmuş bir yapı olup, kent merkezinde bulunması
nedeniyle kurulduğu yıllarda büyük öneme sahip 3 katlı bir oteldir.
CEPHE DÜZENİ Kemerli pencereler, giriş aksı üzerinde simetrik bir cephe anlayışı
hakimdir.
PROGRAM 60 yatak kapasitesi bulunmaktadır.
BÜYÜK OTEL
KÜTLE DÜZENİ Dikdörtgen kütle düzenine sahiptir.
PLAN Üçgen plan geometrisine sahip otelin, yatak katlarını içeren
kısmında dikdörtgen plan kullanılmış ve bir koridor etrafına sağlı
sollu oda birimleri yerleştirilmiştir.
ÇEVRESEL ETKİ Kavşak noktasında kurulmuş 4 katlı bir otel yapısıdır.
CEPHE DÜZENİ Osmanlı tarihsel öğeleri kullanılmıştır. Simetrik düzenlemeler,
süslemeli ve eğimli çatı, sağır kubbecikler ile Birinci Ulusal
mimarinin özelliklerini taşımaktadır.
PROGRAM 34 yatak odası ve zemin katta dükkanlar bulunmaktadır.
ANKARA PALAS
KÜTLE DÜZENİ Küçük ileri geri çekilmelerle tek parçalı dikdörtgen kütle düzenine
sahiptir.
PLAN Dikdörtgen plan geometrisine sahip otel, simetrik olarak
konumlanmış ışıklıklar çevresine ve arasına yatak odaları konularak
tasarlanmıştır.
ÇEVRESEL ETKİ Cadde üzerinde eski Meclis Binasının karşısında kurulmuş yapı 2
kattan oluşmaktadır. 1920'lerde konumu itibariyle önemli bir yere
sahiptir. Bulunduğu bölge için simgesel bir nitelik taşımaktadır ve
kentin şekillenmesinde önemli bir rol oynamıştır.
CEPHE DÜZENİ Birinci ulusal mimari özelliklerini taşıyan simetrik cephe düzeni,
kemerli pencereler, kubbeli çatı örtüsü, köşe kule çıkmalarıyla
tasarlanmış bir otel binasıdır.
PROGRAM 120 yatak kapasiteli, balo ve konserlerin düzenlendiği, yemek
servisinin bulunduğu bir toplanma ve konaklama yapısıdır.
67
sonuçları (32)
ERZURUM OTELİ
KÜTLE DÜZENİ İleri geri hareketlerle tek parçalı dikdörtgen kütleden oluşmaktadır.
PLAN Dikdörtgen plan geometrisine sahip otel, yatak katlarında bir koridor
üzerine yerleştirilmiş odalardan oluşmaktadır.
ÇEVRESEL ETKİ Sokak üzerinde kurulmuş 5 katlı bir yapıdır.
CEPHE DÜZENİ Neo-Klasik tarzda inşa edilmiş, kule, kulenin üzerindeki kubbe ve
üçlü bölünme ile dönemin mimari özelliklerini taşımaktadır.
PROGRAM 21 odaya sahip, ilk yapıldığında konut olarak kullanılmış bir otel
yapısıdır.
AVRUPA OTELİ
KÜTLE DÜZENİ Dikdörtgen kütle düzenine sahip, tek parçadan oluşan bir binadır.
PLAN Dikdörtgen plan geometrisine sahip otel, yatak katlarında bir koridor
üzerindeki odalardan oluşmaktadır.
ÇEVRESEL ETKİ Sokak üzerinde kurulmuş, Erzurum oteli ile bitişik nizam yapılmış, 5
katlı bir konaklama yapısıdır.
CEPHE DÜZENİ Pencere üzeri kemerler, cephedeki süslemeler ve eğimli çatı ile
binanın ilk kuruluş yılının mimari özelliklerini yansıtan bir binadır.
PROGRAM 23 odaya sahip, genel wc-banyo, oturma salonu bulunan, eskiden

konut olarak kullanılmış bir konaklama yapısıdır.
YENİ YALOVA OTELİ

KÜTLE DÜZENİ Dikdörtgen iki kütlenin uc uca takılmasıyla oluşmuş bir yapıdır.
PLAN Dikdörtgen plan geometrisine sahip otel, yatak katlarında bir salon
etrafına oda birimlerinin yerleştirilmesiyle oluşmuştur.
ÇEVRESEL ETKİ Kavşak noktasında kurulmuş bina 5 katlıdır. Otel kat adedi ile
çevresiyle uyumlu olarak yükselmektedir.
CEPHE DÜZENİ 1930'lu yıllarda dönemin mimari özelliklerini taşıyan, gereksiz
süslemeden uzak, kemersiz yatay ve düşey bantlarla çevrelenmiş
pencere düzenleriyle oluşan bir binadır.
PROGRAM 17 oda, genel wc-banyo, oturma salonu, lokanta
YENİŞEHİR PALAS
KÜTLE DÜZENİ Dikdörtgen kütle düzenine sahip otel üzerinde hafif ileri geri
hareketler yapılmıştır.
PLAN Sade dikdörtgen plan geometrisine sahip olup, yatak katlarında bir
koridor etrafına sağlı sollu oda birimlerinin yerleştirilmesiyle
oluşmuştur.
ÇEVRESEL ETKİ Bulvar üzerinde kurulmuş yapı, önde zemin üzeri 3 katlı olup, yatay
etkisi ile anıtsal bir bina olarak yükselmektedir. Kent merkezi ve
gara yakınlığı nedeniyle Ankara için önemli bir yere sahiptir.
CEPHE DÜZENİ Simetrik bir cephe anlayışına sahip, pencere oranları, düz yalın
çıkmaları ile içinde bulunduğu dönemin izlerini taşıyan batı kaynaklı
ulusal mimari anlayışla yapılmış bir binadır
PROGRAM 50 oda, 103 yatak kapasitesi, oturma salonu, idari birimler, gazino
ve lokanta
68
sonuçları (32)
CİHAN PALAS
KÜTLE DÜZENİ Dikdörtgen kütle düzenine sahip otel, yanlarda geri çekilmelerle
hareketlendirilmeye çalışılmıştır.
PLAN Yatak katlarında bir koridor etrafına sağlı sollu odaların dizilmesiyle
oluşmuş, dikdörtgen plan geometrisine sahip bir oteldir.
ÇEVRESEL ETKİ Cadde üzerinde kurulmuş yapı terasla birlikte 4 katlıdır.
CEPHE DÜZENİ Simetrik bir cephe anlayışı, pencere düzenlerindeki oranları ile
anıtsal ve dönemin mimari özelliğini taşıyan bir otel yapısıdır.
PROGRAM 33 oda, 36 yatak kapasitesi, genel banyo-wc, lokanta ve gazino
1920-1950 yılları arası incelenen otellerde kütle düzeni olarak dikdörtgen kütlelerin
kullanıldığı, plan olarak ise Büyük Otel dışındaki bütün otellerde dikdörtgen plan
geometrisinin hakim olduğu görülmektedir (Şekil 4.17). Büyük Otelde de arsanın
konumu itibariyle üçgen şeklinde bir plan uygulanmıştır. Otellerin çevresel etkisi ve
kurulduğu yerlere bakılacak olunursa bu dönemde belli bir sınıflandırmanın
yapılamayacağı cadde, sokak, kavşak, bulvar ve meydan üzerinde kurulan otellerin
eşit şekilde dağılım gösterdiği görülmektedir. Bu otellerde ortak olan hepsinin Ulus
semtinde yer almasıdır (Harita 4.3). İncelenen dönemde yapıların kat
yüksekliklerinin de en fazla beş kat olduğu tespit edilmiştir. Otellerin cephe düzeni
yapıldıkları senelerde hakim olan mimari üsluplara göre şekillenmiştir. 1920-1950
yılları arasında kurulan oteller en fazla 50 odalıdır. Genelde bu odalar bir koridor
boyunca sağlı sollu dizilmiş olup, içlerinde wc-banyo bulunmamaktadır. Bu
dönemde otellerin programında gazino, lokanta gibi mekanların bulunduğu
görülmektedir.
69
Şekil 4.17. 1920-1950 yılları arası otel kütle planları (32)

70
Harita 4.3. 1920-1950 yılları arası Ulus semtindeki otellerin vaziyet planı (32)
71
4.5. 1950-1980 Yılları Arası Ankara Kent Gelişimi
Ülke 1950’li yıllara kadar sürdürdüğü siyasal erkin tek partide olduğu dönemi geride
bırakmıştır. Türkiye için yeni bir dönem başlamış, bu dönemde modernleşme
heyecanı azalmış, hızlı kentleşme ve serbest kültür her yönüyle kendini hissettirir
olmuştur.
1950’ler Ankara için de oldukça önemli olmuştur. Jansen’in elli yıllık büyüme
hedefine iç göçlerin etkisiyle Ankara yirmi yılda ulaşmış, planın bütünden uzak bir
anlayışla uygulamaya konması, sık sık değişiklik yapılmasının gerekmesi ve
planlanan projenin dışına çıkılarak Ankara’nın büyümeye başlaması Jansen planını
yetersiz kılmıştır. 1955’lerde Türk Medeni Hukukuna “Kat Mülkiyeti” kavramı
girmiştir. Ankara planlı olduğu halde plansız gelişmeye başlamıştır. 1955 yılında
Ankara için ikinci kez uluslar arası bir yarışma düzenlenmiştir. Yarışmayı Raşit
Uybadin ile Nihat Yücel kazanmış ve 1957 yılında plan onaylanarak yürürlüğe
girmiştir. Bu yeni planda merkez Kızılay olarak belirlenmiş ve protokol alanı de bu
planda unutulmamıştır. Eski Ankara ise her yönden fakirleşmeye, prestij yitirmeye
ve düşük gelir gruplarına hitap etmeye başlamıştır. 1958 yılında İmar İskan
Bakanlığı kurulmuş, 1961 yılında Bölge Kat Nizam Planı’nın uygulanmaya
başlanması ile kentleşmenin hızlanmasından dolayı artan arsa fiyatları yüzünden
Jansen’in bahçeli evlerinin yerini çok katlı yapılar almış ve ana yollar
genişletilmiştir. Böylece Jansen planındaki kararlar bir bir ortadan kalkmaya
başlamıştır. Bu da şehre; alt yapı, kaçak yapılaşma ve sosyo–ekonomik sorunları
getirmiş ve rant hırsından dolayı 2-3 katlı yapılar önce 4-5 kata daha sonra da 7-10
kata çıkmaya başlamıştır. Yücel-Uybadin planında geleneksel doku göz ardı edilerek
sadece çevresi için yeni bir yerleşme düzeni önerilmiş ve bu planda kısmen
uygulanmıştır.
1961 yılında yeni meclis binası hizmete girmiştir ve Ankara yeni bir simge
kazanmıştır. Kentin gelişimi, başlangıçtan beri onu sıkıştıran ve kaplayan çanak
havzasına ulaşmış, onu zorlamaktadır. Ankara yeni gelişim politikasıyla rant amaçlı
olarak “yap-yık” sürecine yeniden girmiştir.
72
1969 yılı başlarında İmar İskan Bakanlığı tarafından oluşturulan “Ankara

Metropoliten Alan Bürosu” göç, hızlı nüfus artışı, gecekondulaşma, ulaşım, alt yapı
sorunlarını gidermek amacıyla kurulmuştur. Bu büro ilk kez metropoliten ölçekte bir
planlama çalışması başlatmıştır. Bu plana ait parçalar etap etap hayata geçirilmiş
(Batı Koridoru-Sincan, Fatih, Elvankent, Batıkent, Eryaman, Sincan Organize Sanayi
Bölgesi ve Eskişehir yolu ) ve 1/50 000 ölçekli bütüncül şema 1982 yılında “Ankara
1990 Nazım Planı” adıyla onaylanarak yürürlüğe girmiştir (48). Bütün bu çalışmalara
rağmen 1970’li yılların sonlarına doğru Ankara yüzde yetmişi gecekondulardan
oluşan bir plansızlık dönemine girmiştir.
1970’li yıllarda Ankara’da ticari fonksiyonlar göz önüne alındığında kentsel ticaret
merkezi de Kızılay olmuştur. Ulus ise daha çok bölgesel pazar niteliği taşımaktadır.
Ulus ve Kızılay farklı gelir düzeyindeki insanlara hizmet eden semtler olmaya
başlamıştır. Bu sınıflaşma eğlence ve dinlenme sektörlerine de yansımıştır.
Kızılay’da Tandoğan alanına ve Akay caddesine doğru bir yayılma görülmüştür. Bu
gelişme Akay caddesinden Kavaklıdere’ye sıçramıştır. Yine 1970’li yıllarda
Kavaklıdere’de açılan çarşı sinema gibi merkezlerinde desteklenmesiyle gelişimin
sürekliliği Çankaya’ya ulaşmıştır. 1960’larda sakin bir konut bölgesi olan
Kavaklıdere semtindeki Tunalı Hilmi caddesinde yeni bir alt merkez oluşmuştur.
4.6. 1950-1980 Yılları Arası Ankara’da Otel ve Turizmin Gelişimi
1950’li yıllarda Türkiye’de yapı ve yaşam kültüründe Amerikanlaşma başlamıştır

(49). 1947 de hazırlanan her kesimi kapsayan kalkınma planı için Amerika’dan
yardım istenmiş ve Amerika bu yardım karşılığında Türkiye’den ilke olarak
devletçiliğin yerine özel sektöre ağırlık verilmesini talep etmiştir. 1950’li yıllarda
Türkiye yeni oluşumlara sahne olurken yeni yasalar ve kurumlarla, turizmin
gelişimine paralel olarak teşvik sistemlerinin oluşması ve turizme yeni kredi
olanaklarının tanınması gibi bir dizi faaliyet düzenlenmeye başlanmıştır. 1950’li
yılların sonlarına doğru seyahat acentacılığı sektöründe bir hızlanma görülmüş ve her
yerde yerli ve yabancı acentalar kurulmaya başlanmıştır.
73
1952 yılında Türkiye’nin NATO üyeliğine kabul edilmesiyle birlikte batıyla olan
ilişkiler artmıştır. Bu gelişmeler ilerde Ankara’yı da yakından etkileyecek olan 1955
yılında Hilton’un emekli sandığı ile birlikte İstanbul’da zincir otel kurma
düşüncesiyle otelcilik alanında yeni bir sayfa açılmıştır. Hilton, popüler kültürün
odağı olarak her alanda yayılan Amerika modasının mimari karşılığı olmuştur (49).
Akcan İstanbul Hilton Oteli hakkında şöyle demektedir.(50),
“Modern Türkiye, Osmanlı İmparatorluğunun minarelerinden daha yükseğe, bir

ilerleme sembolü, eğlence odağı ve turizm için bir mıknatıs inşa ediyor...”
Tasarımı Amerikalı mimarlar Skidmore, Owings ve Merrill tarafından, mali

yükümlülüğü ise Marshall Yardım Programı çerçevesinde sağlanan kredi ile
gerçekleşen İstanbul Hilton Oteli (51), aynı zamanda diğer otel işletmelerinde
yöneticilik yapacak kişilerin yetiştirildiği bir okul vazifesi görmüştür (Resim 4.25).
Resim 4.25. İstanbul Hilton Hotel görünüş (52)

74
Turizm alanında bu gelişmeler yaşanırken Ankara’da 1940’lara kadar, 30-40 odası ve

50-60 yatak kapasitesine sahip, otellerde akar su ve suyu ısıtacak sistemi olan
yerlerin azlığı (46) nedeniyle yeni otellere olan ihtiyaç artmıştır. Ankara nüfusu
sürekli artmakta ve bu artışla doğru orantılı gelişen geçici konaklama sorunu önem
kazanmaktadır. Otellerin azlığı nedeniyle fiyatlar oldukça yüksek olup bu fiyatları
uygun seviyeye indirmek için yatak kapasiteleri fazla olan yeni otel yapılarının
yapılmasına gerek duyulmuştur. Bu yıllarda hala kent merkezi olma özelliğini
koruyan Ulus semtinde Şehir Palas (Resim 4.26), Otel Elhamra (Resim 4.27), Nur
Otel ve Sineması, Lale Palas (Resim 4.28), Cirit Palas (Resim 4.29), Gönç Palas,
Kızılay’da Balin Oteli (Resim 4.30) ve Bakanlıklarda Bulvar Palas (Resim 4.31) gibi
oteller açılmıştır (Çizelge 4.5).
Resim 4.26. Şehir Palas görünüş (32) Resim 4.27. Otel Elhamra görünüş (32)
Resim 4.28. Lale Palas görünüş (32) Resim 4.29. Cirit / Suna Oteli görünüş (32)
75
Resim 4.30. Balin Otel görünüş (53) Resim 4.31. Bulvar Palas görünüş (32)

Oteller Semt
Şehir Palas / Belediye Belgeli
Resim 1950'ler Ulus
Otel Şan A Sınıfı
Otel Turizm Belgeli
Resim 1950'ler Ulus
Elhamra İki Yıldız
İncelendi Nur Oteli 1952 Dışkapı Yıkıldı
Otel Lale Belediye Belgeli
Resim 1954 Ulus
Palas B Sınıfı
Cirit Palas / Belediye Belgeli
Resim 1955 Ulus
Suna Otel Birinci Sınıfı
Belediye Belgeli
İncelendi Gönç Palas 1956 Ulus
B Sınıfı
Resim Balin Otel 1958 Kızılay
Bulvar Turizm Belgeli
Resim 1950’ler Kızılay
Palas Üç Yıldız
1950’lerin sonlarına doğru kurulan seyahat acentaları sektöre çeki düzen vermek için
kendi aralarında örgütlenme gereksinimi duymuşlardır Türkiye Cumhuriyeti de
uluslar arası iktisadi işbirlikleri ve anlaşmalar çerçevesinde ilk turizm işbirliği
sözleşmesini gerçekleştirmiş ve 1963 yılında Turizm Bakanlığı kurulmuştur. 1960
anayasasında turizmi teşvik için çalışanlara ücretli izin hakkı tanınmıştır. Bu
gelişmeler otelcilik alanında yeni reformlar doğmasına sebep olmuştur. Gelişim
ülkede olduğu kadar başkentte de yeni atılımlar yapılmasını beraberinde getirmiştir.
76
Ankara’da hem turizm sektöründeki yeniliklerle hem de 1960’larda yeni imar planı
ile merkezleşen Kızılay’a doğru ilerlemeyle birlikte 1963 yılında Sıhhıye’de turizm
belgeli Kent Oteli açılmıştır. Kızılay’da Kent Otelini 1965 yılında yine turizm belgeli
bir otel olarak işletmeye açılan Angora Mola Otel izlemiştir. 1966 yılına
gelindiğinde, Kızılay’a sıçrama yapan otellerin bir sıçrama daha yaparak Kavaklıdere
semtinde boy gösterdiği görülmüştür. Bu oteller 1966 yılında Otel Dedeman ve
Büyük Ankara Oteli, 1969 yılında ise Vedat Dalokay’ın tasarımını yaptığı Tunalı
Hilmi caddesinde yer alan Otel Tunalı’dır (Resim 4.32). 1966 yılında kurulan Büyük
Ankara Oteli dönemin yükselme eğilimini en iyi yansıtan otel binası olmuştur. Bu
özelliğinden dolayı o yıllarda Ankara için bir simge durumundadır ve bu oteller
içlerinde birçok işlevi bir arada barındıran kompleks yapılardır.
Resim 4.32. Otel Tunalı görünüş (32)
Bu yıllarda oteller Kızılay ve Kavaklıdere semtlerinde boy gösterirken Ulus semtinde

de birçok otel binasının açıldığı görülmüştür. Bu otellerden bazıları belediye belgeli
Konak Otel, Otel Buhara (Resim 4.33), Otel Kennedy (Resim 4.34) ve turizm belgeli
Otel Fatih (Resim 4.35), Turist Otel (Resim 4.36), Hitit Otel (Resim 4.37), Çiçek
Palas (Resim 4.38) ve Hotel Taçtır (Çizelge 4.6).
77
Resim 4.33. Otel Buhara görünüş (32) Resim 4.34. Otel Kennedy görünüş (32)
Resim 4.35. Otel Fatih görünüş (32) Resim 4.36. Turist Otel görünüş (32)
Resim 4.37. Hitit Oteli görünüş (32) Resim 4.38. Çiçek Palas/Yeni Çiçek Otel (32)
78
Bugünkü
Görsel Kuruluş
Oteller Semt Durumuna Göre
Malzeme Yılı
Otel Sınıflaması
Belediye Belgeli
İncelendi Konak Otel 1960 Ulus
B Sınıfı
Belediye Belgeli
Resim Otel Buhara 1960'lar Ulus
Birinci Sınıf
Turizm Belgeli
Resim Otel Fatih 1960'lar Ulus
Bir Yıldız
Turizm Belgeli
İncelendi Kent Otel 1963 Kızılay
Dört Yıldız
Turizm Belgeli
İncelendi Angora Mola Otel 1965 Kızılay
Dört Yıldız
Turizm Belgeli
Resim Turist Otel 1965 Ulus
Üç Yıldız
Turizm Belgeli
İncelendi Hotel Dedeman 1966 Kavaklıdere
Dört Yıldız
Turizm Belgeli
İncelendi Büyük Ankara Oteli 1966 Kavaklıdere
Beş Yıldız
Turizm Belgeli
Resim Hitit Otel 1966 Ulus
Bir Yıldız
Belediye Belgeli
Resim Otel Kennedy 1966 Ulus
A Sınıfı
Çiçek Palas/ Yeni Turizm Belgeli
Resim 1968 Ulus
Çiçek İki Yıldız
Turizm Belgeli
Hotel Taç 1969 Ulus
Bir Yıldız
Turizm Belgeli
Resim Otel Tunalı 1969 Kavaklıdere
Üç Yıldız
1960’larda Kızılay ve Kavaklıdere de kurulan otellerin diğer otellerden farklı

özellikleri bu otellerin genelde dünya standartlarına göre hazırlanmış olan yıldız
sisteminde 4 ve 5 yıldızlı oteller olmasıdır. Bu 1960’larda kurulan otellerin daha lüks
olduğu anlamına gelmektedir. Yapım tekniklerinin ve standartların yüksekliği
devletin özel sektörü teşvik etmesinin bir sonucudur. Yine bu yıllarda otellerde
79
belediye ve turizm belgeli olarak ayrıma girilmesi otelcilik alanında yeni bir
gelişmedir.
1970’li yıllar turizm açısından Türkiye için önemli gelişmeler yaşanmıştır. İnsanlara
tatil anlayışının yerleşmesi ve yerli otomobil sahipliği, bireysel seyahat
hareketlerinin artmasına neden olmuştur. Yurtiçi ve yurtdışına yapılan tatil
seyahatlerini olumlu yönde etkileyen yasal bir düzenleme 1972 yılında yapılmış ve
seyahat acentacılığı yasal bir zemine oturtularak Türkiye Seyahat Acentaları Birliği
aynı tarihte kurulmuştur. Seyahat düzenleyen şirketler Turizm Bakanlığı ile
TÜRSAB’ın denetimine tabi tutulmuştur. İlk kez yasal bir çerçeve içinde çalışmaya
başlayan seyahat acentaları tarafından yurt içinde ve yurt dışında örgütlü ve toplu
geziler düzenlenmeye başlanmıştır (31).
1970’lerden sonra Ankara’ya gelen yerli yabancı ziyaretçi sayısında da artış olduğu
gözlenmektedir. 1970 yılında Ulus, Stad Oteli ile yeni bir yüz kazanmıştır. Stad
Oteli, Ulusta turizm belgeli otel sınıflandırmasında dört yıldıza sahip, içinde bir çok
işlevi bir arada bulunduran ve yüksekliği ile bir simge durumundadır. Kızılay da
kurulan oteller ise 1960’lı yıllara oranla standartları daha düşük olmakla birlikte Otel
Keykan (Resim 4.39), Otel Erşan (Resim 4.40) ve Otel Ergen (Otel 3.41) gibi turizm
belgeli otellerdir (Çizelge 4.7).
Resim 4.39. Otel Keykan görünüş (32) Resim 4.40. Otel Erşan görünüş (32)
80
Resim 4.41. Otel Ergen görünüş (32)
Bugünkü Durumuna
Görsel Kuruluş
Oteller Semt Göre
Malzeme Yılı
Otel Sınıflaması
Stad Otel/ Radisson Turizm Belgeli
İncelendi 1970 Ulus
Sas Hotel Dört Yıldız
Turizm Belgeli
Resim Otel Bulduk 1971 Ulus
İki Yıldız
Turizm Belgeli
Resim Otel Keykan 1972 Kızılay
Üç Yıldız
Belediye Belgeli
Resim Otel Oba 1974 Ulus
B Sınıfı
Turizm Belgeli
Resim Otel Erşan 1975 Kızılay
Üç Yıldız
İpek Palas / Otel Belediye Belgeli

Resim 1976 Ulus
Gürhan Birinci Sınıf
Turizm Belgeli
Resim Otel Ergen 1977 Kızılay
İki Yıldız
81
4.7. 1950-1980 Yılları Arasında Ankara’da Yapılan Otellerin Analizi
4.7.1. Nur Sinema ve Oteli
Nur Sinema ve Oteli 1952 yılında Çankırı caddesi üzerinde Yüksek Mimar Abidin
Mortaş tarafından ikinci sınıf bir otel olarak inşa edilmiştir. Otelin arka kısmı sinema
olarak tasarlanmıştır. Otel bölümü daha sonraki yıllarda Amerikan heyeti tarafından
kiralanmış ve büro binası olarak kullanılmıştır. Bu amaçla o yıllarda katlarda bazı
tadilatlar yapılmıştır.(54)
Resim 4.42. Nur Oteli görünüş (54)
Otelin cephesi 1940’lı yıllarda Cihan Palas ve Yenişehir Palas gibi simetrik ve
anıtsal bir yapı olmakla birlikte, orta aksta bulunan birinci kattan itibaren hafif bir
çıkma yaparak ilerleyen pencerelerin yerini balkonların almasıyla ve ileri geri
çekilmelerle daha hareketli bir cephe oluşturmaktadır (Resim 4.42). Binanın dış
cephesinde görülen tek düze tekrarlar, otelin içinde de aynı birimlerin bulunması
sebebiyle işlevsel olarak da dışıyla bir bütünlük sağlanmaktadır. Bina uzun ince,
82
birbirini takip eden pencere düzenlerinin olduğu, balkonlarda süslemeli demir

korkulukların bulunduğu bir otel yapısıdır. Çatı, demir konstrüksiyon üzerine ahşap
ve kiremit kaplamadır (54). Bina betonarme olarak inşa edilmiştir.
Dikdörtgen plan geometrisine sahip olan otel, bodrum ve zemin üzeri dört kattan
oluşmaktadır. Zemin katın sol yanı mağaza, ortası ise sinema girişidir. En sağdaki
otel girişinin hemen yanında gazinosu bulunmaktadır (Şekil 4.18). Girişin
karşısındaki resepsiyondan sola dönüldüğünde katlara çıkan merdivenle yatak
katlarına ulaşılmaktadır. Merdivenin hemen önünde küçük bir hol oluşturulmuş ve bu
holden sağa doğru ilerlendiğinde uzun bir koridor boyunca sağlı solu odaların
yerleştirildiği görülmektedir (Şekil 4.19). Bu odaların wc-banyo birimleri
bulunmayıp koridorun sonlarına yerleştirilen ortak mekanlardan bu ihtiyaç
karşılanmaktadır. Bir katta on yedi oda olmak üzere otelin toplam elli bir odası
bulunmaktadır. Otelin çatı katına ve bodrumuna ise depolar yerleştirilmiştir.
Şekil 4.18. Nur Sinema ve Oteli zemin kat planı (54)

83
Şekil 4.19. Nur Sinema ve Oteli yatak katı planı (54)
Nur Oteli kurulduğu yıllarda gazinosu ve sineması ile sadece insanın temel
ihtiyaçlarının karşılandığı bir yer olmaktan çıkıp, sosyal ve kültürel alanlarda da
kendini var eden bir yapıdır. Bugün ise değişen ve yenilenen kent yapısı nedeniyle
varlığını koruyamamış ve yıkılmıştır. Bugünkü Dışkapı köprüsü’nün ayakları
geçmişin Nur Sinema ve Oteli’nin yerindedir.
84
4.7.2. Gönç Palas
Şekil 4.20. Gönç Palas vaziyet planı (32)
Gönç Palas’ın mimarı bilinmemekle birlikte 1956 yılında otel binası olarak
tasarlanarak yapılmıştır. Otel yapıldıktan bir sene sonra binanın yanına bitişik nizam
olarak başka bir yapı yapılarak iki bina birleştirilmiş ve otel olarak kullanılmaya
başlanmıştır. Otelin kurulduğu yılda sahibi şimdi Kent Oteli’nin sahibi olan Mehmet
Gönç’tür. Gönç Palas 1974 yılında ise Namık Kemal Özbek ve Ziya Özbek
tarafından satın alınarak günümüze kadar gelmiştir. Gönç Palas Ulus semti Rüzgarlı
sokakta belediye belgeli B sınıfı bir otel yapısıdır (Şekil 4.20).
Gönç Palas’ın ön cephesinde 1940’ların etkisi hala görülmektedir (Resim 4.43).

Simetrik pencere düzenleri, orta aksta birinci ve ikinci katın ileri doğru çıkılarak, en
üst katında geriye doğru çekilmesiyle cephede oluşturulan hareket, gereksiz
süslemelerden uzak, yalın bir mimari anlayış bu otelde de devam etmektedir. Diğer
otellerde görülen yatay genişleme arsanın darlığı nedeniyle sağlanamamıştır. Otelin
sonradan yapılan binasında aynı mimari üslup kullanılmıştır. Pencere çevresi yatay
85
ve düşey bantlarla çerçevelenerek bina cephesinde bir vurgu yaratılmıştır. Otel çatısı
kiremit kırma çatı olup, batı kökenli milli üslup tarzı bu yapıda da kendini
göstermiştir. Bina cephesinde taş benzeri sıva kullanılmış ve yapı betonarme iskelet
üzerine tuğla duvar olarak inşa edilmiştir.
Resim 4.43. Gönç Palas görünüş (32)
Otel zemin üzeri üç kattan oluşmaktadır. Otelin zemin kattaki girişinin yanında
dükkanlar bulunmaktadır. Bu dükkanların arasından girilen otelin içinde sol tarafta
resepsiyon (Resim 4.44), sağ tarafında ise oturma ve kahvaltı salonu bulunmaktadır.
Girişin tam karşısında ise müdür odası yer almaktadır. Sol tarafta resepsiyonun
hemen yanından çıkılan merdivenlerle otelin birinci katındaki odalara ulaşılmaktadır.
Otelin yeni ve eski binası arasında iç mekanda farklı bir tasarım hakimdir. Otelin
eski binasında merdivenin bitiminde T şeklinde bir koridor sistemi kullanılmış ve
odalar bu koridor etrafına sağlı sollu yerleştirilmiştir. Yeni yapılan binada ise geniş
bir salon yer almakta ve bu salondan çıkan sağlı sollu iki koridora odalar
yerleştirilmiştir.
86
Resim 4.44. Gönç Palas resepsiyon (32)
Koridor sistemi ortada bir çekirdek oluşturacak şekilde binanın içini dolaşarak oda
birimlerinin yerleşmesiyle 1920’lerde yapılan Ankara Palas’ın iç plan geometrisini
andırmaktadır (Şekil 4.21). Birinci katın yeni yapılan otel odaları on üç tane
banyosuz odadan oluşmakta ve genel banyo-wc’lerden yararlanılmaktadır. Otelin
eski yapısında ise sekiz tane banyolu oda bulunmaktadır. Otelin ikinci katı birinci
katın iç plan geometrisine sahip olup, binanın üçüncü katında oda sayısı, yeni yapıda
altı tane banyosuz ve eski yapıda dokuz tane banyolu oda olarak tasarlanmıştır. Otel
toplam elli yedi oda ve seksen yatak kapasitesine sahiptir.
Kurulduğu yıllarda milletvekilleri ve devlet erkanından kişilere hizmet eden otelin

şimdiki müşteri tipi esnaf, kırsal kesimden hastası olan veya iş takibi için gelen
kişilerden oluşmaktadır. Ulus’un ilerleyen yıllarda eski önemin kaybetmesi nedeniyle
otelde verilen hizmet olarak da daralma gerçekleşmiştir. Eskiden saunası ve yemek
servis olan otelde şimdi sadece kahvaltı verilmektedir.
87
Şekil 4.21. Gönç Palas yatak katı planı (32)

88
4.7.3. Konak Otel
Şekil 4.22. Konak Oteli vaziyet planı (32)
Konak Oteli 1960 yılında İnşaat Mühendisi Osman Demircioğlu tarafından otel
olarak inşa edilmiştir. Yapıldığı yıllarda Ankara’nın hızlı nüfus artışından
kaynaklanan konaklama sorununa çözüm bulmak amacıyla kurulmuştur. Konak Otel
Ulus semtinde Çankırı caddesi üzerinde kurulmuş belediye belgeli B sınıfı bir oteldir
(Şekil 4.22).
Konak Otel’in ön cephesi 1940 ve 1950’lerdeki tasarım anlayışıyla yapılmış olsa da

bazı farklılıklar göstermektedir. Orta aks ikinci kattan başlayarak öne çıkma
yapmakta ve ortaya göre daha dar olan yanlardaki kısım daha geride kalmaktadır.
Otelin birinci katı 1940 ve 1950’lerde olmayan bir anlayışla, yatay pencerelerle bir
bant şeklinde uzamaktadır (Resim 4.45). Diğer katlardaki pencereler dar ve uzun
olarak cephede kendini göstermektedir. Bütün yatak katlarında kesintisiz devam eden
pencere aralarındaki düşey çıkmalarla yatay etki kırılmaya çalışılmıştır. Otelin çatısı
kırma çatı olup, betonarme iskelet üzerine tuğla duvar olarak inşa edilmiştir.
89
Resim 4.45. Konak Otel görünüş (32)
Kare plan geometrisine sahip otel bodrum, zemin ve zemin üzeri beş kat olmak üzere
toplam yedi katlı bir yapıdır. Konak Otelde geçmiş dönemlerdeki otellere göre kat
sayısının arttığı gözlenmektedir. Otelin zemin kattaki girişinin hemen yanında
eskiden otele ait olan lokanta ve hala otele ait olan gazinosunun girişi bulunmaktadır.
Bu mekanlara ayrı kapılardan girildiği gibi, otelin içinden de ulaşmak mümkündür.
Zemin altındaki bodrum katında şu anda düğün salonu olarak kullanılan gazino yer
almaktadır. Otelin zemin katında, girişin hemen sağında resepsiyon bulunmaktadır.
Resepsiyonun yanında yatak katlarına ulaşımı sağlayan merdivenler ve bir adet
asansör mevcuttur. Bu yıllarda otel yapılarında ilk kez asansörün kullanıldığı
görülmektedir. Girişin solunda oturma salonu, karşısında ise büfe ve kahvaltı salonu
bulunmaktadır. Birinci katta müdüriyet ve geniş bir oturma salonu yer almaktadır.
Yatak katları ikinci kattan itibaren başlamaktadır. Yatak katlarının konumlanış şekli
Ankara Palas’da olduğu gibi ortada bir ışıklık çevresindeki koridorlar etrafına
90
odaların yerleşmesiyle oluşmaktadır (Şekil 4.23). Otelin kurulduğu yıllarda her katta
ortak bir banyo-wc bulunmaktayken, günümüzde bir katta sekiz tane banyolu ve on
adet lavabolu odası mevcuttur. Otelin odaları on iki metrekare ile on altı metrekare
arasında değişmektedir ve toplam altmış dört odaya sahiptir. Otelde ısıtma kaloriferle
sağlanmaktadır .
Şekil 4.23. Konak Otel yatak katı planı (55)
Kurulduğu yıllarda konuklara yemek ve kahvaltı servisi yapılmaktayken değişen kent

merkezi nedeniyle, Ulus’un geri plana itilmesi ve gelir düzeyi düşük insanlardan
oluşması eskiden sağlanan imkanların kalkmasına neden olmuştur. Otelin müşteri
tipi daha çok taşradan hastaneye gelen ve kalma süreleri üç gün ile bir hafta arasında
değişen kişilerden oluşmaktadır. Buraya gelenler konfor ve lüksten ziyade oteli
sadece yatmak için kullanmaktadır.
91
4.7.4. Gür Kent Otel
Şekil 4.24. Gür Kent Otel vaziyet planı (32)
Kent Oteli 1963 yılında Gönç Palas’ın da o yıllarda sahibi olan Mehmet Gönç
tarafından otel olarak yaptırılmıştır. 1980 yılına kadar tek binada hizmet veren otel
daha sonra yan binanın alınmasıyla genişletilerek, daha fazla işlevin bir arada
kullanıldığı bir hizmet yapısı haline gelmiştir. 2001 yılında otelin işletmesi Gürler
İnşaat adına Seyit Gür tarafından on yıllığına kiralanarak adı Gür Kent olarak
değiştirilmiştir. Gür Kent Otel Mithatpaşa caddesi Sıhhıye’de ilk kurulan turizm
belgeli ve günümüzde dört yıldıza sahip bir oteldir (Şekil 4.24) .
Kent Otel’in cephesi 1955’te tamamlanan Hilton Oteli’ndeki tasarım anlayışına

öykünen bir tarzda yapılmıştır. Yapı kütlesi yatay ve dikdörtgen biçiminde, kütle
zemin kattan başlayan ince kolonlar üzerinde yükseltilmiş, zemin ve zemin üzeri kat
geri çekilerek bu ağır kütlenin tüm yükü narin kolonların üzerindeymiş gibi görünen,
yüzeyleri içindeki mekan büyüklükleri hakkında bir bilgi vermeyecek şekilde
tasarlanmış, teras çatılı bir otel yapısıdır. Zemin kattaki geri çekilmeler yükselmeye
92
başlayan yapının ölçeğini kırarak daha küçük ölçekte algılanmasına yardım

etmektedir. Pencere düzenleri yatay ve bu yatay pencereler üzerinde kornişler
bulunmaktadır (Resim 4.46). Bina betonarme iskelet üzerine kurulmuştur.
Resim 4.46. Gür Kent Otel görünüş (32)
Bina olarak ilk yapıldığında dikdörtgene yakın yamuk bir plan geometriye sahip otel,
kare şeklindeki yeni yapıyla birleşerek dikdörtgen bir yapı kütlesi haline gelmiştir.
Kent Oteli iki bodrum kat, zemin ve zemin üzeri sekiz kat olmak üzere toplam on bir
katlı bir yapıdır. Kızılay’a doğru çıkıldıkça kat sayısının Ulus’taki otellere göre
arttığı gözlenmiştir. Bu da beraberinde katlara düşey ulaşımın artık sadece
merdivenlerle değil asansörlerle de birlikte olmasını getirmiştir. Otelin ikinci bodrum
katında mutfak, kalorifer dairesi, depo, çamaşırhane, personel dinlenme ve teknik
servis birimleri vardır (Şekil 4.25). Birinci bodrum katında ise eskiden müzikli
eğlencelerin yapıldığı bir pavyon bulunmaktayken, şimdi iki yüz kişilik toplantı
salonu pavyonun yerini almıştır (Şekil 4.26).
93
Şekil 4.25. Gür Kent Otel ikinci bodrum planı (56)
Şekil 4.26. Gür Kent Otel birinci bodrum kat planı (56)
Kent Otel’in zemin katta biri eski yapıdan, diğeri yeni yapıdan olmak üzere iki girişi
bulunmaktadır (Şekil 4.27). Yeni yapıdaki giriş, müşterilerin girdiği, sağında
resepsiyonu, eskiden lokanta olarak kullanılan Asos toplantı salonu, asansörleri ve
vestiyeri bulunan, solunda oturma salonu, karşısında bar ve idari birimlerin
94
bulunduğu bir tasarıma sahipken, eski yapıdaki giriş ise personelin kullandığı ve
girişin solunda bir güvenliği, karşısında ise servis asansörleri ve merdivenlerin
olduğu bir yerleşim düzeni görülmektedir.
Şekil 4.27. Gür Kent Otel zemin kat planı (56)
Zemin üzeri katta eskiden dinlenme salonu olarak kullanılan restoran ve idari odalar
bulunmaktadır (Şekil 4.28). Yatak katları ikinci kattan itibaren başlamakta ve yedi
kat boyunca devam etmektedir. Otelin kurulduğundan beri her odası banyolu ve
standartları yüksek bir otel yapısıdır. Odalar bir koridor üzerinde sağlı solu
yerleştirilmiş ve koridora bakan kısma gürültüyü engellemek amacıyla banyo
birimleri konulmuştur (Şekil 4.29). Otel günümüzde toplam yüz yedi adet standart,
sekiz küçük ve iki büyük suit oda olmak üzere yüz on yedi odaya sahiptir. Odalarda
klima, merkezi ısıtma, mini-bar, kablolu tv ve suit odalarda jakuzi bulunmaktadır.
95
Şekil 4.28. Gür Kent Otel birinci kat planı (56)
Şekil 4.29. Gür Kent Oteli yatak katı planı (56)
Otelde 1980’lerden 2001 yılına gelene kadar havalandırma ve ısıtma sistemi sadece
salonlarda split klimalarla sağlanırken, 2001 yılında işletmenin el değiştirmesiyle
birlikte odalarda da split klima sistemi kurulmuştur.
96
Kurulduğu yıllarda Kent Otel Ankara’nın bir numaralı otellerinden biri olmuştur.
Gelen müşterileri devlet adamları, sanatçılar, işadamları oluşturmaktayken
yoğunluktan dolayı koridorlara ve idari ofislere bile yatak konularak talep
karşılanmaya çalışılmıştır. Sonraki yıllarda lüks otellerin birbiri adına açılması
nedeniyle şimdi daha çok yabancı turistlere, meclis ve bakanlıklarda işi olan iş
adamlarına hizmet eden bir otel yapısıdır. Ayrıca otel sadece öğlen yemeğini yiyip
kalmadan giden iki yüz-üç yüz kişilik transit turist gruplarını ağırlamaktadır. Otel iş
merkezlerine, meclis, bakanlıklar ve elçiliklere yakınlığı nedeniyle tercih
edilmektedir.
4.7.5. Angora Mola Otel
Şekil 4.30. Angora Mola Otel vaziyet planı (32)
İnşasına 1963 yılında başlanmış olan otel 1965 yılında Kızılay semtinde Atatürk
Bulvarı üzerinde faaliyetine Etap Mola Otel adı altında başlamıştır (Şekil 4.30). Bina
Koray Müteahitlik Firması tarafından Osmanlı Bankası adına yapılmıştır. Bir süre
sonra Osmanlı Bankası binayı Akbank emeklilerinin kurduğu bir vakfa satmış ve
97
sadece binanın birinci katını Osmanlı Bankası olarak kendine ayırmıştır. Akbank
emeklileri vakfı daha sonra 1965 yılında burayı Fransız bir şirkete Etap Mola Otel
olarak kiraya vermiştir. Otel sonraları Merkür İnn adını almış ve en son olarak 2000
yılında işadamı Ali Kaya tarafından satın alınarak Angora Mola Otel adını almıştır.
Otel kurulduğu yıllarda turizm belgeli, dört yıldızlı bir otel olarak faaliyetlerine
başlamıştır.
Bina cephesi uzun ince bir şekilde yükselmekte ve Atatürk Bulvarına bakan yüzünde
iki katta bir geçen yatay silmelerle bu uzunluk kırılmıştır. Her yatay pencere
arasından geçen uzun ince çıkmalarla birlikte boşluklar vurgulanmaya çalışılmıştır.
Pencere üzerlerinde süslemeler yapılarak bina yüzü hareketlendirilmiştir. Otelin
yatak katlarının bulunduğu, İzmir caddesine bakan yüzünde ise sadelik hakimdir.
Binanın ana girişi burada olup, ana giriş sütunlar ve sütunlar üzerindeki üçgen alınla
birlikte eski Yunan tarzı bir mimari anlayışla vurgulanmaya çalışılmıştır (Resim
4.47). Yapı betonarme iskelet üzeri tuğla duvardır.
Resim 4.47. Angora Mola Otel görünüş (32)

98
Otel dikdörtgen plan geometrisine sahip olup, iki girişi bulunmaktadır. Ana girişi
İzmir caddesinden, diğer girişi ise Atatürk Bulvarı üzerinden bir mağazanın içinden
sağlanmaktadır. Otel iki bodrum katı, zemin ve zemin üzeri on iki kat olmak üzere
toplam on beş katlıdır. Kat adedinin artması asansör kullanımını da beraberinde
getirmiştir. Otelin iki tane altı kişilik müşteri, bir tane servis olmak üzere toplam üç
asansörü bulunmaktadır. Otelin ikinci bodrum katında teknik servis, mutfak ve depo,
birinci bodrum katında eskiden çamaşırhane olarak kullanılan şimdi ise saunaya
dönüştürülmüş bir mekan ve muhasebe bulunmaktadır. Otelin İzmir caddesinde olan
girişinde karşıda resepsiyon, sol tarafta oturma salonu, sağ tarafta idari ofis yer alır.
Birinci katta bar, idari odalar ve barın terası, ikinci katta ise restoran ve toplantı
salonu konumlanmıştır. Angora Mola Otel 200-300 kişilik toplantı salonuyla
kurulduğu zamanın modern otellerindendir. Otel üçüncü katından on ikinci katına
kadar yatak katlarıyla yükselmektedir. Odalar kısa bir koridor etrafına sağlı sollu
dizilerek yatak katlarını oluşturmaktadır (Şekil 4.31). Her odanın banyosu
bulunmaktadır ve konfor için sağlanabilecek bütün donanımlara sahiptir. Otel elli
yedi tane standart ve üç tane suit olmak üzere toplam altmış odaya sahiptir.
Şekil 4.31. Angora Mola Otel yatak katı planı

99
Otel kurulduğunda Ankara’nın en lüks otelidir. Bütün odalarda kliması olan tek otel
olma özelliğindeki otelin klima ve elektrik sistemi bir Alman şirket tarafından
yapılmıştır. Yapıldığı yıllarda elli yedi tane odası bulunan otelin o zamanki
müşterileri Almanlar, İtalyanlar, Japonlar ve Filipinler iken şimdi genelde yerli
müşterilere hizmet sunmaktadır.
4.7.6. Ankara Dedeman Otel
Şekil 4.32. Dedeman Otel vaziyet planı (32)
Otel Dedeman’ın ilk bloğu Dedeman Topluluğu tarafından 1966 yılında yapılmıştır.
Talebin fazla olmasından dolayı 1980’li yıllarda Mimar Ali Çiçek tarafından A Blok
diye adlandırılan ikinci yapı bu binaya eklenerek otelin hizmet alanı genişletilmiştir.
Otel Akay caddesi Kavaklıdere semtinde dört yıldızlı bir otel olarak faaliyet
göstermektedir (Şekil 4.32).
Otelin eski yapısı cephede brüt beton kullanılarak inşa edilmiş, dikdörtgen cephede
hareketlilik sağlayacak bir unsur kullanmadan tek düze pencere sisteminin
100
tekrarından oluşmuş, monoton bir yapı yüzü oluşturulmuştur. İçindeki oda birimleri
dış cephede tek bir dille anlatılmaya çalışılmıştır. Binada herhangi bir süsleme
elemanın kullanılmayışı kurulduğu yıllardaki mimari üslubun bir yansımasıdır.
Yapının çatısı da teras düz çatıdır (Resim 4.48). Akay caddesine paralel ilerleyen
eski blok yapısına sonradan L şeklinde eklenen yeni yapı Akay caddesini dik kesen
Büklüm sokağa paralel uzanmaktadır. Bina cephesinde simetrik bir anlayış hakimdir
ve blok oda katlarında çıkma yaparak cephede işlev açısından oda birimlerinin yer
almasından doğan tek düzelik cephede parçalanmaya çalışılmıştır (Resim 4.49). Bina
yüzeyinde oda katlarında alüminyum malzeme ve alcopan cam giydirme, diğer
yüzeylerde ise brüt beton kullanılmıştır. Pencereler PVC ve alüminyum doğramadır.
Dedeman Otelin yeni yapısının çatısı da teras çatı olarak yapılmıştır. Bina betonarme
iskelet üzerinde yükseltilmiştir.
Resim 4.48. Dedeman Otel eski (B Blok) ve yeni bina (A Blok) görünüşü (32)
Otel bir bodrum kat, zemin, zemin üzeri asma kat, ara kat, yedi oda katı ve üstte teras
katıyla toplam on bir kattan oluşmaktadır. Bina toplam yüksekliği kırk metredir.
Yapı toplam alanı ise yirmi dokuz bin metrekaredir. Bütün hacimler klima ile
101
havalandırılmakta, odalarda ısıtma ve soğutma ‘fun coil” sistemiyle

gerçekleştirilmektedir. Otelin bodrum katında ofis birimleri, ambar, çamaşırhane,
terzihane, fitness club, teknik servis ve mutfak bulunmaktadır.
Resim 4.49. Dedeman Otel yeni (A Blok) bina görünüşü (32)
Dedeman Otelin zemin katında, sol köşede otele ait bir bowling salonu yer
almaktadır. Otel ilk kurulduğu yıllarda bowling salonunun yerinde casino
bulunmaktadır; fakat kumarhanelerin 1990’lı yıllarda yasaklanmasından sonra burası
kapatılarak bowling salonu yapılmıştır. Otele giriş yeni yapılan A Blok’tan
olmaktadır. Giriş kapısının solunda bar, sağında cafe ve sanat galerisi yer almaktadır.
Girişten doğruca ilerlendiğinde sol tarafta resepsiyon ve ön büro ofisi, onların
karşısında üç adet yolcu asansörü bulunmaktadır. Asansörün yanındaki koridordan
girildiğinde dükkan, kuaför ve wc birimleri görülmektedir (Şekil 4.33). Giriş
üzerindeki ara katta ofisler ve güvenlik odaları, ara kat üzerindeki asma katta ise yedi
yüz elli, üç yüz elli, elli, seksen kişilik salonlar bulunmaktadır (Şekil 4.34). Bu
salonlar ihtiyaç halinde birleşerek bin dört yüz kişilik büyük bir salon haline
gelebilmektedir. Yine bu katta yüz seksen kişilik restoran ve açık yüzme havuzu yer
102
almaktadır. Birinci kattan yedinci kata kadar otel odaları bulunmaktadır. Otel odaları
uzun bir koridor üzerine sağlı sollu yerleşmişlerdir (Şekil 4.35).
Şekil 4.33. Dedeman Otel zemin kat planı (57)
Şekil 4.34. Dedeman Otel birinci kat planı (57)

103
Şekil 4.35. Dedeman Otel yatak katı planı (57)
Odalar iki yüz seksen bir standart, sekiz köşe oda, bir kral dairesi ve dokuz suit oda
olmak üzere toplam iki yüz doksan dokuz tanedir ve altı yüz otuz sekiz yatak
kapasitesine sahiptir. B Blokta yer alan odaların büyüklüğü on buçuk metrekareden
yirmi beş metrekare arasında değişmekte, yedinci katta bulunan kral dairesi ise yüz
metrekaredir. Odalarda her türlü konfor düşünülmüştür. Otelin sekizinci katında
bulunan kısımda altmış kişilik teras restoran, iki yüz kişilik kapalı restoran ve mutfak
bulunmaktadır.
Otel birçok işlevi bir arada barındıran bir anlayışla tasarlanmıştır. Meclise,
bakanlıklara, elçiliklere ve alışveriş merkezlerine yakınlığı ile daha çok bakanların,
meclis üyelerinin ve iş adamlarını kullandığı bir geçici konaklama yapısıdır. Kent
gelişiminin Kızılay-Çankaya aksı üzerinde gelişmesi otele yapılan yatırımların da
artmasına ve kendini yenileme gereksinimi duymasına sebep olmuştur.
104
4.5.7. Büyük Ankara Oteli
Şekil 4.36. Büyük Ankara Oteli vaziyet planı (32)
Büyük Ankara Oteli 1959-1966 yılları arasında Atatürk Bulvarı üzerinde

Kavaklıdere semtinde Emekli Sandığı tarafından Yüksel Okan ve Marc Saugey
tarafından beş yıldızlı bir otel binası olarak tasarlanmıştır (Şekil 4.36). Otel 1986
yılına kadar Ankara’daki tek beş yıldızlı oteldir. Yapının Atatürk Bulvarı’nın
biçiminin belirlenmesinde büyük etkisi olmuştur. Otel kule biçiminde yapılarak
yüksek katlı ilk otel yapısı olma özelliğindedir.
Otel binasının biçiminde farklı yerlerde farklı düzlem plan geometrisi

oluşturulmuştur. Cephelerde güneş kırıcılı camlı yüzeylerin yanı sıra masif prekast
elemanların kullanılması ile ileri bir teknoloji kullanılmıştır. Binada dik açılı form
yerine, çok yüzeyli ve çok açılı dışavurumcu bir tasarım söz konusudur (Resim 4.50).
Otelde katlara düşey sirkülasyon üç adet yolcu, bir adet servis ve iki adet bagaj
asansörü ve merdivenlerle sağlanmaktadır.
105
Resim 4.50. Büyük Ankara Oteli görünüş (58)
Otel sekiz bin üç yüz yetmiş beş metrekare arsa üzerinde on dokuz bin altı yüz elli
metrekare inşaat alanı bulunan ve zemin üstünde on dokuz, zemin altında ise üç
kattan oluşan otelin, zemin üstünde on dört katı odalardan oluşmaktadır. Büyük
Ankara Otelinin toplam yüksekliği 67,66 metredir. Otelin birinci bodrum katında
çamaşırhane, ütü odası, elektrik atölyesi, santral, hizmetli yemekhanesi, mobilya
deposu ve ofis birimleri bulunmaktadır (Şekil 4.37). Otelin toplam dokuz yüz otuz
altı kişi kapasiteli iki restoranı, üç yüz elli kişilik toplantı salonu, konferans salonu,
ziyafet salonu, pasta ve yetmiş kişilik TV salonu, kuaför; ayrıca sauna, spor salonu,
sağlık kabini, havuz, casino ve gece kulübü bulunmaktadır. Otel kurulduğunda on iki
suit, iki luks oda olmak üzere yüz doksan dört oda ve dört yüz bir yatak kapasitesine
sahiptir. Yatak katları iki dikdörtgen kütlenin geniş açı yapacak şekilde köşelerinden
birleşmesiyle oluşmuştur. Kütlelerin birleştikleri yerde merdiven kovası ve düşey
sirkülasyonu sağlayacak asansörler yer almaktadır. Ortadaki koridora sağlı sollu oda
birimleri yerleştirilmiştir (Şekil 4.38). Büyük Ankara Oteli günümüzde
kullanılmamaktadır. Otelde bazı değişikliklere ihtiyaç duyulduğu için yenileme
106
çalışmaları yapılmaktadır. Buna göre yapılması ön görülen işler arasında oda

sayılarında ve restoran, cafe- bar ve toplantı salonlarında değişiklik yapılacaktır.
Yeni yapılacak projede oda sayısı yüz doksan dörtten yüz yetmiş altıya düşecek
bunlarda yüz on standart oda, yirmi altı suit oda, yirmi üç işadamı odası, iki engelli
odası, bir kral dairesi ve on dört adette kulüp odası bulunacaktır.
Şekil 4.37. Büyük Ankara Oteli bodrum kat planı (59)

107
Şekil 4.38. Büyük Ankara Oteli yatak katı planı (59)
Büyük Ankara Oteli kurulduğu yıllarda otel sınıflandırması olarak standartları en

yüksek otellere verilen beş yıldızlı bir yapı olmasından dolayı üst gelir grubuna
hizmet eden geçici bir konaklama yapısıdır. Sınırlı arsa boyutlarından dolayı yüksek
bir kütlede çözülmeye çalışılan otel birçok işlevin bir arada tasarlandığı kompleks bir
binadır.
108
4.7.8. The Radisson Sas Hotel (Stad Otel)
Şekil 4.39. The Radisson SAS Hotel vaziyet planı (32)
T.C Emekli Sandığı tarafından Ankara Gençlik Parkı’nın kuzey girişinin karşı
köşesinde (Şekil 4.39) iki yüz yirmi beş odalı bir otel, yüz kişilik bir sinema ile
çarşıdan oluşan bir kompleksin yaptırılması amacıyla, 1964 yılında ulusal bir
yarışma açılmıştır (60). Yarışmada birinciliği Metin Hepgüler, Sami Sisa ve Doğan
Tekeli’nin yaptığı proje kazanmıştır. 1966 yılında yapımına başlanan otel binası
1970 yılında işletime açılmıştır. T.C Emekli Sandığı ile Radisson SAS arasında
yapılan işletme anlaşması gereği, eski Ankara Stad Oteli otuz yıl süreyle Radisson
SAS tarafından işletilecektir. Bu anlaşma gereği 5 Temmuz 2004 yılında Stad Oteli
Radisson SAS adıyla açılmıştır.
Otelin cephesi her yönden bakıldığında farklı bir yüzey oluşturmaktadır. Otelin
İstiklal caddesine bakan yüzünde ikinci kattan başlayan otel odalarının dış
cephesinde balkon birimleri kullanılarak, ileri doğru üç parça halinde kaydırılmasıyla
sağlanan hareket, Cumhuriyet caddesine bakan cephede ortadaki aksın öne doğru
109
çıkmasıyla simetrik bir hal almaktadır. Yine bu cephe üzerinde balkonların

kullanılmaması, kesişen iki yüz arasındaki uzun ince bir sıra pencerenin bulunduğu
düz beton farklı iki yüzeyin birleşmesiyle son bulmaktadır (Resim 4.51).
Resim 4.51. The Radisson SAS Hotel görünüş (32)
Cumhuriyet caddesi üzerinde odaların ikişer grup halinde birleşmesiyle oluşan üçlü
bölünme pencere düzenlerinde yatay şeritler halinde kendini göstermektedir. Bu yapı
yüzünün kesiştiği diğer yüzeyde ise aynı düz beton kullanılmış ve sonrasında kütle
geriye doğru çekilerek cephede farklı bir hareket sağlanmıştır. Bina en üst katta
balkon birimleri ve teras çatıyla son bulmuştur. Yapı betonarme çerçeve olarak
yapılmıştır. Döşeme yüzer plak döşeme ve pencereleri çift cam alüminyum
doğramadır. Cepheler, brüt beton olarak yapılmış, üzerine betonit sürülmüştür. Eski
adıyla Stad Otel’i, mimarların bu dönemdeki diğer tasarımlarında da egemen olan
Brütalist tutumun en belirgin örneklerinden biridir ve çıplak beton kullanılarak bu
etki vurgulanmaktadır.
110
Tekeli ve Sisa şöyle demektedir (60);
“Projede otel, sinema ve satış üniteleri gibi farklı işlevler, doğrudan zemine oturan ve
işlevlerine uygun bir biçim ve strüktürlerle çözümlenen kitleler içinde yer
almaktadır. Bu kitleler aralarında iç yollar bırakacak şekilde düzenlenmişler, böylece
çevredeki yaya alanları içe çekilerek yaya mekanının devamlılığı ve zenginliği
sağlanmıştır. Yatayda ve düşeyde, zengin bir biçim çeşitliliği gösterecek nitelikte çok
parçalı olarak çözümlenen kitleler, aralarında bir bütünlük sağlayacak şekilde
tasarlanmıştır (Şekil 4.40).”
Şekil 4.40. The Radisson SAS Hotel zemin kat planı (60)
Otel zemin altında iki kat olmak üzere toplam yirmi kattan oluşmaktadır. Bina
toplam yüksekliği altmış iki metre, yapı taban alanı iki bin iki yüz elli metrekare,
yapı toplam alanı ise yirmi bin metrekaredir (61). Bina, arsanın küçüklüğü, konumu,
maliyeti ve zeminde daha fazla yeşil alana yer sağlamak amacıyla yüksek
yapılmıştır. Düşey sirkülasyon merdiven ve üç adet yolcu, iki adet servis asansörüyle
sağlanmaktadır.
111
Yapı kurulurken, otel, lokanta, sinema, çarşı, seksen otoluk garajı ile kompleks bir
yapı olarak tasarlanmıştır (Şekil 4.41). Otelin şimdiki halinde sinema ve satış
üniteleri bulunmamaktadır. Otel kısmı salonlar, lokanta ve bar katından başka on beş
yatak katı içermektedir. Yatak katları geniş bir holden çıkan birbirine dik iki koridor
etrafına ve bu holün bir yüzüne yerleştirilmiştir (Şekil 4.42). On beş yatak katını
içeren otel bloğunun biçimini bir kata yerleştirebilecek oda sayısı, manzaraya
yönelme ve yüksek yapı için taşıyıcı sistemin gerektirdiği iki yöndeki dikey taşıyıcı
perdeler belirlenmiştir.
Şekil 4.41. The Radisson SAS Hotel birinci kat planı (60)
112
Şekil 4.42. The Radisson SAS Hotel yatak katı planı (60)
2004 yılında yapılan değişikliklerle konfor standartları artırılan ve oda sayısı iki yüz
iki olan otelde ayrıca iş adamlarına yönelik tüm ekipmanların bulunduğu altı adet
toplantı salonu bulunmaktadır. Tamamen yenilenip modernize edildikten sonra açılan
Radisson SAS Hotel Ankara merkezi konumu nedeniyle hükümet yetkilileri, iş
adamaları, Ankara futbol takımları ile karşılaşmaya gelen spor klüplerine ve sanat
camiasına hizmet vermektedir.
4.8. 1950-1980 Yılları Arasında Ankara’da Yapılan Otellerin Analiz Sonuçları
1950-1980 yılları arasında incelenen oteller sırasıyla Nur Sinema ve Oteli, Gönç
Palas, Konak Oteli, Gür Kent Oteli, Angora Mola Oteli, Dedeman Oteli, Büyük
Ankara Oteli, The Radisson Sas (Stad Oteli)’dir (Çizelge 4.8).
113
Çizelge 4.8. 1950-1980 yılları arasında Ankara’da yapılan otellerin analiz sonuçları
(32)
NUR SİNEMA VE OTELİ
KÜTLE DÜZENİ Dikdörtgen kütle düzenine sahip iki yapının birbirine dik olarak T
şeklinde birleşmesiyle meydana gelmiştir.
PLAN Otel biriminin olduğu bölüm dikdörtgen plan geometrisine
sahiptir. Yatak katlarının olduğu kısım bir koridor etrafına sağlı
sollu oda birimlerinin yerleştirilmesiyle oluşmuştur.
ÇEVRESEL ETKİ Cadde üzerinde zemin üzeri 4 kattan oluşmuştur. Kurulduğu
yıllarda Ulus’un kent merkezi olması nedeniyle önemli bir
konumdadır.
CEPHE DÜZENİ Simetrik ve anıtsal bir yapıdır ve birinci katta öne doğru balkon
birimleriyle hareketlenmektir.
PROGRAM 51 oda, mağaza, sinema, gazino, idari birimler, depo, ortak wc-
banyo
GÖNÇ PALAS
KÜTLE DÜZENİ Dikdörtgen kütle düzenine sahip iki yapının yan yana
birleşmesiyle oluşmuş bir binadır.
PLAN Dikdörtgen plan geometrisine sahip otel, iki ayrı binada yatak
katlarının farklı yerleşmeleri ile oluşmuştur. Eski binada yatak
katları T şeklindeki koridora oda birimlerinin yerleşmesiyle
oluşurken, yeni binada ortadaki ışıklık etrafındaki koridorlara
açılan oda birimlerinin oluşturduğu bir düzen hakimdir.
ÇEVRESEL ETKİ Sokak üzerine kurulmuş, zemin üstü 3 katlı bir yapıdır.
Çevresiyle uyum içinde yükselmiş, kurulduğu zamanda Ankara
için önemli bir yerde konumlanmıştır.
CEPHE DÜZENİ Simetrik pencere düzenleri, gereksiz süslemeden uzak yalın bir
mimari anlayışla yapılmış ileri geri çekilmelerle binaya hareket
getirilmeye çalışılmıştır.
PROGRAM 57 oda, 80 yatak kapasitesi, oturma salonu, kahvaltı salonu, idari
birimler, ortak wc-banyo
KONAK OTELİ

PLAN Kare plan geometrisine sahip otelin yatak katları, ortadaki ışıklık
çevresine oda birimleri, koridorlar ve bu koridorların etrafına
odaların yerleşmesiyle oluşmuştur.
ÇEVRESEL ETKİ Bulvar üzerine kurulmuş zemin üzeri 5 katlı bir yapıdır.
CEPHE DÜZENİ Binanın cephesinde orta aks ikinci kattan başlayarak öne çıkma
yapar ve tip kat pencereleri dar ve uzun bir şekilde kütleyi kaplar.
Pencerelerin yarattığı düşey etki dört kat boyunca pencere
aralarında kesintisiz devam eden bantla güçlendirilmiştir.
PROGRAM 64 oda, idari birimler, oturma salonu, büfe, ortak wc-banyo

114
sonuçları (32)
GÜR KENT
OTELİ
KÜTLE DÜZENİ Otel eski ve yeni olmak üzere dikdörtgen iki kütleden
oluşmaktadır.
PLAN Otel eski binasıyla dikdörtgene yakın plan geometrisine
sahipken, 1980 yılında eklenen yeni bina yapısıyla dikdörtgen
etkisi artırılmıştır. Yatak katlarında odalar bir koridor etrafına
sağlı sollu yerleşmiştir.
ÇEVRESEL ETKİ Cadde üzerinde kurulmuş zemin üzeri 8 katlı bir yapıdır.
Yapıldığı dönemde başlayan kat artışı bu otel yapısında da
kendini göstermektedir.
CEPHE DÜZENİ Cephe düzeni içindeki mekan büyüklükleri hakkında bilgi
vermeyecek biçimde düzenlenmiş, yatay pencereler ve pencere
üzerinde kornişlerin bulunduğu kısım yalın bir şekilde
tasarlanarak oluşturulmuş bir otel yapısıdır.
PROGRAM 117 oda, toplantı salonları, bar, oturma salonu, restoran, mutfak,
teknik servis, depo, çamaşırhane, spor salonu
ANGORA MOLA OTEL

PLAN Dikdörtgen plan geometrisi ile tasarlanan yapı, yatak katlarında
kısa bir koridor etrafına sağlı sollu oda birimlerinin yerleşmesiyle
oluşmuştur.
ÇEVRESEL ETKİ Bulvar üzerinde yer alan yapı zemin üzerinde 12 kattan
oluşmaktadır.
CEPHE DÜZENİ Cephede bulvar üzerinde uzun ince bir şekilde yükselen otelde
bu etki, iki katta bir geçen yatay silmelerle kırılmaya çalışılmıştır.
Pencere üzerindeki süslemelerle cephe hareketlendirilmiştir.
Otelin caddeye bakan yüzünde ise sade bir cephe anlayışı
hakimdir.
PROGRAM 60 oda, toplantı salonları, restoran, bar, idari odalar, sauna,
mutfak, teknik servis, depo
DEDEMAN
OTELİ
KÜTLE DÜZENİ Dikdörtgen iki kütleden oluşmaktadır.
PLAN Dikdörtgen plan geometrisine sahip iki yapının köşelerinden L
şeklinde birleşmesinden oluşan bir oteldir. Yatak katları bir
koridor etrafına sağlı sollu oda birimleri yerleştirilerek
oluşmuştur.
ÇEVRESEL ETKİ Kavşak üzerinde kurulmuş, 11 katlı bir yapıdır. Yapıldığı yıllarda
kent mekanlarının oluşumunda önemli bir yere sahip ve bu
nedenle simgesel nitelik taşıyan bir konaklama yapısıdır.
CEPHE DÜZENİ Eski yapıda brüt beton kullanılmış sade bir cephe düzeni
hakimken, yeni yapıda brüt beton, alüminyum malzeme ve
alcopan giydirme cephe kullanılmıştır.
PROGRAM 299 oda, 638 yatak kapasitesi, cafe, oturma salonu, bar, sergi
salonu, kuaför, toplantı salonları, restoran, spor salonu, hamam,
idari birimleri, teknik servis, çamaşırhane, yüzme havuzu,
bowling salonu
115
sonuçları (32)
BÜYÜK ANKARA OTELİ

KÜTLE DÜZENİ Çok parçalı kütle düzenine sahiptir.
PLAN Binanın farlı yerlerinde farklı plan geometrisi kullanılmıştır. Yatak
katlarını oluşturan kısım ortadaki merdiven kovasının sağa ve
sola geniş açı oluşturacak şekilde açılıp ilerlemesiyle
oluşmuştur.
ÇEVRESEL ETKİ Bulvar üzerinde kurulmuş olan bina toplam 22 kattan
oluşmaktadır. Yapıldığı yıllarda Ankara için yüksekliği ile bir
simge niteliğindedir. Kent silüetini değiştiren ve içinde
barındırdığı mekanlarla kent için önemli yeri olan bir konaklama
yapısıdır.
CEPHE DÜZENİ Cephede güneş kırıcılı cam yüzey ve prekast elemanlar ve ileri
yapım teknikleri kullanılarak yapılan bir binadır. Yapıda çok açılı
ve çok yüzeyli dışavurumcu bir tasarım hakimdir.
PROGRAM 194 oda, 401 yatak kapasitesi, restoran, toplantı salonu,
konferans salonu, sauna, spor salonu, kuaför, sağlık kabini,
çamaşırhane, havuz, casino
THE RADISSON SAS (STAD OTELİ)

KÜTLE DÜZENİ Çok parçalı kütle düzenine sahiptir.
PLAN Binanın farlı yerlerinde farklı plan geometrisi kullanılmıştır. Yatak
odaları birbirine dik iki koridor etrafına yerleştirilmiş ve
koridorların kesim noktasında bir hol ve çekirdek yer almaktadır.
ÇEVRESEL ETKİ Kavşak üzerinde kurulan otel toplam 20 kattan oluşmaktadır.
Ulus semtinde yüksekliği ile bir landmark konumunda olan otel
içindeki mekanlarla da Ankara kenti için önemli bir yapıdır.
CEPHE DÜZENİ Bina dönemin tasarımlarında egemen olan brütalist akımın
örneklerindendir. Cephe her yönde farklı mimari elemanlar
kullanılarak ve ileri geri çekilmelerle hareketlendirilmiştir.
PROGRAM 225 oda, sinema, lokanta, bar, çamaşırhane, toplantı salonları,
kuaför, spor salonu, sauna, çarşı, otopark
1950-1980 yılları arasında yapılan oteller kütle düzeni olarak genelde iki veya daha
fazla kütlenin değişik şekillerde bir araya gelmesiyle oluşmuştur. Plan olarak oteller
incelendiğinde bu dönemin başındaki otellerde dikdörtgen plan geometrisinin,
dönemin sonlarında ise farklı geometrik formların kullanıldığı görülmektedir (Şekil
4.43). Otellerin çevresel etkisi ve kurulduğu yerlere bakıldığında bu dönemdeki
otellerin, kentin şekillenmesinde önemli yer teşkil eden cadde, bulvar ve önemli
kavşaklar üzerinde yer aldıkları görülmektedir. 1950-1980 yılları arasında oteller
Ulus (Harita 4.4), Kızılay (Harita 4.5) ve az da olsa Kavaklıdere (Harita 4.6)
semtlerinde yer almaktadır. 1950’lerin sonuna kadar 5 katlı olan otel yapılarında
116
1960’lardan itibaren hızlı bir yükselme hakimdir. 1960’ların sonlarında Ankara

kentinde her noktadan görülen yüksekliği ve içine konulan programları ile simge
durumunda olan Büyük Ankara Oteli yükselmektedir. Hemen onu izleyen senelerde
ise yine Büyük Ankara Oteline yakın yükseklikteki Stad Oteli Ankara’nın yeni
yüzünü belirlemektedir. Bu oteller kent için land marklar olarak görülmektedir.
Otellerin cephelerine bakıldığında süslemeden uzak sade yüzler ve brüt betonun
kullanılması dönemin yapılarında göze çarpan bir özelliktir. 1960’ların sonlarında
yapılan otellerin ileri yapım teknikleri ve kullanılan malzemeler ile kurulduğu
bölgelerin mekansal oluşumlarında söz sahibi olduğu izlenmektedir. Bu yıllarda
yapılan otellerin oda sayısı ve programları genişletilmiş olup, kent ve kentliye hizmet
eden mekanların sayısı artırılmıştır.
Şekil 4.43. 1950-1980 yılları arası otel kütle planları (32)

117
Harita 4.4. 1950-1980 yılları arası Ulus semtindeki otellerin vaziyet planı (32)
118
Harita 4.5. 1950-1980 yılları arası Kızılay semtindeki otellerin vaziyet planı (32)
119
Harita 4.5. 1950-1980 yılları arası Kavaklıdere semtindeki otellerin vaziyet planı
(32)
120
4.9. 1980 Sonrası Ankara Kent Gelişimi
1980’lere kadar planlama ve yasal düzenlemeler bir dereceye kadar korunmuştur.

Fakat 1980 sonrası gecekondu ve kaçak yapılaşma alanları baskın konuma geçmiş ve
yasal düzenlemelerle (İmar Affı) bu eğilim desteklenmiştir. Bu da yürürlükte olan
plan yapısını bozmuş ve planı işlevsiz hale getirmiştir. Bu plan yerine parçacı plan
çalışmaları hız kazanmış ve Nazım Plan yasal zorunluluk haline gelmiştir. 1985’de
İmar Planı yapma onama yetkisi belediyelere verilmiş bununla birlikte Ankara
Büyükşehir Belediyesi, Altındağ, Keçiören, Çankaya, Mamak ve Yenimahalle ilçe
belediyeleri kurulmuş daha sonra ise Sincan, Gölbaşı ve Etimesgut ilçeleri bu
sisteme dahil olmuştur (48).
1980’den sonra devlet yapısındaki siyasi değişim, kültürel ve sosyal alanları da

etkilemiştir.
Tavit Köletavitoğlu bu konudaki görüşlerini şöyle dile getirmiştir (62).
“1981 ve 1982 yıllarından itibaren Türk ekonomisi, kapalı ekonomiden açık

ekonomiye geçme hamlesi gerçekleştirdi. Türk parasının Kıymetini Koruma Kanunu
üzerindeki baskılar kaldırıldı, giriş-çıkışlar kolaylaştırıldı. Bütün bunlar turizm
açısından çok ciddi bir imkanı da beraberinde getirdi. Turizm hareketleri açısından
gelişmiş ülkelerdekine benzer teşvikler birden bire gündeme geldi. Teşvik kredisi
dünyada çağdaş toplumlarda uygulandığı biçimiyle devreye girdi. Kamu arazilerinin
yatırımcılara tahsisi sağlandı. Şu andaki önemli tesislerin büyük bölümü (yaklaşık
olarak yüzde altmışı) kamu arazileri üzerindedir. Kaynak kullanımına belli bir prim
verildi. Gümrük muafiyeti sağlandı. Vergi, resim ve harçlarda kolaylık yaratıldı.
Yatırım nedeniyle bir kısım kar realizasyonlarının belli bir oranda vergiden muaf
tutulması için mekanizmalar geliştirildi. Bu işin çatısı çağdaş bir teknikle kuruldu.”
1983’te başlayan siyasal politikalar, özel sermayeye daha fazla ağırlık verilmesine ve
bunun kamu yatırım alanlarına hakim konuma gelmesine sebep olmuştur. Bir başka
deyişle “kamu yararı” kavramı gündemden düşmüştür. Girişimciler yurt dışı
gezilerinden edindikleri bilgiler ile büyük çarşılar, iş merkezleri, yeni konut alanları
ve çok katlı binaları oluşturmuştur (62).
121
1990’lı yıllara gelindiğinde Ankara 1982’de yürürlüğe giren “1990 Ankara Nazım
Planı” adıyla düzenlenen planın temel politikası ile şekillenmektedir. Bu politikanın
temel amacı kuzey- güney doğrultusunda devam eden gelişmenin, batı yönüne doğru
ilerlemesini sağlamak ve hava kirliliğini aza indirmektir. Bu imar planı yapısal plan
denilebilecek, ayrıntılı bir planlama anlayışı ve sürecini beraberinde getirmiştir.
Halen yürürlükte olan bu plana göre Ankara kenti gelişimini sürdürmektedir.
4.10. 1980 Sonrası Ankara’da Otel ve Turizm Gelişimi
1980 yılı turizm açısından yeni başlangıçların yaşandığı bir dönem olmuştur. Bu
yıldan sonra sektörde büyük gelişmeler yaşanmıştır. Dünyada yaşanan liberalleşme
akımları, seyahat özgürlüğü önündeki engellerin tamamen kalkması, ulaştırma ve
enformasyon alanındaki hızlı değişim turizm faaliyetlerinde önemli ilerlemeler
yaşanmasını sağlamıştır.
1982 yılında liberal dönemi başlatan en önemli yasal ve finansal araç, “Turizm
Teşvik Kanunu” olmuştur. Bu konuda Turizm bakanlığı devlet arazilerinin tahsisi ile
ilgili işlemleri basitleştiren, yeni turizm türlerinin gelişmesine olanak tanıyan ve
tüketici haklarını koruyan bir kuruluş vazifesi görmüştür (63).
1980 yılı ekonomi ve turizm alanında yaşanan gelişmelerle birlikte otel sayılarının ve
içlerinde barındırdıkları işlevlerinde artırıldığı görülmüştür. Ankara Ulusta bu
yıllarda açılan oteller Otel Güleryüz (Resim 4.52), Otel Emperyal (Resim 4.53), eski
Anafartalar karakolu olan Ulus Otel (Resim 4.54), Otel Atalay (Resim 4.55),
Canbek Otel (Resim 4.56), ve Otel Çevikoğlu’dur (Resim 4.57).
122
Resim 4.52. Otel Güleryüz görünüş (32) Resim 4.53. Otel Emperyal görünüş (32)
Resim 4.54. Ulus Oteli görünüş (32) Resim 4.55. Otel Atalay görünüş (32)
123
123
Resim 3.56. Canbek Otel görünüş (32) Resim 4.57. Otel Çevikoğlu görünüş (32)
1980’lerde Kızılay da açılan oteller Kalemci Otel (Resim 4.58), Otel Sembol (Resim
4.59), Akya Otel (Resim 4.60), Hotel Erkuvan (Resim 4.61), Otel Melodi (Resim
4.62), Otel Elit (Resim 4.63), Hotel Metropol (Resim 4.64), Alfin Otel’dir (Resim
4.65). Kızılay’daki otellerin ortak özelliği hepsinin turizm belgeli ve üç yıldızlı
oteller olmasıdır.
Resim 4.58. Kalemci Otel görünüş (32) Resim 4.59. Otel Sembol görünüş (32)
124
Resim 4.60. Akya Otel görünüş (32) Resim 4.61. Otel Erkuvan görünüş (32)
Resim 4.62. Otel Melodi görünüş (32) Resim 4.63. Otel Elit görünüş (32)
Resim 4.64. Hotel Metropol görünüş (32) Resim 4.65. Alfin Otel görünüş (32)
125
Kızılay-Tandoğan aksı üzerinde ise yine bu yıllarda Acar Otel (Resim 4.66), Hotel
Etap Altınel (Merit Altınel Hotel), Otel İçkale (Resim 4.67) ve Best Western Örnek
Otel’in (Resim 4.68) açıldığı görülmüştür. Acar Otel iki yıldızlı, Örnek Otel üç
yıldızlı, Hotel İçkale dört ve Hotel Etap Altınel ise beş yıldızlı otellerdir.
Resim 4.66. Acar Otel görünüş (32) Resim 4.67. Otel İçkale görünüş (32)
Kızılay’dan Atatürk Bulvarı üzerinden Kavaklıdere semtine doğru ilerlendiğinde

Best Otel, Büklüm sokakta Seğmen Otel (Resim 4.69) ve Tahran caddesinde Ankara
Hilton Otel 1980’li yıllarda bu bölgede kurulmuştur. Ayrıca Kavaklıdere de ilk butik
otel Omni Residence (Mega Residence) 1989 yılında, Çankaya semtinde ise ilk apart
otel olan King Apart Otel 1980’li yıllarda açılmıştır (Çizelge 4.9).
Resim 4.68. Best Western Örnek Otel (32) Resim 4.69. Seğmen Otel görünüş (32)
126
Görsel Oteller Kuruluş Yılı Semt Bugünkü Durumuna

Malzeme Göre
Otel Sınıflaması
Resim Otel Güleryüz 1980 Ulus Turizm Belgeli
İki Yıldız
Resim Otel Emperyal 1980 Ulus Belediye Belgeli
A Sınıfı
Resim Kalemci Otel 1980 Kızılay Turizm Belgeli
Üç Yıldız
Resim Hotel Sembol 1980'ler Kızılay Turizm Belgeli
Üç Yıldız
Resim King Apart 1980'ler/ 2000 Çankaya Turizm Belgeli
Üç Yıldız
İncelendi Best Otel 1981 Kavaklıdere Turizm Belgeli
Dört Yıldız
İncelendi Hotel Etap Altınel 1986 Maltepe Turizm Belgeli
Beş Yıldız
Resim Akya Otel 1982 Kızılay Turizm Belgeli
Üç Yıldız
Resim Ulus Oteli 1982 Ulus Belediye Belgeli
İkinci Sınıf
Resim Canbek Otel 1984 Ulus Turizm Belgeli
İki Yıldız
Resim Hotel Erkuvan 1985 Kızılay Turizm Belgeli
Üç Yıldız
Resim Best Western Örnek Otel 1986 Maltepe Turizm Belgeli
Üç Yıldız
Resim Otel Melodi 1986 Kızılay Turizm Belgeli
İki Yıldız
Resim Otel Elit 1986 Kızılay Turizm Belgeli
Üç Yıldız
Resim Hotel Metropol 1987 Kızılay Turizm Belgeli
Üç Yıldız
Resim Atalay Otel 1988 Ulus Turizm Belgeli
Üç Yıldız
Resim Otel Çevikoğlu 1988 Ulus Turizm Belgeli
İki Yıldız
Resim Alfin Otel 1988 Kızılay Turizm Belgeli
Üç Yıldız
Eyüpoğlu Otel 1988 Kızılay Turizm Belgeli
Üç Yıldız
İncelendi Ankara Hiltonsa 1988 Kavaklıdere Turizm Belgeli
Beş Yıldız
İncelendi Omni / Mega Residence 1989/1993 Kavaklıdere Butik Otel
Resim Hotel İçkale 1989 Maltepe Turizm Belgeli
Dört Yıldız
127
1990’lı yıllar büyümenin devam ettiği ve rekabet ortamının giderek yoğunlaştığı bir
dönem olmuştur. Avrupa Birliğinde tek pazar uygulamasının 1992’de başlamasıyla,
ticareti geliştirmeye yönelik serbest dolaşım, hava ve kara yollarının düzenlenmesi,
KDV oranlarının uyumlaştırılması, sınır kontrolleri ve gümrüksüz satışlar turizm
sektörünü etkilemiştir (64).
Tavit Köletavitoğluna göre (62),
“1990’lı yıllarda turizm ise bu yılın başında çıkan Körfez krizini yaşamaktaydı. Yine
aynı yıl “Kaynak Kullanım Destekleme Primi” diye anılan teşvik ortadan kaldırıldı.
1994 yılında Türkiye’de para piyasaları krizi yaşandı. 1998 yılında Türk turizmi çok
ciddi talep daralmasıyla karşılaştı. Birde bunların yanında 1999 depremi turizme
büyük bir darbe vurdu. Tüm bu olumsuzluklara rağmen 1996 yılında Türkiye Avrupa
Birliği ile Gümrük Birliği Anlaşmasını imzaladı. Bundan önce iç piyasaya yönelik
üretim yapan Türkiye için gümrük birliği ile ekonomik kalite ve rekabet kavramları
hız kazandı.”
İşte bu yıllarda turizm piyasası birçok olumsuzluk yaşamasına rağmen gümrük birliği
ile oluşan rekabet kavramı Ankara’da otelcilik anlamında da yenilikler ve standartları
daha yüksek bir konaklama anlayışını getirmiştir.
1990’lı yıllarda Ulus semtinde yapılan oteller sırasıyla Otel Selvi, Otel Almer,
Yılmaz Otel, Hotel Kale, Hotel Yıldız, Sergah Otel, Otel Duman’dır. Kızılay’a
geldiğimizde ise Erk Otel (Resim 4.70), Otel Starton (Resim 4.71), Hotel Grand
Divan (Resim 4.72) gibi genelde üç yıldızlı oteller kurulmuştur. İlerleme
Kavaklıdere semtine kaydığında ise Sheraton Hotel, Otel Aldino, Hotel Houston
(Resim 4.73), Class Otel (Resim 4.74) açılmakta ve Best Western Hotel 2000 (Resim
4.75) Maltepe semtindeki Örnek Otel ile birlikte Ankara’nın ilk zincir otelini
oluşturmuştur. Kavaklıdere semtindeki otellerin yıldızlarına göre standartlarının da
yükseldiğini görülmüştür. Küçükesat’da 1996 yılında üç yıldızlı Neva Palas ve
Çankaya semtine çıktığımızda ise dört yıldızlı Büyükhanlı Park Hotel 1997 yılında
açılmıştır. Bu otellerin en önemli özellikleri genelde yenilikçi ve standartları yüksek
oteller olmasıdır.
128
Resim 4.70. Erk Otel görünüş (32) Resim 4.71. Otel Starton görünüş (32)
Resim 4.72. Hotel Grand Divan (32) Resim 4.73. Hotel Houston görünüş (32)
Resim 4.74. Class Hotel görünüş (32) Resim 4.75. Best Western 2000 Hotel (32)
129
1990’lı yıllar, Ankara’da otel gelişiminin kuzey–güney yönündeki gelişiminin batıya

yani yeni alt merkezler olan Bilkent, Ümitköy’e de sıçrama yapmasına neden
olmuştur. Bilkent ve Ümitköy alışveriş merkezleri, sinemaları, iş merkezleri ile
Ankara’nın yeni bir yerleşim bölgesi olarak kendini göstermektedir. 1991 yılında
Bilkent Otel ve Konferans Salonu (Resim 4.76), Bilkent semtinde hem
konferansların düzenlendiği bir mekan konumuna gelmiştir hem de Bilkent
Üniversitesi Turizm Otelcilik Bölümü öğrencileri için otelcilik eğitim merkezi olarak
da yararlanabilecekleri bir kurum halinde hizmetini sürdürmektedir (Çizelge 4.10).
Resim 4.76. Bilkent Otel ve Konferans Salonu görünüş (32)

Oteller Semt
Turizm Belgeli
Resim Bilkent Otel 1991 Bilkent
Dört Yıldız
Turizm Belgeli
Resim Erk Otel 1991 Kızılay
İki Yıldız
Turizm Belgeli
İncelendi Sheraton Hotel 1991 Kavaklıdere
Beş Yıldız
130
Çizelge 4.10. “Devamı” Ankara 1990’larda Oteller (32)

Oteller Semt
Turizm Belgeli
Otel Selvi 1992 Ulus
Üç Yıldız
Turizm Belgeli
Otel Almer 1993 Ulus
Üç Yıldız
Turizm Belgeli
Resim Hotel Starton 1993 Kızılay
Üç Yıldız
Turizm Belgeli
İncelendi Otel Aldino 1993 Kavaklıdere
Dört Yıldız
Belediye Belgeli
Yılmaz Otel 1994 Ulus
Üçüncü Sınıf
Hotel Kale 1994 Ulus Pansiyon
Turizm Belgeli
Hotel Yıldız 1994 Ulus
İki Yıldız
Turizm Belgeli
Sergah Otel 1995 Ulus
Dört Yıldız
Turizm Belgeli
Otel Duman 1996 Ulus
İki Yıldız
Turizm Belgeli
Resim Hotel Houston 1996 Kavaklıdere
Üç Yıldız
Turizm Belgeli
Neva Palas 1996 Küçükesat
Üç Yıldız
Hotel Grand Turizm Belgeli
Resim 1997 Kızılay
Divan Üç Yıldız
Turizm Belgeli
Resim Class Hotel 1997 Kavaklıdere
Üç Yıldız
Büyükhanlı Park Turizm Belgeli
1997 Çankaya
Hotel Dört Yıldız
Best Western Turizm Belgeli
Resim 1999 Kavaklıdere
Hotel 2000 Dört Yıldız
2000’li yıllara gelindiğinde Ulus semtinde fazla lüks olmayan genelde üç yıldızlı
oteller açılmaya başlamıştır. Bunlar Otel Capital, Asal Otel, Otel Vira Armada, Otel
Burç ve belediye belgeli Hotel Atlas’tır. Ulustan Kızılay’a geldiğimizde bu yıllarda
daha lüks standartlarında olan The Golden Princess, Ankara Regency Hotel (Resim
4.77) ve Business Park Otel (Resim 4.78); Kavaklıdere semtinde ise butik otellerin
ağırlık kazanarak Elit Palas (Resim 4.79), Gordion Hotel (Resim 4.80), dört yıldızlı
Ankara Royal Otel (Resim 4.81) ve apart otel olarak Sheraton Ankara Hotel &
Towers Apart Hotel ve Kongre Kültür Merkezi kurulmuştur.
131
Resim 4.77. Ankara Regency Hotel (32) Resim 4.78. Bussiness Park Otel (32)
Resim 4.79. Elit Palas Butik Otel (32) Resim 4.80. Gordion Butik Hotel (32)
Resim 4.81. Ankara Royal Hotel görünüş (32)

132
Çankaya semtinde ise 1980’lerde apart otel olarak kurulmuş olan King Apart Otelin
2000 yılında üç yıldız alarak King Otel olduğunu ve 2003 yılında dört yıldızlı Hotel
Midi’nin açıldığı görülmektedir.
Kuzey güney yönünde 2000’li yıllarda ilerleme böyleyken Maltepe, Ümitköy ve

Balgat semtlerinde yeni oteller açılmaktadır. Bunlar yine üst gelir düzeyine hitap
eden Balgat da City Residence Otel, Capital Plaza Otel (Resim 4.82) ve Aktif
Metropolitan Otel; Maltepe’de All Star Akar International (Resim 4.83); Ümitköyde
ise Teb Otelleridir (Resim 4.84). Artık ilerleme ve yatırımlar yeni alt merkezlere
kaymaktadır (Çizelge 4.11).
Resim 4.82. Capital Plaza Otel (32) Resim 4.83. All Star Akar International (32)
Resim 4.84. Teb Otel görünüş (32)

133
Bugünkü Durumuna
Görsel Kuruluş
Oteller Semt Göre
Malzeme Yılı
Otel Sınıflaması
Turizm Belgeli
İncelendi The Golden Princess 2001 Kızılay
Dört Yıldız
Resim Elit Palas 2001 Kavaklıdere Butik Otel
Turizm Belgeli
Hotel Capital 2002 Ulus
Üç Yıldız
Turizm Belgeli
Asal Otel 2003 Ulus
Üç Yıldız
Turizm Belgeli
Resim Ankara Regency Hotel 2003 Kızılay
Üç Yıldız
Turizm Belgeli
Resim Business Park Hotel 2003 Kızılay
Dört Yıldız
Resim Gordion Hotel 2003 Kavaklıdere Butik Otel
Turizm Belgeli
Resim Ankara Royal Hotel 2003 Kavaklıdere
Dört Yıldız
Turizm Belgeli
Hotel Midi 2003 Çankaya
Dört Yıldız
Turizm Belgeli
Resim Capital Plaza Hotel 2003 Balgat
Dört Yıldız
Turizm Belgeli
Resim City Residence Hotel 2004 Balgat
Dört Yıldız
Aktif Metropolitan Turizm Belgeli
İncelendi 2004 Balgat
Hotel Beş Yıldız
Turizm Belgeli
Hotel Vira Armada 2004 Ulus
İki Yıldız
Turizm Belgeli
Hotel Burç 2004 Ulus
İki Yıldız
Belediye Belgeli
Hotel Atlas 2004 Ulus
A Sınıfı
All Star Akar Turizm Belgeli
Resim 2004 Maltepe
International Dört Yıldız
İncelendi Sheraton Apart Otel 2005 Kavaklıdere Apart Otel
Bu alt merkezlerdeki oteller daha az trafik ve otellerin içinde konaklayanlara her

türlü imkan sağlandığı için; Ulus, Kızılay, Kavaklıdere ve Çankaya doğrultusunda
kurulan oteller ise bakanlıklara, iş merkezlerine, alışveriş, eğlence ve meclise
yakınlığından dolayı tercih edilmektedir.
134
4.11. 1980 Sonrası Ankara’da Yapılan Otellerin Analizi
4.11.1. Best Otel
Şekil 4.44. Best Otel vaziyet planı (32)
Bugünkü otel binasının mimarı bilinmemekle birlikte yapının 1948 yılında konut
olarak tasarlanıp adının Eski Yapan apartmanı olduğu bilinmektedir. Yapı 1981
yılında yıkılıp Ankara’nın değişen fiziksel, ekonomik ve sosyal yapısı içinde rant
amacıyla otel yapısı olarak tekrar inşa edilmiştir. Best Otel Atatürk Bulvarı üzerinde
turizm belgeli bir otel olup dört yıldız kategorisinde hizmet vermektedir (Şekil 4.44).
Otelin yeniden inşa edilmesiyle birlikte kat sayısı ve de derinliği artırılarak yatay ve
düşey yönde bir büyüme sağlanmıştır. Cephesinde düşey bantların arasında
kullanılan balkon birimleriyle hareket sağlanmak istenilse de aynı modüllerin
tekrarıyla oluşan monotonluk kırılamamıştır. Yapı yüzeyinde simetrik bir anlayış
hakimdir. Ayrıca içeride oda birimlerinin bulunduğu katlarda aynı işlevsel tekrar
cepheye de yansımaktadır (Resim 4.85). Bina betonarme iskelet üzerine inşa
edilmiştir.
135
Resim 4.85. Best Otel görünüş (32)
Best Oteli zemin ve zemin üzeri altı kat olmak üzere yedi katlı ve yirmi beş metre
yüksekliğinde bir yapıdır. Girişte geniş bir oturma salonu, resepsiyon ve restoranı
bulunan otelin birinci kattan itibaren yatak katları başlamakta ve en üst katta son
bulmaktadır. Bir katta altı tane ikişer kişilik oda ve iki suit olmak üzere sekiz oda
bulunmaktadır. Otelin toplam oda sayısı otuz altı tane iki yataklı ve on iki suit oda
olmak üzere kırk sekizdir. Yatak katları, U şeklinde koridor etrafına oda birimlerinin
ve U’nun dışına ortada bir çekirdeğin takılmasıyla oluşturulmuştur (Şekil 4.45).
Best Otel’de sınırlı arsa boyutlarına rağmen maksimum alan kullanımı sağlanmıştır.
Otelin Atatürk Bulvarı üzerinde Kavaklıdere semtinde bulunması sebebiyle meclis,
elçilikler, bakanlıklar ve iş merkezlerine yakın bir konumda olması, gelen
müşterilerin de burada kalış amaçlarını ve müşteri tipini belirlemektedir.
136
Şekil 4.45. Best Otel yatak katı planı (32)
4.11.2. Hotel Etap Altınel
Şekil 4. 46. Hotel Etap Altınel vaziyet planı (32)

137
Hotel Etap Altınel, Gazi Mustafa Kemal Bulvarı Tandoğan meydanında mimar
Kemal Şahin tarafından tasarlanmış beş yıldızlı bir otel yapısıdır (Şekil 4.46). Otel
1986 yılında Etap Altınel adıyla Fransız bir firma tarafından işletmeye açılmıştır.
1990 yılında işletmeyi Besim Tübuk almış ve Hotel Merit Altınel adıyla faaliyet
göstermiştir. Otelin işletmesi 2000 yılında Erdal Tantu’ya geçmiş ve Ador Altınel
adını almıştır. Otel 2002 yılında ise mal sahibi Şaban Altınel tarafından işletilmeye
başlanmış ve tekrar Etap Altınel ismini almıştır. Otelin mimari tadilat ve dekorasyon
projesi İstanbul SANTEK tarafından Kemal Aru, Yalçın Emiroğlu ve Atalay Erol
tarafından yapılmıştır.
Otelin cephesinde ilk göze çarpan özellik sıvasız beton duvarları ve işlevini dışa
vurarak brütalist bir cephe anlayışı içinde yapıldığıdır. Yapının oda katlarının yüzeye
yansıması, genel mekanların dış cephede biçimleniş şekliyle farklılık göstermektedir
(Resim 4.86). Otelin giriş ve içeride giriş üstünde galerili bir biçimde tasarlanmış
oturma salonu cephede bir yüz olarak yükselmektedir. Yatak katları yatay bantlarla
öne doğru bir çıkma yapmakta ve bu bantlar cephe boyunca sürekli olarak devam
etmektedir. Binanın en üst katında işleve göre yine farklılaşarak brüt betonun bir
çerçeve yaparak yatay pencereleri içine alıp ileri doğru hareketlenmesiyle son
bulmaktadır. En üst katta bulunan düşey çerçeve alta doğru uzayarak bütün bir
cephenin de dış hatlarını oluşturmaktadır. Ön cephedeki bu şekildeki yüzey diğer
cephede de oda katlarında aynı yatay bantlarla devam etmektedir. Pencere aralarında
alüminyum doğrama kullanılması betonun etkisini kesmeden kendi içinde bölünmeyi
sağlamaktadır. Bina iki ana caddenin kesim noktasında belirleyici bir konumda
gelişmiştir. Sade, yalın geometrik formların kullanılarak yapılan bu binada
brütalizmin etkisi açıkça görülmektedir. Otelde düşey sirkülasyon dört adet müşteri
ve iki adet servis asansörü ile merdivenlerle sağlanmaktadır. Otel betonarme bir yapı
olup iç duvarlar tuğla duvardır. Yer döşemesi galeri boşluğunun üzerinde yükselen
otel odaları tarafında nervürlü döşeme, diğer hacimlerde ise plak döşemedir.
Temelde radye temel kullanılmıştır. Otelde ısıtma ve havalandırma odalarda ‘fun
coil’ sistemiyle diğer hacimler ise merkezi klimalarla sağlanmaktadır.
138
Resim 4.86. Hotel Etap Altınel görünüş (32)
Otel üç bodrum, zemin ve zemin üzerinde galeri, altı kat yükselen yatak katı,
konferans salonlarının bulunduğu bir kat ve terasla toplam on iki kattır. Bina
yüksekliği kırk iki metre, yapı toplam alanı on beş bin yüz altmış iki metrekaredir.
Otelin üçüncü bodrum katında teknik hacimler ve otuz iki araçlık otopark, ikinci
bodrum katında on altı araçlık otopark, hamam, sauna, teknik servis, çamaşırhane;
birinci bodrum katında ise üç yüz yirmi beş metrekare alana sahip üç yüz kişi
kapasiteli balo salonu, mutfak, personel kafeteryası, ofis ve pastanesi bulunmaktadır
(Şekil 4.47).
Etap Altınel zemin katında galerili bir tasarımın yapılmasından dolayı ferah bir girişe
sahiptir. Geniş giriş holünün sol tarafında resepsiyon ve lobi, sağında ise pastane
bölümü bulunmaktadır. Girişin karşısındaki koridordan ilerlendiğinde binanın katlara
ulaşan ana çekirdeğinin bu koridor boyunca sağlı sollu dizildiği görülmektedir.
Koridorun sonunda geniş bir hole ulaşılmaktadır. Bu hole otelin restoran girişi,
hediyelik eşya dükkanı ve binanın diğer cephesinden olan çıkışı bağlanmıştır (Şekil
4.48).
139
Şekil 4.47. Hotel Etap Altınel birinci bodrum kat planı (65)
Şekil 4.48. Hotel Etap Altınel zemin kat planı (65)

140
Zemin üzerindeki galeri katında, zemin kattaki restoranın ikinci katı, seksen yedi
metrekarelik doksan kişi kapasiteli ve yüz on dört metrekarelik yüz otuz kişilik
toplantı salonları, kuaför, genel müdürlük ve barı bulunmaktadır (Şekil 4.49). Otelin
birinci katında başlayan oda katı girişteki galeri boşluğunun ikinci kata kadar
yükselmesiyle geniş ve aydınlık koridorlarla aydınlatılmıştır. Otelin iki caddenin
kesim noktasında olması ve bu iki caddeye paralel iki dikdörtgenin birleşerek L
formunda bir tasarım anlayışının belirlenmesi, oda katlarında da L formun
köşesinden çıkan bir çekirdekten beslenen iki koridorun kesişmesiyle oda
birimlerinin bu koridorlara takılmasıyla oluşmuştur. Üçüncü kattan itibaren galeri
boşluğunun yerini odalar almış, T ve I şeklinde koridorların çekirdek birimiyle
kesişmesiyle tip yatak katları oluşmuştur (Şekil 4.50). Otelin her türlü konforun
düşünüldüğü yüz yetmiş iki odası mevcuttur. Otelin yedinci katında beş yüz yirmi
beş metrekare sekiz yüz kişilik, doksan beş metrekare elli kişilik, yüz ve yetmiş beş
kişilik dört salonu bulunmaktadır. Teras katında ise altı yüz metrekarelik yüzme
havuzu ve altmış kişi kapasiteli klüp odası yer almaktadır.
Otel kurulduğu yıldan beri birçok değişiklik geçirmiştir. İlk kurulduğu yıllarda
yedinci kattaki sekiz yüz kişi kapasiteli salonu casino olarak, yetmiş beş kişilik
salonu Japon restoranı olarak ve sekizinci kattaki klüp odası ise kral dairesi olarak
kullanılmaktayken şimdi işlev değiştirmiştir. Etap Altınel birçok işlevi bir arada
barındıran merkezi konumda bulunan bir konaklama yapısıdır. Buraya gelenler oteli
şehir merkezine, AŞTİ ve havaalanına yakınlığı nedeniyle tercih etmektedir. Otel
müşterileri genelde acentaların getirdiği turistler, spor klüpleri, fuar ve toplantı için
gelen iş adamları olmaktadır.
141
Şekil 4.49. Hotel Etap Altınel galeri kat planı (65)
Şekil 4.50. Hotel Etap Altınel yatak katı planı (65)

142
4.11.3. Ankara Hilton Hotel
Şekil 4.51. Ankara Hilton Hotel vaziyet planı (32)
Mimar Webb Zerefa ve Targem Associatier tarafından tasarlanan Ankara Hilton

Hotel Kavaklıdere semtinde Tahran caddesi ile Billur sokağın kesim noktasında
bulunmaktadır (Şekil 4.51). Otelin yapımına 1985 yılında başlanmış ve 1988 yılında
beş yıldız statüsünde hizmete açılmıştır.
Arsanın küçüklüğü ve konumu göz önünde bulundurularak bina, yüksek düz bir blok
olarak çözülmüştür. Basit geometrik formlardan ziyade daha hareketli kütlelerin
kullanımına, otelin dikdörtgen formu düşeyde geri çekilerek ulaşılmaya çalışılmıştır.
Hilton Oteli atriumu giydirme alüminyum çift cam pencereler ve üzerindeki tonozu
oluşturan çelik konstrüksiyon elemanların taşıdığı giydirme alüminyum reflektif
camlarla ileri teknoloji kullanılarak yapılan yüksek katlı bir yapıdır. Otel kütle olarak
yatak katlarını barındıran yüksek kısım ve yatayda uzayıp içine farklı işlevlerin
143
yüklenildiği alçak kısım olarak az parçalı kompleks bir yapı olarak

projelendirilmiştir. Yatak katlarını içeren blok caddenin uzağına konularak
gürültüden kaçınılmaya çalışmıştır (Resim 4.87). Cadde tarafına kentliyle birebir
iletişim sağlayacak işlevlerin bulunduğu mekanlar yerleştirilmiştir. Alçak kütlenin
Tahran caddesine bakan yüzünde iki kule arasında bina öne doğru silindirik bir
şekilde çıkma yapmış ve kulelerin üzeri geleneksel mimariye atıfta bulunarak
kubbeyle son bulmuştur (Resim 4.88). Bina betonarme çerçeve olarak inşa edilmiştir.
Yapının temelinde radye temel kullanılmıştır. Döşemeler kırk santimetre kalınlığında
asmolendir. Otelin odalarında ısıtma ve soğutma ‘fun coil ‘sistemiyle
gerçekleşmektedir. Genel hacimler ise klima ile havalandırılmaktadır.
Resim 4.87. Ankara Hilton Hotel görünüş (32)
Resim 4.88. Ankara Hilton Hotel görünüş (32)

144
Otel zemin altında iki kat olmak üzere toplam yirmi iki kattır. Bina yüksekliği altmış
bir metre yirmi santim ve yapı tabanı üç bin dört yüz yirmi sekiz metrekare olup yapı
toplam alanı otuz beş bin dokuz yüz metrekaredir (61). Zemin altındaki katta dış
mekanlardan bağlantılı dükkanlar bulunmaktadır. Zemin katta resepsiyon, geniş bir
lobi, ortasında bar ve oturma birimleri, büyüklüğü istenildiğinde artırılıp azaltılabilen
toplantı salonları yer almaktadır (Şekil 4.52). Otelin ayrıca genel mekanlarında
restoran, disko, kuaför, spor salonu, yüzme havuzu, Türk hamamı, sauna, solarium
merkezi bulunmaktadır. Katlara ulaşım dört adet yolcu asansörü, iki adet servis
asansörü ve merdivenlerle sağlanmaktadır. Yatak katları ortada yatayda uzayan bir
çekirdek etrafına iki yönlü olarak ilerleyen koridorlara tek sıra halinde oda
birimlerinin takılmasıyla oluşmuştur (Şekil 4.53). Bu şekilde bütün odalar gün
ışığından ve manzaradan yararlanma imkanına sahip olmaktadır. Hilton Otel kendi
arasında da farklı donanımlara sahip altı tip odayla birlikte toplam üç yüz yirmi dört
oda ve altı yüz altmış yatak kapasitesiyle Ankara’daki önemli ve lüks otellerdendir.
Otelin bütün odaları ve genel hacimler gelişmiş teknoloji kullanılarak
detaylandırılmıştır.
Şekil 4.52. Ankara Hilton Hotel zemin kat planı (61)
Hilton Otel Esenboğa havaalanından otuz beş kilometre uzaklıkta, iş bölgelerine,

hükümet binalarına, elçiliklere ve alışveriş merkezlerine çok yakın mesafede
kurulması sebebiyle, genelde iş adamları, meclis üyeleri ve toplantılara katılmak
amacıyla gelen yerli yabancı turistlere hizmet vermektedir.
145
Şekil 4.53. Ankara Hilton Hotel yatak katı planı (61)
4.11.4. Mega Residence Butik Otel
Şekil 4.54. Mega Residence Butik Otel vaziyet planı (32)

146
Mega Residence Kavaklıdere semtinde Tahran caddesi ile Güniz sokağın kesim
noktasında butik otel olarak açılan bir yapıdır (Şekil 4.54). Otelin sahibi Mehmet
Nazif Günal ve mimarı Serdar M. Canoğlu’dur. Otel aynı zamanda MNG bünyesinde
faaliyet göstermektedir. Otel arsasında daha önce Mehmet Nazif Günal’ın iki katlı
evi varken, daha sonra bu ev yıkılarak yerine 1989 yılında Omni Residence adında
ilk Butik otel kurulmuş, daha sonrada 1993 yılında Mega Residence adını almıştır.
Mega Residence işadamlarının uzun süreli konaklamalarını sağlamak amacıyla
kurulmuş olup, beş yıldızlı otel kalitesinde olmasına rağmen oda sayısının azlığı ve
uzun süreli konaklama imkanı sağlaması nedeniyle butik otel olarak hizmet
sunmaktadır.
Resim 4.89. Mega Residence Butik Otel görünüş
Bina cephesinde geleneksel mimarinin izlerini taşımaktadır. Otel kemerli pencereler,

köşede dairesel yakın bir formda özelleşerek yükselen kule yapısı, ahşap panjurlar,
cephede balkon birimlerinde ve çatı katında kullanılan ahşap kaplamalar kırma
kiremit çatı ile dönemin Batı’da görülen yüksek teknolojiye karşı ulusal mimari
anlayışla eski yapılara özenilerek yapılmıştır (Resim 4.89). Cephede her yüzde farklı
147
bir kompozisyon oluşturulmaktadır. Yatak katlarında kullanılan balkon çıkmaları

bazı katlarda kırılarak cephenin dinamiğini sağlamaktadır. Betonarme olan yapının
dış cephesinde sıva kullanılmıştır. Dikdörtgen plan geometrisine sahip olan otelde
ısıtma ve havalandırma klimalar ve ‘fun coil’ sistemiyle gerçekleştirilmektedir.
Otel iki bodrum, zemin, zemin üzeri altı yatak katı ve çatı katıyla birlikte on katlı bir
yapıdır. Bina toplam yüksekliği otuz metredir. Düşey sirkülasyon bir yolcu diğeri
servis olmak üzere iki adet asansör ve merdivenlerle sağlanmaktadır. Otelin ikinci
bodrum katında mutfak, depo, teknik servis, çamaşırhane (Şekil 4.55), birinci
bodrum katında girişi Güniz sokaktan sağlanan bir cafe, ayrıca sığınak ve deposu
bulunmaktadır (Şekil 4.56).
Şekil 4.55. Mega Residence ikinci bodrum kat planı (66)

148
Şekil 4.56. Mega Residence birinci bodrum kat planı (66)
Otelin Tahran caddesine açılan ana girişten, otelin küçük ve dar giriş holüne
geçilmektedir. Holün sağında resepsiyon, solunda ise restoran bulunmaktadır. Girişin
karşısında ise idari birimler yer almaktadır (Şekil 4.57). Yatak katları birinci kattan
itibaren başlamakta ve dairesel bir merdiven veya asansörle yatak katlarına ulaşım
sağlanmaktadır. Odalar çekirdek karşısında hole direk veya holden çıkan kısa
koridorlar etrafına takılarak yerleşmiştir (Şekil 4.58). Otelde üç tip oda
bulunmaktadır. Birinci oda tipi on yedi metrekarelik olup, standart oda diye
adlandırılır. İkinci oda tipi yirmi iki metrekarelik on tane odadır. Üçüncü oda tipi ise
elli iki metrekarelik dört adet suit odadır. Otel toplam yirmi dokuz oda ve elli yatak
kapasitesine sahiptir. Butik otelleri apart otellerden ayıran özelliği ise butik otellerin
sadece suit odalarında mutfak birimi bulunmasıdır. Mega Residence eskiden yirmi
iki odaya sahipken suit odalar küçültülerek oda sayısı yirmi dokuza çıkarılmıştır.
Otelde toplantı salonu bulunmamakla birlikte gerekli hallerde restoran toplantılar için
kullanılmaktadır. Otelin konumu nedeniyle üst düzey iş adamlarının uzun süreli
konakladıkları bir konaklama yapısıdır
149
Şekil 4.57. Mega Recidence Butik Otel zemin kat planı (66)
. Şekil 4.58. Mega Recidence Butik Otel birinci kat planı (66)
150
4.11.5. Ankara Sheraton Hotel
Şekil 4.59. Ankara Sheraton Hotel vaziyet planı (67)
Eskiden Kavaklıdere şarap fabrikası ve bağlarının bulunduğu arazi üzerine (67)

Alman mimarlık firması olan Karsten Brauer, Volkwin Marg ve ortakları (GMP)
tarafından tasarlanan beş yıldızlı Ankara Sheraton Otel’i, Kavaklıdere semtinde
Kennedy caddesi ile Arjantin caddelerini birleştiren Noktalı sokak üzerinde yer
almaktadır (Şekil 4.59). Binanın yapımına 1987 yılında başlanmış ve 1991 yılında
işletmeye açılmıştır. Ankara Sheraton Oteli, Karum alışveriş ve ticaret merkezi ile
Boğaz sokak tarafında yer alan dört katlı apartmanların arasında yükselen bir yapıdır.
Otel “Kule” ve “Podium” olarak iki ana bölümden oluşmaktadır. “Kule” bölümünde
yatak odaları, spor salonları, restoranlar, servisler ve dükkanlardan oluşan ortak
kullanım alanları bulunmaktadır. Binanın “Podium” kısmı cephede kule etrafında
dairesel bir baza oluşturur ve kulenin bir kısmını sararak çıkma yapar. Podium’un
devamı ise iki kat yüksekliğindeki giriş kısmıyla, kuleyle bağlanıp, Karum alışveriş
151
ve iş merkezinin arkasına yaslanarak genişler. Restoran biriminin bulunduğu dairesel

bazanın dış cephesi uzun ince kolonların arasına yerleştirilen camlarla, kule yapısının
cephesi ise iki oda birimini aynı kafes içine alan modüllerin tekrarıyla bir bütünlük
oluşturmaktadır. Dairesel plan geometrisine sahip, oda katlarında bir birim boşluk
bırakılmasıyla oluşan cephedeki yarık kütlenin daha zarif bir görüntü elde etmesini
sağlamaktadır (Resim 4.90). Otel prefabrik beton cephe elemanları, alüminyum
pencere doğramaları ve ileri yapım tekniği ile içinde bulunduğu dönemin mimariye
yansımasını en iyi dille anlatan bir örnek niteliğindedir. Bina betonarme karkas olup,
temelde radye temel kullanılmıştır. Odalarda ısıtma ve soğutma ‘’fun coil’’
sistemiyle gerçekleşmektedir. Tüm hacimler klima ile havalandırılmaktadır. Binaya
hizmet edilecek mekanik sistemler için bodrum katından ayrı olarak, iki kat daha
ayrılmıştır. Bu katlardan biri otel katlarının ortasında, diğeri de giriş katının
üzerindedir. Tesisat katları cepheden de açıkça algılanmaktadır.
Resim 4.90. Ankara Sheraton Hotel görünüş (32)

152
Otel zemin altı üç kat olmak üzere toplam yirmi yedi kattır. Bina toplam yüksekliği
seksen üç metre, yapı taban alanı beş bin altı yüz elli metrekare ve yapı toplam alanı
doksan altı bin metrekaredir. Bina üç yüz kırk yatak kapasitesi ile daha çok iş
adamlarına yönelik ‘’Business Hotel’’ tipinde bir otelken oda yenilemeleri ve yeni
bina ile “Luxury Collection” olarak Storwood grubunun en üst düzey oteli haline
gelmiştir (75). Giriş katında lobi, restoran, bar, balo, toplantı salonları ve otel için
diğer destekleyici birimler yer almaktadır (Şekil 4.60). Zeminin altındaki üç katta iki
yüz araçlık otopark, su deposu, tesisat odaları, mutfak ve çamaşırhane
bulunmaktadır. Ayrıca bahçede bar ve yüzme havuzu da mevcuttur.
Şekil 4.60. Ankara Sheraton Hotel zemin kat planı (67)
Dairesel kat planları brüt yedi yüz elli metrekare alana sahip olup, bunun yaklaşık
olarak iki yüz altmış beş metrekaresi çekirdek ve odalara dağılımı sağlayan koridor
tarafından kullanılmaktadır. Çekirdek ortaya alınıp, çekirdeğin etrafı oda birimlerine
dağılımı sağlayan koridorla çevrelenmektedir (Şekil 4.61). Katlarda on sekiz standart
oda yer almaktadır. Güneye bakan odalar arasında, yükseklik boyunca bir modül
boşluk bırakılmıştır. Bu boşluktan binanın gece aydınlatılması yapılmaktadır. Otelde
153
odaların her noktasını değerlendirip, aydınlatma ve doğru renklerle daha ferah bir
görünüm sağlamayı başarmıştır. Cam kullanımına da ağırlık vererek daha aydınlık
bir görünüm sağlanmıştır.
Şekil 4.61. Ankara Sheraton Hotel yatak katı planı (67)
Yirmi dört katlı otel binasında düşey sirkülasyon on iki kişilik dört yolcu, dört servis
asansörü olmak üzere toplam sekiz asansör ve merdivenlerle sağlanmaktadır. Otelde
ayrıca iki adet yangın merdiveni bulunmaktadır. Zemin kat ve otopark arasındaki
bağlantı da asansör ile sağlanmaktadır.
Sheraton Hotel & Convention Center bitişik arsa üzerinde mevcut binaya entegre
edilecek bir otel kongre ve kültür merkezi projesinin inşaatına başlamış
bulunmaktadır. 2005 yılı sonlarında bitecek bu ilave ile otelin toplantı ve ziyafet
kapasitesi artırılacak, oda sayısı çoğaltılacak ve misafirlere daha çeşitli eğlence
imkanları sunulacaktır.
154
4.11.6 Aldino Otel
Şekil 4.62. Aldino Otel vaziyet planı (32)
Aldino Otel Kavaklıdere semtinde Bülten sokak ile Büyükelçi sokağın kesim
noktasında 1991 yılında inşasına başlanıp (Şekil 4.62), 1993 yılında hizmete açılan
bir yapıdır. Otel mimar Ahmet Can Ersan tarafından tasarlanıp, dört yıldızlı bir otel
olarak faaliyete başlamıştır.
Cephede asal dikdörtgen, kare ve dairesel geometrik elemanların bir arada

kullanılmasıyla çeşitlenen yapı, simetriden uzak bir tutum içinde, oluşturulan
yüzeyin doluluk ve boşluklarla hareketlendirilmesi sağlanmıştır. Zemin ve zemin
üzeri asma katı da içine alarak dış cepheye yansıtılmış camlı yüzey, girişin sağlandığı
köşede geri çekilerek özelleşmiş ve Bülten sokağa bakan yüzde dikey sütunlarla beş
parçaya ayrılmıştır (Resim 4.91). Bu sütunlar cephenin yataydaki gelişimini kıran bir
tasarım anlayışı olarak ortaya konmuştur. Beşli bölünme otelin yatak katlarında da
sürekli olarak devam etmektedir. Yatak katlarının bulunduğu dört kat cephede farklı
mimari dillerle yansıtıldığı için içeride aynı işlevi barındıran birimleri dışarıdan
155
algılamak güçtür. Yatak katlarıyla ortak mekanın ayrılması bu katlar arasına silinidir
şeklinde çıkmalarla olmuştur. Servis birimlerinin olduğu çekirdek binanın dışına
taşırılarak yükseltilmiştir. Bu da cephe organizasyonunda farklı bir ifadeyle
anlatılmaya çalışılmıştır. Bina dikdörtgen plan geometrisine sahip betonarme iskelet
üzerinde yükselen, döşemesinde mantar döşeme kullanılan bir otel yapısıdır. Otelin
çatısı çelik kirişlerle oluşturulmuş tonoz çatı olup üzeri camla kaplanmıştır.
Resim 4.92. Aldino Otel görünüş (32)
Aldino Otel dört bodrum, zemin ve asma kat ile dört yatak katından oluşan on katlı
bir yapıdır. Bina toplam yüksekliği otuz iki metre, yapı alanı ise dört bin sekiz yüz
elli metrekaredir. Otelin dördüncü ve üçüncü bodrum katında garaj, teknik servis,
ikinci bodrum katında kuaför, toplantı salonu, fuaye, sauna ve çamaşırhane, birinci
bodrum katında ise mutfak ve diğer servis mekanları bulunmaktadır (Şekil 4.63).
Araçların garaja giriş ve çıkışları otomobil asansörü ile olmaktadır. Otelin zemin
katında asma katlı olarak çözülen mekan organizasyonu; giriş holü üzerinde oluşan
galeri boşluğu ile ferah bir hacim oluşturmaktadır. Zemin katta resepsiyon, idari
ofisler, oturma salonu, bar, cafe ve asma katta restoran birimleriyle donatılan yapının
156
(Şekil 4.64), birinci katından dördüncü katına kadar yatak katları devam etmektedir.
Odalar köşede oluşturulan çekirdekten çıkan uzun koridor etrafında odaların sağlı
sollu dizilmesiyle oluşmuştur (Şekil 4.65). Her katta on dört oda olmak üzere otel
toplam elli altı oda ve yüz on iki yatak kapasitesine sahiptir. Otelin çatı katında ise
sera bar bulunmaktadır.
Şekil 4.63. Aldino Otel birinci bodrum kat planı (69)
Bina çevreye uyum sağlayan yapısıyla, toplantı, iş takibi için gelen bürokrat ve
işadamlarının tercih ettiği bir konaklama yapısıdır.
157
Şekil 4.64. Aldino Otel zemin kat planı (69)
Şekil 4.65. Aldino Otel yatak katı planı (69)

158
4.11.7. The Golden Princess Hotel
Şekil 4.66. The Golden Princess Hotel vaziyet planı (32)
The Golden Princess Hotel Kızılay meydanında, Selanik caddesi ile Ziya Gökalp
caddesinin kesim noktasında yüksek mimar Sezar Aygen ve mimar Oktay Veral
tarafından tasarlanan bir yapıdır (Şekil 4.66). Bina ilk tasarlanma aşamasında Petrol
Ofisi Misafirhanesi olarak düşünülmüştür. Petrol Ofisine ait sekiz yüz altmış yedi
metrekarelik arasa üzerine toplam üç bin dokuz yüz metrekare kat alanı olan hizmet
binası projelendirme ve yapım işleri T.C Emlak Kredi Bankasınca yüklenilmiştir.
Banka önce projeyi daha sonra yapıyı elde etmiştir (70). Binanın projelendirmesinde
1983’te, inşaatına ise 1985 yılında başlanılmıştır. Yapı 1987 yılında bitirilmiştir.
2001 yılında bina Doğan Holding tarafından satışa çıkarılmış ve ihale usulü ile ATK
Otelcilik tarafından satın alınmıştır. Otel turizm belgeli dört yıldızlı olarak faaliyet
göstermektedir.
Bina cephesinde modern, dinamik formların kullanıldığı, 21.yüzyıl teknolojisinin

bütün yüzeyde kendini hissettirdiği süsten uzak, sade bir çizgide kendini var
159
etmektedir. Otelin iki önemli caddenin kesim noktasında olması binanın formunu da
etkilemiştir. Bina dik açılı birleşimi yüzeyinde kavis oluşturarak yumuşatmaya
çalışmıştır. Kütlenin aynı tekrarlardan doğabilecek monotonluktan kurtarmak için
cephenin farklı yüzlerinde yükselip alçalmalarla hareket sağlanmaktadır. Dairesel
kolonlar üzerinde yükselen birinci katta, çıkma yaparak eğrisel pencere arası
elemanlarla hareketlenen kısım ikinci katta teknik elemanların malzemeyle
bütünleşmesinden doğan modern bir anlayışla kendini tamamlamaktadır. Yapının üst
katında geniş alucoband bantla çevrilmiş bina, reflektif dairesel camlar kullanılarak
hareketlendirilmiştir. Bu camların dizilişlerinde simetrilikten kaçınmak için köşe
pencere bir kenarda yatay dikdörtgen bir form almaktadır (Resim 4.92).
Resim 4.92. The Golden Princess Hotel görünüş (32)
Otelin kolonlarında mermer, yapı zemininde ise granit kullanılmıştır. Binanın otel
olarak kullanılmasına karar verildikten sonra yapıya bir kat daha çıkılmıştır. Çıkılan
katın cephesi tüm binada olduğu gibi reflektif camla giydirilmiştir. Yapının ısıtılması
160
ve soğutulması klimalarla gerçekleştirilmiştir. Bina betonarme olup katlara ulaşım iki

adet yolcu asansörü ve merdivenlerle olmaktadır.
Sezer Aygen’e göre (70),
“Yapı arsasının küçüklüğü, bu nedenle maksimum yararlanma olanakları sağlanması

arzusu, servis ve sirkülasyon alanlarının yapının güneybatı ve batısında toplanmasını
getirmiş, bu yolla kullanım alanının artırılması olduğu kadar çok maksada elverişli
bölünmelerin gerçekleştirilmesi, zaman içinde değişiklik kolaylıkları aranmıştır.
Taşıyıcı sistemin minimize edilmesi de bu kaygıdandır.”
Bina bir bodrum, zemin ve zemin üzeri kat olmak üzere toplam on katlı bir yapıdır.
Bodrum katta sauna ve hamam, zemin katta küçük bir lobi ve resepsiyon, zemin kat
üzerindeki ikinci katta ofis birimleri yer almaktadır. Yatak katları üçüncü kattan
itibaren başlar ve sekizinci kata kadar devam eder. Otelde konfor standartları yüksek
elli odası bulunmaktadır. Otel Petrol Ofisi misafirhanesi olarak yapıldığı için içi ve
dışı baştan aşağı değiştirilmiştir. Sonradan eklenen sekizinci katında ise restoran, lobi
ve bar bulunmaktadır. Restoran istenildiği zamanlarda toplantı salonu olarak da
kullanılmaktadır.
Otelin merkezi bir konumda olması, bakanlıklara ve meclise yürüme mesafesinde

bulunması ve günümüz çağdaş otellerindeki konforu gelenlere sağlaması nedeniyle
genelde işadamları, seminer için gelen bankacılar ve yabancı işadamları tarafından
tercih edilmektedir.
161
4.11.8. Sheraton Ankara Hotel & Towers Apart Hotel ve Kongre Kültür
Merkezi
Şekil 4.67. Sheraton Apart Hotel vaziyet planı (71)
Alman mimarlık firması Karsten Brauer, Volkwin Marg ve ortakları (GMP)

tarafından tasarımı yapılan Sheraton Ankara Apart Hotel ve Kongre Kültür Merkezi,
beş yıldızlı Sheraton Hotel’in balo salonunun büyük çaplı kongreleri karşılayamadığı
yine otelin standart ve suit odalarını kullanan müşterilerin uzun süreli konaklama
ihtiyaçlarına cevap verememesinden doğan sorunlar nedeniyle apart hotel olarak
Sheraton Hotel’in hemen yanına inşa edilmiştir (Şekil 4.67). Otelin sahibinin Nurol
İnşaat ve Ticaret AŞ. olması, otelin inşasını da kendi yapması ihtiyaçlar ve bu
ihtiyaçların nasıl karşılanabileceği konularında daha doğru bir yaklaşım
sergilenmesine neden olmuştur (68). Otel 2005 yılı sonbaharında faaliyete geçecektir
(Resim 4.93).
162
Resim 4.93. Sheraton Hotel Apart Hotel görünüş (32)
Apart otelin mevcut binanın zemin katından girilen tarafında en fazla iki bin kişi alan
bir kongre salonu ve fuayesi bulunmaktadır (Şekil 4.68). Bu katın ara katında kırk
kişilik iki tane cep sineması ve teknik odalar yer almaktadır. Apart otelin Boğaz
sokak tarafından girilen ana girişinde ise dükkanlar (Şekil 4.69), bir üstündeki katta
büyüklükleri dört yüz metrekare ile yüz metrekare arasında değişen altı adet toplantı
salonu, bir kat üstünde ise kiralanabilen ofis birimleri bulunmaktadır. Ofis
birimlerinin üzerindeki altı katta otel odaları yer almaktadır (Şekil 4.70). Balo
salonun altındaki katta bin yedi yüz metrekare sergi ve fuaye katı, altındaki 2,5 kat
otopark, en alt ve çatı katı mekanik kat olarak düzenlenmiştir. Bina çatı katıyla
birlikte toplam on yedi kattan oluşmaktadır.
Sheraton Apart Hotel’in üç tip odası bulunmaktadır. Odalar müşterilerin uzun süreli
kalmak ve ofis ihtiyaçlarını karşılamak amacıyla tasarlanmış üç tipten oluşmaktadır.
Bunlardan birincisi olan standart odalar otuz iki adet olup altmış metrekare kullanım
alanına sahiptir. Oturma bölümü ve iki yatak odası bulunan ikiye bölünebilir üçlü on
sekiz adet apart oda tipi otelin ikinci tip odasını oluşturur. Kongre zamanlarında ikiye
163
bölünebilerek otuz iki tane olan on altı adet conection oda üçüncü tip odayı
oluşturmaktadır. Ayrıca otelde, 2+1 iki adet ve 1+1 iki adet olmak üzere toplam dört
adet VIP oda bulunmaktadır. Güvenlik odası bulunan bir kat heyetler gelince
tamamen kiralanabilmektedir. Yatak odaları uzun bir koridor boyunca sağlı sollu
yerleştirilmiştir.
Şekil 4.68. Sheraton birinci bodrum planı (71) Şekil 4.69. Sheraton zemin planı (71)
Otel dikdörtgen plan geometrisine sahip olup, dış cephede fibro beton ve alüminyum
kullanılmıştır. Fibro beton kullanılmasının sebebi hafif olmasından kaynaklanmıştır.
Temel olarak radye temel kullanılmıştır. Otelde balo salonundan itibaren
kolon+posttention sistem uygulanmıştır. Bu nedenle balo salonun üstündeki hiçbir
katta kirişe rastlanmamaktadır. Posttention sistem normal betonarme sistem içine
uygulanan çelik halatların gerilmesiyle büyük açıklıkların geçilmesini sağlayan bir
sistemdir ve balo salonun üzerindeki döşemede yüz otuz cm kullanılarak ana taşıma
mekanizmasını oluşturmaktadır. Balo salonun üzerindeki katlarda ise bu kalınlık
164
azalmış ve normal kat döşemesi kalınlığında uygulanmıştır. Otelin iç dekorasyonunu

Solano üstlenmiştir.
Şekil 4.70. Sheraton Apart Hotel yatak katı planı (71)

165
4.11.9. Aktif Metropolitan Otel
Aktif Metropolitan Otel 2004 yılında ACE Mimarlık tarafından A.Can ERSAN
tasarımıyla Konya yolu üzerinde Balgat semtinde kurulan beş yıldızlı bir otel
yapısıdır. Yapının sahibi Aktif İnşaattır. İş merkezleri, parti binaları ve ticaret
merkezlerinin son yıllarda bu bölgede kurulmaya başlaması otelin yer seçimini
etkileyen kriterler olarak belirlenmiştir.
Resim 4.94. Aktif Metropolitan Otel görünüş (32)
Bina cephesi önde üçgen bir yüz oluşturacak şekilde tasarlanmış olup, sağır kalın bir
çerçeve içine alınmış üçgen cam yüzeyden oluşmaktadır (Resim 4.94). Binanın
çatısında kullanılan çelik perfore kemerler ile yapı yüzeyinde kullanılan malzemeler,
ileri teknoloji kullanılarak oluşturulan yapıyı simgelemektedir. Binanın içinde
tasarlanan, en üst kata kadar devam eden galeri boşluğu yapının dışında cam
giydirme cepheyle kendini yansıtmaktadır. Yukarı doğru çıktıkça ön ve arka
cephelerde daralan kütleye sahip otel arka cephede merdiven kovasının bulunduğu
yerde dışarıyla birebir iletişim sağlamak amacıyla cam giydirme olarak tasarlanmış
ve diğer taraflar sağır bırakılmıştır. Otelin yan cephelerinde yatak odalarının bu
yüzlere bakması sebebiyle, ışığı iç mekanlara daha geniş bir açıyla iletebilmesi için
bütün yüzü kaplayan özel cam giydirme kullanılmıştır. Bu cam yüzey en üst kata
166
kadar bu şekilde yükselmektedir. En üst katta farklılaşarak sağır yüzey üzerinde kare
pencereler açılarak son bulmaktadır. En üst kattaki farklılaşma iç planda tesisat
katının bu cepheye yüz oluşturması sebebiyle bu şekilde tasarlanmıştır. İçerideki
işlevsel farklılıklar, otelin cephelerinde kullanılan malzemeler, doluluk ve
boşluklarla kendini yansıtmaktadır.
Otel bodrum, zemin ve zemin üzeri on bir kat olmak üzere toplam on yedi katlı bir
yapıdır. Binanın beşinci, dördüncü, üçüncü ve ikinci katlarında toplam yüz dört
araçlık otopark, birinci bodrum katında hamam, sauna, spor salonu, soğukluk,
vitamin bar, soyunma odaları ve sığınak yer almaktadır (Şekil 4.71).
Şekil 4.71. Aktif Metropolitan Otel birinci bodrum kat planı (72)
Ana girişin olduğu zemin kata geldiğimizde geniş bir giriş holü, lobi ve resepsiyon
birimlerinin bulunduğu bölüm binanın son katına kadar devam eden galeri boşluğu
ile ferahlatılmıştır. Zemin katın solunda pastane, şark kahvesi, satış reyonu, sağında
ise lobi bar ve satış dükkanı yer almaktadır (Şekil 4.72). Çekirdek yapının arka
tarafına alınmıştır. Müşteri asansörlerinin olduğu bölüm cam olarak tasarlanıp,
katlara çıkılırken otelin içini algılamayı sağlaması düşünülmüştür. Birinci katta
167
restoran, kokteyl salonu, özel yemek salonu, mutfak ve idari ofisler galeri boşluğu
etrafına yerleştirilmiştir (Şekil 4.73).
Şekil 4.72. Aktif Metropolitan Otel zemin kat planı (72)
Şekil 4.73. Aktif Metropolitan Otel birinci kat planı (72)
İkinci kattan itibaren yatak katları başlamış ve bu odalar galeri boşluğuna bakan
koridor etrafında tek yönlü olarak yerleştirilmiştir. U şeklinde tasarlanan dokuzuncu
kata kadar devam eden yatak katlarında U’nun ortasına çekirdek yerleştirilerek her
168
iki kolada dağılımın eşit şekilde sağlanması amaçlanmıştır (Şekil 4.74). Büyüklükleri
yirmi altı, yirmi dokuz ve kırk metrekare olan üç tip odadan oluşan otelde toplam yüz
oda ve yüz doksan altı yatak bulunmaktadır. Binanın onuncu katında tesisatların
bulunduğu birimler on birinci katta ise makine dairesi yer almaktadır (Şekil 4.75).
Şekil 4.74. Aktif Metropolitan Otel yatak katı planı (72)
Şekil 4.75. Aktif Metropolitan Otel kesit (72)
Aktif Otel’in Konya yolu üzerinde parti binaları, iş merkezleri ayrıca kent merkezine
de yakın olması sebebiyle, üst düzey bürokratlar, işadamları, yabancı turistler ve
sanatçılar otelin müşterilerini oluşturmaktadır.
169
4.12. 1980 Sonrası Ankara’da Yapılan Otellerin Analiz Sonuçları
1980-2000 yılları arasında incelenen oteller sırasıyla Best Otel, Hotel Etap Altınel,
Hilton Hotel, Mega Residence, Aldino Otel, Ankara Sheraton Otel, The Golden
Princess Otel, Sheraton Ankara Hotel & Towers Apart Hotel ve Kongre Merkezi,
Aktif Metropolitan Oteldir (Çizelge 4.12).
Çizelge 4.12. 1980 sonrası Ankara’da yapılan otellerin analiz sonuçları (32)
BEST OTEL
KÜTLE Dikdörtgen kütle düzenine sahiptir.

DÜZENİ
PLAN Dikdörtgen plan geometrisine sahip otel, yatak katlarında U şeklinde

bir koridor etrafına dizilmiş ve U'nun ortasına düşey sirkülasyon
elemanları yerleştirilmiştir.
ÇEVRESEL Bulvar üzerinde yer alan otel toplam 7 katlıdır.
ETKİ
CEPHE Bina cephe yüzünde kullanılan balkonlarla hareketlendirilmeye
DÜZENİ çalışılmıştır. İçerde işlevsel olarak aynı olan birimler cepheye
yansıtılmıştır.
PROGRAM 48 oda, oturma salonu, restoran, spor salonu, idari birimler
HOTEL ETAP ALTINEL
KÜTLE Dikdörtgen iki kütleden oluşmaktadır.

DÜZENİ
PLAN Dikdörtgen plan geometrisine sahip iki yapının köşelerinden L

şeklinde birleşmesinden oluşan bir oteldir. Yatak katları bir koridor
etrafına sağlı sollu oda birimleri yerleştirilerek oluşmuştur.
ÇEVRESEL Meydan üzerinde kurulmuş olan otel, toplam 12 kattan oluşmaktadır.
ETKİ Bulunduğu Tandoğan meydanında mekansal gelişimin oluşumu için
içinde barındırdıklarıyla önemli bir etkisi bulunmaktadır.
CEPHE Brütalist bir cephe anlayışı hakimdir. Beton, cam ve alüminyum

DÜZENİ malzeme kullanılarak tasarlanmış, ileri geri çekilmelerle
hareketlendirilmiş bir yüzeyi bulunmaktadır.
PROGRAM 172 oda, pastane, restoran, oturma salonu, hediyelik eşya dükkanı,
bar, toplantı salonları, kuaför, idari birimle, ofisler, klüp odası, havuz,
hamam, otopark, teknik servis, depo
170
Çizelge 4.12. “Devam” 1980 sonrası Ankara’da yapılan otellerin analiz sonuçları
(32)
HILTON
OTELİ
KÜTLE Yatak katlarını içeren dikdörtgen yüksek kısım ve yatayda uzayan
DÜZENİ alçak kısım olarak az parçalı kompleks bir yapıdır.
PLAN Dikdörtgen plan geometrisine sahiptir
ÇEVRESEL Kavşak üzerinde kurulmuş 22 katlı bir yapıdır. Ankara ve bulunduğu
ETKİ semt için, yüksekliği ve de içinde yer alan programlar ile bir simge
konumundadır. Kent mekanlarının oluşumunda söz sahibi olan bir
konaklama yapısıdır.
CEPHE İleri teknik ve malzeme kullanılarak oluşturulan cephede, granit, çelik
DÜZENİ ve alüminyum doğrama çift cam binanın yüzünü oluşturur. Cadde
üzerinde dışa doğru bombe yapan kısım kentliyle ilişki kurulan mekan
olup, cephede bu vurgulanmıştır.
PROGRAM 324 oda, 660 yatak kapasitesi, toplantı salonları, bar, kuaför, disko,
spor salonu, Türk hamamı, yüzme salonu, sauna, solaryum merkezi,
bar, idari birimler, hediyelik eşya dükkanları
MEGA RESIDENCE
DÜZENİ
PLAN Dikdörtgen plan geometrisine sahip otel yatak odalarının tek bir
koridor üzerinde yerleşmesinden oluşmuştur.
ÇEVRESEL Kavşak üzerinde kurulan 10 katlı bir yapıdır.
ETKİ
CEPHE Bina cephede geleneksel mimarinin özelliklerini taşımaktadır. Ahşap
DÜZENİ kaplama balkon birimleri ve panjurlar, kiremit çatı, kemerli
pencerelerle ulusal mimari anlayışla yapılan binalara benzemektedir.
PROGRAM 29 oda, 50 yatak kapasitesi, mutfak, depo, teknik servis,
çamaşırhane, depo, restoran, ofis
ANKARA SHERATON HOTEL

KÜTLE Otel dikdörtgen ve silindir olarak iki kütleden oluşmaktadır.
DÜZENİ
PLAN Otelin ortak mekanları oluşturan podium kısmı dik yamuk, yatak
katlarını oluşturan kule ise daire plan geometrisine sahiptir. Yatak
katları içten dışa doğru çekirdek, çekirdeği saran koridor ve koridor
etrafına odaların yerleşmesiyle oluşmuştur.
ÇEVRESEL Cadde üzerinde kurulmuş otel toplam 27 katlıdır. Kent silüetini
ETKİ değiştiren narin bir şekilde yükselen silindir şeklinde kütlesiyle Ankara
için simge konumunda bir otel yapısıdır.
CEPHE Otel prefabrik beton, cam elemanlar ve alüminyum doğramaları ile
DÜZENİ ileri yapım tekniği kullanılarak yapılmıştır. Kulede cam elemanların
prefabrik betonlar içine kafes şeklinde alınmasıyla bina zarif bir
şekilde yükselir.
PROGRAM 180 oda, 340 yatak kapasitesi, 200 araçlık otopark, restoran, toplantı
salonları, bar, balo salonu, mutfak, çamaşırhane, spor salonu, sauna,
hamam, yüzme havuzu
171
(32)
ALDİNO OTEL

DÜZENİ
PLAN Dikdörtgen plan geometrisinden oluşan otelin yatak katları bir koridor
etrafına sağlı sollu odaların yerleşmesiyle oluşmuştur.
ÇEVRESEL Sokak üzerinde kurulan otel toplam 10 katlı bir yapıdır.

ETKİ
CEPHE Dikdörtgen, kare ve dairesel geometrik formların yapı yüzünde
DÜZENİ kullanılmasıyla cephe hareketlendirilmiştir. Sağır yüzeyin içerisine
çekilen camlı bölümler otele derinlik kazandırmaktadır.
PROGRAM 56 oda, 102 yatak kapasitesi, toplantı salonu, kuaför, fuaye, sauna,
çamaşırhane, garaj, teknik servis, gece klubü, mutfak, oturma salonu,
cafe, bar
THE GOLDEN PRINCESS HOTEL

KÜTLE Dikdörtgen kütle düzenine sahip otel bir köşesinden yuvarlatılarak
DÜZENİ içeri çekilmektedir.
PLAN Yamuk plan geometrisi kullanılmıştır.
ÇEVRESEL Cadde üzerinde kurulan otel toplam 10 katlı bir yapıdır.

ETKİ
CEPHE Süsten uzak, sade, modern bir cephe anlayışı hakimdir. Bina iki
DÜZENİ caddenin kesim noktasında kavis yaparak cephesi yumuşatılmaya
çalışılmış ve farklı yüzeylerde yükselip alçalmalarla binaya hareket
getirilmeye çalışılmıştır.
PROGRAM 50 oda, lobi, sauna, hamam, restoran, bar, idari ofisler, mutfak
SHERATON ANKARA HOTEL & TOWERS APART HOTEL VE KONGRE

MERKEZİ
DÜZENİ
PLAN Dikdörtgen plan geometrisi kullanılan otelin yatak katları bir koridor
etrafına sağlı sollu odaların yerleşmesiyle oluşmuştur.
ÇEVRESEL Sokak üzerinde kurulmuş bir yapıdır ve bina toplam 17 katlıdır.
ETKİ
CEPHE Otel cephesinde fibro beton, alüminyum ve cam elemanlar kullanılan
DÜZENİ otel, eski yapıya da uyum sağlayacak şekilde tasarlanmıştır. Modern,
şık ve ileri teknoloji kullanılarak inşa edilmiştir.
PROGRAM 70 oda, balo salonu, dükkanlar, toplantı Salonu, kiralanabilir ofisler,

kongre salonu ve fuayesi, cep sinemaları, teknik odalar, bar, otopark
172
AKTİF METROPOLİTAN HOTEL
KÜTLE Ön ve arka cephesi üçgen biçiminde yukarı çıktıkça bina genişliği

DÜZENİ küçülen kütle düzenine sahiptir.
PLAN Yukarı doğru her katta daralan kare plan geometrisine sahip otelin
yatak katları karşılıklı iki koridor arasına galeri boşluğu ve diğer
uçlarında oda birimlerinin yerleştirilmesiyle oluşmuştur.
ÇEVRESEL Cadde üzerine kurulan toplam 17 katlı bir oteldir. Parti binaları, iş
ETKİ merkezlerine yakın bir konumda kurulmuştur. Bulunduğu bölgede
landmark niteliğinde bir yapıdır.
CEPHE Otel ön ve arka cephesinde üçgen bir yüz oluşturmaktadır. Cephede

DÜZENİ kullanılan malzemeler ile modern ve ileri yapım teknikleri kullanılan
otel simgesel niteliği ile bulunduğu bölgede kendini var eder.
PROGRAM 100 oda, 196 yatak kapasitesi, pastane, şark kahvesi, satış reyonu,
lobi, spor salonu, vitamin bar, hamam, sauna, soyunma odaları,
sığınak, idari birimler, restoran, toplantı salonu, kokteyl ve özel yemek
salonu, mutfak, teknik servisler, otopark
1980-2000 yılları arasında kurulan oteller kütle düzeni olarak genelde tek ve iki
parçadan oluşmuş dikdörtgen kütleli yapılardır. İncelenen yapılarda Sheraton ve
Aktif Otelin bu kütle düzenlerinden farklı olarak yükseldikleri görülür. Plan
geometrisi olarak da genelde dikdörtgen plan olarak tasarlanan yapıların bazılarının
da yamuk, daire ve kare gibi formalar aldığı görülmektedir (Şekil 4.76). Otellerin
çevresel etkisi ve kurulduğu yerlere bakılacak olunursa bu dönemde belli bir
sınıflandırmanın yapılamayacağı cadde, sokak, kavşak, bulvar ve meydan üzerinde
kurulan otellerin eşit şekilde dağılım gösterdiği görülür. 1980 sonrası oteller Ulus
semtinde sayıca çok olsa da kent için mekansal ve mimari açıdan bir katkı
sağlayamayan otellerdir (Harita 4.7). 1980 sonrası otellerin daha çok Kızılay (Harita
4.8) ve Kavaklıdere (Harita 4.9) olmak üzere Çankaya, Balgat, Bilkent ve Ümitköy
gibi merkez ve alt merkezlerde konumlandıkları görülmektedir. Bu dönemde
incelenen oteller genelde gelişmekte olan Ankara’nın lüks semtlerinde yer alan
yapılardır. Bu nedenle sınıflandırma sistemi içinde genelde 4 -5 yıldız statüsünde,
butik veya apart oteller olarak kent içinde konumlanmışlardır. İçinde barındırdığı
programlar ve konfor düzeyleri ile kent içinde hem müşterilerine hem de kentliye
mekansal anlamda her türlü imkanı sağlayan sosyal yapılar olarak hizmet
vermektedirler.
173
Şekil 4.76. 1980 sonrası otel kütle planları (32)

174
Harita 4.7. 1980 sonrası Ulus semtindeki otellerin vaziyet planı (32)
175
Harita 4.8. 1980 sonrası Kızılay semtindeki otellerin vaziyet planı (32)
176
Harita 4.9. 1980 sonrası Kavaklıdere semtindeki otellerin vaziyet planı (32)
177
5. SONUÇ
İster iş için ticari amaçlı geziler, isterse sadece gezip görmek amaçlı kültürel geziler
olsun hepsi dünya kültürlerinin birbirini görmesi ve tanıması bakımından; turizmin
en etkili araçlarından biri olmuştur.
Çok eski zamanlarda oteller dünyanın farklı yerlerinde isimleri değişse bile,
insanların yer, yemek, içmek gibi temel ihtiyaçlarının karşılandığı, can ve mal
güveliğinin sağlandığı kısa süreli konaklama yapıları olmuşlardır. Süreç içerisinde bu
yapılar insanların ihtiyaç ve istekleri, ilerleyen teknoloji, gelişen pazar ve rekabet
dolayısıyla sürekli yenilenerek sadece temel ihtiyaçları karşılayan yerler olmaktan
çıkıp, faaliyet alanlarını genişleterek gelenlere daha iyi hizmet verebilmek için
birbirleriyle büyük bir yarışa girmişlerdir. Turizm alanına yapılan faaliyetler artıkça
bu sektör büyük bir pazar haline gelmiştir. Bu pazarda yer edinmek isteyen kurum ve
kuruluşlar da bu sektöre büyük yatırımlar yapmışlardır. Bu yatırımlarda önemli olan
otel yapılarının kuruldukları ülke, bölge ve kent içindeki yerlerinin seçimi, yapının
büyüklüğü, kullanım amacı, organizasyon yapısı ve mimari tasarımda kullanılacak
nitelik ve kriterlerin iyi belirlenmesidir.
Türklerde geçici konaklamanın sağlandığı han yapıları dünyanın farklı yerlerinde

farklı isimler alarak günümüze kadar aynı amaca hizmet eden yapılardır. Bu yapılar
kendi arasında bulundukları bölgeye, faaliyet sürelerine, ulaşım olanaklarına,
büyüklüğüne ve kanuni yapılarına göre çeşitli sınıflandırmalar tabi tutulsa da bunun
belirlenmesi daha çok otelin işlevine göre olmaktadır.
Dünyada şehirlerarası hanlarla başlayan geçici konaklama modern anlamda otel

ismiyle 1829 yılında Boston’da yapılan Tremont House ile karşılanmaktayken,
Türklerde yine han yapılarıyla başlayıp, 1892 yılında İstanbul da açılan Büyük
Londra Oteliyle sağlanmaktadır. Tezin konusunu oluşturan Ankara şehrinde yapılan
konaklama yapıları ise işlevsel olarak değişse de günümüze kadar varlığını
sürdürmüş han yapılarıyla başlayıp, modern otel yapısına ancak başkent seçildikten
sonra 1927 yılında Ankara Palasla kavuşmuştur. Cumhuriyetin ilanından sonraki
178
yıllar incelendiğinde Ankara şehrinin ekonomik, toplumsal ve kültürel bağlamda

değişim gösterdiği 1920, 1950 ve 1980 yılları olan üç kritik sürecin otel yapılarına
yansımasının dünyadaki otel patlaması yaşanan yıllara denk gelmesi 1920’li yıllarda
olmasa da diğer dönemlerde dünyadaki otel gelişimi ile bir paralellik izlenmesine de
sebep olmuştur. Dünyada yaşanan yeniliklerin ülkenin değişen ekonomik, sosyal ve
siyasal değişimlerle birlikte, Ankara kenti otellerine adapte edilerek, kentsel mekan
ve mimari mekanın tarih içinde dönüşümü sağlanarak, anıtsal nitelikli yapıların
doğduğu görülmektedir. Bu dönüşümü göstermek amacıyla Ankara’nın ilk olarak
Cumhuriyet öncesi dönemi incelenmiş, daha sonra ise Ankara kenti için dönüm
noktası olan başkent seçilmesiyle, yeniden yapılanma içine giren kentin ilerlemesiyle
birlikte yaşanan değişim noktaları belirlenip, tarihsel olarak bölünmüştür. Bu
bölünme Ankara kenti gelişimi baz alınarak yapılsa da otellerin bu süreçlerde
farklılaşarak kent siluetini ve mekansal oluşumları etkilediği ve değiştirdiği tespit
edilmiştir.
1920-1950 yılları arasında Jansen’in Ankara kenti için uyguladığı planlama

anlayışına göre Ulus’un ticaret merkezi olmasından dolayı yapılan otellerin bu
semtte kurulduğu görülmüştür.
Oteller 1960’lı yıllara kadar Ulus civarında kendini göstermektedir. 1957 yılında
yürürlüğe giren Yücel-Uybadin Planıyla hız kazanan kuzey güney yönündeki
büyüme otelleri de içine alarak hızla gelişmektedir. Bu büyüme öncelikli olarak kat
yüksekliklerinin artmasıyla kendini göstermektedir. Otelcilik anlamında
baktığımızda özellikle 1960’da özel sermayenin önem kazanması otellerin sayısında
artış sağlamaktadır. 1966 yılında yapılan Büyük Ankara Otelinde, kat yüksekliği
olarak gökdelen yapıya sahip olması Ankara’daki ilk örneği oluşturmaktadır. Bu
oteli daha sonra 1970’lerdeki adıyla Stad, bugünkü adıyla Radisson SAS Hotel’i
izlemektedir. 1960’lar otelcilik anlamında birçok yeniliğin geldiği bir dönemdir.
Turizm Bakanlığı bu yıllarda kurulmuş olup artık oteller turizm belgeli olarak verdiği
hizmet kalitesi, oda sayısı, kullanım çeşitliğine bağlı olarak yıldız sistemiyle
değerlendirilmektedir. Yine bu yıllarda Ankara’da ilk beş yıldızlı otel olma unvanı
yine Büyük Ankara otelindedir. 1960-1980 yılları arasında kurulan otellerin Ulustan
179
Kızılay ve Kavaklıdere’ye doğru bir sıçrama yaptığı görülmektedir. Gelişim yeni

merkez ve alt merkezlere doğru kaymaktadır.
Otellerde asıl gelişmenin 1980’lerde olduğu görülmektedir. Türkiye ekonomisinin

kapalı ekonomiden açık ekonomiye geçmesi ile otelcik anlamında pek çok yatırım
yapılmasına neden olmuştur. 1980’lerde yapılan Sheraton Oteli batıda görülen
çağdaş örneklere benzetilerek yapılan az parçalı kütlelerle çözülmeye çalışılmış bir
yapı olarak karşımıza çıkmaktadır. Bundan sonra yapılan oteller, genellikle ileri
teknolojilerin kullanıldığı yapılar olarak kendini göstermektedir.
Oteller teknolojik olarak bu yıllar içinde gelişirken yerleştikleri alanlar bakımından

da farklılıklar göstermektedirler. Cumhuriyetin ilk yıllarında meclis, bakanlıklar, iş
merkezlerinin Ulus’da olması nedeniyle önemli devlet adamları, yabancı misafirler
ve iş adamlarının kaldığı yerler bu bölgedeki otellerdir. Daha sonra kentin kuzey
güney yönünde büyüme göstermesiyle birlikte merkezin Kızılay’a taşınması
meclisin, bakanlıkların, elçiliklerin güney yönündeki büyümeyle yer değiştirmesiyle
birlikte Ulus kendini aşamayıp geri saymaya başlamıştır. Burada yapılan otel kalitesi
yeni kent merkezi olan Kızılay’a göre daha düşük niteliktedir. Kızılay 1950’lerden
itibaren daha çok duyulan ve Ankara’nın simgesi konumuna gelen bir hal almıştır.
Pasajların bu semte gelmesi, alışveriş merkezleri, sinema tiyatro gibi kültürel
etkinliklerin buradaki yerlerde yapılması, Vakko, Beymen gibi büyük moda evlerinin
kurulması ile bir canlılık kazanan Kızılay bir merkez konumuna gelmiştir. Bu
canlılıkla birlikte tabi ki buradaki otellerin sayısı da artmaya başlamıştır. Burada
kurulan oteller Ulus ve çevresindeki otellere göre daha çağdaş hizmetler veren
yerlerdir.
1970’lerde ticaret merkezi Bakanlıklara doğru ilerlerken, elçiliklerden dolayı

Küçükesat-Tunalı Hilmi caddesine bir sıçrama yapmıştır. Kuğulu Park’ın yanında
yer alan pasaj ve alışveriş merkezleri, sanat galerileri, lokanta ve pastaneleri ile bu
cadde önem kazanmaya başlamıştır. Yine bu gelişimle birlikte 1980’lerde bu cadde
yakınlarında Sheraton ve Hilton gibi beş yıldızlı otellerin kurulduğu görülmektedir.
180
1980’lerden sonra son sıçrama Atakule ve çevresinde olmuştur. Büyük alışveriş

merkezleri, gece kulüpleri, barlar, sinema salonları, Avrupa ve Uzakdoğu restoranları
ve kamu kuruluşları ile Çankaya Ankara’nın yeni yüzü olarak karşımıza çıkmaktadır.
Ticaretle birlikte gelen canlılıkla eş zamanlı olarak lüks otellerin birbiri ardına
buralarda açılması bu gelişimi izlemektedir. Bu otellerde kalan kişiler genellikle
burada iş için bulunan yüksek gelir düzeyinde insanlar ve ya seminer ve toplantılar
için Ankara’da bulunan işadamları olmaktadır.
1990’lı yıllarda Ankara’daki otellere yeni kavramlar girmektedir. Bunlardan bir apart
otel diğeri ise butik oteldir. Sadece otelcilik alanına içinde barındırdığı işlevler
açısından yenilik katmakla kalmayan 1990 sonrası gelişimi Ankara’nın kuzey-güney
büyümesinin batıya taşınmasıyla burada kurulan oteller açısından da önem
taşımaktadır.
1980 sonrası otellerin kent içinde dağılımları bu şekilde olmaktayken otellerin

sınıflandırılmasına eklenen kavramların yanında, bu yıllarda ortaya çıkan
misafirhaneler belediye belgeli otellerin değer kaybetmesine neden olmuştur.
Misafirhanelerde sağlanan imkanların ve konfor standartlarının daha yüksek olması
ve belediye belgeli otellerle maddi olarak aynı düzeyde olması misafirhanelerin
tercih edilme sebebini oluşturmaktadır. Bu nedenle 1980 sonrası yapılan otellerde
belediye belgeli otellerin azlığı tespit edilmiştir.
Cumhuriyet öncesi , 1920-1950, 1950-1980 ve 1980 sonrası kurulan otellerin kütle,

plan, çevresel etki, cephe düzeni, program ve mimari akım etkisi olarak
incelendiğinde şu sonuçlar çıkmaktadır.
Küte Düzeni: Cumhuriyet öncesi yapılarda iç avlulu dikdörtgen kütle düzeni, 1920-
1950 yılları arasında dikdörtgen kütle düzeni, 1950-1980 yılları arasında genelde iki
veya daha fazla kütlenin değişik şekillerde bir araya gelmesiyle oluşmuş kütle
düzeni, 1980 sonrasında ise genelde tek veya iki parçadan oluşmuş dikdörtgen kütle
düzeni uygulandığı görülmektedir.
181
Plan: Cumhuriyet öncesi han yapılarında iç avlulu dikdörtgen plan geometrisi

uygulanmıştır. Zemin kat dükkan ve ahır olarak kullanılmış, birinci kat ise yatak
odalarına ayrılmıştır. Odalar avlu etrafını saran koridor üzerine tek sıra dizilerek
oluşmuştur. 1920-1950 yılları arasında oteller dikdörtgen plan geometrisine sahiptir.
Zemin kat genelde gazino, lokanta gibi birimlere ayrılırken yatak katlarının tasarımı
farklılık göstermektedir. Bunun en önemli nedeni bu yıllarda açılan otellerin
Ankara’ya gelen ziyaretçilerin fazla olması sebebiyle ihtiyacı karşılamak için konut
yapılarından dönüştürülmesidir. Bu nedenle yatak katlarını oluşturan planlama
anlayışı bu dönem yapılarında farklılık göstermektedir. 1950-1980 yılları arasında
kurulan otellerde dönemin başında dikdörtgen plan geometrisi, dönemin sonlarında
ise farklı geometrik formların kullanıldığı görülmektedir. Dönemin başındaki
otellerde zemin katta ortak mekanlar yerleşmişken, dönemin sonlarında ortak
mekanlar bodrum, zemin, birinci ve çatı katına yerleştirilmiştir. Yatak katlarını
oluşturan tasarım planı bazı otellerde farklı olmakla birlikte genelde bir koridora
sağlı sollu oda birimlerinin yerleşmesiyle oluşmuştur. 1980 sonrası yapılan otellerde
genelde dikdörtgen plan geometrisi kullanılmakla birlikte yamuk, kare, daire gibi
formların da kullanıldığı görülmektedir. Otellerdeki ortak mekan dağılımı 1960’ların
sonlarında olduğu gibi bodrum, zemin, birinci ve çatı katına yapılmıştır. Yatak
katlarını oluşturan bölüm her otelde kütle yapısından, büyüklüğünden ve konumlanış
biçiminden dolayı farklı tasarlanmıştır. İncelenen en son otel olan Aktif Metropolitan
otelde Cumhuriyet öncesi konaklama yapılarında görülen sonsuza giden avlu birimi
deforme edilerek yukarı çıktıkça daralmış ve bu şekilde son bulmuştur. Planlamada
yapılan bu şekildeki farklılıklar çağın sağladığı ileri yapım teknikleri ve teknolojik
malzemelerin bir arada kullanılmasından kaynaklanmaktadır.
Çevresel Etki: Cumhuriyet öncesi yapıları Ulus semtinde Atpazarı ve Koyunpazarı

çevresinde bir arada kurulmuş genelde iki katlı yapılardır. 1920-1950 yılları arası
kurulan oteller Ulus semtinde yapılmış kat yüksekliğinin en fazla beş kat olduğu
binalardır. Yapılardaki anıtsallık yatay büyüme ile sağlanmaktadır. Bu bölgede
kurulan oteller meclise, alışveriş merkezlerine ve istasyona yakınlığı nedenle önemli
bir konumdadır. 1950-1980 yılları arası kurulan otellerin genelde cadde, bulvar ve
önemli kavşak noktalarında yapıldıkları görülmektedir. Oteller Ulus, Kızılay ve
182
Kavaklıdere semtine doğru ilerleme göstermiş ve kat sayıları artarak gelişimlerini

sürdürmüşlerdir. Dönemin sonlarına doğru Ankara için land mark niteliğinde kat
sayıları 22 kata ulaşan oteller kurulmuştur. Ankara kentinin yeni yüzünü bu oteller
belirlemiştir. 1980 sonrası oteller kent içinde merkez ve yeni alt merkezlerde
konumlanmış genelde yatay ve düşey büyümesiyle anıtsal yapılar olmuşlardır.
Cephe Düzeni: Cumhuriyet öncesi han yapıları taş ve tuğladan yapılmış, kemeli
simetrik pencereler, kiremit çatılı ve revaklı bir tasarımla yapılmıştır. 1920-1950
yılları arası otellerin cepheleri bu zaman diliminde hakim olan mimari üsluplara göre
şekillenmektedir. 1950-1980 yılları arası otel cepheleri ise süslemeden uzak, sade
yüzlerin hakim olduğu, genelde brüt betonla yapılan, ileri teknik ve malzemenin
kullanıldığı yapılardır. 1980 sonrası otel cephelerinde yine süslemeden uzak sade ve
asal geometrik formlarla şekillenmiş, teknolojik yeniliklerin yapı yüzlerine yansıdığı
binalardır.
Program: Cumhuriyet öncesi yapılarda dükkan, ahır, yatma birimleri gibi birimler
bulunurken, 1920-1950 yılları arası yatma birimlerine lokanta, gazino gibi işlevler
eklenmiştir. 1950-1980 yılları arası otellerde ortak mekanlar artırılarak sinema, çarşı,
çamaşırhane, spor salonu, yüzme havuzu, hamam, casino gibi birimler programa
dahil edilmiştir. 1980 sonrası otellerin programları daha da genişletilerek her türlü
ihtiyacın otel tarafından sağlandığı toplantı salonlarından, saunalarına, bebek bakım
servisinden solaklar ve engelliler için özel olarak tasarlanmış odalarına kadar her şeyi
düşünülmüş yapılar olarak Ankara’ya hizmet eden yerler olmuşlardır.
Mimari Akım Etkisi: 19. Yüzyılın sonlarından itibaren başlayan ve 1930’lu yıllara
kadar cepheye önem veren, dünyadaki mimari yeniliklere kapalı ulusal mimarinin
hakim oluğu anlayışla otel yapıları yapılmaktayken, 1940-1950 yılları arasında
yapıların anıtsal yönü ağır basan, simetriye önem veren batı kaynaklı ulusal
mimarinin izlerini taşıyan binalar olduğu görülmektedir. 1950-1960 yılları arasındaki
yapılarda İstanbul Hilton Otelinde görüldüğü gibi yatay, dikdörtgen biçimde, teras
çatılı, birbirini takip eden pencere düzeninin görüldüğü Liberal dönem hakimdir.
1960 yılı sonrasında ise mimaride çok yönlü bir döneme girilmiştir. Nitelikli yapı
183
malzemelerinin kullanıldığı, asansörlü, cam perde duvarlı, yapay havalandırma

gerektiren çok katlı otel yapıları bu dönemden sonra yapılmaya başlanmıştır. Son
yıllarda toplumsal, ekonomik ve politik alanda yaşanan değişimlerle birlikte otel
mimarisinde de çok yönlü bir biçimlenme anlayışı gelmiştir. Bu sebeple post modern
ve modern otel yapıları bir arada kendini göstermektedir.
Günümüzde otelcilik eskiden olduğu gibi sadece yemek yeme ve yatma ihtiyacının
karşılandığı yerler olmaktan çıkmış ve otellerin içinde her türlü imkanın sağlandığı
yerler haline dönüşmüştür. Ticaretle birlikte gelişimini büyük bir hızla sürdüren
otelcilik anlayışı yine bu anlayış çerçevesinde günümüzde kendi kendine yetebilen
yerler haline gelmiştir. Şehir içinde kurulan günümüz otelleri müşterilerine her türlü
imkanı kendi bünyesinde sağlayarak, ama çekim noktalarının hareket ve
canlılığından beslenerek gelişimini sürdürmektedir.
184
KAYNAKLAR
1. Yeni Hayat Ansiklopedisi, Doğan Kardeş Yayınları, 6.Cilt, 3068 (1981)
2. Angelo and Vlademir, “Hospitality Today”, Michigan : The Education Institute

of AHMA, 6 (1994)
3. Olalı, H. ve Korzay, M., “Otel İşletmeciliği”, Beta Basım Yayın Dağıtım A.Ş,
İstanbul, 25 (1993)
4. Aktaş, A., “Turizm İşletmeciliği ve Yönetim”, Antalya, 20 (1990)
5. Güran, C., “Türk Hanlarının Gelişimi ve İstanbul Hanları Mimarisi”, Vakıflar

Genel Müdürlüğü Yayınları, İstanbul, 1 (1978)
6. Ana Brittanica, Ana Yayıncılık, 11.Cilt, 2065 (1986)
7. Şener, B., “Modern Otel İşletmelerinde Yönetim ve Organizasyon”, Aydoğdu

Ofset, Ankara, 6 (1990)
8. Rutes, W. and Penner, R., “Hotel Planing and Design”, Architectural Press,
London, 35, 37, 42, 210 (1985)
9. Gray, W. S. and Liguari,S. C., “Hotel and Motel Management and Operations”,
Prentice Halll Inc., New Jersey, 5 (1980)
10. Ninemeir, Jack D., “Principales of Food and Beverage Operations”, The
Educational Institute AHMA, Michigan, 18 (1984)
11. Maviş, F., “Otel İşletmeciliği”, Birlik Matbaası, Eskişehir, 16 (1992)
12. Bedük, D., “Şehir İçi Otel Restoranlarının Tasarım İlkelerine Bir Yaklaşım ve
İstanbuldaki Uygulamaların İrdelenmesi”, Yüksek Lisans, Mimar Sinan
Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul, 15 (1998)
13. Bardi, J.A., “Hotel Front Office Management, Von Nostrand Reinhold, New
York, 4 (1990)
14. Nykiel, R.A., “Marketing in the Hospitality Industry”, East Lansing, MI:
Educational Institute of the AH&MA, New York, 3 (1997)
15. “Belediye Belgeli Oteller”, Resmi Gazete, 9 Mart 1989, Sayı:20103, 32-36
16. “Turizm Belgeli Oteller”, Resmi Gazete, 6 Temmuz 2000, Sayı:24101
17. Doğu, O., “Oteller”, Birsen Yayın, Ankara, 3,4 (1990)

185
18. İlter, İ., “Tarihi Türk Hanları”, Karayolları Genel Müdürlüğü, Ankara, 6-8
(1969)
19. Bakırer, Ö. ve Madran, E., “Tarih İçinde Ankara”, Eylül 1981, Seminer
Bildirileri, ODTÜ Ankaralılar Vakfı, Ankara, 105, 113, 114 (2000)
20. Taescher, F., “Das Anatolische Wegenetz Nach Osmanischen Quellen”, Leipzig
(1927)
21. Aktüre, S., “19.yy sonunda Anadolu Kenti Mekansal Yapı Çözümlemesi”,
ODTÜ Mimarlık Fakültesi İşliği, Ankara, 119, 126 (1978)
22. Öney, G., “Ankara’da Türk Devri Dini ve Sosyal Yapıları”, Ankara Üniversitesi
Dil ve Tarih Coğrafya Fakültesi Yayınları, 135-140, 209 (1971)
23. Aktüre, S., “Osmanlı Döneminde Ankara’nın Ticaret Merkezi Hanlar Bölgesi”,
Ankara Konuşmaları, TMMOB Ankara Şubesi, 38, 40 (1992)
24. Tunçer, M., “Demiryolu ve Başkent Ankara”, Çevre ve Trafik Forumu, Yapı
World, Ankara, 14 (2003)
25. İnternet:Turan,Ö.,“Ankara’nın İmar Planı”,

www.tarihvakfi.org.tr/toplumsaltarih/genctarih/2000-
2001/birinci/omer_turan.asp
26. “Ankara’nın Şehir Planı”, Mimarlık Dergisi, 79: 79 (1975)
27. Tankut, G., “Bir Başkentin İmarı (1929-1939)”, ODTÜ, Ankara, (1990)
28. Tanju, B., “Mimarlık, Erk ve Ulus Kimlik”, Mimarlık Dergisi, 284: 53 (1998)
29. Kuruyazıcı, H., “Ankara İmarı-Lörcher Planları”, İstanbul, 26 (1995)
30. Nalbantoğlu, G., “Ankara’da Apartmanlaşma Olgusu”, “Tarih İçinde Ankara”,

Eylül 1981, Seminer Bildirileri, ODTÜ Ankaralılar Vakfı, Ankara,256 (2000)
31. İnternet:“Dünden Bugüne Seyahat Acentaları”, (2005)

http://www.tursab.org.tr/content/turkish/kurumsal/tarihce.asp (2005)
32. Balım, P., “Fotoğraf, Çizelge ve Şekil Arşivi”, (2004-2005)
33. Bilgen, H., “Ankara’da Günlük Yaşam 1928-38”, Mimarlık Dergisi, (2-3):18
(1985)
34. Kemal, M., “Türkiye’nin Kalbi Ankara”, Çağdaş Yayın, İstanbul, 179-180
(1983)
186
35. İnternet: Tuncer M., “Yirminci Yüzyıl Başında Modern Han:Taşhan”,

www.restorasyon.org/yeni/pages/mtuncer4.asp (2005)
36. “Ulus Meydanı”, Fotoğraflarla Eski Ankara, Ankara Fotoğrafları Dizini, Ankara
(2004)
37. Öymen, A., “Bir Dönem Bir Çocuk”, Doğan Kitapçılık A.Ş. ,59 (2002)
38. Tanrıkulu, D., “Ankara’da Eğlence Yaşamı 1928-1938”, Mimarlık Dergisi, 2-3,
23, 24 (1985)
39.Belle Vue Palas Fotoğraf, Ankara Fotoğrafları Dizini, Karışık Ankara Fotoğrafları
2 ,www.wowturkey.com/forum/viewtopic.php?t=1125 (2005)
40. Lozan Palas Fotoğraf, Ankara Fotoğrafları Dizini, Karışık Ankara Fotoğrafları 2,
www.wowturkey.com/forum/viewtopic.php?t=1125 (2005)
41. Sahil, S., “Cumhuriyet Sonrası Türk Toplumsal Yapı Değişimlerinin Ankara
Atatürk Bulvarı Mekansal Yapısında Örneklenmesi”, Doktora Tezi, Gazi
Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara, 137 (1986)
42. Aslanoğlu, İ., “Erken Cumhuriyet Dönemi Mimarlığı”, ODTÜ Basım Yayınları,
Ankara, 272, 273 (2001)
43. İnternet: Ankara Palas, “Ankara Palas Devlet Konukevi”, Dışişleri Bakanlığı,
www.mta.gov.tr/turkce/grupg/gg/02.htm (2004)
44. Yavuz, Y., “Cumhuriyet Dönemi Ankara’sında Mimari Biçim Endişesi”,

Mimarlık Dergisi, (11-12): 33 (1973), Pınar Balım tarafından yeniden çizilmiştir.
45. Yeni Yalova Oteli Planı, Altındağ Belediyesi İmar Müdürlüğü Arşivi, Pınar
Balım tarafından yeniden çizilmiştir (2005).
46. “Yenişehir Oteli (Ankara)”, Arkitekt, 3-4: 53-55 (1941)
47. “Cihan Palas”, Arkitekt, 3-4: 49-51 (1940)
48. “Başkent Ankara ve Üst Ölçekli Planlama Sorunsalı”, Ankara Sempozyumu,

Ankara, 9 (1996)
49. Balamir, A., “Mimarlık ve Kimlik Terimleri-1: Türkiye’de Modern Yapı

Kültürünün Bir Profili”, Ahşap Ev, 26 (2002)
50. Akcan, E., “Amerikanlaşma ve Endişe:İstanbul Hilton Oteli”, Arredamento

Mimarlık,100+41:112-119 (2001)
187
51. Yasin, M., 5 Haziran, “İstanbul’u Eğiten Otel”, Hürriyet Pazar Gazetesi, 25
(2005)
52. Sözen, M., “İkinci Ulusal Mimarlık Dönemi Sonrası Gelişmeler”, Cumhuriyet
Sonrası Türk Mimarlığı, Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, Ankara, 102
(1984)
53. Balin Oteli (Ankara), Arkitekt, 26: 5 (1958)
54. “Nur Otel ve Sineması”, Arkitekt, 5-8:103-106 (1952)
55. Konak Oteli Planı, Altındağ Belediyesi İmar Müdürlüğü Arşivi, Pınar Balım
tarafından yeniden çizilmiştir (2004).
56. Gür Kent Oteli Planı, Ankara Büyükşehir Belediyesi İmar Müdürlüğü Arşivi,
Pınar Balım tarafından yeniden düzenlenmiştir (2005).
57. Hotel Dedeman Ankara Planı, Çankaya Belediyesi İmar Müdürlüğü Arşivi, Pınar
Balım tarafından yeniden düzenlenmiştir (2005).
58. İnternet: Büyük Ankara Oteli Fotoğraf, Doğan Hasol,

www.mimarlikmuzesi.org/galeri_resimler.asp?sayfa=2&id=6&exid=5 (2005)
59. Büyük Ankara Oteli Planı, Emekli Sandığı İmar Müdürlüğü Arşivi, Pınar Balım
tarafından yeniden düzenlenmiştir (2005).
60. Tekeli, D. ve Sisa, S., Tüm Eserleri, “Stad Oteli; Ulus, Ankara (1964),1966-
1970”, 87,88 (1981)
61. Kaya, H., “Yüksek Yapıların Gelişimi Ankara Örneği”, Yüksek Lisans , Gazi
Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara, 106,107 (1994)
62. İnternet: Köletavitoğlu T., “2000’lere Girerken Turizmde Yeniden Yapılanma”,

2000, www.tourism.bilkent.edu.tr (2005)
63. İnternet: Vizyon 2023 Turizm Paneli, “Dünyada ve Türkiye’de Turizmin

Gelişimi”,
http://vizyon2023.tubitak.gov.tr/teknolojiongorusu/paneller/ulastirmaveturizm/ra
porlar/turizm.pdf (2005)
64. Yalçın, Ç., “AB’ye Üyelik Sürecinde Turizm”, Turizm Habercisi, 18 Eylül
2004, 24
65. Hotel Etap Altınel Planı, Hotel Etap Altınel Arşivi, Pınar Balım tarafından
yeniden düzenlenmiştir (2005).
188
66. Mega Residence Butik Otel Planı, Çankaya Belediyesi İmar Müdürlüğü Arşivi
(2005)
67. Şenyapılı, B., “Sheraton Ankara Oteli, Karum”, Arkitekt, 30-38 (1991)
68. Sözlü Görüşme: Y.Mimar Özlem Özer, 15 Mart 2005, Sheraton Ankara Otel &
Towers Apart Hotel Kongre ve Kültür Merkezi Şantiyesi
69. “Aldino Oteli”, Mimar Dergisi, Türk Serbest Mimarlar Derneği Adına Yayın
Komitesi, 5: 19-20 (Eylül 1995)
70. Aygen, S. ve Veral, O., “Türkiye Emlak Kredi Bankası Petrol Ofisi Kızılay
Hizmet Binası”, Mimarlık Dergisi, 1: 29-31 (1989)
71. Sheraton Apart Hotel Planı, Sheraton Apart Hotel Proje Arşivi (2005)
72. Aktif Metropolitan Hotel Planı, Çankaya Belediyesi İmar Müdürlüğü Arşivi,
Pınar Balım tarafından yeniden düzenlenmiştir (2005)
189
EKLER
190
EK 1
Belediye Belgeli Otellerin Sınıflandırılması (9 Mart 1989, Sayı: 20103, 32-36)
Üçüncü Sınıf Oteller
- Isıtma merkezi sistem ile yapılmıyorsa iyi cins sobalarla yapılacaktır.

- Şehir şebekesine bağlı su tesisatı veya yeterli su deposu olacaktır.
- Odalarda yatak sayısı her 5 m²’ye bir tane olmak üzere tespit edilecektir.
a) İçinde oturulacak veya yatılacak bütün odaların ve salonların bol gündüz ışığı
ile aydınlatılacak şekilde yeterli büyüklükte pencereleri olacaktır.
b) Duvarlar boyalı badanalı olacaktır.
c) Karyola ve somya bulunacaktır.
d) Elbise asma yeri olacaktır.
e) Lavabo olacaktır.
- Banyolar,
a) Zemin mermer, fayans veya benzeri maddeler ile döşenmiş olacaktır.

b) Duvarlar 1,5 m yüksekliğe kadar mermer, fayans veya benzeri maddelerle
kaplı olacaktır.
- Tuvalet,
a) Her on yatağa bir tane olmak üzere her katta yeterli miktarda bulunacaktır.
b) Her tuvalette akarsu muslukları ile bir rezervuar bulunacaktır.
- Müşterilerin fazla eşyasını koymak için bir depo bulunacaktır.

- Ağzı kapaklı madeni veya plastik çöp kapları olacaktır.
- İçinde mutfak yemek salonu, büfe, amerikan bar, kahve ocağı ve benzeri yerler
en az 3. Sınıf kalitede olacaktır.
191
- P.T.T bağlantısı olan yerlerde telefon bulundurulacaktır.
İkinci Sınıf Oteller
- Isıtma merkezi sistemle yapılmıyorsa borulu gaz veya kömür sobaları ile
sağlanacaktır.
- Bütün duvarlar yağlı boya olacaktır.
- Antre,
a) Bir müracat yeri, bir telefon ve vestiyer olacaktır.

b) Yeterli miktarda sandalye olacaktır.
c) Duvarda bir saatle termometre olacaktır.
d) Pencerelerde kumaş perde bulunacaktır.
- Katlar,
a) Her katta bir banyo ve her on yatak için bir tuvalet ve her beş yatak içinde bir
lavabo bulunacaktır.
b) Banyolarda sıcak su tertibatı olacaktır.
- Odalar,
a) Odalarda yatak sayısı, her 5 m²’ye bir tane olmak üzere en fazla dört yatak
konulacaktır.
b) Karyolalar iyi cins olacaktır.
c) Yatak uygun kalınlıkta fitilli olacak; yastık yorgan ve çarşaflar iyi cins
patiska veya ketenden olacaktır.
d) Dolap, komidin, yatak adedine göre sandalye, elbise askısı ve fırçası
bulunacaktır.
e) Pencereler havalandırmaya uygun olacaktır.
192
- Dinlenme salonu
a) Duvarlar yağlı boya olacaktır.

b) Yeterli büyüklükte en az bir aspiratörü bulunacaktır.
- Otelin her katında yangın söndürmek için gerekli malzeme olacaktır.

- Gerekli malzemelerin saklanacağı bir deposu olacaktır.
- Bir kahve ocağı bulunacaktır.
- Ağzı kapaklı madeni çöp kutuları olacaktır.
- Şehir şebekesine bağlı su tesisatı olacaktır.
Birinci Sınıf Oteller
- Isıtma merkezi sistem veya klimalarla sağlanacaktır.

- Giriş holü, koridor ve oda duvarları en az yağlı boya zemin mozaik olacaktır.
- Koridor ve merdivenlerde plastik ve benzeri yolluklar bulunacaktır.
- Giriş holünde bir müracat yeri, ihtiyacı karşılayacak bir vestiyer ve bir telefon
olacaktır.
- Dinlenme salonunun zemini, plastik benzeri bir malzeme ile kaplı olacaktır.
- Dinlenme salonunda halı, iyi cins koltuklar, sehpalar, bir radyo ve televizyon
olacaktır.
- Dinlenme salonunda yeterli büyüklükte bir klima olacaktır.
- Her katta on yatağa bir lavabolu tuvalet düşecek şekilde planlanmalıdır.
- Her katta bir banyo olacak, banyolar küvetli veya duşlu olacak, devamlı akarsu
bulunacaktır.
- Odaların boyutu uygun olduğu sürece en çok üç yatak konulabilecektir.
- Odalarda yatak sayısı her 5 m²’ye bir tane olmak üzere en fazla üç yatak
konulacaktır.
- Karyola ve yatak takımları iyi cins olacaktır.
- Oda zemininde halı, her odada telefon tertibatı, dolap komidin gece lambası,
bavul masası, yarım koltuk veya iyi cins sandalye olacaktır.
193
- Her odada müştemilatı ile bir lavabo bulunacaktır.

- Otelde bir kahve ocağı bulunacaktır.
- Otelin bir deposu olacaktır.
A Sınıfı Oteller
- Isıtma kaloriferle sağlanacaktır.

- Sürekli sıcak su olacaktır.
- Yeterli büyüklükte giriş holü olacak, zemini mermer veya benzeri maddelerle
döşenecek, duvarları yağlı boya olacaktır.
- Işıklandırma avizeler, aplikler veya gizli ışıkla sağlanacaktır.
- Holün girişe yakın bir yerinde holden ayrılmaz bir müracaat yeri, vestiyer ve
telefon olacaktır.
- Vestiyer iyi malzeme ile yapılmış lambri veya deri kaplı olacaktır.
- Holde iyi cins koltuklar, sehpalar, duvar saati termometre ve barometre olacaktır.
- Dinlenme salonun zemini kaliteli malzeme ile kaplı ve duvarlar yağlı boya
olacaktır.
- Dinlenme salonunda klima olacaktır.
- Merdivenler en az mozaik olacak ve burada halı yolluklar bulunacaktır.
- Koridorlarda halı yolluklar olacaktır.
- Otel zemini hariç dört veya daha çok katlı ise asansör olacaktır.
- Katlarda her on yatak için genel bir banyo ile lavabolu alaturka bir tuvalet
bulunacaktır.
- Banyo duvarları fayans veya mermer kaplı olacak, havalandırma tertibatı
olacaktır.
- Banyoda ayrıca alafranga tuvalet olacaktır.
- Otelde mevcut odaların %20’si gömme banyolu olacaktır.
- Odaların duvarları tavana kadar yağlı boya, zemin halı kaplı olacaktır.
- Oda pencereleri havalandırmaya uygun olacaktır.
- Odalarda dolap, komidin, bavul masası, sehpa ve koltuklar olacaktır.
- Odalarda santrale bağlı bir telefon ve gece lambası bulunacaktır.
- Mevcut odaların %10’u duşlu olacaktır.
194
- Otelde yangın söndürme cihazları ile sağlık şartlarına uygun çamaşırhane ve ütü
odası bulunacaktır.
- Otelin lokantası 1. Sınıf lokanta niteliklerini taşıyacak ve bir kahve ocağı
bulunacaktır.
B Sınıfı Oteller
- Isıtma merkezi sistem ile sağlanacaktır.

- Sürekli sıcak su tesisatı bulunacaktır.
- Girişte uygun genişlikte bir hol bulunacak, buranın zemini en az mozai , duvarları
yağlı boya olacaktır.
- Holde ayrılmış bir müracaat yeri ile yeterli büyüklükte vestiyer bulunacaktır.
- Otelin oda sayısı ile orantılı genişlikte bir dinlenme salonu olacaktır.
- Dinlenme salonun zemini halı veya plastik maddelerle kaplı, duvarlar yağlı boya
olacaktır.
- Salonun ışıklandırması gözü rahatsız etmeyecek şekilde olacaktır.
- Koridor ve merdiven duvarları yağlı boya olacaktır.
- Merdiven ve koridorlarda halı, plastik veya benzeri yolluklar bulunacaktır.
- Koridor pencereleri havalandırmaya uygun olacaktır.
- Katlarda banyosuz ve duşsuz odalar için her on yatağa bir banyo hesabı ve bir
banyo ve alaturka tuvalet olacaktır.
- Her on odadan bir duşlu ve banyolu olacaktır.
- Banyolarda duş yerlerinin duvarları fayans kaplı olacaktır.
- Banyo ve duş yerlerinde pencere veya başka havalandırma tertibatı bulunacaktır.
- Oda duvarları 1,5 m yüksekliğe kadar yağlı boya veya tamamı plastik boya
olacaktır.
- Banyolarda alafranga tuvalet ve lavabo olacaktır.
- Her yatağa 5 m² alan isabet edecek şekilde olacak ve odalarda en fazla iki yatak
bulunacaktır.
- Odalarda yatak takımları iyi cins halı, bavul masası, dolap, komidin, koltuk, gece
lambası ve bir telefon bulunacaktır.
195
- Otelde yangın söndürme cihazları ile sağlık şartlarına uygun çamaşırhane ve ütü
odası bulunacaktır.
- Otelin lokantası 1. Sınıf lokanta niteliklerini taşıyacak ve bir kahve ocağı
bulunacaktır.
Lüks Sınıfı Oteller
- Isıtma merkezi sistem veya modern sıcak ve soğuk hava tesisatı ile sağlanmış
olacak ve sürekli sıcak suyu bulunacaktır.
- Havalandırma bütün odaları etkileyecek şekilde modern cihazlarla sağlanacaktır.
- Giriş holü
a) Zemin parke, mermer veya lambri olacaktır.

b) Duvarlar mermer veya lambri olacaktır.
c) Işıklandırma, abajur, kristal avize, aplik veya gizli ışıklandırma ile
yapılacaktır.
d) Bankolu bir müracaat yeri, telefon santrali ve vestiyer bulunacaktır.
- Dinlenme salonları
a) Biri zemin katında olmak üzere en az iki salonu bulunacaktır.
b) Işıklandırma, abajur, kristal avize, aplik veya gizli ışıklandırma ile
yapılacaktır.
c) Mobilya iyi cins malzeme olacaktır.
d) Salonların birinde orkestra yeri, televizyon ve amerikan bar bulunacaktır.
e) Masa ve sehpalarda, cam, porselen veya seramik tablalar olacaktır.
- Otel zemin hariç üç kattan fazla ise asansör bulunacaktır.

- Katlarda servis odaları bulunacaktır.
- Odalar %10 ‘u daire, %50’si banyolu oda, %40’ı duşlu oda şeklinde düzenlenmiş
olacaktır.
- Zemin lüks ve ses geçirmez malzeme ile kaplı, duvarlar yağlı boya, yerde iyi cins
halılar, pencerelerde jaluzi veya tül perde olacaktır.
196
- Işıklandırma gözü yormayacak şekilde olacak, abajurlu okuma lambası, santralle

bağlantılı telefon olacaktır.
- Tercihen gömme dolap, şifonyer, bavul masası, tuvalet, boy aynası, koltuk ve
sehpalar bulunacaktır.
- Daireler, yatak oturma odası, banyo olmak üzere üç kısımdan oluşacaktır.
- Banyolarda küvet gömme olacaktır.
- Alafranga tuvaleti, aynalı fayans lavabosu, havalandırma tesisatı bulunacaktır.
- Duşlu odalarda havalandırma merkezi sitem veya klima ile sağlanacaktır.
- Otelin lüks lokanta niteliğinde lokantası ve mutfağı bulunacaktır.
- 1. Sınıf niteliğinde bayan ve bay berber salonu, manikürcüsü, sağlık koşullarına
uygun çamaşırhane ve ütü odası bulunacaktır.
- Hizmetlilerin ve malzemelerin girmesi için ayrı bir servis kapısı, otel önünde
otoparkı olacaktır.
Han ve Pansiyonlar
Hanlar ve pansiyonlar, asgari 3. Sınıf otellerde aranan şartlarda olacaktır.

197
EK 2
Turizm Belgeli Otellerin Sınıflandırılması (6 Temmuz 2000, Sayı:24101)
Tek Yıldızlı Oteller
Tek yıldızlı oteller aşağıdaki nitelikleri taşırlar:
- En az 10 oda kapasitesi,
- Girişte rüzgarlık, otel kapasitesine uygun iyi düzenlenmiş resepsiyon, bekleme
yerini kapsayan lobi, telefon kabini ve vestiyerden oluşan bir kabul holü
düzenlenir. Sadece yaz sezonu boyunca açık tutulan tesislerde rüzgarlık ve
vestiyer şartı aranmaz.
- Yönetim odası,
- Müşterinin ineceği ve ya çıkacağı kat merdiveni üçten fazla ise otel kapasitesi ile
orantılı müşteri asansörü,
- Kent içinde oda sayısının %30’u ,kent dışında %50’si oranında oturma imkanı
veren rahat, iyi tefriş edilmiş, oturma salonu düzenlenir
- Kahvaltı salonu ve kahvaltı salonu; kahvaltı ofisi ile bağlantı yeterli büyüklükteki
oturma salonu ve ya varsa lokanta bu amaçla kullanılabilir.
- Lokanta yoksa büfe hizmeti, emanet kasası, P.T.T ve telefon hizmetleri ile ilk
yardım dolabı olmalıdır.
İki Yıldızlı Oteller
İki yıldızlı oteller tek yıldızlı otellere ek olarak aşağıdaki nitelikleri taşırlar.
- En az 20 oda,
- Odalarda telefon hizmeti, içki servisi verebilen büfe
Üç Yıldızlı Oteller
Üç yıldızlı oteller iki otellere ek olarak aşağıdaki nitelikleri taşırlar:

198
- En az 50 oda ,
- En az iki adet yönetim odası,
- Oturma salonunda veya bağımsız bölümlerde bar düzenlemesi,
- Müşterinin inip çıkacağı merdiven sayısı ikiden fazla ise, otelin kapasitesi ile
orantılı, müşteri asansörü,
- Genel mahallerde ve iklim şartlarına göre odalarda klima sistemi,
- Yatak odaları döşemelerini tamamen kaplayan nitelikli malzeme (Halı, seramik
vb.)
- Alakart veya Tabldot servisi olan lokanta
- Yatak odalarında müzik yayını (Tüm odalarda TV olması halinde aranmaz)
- Kişi başına 1,5 metrekare olmak üzere en az 50 kişilik çok maksatlı salon,
- Yatak katlarında kat ofisi,
Dört Yıldızlı Oteller
Dört yıldızlı oteller üç yıldızlı otellere ek olarak şu niteliklere sahiptirler:
- En az 100 oda,
- Otel kapasitesine uygun servis girişi, servis asansörü veya merdiveniyle
bağlantılı bagaj odası, telefon kabinleri yerlerinden oluşan kabul holü,
- Müşterilerin ineceği veya çıkacağı kat merdiveni birden fazla ise, otelin
kapasitesiyle orantılı olarak müşteri asansörleri, ayrıca servis merdiveni ve servis
asansörleri,
- Lokanta (birinci sınıf olarak düzenlenir),
- Çamaşır yıkama, ütüleme ve kuru temizleme hizmeti,
- Yemek salonu, bar, resepsiyon holü gibi genel mahallerde zeminde nitelikli
malzeme ile tam kaplama,
- Sayfiye otellerinde spor tesisleri,
- 05.00-24.00 saatleri arasında oda servisi,
- Tüm hacimlerde klima tesisatı,
- İlk yardım gereçleri odası,
199
- Banyolarda saç kurutma makinesi,

- Bay ve bayan kuaförü,
- Turizm amaçlı küçük satış yerleri,
- Odalarda TV ve mini bar,
- Kişi başına 1,5 metrekare düşecek şekilde en az 50 kişilik toplantı salonu ve
fuayesi,
Beş Yıldızlı Oteller
Beş yıldızlı oteller, yerleşim durumu, yapı, tesisatı, donatım, dekorasyon ve hizmet
standardı üstün özellikler gösteren en az 200 odalı, dört yıldızlı oteller için ön
görülen nitelikler ve özellikle ek olarak aşağıdaki nitelikleri de taşıyan tesislerdir:
- Odalar standartlara uygun tefrişli ve banyo hariç 20 metrekarenin üzerinde

olmamalıdır,
- İki adet çok amaçlı salon,
- Kişi başına 1,5 metrekare alan düşen, en az 100 kişilik toplantı salonu; salon ile
bağlantılı en az 3 çalışma odası, sekreter, simultane tercüme hizmetleri ve fuaye,
- Odalarda kıymetli eşya kasası,
- Banyolarda küvet, resepsiyonla bağlantılı telefon ve alarm sistemi,
- Uydu ve video yayınları imkanı,
- Garaj, en az oda kapasitesinin %10’u kadar sayfiye otellerinde üstü kapalı
otopark varsa garaj şartı aranmaz,
- Kapalı ve ısıtmalı en az seksen metrekare büyüklükte yüzme havuzu,
- Gece kulübü veya diskotek,
- 24 saat oda servisi,
- Pastane hizmeti veren bir salon,
- En az kırk metrekare büyüklükte aletli jimlastik salonu, sauna, Türk hamamı,
masaj odası, squash salonu veya benzeri imkanlar sağlayan ünitelerden en az dört
adedi,
- Birinci sınıf lokantaya ilaveten en az bir lokanta,
- Amerikan bar hizmetinin verildiği bir salon,
200
- Çamaşır yıkama, ütüleme ve terzi ünitesi ile kuru temizleme ünitesi,

- Sürekli 24 saat doktor-hemşire hizmeti sağlayan ilk yardım odası.
201
ÖZGEÇMİŞ
19.12.1979 tarihinde Ankara’da doğan Pınar Balım, ilk, orta ve lise tahsilini
Ankara’da tamamlayarak, 1996 yılında Gazi Üniversitesi Mühendislik Mimarlık
Fakültesi Mimarlık Bölümüne girmiştir. 2002 yılında mezun olduktan sonra aynı yıl
yüksek lisansa başlamıştır. Şu anda A3 İNŞAAT A.Ş’ de mimar olarak
çalışmaktadır.

Ankara Daki Otellerin Gelişimi Ve Değişimi: Mimarlik

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Ankara Daki Otellerin Gelişimi Ve Değişimi: Mimarlik

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

ANKARA‘DAKİ OTELLERİN GELİŞİMİ VE DEĞİŞİMİ

YÜKSEK LİSANS TEZİ

ANKARA’DAKİ OTELLERİN GELİŞİMİ VE DEĞİŞİMİ

(Yüksek Lisans Tezi)

Otellerin doğuşu ve gelişimi yıllar içerisinde meydana gelen ekonomik,

oluşturulmuştur. Bu bilgiler ışığında otel yapılarının kent merkez ve alt

Bilim Kodu : 807

DEVELOPMENT AND CHANGE IN HOTELS OF ANKARA

Emergence and development of the hotels are a process which is shaped by

Science Code : 807

Çalışmalarım boyunca değerli yardım ve katkılarıyla beni yönlendiren hocam Prof.

DEVELOPMENT AND CHANGE IN HOTELS OF ANKARA

Emergence and development of the hotels are a process which is shaped by

Science Code : 807

Çalışmalarım boyunca değerli yardım ve katkılarıyla beni yönlendiren hocam Prof.

ÖZET...... .... .................................................................................................................iii

İÇİNDEKİLER .......................................................................................................... viii

ÇİZELGELERİN LİSTESİ........................................................................................ xii

ŞEKİLLERİN LİSTESİ ............................................................................................ xiii

RESİMLERİN LİSTESİ ........................................................................................... xvii

HARİTALARIN LİSTESİ ........................................................................................ xxii

SİMGELER VE KISALTMALAR.......................................................................... xxiii

2. DÜNYADA TURİZM VE OTELLERİN GELİŞİMİ ............................................. 3

2.1 Turizm Endüstrisi ve Gelişimi .......................................................................... 3

2.2. Otelin Tanımı ve Özellikleri.............................................................................. 4

2.3. Dünyada Otel İşletmelerinin Gelişimi .............................................................. 5

2.4. Otellerin Sınıflandırması................................................................................. 10

2.4.1. Yerleşme ve ulaşım olanaklarına göre .................................................. 10

2.4.2. Faaliyet sürelerine göre ......................................................................... 11

2.4.3. Karşıladıkları konaklama ihtiyacına göre ............................................. 11

2.4.4. Mülkiyetlerine göre............................................................................... 11

2.4.5. Hizmet sunulan müşteri tiplerine göre .................................................. 11

2.4.6. Büyüklüklerine göre.............................................................................. 12

2.4.7. Hukuki yapılarına göre.......................................................................... 12

2.5. Şehir İçi Oteller ............................................................................................... 13

2.6. Şehir İçi Otellerin Gelişimi ............................................................................. 14

3. ANKARADA CUMHURİYET ÖNCESİ KONAKLAMANIN GELİŞİMİ.......... 16

3.1. Türklerde Konaklamanın Tarihi Gelişimi....................................................... 16

3.2. Ankara Kent Merkezinde Hanların ve Bedestenlerin Gelişimi....................... 19

3.2.1. Mahmut Paşa Bedesteni ........................................................................ 21

3.2.2. Kurşunlu Han ........................................................................................ 22

3.2.3. Çengel Han............................................................................................ 23

3.2.4. Çukur Han ............................................................................................. 24

3.2.5. Pilavoğlu Hanı....................................................................................... 24

3.2.6. Yeni Han ............................................................................................... 24

3.3. Cumhuriyet Öncesi Ankara Kenti................................................................... 25

4. CUMHURİYET SONRASI ANKARADA OTEL GELİŞİMİ .............................. 27

4.1. 1920-1950 Yılları Arası Ankara Kent Gelişimi .............................................. 27

4.2. 1920-1950 Yılları Arası Ankara’da Otel ve

4.3. 1920-1950 Yılları Arasında Ankara’da

4.3.1. Büyük Otel (Hasan Fehmi Ataç apartmanı).......................................... 39

4.3.2. Ankara Palas ........................................................................................ 43

4.3.3. Avrupa Oteli ......................................................................................... 48

4.3.4. Erzurum Oteli ....................................................................................... 51

4.3.5. Yeni Yalova Oteli ................................................................................ 53

4.3.6. Yenişehir Palas ..................................................................................... 58

4.3.7. Cihan Palas ........................................................................................... 62

4.4. 1920-1950 Yılları Arasında Ankara’da Yapılan

4.5. 1950-1980 Yılları Arası Ankara Kent Gelişimi .............................................. 71

4.6. 1950-1980 Yılları Arası Ankara’da Otel ve

4.7. 1950-1980 Yılları Arasında Ankara’da

4.7.1. Nur Sinema ve Oteli.............................................................................. 81

4.7.2. Gönç Palas............................................................................................. 84