క్షేత్రమితి

క్షేత్రమితి

ఇది విమానం యొక్క వైశాల్యం , చుట్టు కొలత మరియు ఘనపరిమాణం మరియు

ఘన బొ మ్మల కొలతకు సంబంధించినది.

వైశాల్యం: బొ మ్మ యొక్క సరిహద్దు రేఖ తో కప్పబడిన ఉపరితలం సాదా ఆకారం యొక్క వైశాల్యం.
చుట్టు కొలత
చుట్టు కొలత అనేది విమానం ఆకారం యొక్క సరిహద్దు పొ డవు.

చుట్టు కొలత యొక్క యూనిట్ పొ డవు యూనిట్‌కి సమానం.

ఆకుపచ్చ భాగం చతురస్రం యొక్క వైశాల్యం మరియు వెలుపలి చుట్టూ ఉన్న దూరం చుట్టు కొలత.
 ఆకారం పట్ట ము వైశాల్యం చుట్టు కొలత

చతురస్రం (𝑎)
2 4a

దీర్ఘ చతురస్రం పొ డవు× వెడల్పు 2(పొ డవు + వెడల్పు)

త్రిభుజం 1
× బేస్× ఎత్తు a+b+c
2

సమాంతర చతుర్భుజం బేస్× ఎత్తు 2( ప్రక్కల మొత్త ం)

వృత్త ం π𝑟
2 2πr

r= వృత్త ం యొక్క
వ్యాసార్థ ం

ట్రెపీజియం(సమలంబ చతుర్భుజం) వైశాల్యం

ట్రా పెజియం అనేది చతుర్భుజం, దీని రెండు భుజాలు సమాంతరంగా ఉంటాయి. మరియు దాని
నాన్-సమాంతర భుజాలు సమానంగా ఉంటే, అది ఐసో సెల్స్ ట్రా పెజియం అని చెప్పబడుతుంది.

1. బొ మ్మను విభజించడం ద్వారా

ట్రెపీజియం యొక్క వైశాల్యం కనుగొనడానికి ఒక మార్గ ం ఏమిటంటే దానిని రెండు లేదా మూడు సమతల

బొ మ్మలుగా విభజించి, ఆపై వైశాల్యని కనుకోవడం.

ట్రా పీజియం ABCD లో,

దీనిని రెండు భాగాలుగా విభజించవచ్చు, అనగా దీరచ

్ఘ తురస్రం మరియు త్రిభుజం.

ABCD యొక్క వైశాల్యం = ABCD + Δ DEC

2. సూత్రా న్ని ఉపయోగించడం ద్వారా

ట్రా పీజియం వైశాల్యని లెక్కించడనికి మరొక మార్గ ం సూత్రం.

1
ట్రా పెజియం వైశాల్యనికి సూత్రం = 2 (𝑎 + 𝑏)h

ట్రా పెజియం యొక్క వైశాల్యం సమాంతర భుజాల సమ్మషన్ మరియు వాటి మధ్య లంబ దూరం యొక్క
ఉత్పత్తి లో సగం.
ఉదాహరణ

5 సెం.మీ ఎత్తు తో 6 సెం.మీ మరియు 16 సెం.మీ సమాంతర భుజాలు ఉన్న ట్రా పెజియం వైశాల్యాన్ని
కనుగొనండి. రెండు పద్ధ తులను ఉపయోగించి వైశాల్యాన్ని లెక్కించండి.

1
ట్రా పెజియం వైశాల్యం = 2 (𝑎 + 𝑏)h

1
= 2 (6 + 16)5

2
= 55సెం. మీ

మనకు లభించే ట్రా పజియంను విభజించడం ద్వారా

ట్రా పెజియం వైశాల్యం = దీర్ఘ చతురస్రం యొక్క వైశాల్యం + త్రిభుజ వైశాల్యం

1
= (6 x 5) + 2 × 5 × 10
= 30+25

2
=55సెం. మీ
సాధారణ చతుర్భుజం వైశాల్యం
ఒక సాధారణ చతుర్భుజంలో ఒక కర్ణ ము గీయుట ద్వారా దానిని రెండు త్రిభుజములుగా విభజింపవచ్చును.
సాధారణ చతుర్భుజం యొక్క వైశాల్యమునకు సూత్రము కనుగొనుటకు ఈ "త్రిభుజీకరణం"
ఉపయోగపడుతుంది.

ABCD చతుర్భుజ వైశాల్యం

= (Δ ABC వైశాల్యం ) + (Δ ADC వైశాల్యం )
= ( 1
2 ) +(
× 𝐴𝐶 × ℎ1
1
2 )
× 𝐴𝐶 × ℎ2
1
= 2 × 𝐴𝐶 × (ℎ1 + ℎ2)
1
= 2 × 𝑑 × (ℎ1 + ℎ2)

ఇచ్చట d కర్ణ ము AC యొక్క పొ డవును సూచిస్తు ంది.

పటంలలో చూపబడిన PQRS చతుర్భుజ వైశాల్యం కనుగొనుము.

పరిష్కారం:ఈ సందర్భంలో, d = 5.5 cm, h1 = 2.5cm, h2 = 1.5 cm

1
= 2 × 𝑑 × (ℎ1 + ℎ2)

1
= 2 × 5. 5 × (2. 5 + 1. 5)

1
= 2 × 5. 5 × (4)
= 11 సెం.మీ
ప్రత్యేక చతుర్భుజాల ప్రా ంతం:

రాంబస్ వైశాల్యంనకు సూత్రము కనుగొనుటకు త్రిభుజాలుగా విభజించు పద్ధ తిని మనం

ఉపయోగించ వచ్చును.
పటం లో ABCD ఒక రాంబస్ కావున దాని కర్ణా లు పరస్పరం లంబ సమద్విఖండన రేఖలు.

ABCD రాంబస్ వైశాల్యం = (ΔACD వైశాల్యం) + ( ΔABC వైశాల్యం)

= ( 1
2 ) +(
× 𝐴𝐶 × 𝑂𝐷
1
2 ) (
× 𝐴𝐶 × 𝑂𝐵 +
1
2 )
× (𝑂𝐹 + 𝑂𝐵
1
= 2 × 𝐴𝐶 × 𝐵𝐷
1
= 2 × 𝑑1 × 𝑑2

కర్ణ ములు 10 సెం.మీ మరియు 8.2 సెం.మీ పొ డవు ఉండే రాంబస్ వైశాల్యాన్ని కనుగొనండి.
 1
పరిష్కారం రాంబస్ వైశాల్యం = 2
x d1 x d2

ఇచ్చట d1 , d2 ల కర్ణ ముల పొ డవులు

1
= 2
x d1 x d2

1
= 2
x10x8.2

2
రాంబస్ వైశాల్యం = 41సెం. మీ

ఘన ఆకారాలు
కొంత స్థ లాన్ని ఆక్రమించిన 3-డైమెన్షనల్ ఆకృతులను ఘన ఆకారాలు అంటారు.

ఉదాహరణ-దీర్ఘ ఘనం, సమ ఘనం ,స్థూ ప ఘనం మొదలైనవి.

సంపూర్ణ తల వైశాల్యం: ఘన ఆకారం యొక్క నెట్న

‌ ు గీసినట్ల యితే, అది అన్ని ముఖాలను స్పష్ట ంగా చూడవచ్చు
మరియు మేము అన్ని ముఖాల వైశాల్యని జోడిస్తే,
ఆ ఘన ఆకారం యొక్క మొత్త ం సంపూర్ణ తల వైశాల్యం మనకు లభిస్తు ంది.

సంపూర్ణ తల వైశాల్యం యొక్క యూనిట్ ఒక చదరపు యూనిట్.

ప్రక్కతల వైశాల్యం: ఘన ఆకారం యొక్క ఎగువ మరియు దిగువ ముఖాలను వదిలివేస్తే, మిగిలిన బొ మ్మ
యొక్క వైశాల్య ఆకారం యొక్క వైశాల్యం ప్రక్కతల వైశాల్యం.
ప్రక్కతల వైశాల్యం యొక్క యూనిట్ ఒక చదరపు యూనిట్.

సమఘనం, దీర్ఘ ఘనం మరియు స్థూ పములు ఘనపరిమాణం

ఆకారము పట్ట ము ప్రక్కతల సంపూర్ణ తల నామకరణం

వైశాల్యం వైశాల్యం

దీర్ఘ ఘనం 4𝑙
2
6𝑙
2 l= అంచు పొ డవు
ఘనపరిమాణం

సమ ఘనం 2 (l + b) 2(lb + bh + lh) l = పొ డవు,

ఘనపరిమాణం b = వెడల్పు,
h = ఎత్తు

స్థూ పం 2πrh 2πr(r + h) r = వ్యాసార్థ ం,

ఘనపరిమాణం h = ఎత్తు

ఘనపరిమాణం
ఘనపరిమాణం అనేది ఏదైనా ఘన వ్యక్తి ఆక్రమించిన స్థ లం, అంటే ఏదైనా తీసుకువెళ్లే సామర్థ్యం ఆ ఘన ఆకారం యొక్క
ఘనపరిమాణం. ఘనపరిమాణం యొక్క యూనిట్ ఒక క్యూబిక్ యూనిట్.
సమ ఘనం దీర్ఘఘనం మరియు స్థూ ప ఘనం యొక్క ఘనపరిమాణం

ఆకారము ఘనపరిమాణం నామకరణం

సమ ఘనం 3
𝑙 l= క్యూబ్ పొ డవు

దీరఘ
్ఘ నం lbh l=పొ డవు b=వెడల్పు h = ఎత్తు

స్థూ ప ఘనం π𝑟 ℎ
2 r = వ్యాసార్థం h = ఎత్తు

ఘనపరిమాణం మరియు సామర్థ ్య౦

ఘనపరిమాణం అనేది ఒక వస్తు వు అంతరంలో ఆక్రమించిన ప్రదేశాన్ని సూచిస్తు ంది.

సామర్థ ్య౦ అనేది ఒక ఒక పాత్ర పరిమాణని సూచిస్తు ంది.

సామర్థ్యాన్ని లీటర్లు రూపంలో కొలవవచ్చు .

లీటర్ మరియు సెం.మీ మధ్య సంబంధాన్ని మనం చూడవచ్చు

1 లీటర్ = 1000 మి.లీ

3
1 మి.లీ = 1సెం. మీ ,

3
1లీటర్ = 1000సెం. మీ

3 3
అందువలన, 1𝑚 = 1000000సెం. మీ = 1000 లీటర్.

20 సెం.మీ. పొ డవు, 10 సెం.మీ. వెడల్పు మరియు 8 సెం.మీ. ఎత్తు కొలతలు కలిగిన దీర్ఘ ఘనాకృతి
కర్ర దుంగ యొక్క ఘనపరిమాణము కనుగొనుము?

సాధన దీర్ఘ ఘనా కృతి ఘనపరిమాణము = l x b x h

ఇక్కడ పొ డవు (1) = 20 సెం. మీ

వెడల్పు (b) = 10 సెం. మీ మరియు ఎత్తు (11) = 8 సెం.మీ

కావున A కర్ర దుంగ యొక్క ఘన పరిమాణము

= 20 సెం.మీ x 10 సెం.మీ × 8 సెం. మీ = 1600 ఘ. సెం.మీ

పొ డవు 15 సెం.మీ. వెడల్పు 12 సెం.మీ, మరియు ఎత్తు 10 సెం.మీ. కొలతలుగా గల దీర్ఘ ఘనము
యొక్క సంపూర్ణ తల వైశాల్యము ఎంత?

సాధన దీర్ఘ ఘనము యొక్క పొ డవు (1) = 15 సెం.మీ.

వెడల్పు (b) = 12 సెం.మీ.

ఎత్తు (h) = 100 సెం.మీ.

దీర్ఘ ఘనము యొక్క సంపూర్ణ తల వైశాల్యము = 2 (lb + bh + hl)

=2(15x12+ 12 x 10 + 10 x 15) చ. సెం. మీ

=2(180 + 120 + 150 చ.సెం. మీ.

= 2 (450) చ.సెం. మీ

= 900 చ.సెం.మీ